Phần Năm:

Để Cho Tới Đâu Cũng Được

Tiếp Đón Niềm Nở

Thật Tình bạn cũng chẳng cần đọc sách này mới biết cách đắc nhân tâm. Bạn chỉ

cần áp dụng những phương pháp thu phục cảm tình của một con Vật mà cả hoàn cầu

không ai không thương mến.

Lát nữa, ra đường bạn sẽ gặp nó. Khi còn xa bạn chừng mười bước, nó Đã bắt đầu

ve vãy đuôi rồi. Nếu ngừng lại mà vuốt ve nó thì nó chồm Lên và tỏ ra trăm vẻ yêu

thương và bạn có thể biết chắc chắn rằng Trong sự nồng nàn đó không có một mảy

may vụ lợi, vì nó chẳng cầu Bạn mua giúp một vài món hàng ế, mà cũng chẳng ham gì

được kết duyên Cùng bạn.

Có bao giờ bạn ngừng lại Một phút mà suy nghĩ rằng trên vũ trụ này, chỉ có con chó

là không Cần làm việc mà cũng sống một cách ung dung không? Ta nuôi gà, vì gà Cho

ta trứng; ta nuôi bò, vì bò cho ta sữa, mà ta có nuôi chó chỉ vì Cái lý độc nhất là nó cho

ta cái êm đềm của tình thương.

Trong những kỷ niệm êm đềm nhất của tuổi thơ, tôi còn nhớ đén con Cún của tôi,

một con chó nhỏ, lông vàng, đuôi cụt mà cha tôi mua cho Tôi có năm sắc. Cún chưa hề

đọc một trang sách tâm lý nào hết. Nó Không cần đọc. Giáo sư William James, giáo sư

Harry A. Overstreet, không Ngày nào dạy được cho nó một chút nghệ thuật làm đẹp

lòng người. Nhưng nó có phương pháp hoàn toàn để làm mọi người yêu nó: là chính

Nó, nó yêu mọi người. Lòng yêu thương đó tự nhiên và chân thành tới Nỗi tôi không thể

không mến nó được.

Các bạn muốn gây thiện cảm không: Hãy làm như con Cún: Quên mình và Thương

người.

Con Cún hiểu rằng nếu Sốt sắng quan tâm tới người, thì chỉ trong hai tháng sẽ có

nhiều bạn Thân hơn là hai năm kiếm đủ cách làm cho người ta phải quan tâm tới Mình.

Tôi phải nhắc lại câu đó:

Nếu Các bạn sốt sắng thành thật quan tâm tới người khác thì chỉ trong hai Tháng sẽ

có nhiều bạn thân hơn là hai năm gắng công bắt người khác Quan tâm tới các bạn.

Vậy mà biết Bao người một đời lầm lỡ không chừa, không biết định luật đó. Họ nhất

Định muốn người khác phải chú ý tới họ. Công dã tràng... Thiên hạ Không nghĩ tới bạn

đâu. Họ nghĩ tới họ, sáng, chiều và tối.

Công ty Điện thoại ở Nữu Ước mới điều tra xem trong khi đàm thoại tiếng Nào được

dùng nhiều nhất. Các bạn đã đoán được... Đó là tiếng "tôi". Trong năm trăm câu chuyện

thì người ta dùng nó tới 3.900 lần "Tôi", "Tôi", "Tôi"...

Khi bạn coi tấm hình trong đó Có bạn chụp chung với những người khác, thì thứ

nhất mà bạn ngó là Ai?

Nếu bạn tin rằng mọi người đều Chú ý tới bạn, thì xin bạn trả lời câu này: "Nếu bạn

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 23

chẳng may chiều Nay từ trần thì có bao nhiêu người đi tiễn bạn tới huyệt?" .

Tại sao người khác quan tâm tới bạn trong khi bạn không quan tâm tới Người ta

trước? Xin bạn cầm cây viết chì và trả lời câu hỏi đó trong Hàng bỏ trắng dưới đây.

Nếu chúng Ta chỉ gắng sức kích động người khác để cho họ chú ý tới ta thì không

Bao giờ có bạn chân thành hết. Đó không phải là cách gây được tình Tri kỷ.

Alfred Adler, triết gia trứ danh, Viết một cuốn sách rất hay đề là Chân nghĩa của

cuộc đời, trong đó ông nói: "Kẻ nào không quan tâm tới người khác, chẳng những sẽ

gặp Nhiều sự khó khăn nhất trong đời, mà còn là người có hại nhất cho Xã hội. Hết thảy

những kẻ thất bại đều thuộc hạng người đó". Các Bạn có thể đọc hàng tá những cuốn

sách về tâm lý mà không kiếm Được một lời vừa đúng vừa nhiều nghĩa như câu đó. Tôi

rất ghét nói Đi nói lại. Nhưng lời tuyên bố của ông Adler quan trọng tới nỗi tôi Phải chép

lại nó lại lần nữa:

Kẻ Nào không quan tâm tới người khác, chẳng những sẽ gặp nhiều khó khăn Nhất

trong đời, mà còn là người có hại nhất cho xã hội. Hết thảy Những kẻ thất bại đều thuộc

hạng người đó.

Đời sống của Hoàng Đế Nã Phá Luân, chứng minh lời nói đó. Khi ly dị Hoàng Hậu

Joséphine, vì cớ bà này không thể cho ông người kế tự, ông Than thở cùng bà trước khi

chia tay: "Sự phú quý vinh hoa của tôi, trần Gian chưa ai từng thấy. Vậy mà cho đến giờ

này đây, bà là người độc Nhất trên đời, tôi có thể tin cậy được".

Nã Phá Luân thì tin như vậy. Nhưng ai đã từng đọc sử đều buồn mà nhận Thấy rằng

lòng tin đó quá đáng.

Ông Giám đốc tờ báo Collier's nói "Muốn cho độc giả thích những truyện ngắn Của

bạn thì bạn phải yêu độc giả đã, phải chú ý tới họ". Chân lý Đó đúng khi bạn viết tiểu

thuyết cho độc giả coi. Nó còn ba lần đúng Hơn nữa, khi bạn trực tiếp nói chuyện với

người khác.

Howard Thurston, ông vua ảo thuật, trong bốn mươi năm trời, đem tài bịt mắt thiên

Hạ làm cho cả thế giới ngạc nhiên và thán phục, kiếm được gần hai Triệu đồng, một

hôm thú với tôi rằng hồi ông nhỏ, đã phải xa cha Mẹ đi lang thang, ăn xin hết nhà này

tới nhà khác, và nhờ ngó những Quảng cáo hai bên đường lửa mà biết đọc. Về nghề ảo

thuật, thiếu Gì người biết nhiều hơn ông, nhưng ông có hai đức tính mà người khác

Không có:

Thứ nhất: thấu rõ tâm lý Loài người và khi lên sân khấu, ông có sức quyến rủ và gây

hứng. Mỗi cử chỉ của ông, mỗi lần ông chuyển giọng nói, mỗi nét câu mày Là cả một

công trình luyện tập. Mà hết thảy công trình đó chỉ có mục Đích làm cho khán giả say

mê và thấy thì giờ chóng qua.

Thứ nhì: ông thành thật chú ý tới khán giả. Các nhà ảo thuật khác ở trên sân khấu

ngó xuống trừng trừng như có vẻ nói: "Tụi này toàn Đồ mắt thịt. ta sẽ bịp chúng dễ như

chơi". Phương pháp của Thurston khác Hẳn. Mỗi lần sắp ra sân khấu, ông tự nói: "Ta

mang ơn những người tới Đây coi ta diễn trò. Nhờ họ, ta sống được phong lưu. Vậy ta

phải hết Sức trổ tài cho họ vừa lòng". Rồi ông vừa nhủ thầm: "Tôi yêu khán Giả của tôi.

Tôi yêu khán giả của tôi", vừa tiến ra ngoài sân khấu. Bạn cho là lố bịch, là vô lý ư? Cái

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 24

đó là quyền của bạn. Nhưng chính Đó là nguyên nhân sự thành công của một trong

những nhà ảo thuật Danh tiếng nhất từ xưa tới nay.

Tổng Thống Théodore Roosevelt thu được nhân tâm một cách lạ lùng cũng nhờ Bí

quyết đó. Cho đến người ở của ông cũng sùng bái ông nữa. Người Da đen làm bồi

phòng cho ông, viết một cuốn sách nói về đời tư của ông, trong đó có câu chuyện lý thú

này:

Một hôm, nhà tôi hỏi Tổng Thống về loài chim đa đa mà nó chưa từng Thấy bao giờ.

Ngài tả tỉ mỉ loài chim đó cho nó nghe. Một lát sau, có Người kêu điện thoại, nhà tôi

chạy lại trả lời. Thì ra ngài Tổng Thống Kêu nó, cho nó hay rằng hiện có một con chim

đa đa đậu trong sân cỏ, Và nếu nó muốn coi thì ngó ra sẽ thấy. Chỉ những việc như vậy

cũng Đủ tả tánh tình của Ngài và những việc đó, Ngài rất thường làm.

"Mỗi khi Ngài đi dạo gần tới nhà riêng của chúng tôi, dù chúng tôi Có đứng khuất thì

cũng kêu chúng tôi và chào lớn tiếng".

Một ông chủ như vậy, thì người làm công nào mà không yêu kính? Bất Cứ ai mà không

yêu kính?

Một bữa, ông tới Bạch Ốc, phải khi Tổng Thống Talf và Phu nhơn đi vắng, ông kêu

Lên từng người đầy tớ cũ và nồng nàn hỏi thăm họ, cả đến những Chị phụ bếp cũng

được hân hạnh đó. Khi gặp chị phụ bếp Alice, ông hỏi Chị còn làm bánh mì bằng bột

bắp không. Chị ta đáp còn làm, nhưng chỉ Có đầy tớ ăn, còn trên bàn ông chủ không ai

dùng tới.

Ông cười lớn: "Tại các ngài không sành ăn. Khi nào gặp Ngài Tổng Thống, tôi sẽ

chê Ngài chỗ đó".

Chị Đó dâng ông một miếng bánh mì bột bắp. Ông vừa đi về phòng giấy vừa ăn, gặp

người làm vườn nào, ông cũng kêu tên mà chào như hồi ông Còn làm Tổng Thống. Một

chú làm công già rưng rưng nước mắt nói rằng, Ngày hôm đó là ngày sung sướng nhất

của chú từ hai năm nay. Và đổi Ngày đó lấy tấm giấy một trăm, chú cũng không đổi.

Ông Charles W. Eliot, giám đốc Đại học trường Harvard trong gần nửa thế Kỷ, cũng

nhờ đức độ tha thiết lo toan giúp người mà được kính mến nhất Trong các trường đại

họ từ cổ chí kim.

Một hôm, một sinh viên nghèo lại xin quỹ tương trợ sinh viên do ông Quản lý cho

mượn năm mươi năm mỹ kim để lấy tiền ăn học, ông cho mượn. Khi người Đó cám ơn

rồi, sắp quay ra, ông gọi lại: "Trò hãy ngồi chơi một lát. Trò nấu nướng lấy ở trong

phòng phải không? Sự đó chẳng hại gì cho Sức khỏe của trò, nếu trò biết lựa món ăn

vừa bổ, vừa rẻ, và ăn Được đủ no. Hồi tôi còn đi học, tôi cũng như trò. Trò biết món thịt

Dê đông không? Bổ nhất và rẻ nhất. Hồi xưa, tôi làm món đó như vầy..". Rồi ông giảng

một hơn về cách lựa thịt, nấu, ép, ăn... Sinh viên đó Lấy làm ngạc nhiên lắm và cảm

động vô cùng.

Tôi nhờ kinh nghiệm mà thấy rằng có thể làm cho các nhân vật quan Trọng có danh

vọng nhất châu Mỹ để ý tới ta và chịu hợp tác với ta Bằng cách ta chú ý tới họ, kính

mến họ và thật lòng ngưỡng mộ họ.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 25

Đây là một thí dụ:

Cách đây đã lâu, Hồi tôi còn dạy khoa "Viết tiểu thuyết" tại Học đường Nghệ thuật

và Khoa học ở tỉnh Brooklyn, tôi ước ao sao được nhiều danh sĩ đáng ngưỡng Mộ tới

lớp tôi, diễn thuyết cho học trò tôi nghe về những kinh nghiệm Họ đã thâu thái được.

Tôi và học Trò tôi liền chung nhau viết cho mỗi vị một bức thư. Trong thư nói rằng

Chúng tôi rất thán phục tác phẩm của họ và hết lòng ước ao được Học hỏi ý kiến của họ

và những bí quyết đã giúp họ thành công rực Rỡ.

Mỗi bức thư đó có gần một trăm Năm mươi người học trò của tôi ký tên. Chúng tôi

lại nói thêm rằng Vì chúng tôi dư hiểu họ rất ít thời giờ rảnh rang để soạn một bài Diễn

văn, nên chúng tôi mạn phép đính theo một bản phỏng vấn về đời Tư và phương pháp

làm việc của họ.

