1. Khái niệm

- VKHN là loại vũ khí huỷ diệt lớn. Gây sát th­ơng, phá hoại trên cơ sở sử dụng năng l­ượng đ­ược giải phóng khi xảy ra phản ứng chất nổ hạt nhân.

VKHN gồm có 5 nhân tố sát th­ơng phá hoại

                        - Sóng xung kích.

                        - Bức xạ quang.

                        - Bức xạ xuyên.

                        - Hiệu ứng điện từ. 

                        - Chất phóng xạ

1. Sóng xung kích            

a/ Khái niệm

            Sóng xung kích là một miền của môi tr­ờng nổ (khí, lỏng, rắn) bị nén rất mạnh và đột nhiên lan truyền đi khắp mọi ph­ơng với vận tốc lớn hơn vận tốc truyền âm trong môi tr­ường đó.

b/ Đặc điểm tác hại sóng xung kích:

. Đặc điểm

            + Ph­ương truyền thẳng tốc độ cao.

            + Là nhân tố sát th­ơng chủ yếu tức thời (chiếm 50% vụ nổ).

            + Bản chất t­ơng tự sóng nổ của bom đạn th­ờng, nh­ng qui mô và phạm vi tác dụng rộng hơn rất nhiều lần (do năng l­ợng lớn sinh ra).

 . Tác hại

            + Sát thư­ơng trực tiếp: Đối với cơ thể ng­ời do sức ép rất mạnh của không khí lên cơ thể làm cho các bộ phận của cơ thể bị tổn th­ơng. Đối với vũ khí, trang bị kỹ thuật, công trình kiến trúc, sóng xung kích làm h­ hỏng biến dạng.

            + Sát th­ương gián tiếp: Do sóng xung kích làm đổ nhà cửa, hầm hào, công sự, cây cối và các vật liệu khác đè lên hoặc quăng quật vào ng­ời gây chấn th­ơng.

c/ Cách phòng chống sóng xung kích:

- Triệt để lợi dụng công sự, hầm hào, địa hình, địa vật ẩn nấp, phải ẩn nấp ở phía không h­ớng vào tâm nổ để hạn chế tác hại của sóng xung kích.

- Nếu đang hoạt động trên địa hình bằng phẳng phải lập tức nằm xấp xuống, chân quay về tâm nổ, hai tay đỡ lấy ngực và dùng ngón trỏ nút lỗ tai, đầu cúi xuống đất, úp mặt vào cánh tay, mắt nhắm, mồm há, thở đều.

- Làm tốt công tác cấp cứu, cứu sập.

2. Bức xạ quang         

            a/ Khái niệm:

Bức xạ quang là năng l­ợng ánh sáng phát ra từ cầu lửa với nhiệt độ cực kỳ cao  (hàng chục triệu độ) gồm tia hồng ngoại, tia tử ngoại, tia ánh sáng nhìn thấy... Truyền đi khắp mọi ph­ơng với vận tốc ánh sáng gây tác hại trong thời gian ngắn do tác dụng bởi nhiệt độ cao của nó.

b/ Đặc điểm tác hại bức xạ quang:

. Đặc điểm

            + Là nhân tố sát th­ơng quan trọng, tức thời (chiếm 35% năng l­ợng)

            + Ph­ơng truyền thẳng, vận tốc bằng vận tốc ánh sáng.

            + Bản chất nh­ bức xạ mặt trời nh­ưng c­ường độ lớn.

. Tác hại

            + Sát thư­ơng trực tiếp: Gây bỏng da, cháy da, mù mắt với ng­ời, làm nóng chảy, biến dạng vũ khí, trang bị kỹ thuật, công trình kiến trúc.

            + Sát th­ơng gián tiếp: Làm cháy rừng, đồng cỏ, kho tàng, nhà của… gây thiệt hại cho ng­ời, vũ khí trang bị kỹ thuật, công trình kiến trúc…

Điều kiện địa hình, thời tiết có ảnh h­ởng lớn đến tác hại bức xạ quang.

c/ Cách phòng chống bức xạ quang:

. Kịp thời ẩn nấp, tìm cách loại trừ hoặc hạn chế tác hại của bức xạ quang.

. Nếu đang hoạt động trên địa hình bằng phẳng thì động tác đề phòng giống nh­ sóng xung kích nh­ng chú ý nhắm mắt nhanh, che dấu cách bộ phận hở của cơ thể.

- Đối với các ph­ơng tiện chiến đấu và công sự phải che phủ phòng cháy, nhất là các vật liệu dễ cháy.