Định nghĩa

Là một quá trình tâm lý phản ánh những kinh nghiệm trải qua của cá nhân dưới hình thức biểu tượng, bao gồm sự ghi nhớ, gữi gìn và tái tạo lại sau đó trong óc cái mà con người đã cảm giác, tri giác, xúc giác, hành động hay suy nghĩ trc đây

-         Đặc điểm

+ Là một quá trình tâm lý: ghi nhớ, gìn giữ, tái hiện.

      +  Nội dung phản ánh: những cái đã qua, đã từng tác động, những kinh nghiệm sống...

+ Phương thức phản ánh: gián tiếp

      + Sản phẩm phản ánh: hình ảnh, biểu tượng.

      +Trí nhớ mang tính chủ thể, tính cải biên rõ rệt, do BT phụ thuộc vào hứng thú, sở thích, nhu cầu của cá nhân.

+ Trí nhớ vừa mang tính trực quan, vừa mang tính khái quát

+ Cơ sở sinh lý của các quá trình trí nhớ như: ghi nhớ, gìn giữ, táI hiện là sự củng cố, bảo vệ đường liên hệ thần kinh tạm thời và các phản xạ có điều kiện.

Vai trò

Giúp con người mới tiếp thu kinh nghiệm, bảo tồn kinh nghiệm, làm giàu vốn tri thức hiểu biết của mình và sử dụng chúng vào trong cuộc sống.

TN giữ lại các kết quả của quá trình nhận thức, nhờ đó con người có thể học tập và phát triển trí tuệ của mình.

Trí nhớ là điều kiện căn bản của cuộc sống tâm lý, là cơ sở cho toàn bộ sự phát triển tâm lý nhân cách.

Là công cụ lưu giữ sản phẩm của cảm giác, tri giác cho các quá trình nhận thức cao hơn.

Các quá trình trí nhớ

- Ghi nhớ

     Ghi nhớ là quá trình tạo nên những dấu vết của đối tượng trên vỏ não đồng thời cũng là quá trình gắn đối tượng đó với những kiến thức đã có, hay tạo ra mối liên hệ giữa đối tượng cũ với đối tượng mới, giữa các thành phần của ĐT mới với nhau.

+ Ghi nhớ không chủ định: Là loại ghi nhớ không có mục đích, kế hoạch đặt ra từ trước, không đòi hỏi sự nỗ lực của ý chí mà vẫn ghi nhớ được đối tượng

++ Kết quả của Ghi nhớ Không Chủ định Phụ thuộc:

Khách quan:Đặc điểm của đối tượng, tài liệu ghi nhớ, không gian, thời gian…

Chủ quan:Cảm xúc, hứng thú, nhu cầu cá nhân, sức khỏe…

+ Ghi nhớ có chủ định là loại ghi nhớ có mục đích, kế hoạch đặt ra từ trước, có biện pháp ghi nhớ, đòi hỏi phải có sự nỗ lực ý chí.

Ghi nhớ máy móc Là loại ghi nhớ dựa trên sự lặp đi, lặp lại nhiều lần đối tượng

hoặc thiết lập mối liên hệ bề ngoài của SVHT, mà không hiểu nội dung, ý nghĩa của nó.

Ghi nhớ ý nghĩa: Là loại ghi nhớ dựa trên sự thông hiểu nội dung và nhận

thức được mối liên hệ logic giữa các phần của đối tượng, của tài liệu cần ghi nhớ

Kết quả của Ghi nhớ có Chủ định phụ thuộc:

Khách quan:Đặc điểm của đối tượng, tài liệu ghi nhớ, không gian, thời gian, Nhiệm vụ ghi nhớ…

Chủ quan:Cảm xúc, hứng thú, động cơ nhu cầu cá nhân, sức khỏe, Mục đích, phương pháp ghi nhớ…

- Quá trình giữ gìn

Là quá trình củng cố vững chắc  những dấu vết hình thành trên vỏ não của quá trình ghi nhớ.

Hình thức giữ gìn

Giữ gìn tiêu cực: Là sự giữ gìn dựa trên sự tri giác lặp đi lặp lại nhiều lần một cách đơn giản tài liệu nhớ thông qua các mối liên hệ bề ngoài giữa các phần của tài liệu 

Giữ gìn tích cực: Là sự giữ gìn được thực hiện bằng cách tái hiện trong óc tài liệu đã

ghi nhớ mà không cần phải tri giác tài liệu đó.

- Quá trình tái hiện (nhớ lại)

Tái hiện là quá trình làm sống lại những nội dung đã ghi nhớ và gìn giữ trước đây.

+ Nhận lại  Là hình thức nhớ lại SVHT khi tri giác lại SVHT đó.

+ Nhớ lại là khả năng làm sống lại hình ảnh của SVHT đã được ghi nhớ trước đây

+ Hồi tưởng: Là hình thức tái hiện đòi hỏi sự cố gắng rất nhiều của trí tuệ. Biểu tượng táI hiện không máy móc, được sắp xếp khác đI và gắn với những sự kiện mới.

- Quên và cách chống quên:

+  Quên: là không tái hiện được nội dung đã ghi nhớ trước đây vào thời điểm cần thiết.

+ Các mức độ quên:

Quên hoàn toàn

Quên Cục bộ

Quên tạm thời

+ Các cách chống quên:

  ++ Tổ chức tốt sự ghi nhớ:

-         Xác định rõ mục đích, yêu cầu ghi nhớ

-          Sử dụng đồng thời nhiều giác quan vào việc ghi nhớ.

-          Sử dụng nhiều cách thức ghi nhớ

-          Ghi nhớ trong điều kiện trạng thái tâm lý, sức khoẻ tốt.

  ++ Tổ chức tốt việc giữ gìn:

-         Thường xuyên củng cố tài liệu ghi nhớ nhiều lần

-          Sắp xếp tài liệu đã ghi nhớ khoa học, logic

-          Củng cố tài liệu ngay sau khi ghi nhớ

-          Củng cố trong điều kiện trạng thái tâm lý, sức khoẻ tốt

 ++ Điều kiện để nhớ lại có kết quả:

-         Cá nhân phải ở trongtrạng thái tập trung chúý bình tĩnh, tích cực

động não tư duy

      -Vận dụng các mối liên tưởng trong quá trình nhớ lại

-         Nhớ lại theo trình tự diễn biến sự việc

-         Kết hợp nhận lại  để hiện lại