Cách cư xử nhã nhặn đó làm cho họ vừa lòng lắm. Ai mà chẳng phải Vừa lòng?

Cho nên không có một danh Nhân nào từ chối lời thầy trò chúng tôi yêu cầu: họ đích

thân tới Brooklyn và vui vẻ diễn thuyết cho chúng tôi nghe.

Hết thảy chúng ta, từ người đồ tể, người bán bánh đến vua chúa trên Ngai vàng, hết

thảy đều quý mến những người... ngưỡng mộ chúng ta. Như Hoàng Đế nước Đức

Guillaume đệ nhị chẳng hạn, sau đại chiến trước, Cả thế giới ghét cay ghét đắng ông.

Chính dân tộc của ông cũng chống Lại ông nữa. Ông phải trốn qua Hòa Lan để khỏi mất

đầu. Cả triệu Người đòi thiêu sống hoặc phân thây ông. Vậy mà trong đám lửa giận

Bùng bùng của cả nhân loại đó, lại có một đứa nhỏ viết cho ông một Bức thư giản dị và

chân thành, chứa chang tình quý mến và ngưỡng mộ. Đứa nhỏ nói ai nghĩ sao mặc ai,

riêng với nó, Hoàng Đế Guillaume bao Giờ cũng là chúa nó, hoàng đế của nó. Hoàng

Đế cảm động vì bức thư Đó lắm nên mời nó qua Hòa Lan thăm ông. Đứa nhỏ đi, có má

nó theo, Kết cục là một đám cưới... Đứa nhỏ đó bẩm tính đã biết làm đẹp lòng Người,

không cần phải đọc sách này.

Muốn được người khác yêu ta, ta phải vì họ, đừng quản công, đừng sợ Mất thì giờ,

phải suy nghĩ, gắng sức mà quên mình nữa. Quốc vương Edouard III trước khi qua

thăm Nam Mỹ, học tiếng Y Pha Nho trong ba tháng để có Thể diễn thuyết bằng tiếng

bản xứ được. Nhờ vậy mà ông được dân Nam Mỹ kính yêu vô cùng.

Đã từ lâu Rồi, tôi rán biết và ghi kỹ lưỡng sinh nhật của bạn bè trong cuốn Sổ này.

Làm sao mà biết được những ngày đó? Dễ dàng lắm. Tuy tôi Chẳng tin chút chi về khoa

chiêm tinh hết, nhưng tôi cũng cứ hỏi bạn Tôi có tin rằng ngày sinh tháng đẻ có ảnh

hưởng đến tính tình vẫn mạng Ta không. Rồi tôi hỏi ngày sinh tháng đẻ của ông ta. Tôi

nhẩm ngày Tháng đó cho nhớ, rồi hễ ông quay lưng đi là tôi chép vội lên một Miếng giấy

nào đó, để sau sẽ biên vào sổ tay. Tới đầu năm tôi đám Dấu những ngày tháng đó vô

một cuốn lịch để xé tới ngày đó, tự nhiên Nhớ đến, mà gới thư hoặc "dây thép" chúc

mừng bạn tôi. Các bạn tôi Ngạc nhiên làm sao! Và tôi thành công không ngờ! Có khi chỉ

một mình Tôi nhớ mừng sinh nhật của các bạn tôi thôi.

Bạn muốn gây thiện cảm ư? Thì cứ niềm nở và sốt sắng đón tiếp mọi Người. Trước

máy điện thoại cũng vậy. Khi trả lời "Allo!", bạn cố lấy Cái giọng vui vẻ, êm ái để người

nghe thấy rằng bạn thích được nói Chuyện với người đó lắm.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 26

Công ty Điện Thoại Nữu Ước dạy các cô phân phối điện thoại nói câu này: "Dạ xin

Ngài nhắc giùm em số bao nhiêu ạ" với một giọng êm dịu ngọt ngào như Chào lời hỏi.

Ngày mai, khi kêu điện thoại, xin bạn nghĩ đến điều đó.

Thuật đó trong những giao thiệp về thương mại có kết quả không? Tôi Có thể kể cả

chục thí dụ ra đây, nhưng thiếu chỗ chỉ xin kể ra hai thôi.

Ông C.R.Walters làm việc tại một ngân hàng, được lệnh trên phái điều Tra kín, xem

một hãng kia có đáng được tín nhiệm không. Ông bèn lại Thăm ông giám đốc một công

ty kỹ nghệ lớn để xin ông giúp cho ít tài Liệu về hãng nọ. Ông kia trả lời một cách mơ

hồ, rụt rè, như người Không muốn bị liên lụy. Cuộc gặp gỡ đó vô ích.

Ông Walters thất vọng không biết làm sao. Bỗng ông sực nhớ khi sắp Vô phòng giấy

nhà kỹ nghệ đó, có nghe một cô thư ký nói với ôn này Rằng hôm nay không có con cò

nào mới cho ông ta hết. Thì ra kỹ nghệ Gia đó sưu tập "cò" cho con trai ông mười hai

tuổi.

Ông Walters lại nhớ sở ông nhận được nhiều thư ngoại quốc gởi lại. Thế là ông đã

kiếm cách thoát được cơn bí rồi. Chiều hôm sau, ông Trở lại thăm nhà kỹ nghệ, viết trên

miếng giấy nhỏ rằng có "cò" Lạ đem lại biếu con ông, rồi biểu người ra đưa vào... Lần

này được Tiếp đón niềm nở làm sao! Người kỹ nghệ siết tay ông như một người Ra ứng

cử nghị viện siết tay một cử tri vậy! Nhà kỹ nghệ tươi như hoa, Vừa lật đi lật lại những

con "cò", vừa nhắc đi nhắc lại: "Thằng Goerge Của tôi sẽ mê con cò này! Còn con kia

nữa, thật là vô giá".

Ông Walters kể lại rằng: "Trong nửa giờ đồng hồ, chúng tôi chỉ nói Chuyện cò, và

nhìn tấm hình cậu George. Rồi không đợi tôi hỏi, nhà Kỹ nghệ quan trọng đó bỏ một giờ

đồng hồ nữa cho tôi biết hết thảy Những tài liệu mà tôi muốn có. Không có điều gì ông

biết mà không Cho tôi hay, rồi lại kêu những người giúp việc mà hỏi thêm nữa, lại Gọi

điện thoại trước mặt tôi để hỏi thăm những nơi ông quen biết. Ông đưa tôi một chồng

báo cáo, thư từ, có đủ những con số. Một sự Thành công chưa từng thấy".

Và đây Là một chứng cớ khác.

Ông Knaphle Mời một xí nghiệp lớn có rất nhiều chi nhánh mua than cho hãng mà

ông Thay mặt. Mời hàng mấy năm mà không đạt kết quả chi hết. Xí nghiệp Đó cứ tiếp

tục mua than của một hãng tại ngoại ô châu thành, mà than Đó lại do cam nhông chở

ngang qua hãng ông Knaphle.

Ông này giận lắm và trong một buổi diễn thuyết trong lớp tôi, ông Đã tỏ ra sự uất

hận của ông bằng cách nặng lời chỉ trích những xí Nghiệp liên hiệp, tố cáo rằng đó là

cái ung thư của nền kinh tế quốc Gia.

Tôi khuyến dụ ông ấy thử dùng Một chiến thuật khác hẳn. Chúng tôi tính tổ chức

một cuộc bàn cãi Đầu đề như vầy: "Những xí nghiệp liên hiệp có hại cho nền kinh tế một

Nước không?"

Rồi tôi khuyên ông Knaphle, Trong khi vàn cãi, đừng chỉ trích mà trái lại bênh vực

cho sự liên hiệp Đó. Ông bằng lòng đi lại thăm ngay người chỉ huy xí nghiệp mà ông

ghét Cay ghét đắng đó và nói: "Thưa ông, tôi lại không phải để bán than Cho ông đâu...

Tôi lại đây để xin ông vài lời chỉ bảo". Rồi giảng Giải đầu đề cuộc bàn cãi cho ông kia

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 27

nghe và kết luận: "Thưa ông, chỉ Có ông là giúp tôi được, ngoài ông ra, khó có người chỉ

được cho tôi Những điều tôi cần biết. Tôi quyết thắng trong cuộc tranh luận đó và Được

ông giúp, tôi sẽ mang ơn ông lắm..".

Kết quả như vầy, theo lời ông Knaphle: "Tôi chỉ xin ông ấy tiếp tôi Một phút thôi, mà

ông ấy cũng chỉ bằng lòng tiếp tôi một phút thôi. Vậy mà sau khi nghe tôi nói rồi, ông

mời tôi ngồi à nói chuyện với Tôi đúng một giờ bốn mươi bảy phút. Ông cho gọi một

người chỉ huy khác đã viết Một cuốn sách về các xí nghiệp liên hiệp tới giúp ý cho tôi.

Ông viết thư cho Tổng hội các xí nghiệp đó để xin cho tôi một bản sao Tờ biên bản

một cuộc bàn cãi về vấn đề Liên hiệp các xí nghiệp. Rồi thao thao bất tuyệt, mắt ông

long lanh, ông hăng hái ca tụng những ích lợi vô cùng của chế độ đó đối với nhân loại:

ông nói ông lấy Làm vinh hạnh đã giúp đỡ cho cả trăm công ty nghèo nhờ chính sách

liên Hiệp mà trở nên thịnh vượng. Tôi phải thú nhận rằng những lý luận Xác đáng của

ông đã mở mắt cho tôi nhận chân được những sự thật Mà trước kia tôi không hề suy

nghĩ tới. Ông đã phá tan các thành kiến Của tôi. Khi tôi từ biệt ông, ông tiễn tôi ra tới

cửa, quàng vai tôi, Chúc tôi thành công, mời tôi lại thăm ông cho ông biết kết quả cuộc

Tranh biện và sau cùng ông nói: "Qua xuân, mời ông trở lại thăm tôi. Tôi muốn mua

than tại hãng ông..".

Kết quả đó thật là một kỳ tích đối với tôi. Tôi không mời mà được Người mua. Chỉ

trong hai giờ đồng hồ, tôi chú ý, quan tâm tới công việc Của ông mà được kết quả nhiều

hơn là luôn hai năm gắng sức chỉ tìm Cách làm cho ông ấy để ý đến tôi và than của tôi.

Chân lý đó không mới mẻ gì. Từ ngàn xưa, một trăm năm trước Thiên Chúa giáng

sinh, một thi sĩ La Mã. Pubhlius Syrus đã nghiệm rằng: "Chúng Ta chỉ chú trọng tới

người nào chú trọng tới ta".

Vậy muốn gây được tình thân của người khác, các bạn phải theo quy tắc Thứ nhất

sau nầy:

Thành thật chú trọng Tới mọi người.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 28

Phần Sáu:

Một Cách Dễ Dàng

Để Gây Mỹ Cảm Lúc Sơ Kiến

Có Nhiều bà muốn gây mỹ cảm, tiêu cả một gia tài để đắp vào thân những Nhung

cùng vóc, đeo vào mình những vàng cùng ngọc, mà hỡi ơi, quên hẳn Cái bộ mặt của

mình đi, bắt nó mang những nét chua ngoa và ích kỷ. Họ Quên rằng đối với đàn ông,

nét mặt nụ cười quan trọng hơn tơ lụa khoác Lên mình. Nhân tiện, xin nhắc bạn, ví như

bà nhà đòi may một cái áo Nhung, thì xin chớ trả lời bà bằng câu đó nhé!.

Charles Schwab mà trên kia tôi đã kể chuyện, nói rằng nụ cười của ông Ta đáng giá

triệu đồng. Số đó còn dưới sự thực vì tất cả sự thành Công lạ lùng của ông đều nhờ

tâm tính ông. Mà chính nụ cười quyến Rủ của ông lại là khả năng khả ái nhất.

Một buổi tối, tôi được tiếp Maurice Chevalier, danh ca của thế giới. Thú thực là tôi

thất vọng. Tôi không ngờ ông ủ rũ, lầm lỳ như vậy, Khác hẳn với trí tôi tưởng tượng.

Nhưng bỗng nhiên, ông ta mỉm cười. Rõ ràng đó là một tia nắng xuyên qua mây mù...

Không có nụ cười đó, Maurice Chevalier có lẽ còn đang đóng bàn ghế ở Paris như ông

thân và Anh em ông.

Mỉm cười với ai, tức như Nói với người đó: "Tôi mến ông... Được gặp ông, tôi vui vẻ

lắm... Tôi sung sướng lắm..".

Lẽ cố nhiên, Nụ cười đó phải chân thật, tự đáy lòng phát ra mới quyến rủ, ủy Lạo

được người, còn thứ nụ cười nhích mép nở ngoài môi, như do một Bộ máy phát ra,

không lừa được ai hết, chỉ làm cho người ta ghét thôi. Ông chỉ huy nhân viên một cửa

hàng lớn ở Nữu Ước nói rằng ông ưa Mướn một cô bán hàng học lực sơ đẳng mà nụ

cười có duyên hơn là Một cô cử nhân văn chương mà mặt lạnh như bằng.

