2. Chủ trương phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền 

a) Phát  động Cao  trào  kháng Nhật,  cứu  nước  và  đẩy mạnh  khởi 

nghĩa từng phần 

* Phát động Cao  trào kháng Nhật, cứu nước: Đêm 9-3-1945, Nhật 

đảo chính Pháp độc  chiếm Đông Dương. Quân Pháp đã đầu hàng 

quân Nhật. Ban Thường vụ Trung ương Đảng lập tức họp hội nghị\

 mở  rộng  ở  làng Đình  Bảng  (Từ  Sơn  - Bắc Ninh)  và  ngày  12-3-

1945,  ra  bản  chỉ  thị  “Nhật  –  Pháp  bắn  nhau  và  hành  động  của 

chúng ta”. 

* Đẩy mạnh khởi nghĩa từng phần, giành chính quyền bộ phận: 

- Từ tháng 3-1945, cao trào kháng Nhật cứu nước đã diễn ra rất sôi 

nổi, mạnh mẽ và phong phú về nội dung và hình thức. 

+ Phong  trào đấu  tranh vũ  trang, khởi nghĩa  từng phần đã diễn  ra 

trong nhiều nơi ở vùng thượng du và trung du Bắc Kỳ.  

+  Ban  Thường  vụ  Trung  ương Đảng  triệu  tập Hội  nghị  quân  sự 

cách mạng Bắc Kỳ  tại Hiệp Hòa – Bắc Giang   ngày 15-4-1945 đã 

nhận  định  tình  thế  đã  đặt  nhiệm  vụ  quân  sự  lên  trên  tất  cả  các 

nhiệm vụ quan trọng và cần kíp trong lúc này.  

+ Trong tháng 5 và tháng 6, các cuộc khởi nghĩa từng phần liên tiếp 

diễn ra và nhiều chiến khu được thành lập ở cả ba miền. Ở khu giải 

phóng và một số địa phương, chính quyền nhân dân đã hình thành, 

tôn tại song song với chính quyền tay sai của phát xít Nhật. 

+ Ngày 4-5-1946, Khu giải phóng được chính  thức  thành  lập gồm 

các tỉnh Cao Bằng, Bắc Cạn, Lạn Sơn, Tuyên Quang, Thái Nguyên, 

Hà Giang và một số vùng  lân cận  thuộc  tỉnh Bắc Giang, Phú Thọ, 

Yên Bái, Vĩnh Yên. 

+ Cùng khoảng  thời gian này, nạn đói diễn ra nghiêm  trọng ở các 

tỉnh Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ do Nhật, Pháp đã vơ vét hàng  triệu 

tấn lúa gạo của nhân dân. Hơn hai triệu đồng bào ta chết đó+ Xuất phát  từ  lợi  ích  sống còn  trước mắt của quần chúng, Đảng 

Cộng sản Đông Dương đưa ra khẩu hiệu đấu  tranh “Phá kho  thóc, 

giải quyết nạn đói”. Chủ  trương đó đã đáp ứng đúng nguyện vọng 

cấp bách  của nhân dân  ta, vì vậy  trong một  thời gian ngắn, Đảng 

Cộng  sản Đông Dương đã động viên được hàng  triệu quần chúng 

tiến lên làm cách mạng giải phóng dân tộc, giải phóng con người. 

b) Chủ trương phát động Tổng khởi nghĩa 

- Ngày  2-5-1945, Hồng  quân  Liên Xô  chiếm  Béc-lin. Ngày  9-5-

1945, phát xít Đức đầu hàng không điều kiện. Ở châu Á, phát xít 

Nhật đang đi đến chỗ thất bại hoàn toàn. 

-  Trước  diễn  biến mau  lẹ  của  tình  hình,  Hội  nghị  toàn  quốc  do 

Đảng Cộng sản Đông Dương triệu tập đã họp tại Tân Trào – Tuyên 

Quang  từ ngày 13 đến ngày 15 tháng 8 năm 1945.  

- Đêm ngày 13-8-1945, Ủy ban khởi nghĩa toàn quốc ra lệnh Tổng 

khởi nghĩa. 

- Ngày 16-8-1945, cũng  tại Tân Trào, Đại hội Quốc dân họp. Sau 

Đại hội Quốc dân Tân Trào, Chủ  tịch Hồ Chí Minh đã gửi  thư  tới 

đồng bào và chiến sỹ cả nước. Người nhấn mạnh  thời điểm quyết 

định cho vận mệnh dân tộc đã đến và kêu gọi dân tộc Việt Nam tự 

đứng dậy giải phóng cho dân tộc Việt Nam. 

- Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương, hơn 20 triệu 

nhân dân ta đã nhất tề vùng dậy khởi nghĩa giành chính quyền. Chỉ 

trong  vòng  15  ngày  (từ  14  đến  28  tháng  8  năm  1945)  cuộc  khởi 

nghĩa đã thành công trên cả nước, chính quyền về tay nhân dân. - Ngày 2-9-2945,  tại cuộc mít  tinh  lớn ở Quảng  trường Ba Đình – 

Hà Nội, đại diện Chính phủ  lâm  thời, Chủ  tịch Hồ Chí Minh  trịnh 

trọng đọc bản Tuyên ngôn độc lập, tuyên bố với quốc dân đồng bào 

và với toàn thể thế giới: Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và 

độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do độc lập. Nhà nước Việt 

Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời. 

c) Kết quả, ý nghĩa, nguyên nhân thắng lợi và kinh nghiệm lịch sử 

của Cách mạng tháng Tám 1945 

* Kết quả và ý nghĩa: 

- Thắng  lợi của cách mạng  tháng Tám đã đập  tan xiềng xích nô  lệ 

của  thực  dân Pháp  trong  gần  1  thế  kỷ,  lật  nhào  chế  độ  quân  chủ 

mấy  nghìn  năm  và  ách  thống  trị  của  phát  xít Nhật,  lập  nên  nước 

Việt Nam Dân củ Cộng hòa – nhà nước dân chủ nhân dân đầu tiên 

ở Đông Nam Á.  

- Nhân dân Việt Nam  từ  thân phận nô  lệ  trở  thành người dân của 

nước tự do, độc lập, làm chủ vận mệnh của mình. 

- Thắng  lợi cách mạng  tháng Tám đánh đấu bước phát  triển nhảy 

vọt của lịch sử dân tộc Việt Nam, đưa dân tộc ta bước vào một kỷ 

nguyên mới: kỷ nguyên độc lập tự do và chủ nghĩa xã hội. 

- Với thắng lợi của Cách mạng tháng Tám, Đảng và nhân dân ta đã 

góp phần làm phong phú thêm kho tàng lý luận của chủ nghĩa Mác-

Lênin, cung cấp  thêm nhiều kinh nghiệm quý báu cho phong  trào 

đấu tranh giải phóng dân tộc và giành quyền dân chủ. - Cách mạng tháng Tám thắng lợi đã cổ vũ mạnh mẽ nhân dân các 

nước  thuộc  địa  và  nửa  thuộc  địa  đấu  tranh  chống  chủ  nghĩa  đế 

quốc, thực dân giành độc lập tự do. 

* Nguyên nhân thắng lợi: 

- Cách mạng  tháng Tám nổ ra  trong bối cảnh quốc  tế rất  thuận  lợi 

và là kết quả tổng hợp của 15 năm đấu tranh gian khổ của toàn dân 

ta dưới sự lãnh đạo của Đảng. 

- Cách mạng tháng Tám thành công là do Đảng ta đã chuẩn bị được 

lực  lượng vĩ đại của  toàn dân đoàn kết  trong Mặt  trận Việt Minh, 

dựa trên cơ sở liên minh công nông, dưới sự lãnh đạo của Đảng. 

- Đảng Cộng  sản Đông Dương đã  tổ chức và  lãnh đạo cuộc Cách 

mạng  tháng Tám 1945. Sự  lãnh đạo của Đảng  là nhân  tố chủ yếu, 

quyết định thắng lợi của cách mạng tháng Tám. 

* Kinh nghiệm lịch sử: 

- Giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc, kết hợp đúng đắn hai nhiệm 

vụ chống đế quốc và chống phong kiến;  Toàn dân nổi dậy trên nền 

tảng khối  liên minh công – nông; Lợi dụng mâu  thuẫn  trong hàng 

ngũ  kẻ  thù; Kiên  quyết  dùng  bạo  lực  cách mạng  và  biết  sử  dụng 

bạo lực cách mạng một cách thích hợp để đập tan bộ máy nhà nước 

cũ,  lập  ra  bộ máy  nhà  nước  của  nhân  dân; Nắm  vững  nghệ  thuật 

khởi  nghĩa,  nghệ  thuật  chọn  đúng  thời  cơ;  Xây  dựng một  Đảng 

Mác-Lênin đủ sức lãnh đạo tổng khởi nghĩa giành chính quyền.