15, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

* Hoàn cảnh lịch sử

- Tình hình thế giới:

Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kì quá độ lên CNXH được thông qua trong Đại hội đại biểu toàn quốc lần VII của Đảng (6/1991), dưới bối cảnh trên phạm vi thế giới diễn ra cuộc tấn công quyết liệt của các thế lực đế quốc và phản động vào các lực lượng hoà bình, độc lập dân tộc, chủ nghĩa xã hội, nhằm tiến tới xoá bỏ chủ nghĩa xã hội bằng mọi thủ đoạn thâm độc. Bên cạnh đó, hệ thống CNXH ở Liên xô và Đông Âu đang rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng, tương quan lực lượng đang bất lợi cho phe CM

- Tình hình trong nước:

Sau 4 năm thực hiện đường lối đổi mới từ Đại hội VI, tình hình kinh tế - xã hội đã có chuyển biến nhưng chưa đáng kể và cũng chưa thoát được khỏi khủng hoảng.

* Nội dung cơ bản của cương lĩnh

• Cương lĩnh xác định những đặc trưng cơ bản của chế độ CNXH mà nhân dân ta đang xây dựng: có 6 đặc trưng lớn:

- Là chế độ xã hội do nhân dân lao động làm chủ.

- Có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về tư liệu sản xuất là chủ yếu.

- Có nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc

- Con người được giải phóng khỏi áp bức, bóc lột, bất công, làm theo năng lực, hưởng theo lao động, có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện cá nhân.

Các dân tộc trong nước bình đẳng, đoàn kết, giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.

Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với nhân dân các nước trên thế giới.

Cương lĩnh xác định những phương hướng cơ bản chỉ đạo quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc:

Xây dựng NNXHCN, NN của dân, do dân, vì dân, lấy liên minh giai cấp công-nông làm nền tảng do ĐCS lãnh đạo.

Phát triển lực lượng sản xuất, công nghiệp hóa đất nước theo phương hướng hiện đại; phát triển một nền nông nghiệp toàn diện là nhiệm vụ trung tâm nhằm từng bước xây dựng cơ sở vật chất của CNXH, không ngừng nâng cao năng suất lao động xã hội & cải thiện đời sống nhân dân.

Nền nông nghiệp toàn diện: nền nông nghiệp khép kín bao gồm cả sản xuất & chế biến.

Phù hợp với sự phát triển của LLSX, thiết lập từng bước QHSX mới với sự đa dạng về hình thức sở hữu và phù hợp với sự phát triển của LLSX.

Phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo định hướng xã hội chủ nghĩa, vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của nhà nước. Kinh tế quốc doanh, kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng của kinh tế quốc dân. Thực hiện nhiều hình thức phân phối, lấy phân phối theo kết quả lao động & hiệu quả kinh tế là chủ yếu.

Tiến hành CMXHCN trên lĩnh vực tư tưởng và văn hoá, làm cho thế giới quan Mác - Lênin & tư tưởng đạo đức HCM giữ vị trí chủ đạo trong điều kiện kinh tế, xã hội.

Thực hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc, củng cố & thực hiện mục đích dân tộc thống nhất. Phấn đấy vì sự nghiệp dân giàu nước mạnh, xh công bằng, văn minh. Thực hiện chính sách đối ngoại hòa bình, hợp tác & hữu nghị với tất cả các lực lượng đấu tranh vì hòa bình, dân tộc.

Xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc là 2 nhiệm vụ chiến lược của CM Việt Nam trong khi đặt lên nhiệm vụ hàng đầu là phải luôn đề cao cảnh giác, củng cố quốc phòng, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ tổ quốc & các thành quả CM.

Chăm lo xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, ngang tầm nhiệm vụ lịch sử lãnh đạo CM ở VN.

• Mục tiêu tổng quát:

Tới khi kết thúc thời kỳ quá độ là phải xây dựng xong về cơ bản những cơ sở kinh tế của CNXH, với kiến trúc thượng tầng về chính trị và tư tưởng, văn hoá, xã hội phù hợp, làm cho nước ta trở thành một nước XHCN phồn vinh. Quá độ lên CNXH là một quá trình gồm nhiều chặng đường, trong đó, mục tiêu chặng đường đâu là: thông qua đổi mới toàn diện, xã hội đạt tới trạng thái ổn định, vững chắc, tạo thế phát triển nhanh chóng ở chặng sau.

• Về hệ thống chính trị và vai trò lãnh đạo của Đảng:

- Toàn bộ tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị VN trong giai đoạn mới là nhằm xây dựng và từng bước hoàn thiện nền DCXHCN, đảm bảo quyền lực thuộc về nhân dân.

- Trong hệ thống chính trị, ĐCSVN là một bộ phận và tổ chức lãnh đạo hệ thống đó. ĐCS là đội tiên phong của giai cấp công nhân VN, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc. Đảng lấy chủ nghĩa M-L và tư tưởng HCM làm kim chủ nam và lãnh đạo xã hội bằng cương lĩnh, định hướng, chiến lược và liên hệ mật thiết với nhân dân.