TB thương nghiệp

- TB thương nghiệp dưới CNTB là 1 bộ phận của TB công nghiệp tách rời ra, phục vụ quá trình lưu thông hàng hóa của TB công nghiệp, kinh doanh TB hàng hóa để thu lợi nhuận

- Hàng hóa sau khi ở tay nhà TBCN được chuyển sang nhà TB thương nghiệp, có nghĩa là nhà TBCN đã bán xong hàng hóa. Khâu bán hàng hóa đến tay người tiêu dùng giờ đây do nhà TB thương nghiệp đảm nhiệm. Do đó TB thương nghiệp chỉ là 1 khâu trong quá trình tái sản xuất, không có khâu này thì quá trình sản xuất ko thể tiến hành bình thường được.

CMR TB thương nghiệp dưới CNTB tách rời khỏi TB công nghiệp là 1 tất yếu kinh tế

(Trình bày về mặt lịch sử và logic sự hình thành của TB thương nghiệp dưới CNTB)

(CMR TB thương nghiệp dưới CNTB vừa phụ thuộc lại vừa độc lập tương đối với TB công nghiệp)

- Thương nghiệp tức là hành nghề mua và bán hàng hóa trên thị trường, xét trên nghĩa đó thì nó có trước CNTB và cùng với nhà nước là tiền đề sinh ra CNTB.

- THương nghiệp dưới CNTB được tách rời ra khỏi TB công nghiệp là 1 tất yếu kinh tế vì:

+ sản xuất phát triển, quy mô sản xuất mở rộng, các xí nghiệp ngày càng lớn lên làm cho các chức năng quản lý kinh tế ngày càng phức tạp. Vì vậy, mỗi nhà TB chỉ có khả năng hoạt động trong một khâu nào đó thôi. Từ đó dẫn đến phân công lao động XH

+ TB thương nghiệp chuyên trách việc lưu thông hàng hoá sẽ làm lượng TB và chi phí bỏ vào lưu thông giảm đI rất nhiều.

+ CNTB càng phát triển thì mâu thuẫn giữa sản xuất và tiêu dùng càng gay gắt, nhu cầu thực tế đòi hỏi cần có nhà TB thương nghiệp chuyên trách việc bán hàng hoá. Nhà TBCN ko phảI lo khâu lưu thông và chỉ cần tập trung vào sản xuất, năng suất lao động sẽ tăng lên, quá trình sản xuất được đẩy nhanh, rút ngắn thời gian lưu thông và tăng nhanh tốc độ chu chuyển của TB

- TB thương nghiệp ra đời từ TBCN, nó vừa thống nhất, phụ thuộc vào TB công nghiệp vì:

+ tốc độ và quy mô của lưu thông là do tốc độ và quy mô của sản xuất công nghiệp quyết định. Sản xuất là cơ sở của trao đổi, của lưu thông, ko có sản xuất, ko có hàng hoá thì ko có gì để lưu thông.

+ TB thương nghiệp đảm nhiệm chức năng TB hàng hoá của TB công nghiệp (thực hiện giá trị và giá trị thặng dư). Do đó những giai đoạn vận động của TB kinh doanh hàng hoá là do sự vận động của TB hàng hoá quyết định

Công thức vận động của TB thương nghiệp (TB kinh doanh hàng hoá) khác với công thức vận động của TB hàng hoá.

TB thương nghiệp vận động theo công thức T - H - T' (T'>T)

TB hàng hoá vận động theo công thức: H' - T' - H... sản xuất ....H'

- TB thương nghiệp lại độc lập tương đối với TB công nghiệp vì:

+ do phân công lao động XH, TB thương nghiệp trở thành 1 ngành riêng trong nền kinh tế, 1 bộ phận lao động hoạt động trong ngành này

+ TB thương nghiệp phải bỏ vốn ra để kinh doanh, vì thế tuần hoàn của TB mang tính độc lập (T - H - T'), TB thương nghiệp ko bao giờ mang hình tháI TB sản xuất mà chỉ hoạt động trong phạm vi lĩnh vực lưu thông.

