II. Bản chất chức năng phân loại các hiện tượng tâm lý

1.Bản chất của tâm lý người

Chủ nghĩa duy vật biện chứng khẳng định : Tâm lý người là phản ánh hiện thực khách quan vào não người thông qua chủ thể,tâm lý nguời có bản chất xã hội ,lịch sử.

1.1. Tâm lý người là sự phản ánh HTKQ vào não người thông qua chủ thể.

Phản ánh tâm lý là một loại phản ánh đặc biệt:

- Sự tác động vào hệ thần kinh, não bộ- tổ chức cao nhất của vật chất

- Hình ảnh tâm lý mang tính sinh động, sáng tạo

- Hình ảnh tâm lý mang tính chủ thể, mang đậm màu sắc cá nhân

1.2. Tâm lý người mang bản chất xã hội và có tính lịch sử

- Có nguồn gốc thế giới khách quan trong đó nguồn gốc xã hội là cái quyết định

- Sản phẩm của hoạt động và giao tiếp

 - Kết quả của quá trình lĩnh hội, tiếp thu vốn kinh nghiệm xã hội, nền văn hóa xã hội thông qua hoạt động và giao tiếp

- Tâm lý hình thành, phát triển và biến đổi cùng với sự phát triển của lịch sử cá nhân, lịch sử của dân tộc và cộng đồng

Kết luận:

- Cần phải nghiên cứu hoàn cảnh, điều kiện sống của con người

- Cần chú ý nguyên tắc sát đối tượng

- Tổ chức các hoạt động và giao tiếp

2. Chức năng của tâm lý

- Định hướng cho hoạt động

- Động lực lôi cuốn con người hoạt động

- Điều khiển, kiểm tra quá trình hoạt động

- Điều chỉnh hoạt động sao cho phù hợp với mục tiêu đã xác định

3. Phân loại hiện tượng tâm lý

3.1. Căn cứ vào thời gian tồn tại và vị trí tương đối của các HTTL

  a. Các quá trình tâm lý

- Khái niệm: Là những hiện tượng tâm lý diễn ra trong một thời gian tương đối ngắn có mở đầu, có diễn biến và  kết thúc tương đối rõ ràng.

- Phân biệt thành ba quá trình tâm lý: các quá trình nhận thức, quá trình cảm xúc, quá trình hành động ý chí

  b. Các trạng thái tâm lý

Khái niệm: là những hiện tượng tâm lý diễn ra trong thời gian tương đối dài, việc mở đầu kết thúc không rõ ràng

  c. Các thuộc tính tâm lý

  Khái niệm: là những hiện tượng tâm lý tương đối ổn định, khó hình thành và khó       mất đi, tạo thành những nét riêng của mỗi nhân cách.

3.2. Căn cứ sự có ý thức hay chưa được ý thức của các HTTL

Hiện tượng tâm lý có ý thức

Hiện tượng tâm lý chưa đựơc ý thức

3.3 Phân biệt HTTL tiềm tàng  và HTTL sống động

Hiện tượng tâm  lí sống động thể hiện trong hành vi hoạt động

Hiện tượng tâm lý tiềm tàng tích đọng trong sản phẩm của hoạt động

3.4. Hiện tượng tâm lý cá nhân và hiện tượng tâm lý xã hội

Hiện tượng tâm lý cá nhân như cảm giác tri giác, tư duy…

Hiện tượng tâm lý xã hội như phong tục, tập quán, tin đồn, dư luận