Trong những năm 1930 - 1931, hàng trăm cuộc bãi công của công nhân và biểu tình của nông dân nổ ra. Đỉnh cao là phong trào Xô Viết - Nghệ Tĩnh. Đảng ta xác định một số vấn đề cơ bản về khởi nghĩa vũ trang, xây dựng lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang, coi khởi nghĩa vũ trang là sự nghiệp của quần chúng. Ngày 28/3/1935, tại Đại hội lần thứ nhất của Đảng ta đã ra Nghị quyết về "công nông tự vệ đội". Các đội tự vệ công nông mang tính chất là những tổ chức vũ trang quần chúng đã ra đời. Đó cũng chính là cơ sở đầu tiên hình thành tư tưởng và quan điểm quân sự của Đảng ta ở thời kỳ đầu mới thành lập. Với ý nghĩa lịch sử đó, Nhà nước ta đã quyết định lấy ngày 28/3 hàng năm là ngày truyền thống của lực lượng dân quân, tự vệ toàn quốc. Sau khi ra đời, lực lượng dân quân tự vệ cả nước đã lập được nhiều thành tích vẻ vang, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đất nước được hòa bình, độc lập, cả nước đi lên Chủ nghĩa xã hội, lực lượng dân quân tự vệ trong cả nước có bước phát triển mới cả về số lượng lẫn chất lượng, biên chế trang bị, thực sự là công cụ chủ yếu bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền, bảo vệ nhân dân cơ sở, góp phần làm thất bại chiến lược diễn biến hoà bình của các thế lực thù địch.

   Luật DQTV được QH  nước CHXHCNVN khoá XII thông qua tại kì họp thứ 6 ngày 23/11/2009 và được chủ tịch nước kí sắc lệnh 20/2009/L-CTN ngày 04/12/2009 công bố luật DQTV. Luật có hiệu lực thi hành từ 1/7/2010.

 1. Vi trí, chức năng, thành phần của DQTV:

   DQTV là lực lượng vũ trang quần chúng không thoát ly sản xuất, công tác là thành phần của lực lượng vũ trang nhân dân Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam; là lực lượng bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền, bảo vệ tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản của Nhà nước, làm nòng cốt cùng toàn dân đánh giặc ở địa phương cơ sở khi có chiến tranh. Lực lượng này được tổ chức ở xã, phường, thị trấn gọi là Dân quân; được tổ chức ở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp, tổ chức kinh tế gọi là Tự vệ.

  Thành phần của DQTV: Gồm DQTV nòng cốt và DQTV rộng rãi

a) DQTV nòng cốt: 

   Là lực lượng gồm những công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ tham gia dân quân tự vệ, được tuyển chọn vào phục vụ có thời hạn trong các đơn vị dân quân tự vệ. DQTV nòng cốt bao gồm:

          - Dân quân tự vệ cơ động là lực lượng thuộc dân quân tự vệ nòng cốt được tổ chức thành các đơn vị sẵn sàng cơ động làm nhiệm vụ trên các địa bàn khi có lệnh của cấp có thẩm quyền.

          - Dân quân tự vệ tại chỗ là lực lượng thuộc dân quân tự vệ nòng cốt được tổ chức và hoạt động ở thôn, ấp, bản, buôn, phum, sóc, khóm, tổ dân phố (sau đây gọi chung là thôn) và ở cơ quan, tổ chức làm nhiệm vụ tại chỗ, sẵn sàng tăng cường cho dân quân tự vệ cơ động.

- Dân quân tự vệ biển là lực lượng thuộc dân quân tự vệ nòng cốt được tổ chức ở cấp xã ven biển, xã đảo và cơ quan, tổ chức có phương tiện hoạt động trên biển để làm nhiệm vụ trên các vùng biển Việt Nam.

