Gói kích cầu nếu lạm dụng ắt nảy sinh tiêu cực

Dù nhìn nhận gói kích thích lần hai hỗ trợ lãi suất trung và dài hạn là phù hợp trong bối cảnh hiện tại, song giới chuyên gia cho rằng, chỉ nên coi đây là giải pháp tạm thời, nếu lạm dụng sẽ phát sinh tiêu cực, tạo cơ chế xin cho và tâm lý ỷ lại trong doanh nghiệp.

Tiến sĩ Nguyễn Minh Phong - Trưởng phòng nghiên cứu kinh tế xã hội - Viện nghiên cứu kinh tế - xã hội Hà Nội nhìn nhận, xét về mặt toàn diện thì việc đưa ra gói kích cầu bổ sung đảm bảo duy trì sự ổn định và mục tiêu tập trung của Chính phủ trong các giải pháp kích cầu. Các khoản hỗ trợ lãi suất đầu tư trung và dài hạn này sẽ giúp cho doanh nghiệp tự tin và an toàn hơn trong việc đầu tư vay vốn, cải cách cơ cấu sản xuất, nâng cao sức cạnh tranh...

Dù vậy, ông Phong cũng cho rằng, gói hỗ trợ không mang tính dài hạn, về lâu dài dễ gây ra lạm dụng, sử dụng không hiệu quả. Nhà nước phải có cơ chế rõ ràng để chống hiện tượng lạm dụng như ngân hàng và doanh nghiệp bắt tay nhau tạo ra khoản vay ảo với lãi suất hỗ trợ sau đó là chia chác kiếm lời, hay hiện tượng doanh nghiệp lạm dụng vay nhưng lại không đầu tư theo cam kết mà dùng để trả nợ, đáo hạn rồi gửi lại ngân hàng ăn lãi...

Doanh nghiệp được hưởng lợi từ gói kích cầu. Ảnh: Hoàng Hà.

Theo ông Phong, không nên quá nhấn mạnh vào chuyện hỗ trợ lãi suất mà cần bổ sung thêm một số công cụ hỗ trợ khác, như bảo lãnh tín dụng liên quan đến quỹ đầu tư mạo hiểm, cho vay thu mua tài chính hay các công cụ tuyên truyền sao cho có hiệu quả hơn.

Đồng tình với quan điểm này, ông Bùi Kiến Thành, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Đầu tư và Quản lý tài sản quốc tế nói: "Gói kích cầu thứ hai chọn chính sách tiền tệ với lãi suất hỗ trợ, tức là Nhà nước dốc ngân sách ra để trả cho ngân hàng 4% lãi suất để doanh nghiệp được hưởng chính sách ưu đãi. Đây là một cách làm theo tôi không mang tính lâu dài, gây lãng phí tiền của ngân sách Nhà nước. Lẽ ra hàng chục tỷ đồng ngân sách này phải được sử dụng vào nhiều việc khác".

Theo ông, Ngân hàng Nhà nước hoàn toàn có thể "cào bằng" một mức lãi suất thấp có thể 5%, 6% hay 7% thay vì mức 10,5% hiện hành mà không cần dùng đến gói kích cầu cả chục tỷ đồng ngân sách. Còn nếu một thị trường mà có tới 2 loại lãi suất ưu đãi (4%) và không ưu đãi (10,5%) thì sẽ tạo ra một sân chơi không bình đẳng, doanh nghiệp rất khó cạnh tranh lành mạnh.

Ông Thành cho rằng, việc liên tiếp đưa ra gói kích cầu đã xuất hiện một tâm lý ỷ lại và kéo tụt nền kinh tế của VN quay trở lại thời kỳ bao cấp và bảo hộ. Tức là nhảy từ thời kỳ tiến bộ về thời kỳ bao cấp, quan liêu dễ dẫn đến cơ chế xin cho. Chưa kể, việc hỗ trợ lãi suất như vậy sẽ đẩy nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đứng trước nguy cơ có thể bị kiến phá giá khi hàng được xuất sang các nước khác. Doanh nghiệp được sử dụng khoản vốn này dù là đầu tư hạ tầng, máy móc thiết bị hay sản xuất trực tiếp hàng xuất khẩu cũng đều được coi là bằng chứng để các đối tác nước ngoài kiện lại.

