1, Tư tưởng HCM về Cm Giải phóng dân tộc

M.tiêu của CMGPDT

m.tiêu cấp thiết của CM th.địa chưa phải là giành q.lợi riêng biệt cho mỗi GC, mà là q.lợi chung của toàn DT. Đó là m.tiêu phù hợp với xu thế của th.đại chống ĐQ, GPDT, đáp ứng nguyện vọng ĐL, tự do của q.chúng nh.dân.

Hội nghị VIII BCHTW (5-1941) HCM kh.định "Cuộc c.mạng Đ.Dương hiện tại không phải là cuộc CMTS dân quyền, cuộc c.mạng phải g.quyết hai v.đề: phản đế và điền địa nữa, mà là cuộc c.mạng phải g.quyết một v.đề cần kíp "DT giải phóng", vậy thì cuộc c.mạng Đ.Dương trong g.đoạn h.tại là một cuộc c.mạng g.phóng"

Hội nghị chủ trương tạm gác khẩu hiệu "c.mạng r.đất", chỉ chia lại công điền và r.đất "tịch thu của Việt gian phản quốc" cho dân cày nghèo chứ không tịch thu r.đất của GC địa chủ nói chung.

th.lợi của CMVN trước hết là th.lợi của đ.lối CMGPDT đđắn và TT ĐL, tự do của HCM.

2. CMGPDT muốn th.lợi phải đi theo con đường CMVS

a. Bài học từ sự thất bại của các con đường cứu nước trước khi NAQ ra đi tìm đường cứu nước

Để GPDT khỏi ách th.trị của TD Pháp, ông cha ta đã s.dụng nhiều con đường cứu nước gắn với khuynh hướng ch.trị kh.nhau, với những hệ TT kh.nhau.

Tất cả các ph.trào cứu nước của ông cha ta, dù đã diễn ra vô cùng anh dũng, nhưng rốt cuộc đều bị TDP dìm trong biển máu. Đất nước lâm vào "tình hình đen tối tưởng như không có đường ra". Đó là tình trạng khủng hoảng về đ.lối cứu nước ở VN cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Nó đặt ra yêu cầu bức thiết phải tìm ra một con đường cứu nước mới.

Lớn lên trong một đất nước bị biến thành th.địa, được chứng kiến các h.trào cứu nước của ông cha ta, HCM nhận thấy con đường của Phan Bội Châu chẳng khác gì "đuổi hổ cửa trước, rước beo cửa sau", con đường của Phan Chu Trinh chẳng khác gì "xin giặc rủ lòng thương". Con đường Hoàng Hoa Thám tuy có phần thực tế hơn, nhưng vẫn mang nặng cốt cách phong kiến. Chính từ thực tế, dù khâm phục t.thần cứu nước đó nhưng HCM không tán thành các con đường của họ, mà quyết tâm đi tìm một con đường mới.

b. c.mạng tư sản là không triệt để

Trong khoảng 10 năm (1911-1920) NAQ đã vượt qua ba đại dương, bốn châu lục để khảo sát cuộc sống của nh.dân các DT bị a.bức ở nhiều nước th.địa cũng như tìm hiểu các cuộc c.mạng lớn trên th.giới.

Bằng một sự nhạy cảm và từ thực tiễn mách bảo, NAQ đã sớm hoài nghi những khẩu hiệu "tự do- b.đẳng- bác ái", về cái gọi là "văn minh khai sáng" của CNTB. Khi trực tiếp chứng kiến cuộc sống bần cùng, lam lũ của nh.dân l.động ở th.địa cũng như chính quốc, nó đối lập với một cuộc sống khác xa hoa, phù phiếm của bọn chủ TB, Người nhận ra s.thật đó từ bản chất.

1912, NAQ có nhận xét về c.mạng tư sản Mỹ: "...tuy cách mệnh th.công hơn 150 năm nay, nhưng công nông vẫn cứ cực khổ, vẫn cứ lo tính toán cách mệnh lần hai. Ấy là vì cách mệnh Mỹ là cách mệnh TB, mà cách mệnh TB là chưa phải cách mệnh đến nơi".