Tại sao ta thương loài chó? Tại chúng tung tăng, vui mừng đón rước ta, Làm cho ta

vui lòng khi thấy chúng.

Nếu không thấy hứng thú khi làm một việc thí không thể làm nên việc Đó.

Đã từng có người bắt tay vào Việc làm với một lòng hoan hỉ vô biên và vì vậy mà

thành công. Nhưng Lâu dần quen nghề, lòng hoan hỉ tiêu tan. Người đó chỉ còn làm đủ

bổn Phận thôi. Rồi tới chán nản. Rồi tới thất bại.

Trong xã giao cũng vậy. Phải hoan hỉ giao du với người thì mới mong hứng Thú giao

du với mình.

Tôi đã khuyên Cả ngàn thương gia như vầy: "Các ông luôn trong một tuần lễ, lúc

nào Cũng mỉm cười, gặp ai cũng mỉm cười... rồi các ông lại đây cho tôi Biết kết quả ra

sao".

Thì đây kết quả Như vầy:

Ông Steinhardt viết thư cho Tôi kể:

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 29

"Tôi có vợ mười tám năm rồi, và Trong thời gian đó ít khi tôi mỉm cười với nhà tôi.

Từ sáng dậy tới Khi đi làm, tôi ít khi nói với nhà tôi quá 12 tiếng. Trong châu thành Nữu

Ước này, tôi vào hạng người càu nhàu khó chịu nhất.

"Nghe lời khuyên, tôi thí nghiệm "tuần lễ mỉm cười" và ngay sáng hôm Sau, khi rửa

mặt, ngó trong gương, tôi tự nhủ phải bỏ cái bộ mặt đưa Ma đó đi và quyết chí mỉm

cười.

Khi Ngồi bàn ăn sáng, tôi hớn hở chào nhà tôi. Nhà tôi ngạc nhiên vô Cùng. Tôi giữ

luôn như vậy trong hai tháng nay và tìm thấy được nhiều Hạnh phúc trong gia đình, hơn

cả một năm vừa qua.

Bây giờ, gặp người bồi coi thang máy, người giữ cửa, người bàn giấy Xe, gặp ai tôi

cũng chào hoặc mỉm cười. Tôi không chỉ trích ai, chê ai Hết, tôi khuyến khích và khen

ngợi. Tôi không nói chuyện tôi cho người Khác nghe nữa và rán hiểu nỗi lòng của người

khác. Tôi biến thành Một người mới, sung sướng, có lòng từ thiện và được mọi người

thương. Hỏi còn có phần thưởng nào quý hơn nưa không?" .

Xin bạn nhớ rằng người viết thư đó là trọng mãi mua bán chứng khoán ở thị trường

chứng khoán Nữu Ước, một nghề khó tới nỗi một trăm người thì Có chín mươi chín

người thất bại.

Franklin Bettger, Một biện sự khéo léo nhất trong nghề bảo hiểm nói với tôi: "Từ lâu,

Tôi đã hiểu rằng với nụ cười, đi đâu ta cũng được tiếp đón niềm nở. Cho nên trước khi

vô nhà một thân chủ nào, tôi dừng lại một chút, Nghĩ tới tất cả những sung sướng mà

trời đã cho tôi. Ý nghĩ đó tự Nhiên làm nở nụ cười trên môi tôi... và tôi gõ cửa, tươi tỉnh

như Đóa hoa. Một phần lớn, nhờ có thuật đó mà tôi thành công".

Là vì, giáo sư William James nói: "Hành động cơ hồ theo sau tư tưởng, nhưng Sự

thực thì cả hai đồng thời phát động. Dùng nghị lực để điều khiển Hành động tức là điều

khiển tình cảm một cách gián tiếp..".

Vậy khi mất cái vui rồi, muốn kiếm nó lại thì không cách nào bằng Hành động như

nó đã trở về với ta... Hạnh phúc của ta không do ngoại Vật đem tới mà tự tâm ta phát

khởi. Hai người cùng ở một chỗ, cùng Làm một nghề, gia sản ngang nhau, địa vị trong

xã hội bằng nhau mà một Người sướng, một người khổ, là vì đâu? Vì tâm trạng họ khác

nhau. Trong Số cu li Trung Hoa, vất vả dưới ánh nắng thiêu người, đổi chén mồ hôi Lấy

7 xu mỗi ngày, tôi đã từng thấy nhiều nét mặt vui tươi, như trên Mặt các phú ông ở Nữu

Ước.

Shakespear Một thi hào nước Anh nói: "Không có chi tốt mà cũng chẳng có xấu;

Xấu tốt đều do tưởng tượng mà ra cả".

Abraham Lincoln nghiệm rằng phần nhiều người ta biết an phận mà được Sung

sướng. Ông nói có lý và tôi đã có dịp nhận rõ sự thật đó:

Một hôm tôi gặp ở Nữu Ước ba mươi tàn tật, chống gậy hay nạng, lết bết Leo lên

những bực của một nhà ga lớn. Có đứa phải cõng mới lên nổi. Tôi ngạc nhiên nghe

chúng vui cười giòn giã. Một người coi sóc chúng Giảng cho tôi: "Khi một em đó hiểu

rằng mình sẽ tàn tật suốt đời, thì Mới đầu như rụng rời, rồi bình tĩnh lại, cam lòng với

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 30

định mạng, rồi Cảm thấy sung sướng hơn những đứa trẻ mạnh".

Tôi kính phục những em nhỏ đó. Các em đã cho tôi một bài học mà tôi Sẽ ghi nhớ

suốt đời.

Xin các bạn đọc, Và nhớ thi hành, vì đọc suông không có kết qua, những lời khuyên

chí Lý sau này của giáo sư Albert Hubbard:

Ở nhà ra bạn ngửng đầu lên, đưa cằm ra, hít đầy phổi không khí và ánh Sáng mặt

trời, mỉm cười với mọi người và thân ái siết tay người quen Biết. Đừng mất thì giờ nghĩ

tới kẻ thù của bạn. Rán vạch rõ trong Đầu mục đích bạn muốn đạt và thẳng tiến tới lý

tưởng đó. Một khi Bạn đã định kỹ những hành vi đẹp đẽ, cao cả bạn muốn làm thì tự

nhiên Ngày tháng sẽ đưa cơ hội thuận tiện tới lần lần cho bạn thực hiện Được ý bạn,

cũng như cặn bụi trong nước biển lần lần tụ lại mà trở Nên san hô".

Bạn hãy in sâu vào óc Hình dung nhân vật có tài năng trung tín và hữu ích mà bạn

muốn trở Nên rồi mỗi giờ trôi qua, sức tưởng tượng sẽ lần lần thay đổi bạn Cho tới khi

thành hẳn nhân vật đó.

Mãnh lực của tư tưởng tối cao. Bạn hãy nuôi lấy một tâm trạng quân Tử, can đảm,

trung chính và vui vẻ. Vì tư tưởng thì hành vi tất đẹp. Đã Ham muốn rất phải thành công

và lời cầu nguyện nào chân thành cũng Được chuẩn hứa. Lý tưởng ủ ấp trong lòng sẽ

cấu tạo nên những hành Vi hợp với lý tưởng. Ngửng đầu lên, bạn, vì nếu trong mỗi cái

kén Có một con bướm chưa nở, thì trong tâm mỗi người cũng có một điểm Phật, Chỉ

đợi dịp phát huy.

Người Trung Hoa Thật khôn ngoan. Câu phương ngôn này của họ phải được dán

trong nón Chúng ta đội: "Người nào không biết mỉm cười, đừng nên mở tiệm", và Khi

bàn tới điều kiện mở tiệm, ông Fletcher đã đưa ra những tư tưởng Này:

Giá Trị Của Nụ Cười:

Một nụ cười chẳng mất vốn, mà lợi thật nhiều.

Một nụ cười không làm nghèo người phát nó nhưng làm giàu người nhận Nó.

Một người cười chỉ nở trong khoảnh Khắc, nhưng có khi làm cho ta nhớ suốt đời.

Kẻ phú quý tới bực nào mà không có nó thì cũng vẫn còn nghèo, còn Kẻ nghèo hèn

tới đâu mà saÜn có nó thì vẫn còn cái vốn vô tận.

Nụ cười gây hạnh phúc trong gia đình, nó là nguồn gốc những hảo ý Trong thương

nghiệp và là dấu hiệu của tình bè bạn.

Nó bồi dưỡng kẻ mệt nhọc, nó là hình ảnh bình minh cho kẻ ngã lòng, Là nắng xuân

cho kẻ buồn rầu và là thuốc mầu nhiệm nhất của tạo Hóa để chữa lo âu.

Nụ cười không Thể mua được, không thể xin như khất thực được, không mượn

được, mà Cũng không thể ăn cắp được. Vì ta khư khư giữ nó thì nó chẳng có giá Trị gì,

nhưng nếu ta dùng nó một cách phung phí thì giá trị nó vô cùng.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 31

Cho nên khi bạn gặp một người mệt nhọc, không còn sức tươi cười với Bạn được,

thì bạn hãy mỉm cười với người đó đi. Vì người nào không Còn lấy nụ cười để tặng kẻ

khác, người đó cần nhận một nụ cười Hơn ai hết...

Vậy nếu bạn muốn được Thương mến, xin nhớ quy tắc thứ hai này:

Giữ nụ cười trên môi.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 32

Phần Bảy:

Không Theo Quy Tắc Sau Này

Tức Là Tự Rước Lấy Thất Bại

Năm 1898 Joe Farley chết một cách bất ngờ, để lại vợ góa và con côi với Trăm đồng

bạc vốn.

Đứa lớn nhất tên Jim mười tuổi, phải giúp việc trong một lò gạch, đẩy xe cát, đổ cát

Vào khuôn, phơi gạch. Không có thì giờ học, nhưng có thiên tài trời Cho riêng dân Ái

Nhĩ Lan, là bẩm sinh đã biết nghệ thuật làm cho người Khác thương mình. Lớn lên ông

làm chính trị, tập nhớ tên họ và vẽ mặt Của người khác, mà lần lần trí nhớ đó trở nên kỳ

dị.

Không hề tòng học một trường đại học nào hết, mà chưa đầy bốn mươi Sáu tuổi, có

tới bốn trường đại học cấp bằng danh dự cho ông, lại Làm Hội Trưởng Ủy Ban Dân Chủ

Quốc Gia, và Tổng giám đốc sở Bưu điện.

Một lần được ông tiếp, tôi hỏi ông bí quyết của sự thành công đó. Ông đáp: "Nai

lưng ra mà làm việc". Tôi cãi: "Đừng nói chơi mà!".

Ông hỏi lại tôi: "Vậy theo ông, bí quyết đó ở đâu?" . Tôi đáp: "Người Ta nói rằng ông

có thể gọi tên được mười ngàn người".

Ông cãi:

- Xin lỗi ông, ông lầm. Tôi Có thể gọi tên năm chục ngàn người.

Nhờ trí nhớ kinh dị đó mà Jim Farley đi cổ động đắc lực cho ông Franklin D.

Roosevelt được quốc dân bầu làm Tổng Thống.

Phương pháp ông giản dị lắm. Mỗi lần ông mới làm quen với ai, ông hỏi Tên họ

người đó và cách viết ra sao. Ông tìm cách biết rõ về gia đình, Nghể nghiệp và màu sắc

chính trị người đó, ghi nhớ lấy rồi lần sau Gặp lại, dù là cách một năm đi nữa ông cũng

có thể vỗ vai người Đó mà hỏi thămvề vợ, con, cả đến những cây trồng trong vườn

người Đó nữa!

Vậy thì tới đâu ông cũng Có bạn thân, có gì là lạ.

Mấy tháng Trước cuộc bầu cử Tổng Thống Roosevelt, Jim Farley viết một ngày cả

Trăm bức thư cho dân miền Bắc và miền Tây. Rồi ông đi trong mười chín Ngày, khắp

hai chục xứ, trên ba chục ngàn cây số. Đi xe lửa, xe ngựa, Xe hơi, tàu thủy. Tới một

tỉnh, ông đãi các cư tri một bữa trưa hay bữa Tối, đem hết tâm can mà bày tỏ thiệt hơn

với họ, đoạn chạy biến qua Tỉnh khác.

Trở về nhà, ông viết ngay Thư cho một người ông quen nhất trong đám cử tri ông

mới đãi tiệc và Xin cho biết tên những người đã có mặt hôm ông cổ động.

Thành thử ông có một cuốn sổ ghi hàng ngàn tên những người ấy. Rồi Mỗi cử tri đó

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 33

đều ngạc nhiên nhận được của ông một bức thư đề "Bạn Bill thân mến". "Bạn Joe thân

mến"... và ký tên "Jim".

