Châm biếm là cách để mọi người có thể nói đến một việc mà không cần nhắc đến nó.

Hãy xem xét cách mà nhân vật Chandler Bing trong chương trình truyền hình Những người bạn nói chuyện. Nếu anh ấy muốn nói thứ gì đó thật tuyệt, anh ấy sẽ nói nó "Thật tuyệttttt" bằng một tông giọng thể hiện rằng anh ấy đang nghĩ điều ngược lại.

Sự châm biếm có tác dụng như một tín hiệu cả hai đều là cách để thể hiện một điều gì đó mà không cần trực tiếp nói ra.

Bằng cách này, sự châm biếm trở thành một công cụ hữu dụng khi phải giải quyết những chủ đề nhạy cảm mà vẫn tránh việc trực tiếp xúc phạm người khác. Nó cho phép chúng ta được bước trên sợi dây miễn là ta không rơi về phía gây hấn thụ động.

Ở một mức độ nhất định, hầu hết chúng ta đều cảm nhận được sự châm biếm vì ta biết được điều gì đang được đề cập đến. Thậm chí đây còn là phần cơ bản trong khiếu hài hước của mỗi người. Những nghệ sĩ độc thoại trên sân khấu đặc biệt thường dùng sự châm biếm để tạo ra hiệu ứng.

Có lẽ bạn cũng đang thường xuyên sử dụng sự châm biếm mà không hề nhận ra.

Chương sách này sẽ trang bị những yếu tố trong phần lớn lời châm biếm mà bạn có thể sử dụng thành thạo để đạt được hiệu quả cao hơn khi giao tiếp, pha trò và nói đùa.

Sự châm biếm thường được dùng như một lời châm chọc thân thiện với bạn bè hoặc người quen, những người mà bạn có thể cảm thấy thoải mải khi nói điều tiêu cực với họ.

Sự châm biếm hay được tận dụng để đùa giỡn về một người hay một việc và nó phần lớn dựa vào ngữ cảnh và người nghe. Nếu bạn đang ở cùng những người thích nói đùa và có khiếu hài hước châm biếm thì việc này sẽ rất được đón nhận.

Nhưng nếu bạn giao tiếp với người không thuộc trường phái hài hước này, hoặc đơn giản là họ không thích bạn, họ sẽ rất dễ dàng nhìn nhận câu bông đùa châm biếm ấy như một lời lăng mạ. Họ sẽ chỉ coi bạn như một người đang
sỉ nhục người khác. Đó không phải điều chúng ta hướng tới ở đây.

Sử dụng lời châm biếm ở sai ngữ cảnh sẽ khiến người khác nghĩ rằng bạn không biết thông cảm, hoặc tệ hơn, bạn biến việc lam tổn thương người khác thành niềm vui của bản thân.

Tuy nhiên, lựa chọn ngữ cảnh và lời châm biếm phù hợp sẽ giúp bạn trở nên dễ mến và thu hút hơn. Nó cũng giúp bạn trông thông minh và hóm hỉnh hơn. Trong một vài trường hợp, châm biếm ở mức độ phù hợp không chỉ được đón nhận mà thực sự còn rất cần thiết.

Bây giờ bạn đã hiểu rõ về ngữ cảnh phù hợp của sự châm biếm rồi, bước tiếp theo là kết nối các yếu tố với nhau để dám chắc bạn không lỡ lăng mạ đối phương khi đang nỗ lực xây dựng một mối quan hệ. Nếu người đồng nghiệp khó chịu của bạn có thể hiểu được sự châm biếm, thì hẳn họ cũng có khiếu hài hước nhất định.

Chủ yếu, châm biếm chính là nói điều ngược lại với (1) một thực tế khách quan, (2) một cảm xúc chủ quan, hoặc (3) suy nghĩ.

Bạn đưa ra một tuyên bố trái ngược hẳn với tình huống hiện tại để nhấn mạnh hoặc làm giảm ảnh huởng của nó.

Sự thật khách quan: Bob thường xuyên khăm" Tetris ở chỗ làm.

Lời châm biếm: Bob, cậu đúng là người bận nhẩt mà tôi biết đấy.

Cảm xúc chủ quan hoặc suy nghĩ: Việc Bob "chơi khăm" Tetris thường xuyên ở chỗ làm thật nực cười

Lời châm biếm: Bob xứng đáng nhận huy chương nhân viên của năm.

Dưới đây là một ví dụ khác.

Sự thật khách quan: Gần đây lượng phương tiện giao thông gia tăng một cách đáng ngạc nhiên.

Lời châm biếm: Chúng ta phải làm gì nếu đến nơi quá sớm nhỉ?

Cảm xúc chủ quan hoặc suy nghĩ: Tôi ghét giao thông.

Lời châm biếm: Giao thông quá là vấn đề tuyệt nhất trong ngày của tôi.

