1.     Cải cách hành chính cơ sở.

_ Cải cách hành chính là quá trình cải biến có kế hoạch cụ thể để đạt mục tiêu hoàn thiện một hay một số nội dung của nền hành chính nhà nước (thể chế, cơ cấu tổ chức, chuẩn hóa đội ngũ cán bộ, công chức,…) nhằm xây dựng nền hành chính công đáp ứng yêu cầu của một nền hành chính hiệu lực, hiệu quả và hiện đại.

_ Ở góc độ phương diện quản lý NN của hệ thống các cơ quan thực thi quyền hành pháp thì cải cách hành chính là cải cách cách thức quản lý, tức cải cách cách thức mà cơ quan thực thi quyền hành pháp tác động đến đời sống chính trị - văn hóa – xã hội và con người nhằm đạt được mục tiêu phát triển một cách bền vững.

_ Nội dung cải cách hành chính.

Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001-2010 đã được Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 136/2001/QĐ-TTg ngày 17-9-2001 phê duyệt. Cải cách hành chính đã được triển khai trên các nội dung: cải cách thể chế; cải cách tổ chức bộ máy hành chính; xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức; cải cách tài chính công; hiện đại hoá nền hành chính.

Qua 10 năm triển khai, có thể khẳng định những kết quả tích cực đã đạt được của cải cách hành chính: bộ mặt của nền hành chính nhà nước đã bước đầu thay đổi, hướng tới phục vụ dân, xã hội, hệ thống thể chế được xây dựng và hoàn thiện hơn, tổ chức bộ máy tinh gọn hơn và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức được nâng lên một bước, cải cách hành chính đã thực sự góp phần vào những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, ổn định chính trị và trật tự xã hội ở nước ta trong thời gian qua.

Trên cơ sở kết quả đạt được trong công cuộc cải cách hành chính 10 năm qua và thực trạng nền hành chính của đất nước, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020 đã được Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI thông qua đã nêu rõ 3 giải pháp đột phá nhằm đưa đất nước phát triển nhanh, bền vững trong đó tiếp tục khẳng định: Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, trọng tâm là tạo lập môi trường cạnh tranh bình đẳng và cải cách hành chính. Nhận thức về tính cấp thiết đó để có những giải pháp để khắc phục những hạn chế còn tồn đọng thì cải cách hành chính cần được chỉ đạo và điều hành sát sao và dứt điểm đúng với yêu cầu của một nhiệm vụ đột phá, theo đó, cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011 – 2020 cần tiếp tục được triển khai, quán triệt thực hiện như sau:

Thứ nhất, cải cách hành chính phải được tiến hành đồng bộ trong tổng thể đổi mới hệ thống chính trị; phải đáp ứng yêu cầu hoàn thiện nhanh và đồng bộ thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; tiếp tục làm rõ và đúng chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm của từng cơ quan hành chính, thực hiện phân công, phân cấp rõ ràng và phù hợp; xây dựng một đội ngũ cán bộ, công chức chuyên nghiệp và hướng tới xây dựng một nền hành chính hiện đại. Đến năm 2020 xây dựng được một nền hành chính phục vụ trong sạch, tinh gọn, minh bạch, vững mạnh, chuyên nghiệp và hiện đại hóa, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và phục vụ người dân, doanh nghiệp và xã hội.

Thứ hai, xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về tổ chức và hoạt động của các cơ quan hành chính nhà nước, cụ thể về sửa đổi, bổ sung các văn bản luật quan trọng về tổ chức bộ máy, rà soát, ban hành các văn bản quy định chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân các cấp và ban hành các thể chế về công chức, công vụ, về tổ chức và hoạt động của các đơn vị sự nghiệp dịch vụ công. Tiếp tục rà soát, đơn giản hóa các thủ tục hành chính trên các lĩnh vực; thực hiện các quy định về kiểm soát thủ tục hành chính; công khai hóa các thủ tục hành chính và nghiên cứu thực hiện thống nhất cách tính chi phí cá nhân, tổ chức phải bỏ ra khi giải quyết các thủ tục hành chính.