"Theo tôi, gói hỗ trợ của Chính phủ chỉ nên coi là giải pháp nhất thời chứ không nên lạm dụng. Ngân sách không phải là vô tận để có thể tiếp tục chi tới 4% lãi suất... ngân sách còn phải được sử dụng vào rất nhiều việc khác nữa", ông Thành nhấn mạnh.

Tiến sĩ Phạm Minh Trí, Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật và Quản lý Kinh tế TP HCM cũng cho rằng cạnh tranh giữa các doanh nghiệp VN giờ đây là cạnh tranh tồn vong, một mất một còn trong cơn bão táp ác liệt, chứ không như trong điều kiện phát triển bình thường trước đây. Trong bối cảnh này, kinh tế VN không thể chống suy giảm thành công nếu chỉ bằng những gói giải pháp kích cầu đầu tư và tiêu dùng đang được triển khai và bằng lòng với những giải pháp đó mà không quan tâm đến việc nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Ông Trí cho rằng những nhược điểm của nền kinh tế, năng lực cạnh tranh yếu kém của VN vẫn còn nguyên và chưa được khắc phục. Do vậy, cần có những nhóm giải pháp tổng thể cho việc nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế ngay từ trong giai đoạn hiện nay. Trong đó việc nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa, năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, nâng cao năng lực quản lý, điều hành, hoạch định chính sách ở cấp vĩ mô, qua đó, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và sức cạnh tranh quốc gia của VN phải được cải tiến...

Một chuyên gia cao cấp khác thì nhấn mạnh sự minh bạch của gói kích cầu là vấn đề hết sức quan trọng, vì tất cả các gói kích cầu trên thế giới hiện nay đều có vai trò giám sát của Quốc hội. Đối với hoạt động tín dụng, giám sát bao giờ cũng là công việc khó khăn vì luôn bất đối xứng về thông tin, người vay thường "vẽ" ra các dự án rất đẹp, người cho vay không có nhiều cơ sở để biết người ta vay tiền cho mình để làm gì, hiệu quả ra sao. Kiểm soát hiệu quả sử dụng vốn vay lưu động sẽ dễ dàng hơn so với cho vay dự án. Do đó, việc giám sát cho vay đối với gói kích cầu thứ hai cần phải hết sức lưu ý.

Gói kích thích kinh tế lần hai được Chính phủ công bố hôm 6/4 nhằm cung cấp bù lãi suất 4% cho doanh nghiệp, song hướng vào các nguồn vốn trung và dài hạn trong khoảng thời gian tối đa 24 tháng. Việc hỗ trợ lãi suất này được thực hiện từ ngày 1/4/ 2009 đến hết ngày 31/12/2011.

Trước đó ngày 23/1, Chính phủ công bố gói kích thích kinh tế lần một với lãi suất hỗ trợ 4% đối với các tổ chức, cá nhân vay vốn ngân hàng trong thời gian tối đa là 8 tháng, kết thúc vào ngày 31/12/2009. Vốn vay này nhằm giúp doanh nghiệp giảm giá thành sản phẩm, duy trì sản xuất kinh doanh, và tạo công ăn việc làm trong điều kiện nền kinh tế bị tác động bởi khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế thế giới.

Tiến sĩ Phạm Minh Trí cũng đề xuất một số giải pháp nhằm vào các mục tiêu chủ yếu gồm:

- Có chính sách đầu tư đổi mới công nghệ, hổ trợ doanh nghiệp đổi mới trang thiết bị, cải tiến kỹ thuật, nhất là đối với các dự án công nghệ mới để tạo ra sản phẩm mới có tính cạnh tranh cao, đáp ứng nhu cầu thị trường. Trong bối cảnh hiện nay đầu tư đổi mới công nghệ có tác dụng rất lớn trong việc nâng cao tính cạnh tranh của sản phẩm hàng hóa.

