Đọc truyện bởi vì thấu hiểu nên từ bi - bởi vì thấu hiểu nên từ bi

bởi vì thấu hiểu nên từ bi

Trước Sau

Màu nền

Font chữ

Font size

Chiều cao dòng

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Phần

Lời

Nói Đầu

Đời Này

Chỉ

Làm

Kiếp

Cuối

á rụng

non vắng, cành

lạnh

tìm

quanh

(1)

. Vào buổi

chiều còn

vương

ánh

thu tàn, hái chút ánh dương, đọc vài

cuốn

thi thư, ngày tháng phởn phơ lãng

quên thế

tục. Đi qua bao năm tháng tựa núi rộng sông dài,

ngỡ

rằng

thế

sự sớm

đã đổi khác, biết bao tình

cảnh

vô duyên

vô cớ

đã được sinh ra. Hóa ra, có một

loại

năm tháng gọi là

từ

bi. Bởi hiểu rằng, trên

sân khấu

nhân gian mênh

mang

này, từ

lúc bắt đầu đến khi hạ màn,

một

con người phải trải qua biết bao khó

khăn, nên năm tháng mới khoan dung, nhân hậu; để những người phải nếm trải

hết

khói lửa như chúng ta, vẫn giữ được một trái tim trong trắng tựa hoa lê như

thuở

nào.

Sênh ca tuy đã

dứt,

âm vang vọng sân nhà. Ánh đèn kia thắp sáng, tiễn khách

xuống

lầu xa

(2)

. Thời

kỳ Dân Quốc là

một

vở kịch rời rạc, câu chuyện khuynh

thành vui vẻ

sớm đã

bị

chôn vùi dưới bao lớp phong trần, không biết đi đâu về

đâu. Người con gái bị tháng năm vứt bỏ ấy, lại khoan thai bước ra từ ngõ

nhỏ

năm xưa. Cô vận một chiếc sườn xám bằng gấm trắng, đi qua mưa khói Dân

Quốc,

vượt vòng

tuần

hoàn

của

bốn mùa,

còn thứ

vương vãi

khắp

trên

mặt

đất

đó, chính là ký ức thanh mát như bạc hà.

Tôi thích Trương Ái Linh, không cần duyên

cớ,

chẳng hỏi nhân quả. Thích

sự

tự sùng

bái mình lúc thiếu

thời, thích sự

si tình không hối

hận sau khi gặp

được tình

yêu và cũng

thích cách sống cô quạnh xa rời chốn đông người những

năm cuối đời của cô. Người con gái ấy, trên

bến

Thượng Hải đầy sóng gió, nhảy

múa mãi với

vầng hào

quang của

trăng sáng mà

chẳng

tốn chút sức lực

nào.

Người con gái ấy, chìm

nổi

mấy độ, nhìn

lại

những sóng gió đã

qua, cuối

cùng

đã

chọn

quay người một cách diễm lệ, đi xa tận chân trời. Diễm lệ như cô, cao

ngạo

như cô, chưa từng dễ dàng

yêu một

người, cũng không dễ dàng

phụ

một

người.

Đàn ông thời Dân

Quốc

nhiều như những đốm lửa, nhưng chỉ có một đốm

lửa

vô tình

chiếu

sáng cho Trương Ái Linh. Gặp gỡ của đời người là

một

chuyện

vô cùng

tốt

đẹp, còn

chúng ta thì luôn vì cái

đẹp mà

diễn

vai si tình

và

vô tình. Hồ

Lan Thành

có thể

quên

rất

nhiều lời ước

hẹn

chỉ trong thời gian

uống

một chén trà

ngắn

ngủi, còn

Trương

Ái Linh lại vì

một

mối tình

mà chịu

trách nhiệm

đến cùng.

Cô vì anh mà chịu

thấp kém đến tận cùng

cát bụi,

từ

trong cát bụi

nở ra một đóa hoa, đóa hoa này,

nở

nhầm thời gian. Khoảnh khắc

anh quay

đi, cô cam tâm tình

nguyện

một mình

tàn úa.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Về

sau, Trương Ái Linh gặp một mối duyên

phận,

đó là đạo diễn Tang Hồ,

người đã

mang

đến cho cô một cuộc tương phùng tựa gió nhẹ mây bay. Chỉ là

cô không chịu

được tháng ngày

lẻ

loi, mà cúi đầu rũ áo. Sau đó,

cô lại

có một

mối

tình

dị

quốc với một người già

tên là Ferdinand Reyer, họ

đã

nắm

tay nhau

vượt qua khốn khó suốt mười một năm ròng.

Nhưng

hồng trần lênh đênh, cuối

cùng vẫn

không cho Trương Ái Linh nổi một kiếp yên ổn mà

cô mong muốn.

Có lẽ,

tình

yêu là thứ

nhất định phải làm người ta tổn thương đến độ không thể

tổn

thương hơn được nữa, thì

mới

có thể thấu hiểu.

Hồ

Lan Thành nói, Trương Ái Linh là “hoa soi bóng nước” thời Dân Quốc.

Cô không cần

kinh qua bao thế sự, tất cả mọi chuyện của thời đại này

sẽ

tự tìm

đến làm

bạn

với cô. Cô không đẹp, nhưng bất cứ dáng vẻ nào

của

cô cũng đủ

khuynh thành. Chính người con gái truyền kỳ này, đã

kết

tình

duyên một

đời

với

ánh trăng, sinh ra trong ngày trăng tròn,

chết

đi cũng vào ngày trăng tròn.