Thứ ba, cải cách tổ chức bộ máy hành chính, trong đó tập trung rà soát, quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của cơ quan hành chính các cấp, mạnh dạn chuyển giao những nội dung cơ quan hành chính nhà nước không nên làm hoặc làm không hiệu quả cho các tổ chức xã hội, tổ chức phi chính phủ đảm nhận; tiếp tục thực hiện mô hình bộ quản lý đa ngành, đa lĩnh vực; đẩy mạnh phân cấp; đổi mới cơ chế hoạt động của các cơ quan hành chính, các đơn vị sự nghiệp dịch vụ công.

Thứ tư, cải cách chế độ công vụ, công chức, tiếp tục hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn chức danh cán bộ, công chức; xây dựng cơ cấu công chức gắn với vị trí việc làm; hoàn thiện chế độ tuyển dụng, thi nâng ngạch, chế độ đánh giá cán bộ, công chức, chế độ đào tạo, bồi dưỡng và chế độ tiền lương đối với cán bộ công chức.

Thứ năm, ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của cơ quan hành chính, đẩy nhanh quá trình ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan hành chính một cách hiệu quả, cung cấp các dịch vụ hành chính công trực tuyến để tạo thuận lợi cho tổ chức và cá nhân trong các giao dịch với cơ quan hành chính.

Qua đó, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 02 năm 2011 và căn cứ Kết luận của Thủ tướng Chính phủ tại hội nghị trực tuyến tổng kết thực hiện Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001-2010 và xây dựng Chương trình cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020, Chính phủ  đã ra Nghị quyết số 13/NQ-CP ngày 04 tháng 03 năm 2011 yêu cầu Bộ Nội vụ kết hợp cùng Văn phòng chính phủ xây dựng Chương trình cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020.

Ngày 8/11/201, Chính phủ đã ban hành Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020 tại Nghị Quyết 30c/NQ-CP. Mục tiêu chung của Chương trình cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020 là thông qua cải cách để có được một hệ thống thể chế kinh tế thị trường ngày càng hoàn thiện, giải phóng lực lượng sản xuất, huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển đất nước, coi trọng cải cách thủ tục hành chính để tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, thông thoáng, thuận lợi, minh bạch nhằm giảm thiểu chi phí về thời gian và kinh phí cho các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế; hệ thống các cơ quan hành chính nhà nước từ trung ương tới cơ sở thông suốt, trong sạch, vững mạnh, hiệu lực, hiệu quả; bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của nhân dân; đội ngũ cán bộ, công chức có đủ phẩm chất, năng lực và trình độ đáp ứng yêu cầu phục vụ nhân dân và sự phát triển của đất nước.

Trọng tâm cải cách hành chính trong cả giai đoạn 10 năm là: xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, trong đó có yếu tố hết sức quan trọng là cải cách chế độ, chính sách tiền lương nhằm tạo động lực thực sự để cán bộ, công chức làm việc; nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính và chất lượng dịch vụ sự nghiệp công.

Chương trình cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020 có 6 nhiệm vụ là: cải cách thể chế, cải cách thủ tục hành chính, cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước, xây dựng và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, cải cách tài chính công, hiện đại hoá hành chính được chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn 1 (2011-2015) và giai đoạn 2 (2016-2020), nêu rõ các mục tiêu định lượng cụ thể phải đạt được.

Điểm mới trong Chương trình cải cách hành chính giai đoạn 2011-2020 này đã quy định cụ thể kinh phí dành cho chương trình gồm ngân sách trung ương bảo đảm kinh phí xây dựng và thực hiện các chương trình, dự án, đề án trên quy mô toàn quốc; ngân sách trung ương hỗ trợ đối với một số địa phương khó khăn để bảo đảm kinh phí triển khai các nhiệm vụ cải cách hành chính nhằm bảo đảm sự thực hiện thống nhất, đồng bộ các chương trình, dự án, đề án cải cách hành chính có quy mô quốc gia; ngân sách của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương bảo đảm kinh phí thực hiện các chương trình, kế hoạch, nhiệm vụ cải cách hành chính của mình từ dự toán chi ngân sách hàng năm được cấp có thẩm quyền giao và từ các nguồn kinh phí hợp pháp khác.

Chương trình cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2020 cũng nêu lên danh mục 19 chương trình, dự án, đề án nhiệm vụ quy mô quốc gia cần phải thực hiện trong đó quy định rõ cơ quan chủ trì, kinh phí dành cho thực hiện chương trình.

_ Nội dung cải cách hành chính ở cơ sở.

