I. iÁu kiÇn ra Ýi, ·c tr°ng và °u th¿ cça s£n xu¥t hàng hoá

1. iÁu kiÇn ra Ýi và tÓn t¡i cça s£n xu¥t hàng hoá

LËch sí phát triÃn cça nÁn s£n xu¥t xã hÙi ã và ang tr£i qua hai kiÃu tÕ chéc kinh t¿, ó là s£n xu¥t tñ c¥p tñ túc và s£n xu¥t hàng hoá.

S£n xu¥t tñ c¥p tñ túc là kiÃu tÕ chéc kinh t¿ mà s£n ph©m do lao Ùng t¡o ra nh±m tho£ mãn trñc ti¿p nhu c§u cça ng°Ýi s£n xu¥t.

S£n xu¥t hàng hoá là kiÃu tÕ chéc kinh t¿ mà ß ó s£n ph©m °ãc s£n xu¥t ra à trao Õi ho·c bán trên thË tr°Ýng.

S£n xu¥t hàng hoá chÉ ra Ýi, khi có ç hai iÁu kiÇn sau ây:

a) Phân công lao Ùng xã hÙi

Phân công lao Ùng xã hÙi là sñ phân chia lao Ùng xã hÙi ra thành các ngành, nghÁ khác nhau cça nÁn s£n xu¥t xã hÙi.

Phân công lao Ùng xã hÙi t¡o ra sñ chuyên môn hoá lao Ùng, do ó d«n ¿n chuyên môn hoá s£n xu¥t thành nhïng ngành nghÁ khác nhau. Do phân công lao Ùng xã hÙi nên m×i ng°Ýi s£n xu¥t chÉ t¡o ra mÙt ho·c mÙt vài lo¡i s£n ph©m nh¥t Ënh. Song, cuÙc sÑng cça m×i ng°Ýi l¡i c§n ¿n r¥t nhiÁu lo¡i s£n ph©m khác nhau. Ã tho£ mãn nhu c§u òi hÏi hÍ ph£i có mÑi liên hÇ phå thuÙc vào nhau, trao Õi s£n ph©m cho nhau.

Tuy nhiên, phân công lao Ùng xã hÙi chÉ mÛi là iÁu kiÇn c§n nh°ng ch°a ç. C. Mác ã chéng minh r±ng, trong công xã thË tÙc ¥n Ù thÝi cÕ, ã có sñ phân công lao Ùng khá chi ti¿t, nh°ng s£n ph©m lao Ùng ch°a trß thành hàng hoá. Bßi vì t° liÇu s£n xu¥t là cça chung nên s£n ph©m và tëng nhóm s£n xu¥t chuyên môn hoá cing là cça chung; công xã phân phÑi trñc ti¿p cho tëng thành viên à tho£ mãn nhu c§u. C. Mác vi¿t: "ChÉ có s£n ph©m cça nhïng lao Ùng t° nhân Ùc l­p và không phå thuÙc vào nhau mÛi Ñi diÇn vÛi nhau nh° là nhïng hàng hoá"1. V­y muÑn s£n xu¥t hàng hoá ra Ýi và tÓn t¡i ph£i có iÁu kiÇn thé hai nïa.

b) Sñ tách biÇt t°¡ng Ñi vÁ m·t kinh t¿ cça nhïng ng°Ýi s£n xu¥t

Sñ tách biÇt này do các quan hÇ sß hïu khác nhau vÁ t° liÇu s£n xu¥t, mà khßi thu÷ là ch¿ Ù t° hïu nhÏ vÁ t° liÇu s£n xu¥t, ã xác Ënh ng°Ýi sß hïu t° liÇu s£n xu¥t là ng°Ýi sß hïu s£n ph©m lao Ùng. Nh° v­y, chính quan hÇ sß hïu khác nhau vÁ t° liÇu s£n xu¥t ã làm cho nhïng ng°Ýi s£n xu¥t Ùc l­p, Ñi l­p vÛi nhau, nh°ng hÍ l¡i n±m

1. C. Mác và Ph.ngghen: Toàn t­p, Nxb. Chính trË quÑc gia, Hà NÙi. 1993, t. 23, tr. 72.

trong hÇ thÑng phâ~€êìr

¬

®

º>@æ(˜¾ R#¬#®#00íÞ̽®Ì½®Ì½®ŸŸ®‹®Ì½®‡hî_šU#hÇohî_š6B*CJ]aJphhÇohî_šB*CJaJphhÇohî_šB*CJaJphhÇohî_šB*CJaJph#hÇohî_š5B*CJ\aJphhÇohî_šB*CJaJph#hÇohî_š5B*CJ\aJph€ì