Vầng

trăng của Dân Quốc đã

chìm khuất

từ lâu, nhưng câu chuyện của cô sẽ

mãi mãi không kết

thúc.

Ở chốn nhân gian kỳ quái này,

mấy

ai có thể để ngày

tháng vụt

qua như

nước chảy mây trôi. Nhưng tôi trước sau vẫn luôn tin rằng, đi qua mưa khói

Bành Hồ

(3)

, qua năm tháng núi sông,

những

người đã

nếm

trải hết mùi

vị

của

cuộc

sống, sẽ càng

sống

động và

trong sạch

hơn. Thời gian mãi

mãi là kẻ

đứng

ngoài cuộc,

chúng ta cần tự mình

gánh vác tất

cả quá trình

và kết

quả.

Thế

gian từng có Trương Ái Linh, thế gian chỉ có một Trương Ái Linh,

chỉ

là

người ấy sớm đã

rời

xa. Cho dù chúng ta có đi tới tận cùng

biển

người, cũng

không thể

gặp lại được cô nữa. Bởi cô cũng chỉ có một đời một kiếp, cô không

thể

đầu thai, cũng không sống dựa vào

một

người hoặc một vật nào đó. Nhưng

chúng ta vẫn

sẽ nhớ

mãi người

con gái khiến người khác yêu

mến

và

trân trọng

đó, nhớ mãi

linh hồn

trẻ mãi

này. Cho nên, bạn

tìm

cô

ấy hay không, cô ấy cũng

vẫn

đang ở đây.

Nước lạnh sông lặng, trăng sáng sao thưa. Trước khi hạ màn,

tôi bỗng

khóc.

Có lẽ

chúng ta nên

giữ

một trái tim lương thiện, coi đời này

là kiếp

cuối cùng,

chờ

đợi trên con đường duyên

phận

sẽ đi qua, tôn trọng từng đoạn tình

cảm

mà

khó khăn mới có được. Phải biết rằng, giữa ngàn

vạn

người, gặp được người mà

bạn

muốn, phải tu duyên

phận

biết bao năm!

Năm tháng

bất

tận, ly hợp phút chốc. Bởi vì

thấu

hiểu, cho nên

từ

bi.

Bạch

Lạc Mai

Ngày 18 tháng 11 năm 2011

Ghi chú:

Lá rụng

non vắng: Ý thơ

của

Vi Ứng Nhật. Cành

lạnh

tìm

quanh: Ý thơ

của

Tô Thức. Đều là

hai câu tả

cảnh mùa

thu lạnh

lẽo, buồn thảm.

www.vuilen.com

(1)

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Nguyên văn “Sênh ca quy viện lạc, đăng hỏa hạ lâu đài”, là hai câu trích

trong bài Yến

tán của Bạch Cư Dị.

Một

địa danh văn hóa lịch sử lâu đời thuộc huyện Gia Hưng, Chiết Giang,

Trung Quốc.

(3)

(2)

Quyển

Thứ Nhất:

“Hoa Soi Bóng Nước”

Thời

Dân Quốc

Hoa Soi Bóng Nước

“K

hông quá sớm,

cũng chẳng quá muộn, vừa khéo đuổi kịp, vậy mà

cũng

chẳng

có câu nào

khác, chỉ

khẽ hỏi: “Ô, em cũng ở đây sao?”.

(Trương Ái Linh ngữ lục)

Sắc

trăng nghiêng thành. Đây là bến Thượng Hải, một đô thị mà đâu đâu

cũng

là

truyền

kỳ. Bao người giữa sân khấu nhân gian đầy mê

hoặc

này,

cứ

khăng khăng cố chấp diễn cảnh buồn vui. Từ phồn hoa nhộn nhịp đến cô đơn u

tối,

cái mất đi

chẳng

qua cũng chỉ là

thời

gian. Bốn mùa

xoay chuyển,

chìm

nổi

sóng gió, người muốn được nhớ mãi

thì lại

bị lãng

quên, kẻ

muốn bị lãng

quên

lại

luôn được nhớ tới. Đêm

nay, không biết

giấc mộng cũ ngủ say bao năm trên

biển,

đã

bị

người khách qua đường có dáng

vẻ

vội vã

nào

đánh thức?

Sau này mới

biết, người từng thề non hẹn biển, đến một ngày

sẽ

đường ai

nấy

đi; người từng nói mãi

mãi không gặp

lại, đến một ngày

không hẹn

mà

gặp:

Dòng chảy

duyên

phận

mà chúng ta chưa bao giờ có thể nắm chắc được ấy cứ

ung dung dập

dềnh. Trương Ái Linh từng nói: “Trong ngàn

vạn

người, gặp

được người mà

bạn

muốn; trong ngàn

vạn

năm, giữa đồng hoang bất tận của

thời

gian, không quá sớm, cũng chẳng quá muộn, vừa khéo đuổi kịp, vậy mà

cũng

chẳng có câu nào

khác, chỉ

khẽ hỏi: “Ô,

em cũng

ở đây sao?”