Hiện nay chưa có chiến lược riêng để cải cách từng cấp chính quyền địa phương. Tuy nhiên Đảng ta đã có nhận thức đúng đắn, coi cải cách hành chính là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt của Đảng, Nhà nước ta trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo. Bởi vậy Chương trình tổng thể cải cách hành chính năm 2011-2020 đã ra đời, mặc dù vậy các nhiệm vụ đề ra thực chất là công việc của Chính phủ và Chính quyền cấp tỉnh làm. Chính quyền cấp cơ sở trên thực tế chỉ thừa hành hay triển khai các hoạt động cải cách hành chính đã được Chính phủ, tỉnh, huyện ban hành.

Ưu điểm:

Trong công cuộc cải cách hành chính thì nhiều chính quyền xã đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể.

+ Luôn hoàn thành tốt các nhiệm vụ, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

+ Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong CCHC; triển khai các mô hình mới về theo dõi, đánh giá CCHC và đổi mới công tác đánh giá mức độ hài lòng của công dân, tổ chức đối với các dịch vụ hành chính công

+ Thủ tục hành chính ở các lĩnh vực đã được cải cách theo hướng đơn giản hoá, tạo thuận lợi cho nhân dân và doanh nghiệp như : lĩnh vực đất đai, lĩnh vực xây dựng, lĩnh vực hộ tịch, hộ khẩu, đầu tư, hải quan. Điều này đã tạo lập được niềm tin của nhân dân và doanh nghiệp vào các cơ quan hành chính nhà nước. Chính quyền địa phương các cấp đã triển khai công tác rà soát thủ tục hành chính gắn với việc thực hiện cơ chế “ một cửa”. Kết quả rõ nhất trong việc triển khai cơ chế “ một cửa” là công khai hoá, minh bạch hoá các Quyết định về thủ tục hành chính nâng cao trách nhiệm của cán bộ, công chức góp phần đổi mới cơ bản mối quan hệ giữa cơ quan hành chính và nhân dân theo hướng phục vụ.

Khó khăn:

+ Hiện nay nhiệm vụ giao cho chính quyền cấp xã nhiều hơn trước.

+ Dân chủ được mở rộng hơn trước nên cần phải CCHC để đáp ứng được nhu cầu mở rộng do trình độ dân trí cao hơn, hiểu biết hơn nên CQ xã phải cải cách nhiều hơn.

+ tình hình kinh tế xã hội có nhiều thời điểm phức tạp hơn.

Yếu kém:

+ Điều hành còn kém linh hoạt nên hiệu quả bộ máy hành chính không cao, trì trệ.

+ trình độ cb, cc chưa đáp ứng yêu cầu cả về chuyên môn và lý luận chính trị. Trình độ yếu kém của một bộ phận cán bộ, công chức trong công tác quản lý, tham mưu, hoạch định… đã dẫn đến tình trạng sai phạm ngay trong văn bản quy phạm pháp luật, nhiều chính sách vừa ban hành đã phải sửa đổi, hoặc hiệu lực thực thi không cao. Hệ lụy là sự mất lòng tin của doanh nghiệp và người dân đối với hệ thống quản lý nhà nước. Tình trạng này có nhiều nguyên nhân, đội ngũ cán bộ, công chức được đào tạo, bồi dưỡng (thậm chí "bắt buộc" để hoàn thiện hồ sơ tiêu chuẩn) nhưng nặng về lý luận chung chung, thiếu thực tiễn nên bằng cấp nhiều nhưng không đủ năng lực thực thi nhiệm vụ. Nhiều người không hiểu quy trình làm việc, hoặc nếu hiểu thì bớt xén quy trình. Không có đủ năng lực tự giải quyết công việc, không ý thức được trách nhiệm công vụ, nhiều cán bộ, công chức làm việc theo kiểu nhìn trước, ngó sau, đoán ý cấp trên, liên kết thành "nhóm lợi ích" để gây khó dễ, làm chậm lại quá trình thực hiện công việc. Đó là chưa kể kể một bộ phận "không nhỏ" và "ở các cấp" (nêu trong Nghị quyết Trung ương 4) có tham ô, tham nhũng gây dư luận xấu trong nhân dân.

+ Vẫn còn nhiều biểu hiện tiêu cực.

+ thủ tục còn rườm rà gây phiền nhiễu cho dân

+ Ứng dụng CNTT còn chưa cao.