- Khẩn trương nâng cao chất lượng nguồn lao động thông qua việc đẩy mạnh đào tạo công nhân kỹ thuật, lao động có tay nghề, kỹ sư thực hành, nhân viên quản ly cao cấp, giám đốc điều hành, đáp ứng nhu cầu mới của doanh trong điều kiện cạnh tranh gay gắt trên thị trường trong nước và ngoài nước và nhu cầu phát triển kinh tế trong bối cảnh mới.

- Cải cách hành chính triệt để, nâng cao chất lượng dịch vụ công, cải tiến chính sách thuế nhằm góp phần giảm chi phí xã hội, giúp doanh nghiệp hạ giá thành sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường.

- Về mặt quản lý vĩ mô, Nhà nước cần nâng cao chất lượng điều hành, quản lý, hoạch định chính sách, quyết sách, nâng cao chất lượng công tác dự báo kinh tế. Trong điều kiện khủng hoảng kinh tế, suy thoái, suy giảm kinh tế hiện nay có nhiều yếu tố khách quan khó dự đoán chính xác nên càng phải hết sức thận trọng trong dự báo, nhất là những dự báo lạc quan thái quá để tránh những quyết sách vội vàng, thiếu cân nhắc đầy đủ mọi yếu tố kinh tế, chính trị - xã hội. Đây là một trong những yếu tố quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, nâng cao sức cạnh tranh quốc gia.

- Xây dựng chiến lược phát triển công nghệ quốc gia, chiến lược sản phẩm, quản trị doanh nghiệp, chiến lược phát triển trong tình hình mới, đáp ứng yêu cầu nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

- Nâng cao chất lượng công tác tham mưu, tư vấn, phản biện xã hội đối với điều hành, quản lý vĩ mô, các dự án phát triển kinh tế - xã hội nhằm tránh những quyết sách, quyết định thiếu cân nhắc đầy đủ mọi yếu tố kinh tế, chính trị - xã hội không phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội.

..................

Hàng nghìn căn hộ cao cấp tung ra thị trường

Thị trường bất động sản Hà Nội chưa có dấu hiệu sôi động, nhưng ngày càng nhiều căn hộ cao cấp được tung ra thị trường với số lượng lớn. Các chủ đầu tư và đại lý bán hàng khẳng định hiện là thời điểm lý tưởng để mua nhà.

Khoảng 800 căn hộ thuộc cụm công trình Keangnam Hanoi Landmark Tower đã được tung ra thị trường nửa cuối năm ngoái với giá cao nhất lên tới 3.000 USD một m2. Tiếp sau đó, Vincom Park Place cũng khởi động dự án căn hộ cao cấp thuê dài hạn với giá 3.300 USD một m2. Và chỉ trong vài ngày đầu tháng 4, liên tiếp các căn hộ cao cấp có giá hàng nghìn USD một m2 được rao bán. Công ty Cổ phần Hóa dầu Quân đội và đại lý Savills tung 300 căn hộ cao cấp Mipec Towers có giá từ 1.850 đến 2.100 USD. Công ty Hanotex và CBRE cũng triển khai bán hơn 450 căn tại hai tòa nhà ở 88 Láng Hạ với mức giá thấp nhất 1.909 USD một m2. Sắp tới, căn hộ tại Indochina Plaza Hanoi trên đường Xuân Thuỷ cũng sẽ có mặt trên thị trường.

Phối cảnh căn hộ penthouse trong dự án Mipec Towers. Ảnh: Savills.

Thị trường bất động sản Việt Nam đang bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng kinh tế toàn cầu, nhưng theo các chuyên gia, nhu cầu về nhà ở tại Việt Nam vẫn lớn. Nhiều người thiếu tiền mua nhà, nhưng số lượng người sẵn tiền để mua các căn hộ cao cấp cũng không ít.