Jim Farley hiểu rằng hạng trung nhân đều thấy tên mình êm ái hơn hết Thảy những

tên khác. Nhớ được tên đó, đọc nó được một cách dễ dàng, Tức là khen người đó một

cách kín đáo và khôn khéo. Còn nếu quên Hoặc viết sai tên đó tức là làm cho người ta

khó chịu. Riêng tôi, tôi Cho rằng người ta vô lễ với tôi, nếu trên bao thư gởi cho tôi

người Ta đã biên sai tên tôi.

Những kỹ thuật Gia giúp việc ông Adrew Carnegie biết rõ dã kim thuật hơn ông

nhiều. Vậy tại sao ông vua thép đó thành công? Là vì ông biết dẫn đạo người. Ngay từ

hồi ít tuổi, ông đã có tài tổ chức, thấu tâm lý và thuật Chỉ huy. Mới mười tuổi ông đã thấy

rằng ai cũng cho tên họ của mình Là vô cùng quan trọng. Một hôm, ông bắt được một

con thỏ cái mới Sanh được một bầy thỏ con. Mà không có chi nuôi chúng hết. Ông bèn

Dụ tụi bạn nhỏ như vầy: "Nếu chúng bây chịu kiếm lá cây nuôi bầy Thỏ thì ta sẽ lấy tên

mỗi đứa đặt tên cho một con thỏ con". Kết quả Thần diệu. Và ông không bao giờ quên

chuyện đó hết.

Nhiều năm sau, ông lại dùng thuật đó. Ông lấy tên hội trưởng một Công ty xe lửa đã

đặt tên cho một xưởng lớn của ông và nhờ vậy mà Công ty xe lửa đó thành khách hàng

mua đường rầy của ông!

Khi George Pullman và Carnegie tranh nhau độc quyền chế tạo những toa xe Lửa

có giường ngủ cho công ty Hỏa xa nọ, hai bên chỉ trích lẫn nhau, Đua nhau hạ giá,

thành thử không lời. Nhưng Carnegie nhớ bài học con Thỏ. Một hôm gặp Pullman ông

chào: "Chào ông Pullman, ông có tin rằng Hai đứa mình đều điên hết không?" .

Ông kia hỏi lại: Ông muốn nói chi?

Carnegie bèn đề xướng với Pullman hợp hai công ty lại làm một, dùng Những lợi

chung của sự liên kết đó, Pullman chú ý nghe, nhưng chưa tin Hẳn. Sau cùng, ông hỏi:

"Công ty mới đó sẽ đặt tên chi?" . Carnegie tức Khắc trả lời: "Thì đặt là Công ty Pullman

tất nhiên rồi".

Hiệu quả tức thì. Nét mặt Pullman tươi hẳn lên, rồi ông mời: "Ông vô Phòng tôi.

Chúng ta sẽ bàn thêm..".

Cuộc thương lượng đó đưa tới một khế ước nó thay đổi cục diện kỹ nghệ Thiết lộ

đường sắt ở Mỹ.

Cái tài Nhớ được và kính trọng tên bạn và tên những người cộâng sự của ông, Là

một trong những bí quyết đã làm cho ông nổi danh, ông tự phụ rằng Nhớ được tên họ

một số đông thợ của ông, và khoe rằng ông còn đích Thân chỉ huy xí nghiệp của ông

ngày nào, thì không có những vụ làm Reo khuấy rối sự yên ổn cần mẫn trong các

xưởng ông ngày đó.

Còn ông Paderewsky, một nhạc sĩ dương cầm nổi danh, rất được lòng người Bếp

da đen hầu ông trong toa xe lửa riêng của ông. Mỗi lần ông đi biểu Diễn tài nghệ về,

người bếp đó luôn luôn đích thân dâng cho ông một Món ăn đêm mà y nấu riêng để ông

dùng. Tại sao y quý ông như vậy? Tại ông theo lễ phép châu Âu, với giọng trịnh trọng

gọi người đó bằng: "Ông Copper" chớ không kêu xách mé theo kiểu Mỹ. Và "ông

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 34

Copper" thích Được gọi như vậy lắm.

Loài người cho Tên mình là vinh dự lắm cho nên tìm đủ cách để truyền nó lại đời

sau.

Như ông Barum là người keo bẩn có tiếng, chỉ vì không con nối dõi, mà Dám bỏ ra

hai muôn rưỡi mỹ kim cho thằng cháu ngoại để y chịu theo họ ông.

Hai trăm năm trước, những người Giàu có thường biếu tiền cho các văn sĩ để được

thấy tên mình trên Chỗ đề tặng của tác giả.

Các thư Viện, viện bảo tàng sở dĩ sưu tập được nhiều sách báo, đồ quý là Nhờ các

phú gia biếu đồ hoặc quyên tiền để lưu danh lại sau này. Nhà Thờ, đền chùa cũng vậy:

những người bỏ những số tiền lớn ra đúc tượng, Tô chuông là những ai?

Sở dĩ chúng Ta quên tên người, phần nhiều là vì chúng ta không chịu mất công, mất

Thì giờ chép lại, lặp lại, cho nó in vào trong đầu óc chúng ta. Chúng Ta tự bào chữa

rằng như vậy quá lâu, mà công việc ta bề bộn quá.

Nhưng chắc không có ai bận việc bằng Tổng Thống Franklin D. Roosevelt. Vậy mà

ông có cách nhớ được cả những người thợ máy ông đã gặp.

Hãng Chrysler đóng một chiếc xe hơi riêng cho Tổng Thống F. D. Roosevelt, Rồi

cho kỹ sư W. F. Chamberlain với một người thợ máy lại Bạch Ốc giao Xe cho Tổng

Thống.

Ông Chamberlain tới, Được Tổng Thống tiếp đãi niềm nở, gọi tên và chào hỏi, tỏ

rằng được ông Chamberlain tới chỉ những bộ phận xe cho ông, ông hoan hỉ vô cùng.

Ông ngắm nghía từng bộ phận nhỏ một, từ nệm ngồi cho tới cái khóa Cửa, tới thùng xe,

nhất là những chi tiết nào do ông Chamberlain sáng Tạo cho tiện, thì ông cũng muốn ghi

nhớ và chỉ cho bà Tổng Thống, cho Nữ Bộ trưởng lao động Perkin và cô thư ký riêng

của ông... Rồi ông Khen không ngớt miệng: "Thật tuyệt, chỉ cần ấn cái nút là xe chạy

thẳng, Chẳng khó nhọc chút chi hết. Đẹp quá... tôi muốn có thì giờ tháo bộ Máy ra xem

xét nó chạy ra sao".

Khi ông Chamberlain đã chỉ cho ông rồi, Tổng Thống quay lại nói: "Ông

Chamberlain, Hội đồng Ngân hàng liên bang đang đợi tôi từ nửa giờ rồi; xin kiếu ông, tôi

phải đi mới được..".

Lúc ông Chamberlain tới, có giới thiệu cho Tổng Thống người thợ máy đi theo ông.

Anh này nhút nhát, đứng xa xa, không nói nửa lời, mà tên của Anh trước sau chỉ nhắt

có một lần, vậy mà trước khi từ giã, Tổng Thống Đưa mắt kiếm anh ta, bắt tay anh ta,

gọi tên anh ta và cám ơn đã mất Công tới. Những lời đó không phải thốt ra từ cái máy

đâu, mà trái Lại, có một giọng yêu mến thật thà.

Ít ngày sau, ông Chamberlain nhận được tấm hình với chữ ký của Tổng Thống gởi

biếu và mấy lời cảm ơn một lần nữa. Thật không sao hiểu Được ông kiếm đâu đủ thì giờ

để làm công việc gây cảm tình đó.

Franlin D. Roosevelt biết rằng một trong những cách chắc chắn dễ dàng Và công

hiệu nhất để làm cho một người vui lòng là nhớ tên họ người ấy và tỏ cho họ thấy rằng

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 35

họ quan trọng. Tổng Thống Roosevelt làm như Vậy, còn phần động chúng ta, ra sao?

Chúng ta khi được giới thiệu với Một người lạ, nói chuyện với họ một lát, rồi khi từ biệt

không nhớ Tên người ta để mà chào nữa.

Một Nhà chính trị trước nhất phải nhớ tên cử tri. Như vậy mới có danh và Quyền

được. Nếu không thì bị thiên hạ bỏ quên. Trong thương mại và xã Giao, sự nhớ tên

người cũng quan hệ không kém gì trong chính trị.

Hoàng Đế Nã Phá Luân đệ tam khoe rằng dù việc nước bề bộn mà ông Vẫn có thể

nhớ tên mỗi người ông đã gặp. Phương pháp ông giản dị Lắm. Không ông nghe không

rõ một tên nào, ông nói: "Xin lỗi, tôi chưa Nghe rõ". Nếu tên hơi lạ, ông bảo người ta

đánh vần cho ông nhớ, ông Tìm cách nói tên người đó vài ba lần và rán ghi trong trí nhớ

hình dáng, Vẻ mặt người đó để khi thấy người thì liên tưởng ngay tới tên được.

Nếu là một nhân vật rất quan trọng, ông viết ngay tên người đó trên Một miếng giấy,

ngó kỹ nó, tập trung tư tưởng vào nó, cho nó khắc Sâu trong óc. Như vậy, ông dùng cả

tai lẫn mắt để nhớ. Tất cả những Cái đó mất thì giờ lắm. Nhưng Emerson nói: "Muốn lễ

phép thì phải chịu Nhiều hy sinh nhỏ".

Vậy, muốn gây thiện Cảm, xin bạn để ý tới quy tắc thứ ba này:

"Phải nhớ rằng tên một người đối với người đó là một âm thanh quan Trọng và êm

tai hơn hết thảy những âm thanh khác".

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 36

Phần Tám:

Bạn Muốn Thành Một Người

Nói Chuyện Có Duyên Không? Dễ Lắm

Mới Rồi, sau một tiệc rượu, chủ nhà mời tôi đánh bài. Tôi không biết Chơi mà bà

ngồi bên cạnh tôi cũng vậy. Chúng tôi nói chuyện với nhau.

Bà ấy biết rằng hồi trước tôi có việc phải ở bên Âu năm năm.

Bà nói: "Ông Carnegie, tôi ước ao được ông tả cho nghe những thắng cảnh Bên

đó".

Chúng tôi lại ngồi trên Chiếc ghế dài, bà ta cho hay rằng mới ở châu Phi về với

chồng bà. Tôi nói: "Châu Phi có nhiều cái thú lắm. Tôi vẫn mong mỏi từ lâu Được dịp

qua đó, mà chỉ đi một lần tới Alger rồi trở về. Tôi ở Alger Được đúng hai mươi bốn giờ

đồng hồ... Ở bên đó, ông bà có săn thú Rừng không? ... Có ư? Ông bà thật may mắn,

tôi muốn được như ông bà Lắm. Xin bà kể cho tôi nghe".

Thế là Bà ta diễn thuyết trong bốn mươi lăm phút, không nhớ gì tới những cảnh Bên

Âu nữa. Bà chỉ muốn gặp được người chăm chú nghe để bà có cái Vui được dịp nói tới

bà và những kỷ niệm của bà.

Bà đó kỳ dị không? Thưa không! Vô số người cũng như bà. Tất cả chúng Ta đều

muốn diễn thuyết khi có người chăm chú nghe ta.

Trong một bữa cơm tối, tại nhà một người bạn làm nghề xuất bản, tôi Được gặp một

nhà thực vật học có danh. Đó là lần đầu tiên trong đời Tôi được gặp một nhà thực vật

học và ông ấy nói chuyện nghe muốn Mê. Tôi xích lại gần, nghe ông diễn giải về các

loài cây cỏ và những Chi tiết lạ lùng về một cây rất tầm thường là khoai tây... Ông

khuyên Tôi nhiều điều rất quý về cách giữ gìn khu vườn nhỏ của tôi.

Trong bữa tiệc đó, có mười hai ông khách nữa mà tôi như không biết Có ai hết: tôi

phạm hết thảy những điều thường thức về xã giao để Nghe trong mấy giờ đồng hồ nhà

thực vật học của tôi.

Tới nửa đêm tôi xin phép ra về. Sau này có người cho hay rằng, tôi Vừa ra khỏi

phòng, nhà thông thái đó quay lại với ông chủ nhà, khen Tôi thế này, thế khác và cho

rằng câu chuyện tôi rất hứng thú và Tôi là một người ăn nói có duyên.

Tôi mà nói chuyện có duyên ư? Nhưng hôm đó tôi có thốt ra nửa lời Nào đâu?

Giả thử tôi có nói, thì Câu chuyện đã xoay qua một vấn đề nào khác rồi, vì về khoa

thảo mộc Học, tôi hoàn toàn không biết chút chi hết. Tôi chỉ mê mẩn nghe thôi. Vì những

điều ông giảng giải kích thích tôi nhiều lắm. Ông ấy thấy Rõ như vậy và điều đó làm cho

ông vui là lẽ tự nhiên. Chăm chú nghe Một người nói, khác gì nhiệt liệt khen ngợi họ.