(1)

“Em cũng ở đây sao?”. Ai từng có may mắn được hỏi bằng một câu nói dịu

dàng, níu giữ

bước chân sắp sửa đi xa này

lại?

Trong hạnh phúc mơ hồ, đã

toan

dợm

bước. Vốn tưởng, tài

nữ

đi xuyên qua mưa khói Dân Quốc khiến cả thế

giới

phải

kinh ngạc

này,

không cần

phụ thuộc bất cứ người nào trên con đường

tình cảm.

Nhưng giữa dòng

người

náo nhiệt, cô vẫn vì

một

bóng dáng xa lạ mà

quay đầu nhìn

lại.

Rốt cuộc, cô vẫn là người trần tục, vẫn luôn khát khao một

người có thể dùng

tình cảm

ấm nồng

lấp

đầy trái tim hoang lạnh của cô, từ đó

sướng khổ bên

nhau trọn

đời.

Có lẽ

rất nhiều người không thực sự hiểu rõ

câu chuyện

đầy mê

hoặc

của

Trương Ái Linh, nhưng tên của cô thì

ai ai cũng

biết. Nhớ đến cô là

nhớ

đến

tấm

ảnh đen trắng đã

trải

qua bao năm tháng đó. Cô mặc một chiếc sườn xám

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

ngả

màu nhưng diễm lệ, đầu ngẩng cao đầy quý phái, cô độc cao ngạo mà

lạnh

lùng nhìn phàm trần

qua lại. Khinh bạc biết bao, vô can với vui buồn biết bao.

Cô đẹp, mang theo ánh lấp lánh tột độ, cũng mang theo sự cô độc kiên định. Để

cô làm một

cô gái bình

thường

là điều không thể.

Khi chưa từng gặp gỡ tình

yêu, Trương

Ái Linh đã

biết

ái tình

là một

ván cờ.

Nhưng thông minh như cô cũng không thể hiểu rõ được nội tình

ván cờ

đó, mà

chỉ

có thể làm người đứng xem. Khi ngàn

cánh buồm

lướt qua

(2)

, cập

bến đỗ đã

lâu không gặp,

cô lại không biết tháng năm đã

âm thầm

đổi thay, vật còn đó mà

người thì đã

khác. Biết

rõ

rằng

thiêu

thân lao mình vào lửa,

nhưng cô vẫn ung

dung, không ngại

ngần lao vào cho đến lúc rực rỡ như tro bay khói

tàn, hóa

thành chút tuyết

vương trên mặt đất mới chịu thôi.

Hồ

Lan Thành nói, Trương Ái Linh là “hoa soi bóng nước

(3)

” thời Dân Quốc.

Không sai, Trương Ái Linh là một cô gái khôn ngoan, câu chữ cô dùng dường

như thông hiểu thế sự, nhưng thực ra thì

trải

nghiệm của cô lại rất ít ỏi. Cô

không cần

phải thâm nhập vào

chốn

hồng trần, thời đại này

sẽ

tự đến giao thiệp

với

cô. Cô không muốn trở thành

huyền

thoại, nhưng bản thân cô đã

là một

huyền

thoại. Tài

của

Trương Ái Linh là bẩm sinh, cho nên

vào thời

điểm thích

hợp,

cô sẽ tự bừng nở, tự tàn

úa.

Thế

gian này đâu có loài thực vật nào

có thể

sánh với cô, nhưng cô lại nói:

“Gặp được anh, cô trở nên

rất

thấp kém, đến mức lẫn vào

cát bụi.

Nhưng trong

tim cô lại

rất vui, tìm

trong cát bụi

nở ra một đóa hoa”. Lời nói

thắm

tình

như

thế,

đừng nói là

Hồ

Lan Thành phong lưu lỗi lạc, mà

dù là bất

cứ người đàn

ông

bình thường

nào,

cũng

đều cúi đầu quy phục trước cô. Nhưng Trương Ái Linh

khi đó, chỉ trở thành đóa hoa xinh đẹp vì

một

mình

Hồ

Lan Thành.

Không phải

cô yêu đến mù

quáng, mà bởi

cô cần một mối tình

không tầm

thường để điểm tô

cho năm tháng thanh xuân. Khi rơi vào, cũng là

lúc thức

tỉnh.

Vậy

nên,

Hồ

Lan Thành đã

trở

thành

kẻ

thưởng hoa đầy may mắn. Hồ Lan

Thành cũng

yêu Trương Ái Linh thực sự, bởi cô là

niềm

vui bất

ngờ

một thuở,

là ân sủng

định mệnh trong cuộc đời của anh. Cả cuộc đời Hồ Lan Thành đã

gặp

gỡ

biết bao cô gái, với phong thái phù

hoa nhất,

quỳ bái dưới gấu váy của họ,

cuối

cùng anh đều được như

ý nguyện.

Nhưng Trương Ái Linh là truyền kỳ duy

nhất,

cũng

là một

món nợ tình

mà có dùng cả

đời anh cũng không trả nổi.

Thuở

ban đầu, Hồ Lan Thành “nguyện khiến năm tháng tĩnh lặng, kiếp này

bình an”, thề rằng “cùng

tu cùng

ở, cùng duyên cùng tướng, cùng

gặp

cùng

biết”.