"Nước ta dân số trẻ, nên nhu cầu về nhà ở trong tương lai sẽ tăng mạnh. Giới trẻ, có sự hỗ trợ của gia đình muốn ra ở riêng, những gia đình mong có cuộc sống hiện đại, tiện nghi đầy đủ vẫn còn rất nhiều trong khi những căn hộ có chất lượng cao, giá bán hợp lý tại vị trí trung tâm đang có hạn", anh Nguyễn Dũng Minh, Giám đốc Kinh doanh Savills chi nhánh Hà Nội, cho biết.

Ông Minh cho biết thêm: "Đây là cơ hội tốt cho những khách hàng có nhu cầu mua căn hộ để ở hoặc đầu tư lâu dài, nhất là căn hộ cao cấp. Điều này cũng chứng minh xu hướng mới cho các nhà đầu tư có tiềm lực thật".

Tương tự, ông Dương Thành Đạt, Tổng giám đốc Công ty TNHH Hanotex, chủ đầu tư dự án Sky City Towers, cho rằng, việc công bố bán căn hộ cao cấp vào thời điểm bất lợi hiện nay là một quyết định táo bạo. Tuy nhiên, đây cũng là lúc thích hợp nhất để mua bán căn hộ cao cấp với mức giá... chấp nhận được. Thử so sánh vào thời điểm sốt của thị trường, những căn hộ thuộc tiêu chuẩn trên trung bình một chút cũng có giá bán gần 2.000 USD một m2.

"Phải tự tin lắm chúng tôi mới tiến hành việc bán hàng lúc này. Vì dự án có những điểm độc đáo nên chúng tôi quyết tâm triển khai. Việc công trình nằm ở vị trí trung tâm, các căn hộ tách biệt so với mặt phố, rất yên tĩnh cho cư dân là lợi thế lớn nhất. Quy trình quản lý, phí dịch vụ phù hợp và nơi để xe rộng rãi cũng sẽ tạo khác biệt. Ngoài ra, chúng tôi cam kết giao nhà đúng tiến độ, thậm chí còn có thể sớm hơn. Việc công bố dự án và bán hàng muộn, khi đã gần xong phần thô cũng là để khách hàng có thể nhìn thấy căn nhà của mình hình thành thế nào", ông Đạt cho biết.

Hầu hết các dự án căn hộ cao cấp tại Hà Nội hiện nay đều được bán qua các đại lý lớn như Savills, CBRE... Savills cho biết dự kiến bán hàng tại Mipec Towers từ giữa tháng 4 nhưng ngay sau khi công bố dự án đã có nhiều khách tìm hiểu qua điện thoại, email... Lượng khách đăng ký giữ chỗ cũng lớn. Tương tự, ở Sky City Towers, ngay sau khi CBRE vừa công bố dự án, đã có những vị khách đầu tiên ký hợp đồng. Dự án này cũng rất "hot" khi khách hàng được vay tới 65-70% tổng giá trị căn hộ và được hỗ trợ đến 6% lãi suất năm trong 9 tháng đầu tiên.

Theo ông Richard Leech, Giám đốc điều hành của CBRE, ngày càng có nhiều người quan tâm đến các công trình căn hộ có chất lượng, cho dù thị trường thị trường đang có những biến chuyển khả quan, nên thời điểm này đầu tư lý tưởng nhất, thu hút nhiều khách hàng tiềm năng. Thị trường đang trong giai đoạn nhạy cảm. Nhưng với mức giá mà các công ty công bố thì đây là cơ hội tốt nhất.

Ông Minh thì nói thêm, thị trường bất động sản Việt Nam còn rất nhiều tiềm năng, nhất là các dự án được đầu tư bài bản theo tiêu chuẩn quốc tế và có chiến lược tiếp thị cụ thể. Mảng thị trường này sẽ tiếp tục phát triển mạnh khi các chủ đầu tư trong nước và nước ngoài cạnh tranh xây dựng các dự án với chất lượng ngày càng cao. Những dự án thành công sẽ là những dự án biết nắm bắt yêu cầu của khách hàng, chú trọng vào chất lượng xây dựng cũng như quản lý, có chiến lược tiếp thị chuyên nghiệp và lâu dài.]

..............