Một thi sĩ bảo "Say Mê nghe lời của một người, tức là tôn kính họ, mà rất ít người không

Cảm động trước sự tôn kính đó".

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 37

Tôi Ngỏ ý muốn được tái ngộ ông và thật tình tôi bây giờ rất muốn được Gặp ông

lần nữa.

Đó, chỉ vì vậy mà ông khen tôi nói chuyện khéo, sự thật tôi chỉ là một thính giả kiều

Mẫu và biết cổ vũ ông nói thôi.

Làm sao cho khách hàng có thiện cảm với ta, vui vẻ nghe ta, tin ta và Theo ý ta?

Theo giáo sư C. W. Eliot thì không khó chi hết. Trước hết ta Phải đặc biệt chăm chú

nghe họ. Không có chi làm đẹp lòng họ bằng.

Điều đó dễ hiểu quá mà! Không cần phải theo học bốn năm tại Harvard Để tìm thấy

chân lý đó. Vậy mà tôi thấy và các bạn cũng thấy có Những nhà buôn không ngần ngại,

mướn những cửa hàng xa hoa, chú trọng Về sự buôn hàng với các giá hời nhất để có

thể bán rẻ mà vẫn lời, Cửa hàng họ chưng bày lộng lẫy, họ tiêu hàng trăm đồng vào

công cuộc Quảng cáo, mà rồi rốt cuộc, mướn những người làm công không biết Nghệ

thuật "nghe" ngắt lời khách hàng, cãi lại họ, làm mất lòng họ, Như vậy có khác gì đuổi

họ ra khỏi cửa hàng không?

Xin các bạn nghe chuyện ông J. C. Wooton, một người học trò của tôi. Ông ấy mua

một bộ đồ tại tiệm lớn nọ. Về nhà bận ít bữa ông bực Mình vì thấy màu áo thôi ra và làm

đen cổ áo sơ mi.

Ông đem bộ đồ lại tiệm, phàn nàn với người làm công đã bán bộ đồ Đó cho ông.

Cũng không phải để phàn nàn nữa, mà để giảng giải cho Người bán hàng nghe, nhưng

người này chưa nghe, đã ngắt ngay lời: "Chúng Tôi đã bán cả ngàn bộ đồ thứ đó, mà

chưa hề có ai kêu ca chi hết".

Lời thì như vậy, nhưng giọng còn tệ hơn nữa. Giọng hung hăng như muốn Bảo:

"Chú nói dối, chú ơi! Tôi đi guốc trong bụng chú rồi!".

Nghe thấy chúng tôi cãi cọ nhau, một người bán hàng khác chạy lại, Chêm vào: "Bộ

đồ màu đen nào, lúc mới đầu cũng hơi thôi ra như vậy, Không thể tránh được... Nhất là

những bộ đồ giá đó. Tại nước nhuộm Như vậy".

Tôi giận sôi lên, ông Wooton Nói, người bán hàng thứ nhất có ý cho tôi dối tra,

người thứ nhì muốn Chê tôi đã mua đồ xấu, rẻ tiền. Tôi nổi điên, muốn liệng bộ đồ vào

Đầu họ thì thình lình, người chủ gian hàng tới. Người này thật thạo Nghề, làm cho một

khách hàng đương thịnh nộ hóa ra hài lòng.

Ông ta làm ra sao?

Trước hết: ông Ta nghe câu chuyện của tôi từ đầu chí cuối, không nói nửa lời.

Sau: khi tôi ngừng nói, hai người bán hàng kia trình bày lý lẽ của họ Ra thì ông bênh

tôi mà bẻ lý lẽ của họ. Không những ông công nhận Rằng quả thật áo ngoài đã thôi va

làm đan cổ áo sơ mi tôi mà ông Còn nhắc lại rằng bất kỳ món nào bán ở tiệm đó, cũng

phải làm cho Khách hàng về nhà hoàn toàn vừa ý.

Sau hết: ông nhận rằng không biết tại sao nó lại thôi ra như vậy, và ông thẳng thắn

nói với tôi: "Xin ông cho biết chúng tôi phải làm sao, Và chúng tôi sẽ tuân lệnh ông".

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 38

Năm phút trước, chắc là tôi đã la lên: "Ông giữ lấy bộ đồ quý hóa Đó của ông". Nhưng

bây giờ tôi trả lời: Tôi chỉ muốn lại hỏi ý ông Thôi, tôi muốn biết sau này nó còn thôi nữa

không và làm sao cho nó Khỏi thôi.

Ông ta khuyên tôi mang về Bận thử một tuần nữa. Nếu lúc đó không vừa lòng thì sẽ

mang lại đổi. Và ông ta lấy làm ân hận vì sự đó lắm.

Tôi trở về, tươi tỉnh. Một tuần sau, áo đó quả nhiên hết thôi. Và Từ đó tôi hoàn toàn

tín nhiệm cửa hàng đó".

Người đó được làm chủ gian hàng, có chi lạ? Hai người bán hàng kia Sẽ làm phụ

suốt đời... Có lẽ còn nên đổi họ xuống gói hay khuân Đồ nữa là khác, để họ hết tiếp xúc

với khách hàng.

Nhiều khi muốn cho một người mắc bệnh càu nhàu kinh niên nguôi cơn giận Chỉ

cần có một kiên tâm hiểu họ, chịu làm thinh nghe họ, để họ mặc Tình phùng mang, trợn

mắt như con rắn hổ, phun ra ngoài cái nọc độc nó Làm cho họ đương nghẹt thở.

Vài năm Trước, công ty điện thoại Nữu Ước gặp một thân chủ gắt gỏng, khó Tính,

trần gian có một. Y làm đủ tình, đủ tội, dọa đập máy điện thoại, Không chịu trả tiền y

thiếu, cho rằng công ty tính lộn, kêu nài trên Mặt báo năm bảy phen, đầu đơn kiện ở tòa

và tại Ủy ban các công sở. Sau cùng muốn cho yên chuyện, công ty phái một sứ giả

khôn lanh nhất Lại thăm con "ác là" đó. Sứ giả bình tĩnh nghe ông tướng quạu đó, để

Mặc ông tuôn những lời cay đắng ra cho hả lòng, và chỉ gật đầu tán Thành và "mô

phật".

Nghe ông ta tuôn Ra trong ba giờ đồng hồ rồi về. Lần sau trở lại nghe ông ta tiếp tục

Cuộc diễn thuyết dông tố của ông. Bốn phen như vậy. Lần thứ tư, trước Khi về, nhà sứ

giả đã nghiễm nhiên thành một danh dự Hội viên trong "Hội bảo trợ những người dùng

điện thoại", mà ông đó mới sáng lập. Hội đó, cho mãi tới bây giờ cũng vẫn vỏn vẹn có

hai người đó làm Hội viên thôi.

Nhà sứ giả chỉ việc Chú ý nghe và kết quả là ông tướng quạu đó thành ra thuần

hậu, chịu Trả hết số tiền đã thiếu công ty và chịu rút đơn không kiện công ty Nữa. Thật

chưa từng thấy ông ta dễ dãi với ông công ty bao giờ.

Tại sao vậy? Là vì ông kêu nài, phản kháng để tỏ cái quan trọng của ông ra, khi

người thay mặt cho công ty chịu nhận thấy sự quan trọng đó, Thì những nổi bất bình

tưởng tưởng của ông tan như mây khói hết.

Nhiều năm trước, một khách hàng giận dữ bước vào văn phòng ông F. J. Detmer,

nhà sáng tạo xưởng dệt Detmer lớn nhất thế giới.

Người đó rõ ràng thiếu của xí nghiệp Detmer mười lăm Mỹ Kim, viết thư đòi Nhiều

lần mà không chịu trả, hôm đó đi xe lửa từ nhà lại hãng, nói Không những không trả số

tiền mà từ rày không thèm mua hàng ở hãng Nữa.

Ông Detmer saÜn sàng kiên tâm Nghe, khi người đó đã trút hết cơn lôi đình, bình

tĩnh lại rồi, cơ hội Thuận tiện, ông Detmer mới ôn tồn nói: "Tôi cám ơn ông đã lại tận

Đây để cho tôi hay những điều đó. Như vậy ông đã giúp tôi một việc Lớn lắm; vì nếu

phòng kế toán của chúng tôi đã làm cho ông bất bình Thì chắc có nhiều khách hàng dễ

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 39

dãi cũng bất bình nữa. Và điều đó Chúng tôi tất nhiên là muốn tránh. Xin ông tin tôi, ông

nóng lòng Lại phân trần với tôi một, thì tôi nóng muốn biết những nổi bất bình Của ông

tới hai kia".

Ông ta chắc là Tuyệt nhiên không ngờ tôi trả lời như vậy, ông Detmer kể lại. Tôi

Tưởng ông ta hơi cụt hứng vì ông ta từ xa lại cốt ý là để "xài" tôi Cho hả... Thế mà đáng

lẽ gây với ông ấy, tôi lại cám ơn ông! Tôi Hứa với ông xóa nó đi, vì "một người ngăn nắp

như ông, tính toán mỗi Một cuốn sổ tất là ít lẫn lộn hơn các viên kết toán của tôi phải

Tính toán sổ của cả ngàn khách hàng.

Tôi lại thêm rằng, tôi hiểu lòng ông ấy lắm và ở địa vị ông ta, có Lẽ cũng hành động

như ông. Rồi tôi lại giới thiệu với ông ấy vài Nhà bán len khác vì ông ấy không muốn

mua giúp tôi nữa.

Hồi trước, mỗi lần ông ấy ra tỉnh, tôi thường mời ông dùng bữa trưa Với tôi. Lần này

tôi cũng mời ông, ông ta bất đắc dĩ nhận lời... Nhưng tới chiều, khi cùng với tôi trở lại

phòng giấy của tôi, ông Đặt mua cho tôi một số hàng lớn nhất từ trước tới giờ. Ông về

nhà Bình tĩnh hơn và muốn tỏ ra công bằng với chúng tôi, cũng như chúng Tôi đã công

bằng với ông, ông lục giấy tờ của ông ra, kiếm thấy Toa hàng đã thất lạc và gởi trả

chúng tôi mười lăm Mỹ Kim với vài lời xin Lỗi.

"Sau này, khi con trai ông ta sanh, ông lấy tên Detmer của tôi đặt tên đệm cho con

ông và ông còn là Bạn thân và kháh hàng của chúng tôi cho tới khi ông từ trần hai năm

Sau".

Đã lâu rồi, một cậu bé Hòa Lan tới di trú nước Mỹ. Cha mẹ cậu nghèo lắm. Tan giờ

học, cậu phải Kiếm tiền bằng cách lau cửa kính một tiệm bánh mì và lượm những cục

Than vụng mà các xe chở than để rớt trên đường. Tên cậu là Edward Bok. Suốt thiếu

thời, cậu đi học cả thảy có sáu năm. Vậy mà sau trở thành Một trong những nhà xuất

bản tạp chí lớn nhất ở châu Mỹ. Chuyện đời Cậu dài lắm. Nhưng sở dĩ có kết quả đó là

vì cậu thi hành đúng các Quy tắc dạy trong chương này.

Cậu thôi Học từ hồi mười ba tuổi, phải làm bồi cho một công ty nọ. Nhưng vẫn

Quyết chí học, học một mình. Cậu nhịn ăn bữa trưa và để dành tiền đi Xe điện cho tới

khi mua được một cuốn tự điển tả công nghiệp các danh Nhân nước Mỹ. Và cậu nảy ra

một ý rất mới. Sau khi đọc tiểu sử các Danh nhân hiện đại, cậu viết thư cho nhiều vị yêu

cầu họ cho biết thêm Những chi tiết thuộc hồi thơ ấu mà tự điển không ghi chép. Vì cậu

tỏ Ra "biết nghe" cho nên được các danh nhân đó kể chuyện mình cho cậu. Hồi đại

tướng J.A.Garfield ứng cử Tổng Thống, cậu viết thư hỏi có phải Hồi thiếu thời đại tướng

đã làm nghề kéo ghe trên kinh để độ nhật Không? Và Garfield trả lời cậu... Cậu lại viết

thư hỏi đại tướng Grant Xin cho biết những chi tiết trong một trận mà đại tướng cầm

quân. Grant Vẽ cho cậu một bản đồ rồi mời cậu lúc đó mới mười bốn tuổi rưỡi Lại nhà

dùng bữa và nói chuyện.

Nhờ Khéo kích thích những người đó, tả lại những thành công của ho, một Vấn đề

mà bất cứ danh nhân hay thường nhân ai cũng ưa nói tới mà không Chán, cho nên cậu

bé xuất thân hèn hạ đó không bao lâu được giao thiệp Với một số danh nhân nước Mỹ

và được nhiều vị tiếp đãi như khách quý. Sự giao thiệp đó nung đúc cho cậu một đức

tính quý báu, một hoài bão Và một hy vọng cao xa, xoay chuyển hẳn cả cuộc đời cậu.

