Cơ sở hình thành TT HCM.

Gồm có yếu tố khách quan và chủ quan

I/ Cơ sở khách quan gồm:

1. Bối cảnh lịch sử XH những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX.

a. Gia đình và quê hương HCM

- Gia đình: HCM sinh ra trong gia đình trí thức, nhà nho yêu nước, gần gũi với nhân dân. có bố là ông phó bảng Nguyến Sinh Sắc, mẹ là bà Nguyễn Thị Loan; từ nhỏ Người đã được kế thừa tinh thân yêu nước thươgn dân sâu sắc, ý chí vượt khó vươn lên của người cha, tấm lòng nhân ái, đức hi sinh của người mẹ....

- Quê hương: Nghệ tĩnh của Người là 1 vùng quê giàu truyền thống yêu nươc hiếu học, có ý chí vượt khó vươn lên điển hình của dân tộ. Đó cũng là nơi sinh ra nhiều anh hùng hào kiệt như : Nguyễn du, Nguyễn công chứ, Phan bội châu, phan đình phùng, .. những truyển thống nổi trọi nêu trên của quê hương đã tác động sâu sắc đến Người, góp phần hình thành nên nhân cách lớn HCM

b. Xã hội VN cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ XX

- Trc khi thực dân Pháp xâm lược, VN là 1 quốc gia phong kiến độc lập với nền nông nghiệp lạc hậu, trì trệ.

- Năm 1858 TDP xâm lược nước ta. Sau 1 thời gian định cư yếu ớt thì đến năm 1884, triều đình nhà Nguyễn đã lý với P hiệp ước Patơnốt thừa nhận quyền thống trị của TDP trên đất nước ta.

- Dưới ách thống trị của TDP, nền KT - XH VN đã có những chuyển biến sâu sắc.

+ Kinh tế: Từ nền KT thuần pkiến sang nền KT tư bản thực dân mang 1 phần tính chất pkiến;

+ Xã hội: từ 1 quốc gia phong kiến độc lập trở thành 1 XH thuộc địa nửa phong kiến với 2 mâu thuẫn cơ bản: mâu thuẫn dân tộc (giữa toàn thể dân tộc Việt am với thực dân Pháp và tay sai); mâu thuân giai cấp (giữa nông dân với địa chủ phong kiến), trong đó mâu thuẫn dân tộc là chủ yếu.

- Với truyền thống yêu nước nồng nàn, ngay từ khi TDP nổ sung xâm lược, nhân dân ta đã liên tục đứng lên chống lại bọn cướp nước và bè lũ bán nước. Các ptrào yêu nước cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX chủ yếu diến ra theo:

+ Hệ tư tưởng pkiến : ptrào Cần Vương, ptrào Yên Thế ...

+ Hệ tư tưởng tư sản : ptrào Đông Du, ptrào Duy Tân....

- Các phong trào này có điểm chung là đều thể hiện sự tiếp nối truyền thống yêu nước nồng nàn của nhân dân ta, nhưng đều đi đến kết cục thất bại, nguyên nhân thất bại là do thiếu đường lối cứu nước đúng đắn, do khủng hoảng về giai cấp lãnh đạo....

=> Yêu cầu bức xúc mà lịch sử dân tộc cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX đặt ra là tìm ra lối thoát cho cuộc khủng hoảng về đường lối cứu nước, về giai cấp lãnh đạo CM.

c. Bối cảnh thời đại những năm cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20.

- CNTB chuyển từ giai đoạn tự do cạnh tranh sang giai đoạn ĐQCN => tăng thêm các mâu thuẫn cơ bản của thời đại: mâu thuẫn giữa vô sản và tư sản, mâu thuẫn giữa các nước ĐQ với nhau, mâu thuẫn giữa các nước ĐQ với các dân tộc thuộc địa.

- Ptrào công nhân và ptrào giải phóng dân tộc phát triển mạnh mẽ ở khắp các châu lục.

- CMT10 Nga nổ ra và thắng lợi đã mở ra 1 thời đại mới - thời đại quá độ từ CNTB lên CNXH trên phạm vi thế giới.

