"Khi cần tập trung thì hãy để những yếu tố gây sao nhãng xa nhất có thể"

Trong bộ "Hành động không mệt, nghĩ mới mệt" tôi đã từng đề cập đến vấn đề chỉ tập trung vào một việc trong một thời điểm nhất định hay nói cách khác là tránh multi-task (đa nhiệm) thì chương này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về việc giữ khoảng cách với những kích thích hay những thứ gây sao nhãng  để tăng cường sự tập trung của bản thân.

Và điều này có lẽ rất quen thuộc với chúng ta rồi vì ai chẳng biết là lúc học mà có điện thoại kề bên thì khó mà không 'chơi một tí'. Vậy nên cái thứ đầu tiên chúng ta cần xử lí là cái điện thoại. Này này, tôi không có ý định bảo là chúng ta phải vứt luôn cái điện thọai vào thùg rác đi để trở về với cuộc sống nguyên thủy 'No Internet available' như ở Bắc Triều Tiên đâu nha. Mà có thể là chúng ta hãy để cái điện thoại trong chế độ im lặng trong những công việc hằng ngày.

Và nếu có thể thì chúng ta hãy đặt cái điện thoại xa xa hơn một chút thay vì để nó nằm ngay trên bàn làm việc hay bàn học bởi "Mắt không thấy thì tâm không phiền". Để gần quá dù đã tắt thông báo nhưng không ai dám chắc là chúng ta có đủ sức chống lại sự quyến rũ của cái điện thoại cũng như là mong muốn cầm lướt Facebook tí tí cho nó xả stress ấy mà.

Và hãy nhớ nguyên tắc quan trọng thứ 2 để rèn luyện sự tập trung: Tránh xa những thứ gây sao nhãng trong khi đang làm việc, đặc biệt là cái điện thoại. Chắc chắn rằng tác nhân gây sao nhãng không chỉ có mình cái điện thoại đơn giản như thế mà còn rất nhiều thứ khác như đồ ăn hay tivi,... Nhưng bất kể chúng là gì đi chăng nữa thì hãy nhớ để những tác nhân này xa tầm mắt ra thì sự khao khát cũng sẽ phần nào giảm xuống.

Tiếp theo, chúng ta sẽ cùng đi đến nguyên tắc thứ 3 mà rất nhiều người chúng ta đã bỏ sót. Đó là cái gì? Vâng, đó chính là sự chăm sóc cho sức khỏe - điều mà rất nhiều người trong chúng ta thường hay không để ý. Và như hai chương trước đó chúng ta đã được tìm hiểu về lợi ích của giấc ngủ và việc tập thể dục đều đặn thường xuyên nhưng tôi chưa đề cập đến sự ảnh hưởng của hai yếu tố này đến mức độ tập trung của chúng ta. 

Các nhà khoa học đã chứng minh rằng sự thiếu ngủ sẽ ảnh hưởng đến sự tập trung và cũng như trí nhớ của nhiều nhóm người ở mọi lứa tuổi. Trong đó, thanh thiếu niên không ngủ dưới 6 tiếng một ngày thể hiện kém hơn trong các bài kiểm tra đòi hỏi sự tập trung cao độ cũng như phản ứng nhanh nhạy hay khả năng ghi nhớ.

Một ví dụ gần gũi là mỗi khi bạn chơi game thức khuya rồi sáng sớm dác thân xác mệt mỏi rã rời đi học là ngủ trong lớp thì dễ chứ tập trung thì thôi miễn luôn rồi. Và nếu như hôm đó ba mẹ hỏi bạn "Hôm nay con học được gì rồi?" thì khả năng cao là bạn sẽ suy ngẫm hồi lâu và phán "Chả có gì hết ạ" vì trong đầu bạn chẳng có một chữ gì ngoại trừ sự mệt mỏi chỉ muốn đánh một giấc cho nó thoải mái. 

Tương tự như thế, việc tập thể dục đều đặn không chỉ cải thiện sức khoẻ về mặt thể chất mà còn tăng cường mức độ tập trung của chúng ta. Vì tập thể dục thường xuyên giúp tăng cường hoạt động của trí não nhằm cải thiện trí nhớ cũng như sự tập trung. Còn cách để biến việc ngủ đủ giấc hay tập thể dục hằng ngày thành thói quen thì chúng ta đã được tìm hiểu ở các chương trước rồi và nếu bạn chưa áp dụng thì không sao, triển ngay bây giờ đi bạn thân mến!

Tiếp đến phải kể đến mỗi khi nói về chăm sóc sức khoẻ là chế độ ăn uống hằng ngày. Nói về chế độ ăn uống thì nghe có vẻ giáo điều, nhưng nó hoàn toàn là sự thật: Nếu chế độ ăn uống của bạn thiếu chất dinh dưỡng cần thiết, có thể làm ảnh hưởng tới khả năng tập trung. Ăn quá nhiều hoặc quá ít cũng có thể ảnh hưởng đến sự tập trung. Một bữa ăn nhiều năng lượng sẽ làm cho bạn cảm thấy mệt mỏi vì dạ dày phải hoạt động mạnh để tiêu hóa một lượng thức ăn quá tải, cụ thể là mỗi khi ăn quá no chúng ta có cảm giác mệt mỏi đi không nổi luôn đấy. 