Nhưng người đứng trước mắt phong vận như xưa,

còn anh thì mây gió

đổi

thay. Không phải

là

lãng quên, mà là trên con

đường hồng trần non nước xa xôi,

anh cần

đồng hành

với

quá nhiều phong cảnh. Đến nay, thử nghĩ lại, nếu như

Hồ

Lan Thành

thực

sự giữ lời thề, nguyện cùng Trương Ái Linh yên ổn sống

qua ngày, thì liệu

cô có thật sự như dây mây quấn quít, mãi

không chia lìa hay

không?

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Thật

khó tưởng tượng, một người con gái lạnh lùng đầy cao ngạo xa cách từ

trong xương tủy như thế, làm

thế

nào

mà có thể

trở thành

một

nhành

hoa một

cọng

cỏ, một mảnh đất,

một

hạt bụi

(4)

giữ

gìn

cho tình sâu nghĩa

dài như thế? Hồ

Lan Thành cũng

từng nói, Trương Ái Linh là một người vô tình.

Khi Hồ

Lan

Thành khẳng

định đó là

tình cảm

nên

có, thì phía Trương

Ái Linh lại nghĩ là

không nên. Nhưng Trương Ái Linh có thực sự vô tình

không? Có lẽ

từ tận đáy

lòng cô, tình cảm

phân thành

rất

nhiều loại, một số là

những

tình

yêu chẳng

thà

chia xa còn tốt

hơn; một số lại là

những

tình

yêu cần

phải nghiền vụn bản thân,

đun chung cùng năm tháng rồi uống cạn mới chịu nguôi.

Không phải

Trương

Ái Linh vô tình, mà là trong ngàn vạn

người, cô đã

gặp

nhầm

người. Sự phản bội của Hồ Lan Thành

khiến

cô cảm thấy mùa

xuân thất

sắc,

núi sông đổi màu,

tình yêu là trừng

phạt, là

chán ghét. Khi cảm

thấy không

thể

níu kéo được tất cả nữa, cô liền quyết định thay đổi đầy quyến rũ một lần.

Còn người

đàn ông đó, vẫn tưởng rằng cô sẽ giữ căn nhà

tập

thể cũ kỹ, vì

mình

mà chờ

đợi đến khi trăng khuyết lại tròn;

mà không hay, những

chiếc sườn xám

đủ màu đủ kiểu trong tủ áo vẫn còn,

bài hát cũ

trong máy thu âm vẫn đang phát

đi phát lại, nhưng người thì đã

rong ruổi

chân trời.

Trương Ái Linh nói, sau khi đã

từng

yêu,

trái tim tinh khiết

giống như được

tẩy

rửa bằng nước. Sự bội bạc của Hồ Lan Thành

thực

sự khiến cô đau khổ,

nhưng cô vẫn điềm tĩnh, nói: “Nếu buộc phải

rời

xa anh, em sẽ không tự sát,

cũng

sẽ không yêu người khác, mà

em sẽ

chỉ héo tàn”. Khi nói câu này, trái tim

Trương Ái Linh đã

chẳng

khác nào

một

hồ sâu không thể đo nổi, tuy bị người ta

ném đá hỏi đường, nhưng vẫn yên

tĩnh

lặng sóng.

Từ

đó về sau, dù

là bình thường,

là

kinh hãi thế

gian, là tươi đẹp hay xiêu

hồn

lạc phách, đều chẳng liên

quan tới

người. Tình

yêu bắt

đầu từ cái nắm tay,

đứng lặng bên

nhau ngắm

khói hoàng hôn đã

không còn nữa.

Tha hương là để

sống

tiếp mà

không yêu không hận;

sống cô quạnh

một

mình

là

để được âm

thầm

quên

lãng. Vì thế

sau này,

khi cô chọn

sống cùng

một

ông già

ngoại

quốc

tuổi

đã

ngoại

lục tuần mà

chẳng

cần lý do, âu cũng là điều đáng được tha thứ.

Không phải

cô không nỡ héo tàn,

mà bởi

từ phát triển đến suy tàn

cần

trải qua

một

quá trình

gian nan.

Hạnh

phúc hay không, đã

không còn quan trọng.

Có thể đi đến cùng

hay

không, cũng

không còn

gì

đáng nói. Khi thề đoạn tuyệt với hồng trần, cô đã

dự

định không quay lại nữa. Gia thế hiển hách, quý tộc sa sút, quá khứ rạng rỡ, đều

chỉ

như nước chảy bèo

trôi. Những

người dốc hết tâm tư để mưu tính kết cục

cho bản

thân kỳ thực lại sớm bị vận mệnh sắp đặt. Chẳng thà

làm một

người

nhạt

nhẽo, dù

cho thế

sự bãi

bể

hóa nương dâu, ta vẫn ung dung, chẳng buồn

đau tiếc nuối.

Ngày tháng vốn

nên đơn sơ mộc mạc như thế, là

thời

gian thao túng chúng ta

quá nhiều,

nên

mới

cho chúng ta dũng khí xông pha giang hồ, cho chúng ta

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

quyết

tâm đi khắp sơn hà. Nhưng, năm tháng cuối cùng

vẫn

không chịu buông

tha, bạn

đi qua một núi một sông, thì

phải

trả lại

bằng

một sớm một chiều.

Nhiều

khi, những tưởng hạnh phúc đã

chạm

tay, nhưng nó lại ở bên

ngoài song

cửa,

phải đợi đến lúc bình

minh khi ráng trời

xé tan đêm

tối,

mới có thể gõ

cửa

bước vào.