Cuối 1917, NAQ hoạt động ở Pháp, Người có nhận xét về c.mạng tư sản Pháp như sau: "cách mệnh Pháp cũng như cách mệnh Mỹ, nghĩa là cách mệnh TB, cách mệnh chưa đến nơi. Tiếng là cộng hòa và dân chủ, kỳ thực trong thì nó tước đoạt công nông, ngoài thì nó a.bức th.địa"[1] cũng chính từ những lí do đó, trong sự lựa chọn con đường cứu nước cho DT. Người đã không lựa chọn con đường c.mạng tư sản.

c. Con đường GPDT

HCM thấy được CMTMười không chỉ là một cuộc CMVS, mà còn là cuộc CMGPDT. Nó nêu tấm gương sáng về sự GPcác DT th.địa và "mở ra trước mắt họ th.đại c.mạng chống ĐQ, th.đại GPDT"[2].

Người "hoàn toàn tin theo Lênin và q.tế ba" chính vì Lênin và q.tế ba đã "bênh vực cho các DT bị a.bức". Người thấy trong lí luận của Lênin một phương hướng mới để GPDT, Người kh.định, "muốn cứu nước và GPDT không có con đường nào khác con đường CMVS"[3]

3. CMGPDT trong th.đại mới phải do ĐCS l.đạo

a. c.mạng trước hết phải có Đảng

- NAQ xác định: "Việc GPgông cùm nô lệ cho đồng bào, cho nh.loại" là "việc to tát", bởi lẽ phải "sửa cái XH cũ đã mấy ngàn năm làm XH mới, ấy là rất khó". Trong t.phẩm Đường cách mệnh 1927 NAQ kh.định, muốn GPDT th.công "trước hết phải có đảng cách mệnh".

- Người chỉ rõ "cách mệnh trước hết phải làm cho dân giác ngộ...Cách mệnh phải giảng giải l.luận và CN cho dân hiểu...Cách mệnh phải hiểu phong trào th.giới, phải bày sách lược cho dân...Vậy nên sức cách mệnh phải tập trung, muốn tập trung phải có đảng cách mệnh"[1].

Tuy nhiên đảng c.mạng phải được tổ chức theo nguyên tắc đảng kiểu mới của GCCN, được vũ trang bằng l.luận MLN, Người kh.định: "phải có đảng cách mệnh...Đảng có vững cách mệnh mới th.công, cũng như người cầm lái có vững thuyền mới chạy. Đảng muốn vững thì phải có CN làm cốt...Đảng mà không có CN thì cũng như người không có trí khôn, tàu không có bàn chỉ nam"[2].

b.ĐCSVN là người l.đạo duy nhất

Đầu 1930, NAQ sáng lập ĐCSVN, lấy CNMLN "làm cốt", có tổ chức chặt chẽ, kỹ luật nghiêm minh và mật thiết liên lạc với quần chúng.

Theo HCM,ĐCSVN là đảng của GCCN, của nh.dân l.động và của DTVN.

kh.địnhĐCSVN là đảng của GCCN đ.thời cũng là đảng của DT, HCM đã nêu một luận điểm q.trọng bổ sung cho l.luận CNMLN về ĐCS. đ.thời nó định hướng cho việc XDĐCSVN thành một đảng gắn bó chặt chẽ với GCCN, nh.dân l.động và cả DT trong mọi thời kỳ của c.mạng.

Nhờ đó, ngay từ khi mới ra đời, Đảng đã quy tụ được l.lượng và sức mạnh của toàn bộ GCCN và cả DTVN, Đảng đã là ngọn cờ đầu l.đạo duy nhất đối với c.mạng VN và tr.thành nhân tố đảm bảo cho c.mạng VN đi đến th.lợi.

4. l.lượng của CMGPDT bao gồm toàn DT

a. c.mạng là sự nghiệp của q.chúngbị a.bức

- Từ 1924, HCM đã nghĩ đến kh.nghĩa vũ trang toàn dân. Người cho rằng: "để có cơ th.lợi, một cuộc v.trang ở Đ.Dương ... phải có t.chất một cuộc kh.nghĩa q.chúng chứ không phải một cuộc nổi loạn. Cuộc khởi nghĩa phải được ch.bị trong q.chúng"[3].

- Người nghiêm khắc phê phán việc lấy ám sát cá nhân và bạo động non làm phương thức hành động, "hoặc xúi dân bạo động mà không bày cách tổ chức". Người kh.định "cách mệnh là việc chung của dân chúng chứ không phải việc của một hai người"[4].

