câu 15. trình bày biểu hiện hoạt động của các kiểu tính khí và vận dụng trong việc dùng người?

Khí chất: Đặc điểm của cá nhân về mặt cường độ, nhịp độ hoạt động tâm lí, tạo nên tính cách của từng người.

Khí: hơi thở, sức mạnh thể chất hay tinh thần. Chất: phẩm chất. Khí chất là cái khuynh hướng của tâm tánh con người, tạo cho mỗi người một bản sắc riêng.Theo Triết học, "Khí chất là toàn bộ những đặc điểm cá nhân của con người, tiêu biểu cho tính năng động của hoạt động tinh thần của con người. Nó biểu hiện trong sức mạnh của các tình cảm, trong trình độ sâu sắc hay hời hợt của chúng, trong sự diễn ra nhanh hay chậm của chúng, trong tính vững chắc hay trong sự thay đổi nhanh chóng của chúng.Khí chất cũng biểu hiện tương tự trong những đặc điểm của những cử động cá nhân.

Nền tảng của khí chất là các kiểu hoạt động thần kinh cao cấp. - Kiểu mạnh, điềm tĩnh, linh hoạt tương ứng với khí chất sôi nổi mà tiêu biểu là những cảm xúc nảy sinh nhanh, nhưng dễ dàng thay thế nhau, bằng những cử động nhanh nhẹn. - Kiểu mạnh điềm tĩnh ít linh hoạt tương ứng với khí chất lãnh đạm mà tiêu biểu là những tâm trạng bền vững, những cử động bình thản. - Kiểu mạnh không điềm tĩnh tương ứng với khí chất nóng nảy được thể hiện bằng sự thay đổi đột ngột của tâm trạng, bằng tính dễ xúc cảm, bằng những cử động bồng bột. - Kiểu yếu tương ứng với khí chất trầm tư, kèm theo những tình cảm nảy sinh chậm chạp, nhưng sâu xa và kéo dài, ít thể hiện bề ngoài.

Cần phải lưu ý rằng, khí chất bị qui định không những bởi những đặc tính bẩm sinh của hệ thần kinh, mà còn bởi những điều kiện sống và hoạt động.Khí chất không phải là bất biến trong cuộc đời của một cá nhân. Bất kỳ khí chất nào cũng đều không cản trở sự phát triển của tất cả các đặc tính xã hội cần thiết của cá nhân, song mỗi khí chất lại đòi hỏi những con đường và những phương thức hình thành riêng.

Tâm lí học đã đưa ra 4 kiểu khí chất ở người: kiểu hoạt, kiểu trầm, kiểu nóng,kiểu ưu tư.

1. Kiểu hoạt:

Cơ sở sinh lí : có cường độ thần kinh mạnh, cân bằng, linh hoạt.Là người dễ thích ngi vứi đk sóng thay đổi. Là người tiếp thu nhanh, hứng thú rộng nhưng không sâu.Luôn cởi m, vui vẻ, dễ gần, quảng giao, nhiều bạn nhưng thân thì không nhiều.Dễ hình thành tình cảm nhưng chóng tan.Là người thiếu kiên trì.

Người sôi nổi(anh Hà Hở Hang) Những người thuộc nhóm cuối cùng này được gọi là người sôi nổi. Họ có nhiều điểm chung với người nóng nảy. Họ nhiều cảm xúc, nhiệt tình, yêu thích làm việc, cởi mở, thích giao thiệp. Những người thuộc nhóm này thường muốn lọt vào sự chú ý trong một đám đông ồn ào, từ đó họ quen biết nhiều và có nhiều bạn bè. Thế nhưng, khác với người nóng nảy, họ sẽ không đấu tranh đến cùng trong những trường hợp đòi hỏi sự kiên trì.

2. Kiểu trầmCơ sở thần khinh: mạnh, cân bằng nhưng không linh hoạt.Là người khó thích nghi với điều kiện sốngthay đổi. Nhớ rất lâu. Là con người điềm đạm, chậm rãi chắc chắn không vội vàng.Đã quyết định rồi thì làm đến cùng do vậy có chút ngoan cố, bảo thủ.Là người suy nghĩ chín chắn, sâu sắc thâm thúy. Khó hình thành tình cảm.Là người không hứa ngay gì bao giờ mà đã hứa là làm đến cùng.Hay do dự, không quyết đoán.Nhìn bề ngoài người này thì dễ hiểu nhầm là không nhiệt tình.

Người lãnh đạm:(Linh lẳng lơ và Hồng hùng hục)Họ là những con người rất khôn ngoan, điềm tĩnh, đồng thời cực kỳ chu đáo, tháo vát. Mỗi một lời nói do người lãnh đạm nói ra đều nghiêm túc và có sức nặng của nó. Sự tích cực về tâm lý của người lãnh đạm ở mức độ thấp. Họ khép kín bởi không biết thể hiện cảm xúc. Họ không có khả năng biểu cảm bằng khuôn mặt, từ họ luôn toát ra sự bình thản. Với những con người như thế này, những khó khăn trong cuộc sống không dễ sợ, họ có chỗ dựa là tính logic và sự tính toán hết sức thận trọng.

3. Kiểu nóng:Cơ sở sinh lí: mạnh, không cân bằng: hưng phấn mạnh hơn ức chế.Là người luôn luôn sôi nổi, nhiệt tình. Bộc tực, nghĩ gì nói đó, thiếu sự tế nhị. Tuy sôi nổi, nhiệt tình nhưng không bề vững.Tình cảm người này hay thay đổi. Và rất dế bị kích động.

Người nóng nảy(thuỷ top): Những người thuộc loại này không lúc nào chịu ngồi yên, họ được gọi là người bay xuyên qua thời gian. Sự trao đổi chất trong cơ thể họ diễn ra ở mức độ cao, ý chí mạnh mẽ và nghị lực tràn đầy tách họ ra khỏi một đám đông thụ động. Trong cuộc sống, ngay cả khi đã lớn tuổi, những người này vẫn còn có nhiều nét tính cách của tuổi trẻ: Họ tò mò, hay thay đổi, nhí nhảnh, nhẹ dạ... Họ cư xử tốt trong các mối quan hệ, họ nhiệt tình nhưng không đủ lâu bền cho các tình cảm sâu sắc.

4. Kiểu ưu tư:Cơ sở sinh lí: yếu, cả hưng phấn và ức chế đều yếu.Là người kiên trì, hoàn thành tốt nhiệm vụ trong điều kiện quenthuộc. Có óc tưởng tượng phong phú, mơ màng. Là người tế nhị, nhạy cảm, nhút nhát, rụt rè.Rất dễ ốm đau khi điều kiện sống thay đổi.Là người chậm chạp, khôn năng động.

Người đa sầu(Thuỷ teo): Đây là những người dễ bị tổn thương và luôn luôn có những cảm nhận tinh tế. Với tính cách dễ xúc động, họ dành phần lớn thời gian chìm sâu vào thế giới nội tâm và thậm chí tự dằn vặt bởi những chuyện vặt vãnh. Người đa sầu hầu như không chịu đựng được những gánh nặng về tâm lý và những nặng nhọc về thể chất. Họ thường xuyên có những xúc cảm tiêu cực và rồi sau đó, có thể họ sẽ rơi vào trạng thái trầm cảm kéo dài. Họ là những con người dịu dàng và biết quan tâm đến người khác. Họ hầu như luôn là những người có văn hóa, khiêm tốn.