- Qtế csản ra đời năm 1919 đã công khai ủng hộ và giúp đỡ ptrào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa....

==> Những điều kiện lịch sự cụ thể trên đã tác động sâu sắc đến sự hình thành TTHCM. Đồng thời, TT của Người ra đời đã đáp ứng đc đòi hỏi khách quan của kịch sử dân tộc, đưa CM VN thoát khỏi sự khủng hoảng, bế tắc về đg lối cứu nước, về g/c lãnh đạo, góp phần to lớn vào việc giải quyết những vấn đề mà CM thế giới đặt ra.

2. Những tiền đề tư tưởng lý luận hình thành TT HCM

a. Tư tưởng văn hóa truyền thống VN.

- Trong hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và giữ nước, dân tộc VN đã tạo dựng đc 1 nền văn hóa riêng phong phú và bền vững với những truyền thống tốt đẹp và cao quý. Trong đó, những truyền thống văn hóa tiêu biểu nhất tác động đến HCM gồm:

+ Chủ nghĩa yêu nước và ý chí bất khuất đấu tranh để dựng nước và giữ nước.

+ Truyền thống đoàn kết, nhân nghĩa, tương thân, tương ái, lá lành đùm lá rách trong hoạn nạn khó khăn.

+ Truyền thống lạc quan, yêu đời.

+ Truyền thống cần cù, dũng cảm, thông minh, sáng tạo, ham học hỏi và không ngừng mở rộng của tiếp nhận tinh hoa văn hóa nhân loại.

==> Tư tưởng và văn hóa truyền thống VN đã tác động sâu sắc đến TT, tình cảm của HCM, chi phối mọi suy nghĩ và hành động của Người. Đây là nguồn tư tưởng, lý luận đầu tiên, là cội rễ sâu xa, bền chặt nhất hình thành nên TTHCM.

b. Tinh hoa văn hóa nhân loại.

Những bộ phận tư tưởng và văn hóa nhân loại tác động lớn đến sự hình thành TTHCM là: tư tg văn hóa phương Đông, tư tg và văn hóa phương Tây. Người đã kế thừa những nguồn tư tưởng và văn hóa đó theo tinh thần kế thừa những cái hay, cái tốt, có ích cho sự nghiệp CM của nhân dân, phê phán và loại bỏ những cái xấu, có hại cho sự nghiệp CM của nhân dân.

- Tư tưởng và văn hóa phương Đông.

+ Nho giáo: HCM đã tiếp thu những yếu tố tích cực của Nho giáo, đó là tinh thần nhân nghĩa, đạo tu thân, sự ham học hỏi, đức tính khiêm tốn, ôn hòa... Đồng thời, Người cũng phê phán, lọc bỏ những yếu tố tiêu cực của học thuyết này. Đó là tư tg phân biệt đẳng cấp, những giáo điều cực đoan về tam cương, ngũ thường...

+ Phật giáo: HCM chủ yếu khai thác ở nhà Phật tư tg vị tha, từ bi bác ái, cứu khổ cứu nạn, tinh thần bình đẳng, tinh thần dân chủ chất phác, nếp sống giản dị, thanh bạch, chăm lo làm điều thiện. Bên cạnh đó , Người cũng phê phán tính chất duy tâm về mặt xã hội của Phật giáo.

+ Ngoài Nho giáo và Phật giáo, HCM còn tiếp thu theo tinh thần phê phán nhiều tư tg văn hóa phương Đông khác như tư tg vi vô của Lão Tử, khiêm ái của Mặc Tử, pháp trị của hàn Phi Tử, tam dân của Tôn Trung Sơn...

- Tư tưởng văn hóa phương Tây.

+ Nguồn tư tg văn hóa phương Tây đầu tiên ảnh hưởng tới HCM là tư tg tự do, bình đẳng, bác ái cảu đại cách mạng Tư sản Pháp. Tư tg này đã đc Người kế thừa & phát triển thành tư tg đấu tranh đòi quyền tự do, bình đẳng cho các dân tộc thuộc địa.