Trong CMTTám 1945 cũng như hai cuộc kh.chiến chống Pháp và Mỹ, HCM lấy nh.dân làm nguồn sức mạnh. q.điểm "lấy dân làm gốc" xuyên suốt q.trình chỉ đạo ch.tranh của Người. "Có dân là có tất cả", "Dễ trăm lần không dân cũng chịu, khó vạn lần dân liệu cũng xong". Khi còn hoạt động ở nước ngoài HCM nói: "đối với tôi, câu trả lời đã rõ ràng: trở về nước đi vào quần chúng, thức tỉnh họ, tổ chức họ, đ.kết họ, huấn luyện họ, đưa họ ra đ.tranh giành tự do, ĐL"[5].

b. l.lượng của CMGPDT bao gồm toàn DT

Dưới c.độ cai trị của TD Pháp, dù là tư sản DT, hay một bộ phân địa chủ vừa và nhỏ, trong q.hệ với TD Pháp, họ cũng chỉ là người VN chịu nỗi nhục mất nước, nên họ có khả năng tham gia h.trào GPDT. HCM chỉ rõ: "DT cách mệnh thì chưa phân GC, nghĩa là sĩ, nông, công, thương đều nhất trí chống lại cường quyền"[6].

Trong c.lĩnh ch.trị đầu tiên của Đảng, Người xác định l.lượng c.mạng bao gồm cả DT, trong đó, HCM nhấn mạnh v.tròđộng lực c.mạng của công nhân và nông dân. Người kh.định: công nông "là gốc cách mệnh"[7], bởi lẽ họ có số lượng đông nhất, lại bị a.bức b.lột nặng nề nhất, nên "lòng cách mệnh càng bền, chí cách mệnh càng quyết". Đây là v.đề hết sức mới mẻ so với nh.thức của những nhà yêu nước trước đó.

Mặt khác, HCM không coi nhẹ khả năng tham gia sự nghiệp GPDT của các GC tầng lớp khác. Người coi tiểu tư sản, tư sản DT và một b.phận GC địa chủ là bạn đồng minh của c.mạng.

5. CMGPDT cần được tiến hành ch.động, s.tạo và có kh.năng giành th.lợi trước CMVS ở chính quốc

a. CMGPDT cần được tiến hành chủ động, s.tạo

Khi CNTB CN ĐQ, nền k.tế hàng hóa ph.triển đặt ra yêu cầu bức thiết về thị trường. Đó là nguyên nhân sâu xa dẫn tới những cuộc ch.tranh x.lược th.địa, một trong những nguồn sống của CN ĐQ.

NAQ kh.định "tất cả sinh lực của CNTB ĐQ đều lấy ở các xứ th.địa. Đó là nơi CN ĐQ lấy nguyên liệu cho các nhà máy của nó, nơi nó đầu tư, tiêu thụ hàng, mộ nhân công rẻ mạt cho đạo quân l.động của nó, và nhất là tuyển những binh lính bản xứ cho các đạo quân phản c.mạng của nó"

Trong cuộc đ.tranh chống CNTD ĐQ, c.mạng th.địa có tầm q.trọng đặc biệt. Do bị a.bức b.lột nặng nề nên nh.dân các DT th.địa có khả năng c.mạng to lớn. Theo HCM, phải "làm cho các DT th.địa, từ trước đến nay vẫn cách biệt nhau, hiểu biết nhau hơn và đ.kết lại để đặt cơ sở cho một liên minh phương Đông tương lai, khối liên minh này sẽ là một trong những cái cánh của CMVS"[9

Trong khi yêu cầu q.tế c.sản và các ĐCS khác quan tâm đến c.mạng th.địa, HCM vẫn kh.định công cuộc GP nh.dân th.địa chỉ có thể thực hiện được bằng sự nỗ lực tự giải phóng.

Người chủ trương phát huy nỗ lực chủ quan của DT, tránh TT bị động trông chờ vào sự giúp đỡ bên ngoài. Tháng 8-1945, khi thời cơ đến, Người kêu gọi: "Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy, đem sức ta mà GPcho ta"[10].

b. q.hệ giữa c.mạng th.địa với CMVS ở chính quốc

Trong h.trào công sản q.tế đã từng tồn tại q.điểm xem th.lợi của c.mạng th.địa phụ thuộc vào th.lợi của CMVS chính quốc. q.điểm này đã làm giảm tính chủ động, s.tạo của h.trào c.mạng th.địa.