Vào những

năm tháng tươi đẹp nhất của thuở ban đầu, cô đã

viết

một

câu thế

này: “Sinh mệnh là

một

chiếc áo hoa mỹ, mà trên đó lúc nhúc những con bọ”.

Phải

là

một

người con gái sáng suốt thế nào,

mới

có thể hiểu thấu đáo như thế.

Phải

chăng cô thực sự là

một

kỳ nữ, có thể nung nấu chữ nghĩa bàn

luận

vận

mệnh,

bói được quẻ

bói kiếp

trước đời này?

Cô hiểu

rõ, đời người không phải là

Đường thi Tống từ, không phải là Dương xuân Bạch tuyết

(5)

. Cho nên nếu

có

một

ngày,

gặp

phải muôn vàn

bất

hạnh, cũng là điều bình

thường.

Với cô, trần

thế

chẳng qua chỉ là

một

chiếc sườn xám che

thân, cởi

ra rồi nó cũng chẳng là

gì.

Văn chương của cô giống như một cây kiếm diễm lệ mà

lạnh

lẽo, còn

cô là

“lâm thủy chiếu hoa”, tao nhã

vung cây kiếm

của mình

lên là có thể

lay động vẻ

rực

rỡ của hoa rơi, cũng có thể nghiền vụn hào

quang của

trăng sáng.

Nếu

nói

cô đã

từng

lạc bước vào

biển

hoa, thì

cũng

chỉ vì để tác thành

cho mùa hoa

muôn hồng

ngàn tía. Trên con đường vội vã,

một

lần gặp gỡ thoáng chốc quay

đầu, cũng chỉ có bóng dáng còn

lưu

lại của con chim hồng kinh hãi

trong phút

chốc.

Không phải cô quay đi quá vội, mà là không có ai đáng để cô đợi đến lúc

chiều

tà.

Là vạn

non nghìn

nước

đều đã đi qua đó, là gió xuân lầm lỡ một đời đó. Cho

dù thế

sự vẫn như xưa, nhưng cô không sợ gì

nữa,

khi không có gì để nhớ, níu

kéo chỉ

là

thừa.

Lòng

như

được mưa đêm gột rửa bụi trần, thật sự đã

sạch

sẽ rồi.

Cô khiến

bản thân cô độc dứt bỏ cuộc đời, sống đến tóc bạc da mồi, sống đến

quên cả

dáng hình

năm

xưa của bản thân, thậm chí quên

cả

họ tên.

Triệt

để như

thế,

cũng chỉ có Trương Ái Linh. Có thể coi bản thân mình

là duy nhất,

có thể

cô độc như thế, quả là đức hạnh cao quý.

Vào cái đêm trăng tròn

mười

sáu năm trước đó, cô chìm

vào giấc

ngủ nặng

nề,

và

rồi

không bao giờ tỉnh lại nữa. Đêm đó tĩnh lặng vô cùng, dường như

nghe thấy

cả tiếng hạt bụi rớt xuống mặt đất.

Rất

nhiều người phỏng đoán, sau

khi tái sinh, rốt

cuộc Trương Ái Linh đã đi đâu, đã

hóa thành gì? Còn tôi

đến

nay vẫn

tin rằng, không có bất cứ sinh vật nào

có thể

thay thế cô. Người con gái

như thế, căn bản không cần đầu thai, chỉ một kiếp là đủ.

Hết

thảy chúng sinh đều hữu tình,

hết

thảy chúng sinh đều có quá khứ.

Nguyện

lúc này

bình lặng,

nhưng khi khác rạng ngời. Duy chỉ thực sự có được,

mới

không phụ năm tháng một đời. Gió mây xoay vần, lại là

tiết

thu trong lành.

Có lẽ

chúng ta nên

thực

sự tin rằng, người con gái tên

gọi

Trương Ái Linh ấy,

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

đã

vận

một chiếc sườn xám diễm lệ, đi xuyên qua mưa khói Dân Quốc, đi xuyên

qua những

ngõ

dài hun hút của

Thượng Hải, và đang chậm rãi

bước

về phía

chúng ta.

Ghi chú:

(1)

(2)

Trích truyện

ngắn Tình

yêu của

Trương Ái Linh.

Nguyên văn “Quá tận thiên phàm”, xuất xứ từ hai câu thơ trong bài Mộng

Giang Nam của

Ôn Đình Quân: “Quá

tận

thiên

phàm giai bất

thị/Tà

huy mạch

mạch

thủy du du.” (Ngàn

cánh buồm

qua đều chẳng phải/Nắng chiều chếch

chếch

nước tuôn mau), được hiểu với

nghĩa

“Thấy bao nhiêu

dâu bể

ngày

tháng

trôi qua”.

Lâm thủy

chiếu hoa: Tạm dịch là “hoa soi bóng nước”, “hoa rọi mặt hồ”.

Cụm

từ này

có thể

được lấy từ đoạn tả Lâm Đại Ngọc trong Hồng lâu mộng:

“Nhàn tự kiều hoa chiếu thủy”, nghĩa là “Vẻ nhàn

nhã, thư

thái như hoa rọi mặt

hồ”.

(4)

(5)

(3)

Ý nói tình cảm

trước sau như một, chỉ dành

cho một

người.