Và tôi nhắc Lại, được vậy chỉ nhờ cậu thi hành đúng những quy tắc mà chúng ta nêu Ra

đây.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 40

Isaac Marcosson, nhà quán quân Về môn phỏng vấn các danh nhân, nói rằng phần

đông phỏng vấn viên Không thành công chỉ vì quá chăm chú nghe những câu vấn thành

ra không Chú ý nghe những câu đáp... Nhiều danh nhân nói với Marcosson rằng họ ưa

gặp một người biết nghe hơn là một người biết nói chuyện. Tai hại Thay! Khả năng biết

nghe đó hình như lại là khả năng hiếm thấy nhất.

Không phải chỉ các danh nhân mới thích được người ta nghe mình nói đâu, Về

phương diện đó, thường nhân cũng như họ. Một văn sĩ đã nói: "Nhiều Người mời bác sĩ

tới chỉ để kể lể tâm sự thôi".

Trong những ngày đen tối nhất của cuộc Nam Bắc chiến tranh, Lincoln viết Thư mời

một ông bạn cũ ở xứ Illinois tới Washington để bàn về vài Vấn đề. Ông bạn tới Bạch Ốc

và Lincoln nói với ông trong mấy tiếng Đồng hồ về tờ bố cáo ông tính công bố để thủ

tiêu chế độ nô lệ. Lincoln ôn lại tất cả những lý lẻ bênh vực đạo luật đó và những Lý lẻ

chống đạo luật đó, ông đọc lại hết cả những bức thư và bài Báo nói về vấn đề đó, trong

đó có nhiều bài thống trách ông sao chưa Phế trừ chế độ nô lệ, lại có nhiều bài khác chỉ

trích ông vì ông Muốn hủy bỏ chế độ đó.

Sau khi diễn Thuyết một hồi lâu. Lincoln bắt tay ôn bạn già, chúc ông ta bình an Và

mời ông ta trở về Illinois, chẳng hỏi ý kiến ông ta một chút chi Hết. Lincoln đã nói để trút

những nổi suy nghĩ nó đè nặng trong lòng ông, như vậy để cho óc ông được sáng suốt.

Ông bạn già kể lại: "Khi ông Lincoln nói xong rồi, ông ấy bình tĩnh hơn".

Lincoln không cần một người khuyên bảo, ông chỉ muốn có một bạn thân Nghe ông

nói và hiểu ông để ông trút tâm sự của ông thôi. Hết thảy Chúng ta chẳng như vậy ư?

Và ông khách hàng bực tức, người làm công Bất bình, ông bạn mất lòng... đều cần kiếm

người để than thở.

Nếu các bạn muốn người ta trốn bạn, chế giễu lén bạn hay khinh ghét Bạn thì bạn

làm như vậy: Đừng bao giờ nghe người khác nói hết, bạn Cứ nói hoài về bạn thôi.

Trong khi người khác nói, bạn nẩy ra một ý gì chăng, thì đừng đợi người ta nói hết câu.

Đợi mà làm gì? Câu Chuyện người ta kể đâu có thú vị hay ho bằn gcâu chuyện bạn sắp

kể Ra? Tại sao mất thì giờ nghe chuyện con cà con kê đó? Mạnh bạo đi, cắt Ngang câu

người ta nói đi.

Bạn có quen Ai hành động như vậy không? Riêng tôi. Tôi đã thấy... Thực tai

hại.Chịu Không nổi họ! Họ đầy tự phụ, say mê về cái quan trọng của họ! Nực Cười nhất

là một số trong những kẻ đó lại được mọi người coi là giới Thượng lưu! Kẻ nào chỉ nói

về mình thì chỉ nghĩ tới mình thôi. Và kẻ Chỉ nghĩ tới mình thôi, nhất định là một kẻ thiếu

giáo dục. Ông Nicholas Murray Putler, hội trưởng trường Đại học Columbia nói như vầy:

"Dù kẻ Đó học hành tới bực nào nữa thì cũng vẫn là thiếu giáo dục".

Vậy nếu bạn muốn người ta coi là nói chuyện có duyên thì bạn phải Biết cách nghe.

Nên nghe lời khuyên tài tình này của một người đàn Bà: "Muốn được người chú ý tới,

trước hết phải biết chú ý tới người". Bạn nên đặt những câu vấn mà ai cũng say mê

đáp: tức như những câu Hỏi về đời tư hay đời công của họ, những thành công của họ.

Nên nhớ rằng người nói chuyện với ta quan tâm tới những thị dục, những Vấn đề

của họ trăm phần thì chỉ quan tâm đến ta, đến nỗi thắc mắc Của ta một phần thôi. Bệnh

nhức răng dày vò người đó hơn là cảnh Đói kém làm chết cả triệu dân Trung Quốc. Một

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 41

cái nhọt tại cổ người Đó làm cho người đó lo lắng hơn bốn chục nạn động đất ở châu

Phi. Lần sau, có nói chuyện với ai, xin bạn nhớ tới điều đó.

Vậy muốn cho người mến, bạn theo quy tắc thứ tư sau này:

Biết chăm chú nghe và khuyến khích người khác nói tới họ.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 42

Phần Chín:

Làm Sao Gây Được Thiện Cảm

Những Ai đã gặp Tổng Thống Théodore Roosevelt đều ngạc nhiên về sự biết nhiều,

Hiểu rộng của ông. Bất kỳ một người chăn bò hay kỵ binh, một nhà chính Trị, hay một

nhà ngoại giao lại thăm. Ông đều biết cách hỏi chuyện Người đó. Bí quyết của ông ư?

Giản dị lắm. Khi Roosevelt phải tiếp một Người khách, thì cả buổi tối hôm trước ông

nghiên cứu vấn đề mà ông Biết khách ưa nói tới hơn hết.

Cũng Như hết thảy những người dẫn đạo quần chúng, ông biết rằng cách thần Diệu

nhất để chiếm lòng người là bàn tới vấn đề mà người đó thường ấp ủ trong lòng.

Một thiên tài, William Lyon Phelps, trước làm giáo sư văn chương ở Đại học đường

Yale, đã hiểu Chân lý đó từ hồi còn nhỏ. Trong một bài luận về "Nhân tánh" ông Kể:

Hồi tám tuổi, tôi về nghỉ hè ở nhà cô tôi. Một buổi tối, một ông khách lại chơi. Sau

khi chào hỏi Cô tôi, ông hết sức chú ý tới tôi. Hồi đó tôi mê chơi tàu lắm và ông nói về

tàu một cách làm cho tôi thích đặt biệt. Khi ông về rồi, Tôi nhiệt liệt khen ông. Đáng phụ

là dường nào! Ông ấy yêu tàu làm Sao? Và biết rõ nó lắm? Nhưng cô tôi bảo ông ấy

làm luật sư ở Nữu Ước và chẳng bao giờ để ý tới tàu hết. Tôi la lên: "Thế thì tại sao ông

chỉ nói tới tàu cho cháu nghe?" .

Cô tôi trả lời: "Tại ông là người có giáo dục, ông thấy cháu mê Về tàu thì ông nói về

tàu. Ông rán sức gây thiện cảm với cháu".

Và William Lyon Phelps nói thêm: "Không bao giờ tôi quên lời nhận xét Đó của cô

tôi".

Hiện tôi còn giữ Một bức thư của ông Edward L. Chalif, một người hoạt động nhiều

cho các Hội hướng đạo.

Ông viết: Một hôm Hay tin có một đoàn hướng đạo sắp qua châu Âu họp đại hội các

hướng Đạo sinh toàn cầu, tôi muốn cho một hướng đạo sinh của tôi dự cuộc Đó. Tôi

bèn lại thăm ông hội trưởng một xí nghiệp vào hàng lớn nhất ở Mỹ xin ông cấp cho tôi

phí tổn du lịch.

Trước khi tới thăm ông, tôi tình cờ hay rằng ông mới ký một tấm chi Phiếu một triệu

Mỹ kim, rồi sau khi hủy bỏ đi, vì không cần xài tới, ông đem đóng khung lại, giữ làm kỷ

niệm một vật hiếm có. Gặp mặt ông, tôi liền xin ông cho coi vật quý đó. Một chi phiếu

một triệu Mỹ Kim! Tôi nói với ông rằng tôi chưa từng biết người nào ký một chi Phiếu

khổng lồ như vậy và tôi muốn kể lại cho các hướng đạo sinh của Tôi rằng chính mắt tôi

đã thấy một chi phiếu một triệu đồng! Ông vui Vẻ đưa tôi coi. Tôi ngắm nghía, tán

thưởng và xin ông kể cho nghe vì Những đại sự gì mà ông đã phát nó ra.

Các bạn nhận thấy rằng ông Chalif khi bắt đầu câu chuyện không hề Nói tới hướng

đạo sinh, tới cuộc du lịch hoặc tới mục đích của ông. Ông chỉ nói tới vấn đề mà ông kia

ưa nhất. Và sự khéo léo của ông Được thưởng như sau này:

Một lúc sau, ông hội trưởng hỏi tôi: "À! Ông lại thăm tôi có chuyện chi?" . Tôi Bày tỏ

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 43

lời tôi yêu cầu. Và ngạc nhiên làm sao, ông ưng liền, lại Còn cho tôi nhiều hơn số tôi

muốn nữa. Tôi chỉ xin phí tổn cho một hướng Đạo sinh, mà ông chịu phí tổn cho tới năm

người và cả cho tôi nữa, ông lại còn cho tôi một tờ tín dụng để tới châu Âu lãnh một

ngàn Mỹ kim. Ông lại khuyên tôi nên ở châu Âu 7 tuần lễ. Ông còn đưa cho Nhiều bức

thư giới thiệu tôi với các nhà đại lý của ông. Khi chúng Tôi tới Paris, lúc ấy ông có mặt

tại đó, ông tiếp đón chúng tôi Và tự lái xe đưa chúng tôi đi coi châu thành nữa.

Từ hồi đó, ông đã kiếm việc cho nhiều hướng đạo sinh của chúng tôi Mà cha mẹ

nghèo. Và cho tới nay, ông vẫn còn sốt sắng giúp đỡ đoàn Của chúng tôi.

Tôi biết chắc rằng Nếu trước kia tôi không kiếm được sở thích của ông và làm cho

ông Vui lòng ngay từ lúc đầu, thì ông không cho tôi được một phần mười những Cái ông

đã cho tôi".

Phương pháp đó Có nên thi hành trong sự giao thiệp về thương mại không? Thì

đây, ta Hãy xét trường hợp của ông Henry G. Duvernoy, một trong những nhà làm Bánh

mì lớn nhất ở Nữu Ước.

Đã 4 Năm rồi, ông ta kiếm cách bán bánh cho một khách sạn nọ ở Nữu Ước. Mỗi

tuần lại thăm ông chủ khách sạn một lần, mỗi khi ông này dự Cuộc công ích nào thì ông

Duvernoy cũng có mặt tại đó, tới đỗi ông Còn mướn phòng ở ngay trong khách sạn đó

để "thuyết" ông kia. Công Dã tràng.

Sau khi theo học lớp giảng Của chúng tôi, ông Duvernoy thay đổi chiến lược. Ông

kiếm cách dò biết Thị hiếu ông giám đốc khách sạn.

Tôi Hay rằng, lời ông Duvernoy nói, ông ấy nhờ hăng hái hoạt động cho một Liên

đoàn các chủ nhân khách sạn mà mục đích là phô trương "sự tiếp Đãi niềm nở của

châu Mỹ", nên được làm hội trưởng hội đó. Liên đoàn Đó sau được các chủ nhân khách

sạn vạn quốc gia nhập và trở nên một Hội quốc tế mà chính ông được làm hội trưởng.

Hội nghị của những hội Đó họp ở đâu thì dầu phải lội suối trèo đèo, vượt đại dương,

qua sa Mạc, ông cũng tới dự.

Cho nên lần Sau gặp ông, tôi nói ngay tới liên đoàn của ông.

Và, các bạn ơi! Nồng nàn làm sao! Ông hùng hồn diễn thuyết trong nửa Giờ đồng

hồ về tổ chức đó. Và tôi thấy rõ ràng những hội đó là Cái "nghiện" của ông, là lẽ sống

của đời ông. Trước khi từ giã ông, Thì ông đã bán cho tôi một tấm thẻ hội viên.

Tôi không hề nói tới bánh của tôi. Nhưng vài hôm sau, người quản lý Khách sạn kêu

điện thoại bảo tôi mang mẫu bánh lại để tính giá cả.

Người đó bảo tôi: "Không biết ông đã làm gì mà chủ tôi thích ông Tới nỗi ngồi đâu

cũng chỉ nói tới ông thôi".

Các bạn thử tưởng tượng: Theo đuổi ông ấy bốn năm trời mà chẳng kết Quả chi

hết. Nếu tôi không biết cách kiếm những thị hiếu và những Cái ông ấy mê nhất thì bây

giờ chắc vẫn còn phải năn nỉ ông ấy mua Giúp cho nữa.