Trên đây là cách châm biếm thông dụng nhất. Giờ hãy cùng vẽ ra một khung tham chiếu cho các loại châm biếm khác nhau và chính xác khi nào nên dùng và dùng ra sao nhé. Bạn sẽ bẩt ngờ với việc vận dụng sự châm biếm một cách có công thức và bài bản ra sao, cũng như cách bạn pha trò đùa.

Khi ai đó nói hoặc làm một việc gì đấy quá hiển nhiên, bạn cũng đáp lại bằng một thứ hiển nhiên tương tự.

Bob: "Con đường đó rất dài"

Bạn: "Bạn tinh ý ghê."

Bob: "Hôm nay nóng quá!"

Bạn: "Tôi thấy cậu đúng là nhà khí tượng học tập sự đấy."

Bob đáng thương: 'Menu này nhiều món quá !"

Bạn: "Tôi mừng là bạn đã biết cách đọc cơ đấy!"

Trường hợp áp dụng châm biếm tiếp theo là khi có điều gì xấu xảy ra. Bạn nói lên việc sự kiện tốt hoặc xấu đó phản ánh trên đối phương ra sao.

Nếu tốt, bạn nói rằng nó được phản ánh khá tệ thông qua họ; nếu tệ, bạn lại nói rằng nó khá tốt.

Bob: "Tôi làm vỡ cốc cà phê rồi."

Bạn: "Bạn lúc nào cũng thật duyên dáng."

Bob: "Tôi bị điểm F môn toán."

Bạn: "Bây giờ thì tôi biết phải gọi cho ai nếu máy tính của tôi hỏng rồi."

Bạn trông thấy Bob đáng thương làm rơi cốc cà phê và bạn nói: "Bạn sẽ là tay bắt bóng bầu dục rất cừ đấy. Quả là bàn tay vàng!"

Việc truyền đạt một cách hợp lý là rất quan trọng khi châm biếm. Nói cách khác, vìệc người khác phá lên cười vì trò đùa châm biếm cúa bạn khác hoàn toàn với việc bạn quan trọng hóa cảm xúc của bản thân và là một thằng đểu toàn tập.

Bạn phải thật rõ ràng rằng mình đang châm biếm và cho họ một dấu hiêu. Nếu không, mọi người sẽ cảm thấy khó chịu vì họ không chắc chắn nổi. Bạn đơn giản là một kẻ xấu tính, hay bạn chỉ đang cố tỏ ra hài hước thôi?

Phương pháp thông thường nhất chính là sự kết hợp giữa một tông giọng đều đều với một nụ cười nhăn nhở hoặc một nụ cười đểu. Với cách nói đều đều, không phá lên cười khi nói thì trông bạn hoàn toàn nghiêm túc. Nhưng sau đó, bạn lại bất chợt nở nụ cười để làm giảm căng thẳng và ra hiệu cho họ mục đích chính của mình.

Bây giờ bạn đã biết được khi nào thì nên châm biếm rồi, việc học cách nhận lời châm biếm và làm một thính giả tốt cũng rất quan trọng. Hãy tưởng tượng bạn là Bob đáng thương được nhắc đến ở trên và thử thêm vào lời hồi đáp cho anh ấy.

Bob: "Con đường đó rất dài."

Bạn: "Bạn tinh ý ghê"

Bob: "Bạn biết đấy. Tồi có đôi mắt đại bàng mà."

Bob: "Hôm nay nóng quá!"

Bạn: "Tôi thấy cậu đúng là nhà khí tượng học tập sự đấy."

Bob: "Tôi có thể cảm nhận được nó chảy trong máu mình. Đây là định mệnh của tôi rồi."

Bob đáng thuơng: "Menu này nhiều món quá!"

Bạn: "Tôi mừng là bạn đã biết cách đọc cơ đấy!"

Bob bào chữa: "Tôi còn biết đếm đến 10 cơ."

Bạn cần phải phóng đại câu nói và điều họ ám chỉ lên. Phương pháp này nghe có quen không nhỉ? Đây chính là một câu nói hạ thấp bản thân + một đòn phản công hóm hỉnh!

Khi bạn đáp lại một lời châm biếm theo cách này, nó sẽ giúp tạo nên mối liên hệ. Mọi người đều cảm thấy thoải mái và bạn xây dựng được một tình huống hài hước và khả năng phát triển một trò đùa còn thú vị hơn.

Và quan trọng không kém, bạn không biến thành một kẻ tồi hoặc một tên không biết đùa.

Rất nhiều người dựa dẫm vào những lời nói đùa châm biếm, thực chất là đang che giấu tính cách gây hấn. Họ thường lợi dụng sự châm biếm như một cơ chế phản công để che đậy cảm xúc thật của mình. Họ tận dụng sự châm biếm để bỏ qua cảm xúc tiêu cực của bản thân. Có thể họ đang làm vậy với bạn, vậy nên việc biết cách tránh khỏi đòn tấn công lẩn quẩn này rất quan trọng.

Châm biếm? Việc này thật màu mè, đúng không ?