Dương xuân bạch tuyết: Một khúc cổ cầm, là

một

trong thập đại danh

khúc, được dùng

so sánh với

nghệ thuật cao thâm.

Trâm Anh Thế

Tộc

rong ký

ức của người già,

vầng

trăng ba mươi năm trước tươi vui, to tròn

và trắng

sáng hơn vầng trăng hiện tại; nhưng sau chặng đường gian khổ ba mươi

năm, nhìn

lại,

ánh trăng dẫu có lung linh hơn, thì

cũng

khó tránh đượm chút thê

lương

(1)

(Trương Ái Linh ngữ lục)

Ráng chiều

cô

lẻ,

nước thu trong veo. Ngồi tựa bên

song cửa

cũ kỹ, nhìn

hoa

rơi mưa bay, lại thấy trăng sáng giữa trời, cuối cùng

hiểu

ra, chỉ cần nội tâm

thấu

suốt, cho dù

thân

ở thời loạn, gió mây ập tới, ngày

tháng vẫn

có thể giản

đơn, tĩnh lặng và

sáng sủa.

Lý Bạch có thơ rằng:

Kim nhân bất

kiến cổ thời nguyệt,

Kim nguyệt

tằng kinh chiếu cổ nhân.

(Người nay chẳng thấy trăng thuở trước,

Trăng nay đã

từng

chiếu kẻ xưa).

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Đúng thế, cho dù

thế

sự, non sông đã

nhiều

phen gió táp mưa sa, thì

vầng

trăng tỏa sáng ngàn

dặm

đó

vẫn

thủy chung, vẫn thanh tịnh tựa lưu ly.

Đời người mênh

mang, chúng ta chẳng

qua chỉ là

một

ngôi sao trong dòng

Ngân Hà vời

vợi, là

một

ngọn sóng trong biển ngăn ngắt xanh. Rơi xuống thế

gian này như thế nào,

chúng ta không thể

biết, và

sẽ

rơi vào đâu,

chúng ta cũng

không thể

chọn lựa. Tóm lại, vinh hoa và

nghèo khổ,

huyên

náo và tịch

liêu

của

kiếp

trước, đều không liên quan đến kiếp này.

Sinh mệnh

căn bản đã

chất

chứa

quá nhiều

điều kinh ngạc và hư ảo, không ai có thể giải thích một cách rõ

ràng

lời

giải ẩn giấu đằng sau màn

kịch.

Trương Ái Linh cũng là

một

vì

sao, may gặp

buổi vén bức mây chiều, nên

cô

càng tỏa

sảng. Trong tiết giữa thu chớm lạnh của chín mươi năm về trước, cô

chào đời giữa Thượng Hải mênh mông sóng nước. Đó là ngày mười chín tháng

tám Âm lịch,

chỉ mấy ngày

sau hôm rằm,

hẳn ban đêm

vẫn

còn

ánh trăng

nhàn

nhạt

tưới tắm trên

những

bậc thềm ngõ

hẻm,

lầu gác cửa sổ. Dường như từ đây,

cô đã

kết

duyên

với

trăng thu, bị sự thanh tịnh này

quấn

quanh một đời.

Nhân duyên trên thế

gian hòa

hợp,

chẳng phải là

ngẫu

nhiên.

Nhiều

năm về

sau, cô viết:

“Vầng trăng của ba mươi năm trước là

một

quầng sáng ướt đẫm

màu cam, to cỡ

đồng xu, cũ kỹ và mơ hồ như giọt lệ rớt trên

trang giấy

Đóa Vân

Hiên

(2)

”. Người con gái này,

khi còn chưa

kinh qua bao mưa xuân gió thu, đã

sớm

hiểu thế sự, thông tỏ nhân tình.

Có người

nói, sự tài

tình phi thường

của

Trương Ái Linh bắt nguồn từ huyết thống cao quý của cô. Cho nên đến giờ, khi

nhắc

tới Trương Ái Linh, người ta vẫn say sưa chuyện trò

về

việc cô là

trâm anh

thế

tộc, xuất thân từ gia đình

giàu sang.

Lẽ

nào

không biết,

cùng

với

sự suy vong của đế quốc Đại Thanh, những quý

tộc

quan lại cuối đời Thanh mất đi chỗ dựa huy hoàng

giá trị,

biết bao kẻ cam

chịu

sinh tồn một cách đồi bại và

sa sút trong thời

Dân Quốc. Trương Ái Linh

sinh ra trong gia đình

giàu có họ

Trương ở tô giới chung Thượng Hải, cạnh

dòng Tô Châu, Thượng

Hải. Ngôi nhà

kiểu

châu

Âu cũ

cuối đời Thanh đầu

Quốc

dân ấy chính là

món quà duy nhất

mà

danh nhân Lý Hồng

Chương cuối

đời Thanh để lại cho đời sau.

Chúng ta có thể

tưởng tượng vào năm đó, tòa

nhà

ấy đẳng cấp đến nhường

nào. Hoa viên tao nhã, sinh sống

an nhàn,

những

nơi ánh nắng mặt trời chiếu rọi

đến cỏ cây đều xanh tốt. Lịch sử đổi thay, thời gian mấy mươi năm, đã

biến

rất

nhiều

dòng

tộc,

gia đình

giàu có

như vậy trở thành

cát bụi.

