-           Về mặt cấu trúc morphin có 3 đặc điểm.

+ Có chứa amin ba ở vị trí N17 mang tính base, dung dịch trong nước làm đỏ giấy quỳ. Khi có mặt base mạnh dung dịch nước morphin hydroclorid cho kết tủa alcaloid base. Nếu cho tiếp thừa base, kết tủa sẽ hoà tan do có mặt của chức phenol ở C3.

Mặt khác chức amin ba kết được với proton tạo ra muối amon bậc bốn. Như vậy do trong cấu tạo phân tử có nhóm amin bậc ba và chức phenol nên morphin là một chất lưỡng tính, có thể cho và nhận proton.

MH +   H+     M°     + OH-     M-  +  H2O

(M chỉ phân tử morphin)

      Đặc điểm này rất quan trọng, quyết định nhiều tính chất của M.

    + Có một chức alcol bậc hai ở C6 dễ bị oxy hoá thành ceton.

   + Có một liên kết đôi dễ hydro hoá, ví dụ dihydromophin.

            Từ mỏphin người ta có thể tổng hợp được nhiều hợp chất có tác dụng dược lý khác

Độc tính

* Thuốc phiện không gây ngủ ngay mà đầu tiên kích thích thần kinh sau đó mới gây ngủ. Vì vậy có người dùng thuốc vật vã mãi mới ngủ được.

* Các alcaloid của thuốc phiện có độc tính khác nhau. nếu coi độc tính của morphin là 1 thì độc tính của heroin là 5, của codein là 0,25, methadone là 2. LD của morphin với người lớn là 0,25g.

* Trẻ em và người có bệnh gan rất nhạy cảm với opium và morphin. Ngược lại những người bệnh do kích thích thần kinh lại chịu được liều cao. Những người nghiện chịu được liều rất cao do tăng sự tập trung và phân huỷ morphin (chuyển thành oxydimorphin trong cơ thể).

* Tác dụng dược lý: morphin ức chế tế bào nhạy cảm của não, và ở mức độ yếu hơn đối với tế bào vận động. Với liều nhỏ có tác dụng ức chế trung tâm hô hấp ở hành tuỷ; liều cao làm giảm sự nhạy cảm của trung tâm này với các chất kích thích; có thể dẫn tới suy hô hấp và chết. Đối với hệ tiêu hoá: morphin gây nôn hoặc buồn nôn.

* Ngộ độc cấp

- Bị ngộ độc do uống thuốc quá liều sau 15-30 phút người bệnh sẽ cảm thấy buồn nôn và nôn, buồn ngủ và ngủ say, không còn phản ứng khi kích thích. Mất phản xạ kể cả phản xạ mắt, phản xạ nuốt. Bệnh nhân bị ức chế hô hấp: thở chậm, có khi chỉ còn 3-4 lần/phút, nhịp thở không đều. Sau ít giây ngừng thở xuất hiện tím tái. Bệnh nhân chết sau 2-3 giờ do suy hô hấp.

Với morphin các triệu chứng xuất hiện nhanh, với opium và các chế phẩm của nó, xuất hiện chậm hơn.

- Xử lý:

 + Cho uống than hoạt hoặc các dung dịch tạokết tủa với alcaloid như tanin. Uống dung dịch KMnO4 2%o để oxy hoá morphin.

+ Dùng thuốc điều trị triệu chứng.