Vậy muốn gây thiện cảm Với ai, xin bạn:

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 44

... Nói với người ấy về cái sở thích, hoài bão của họ.

Đó là quy tắc thứ năm.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 45

Phần Mười:

Làm Sao Cho Người Ta Ưa Mình Liền

Hôm Nọ tôi lại sở Bưu điện. Khi đợi tới lượt tôi để thư bảo đảm, tôi Để ý tới bộ mặt

chán chường của thầy thư ký. Một cuộc đời ngày ngày Cân thư, bán cò, biên chép như

vậy tất nhiên là không thú gì hết. Tôi tự nhủ: "Rán làm vui anh chàng này một chút, làm

cho y nở một Nụ cười... Muốn vậy, phải khen y cái gì mới được. Thử kiếm xem y có Cái

gì thật đáng khen không?" . Không phải dễ, vì mình không quen người Ta. Nhưng

trường hợp hôm đó rất dễ thầy thư ký ấy có bộ tóc rất đẹp.

Vậy, trong khi thầy cân thư của tôi, tôi nói: "Tôi ước ao có được bộ Tóc như thầy!".

Thầy ấy ngửng đầu Lên hơi ngạc nhiên, nét mặt tươi cười và nhũn nhặn trả lời:

"Bây giờ Nó đã kém trước rồi". Tôi nói rằng trước ra sao không biết, chứ bây Giờ tóc

thầy còn đẹp lắm. Thầy rất hoan hỉ. Chúng tôi nói chuyện vui Vẻ một lúc. Khi tôi ra về,

thầy ấy nói thêm: "Thưa ông, quả đã có Nhiều người khen tóc tôi".

Tôi dám Cuộc với bạn rằng bữa đó thầy về nhà, vui như sáo, kể chuyện cho vợ

Nghe và buổi tối, khi rửa mặt ngắm bộ tóc trong gương, tự nhủ "Kể ra Tóc mình đẹp

thật".

Khi tôi kể lại Chuyện đó, một người học trò tôi hỏi: "Nhưng ôn muốn cầu người đó

Điều chi?" .

Tôi muốn cầu người đó Điều chi ư? Trời cao đất dầy! Nếu chúng ta ích kỷ một cách

ti tiện đến Nỗi không phân phát được một chút hạnh phúc cho người chung quanh, đến

Nỗi hễ khen ai là cũng để hy vọng rút của người ta các lợi gì, nếu Tim ta không lớn hơn

trái ổi rừng, thì chúng ta có thất bại cũng là Đáng kiếp.

Nhưng quả tôi có cầu anh Chàng đó cho tôi một vật vô cùng quý báu: là sự hài lòng

cao thượng Vì đã có một hành vi hoàn toàn không vị lợi, một hành vi nhân từ mà Ta sẽ

vui vẻ nhớ tới hoài.

Có một Định luật quan trọng nhất mà chúng ta phải theo khi giao thiệp. Theo nó Thì

việc gì cũng hóa dễ, trở ngại gì cũng thắng được, ta sẽ có vô Số người thương, sẽ

thành công và vui sướng.

Nếu làm trái luật đó tức thì những nỗi khó khăn sẽ hiện ra. Luật Đó là: "Luôn luôn

phải làm cho người cảm thấy sự quan trọng của họ". Như trên kia tôi đã nói, giáo sư

John Dewey cho rằng thị dục huyễn ngã Là thị dục mạnh nhất của loài người. Chính thị

dục đó làm cho người Khác loài vật.

Trong mấy chục thế Kỷ, các triết nhân tìm kiếm các định luật chi phối sự giao thiệp

giữa Người với người và tất cả những sự tìm tòi đó đều đưa đến mỗi một Quy tắc

không mới mẻ gì, một quy tắc đã có từ hồi nhân loại mới có Sử. Ba ngàn năm trước,

Zoroastre đã dạy quy tắc đó cho dân Ba Tư thờ Thần lửa. Hai mươi bốn thế kỷ trước,

Khổng Tử đã giảng tới nó. Lão Tử cũng đã đem ra dạy học trò.

Năm Thế kỷ trước Thiên chúa giáng sinh, Đức Thích Ca đã tuyên bố nó trên Bờ

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 46

sông Hằng Hà, mà quy tắc đó đã được chép trong sách đạo Bà La Môn, 1.000 năm

trước khi Đức Thích Ca ra đời.

Sau này, Đức Ki Tô đem nó ra giảng trên những đồi đá ở xứ Judée. Tư Tưởng đó

tóm tắc trong một câu này, có lẽ là định luật quan trọng Nhất trong thế giới:

"Con muốn được Người ta cư xử với con ra sao thì con cư xử với người ta như

vậy".

Bạn muốn những người bạn gặp gỡ đồng ý với bạn. Bạn muốn người ta Thừa nhận

tài năng của bạn. Tự thấy mình quan trọng trong khu vực của Bạn, bạn thấy thích. Bạn

ghét những lời tán dương giả dối thô lỗ, Nhưng bạn cũng thèm khát những lời khen

thành thật. Bạn muốn bạn thân Giao và bạn đồng nghiệp cực lực tán thành, không tiếc

lời ca tụng Bạn. Hết thảy chúng ta ai cũng muốn như vậy.

Vậy chúng ta hãy tuân lời Thánh kinh: "Muốn nhận của người ta cái gì Thì cho

người ta cái đó".

Ta cần phải Xử sự như vậy khi nào? Bằng cách nào? ... Ở đâu? ... Xin đáp: Bất kỳ

Lúc nào và bất kỳ ở đâu.

Một hôm, Tới một sở Thông tin, tôi hỏi một thầy ký chuyên môn tiếp khách, Chỉ cho

tôi phòng làm việc của bạn tôi, ông Henri Souvaine. Bận một Chế phục sạch sẽ, thầy ta

có vẻ tự đắc giữ việc chỉ dẫn đó lắm. Thầy trả lời tôi rõ ràng từng tiếng một: "Henri

Souvaine lầu 18. Phòng 1816".

Tôi sắp chạy lại thang máy. Nhưng tôi ngừng lại và quay lại nói: "Tôi khen thầy.

Thầy đã chỉ đường Cho tôi một cách rõ ràng, thông minh lắm. Thầy có giọng nói của

một Tài tử. Cái đó hiếm lắm".

Tươi như Hoa, thầy giảng cho tôi nghe tại sao mỗi lần thầy ngừng lại và nói Rõ ràng

từng tiếng.

Những lời tôi Khen làm cho thầy cao lên được vài phân. Và trong khi bay lên tầng

lầu Thứ 8, tôi cảm thấy rằng chiều hôm đó tôi đã làm tăng được đôi chút Cái tổng lượng

hạnh phúc của nhân loại.

Đừng bảo phải là một vương quốc trên ngai vàng hay là một đại sứ của Mỹ ở Pháp

mới cần thi hành triết lý đó. Bạn có thể dùng thuật đó Mỗi ngày.

Chẳng hạn, bạn đòi món Khoai tây chiên mà chị bồi đưa lên món khoai tâu nghiền,

bạn chỉ cần Nói ngọt ngào: "Tôi ân hận vì làm phiền chị, nhưng tôi thích món khoai Tây

chiên hơn", thì chị đó vui vẻ trả lời ngay: "Không sao, thưa ông, Để tôi đổi hầu ông", và

chị ấy cảm động khi thấy được bạn kính trọng.

Những câu ngăn ngắn như: "Xin lỗi đã làm phiền ông... xin ông có lòng Tốt... ông

làm ơn..." và sau cùng không quên hai chữ "cám ơn" là một Thứ dầu làm trơn tru bộ

máy sinh hoạt hằng ngày của ta mà lại là dấu Hiệu của một sự giáo dục tốt nữa.

Xin bạn nghe chuyện nhà viết tiểu thuyết Hall Caine. Ông thân ông làm Thợ rèn và

hồi nhỏ ông học ít lắm. Vậy mà khi qua đời, ông là một Nhà văn giàu nhất thế giới.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 47

Chuyện đời ông như vầy: Ông thích thơ của Dante Gabriel Rossetti lắm. Ông Diễn

thuyết ca tụng tác phẩm của thi nhân đó, rồi chép bài diễn văn Gởi biếu thi nhân. Ông

này thích lắm và chắc tự nghĩ: "Người này trẻ Tuổi mà biết trọng tài ta như vậy, tất phải

là người thông minh". Rồi Rossetti mời người con một anh thợ rèn đó lại làm thư ký cho

ông. Nhờ Địa vị mối đó, Caine gặp được nhiều đàn anh trong văn đàn, được họ khuyên

Bảo khuyến khích, bắt đầu viết văn và sau nổi danh tới nỗi lâu đài ông ở tại cù lao Man

đã trở nên nơi chiêm bái của các nhà du lịch, Và ông để lại một gia tài là hai triệu năm

trăm ngàn đồng. Nếu ông không Viết bài khen ông Rossetti thì biết đâu ông đã chẳng

chết trong nghèo Nàn và không một ai biết tới.

Đó Cái mãnh lực phi thường của lời khen là như vậy, khi nó tự đáy lòng Phát ra.

Thi nhân Rossetti tự cho là Một nhân vật quan trọng. Cái đó có chi lạ? Ai trong

chúng ta mà không Tự cho là quan trọng, tối quan trọng?

Dân tộc cũng không khác chi cá nhân hết.

Bạn tự thấy mình hơn người Nhật ư? Sự thật thì người Nhật tự cho họ Hơn bạn vô

cùng. Một người trong phái cổ chẳng hạn, tức giận lắm khi Thấy một người đàn bà Nhật

khiêu vũ với một người da trắng.

Bạn có tự cho rằng mình hơn người Ấn Độ không? Đó là quyền của bạn. Nhưng có

tới một triệu người Ấn Độ khinh bạn tới nỗi không chịu mó Tới thức ăn mà bóng nhơ

nhớp của bạn đã phớt qua, vì sợ lây nhơ nhớp.

Bạn tự cho là hơn những thổ dân miền Bắc cực nhiều lần ư? Bạn được Hoàn toàn

tự do nghĩ như vậy. Nhưng sự thật thổ dân đó khinh bạn vô Cùng. Bạn muốn biết lòng

khinh đó tới bực nào? Thì đây: Trong bọn họ, Có kẻ khốn nạn nào đần độn đến nỗi

không làm nổi một việc chi hết Thì họ gọi là "Đồ da trắng".

Đó là Lời chửi thậm tệ nhất của họ.

Dân Tộc nào cũng tự cho mình hơn các dân tộc khác. Do đó mà có lòng ái Quốc, và

chiến tranh!

Chúng ta can đảm Nhận kỹ chân lý này: Mỗi người mà chúng ta gặp đều coi có một

hỗ Nào hơn ta.

Nếu bạn muốn được lòng Người đó, hãy khéo léo tỏ cho họ thấy rằng ta thành thật

nhận sự Quan trọng của họ, trọng địa vị của họ.

Xin bạn nhớ lời này của Emerson: "Mỗi người đều có chỗ hơn tôi; cho Nên ở gần

họ, tôi học họ được".

Điều đau lòng là nhiều khi những kẻ không có chút chi đáng tự kiêu Hết lại khoe

khoang rầm rộ để che lấp những thiếu sót của họ, khoe Khoang tới nỗi chướng tai gai

mắt người khác.

Như Shakespeare đã nói: "Người đời! Ôi người đời kêu căng khoác được Chút uy

quyền, người đó liền diễn trước Hóa công những hài kịch lố Lăng tới nỗi các vị thiên

thần phải sa lệ".

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 48

Và bây giờ, tôi xin kể ba thí dụ mà sự áp dụng những phương pháp trên Kia đã

mang lại những kết quả rất khả quan.

Thí dụ thứ nhất: Một ông đại tụng mà ta gọi là R... vì ông ta muốn Giấu tên. Ít lâu

sau khi bắt đầu theo lớp giảng của tôi, ông với vợ Đi xe hơi về quê bà để thăm họ hàng.

Bà mắc đi thăm những nơi khác, Cho nên một mình ông hầu chuyện một bà cô bên nhà

vợ. Ông quyết thực Hành ngay những lý thuyết đã học được và kiếm chung quanh ông

xem có Cái gì có thể chân thàn khen được không.

Ông hỏi bà cô:

Thưa cô, nhà cô cất Năm 1890?

Phải, chính năm đó.

Ông R. tiếp:

Coi nhà này cháu nhớ Lại những nơi cháu sanh trưởng.

Nhà Đẹp quá!... rộng... kiểu rất khéo... Bây giờ người ta không biết xây Nhà đẹp

như vậy nữa.

Bà già nói:

Cháu nói có lý. Thanh niên bây giờ không biết thế nào là một ngôi Nhà đẹp. Họ chỉ

muốn có một căn phố nhỏ, một máy lạnh, rồi lái xe Hơi, đi chơi phiếm.