Từ đây triều đại lại

có thêm một

vết thương ngầm sâu kín chẳng thể chạm tới được. Chính trong tòa

nhà cổ

xưa đó, Trương Ái Linh vẫn còn

có thể

cảm nhận được hơi ấm sót lại

của

tiền nhân. Chỉ là

quá khứ

huy hoàng đã

không thể

tốn

tại

nữa.

Sau này, Trương Ái Linh từng nói rất xúc động rằng: “Tôi không kịp nhìn

thấy

họ, cho nên

quan hệ

với họ chỉ là

kiểu

duy trì

vô

điều kiện trong im lặng,

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

nhìn tưởng

vô dụng, không có hiệu quả, nhưng là thứ tôi cần nhất. Họ chỉ lặng

lẽ

nằm trong dòng

máu của

tôi, đợi khi tôi chết sẽ lại chết thêm

lần

nữa. Tôi yêu

họ”.

Họ ở đây, đương nhiên cũng bao gồm Lý Hồng Chương. Có thể thấy,

Trương Ái Linh không hề thực sự vô tình,

dưới

vẻ bề ngoài tưởng như lạnh lùng

của

cô, lại ẩn chứa một trái tim nhiệt thành,

hoài cổ.

Lý Hồng Chương là một

trọng

thần cuối triều Thanh. Ông làm quan đến Trực lệ Tổng đốc kiêm

Bắc

Dương thông thương đại thần, nhận Văn Hoa điện đại học sĩ. Ông nội của

Trương Ái Linh

Trương Bội Luân

- sống

vào

thời

Thanh, cũng là

một

nhân vật

thanh liêm trong chốn

quan trường thời xưa, chính trực tự phụ. Ông không chỉ

lưu danh trong lịch sử, mà

còn

được viết trong Nghiệt hải hoa

- một

trong bốn

tiểu

thuyết phê

phán nổi

tiếng. Khi Trương Bội Luân ngoài

tứ

tuần, hoạn lộ trắc

trở,

Lý Hồng Chương đã

dang

tay giúp đỡ, đem ái nữ mới hai mươi hai tuổi đầu

là Lý Cúc Ngẫu

gả cho ông. Xét cho cùng,

nguyên nhân có thể

là

vì chính trị,

có

thể

là

vì

điều gì đó khác, mà ta không thể nào

biết

được.

Tuy ưu thế trên quan trường của Trương Bội Luân đã

mất,

không thể

khôi

phục

địa vị, nhưng Lý

Hồng

Chương không hề bạc đãi

vợ

chồng họ, ông vẫn

cho con gái số

của hồi môn rất hậu hĩnh. Còn

cụ

thể bao nhiêu

ruộng

đất, mấy

căn nhà, giá trị cổ phiếu như thế nào,

thì không có con số

thống kê

chính xác.

Mấy

chục năm sau, phân

chia tài sản

đến đời cha của Trương Ái Linh, tính ra

cũng

có tám căn nhà,

hoa viên kiểu

Tây và lượng lớn ruộng đất ở An Huy, Hà

Bắc,

Thiên

Tân.

Sênh ca tuy đã

dứt,

âm vang vọng sân nhà. Ánh đèn kia thắp sáng, tiễn khách

xuống

lâu xa. Lịch sử giống như một

màn kịch

đã

tàn, nhưng

sự phồn hoa

huyên náo và khí thế

ngút trời đó vẫn còn

vang vọng

hồi lâu trong đêm

tối

của

thời

đại, không chịu lùi

xa. Chiến

tranh Giáp Ngọ

(3)

nổ

ra, thủy quân Bắc Dương

lại

vấp phải thất bại, đế quốc Đại Thanh buộc phải ký “Hiệp ước Mã Quan”

nhục

nhã.

Lý Hồng

Chương vì

thế

mà

trở

thành

tội

đồ của dân tộc, cửa nhà

tan

nát. Không lâu sau, Lý Hồng

Chương chết đi trong nỗi đau đớn hồn phách

không tiêu tan được. Trong khi đó, Trương Bội Luân càng

trở

nên

tồi

tệ, uống

rượu giải sầu, sống

hết

đời tàn.

Sau khi Lý Hồng

Chương chết được một năm, Trương Bội Luân cũng u uất

mà chết.

Ông bỏ lại cho người vợ yêu

một

đứa con trai và

một

đứa con gái, con

trai chính là cha của

Trương Ái Linh

Trương Đình

Trọng,

con gái là người cô

mà Trương Ái Linh

luôn yêu quý -

Trương Mậu Uyên.

Một

gia tộc phồn hoa

nay sa sút, đã

mang

đến cho họ một cảm giác bi thương khó có thể nói thành

lời.

Cho dù gia tài đồ sộ mà

tiền

triều để lại vẫn có thể giúp họ sống một cuộc

sống

cơm no áo ấm, nhưng rốt cuộc cũng sẽ có một ngày

miệng

ăn núi lở. Tình

hình này tựa

như ánh chiều tà

ngắn

ngủi rơi rớt trước khi mặt trời lặn, mang một

vẻ

đẹp tráng lệ và

tiếc

nuối không thể níu kéo nổi.

Trong những

năm đầu thời Dân Quốc, những gia đình

quý tộc

sa sút như thế

nhiều

không đếm xuể.