Theo HCM, giữa CMGPDT th.địa và CMVS chính quốc, có mối q.hệ mật thiết nhau, tác động qua lại lẫn nhau trong cuộc đ.tranh chống kẻ thù là CN ĐQ. Đó là mối q.hệ b.đẳng chứ không phải là mối q.hệ lệ thuộc, hoặc q.hệ chính - phụ.

Nh.thức đúng vị trí chiến lược của c.mạng th.địa, ngay từ 1924, HCM chỉ rõ: chỉ có thể bằng chủ động nỗ lực vượt bực của các DT th.địa, thì c.mạng th.địa không phụ thuộc vào CMVS chính quốc mà nó có thể giành th.lợi trước CMVS chính quốc. Mặt khác c.mạng th.địa còn có thể giúp đỡ những người anh em mình ở phương Tây trong nh.vụ GP hoàn toàn.

Đây là một luận điểm s.tạo, có g.trị l.luận và thực tiễn to lớn; một cống hiến q.trọng của HCM vào kho tàng l.luận CNMLN.

6. CMGPDT phải tiến hành bằng c.mạng b.lực

a. Tính tất yếu của b.lực c.mạng

- Việc s.dụng b.lực c.mạng hay không là tùy thuộc vào th.độ của kẻ thù.

Các thế lực ĐQ luôn s.dụng b.lực để x.lược, đàn áp th.địa. Vì vậy, con đường để giành ĐL DT chỉ có thể là c.mạng b.lực.

HCM vạch rõ tính tất yếu của b.lực c.mạng : "Trong cuộc đ.tranh gian khổ chống kẻ thù GC và DT, cần dùng b.lực c.mạng chống lại b.lực phản c.mạng, giành lấy ch.quyền và bảo vệ ch.quyền"

HCM coi sự nghiệp c.mạng là sự nghiệp của quần chúng, nên b.lực c.mạng cũng là b.lực của quần chúng. Hình thức b.lực c.mạng gồm cả đ.tranh ch.trị và đ.tranh vũ trang, tùy tình hình cụ thể mà quyết định những hình thức đ.tranh c.mạng thích hợp.

Trong ch.tranh c.mạng, l.lượng vũ trang và đ.tranh vũ trang giữ vị trí quyết định trong việc tiêu diệt l.lượng quân sự địch, nhưng đ.tranh vũ trang không tách biệt với đ.tranh ch.trị. Theo HCM, các đoàn thể c.mạng càng ph.triển, q.chúngđ.tranh ch.trị càng mạnh thì càng có cơ sở vững chắc để tổ chức l.lượng vũ trang và đ.tranh vũ trang.

b. TT b.lực c.mạng gắn bó với TT nh.đạo h.bình

- TT b.lực c.mạng và TT nh.đạo h.bình th.nhất biện chứng trong TTHCM. Nó x.phát từ tình yêu thương, quý trọng con người, HCM luôn chủ trương tranh thủ kh.năng giành ch.quyền ít đổ máu nhất.

- Người tìm cách ngăn chặn x.đột vũ trang, tận dụng khả năng g.quyết bằng b.pháp h.bình, chủ động đàm phán, thương lượng, chấp nhận nhượng bộ có ng.tắc. Ch.tranh chỉ là b.pháp cuối cùng khi không còn khả năng hòa hoãn.

- Đánh thắng không phải là tiêu diệt hết l.lượng, mà chủ yếu là đánh bại ý chí x.lược, kết hợp giành th.lợi về q.sự với g.pháp người.giao để kết thúc ch.tranh.

c. Hình thái b.lực c.mạng

Toàn dân kh.nghĩa, nổi dậy là nét đặc sắc trong TT HCM về hình thái b.lực c.mạng.

- X.phát từ tương quan l.lượng ta - địch, HCM vừa tiến hành kiểu ch.tranh thông thường, chỉ dựa vào l.lượng q.đội sống mái với kẻ thù, vừa phát động ch.tranh nh.dân, dựa vào l.lượng toàn dân, có l.lượng vũ trang làm nòng cốt, đ.tranh toàn diện với kẻ thù.