- Dân quân tự vệ phòng không, pháo binh, công binh, trinh sát, thông tin, phòng hóa, y tế: Là lực lượng thuộc DQTV nòng cốt đảm nhiệm công tác chuyên môn, chuyên ngành theo quy định.

b. DQTV rộng rãi:

   Là lực lượng gồm những công dân trong độ tuổi thực hiện nghĩa vụ tham gia dân quân tự vệ đã được đăng ký, quản lý để sẵn sàng mở rộng lực lượng và huy động khi có lệnh của cấp có thẩm quyền.

2. Ngày truyền thống của DQTV:

   Ngày 28/3 hàng năm được chọn là ngày truyền thống của lực lượng DQTV.

3. Liên hệ bản thân:

   Qua quá trình học tập và nghiên cứu về luật DQTV, bản thân tôi nhận thức được rằng lực lượng DQTV là lực lượng chủ yếu để bảo vệ Đảng, chính quyền, bảo vệ nhân dân. Từ sau sự sụp đổcủaLiên Xô và các nước Xã Hội Chủ Nghĩa ở Đông Âu,Việt 

Nam vẫn kiên định đi theo con đường XHCN mà Bác và Đảng ta đã chọn.Việc  kiên địh với mục tiêu, con đường đã chọn của Đảng và nhân dân ta càng làm cho kẻ thù chống  phá  ta  quyết  liệt  hơn.Chúng  thông  qua  những  hoạt  động  diễn biến  hoà bình để thực hiện xoá bỏ chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, triệt tiêu sự 

lãnh đạo của Đảng ta. Chúng tiếp tục chống phá về chính trị, tư tưởng, văn hoá, kích động đấu tranh đòi đa nguyên chính trị, đa đảng đối lập; chúng chống phá trên lĩnh vựckinh tế,gây rối loạn vềchính trị; chúng lợi dụng vấn đềtôn giáo, vấn đề dân 

tộc để chống Việt Nam; chúng móc nối sử dụng bọn phản động tay sai trong chế độ cũ, vô hiệu hoá sức mạnh lực lượng vũ trang của ta; chúng gây hấn trên biển Đông, tấn công các ngư dân khai thác hợp pháp trong vùng biển của ta… 

Xuất phát từ kinh nghiệm trong lịch sử truyền thống dựng nước và giữ nước 

của dân téc, xây dựng đất nước vững mạnh luôn luôn làm cơ sở cho việc bảo vệ Tổ  Quốc.Thực  hiện  việc  kết  hợp  xây  dựng  kinh  tế  để  củng  cố  quốc  phòng

Truyền thống động viên sức người, sức của tạo nên sức mạnh tổng hợp to lớn 

trước những tình huống khi chiến tranh xâm lược xảy ra. 

Từ những xuất phát điểm và thực tiễn trên, ta có thể rót ra kết luận vấn đề xây dựng một nền quốcphòng toàn dân với lực lượng dân quân tự vệ vững mạnh của 

nước ta trong giai đoạn hiện nay là hết sức quan trọng và cần thiết.

   Bản thân tôi luôn nêu cao tinh thần tự giác rèn luyện, học tập nâng cao hiểu biết và bản lĩnh chính trị để sẵn sàng đấu tranh với các biểu hiện tiêu cực của phần tử xấu. Tích cực tuyên truyền các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, các quy định của địa phương. Tham gia nhiệt tình công tác dân vận ở cơ sở (giúp nhân dân làm đường giao thông nông thôn, nạo vét kênh mương…). Tham gia đầy đủ công tác huấn luyện của DQTV.

   Tôi tin tưởng với sự cố gắng của bản thân mỗi một đồng chí DQTV, sự giúp đỡ của Đảng và chính quyền, của nhân dân, lực lượng DQTV sẽ luôn xứng đáng với sự khen ngợi của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Dân quân tự vệ và du kích là lực lượng của toàn dân tộc, là một lực lượng vô địch, là một bức tường sắt của Tổ quốc. Vô luận kẻ địch hung bạo thế nào, hễ đụng vào lực lượng đó, bức tường đó, thì địch nào cũng phải tan rã”.