ò

r

®

œ

Úº@æšÔ!R#®#²%ˆ(î( +ðáÏÏÏÏÀÏÏÏÀÏϬÏáÏÏÏÏ$ $„7¤x7$8$H$'„7a$gdî_š ¤x ¤<7$8$@&H$gdî_š$„7¤x7$8$H$'„7a$gdî_š ¤x ¤x7$8$@&H$gdî_š ¤ð ¤x7$8$@&H$gdî_š 0ýn công lao Ùng xã hÙi nên hÍ phå thuÙc l«n nhau vÁ s£n xu¥t và tiêu dùng. Trong iÁu kiÇn ¥y ng°Ýi này muÑn tiêu dùng s£n ph©m cça ng°Ýi khác ph£i thông qua sñ mua - bán hàng hoá, téc là ph£i trao Õi d°Ûi nhïng hình thái hàng hoá.

S£n xu¥t hàng hoá chÉ ra Ýi khi có Óng thÝi hai iÁu kiÇn nói trên, n¿u thi¿u mÙt trong hai iÁu kiÇn ¥y thì không có s£n xu¥t hàng hoá và s£n ph©m lao Ùng không mang hình thái hàng hoá.

2. ·c tr°ng và °u th¿ cça s£n xu¥t hàng hoá

S£n xu¥t hàng hoá ra Ýi là b°Ûc ngo·t cn b£n trong lËch sí phát triÃn cça xã hÙi loài ng°Ýi, °a loài ng°Ýi thoát khÏi tình tr¡ng "mông muÙi", xoá bÏ nÁn kinh t¿ tñ nhiên, phát triÃn nhanh chóng lñc l°ãng s£n xu¥t và nâng cao hiÇu qu£ kinh t¿ cça xã hÙi.

S£n xu¥t hàng hoá khác vÛi kinh t¿ tñ c¥p tñ túc, do sñ phát triÃn cça phân công lao Ùng xã hÙi làm cho s£n xu¥t °ãc chuyên môn hoá ngày càng cao, thË tr°Ýng ngày càng mß rÙng, mÑi liên hÇ giïa các ngành, các vùng ngày càng ch·t ch½. Sñ phát triÃn cça s£n xu¥t hàng hoá ã xoá bÏ tính b£o thç, trì trÇ cça nÁn kinh t¿, ©y nhanh quá trình xã hÙi hoá s£n xu¥t.

S£n xu¥t hàng hoá có ·c tr°ng và °u th¿ nh° sau:

- Do måc ích cça s£n xu¥t hàng hoá không ph£i à tho£ mãn nhu c§u cça b£n thân ng°Ýi s£n xu¥t nh° trong kinh t¿ tñ nhiên mà à tho£ mãn nhu c§u cça ng°Ýi khác, cça thË tr°Ýng. Sñ gia tng không h¡n ch¿ nhu c§u cça thË tr°Ýng là mÙt Ùng lñc m¡nh m½ thúc ©y s£n xu¥t phát triÃn.

- C¡nh tranh ngày càng gay g¯t, buÙc m×i ng°Ýi s£n xu¥t hàng hoá ph£i nng Ùng trong s£n xu¥t - kinh doanh, ph£i th°Ýng xuyên c£i ti¿n kù thu­t, hãp lý hoá s£n xu¥t à tng nng su¥t lao Ùng, nâng cao ch¥t l°ãng s£n ph©m, nh±m tiêu thå °ãc hàng hoá và thu °ãc lãi nhu­n ngày càng nhiÁu h¡n. C¡nh tranh ã thúc ©y lñc l°ãng s£n xu¥t phát triÃn m¡nh m½.

- Sñ phát triÃn cça s£n xu¥t xã hÙi vÛi tính ch¥t "mß" cça các quan hÇ hàng hoá tiÁn tÇ làm cho giao l°u kinh t¿, vn hoá giïa các Ëa ph°¡ng trong n°Ûc và quÑc t¿ ngày càng phát triÃn. Të ó t¡o iÁu kiÇn ngày càng nâng cao Ýi sÑng v­t ch¥t và vn hoá cça nhân dân.