HCM nói: "Không dùng toàn lực của nh.dân về đủ mọi mặt để ứng phó thì không thể nào th.lợi được"[2]. đ.tranh toàn diện thể hiện cụ thể:

- đ.tranh quân sự là việc chủ chốt", nhưng phải kết hợp với đ.tranh ch.trị. "th.lợi quân sự đem lại th.lợi ch.trị, th.lợi ch.trị sẽ làm cho th.lợi q.sự to lớn hơn"[3].

- đ.tranh ngoại giao có ý nghĩa ch.lược, thêm bạn bớt thù, phân hóa và cô lập kẻ thù, phát huy yếu tố chính nghĩa của đ.tranh GPDT và b.vệ TQ, tranh thủ đồng tình ủng hộ của q.tế.

- Đ.tranh k.tế là tăng gia SX, tiết kiệm, ph.triển k.tế của ta, phá hoại k.tế địch. Người coi "ruộng rẫy là chiến trường, cuốc cày là vũ khí, nhà nông là chiến sĩ".

- "Ch.tranh về văn hóa hay TT so với mặt trận khác cũng không kém q.trọng"[4].

Trước kẻ thù mạnh, HCM chủ trương

- Ph.châm ch.lược đánh lâu dài.

- Tự lực cánh sinh là chính, coi trọng sự g.đỡ q.tế,

- Đề cao s.mạnh bên trong, phát huy cao nhất mọi nổ lực của DT, đề cao t.thần tự chủ, tránh TT bị động trông chờ vào sự giúp đỡ bên ngoài

KẾT LUẬN

TT HCM về v.đề DT, CMGPDT có nhiều l.điểm s.tạo, đ.sắc, có g.trị l.luận, th.tiễn to lớn:

1. Làm ph.phú h.thuyết MLN về CM th.địa

- Đến với CNMLN, HCM x.định c.đường cứu nước là phải theo CMVS, nhưng Người luôn c.cứ vào đ.kiện l.sử cụ thể của VN để XD nên l.luận CMGPDT.

- Yêu cầu kh.quan của CMTĐ là: giành ĐL DT. Từ đó thực hiện m.tiêu l.dài là: x.bỏ tận gốc a.bức DT, GC và con người.

- L.luận đó đ.góp làm ph.phú l.luận của CNMLN về CMTĐ

Làm chuyển hóa PTYN, tạo đ.kiện cho sự ra đời của ĐCSVN

- Cùng với CNMLN, TT CMGPDT của HCM đã soi đường cho các GC l.động ở VN đầu XX đang đi tìm chân lý.

- TT đó thâm nhập vào PTCN và PTYN, g.phần quyết định xác lập con đường cứu nước chuyển dần sang CMVS và cũng là đ.kiện ra đời ĐCSVN, đội tiên phong của GCCN, nh.dân l.động và của DTVN.

Đặt cơ sở để XD đ.lối CMGPDT của Đảng

- L.luận CMGPDT của HCM là h.thống q.điểm t.diện phản ánh y.cầu kh.quan của LSVN và phù hợp với xu thế tất yếu của th.đại

L.luận đó

- Đặt nền móng để XD c.lĩnh ch.trị đầu tiên của ĐCS. Đó là ĐL DT gắn liền với CNXH;

- Là c.sở để ph.triển, h.chỉnh đ.lối c.mạng DT dân chủ nh.dân tiến lên CNXH;

- Là c.sở của đ.lối ch.tranh nh.dân, tr.kỳ kh.chiến, dựa vào sức mình là chính...

2. L.luận CMGPDT của HCM soi đường th.lợi cho CMGPDT ở VN

TTHCM về CMGPDT:

- Đặt nh.vụ chống ĐQ, TD lên hàng đầu

- "Thà hy sinh tất cả, chứ không chịu mất nước, không chịu làm nô lệ

- "Không có gì quí hơn ĐL tự do"

- Vừa kháng chiến vừa kiến quốc;

- Vừa ch.đấu vừa XD hậu phương;

- Kết hợp nhiều thứ quân,

- Đánh địch trên nhiều mặt trận... đã làm nên :

. Th.lợi CMT8-1945

. Th.Lợi của 2 cuộc kh.chiến chống Pháp, Mỹ.

. Ngày nay t.tục soi đường cho c.cuộc XD CNXH ở VN