Hồ Chí Minh có niềm tin vững chắc vào sức mạnh dân tộc. Đó là chủ nghĩa yêu nước, tinh thần đoàn kết, ý chí đấu tranh anh dũng, bất khuất, ý thức tự lực, tự cường… Đặc biệt là chủ nghĩa yêu nước: dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay, mỗi khi Tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước. Trong hoàn cảnh đen tối nhất,  Người vẫn thể hiện một niềm tin sắt đá vào sức mạnh của dân tộc: sự đầu độc có hệ thống của bọn tư bản thực dân không thể làm tê liệt sức sống, càng không thể làm tê liệt tư tưởng cách mạng của người Đông Dương… Đằng sau sự phục tùng tiêu cực, người Đông Dương giấu một cái gì đang sôi sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ một cách ghê gớm khi thời cơ đến. Người đã từng khẳng định chủ nghĩa dân tộc là động lực lớn của đất nước. Chủ nghĩa dân tộc ở đây là chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc chân chính của nhân dân các nước thuộc địa đang đấu tranh cho độc lập tự do, khác với chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, chủ nghĩa dân tộc sô vanh.

    Nhận thức của Hồ Chí Minh về sức mạnh thời đại được hình thành từng bước, thông qua hoạt động thực tiễn  hình thành lý luận:

Trong quá trình tìm đường cứu nước, Hồ Chí Minh đã tham gia lao động và đấu tranh cùng với người lao động khắp các châu lục, nhờ đó Người đã phát hiện ra mối tương đồng giữa các dân tộc bị áp bức là dù màu da có khác nhau, trên đời này chỉ có hai giống người đó là giống người bóc lột và giống người bị bóc lột. Cũng từ đó mà Người đi tới nhận thức muốn giải phóng dân tộc mình cần thiết phải đoàn kết với các dân tộc khác cùng chung cảnh ngộ; chủ nghĩa đế quốc là một lực lượng phản động quốc tế, là kẻ thù chung của nhân dân lao động ở cả chính quốc và thuộc địa. Để đánh thắng chúng, phải thực hiện khối liên minh chiến đấu giữa lao động ở các thuộc địa với nhau và giữa lao động ở thuộc địa với vô sản ở chính quốc. Như vậy, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại chính là kết hợp chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa quốc tế vô sản, là phải xây dựng được khối liên minh chiến đấu giữa vô sản ở chính quốc với lao động ở thuộc địa, nhằm cùng một lúc tiến công chủ nghĩa đế quốc ở cả hai đầu.

    Sau chiến tranh thế giới thứ hai, sự hình thành, tồn tại và phát triển của hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới đã trở thành một nhân tố làm nên sức mạnh thời đại. Phát huy sức mạnh thời đại là huy động sức mạnh của các trào lưu cách mạng trên thế giới phục vụ cho sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Cuộc cách mạng khoa học và kỹ thuật ngày càng phát triển mạnh mẽ, trở thành một nhân tố làm nên sức mạnh thời đại: thế giới ngày nay đang tiến những bước khổng lồ về mặt kiến thức của con người. Khoa học tự nhiên cũng như khoa học xã hội không ngừng mở rộng ra những chân trời mới, con người ngày càng làm chủ được thiên nhiên, cũng như làm chủ được vận mệnh của xã hội và của bản thân mình. Vì vậy, phải ra sức học tập để chiếm lĩnh được những đỉnh cao của khoa học, tận dụng sức mạnh mới của thời đại để nhân lên sức mạnh của dân tộc