+ Trong quá trình tìm đg cứu nước, qua các trung tâm văn minh châu âu, HCM còn tiếp thu nhiều tư tg vănh hóa phương Tây khác cần thiết cho sự nghiệp CM của mình như: tư tg dân chủ, phong cách dân chủ, tinh thần dám nghĩ, dám làm...

==> Tư tg và văn hóa nhân loại là nguồn gốc quan trọng góp phần hình thành nên TTHCM.

c. Chủ nghĩa Mac - Lênin: Cơ sở thế giới quan & pp luận của TTHCM.

- CNM-L là 1 bộ phận quan trọng của văn hóa nhân loại, nhưng là bộ phận tinh túy nhất, mang tính CM triệt để, tính khoa học sâu sắc nhất trong văn hóa nhân loại. Đây cũng là nguồn tư tg, lý luận quyết định bước phát triển về chất của TTHCM.

- CNM-L là nguông tư tg lý luận quyết định bước phát triển về chất của TTHCM vì:

+ Chỉ khi đến với CNM-L, HCM mới tìm thấy con đg cứu nước đúng đắn nhất cho dân tộc - con đg giải phóng dân tộc theo CM vô sản.

+ Trên cơ sở lý luận và pp luân CNM-L đã giúp HCM đã từng bước xây dựng nên hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc của mình về những vấn đề cơ bản của CMVN

+ Thế giới quan và pp luận của CNM-L đã giúp HCM hấp thụ và chuyển hóa đc những nhân tố tiến bộ và tích cực của truyền thống văn hóa dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại thành trí tuệ của bản thân, giúp Người phân tích và tổng kết đúng đắn thực tiễn trong nước và thế giói.

Đây là cơ sở quan trọng giúp Người đề ra những chiến lược và sách lược đúng đắncho CMVN.

==> TTHCM nằm trong hệ TT Mac - Lênin và CN Mac - Lênin là nguồn gốc chủ yếu nhất của TTHCM.

II/ Nhân tố chủ quan HCM.

- Điều kiện lịch sử - xã hội trong nước và thế giới cuối tk XIX đầu tk XX, truyền thống văn hóa dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại, CN M - L là những nguồn gốc khách quan của TTHCM. Nhưng phải thông qua sự tiếp biến của HCM mới trở thành tư tg của Người.

==> Nhân tố chủ quan HCM có vai trò quyết định trực tiếp đối với sự hình thành TTHCM. Nói đến nhân tố chủ quan HCM là nói đến năng lực và phẩm chất của Người.

- HCM là người có năng lực đặc biệt. Đó là tư chất thong minh hơn người, tư duy độc lập, tự chủ, óc phê phán tinh tường, sang suốt,..

+ Đó là tâm hồn của 1 nhà yêu nước lớn, 1 chiến sỹ cộng sản nhiệt thành CM, sẵn sang chịu đựng những hi sinh cao nhất vì độc lập, tự do của Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân, có niềm tin mãnh liệt vào nhân dân, có tác phong bình dị, chân tình, khiêm tốn, hòa mình với quần chúng,...

+ Những năng lực và phẩm chất ấy đã đc rèn luyện và phát huy trong suốt cuộc đời của Người. Nhờ vậy, giữa thực tiến phong phú và sinh động, giữa nhiều nguồn tư tg và văn hóa khác nhau, giữa biết bao tình huống phức tạp, Người đã tìm hiểu, phân tích, tổng hợp hình thành những luận điểm đúng đắn và sang tạo cho CMVN.

==> Kết luân

- Như vậy : TTHCM đc hình thành trên cơ sở thực tiễn CMVN, truyền thống văn hóa dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại, CNM-L. Ngược lại, 1 cách biện chứng, sau khi ra đời TTHCM đã đáp ứng đc những đòi hỏi bức xúc của thực tiễn CMVN, góp phần đưa truyền thống văn hóa dân tộc, kho tang văn hóa nhân loại, CNM-L phát triển thêm 1 tầm cao mới.