Bằng một giọng cảm động, bà ôn lại những kỷ niệm êm đềm hồi xưa:

"Nhà này là kết tinh của biết bao nhiêu năm mơ tưởng. Dượng và cô Đã âu yếm mà

xây dựng nó, sau khi đã ấp ủ nó trong lòng gần nửa Đời người. Chính dượng và cô là

kiến trúc sư đó..".

Rồi bà dắt ông R. đi thăm các phòng, chỉ cho coi từng bảo vật bà đã Góp nhặt được

trong các cuộc du lịch và đã nâng niu suốt đời: Khăn Quàng bằng hàng Cachemire, đồ

sứ cổ, giường ghế đóng ở Pháp, bức tranh Của họa sĩ Ý Đại Lợi và những tấm màn

bằng tơ, di tích của một lâu Đài bên Pháp... Nhất nhất ông R. đều tán thưởng.

Sau khi coi hết các phòng rồi, bà đưa tôi đi coi nhà để xe. Tại đó, Có kê một chiếc

xe hơi hiệu Packard, gần như mới nguyên.

Bằng một giọng êm đềm bà nói: Dượng cháu mua chiếc xe này được ít Lâu thì mất,

từ hồi đó cô chưa đi nó lần nào hết...

Cháu sành và có óc thẩm mỹ... Cô muốn cho cháu chiếc xe đấy.

Tôi ngạc nhiên đáp:

Thưa cô, cô thương Cháu quá. Cô rộng rãi quá, cháu cảm động lắm, nhưng thật tình

cháu Không thể nào nhận được. Cháu là cháu rể xa. Vả lại cô còn nhiều Cháu ruột, cô

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 49

để cho các anh ấy các anh ấy sẽ mừng lắm.

Bà la lên: "Cháu ruột! Phải, cái thứ cháu nó chỉ mong già này chết Để chiếm xe hơi

của già! Không khi nào cô để xe Packard này về tay chúng Nó đâu!".

Vậy thì có thể đem bán cho Hãng xe được.

Bà lớn tiếng: "Bán ư? Cháu tưởng cô bán xe này sao? Chịu thấy những người lạ

ngự trong chiếc Xe này sao? Một chiếc xe dượng cháu mua cho cô, mà đem bán nó?

Không Khi nào! Cô cho cháu đấy, vì cháu biết yêu những đồ đẹp".

Từ chối thì sợ phật ý bà cô, cho nên ông R. phải nhận.

Bà già đó sống một mình trong dinh cơ rộng như vậy giữa đống khăn quàng, Đồ cổ

và kỷ niệm, nên khát khao chút tình âu yếm. Hồi xưa bà trẻ Đẹp, được nhiều người tâng

bốc. Bà cất ngôi nhà ấy, yêu mến trang Hoàng nó bằng tất cả những bảo vật thu thập

được ở châu Âu và bây Giờ trong cảnh về già buồn tẻ cô độc, bà khát khao chút lòng

thương, Chút ấm áp trong lòng và ít lời thán phục mà không có kẻ nào biết Lam vừa

lòng bà hết. Khi gặp được những cái ao ước từ lâu đó, khác Nào đi giữa sa mạc mà gặp

dòng suối, bà tất nhiên cảm tấm lòng người Cháu rể lắm và cho ngay một chiếc xe hơi

lộng lẫy.

Một người học trò khác của tôi, vẽ vườn cho một ông trưởng tòa có Danh, thấy bầy

chó của ông này đẹp, khen: "Thưa ông, bầy chó của ông Ngộ lắm, chắc ông được nhiều

giải thưởng trong các cuộc thi chó đẹp".

Ông trưởng tòa vui lòng lắm, dắt họa sĩ đi coi bầy chó ông nuôi và Những giải

thưởng chúng đã kiếm được, nói chuyện rất lâu về giòng Giống các con chó đó và sau

cùng hỏi:

Ông có em trai nhỏ không?

Thưa, tôi Có một cháu trai.

Chắc nó thích một Con chó nhỏ?

Nói chi nữa, chắc nó Mê đi.

Được! Để tôi cho cháu một con.

Rồi ông trưởng tòa chỉ cho họa sĩ cách nuôi chó, lại cẩn thận đánh Máy lên giấy, sợ

ông này không nhớ.

Thành thử ông trưởng tòa đó cho họa sĩ một con chó đáng một trăm Mỹ Kim Và bỏ

ra một giờ quý báu của ông chỉ vì họa sĩ đã thành thật khen Tài nuôi chó va bầy chó của

ông.

George Eastman vua phim Kodak, đã chế ra thứ phim trong suốt để chiếu bóng

Được và kiếm được cả 100 triệu mỹ kim, nổi tiếng khắp hoàn cầu. Mặc Dầu vậy, ông ấy

cũng như bạn và tôi, cảm động trước những lời khen Tầm thường nhất.

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 50

Hồi đó, ông Eastman Xây một trường âm nhạc và một nhà hát để báo hiếu cho mẹ.

Ông Adamson, Giám đốc một hãng đóng ghế quan trọng, muốn được ông Eastman

mua ghế Giúp để bày trong hai ngôi nhà đó. Ông Adamson bèn dùng điện thoại Gọi viên

kiến trúc sư của ông Eastman để xin được hầu chuyện ông Eastman.

Khi ông Adamson tới, viên kiến trúc sư dặn: "Ông Eastman bận việc lắm. Ông có muốn

nói gì thì nói mau đi rồi ra. Nếu ngồi lâu quá năm phút thì Đừng hy vọng gì thành công

hết".

Viên Kiến trúc sư dắt ông Adamson vô phòng ông Eastman, ông này đương cặm

Cụi trên bàn giấy, một hồi lâu mới ngửng đầu lên, tiến lại gần hai ông kia, nói: "Chào hai

ông, các ông có việc chi?" .

Viên kiến trúc sư giới thiệu ông Adamson rồi ông này nói:

Thưa ông Eatman, trong khi đứng đợi, tôi ngắm phòng giấy ông. Làm việc Trong

một phòng như phòng này thực là một cái thú. Hãng tôi cũng có Làm những ván lót

tường. Nhưng tôi chưa thấy phòng làm việc nào lót Ván đẹp bằng phòng này.

Ông Eatman:

"Ông làm tôi nhớ lại một điều mà cơ hồ tôi quên mất. Phải, phòng Này đẹp thật. Hồi

mới đầu tôi thích nó lắm. Nhưng bây giờ tôi quen Rồi; với lại bận việc nhiều quá, có khi

hàng tuần không để ý tới Những trang hoàng đó".

Adamson đi thẳng Lại những tấm ván, lấy tay sờ.

Thứ Này bằng cây sồi mọc bên Anh, phải không ông? Hơi khác thứ sồi mọc Bên Ý.

Đúng vậy, ông Eatman trả lời. Tôi chở nó từ bên Anh về. Một ông bạn sành về các

loài danh mộc Đã lựa giùm tôi.

Rồi ông Eatman chỉ Cho ông Adamson tất cả những đồ trang hoàng trong phòng,

chính do ông Chỉ bảo, sắp đặt. Hai người lại đứng trước cửa sổ, ông Eatman nhũn

Nhặn và kín đáo như thường lệ, lấy tay chỉ những công cuộc ông đã gầy Dựng để cứu

giúp nhân loại. Ông Adamson nhiệt liệt khen ông đã biết Dùng tiền. Một lúc sau, ông

Eatman mở một tủ kính, lấy ra một máy chụp Hình cái máy thứ nhất của ông, do một

người Anh bán cho ông.

Ông Adamson hỏi ông về những nỗi khó khăn buổi đầu và ông cảm động, Kể lể về

cảnh nghèo khổ của ông hồi nhỏ: bà mẹ góa, nấu cơm cho Khách trọ, còn ông thì làm

thư ký, sao khế ước cho một sở bảo hiểm Để kiếm mỗi ngày năm cắc. Cảnh nghèo khổ

ám ảnh ông ngày đêm, làm ông lo sợ lắm và nhất quyết kiếm sao cho đủ số tiền để bà

cụ khỏi Cảnh vất vả không kể chết đó.

Thấy ông Adamson chăm chú nghe, ông hăng hái tả những đêm thí nghiệm các

Tấm kính chụp hình, sau khi đã vất vả ngày ở phòng giấy, chỉ chợp mắt Được một chút

trong khi đợi các chất hóa học ngấm. Thành thử có lần Luôn hai mươi bảy giờ đồng hồ,

ông không có dịp thay quần áo.

Sau cùng ông nói:

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 51

"Lần du lịch cuối Cùng qua Nhật Bản, tôi có mua về một bộ ghế bày trong hành lang

nhà Tôi. Nhưng nắng giọi làm lở sơn, nên chính tay tôi phải sơn lại. Ông Có muốn biết

tài sơn ghế của tôi không? Trưa nay ông lại dùng bữa Với tôi, tôi chỉ cho ông coi".

Sau bữa ăn, ông Eatman dắt khách đi xem ghế. Ghế xấu chỉ đáng một đồng một

Ghế, nhưng ông Eatman là người đã kiếm được cả trăm triệu bạc, vinh Hạnh khoe

những chiếc ghế đó lắm, vì chính tay ông đã sơn nó.

Rốt cuộc, cái com măng ghế chín vạn mỹ kim đó ai được lãnh, chắc bạn Đã hiểu. Và

từ đó hai người thành cặp tri kỷ cho tới ông Eastman mất.

Cái ảo thuật của lời khen đó có nên dùng trong gia đình không? Tôi Tưởng không có

nơi nào người ta cần dùng nó mà cũng xao nhãng nó bằng Trong gia đình.

Bà ở nhà chắc có ít Nhiều tánh tốt, ít nhất hồi xưa ông cũng chỉ như vậy, nếu không,

sao ông cười bà? Nhưng đã bao lâu rồi ông chưa hề khen bà một lời? Từ Hồi nào ư?

Bà Dorothy Dix, nổi danh Về những câu chuyện hằng ngày, nói:

Chưa học nghệ thuật khen thì xin ông đừng lập gia đình. Trước khi cưới Bà, ông

làm vui bà là một sự lịch thiệp, sau khi cưới rồi, nó là một Sự cần thiết và một bảo đảm

cho hạnh phúc trong gia đình. Tình vợ chồng Không cần lòng thẳng thắn bằng sự khôn

khéo ngoại giao.

Nếu ông muốn mỗi bữa ăn thường là một bữa tiệc thì xin ông đừng bao Giờ chê bà

nhà là nấu nướng vụng, đừng bao giờ bực mình mà so sánh Những món của bà làm

với những món của cụ bà làm hồi xưa. Trái lại, Cứ khen không ngớt tài quản gia của bà,

cứ khen thẳng ngay rằng bà Hoàn toàn, đã duyên dáng mặn mà, đủ công ngôn dung

hạnh lại còn là Một nội trợ kiểu mẫu nữa. Cả những khi cơm khê, canh mặn, ông cũng

Không nên phàn nàn. Chỉ nên nói rằng bữa cơm lần đó không được nhận Lời khen đó,

bà sẽ chẳng quản công trong việc bếp nước. Phải khéo Léo, đừng khen bất ngờ quá

cho bà khỏi nghi.

Nhưng chiều nay hay chiều mai, ông nên mau ít bông về biếu bà. Đừng nói Suông:

"Phải, việc đó nên làm", rồi để đó. Phải làm ngay đi. Và xin ông nhớ kèm thêm một nụ

cười với vài lời âu yếm. Nếu người chồng Nào cũng đối đãi với vợ cách đó thì đâu có

nhiều vụ ly dị như vậy?.

Bạn có muốn biết làm sao cho một người đàn bà mê bạn không? Cái đó Mới tài!

Không phải bí quyết của tôi đâu, mà của bà Dorothy Dix. Một Lần bà phỏng vấn một anh

chàng nổi tiếng có nhiều vợ, đã chiếm được Trái tim và cả vốn liếng nữa của hai mươi

ba người đàn bà. Tôi phải nói rằng Bà phỏng vấn anh chàng ấy ở trong khám. Khi bà

hỏi anh ta làm sao mà Dụ dỗ được nhiều đàn bà như vậy thì anh ta đáp: "Thằng khờ

nào mà Chẳng làm được... Thì cứ khen họ cho họ nghe".

Thuật đó dùng đối với đàn ông cũng có kết quả mỹ mãn. Disareli, một Trong những

nhà chính trị khôn khéo nhất đã nắm vận mạng cả đế quốc Anh, có lần nói: "Gặp một

người cứ nói với họ về chính thân họ, họ Sẽ nghe bạn hằng giờ".

Vậy muốn được Thiện cảm của người khác, xin bạn theo quy tắc thứ sáu:

Đắc Nhân Tâm Nguyễn Hiến Lê dịch

http://ebook.vinagrid.com 52

Làm sao cho họ thấy cái quan trọng của họ.

Các bạn đọc tới đây đã nhiều rồi. Xin gấp sách lại. Gạt tàn thuốc Trong ống điếu đi.

Và ngay từ bây giờ người đầu tiên lại gần bạn cũng Đem thí nghiệm vào họ thuật khen

đó đi. Bạn sẽ thấy thật là thần