14. Phân tích Nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng và sụp đổ của mô hình CNXH Xô Viết

1.Nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự khủng hoảng và sụp đổ của mô hình CHXH Xô Viết

_ Sau khi VI Lenin qua đời, ở Xô Viết, chính sách kinh tế mới ko được tiếp tục thực hiện mà chuyển sang kế hoạch hóa tập trung cao độ. Thời gian đầu, kế hoạch hóa tập trung đã phát huy được tác dụng song đẫ biến dạng thành kế hoạch hóa tập trung quan liêu, bao cấp sau chiến tranh thế giới thứ2. Mô hình này đã tuyệt đối hóa cơ chế kế hoạch hóa tập trung cao, từ bỏ hay gần như từ bỏ 1 cách chủ quan duy ý chí nền kinh tế hàng hóa, cơ chế thị trường, chế độ bao cấp tràn lan, triệt tiêu tính chủ động, sáng tạo của người lao động.

_ Do chậm đổi mới mô hình của CNXH nên hậu quả là sự thua kém rõ rệt của Liên Xô về công nghệ và năng suất lao động, đó là yếu tố quyết định thắng lợi hoàn toàn chế độ mới.

→ Những sai lầm chủ quan nghiêm trọng kéo dài đã cản trở sự đổi mới đúng đắn là nguyên nhân sâu xa làm cho chế độ XHCN suy yếu và rơi vào khủng hoảng.

2.Những nguyên nhân chủ yếu, trực tiếp

_ Đảng cộng sản Liên Xô đã mắc sai lầm nghiêm trọng về đường lối chính trị, tư tưởng và tổ chức. Đó là đường lối hữu khuynh, cơ hội, thể hiện trước hết ở những người lãnh đạo

+ Cuộc cải tổ ở Liên Xô từ năm 1986 đến kết thúc trong sự sụp đổ hoàn toàn vào năm 1991. Đường lối cải tổ trượt dài từ cơ hội hữu khuynh đến xét lại, đến từ bỏ hoàn toàn CN Mac_Lênin.

+ Hội nghị Đảng toàn quốc lần thứ 19 chủ trương chuyển trọng tâm sang cải tổ hệ thống chính trị, thực chất đó là sự thỏa hiệp vô nguyên tắc, là đầu hàng, là từ bỏ lập trường giai cấp, là sự phản bội CN Mac_Lênin, phản bội sự nghiệp XHCN.

_ Chủ nghĩa đế quốc đã can thiệp toàn diện, vừa tinh vi, vừa trắng trợn, thực hiện được " diễn biến hòa bình" trong nội bộ Liên Xô và các nước Đông Âu

+ CN đế quốc thường xuyên tiến hành cuộc chiến tranh bằng súng đạn, khi bằng " diễn biến hòa bình" chống CNXH, chông Liên Xô.

+ Các thế lực chông CHXH ở bên ngoài theo sát quá trình cải tổ, tìm mọi cách lái nó đi theo ý đồ của chúng, chúng tác động vào cải tổ cả về tư tưởng, chính trị và tổ chức.

*** Tóm lại : sự phá hoại của CNĐQ cùng với sự phản bội bên trong và từ trên chóp của cơ quan lãnh đạo cao nhất là nguyên nhân trực tiếp làm cho Liên Xô sụp đổ. 2 nguyên nhân này có quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động cùng chiều trực tiếp phá sập ngôi nhà CNXH.