- Sự tách rời này có lợi cho TB công nghiệp và có lợi cho XH

+ lợi cho TB công nghiệp

++ vì TB công nghiệp chuyên môn hóa vào sản xuất nên năng suất lao động tăng và khối lượng sản phẩm tăng

++ thương nghiệp đảm nhận khâu H' - T' nên vốn của TB công nghiệp quay vòng nhanh, vì thế có lợi cho TB công nghiệp, TB thương nghiệp và cho XH

+ lợi cho thương nghiệp và XH:

++ có công ăn việc làm, là ngành riêng do đó có lợi cho thương nghiệp và XH

++ thu hồi vốn nhanh: vì thương nghiệp chuyên môn hóa trong lưu thông (am hiểu nhu cầu của XH), do đó tác động đến sản xuất công nghiệp và sản xuất nói chung, từ đó thúc đẩy XH sản xuất theo nhu cầu

++ thoả mãn nhu cầu sản xuất và tiêu dùng của XH (là nội trợ của nền kinh tế)

Trình bày nguồn gốc và bản chất của lợi nhuận thương nghiệp dưới CNTB

- Thương nghiệp là lưu thông mua và bán hàng hóa thuần túy. Vì là trong lưu thông nên nó ko tạo ra giá trị, giá trị thặng dư và lợi nhuận.

+ khi thương nghiệp có trước CNTB, thì lợi nhuận là do ăn cắp và lừa đảo sinh ra

+ với thương nghiệp trong CNTB thì TB thương nghiệp ko sáng tạo ra giá trị và giá trị thặng dư mà chỉ thực hiện giá trị và giá trị thặng dư.

VD:

++ giả sử nền kinh tế có TB công nghiệp:

Kcn = 900, c/v = 4/1, m' = 100%

 giá trị hàng hóa công nghiệp = 720c + 180v + 180m = 1080

p' công nghiệp = m/(c+v) = m/K = 180/900 = 20%

++ giả sử có 1 TB thương nghiệp:

Ktn = 100

 hình thành: p' ngang = tổng m/tổng K = tổng m/(Kcn + Ktn) = 180m/1000 = 18%

++ p công nghiệp ngang = p' ngang . Kcn = 18%.900 = 162

p thương nghiệp ngang = p' ngang . Ktn = 18%.100 = 18

++ TB công nghiệp bán hàng hóa cho TB thương nghiệp

720c + 180v + 162m = 1062

1062: gọi là giá cả sản xuất công nghiệp

giá thành công xưởng

giá bán buôn cấp 1

giá đã trừ đi tỷ lệ chiết khấu công nghiệp

720c + 180v = K

162m = p công nghiệp ngang

++ TB thương nghiệp bán hàng hóa cho người tiêu dùng:

720c + 180v + 162m + 18m = 1080

1080 = giá cả sản xuất cuối cùng

giá cả thực tế

giá bán lẻ hay giá tiêu dùng

 p thương nghiệp ngang = (giá bán - giá mua) = 1080 - 1062 = 18

Bản chất:

 Lợi nhuận thương nghiệp dưới CNTB là 1 bộ phận của giá trị thặng dư do người sản xuất trong lĩnh vực sản xuất công nghiệp tạo ra mà người TB công nghiệp nhường cho nhà TB thương nghiệp vì bán thuê hàng hóa cho họ.

Các nhà TB sản xuất kinh doanh phân chia lợi nhuận theo nguyên tắc nào? Lấy TB thương nghiệp và công nghiệp để chứng minh

- Theo nguyên tắc tỷ suất lợi nhuận bình quân (như trên).

- Lợi nhuận thương nghiệp là chênh lệch giữa giá mua và giá bán hàng hoá. Điều đó ko có nghĩa là nhà TB thương nghiệp bán hàng hoá cao hơn giá trị của nó mà là nhà TB thương nghiệp mua hàng hoá thấp hơn giá trị và bán đúng giá trị của nó. Nói cách khác, nhà TB công nghiệp đã nhường cho nhà TB thương nghiệp 1 phần lợi nhuận.

- Lấy VD trên để CM

Phân biệt TB thương nghiệp, TB kinh doanh hàng hóa, TB hàng hóa

- TB thương nghiệp dưới CNTB là 1 bộ phận của TB công nghiệp tách rời ra, phục vụ quá trình lưu thông hàng hóa của TB công nghiệp, kinh doanh TB hàng hóa để thu lợi nhuận

 TB thương nghiệp và TB kinh doanh hàng hóa là 1, là chủ thể

- TB hàng hóa (H') là khách thể (đối tượng, vật). Nó là 1 giai đoạn tuần hoàn của TB công nghiệp

+ TB thương nghiệp (TB kinh doanh hàng hoá) vận động theo công thức T - H - T' (T'>T)

+ TB hàng hoá vận động theo công thức: H' - T' - H... sản xuất ....H'. Nhà TB công nghiệp thu được tiền bán hàng của mình, lại dùng tiền đó để mua các yếu tố sản xuất, trong quá trình chuyển hoá ko làm tăng thêm giá trị. Hành vi H' - T' của TB hàng hoá chỉ là 1 giai đoạn vận động của TB kinh doanh hàng hoá.