Mặt khác, ăn quá ít calo có thể dẫn đến mất tập trung, gây ra cảm giác đói và điển hình là mỗi khi bạn ngồi học trong lớp và bắt đầu nghe tiếng cồn cào của cái bụng thế là liên tưởng đến bữa trưa hôm nay sẽ ăn gì, món nào ngon lại rẻ,...Chính vì vậy mà một chế độ ăn uống lành mạnh sẽ góp phần tăng cường sự tập trung. Vậy vấn đề quan trọng nhất ở đây là ăn uống như thế nào mới được gọi là lành mạnh?

Theo như định nghĩa mới nhất năm 2018 của Tổ chức Y tế thế giới, một chế độ ăn lành mạnh cần có nhiều quả chín, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, chất xơ, đậu đỗ, hạn chế các thành phần như đường tự do, các thức ăn vặt và đồ uống có đường, thịt chế biến sẵn và muối. Nói cách khác chế độ ăn lành mạnh cần phải có đầy đủ rau quả, ít đường tự do và hạn chế thực phẩm chế biến sẵn. Thông thường khi đi ăn trong căn-tin thì tôi để ý mấy đứa bạn tôi lại ăn rất ít rau và cá nhưng lại hảo thịt và đó là một thói quen cần được đảo ngược lại. 

Đương nhiên là một chế độ ăn uống lành mạnh cũng có các tiêu chuẩn như tổng lượng đường, chất béo, chất béo bão hòa rồi muối và cả đống thứ khác một ngày nên ăn bao nhiêu. Nhưng theo tôi thì chẳng có ai rảnh mà đi cân đo đong đếm mỗi khi uống một ly nước ép phải xem có bao nhiêu muỗng đường, có vitamin gì trong đó rồi hàm lượng là bao nhiêu, chỉ trừ mấy diễn viên, người mẫu cần giữ dáng mới có chế độ ăn uống khắt khe như vậy thôi. 

Thế nên tôi sẽ không đề cập đến tiêu chuẩn quốc tế đó mà chỉ đi sơ qua những thực phẩm cần ăn hằng ngày để phần nao giúp tăng cường khả năng tập trung và cải thiện trí nhớ cho bộ não. Trong đó phải kể đến một nguồn protein có liên quan đến một sự phát triển của não là cá - đặc biệt những loại cá giàu axit béo omega-3, đây là chìa khóa cho sức khỏe . 

Các nghiên cứu đã chứng minh rằng, một chế độ ăn với hàm lượng omega 3 thường xuyên thì chứng mất trí và đột quỵ - những bệnh người già hay mắc phải giảm đi rõ rệt. Đây là một chế độ ăn hoàn hảo để tăng cường trí nhớ, đặc biệt là khi con người già đi. Trong đó phải kể đến món cá hồi giàu axit béo omega 3 rất tốt cho não bộ. 

Tiếp đến là sô-cô-la và các loại hạt. Sôcôla đen cũng có đặc tính chống oxy hóa mạnh mẽ, nó có chứa chất kích thích tự nhiên như caffeine, có thể tăng cường tập trung. Nhưng chú ý ở đây là sô-cô-la đen nha chứ bạn khoan nhìn thấy sô-cô-la tăng cường sự tập trung cái hí ha hí hửng đi ăn một đống mấy loại ngọt lịm khiến trẻ em mê tít là hỏng luôn đấy. Các loại sô-cô-la ngọt như Kitkat, Hersay, Mars, Ferrero Rocher chứa nhiều calo có thể dẫn đến các bệnh béo phì hay sâu răng. (Hồi xưa tôi ăn tất tần tật mấy loại này nên đi trám răng không biết bao nhiêu lần luôn rồi)

Vì vậy mà lần tới khi chọn mua sô cô la trong siêu thị thì thay vì lượm đại thanh nào nhìn ngon ngon ngọt ngọt, bạn hãy dừng lại một chút mà chọn lựa mấy cái trông đắng đắng hay có dán nhãn '70% dark', '90% dark' hay 'pure chocolate' vì công dụng của chúng thực sự rất tuyệt vời và đặc biệt là khả năng tăng cường trí não. 

Cụ thể là một nghiên cứu của Đại học Nottingham cho thấy, ăn sô-cô-la đen có thể giúp não của bạn tăng cường tăng cường sự tỉnh táo trong 2-3 giờ. Flavanols - một trong những thành phần quan trọng của socola đen, làm giãn các mạch máu, cho phép nhiều oxy và máu đến các khu vực quan trọng của não, có thể giúp bạn chống lại sự mệt mỏi và tác động của lão hóa. Bên cạnh đó thì bất kỳ thực phẩm nào có nhiều flavanol như trà xanh, rượu vang đỏ và quả việt quất cũng đều mang tác dụng tuyệt vời này.

Vậy trong chương này thì chúng ta đã được tiếp cận 2 cách phổ biến giúp làm gia tăng sự tập trung. Đầu tiên chính là để những tác nhân kích thích gây sao nhãng như điện thoại hay đồ ăn ra xa tầm mắt mỗi khi có làm việc. Thứ hai là chăm sóc sức khỏe bằng việc ngủ đủ giấc, tập thể dục đều đặn và có một chế độ ăn uống lành mạnh. Ngoài ra, đừng quên bổ sung các loại hạt và quả, cá cũng như rau xanh vào thực đơn hàng ngày nhé và việc thưởng thức một thanh sô-cô-la đen cùng một tách trà buổi sáng cũng rất lí tưởng đấy! 

Let's do it together!