Thực tiễn trong kháng chiến chống Pháp, bộ máy nhà nước từ TW đến địa phương có sự thay đổi để đáp ứng nhu cầu của cuộc kháng chiến.

Cấp trung ương:

-         Quốc hộ bầu ra ủy ban thường trực. ubtt bên cạnh chính phủ, thay mặt chính phủ góp ý những vấn đề cần thiết trong thời gian quốc hội họp. – Chính phủ trong giai đoạn này là chính phủ lien hiệp kháng chiến, có quyền hạn, nhiệm vụ mở rộng hơn: quân sự, quốc phòng, hành chính, tu pháp nhằm tổ chức kháng chiến, động viên được nhân tài, vật lực quốc gia theo yêu cầu của cuộc kháng chiến. – hội đồng quốc phòng tối cao gồm chủ tịch nước, một số bộ trưởng của các bộ quan trọng có lien quan đến kháng chiến (quốc phòng, nội vụ, tài chính) thành lập nhằm giúp cho hội đồng chính phủ vạch ra kế hoạch kháng chiến, thay mặt chính phủ giải quyết những vấn đề cấp bách do kháng chiến đề ra. – hội đồng chính phủ là cơ quan quyền lực tối cao của trung ương, điều hành cuộc kháng chiến trong cả nước. => như vậy, ở giai đoạn này nhiều cơ quan ở tw mới thành lập: ngân hàng quốc gia việt nam (Ngày 6 tháng 5 năm 1951), ban thanh tra, ban kinh tế, ban vhxh của chính phủ. Do đó đưa số bộ tăng từ 13 bộ thành 17 bộ)

Cấp địa phương

-         Kháng chiến bùng nổ phải tạm hoãn các cuộc bầu cử hội đồng nhân dân và ub hành chính các cấp để kéo dài thêm nhiệm kỳ làm việc của nhưng cơ quan này trong thời kỳ mới. – Hđnd không thể duy trì bình thường như trước, mọi hành động của nhà nước ở địa phương đều tập chung vào ub hành chính. -  cả nước chia làm 5 cấp. bỏ cấp kỳ, chia cả nước thành 16 chiến khu trên 10 liên khu. Được xắp xếp từ khu-tỉnh-huyện-xã. – bên cạnh ubhc đặt thêm ub bảo vệ, về sau đổi thành ubkc, có nhiện vụ thực hiện các kế hoạch kc của cấp trên để bảo vệ đất nước. Ubhc và Ubkc tồn tại song song nên có nhiều chồng chéo. Vì vậy đẽ hợp nhất 2 cơ quan thành ubkc kiêm hành chính. Cơ quan này quyền hạn được tăng cường, đảm nhận chức năng trực tiếp lãnh đạo hành chính ở địa phương.

Các cơ quan chuyên chính khác. Các tòa thượng thẩm tạm đình chỉ.

-         Tòa án binh mặt trận: xử tội giám điệp, trộn cướp, phản quốc.

-         ở TW có tòa án binh TW xét xử những cán bộ của bộ quốc phòng, bộ tổng chỉ huy và các cán bộ cao cấp khác khi phạm tội.

-         bộ công an: năm 1948 thành lập nha công an. Tháng 2/1953 thành lập thứ bộ công an. Tháng 6/1953 thành lập bộ công an.

-         Luật pháp: sác lệnh giảm tô, xóa nợ, hoãn nợ, cấm vay nặng lãi, banh hành luật cải cách ruộng đất. có quy định nhiệm cụ quân sự cho công dân nam từ 18 đén 45 tuổi khi có chiến tranh phải phục vụ hết chiến tranh.