Sự phân bố rượu trong cơ thể:

Rượu được đào thài nhanh ra khỏi cơ thể ( qua đốt cháy), với người bình thường sự đào thải hoàn toàn trong 20h. Sau 8-12h chỉ còn 1/10 thể tích trong máu. Rượu khi vào cơ thể từ ½-1h chuyển nhanh vào máu xâm nhập vào các phủ tạng, rượu trong gan ít hơn trong máu và các phủ tạng khác.

Phương pháp định tính, định lượng ethanol

•          Các phương pháp Định tính: Sau khi phân lập khỏi mẫu thử bằng cách cất có thể xác định ethanol bằng các phản ứng sau:

- Phản ứng tạo iodoform có mùi đặc biệt. Nhiều ethanol sẽ kết tủa màu vàng có hình hoa mai.

             2NaOH + I2 à NaI + NaIO + H2O

              C2H5OH + NaIOà CH3CHO + NaI + H2O

               CH3CHO + 3I2 à 3CI3CHO + 3HI

              CI3CHO + NaOH à CHI3 + HCOONa

- Phản ứng oxy hóa ethanol bằng KMnO4 : Trong môi trường H2SO4 ethanol bị KMnO4 oxy hóa thành acetaldehyde. Hơi aldehyde bay lên sẽ làm xanh giấy tẩm natri nitroprusiat và pyridine.

- Phản ứng oxy hóa ethanol bằng K2Cr2O7: trong môi trường acid mạnh ethanol bị K2Cr2O7 oxy hóa thành acid acetic. Nếu vừa đủ hoặc thiếu dicromat dung dịch có màu xanh của ion Cr3+. Nếu thừa dicromat dung dịch sẽ có màu xanh lơ.

    3C2H5OH + 2K2Cr2O7 + 8H2SO4 à 3CH3COOH + 2Cr2(SO4)3 + 2K2SO4 + 11H2O

- Phản ứng ester hóa ethanol: Các ester như acetyat ethyl, benzoate ethyl có mùi đặc biệt vì vậy ta phải làm phản ứng ester hóa ethanol để xác định sự có mặt của nó trong mẫu thử.

•           Các phương pháp Định lượng

- Phương pháp đo bằng tửu kế :

+ Dung dịch ethanol/nước( nồng độ cao) đo độ cồn bằng tửu kế à lượng ethanol

+ Đối với rượu mùi, rượu dông dược…

Vrượu    cất       ethanol + nước (= V)    đo độ cồn               hàm lượng ethanol

-  Phương pháp lắng

Nguyên tắc :

 Dung dịch ethanol    cất phân đoạn nhiều lần      Dịch chiết ( giàu ethanol) + K2CO3+phenolphthalein à                       Vrượu  màu tím hồngà hàm lượng ethanol

 -   Phương pháp dicromat

Theo phản ứng:

3C2H5OH + 2K2Cr2O7 + 8H2SO4 à 3CH3COOH + 2Cr2(SO4)3 + 2K2SO4 +    11H2O

Màu vàng cam của dicromat chuyển sang màu xanh nâu của Cr2(SO4)3 và cứ 1ml K2Cr2O7 0,1N /H2SO4 pư vừa đủ với 11,5 mg ethanol.

-   Phương pháp thuốc tím ( pp Harger)

Tương tự p2 dicromat với tỉ lệ các chất tham gia pư là : 1ml KMnO4 0,1N với 10ml H2SO4 16N thì pư hết với 0,16mg ethanol.

-   Phương pháp Cordebard( pp này có độ nhạy và độ chính xác cao đến mg/l)

Nguyên tắc: dùng một hỗn hợp các chất oxy hóa mạnh như K2Cr2O7/HNO3 (Nitrocromic) để oxy hóa ethanol thành acid.

3C2H5OH + 2K2Cr2O7 + 16HNO3à 3CH3COOH + 4Cr (NO3)3 + 4KNO3 +    11H2O

Định lượng K2Cr2O7 thừa bằng phép chuẩn độ iod à lượng rượu nghiên cứu.

K2Cr2O7 + 6KI + 14HNO3à 3I2 + 2Cr(NO3)3 + 8KNO3 +    7H2O

Na2S2O3 + I2 à 2NaI + Na2S4O6.

VD Định lương ethanol/máu theo phương pháp Cordebard

Tiến hành :

Lấy 10ml máu nhiễm ethanol ( nồng độ 0,1-0,5%) cho vào bình cầu có nhánh 250ml có chứa sẵn 50ml dd acid picric bão hòa. Lắp vào bộ sinh hàn đơn, cất ở 90° lấy được khoảng 10ml dịch cất được hứng trực tiếp bằng 10ml dd nitro cromic 0,1N. tiến hành chuẩn độ bằng Na2S2O3 cho đến khi chuyển sang màu xanh sáng thì dừng. Ghi thể tích Na2S2O3 à nồng độ ethanol.

Độc tính

Ngộ độc cấp: uống liều ít: kích thích, ba hoa, lực các cơ tăng, kéo dài 2-3h và hết nếu ko uống nữa. Uống nhiều : gây say ko chủ động được các động tác, gây nôn, sự nhạy cảm tâm thần giảm sút. Uống liều lớn: trí thông minh mất dần, tuần hoàn chậm lại, nhiệt độ giảm và gây ra các trạng thái tê liệt, giãm đồng tử, câm, mất phản xạ, có trạng thái say đến chết, hôn mê trong vài giờ và suy nhược. Ngộ độc cấp gây chết kể cả khi rượu đã được đào thải ra khỏi cơ thể, do các biến chứng như ngạt, viêm màng não, xung huyết phổi

Ngộ độc trường diễn : với người thường xuyên uống rượu, kể cả khi uống rất ít cũng bị nhiễm độc dần và gây ra các triệu chứng nặng : xơ gan, tổn thương tim, tim to và thoái hóa mỡ.

Cách phòng ngộ độc rượu: Tuyệt đối không uống rượu khi đói. Khi say rượu, tìm cách gây nôn hết, sau đó xát mạnh hai bên má. Cho uống một cốc sữa nóng, trà đặc. Cởi khuy áo cổ, tháo thắt lưng và đặt nằm nơi thoáng mát (tránh gió lùa). Tư thế nằm úp xuống giường, hai tay xuôi ra sau, mặt nghiêng về bên trái. khi có người bị say (ngộ độc) rượu, tuyệt đối không nên để bệnh nhân ngủ ly bì suốt ngày hoặc suốt đêm.

Vì khi người say ngủ ly bì cũng rất nguy hiểm bởi có thể hạ đường huyết, hạ nhiệt độ, nhiều người khi say rượu nằm ngủ, dịch dạ dày nôn ra và bị hít vào phổi, gây sặc cũng rất nguy hiểm, dễ dẫn tới tử vong.

 Nếu có biểu hiện co giật, thở không đều, ngã chảy máu tai, mắt, loạn nhịp tim phải đưa đến bệnh viện cấp cứu ngay.

Tại bệnh viện: Xét nghiệm kiểm tra các thông số sinh tồn. Cho bệnh nhân nằm tư thế an toàn, làm thông thoáng đường hô hấp, cho thở ôxy nếu cần, chống hạ đường huyết, chống toan chuyển hóa. Rửa dạ dày bằng than hoạt tính hoặc muối kiềm. Hỗ trợ tim mạch, ổn định huyết động. Chú ý phát hiện các biến chứng do say rượu.