Từ

cảnh tượng huy hoàng

khách khứa

tấp nập, trong

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

chớp

mắt rơi vào xó xỉnh không người hỏi đến. Có người lòng đầy oán thán, có

người say mềm rồi chết trong mộng, có người sợ hãi

bất

an, cũng có người sống

giản

đơn cho qua ngày đoạn tháng. Họ sống trong những phòng

xá mà tổ

tiên để

lại,

nhìn

vạn

vật thế gian qua khung cửa sổ. Từ lúc nào,

những

tháng ngày

vàng

son từng

thuộc về họ đã

thuộc

về người khác.

Cha của

Trương Ái Linh

Trương Đình

Trọng - là một

nhân vật bi kịch của

thời

đại ấy. Từ nhỏ ông đã đọc

thuộc

văn bát cổ, cả ngày

dạo

bước trong phòng

ngâm nga, thao thao bất

tuyệt. Nhưng từ khi nền khoa cử bị bãi

bỏ,

ông học vấn

một

bồ mà đã

chẳng

có chỗ dùng,

dù ông cũng

muốn bắt kịp trào lưu của thời

đại, muốn bước ra khỏi bóng đen của gia tộc hủ bại này. Nhưng, thân là hậu duệ

của

danh thần tiền triều, ông tiến thoái lưỡng nan trong tình

cảnh

nhân sinh mới

cũ

pha tạp, cả cuộc đời ông không thoát ra nổi tập tục mà

tổ

tiên để lại. Ông còn

chưa từng được giương buồm đi xa, thì đã đánh mất phương hướng.

Trương

Ái Linh còn nhớ,

thuở nhỏ nhìn

thấy

trong phòng

của

phụ thân đâu

đâu cũng chất đống bừa bãi đủ loại báo cỡ nhỏ, cô có cảm giác trở về nhà.

này, Trương Ái Linh thích đọc các loại báo chí thành

thị,

cũng là

do chịu

ảnh

hưởng của cha. Và

cả

hứng thú đối

với

Hồng lâu mộng, Tam quốc diễn nghĩa

của

cô, cũng bắt nguồn từ ông. Thậm chí từ khi còn

rất

nhỏ, cô đã

có thể

cảm

nhận

được nỗi cô độc chẳng biết đi đâu về đâu trong nội tâm của cha mình.

Cô

nói, trong gian phòng của

cha vĩnh viễn là

buổi

chiều, ngồi lâu ở nơi đây là sẽ

càng cảm

thấy bị chìm

xuống,

chìm

xuống.

Sau đó, vị di thiếu

(4)

của

tiền triều này,

vì không thể

phát triển chí hướng, mà

đã

nhiễm

thói xấu như hút thuốc phiện, cướp vợ lẽ. Ông muốn dùng

một

loại

niềm

vui khác một trời một vực với lý tưởng

của

mình, để tự làm

tê liệt

bản

thân. Trương Ái Linh cũng giống cha mình,

kế

thừa huyết thống quý tộc rơi rớt,

dùng phương thức của riêng

mình, tiếp

tục sống một cách vừa hèn

mọn

vừa cao

ngạo.

Chỉ là

rốt

cuộc họ vẫn không sống trong thời đại của Lý Hồng Chương,

cho nên sự

vinh nhục của họ không hề liên

quan trực

tiếp. Cả cuộc đời của họ,

chưa từng được sống giàu

có một

cách thực sự.

Mẫu

thân của Trương Ái Linh là Hoàng Tố Quỳnh, cũng là

một

thiên

kim

tiểu

thư con nhà danh giá. Nhưng bà không thể tình

nguyện

trước cuộc hôn

nhân do gia tộc

sắp đặt này. Chưa từng được học trong trường học thế hệ mới,

thậm

chí vẫn còn

bó chân, nhưng

bà khước từ sự cổ hủ, khát vọng cái mới, sùng

bái sự

độc lập, không muốn phụ thuộc vào

một

người đàn ông như Trương Đình

Trọng.

Trương Ái Linh cũng từng nói mẹ cô là “gót sen ba tấc bước qua hai thời

đại”.

Hoàng Tố

Quỳnh đã

bị

lây nhiễm những sự vật mới của phong trào

Ngũ

Tứ,

trở

thành

một

người phụ nữ thời thượng của thời kỳ đầu Dân Quốc. Cũng vì

sự

quả

cảm mà

cuộc

đời sau này

của bà sinh ra biết

bao sự kinh ngạc không ngờ.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Nhìn bức

ảnh đen trắng của Hoàng

Tố

Quỳnh, dung mạo thanh tú, ánh mắt sâu

thẳm,

toát lên

một

vẻ cô độc cao ngạo và cao xa. Người phụ nữ như thế, làm

sao

có thể

chịu đựng được cuộc sống kiểu sống say chết mộng như Trương Đình

Trọng?

Có lẽ để đuy trì

cuộc

hôn nhân này,

vì nghĩ

cho con cái, mà bà đã

thử

khuyên nhủ,

cấm đoán, cố gắng, nhưng Trương Đình

Trọng

khi đó đã

nghiện

thuốc

phiện quá nặng, dù

muốn

quay đầu cũng đành

lực

bất tòng

tâm.

Cho nên, Hoàng Tố

Quỳnh lòng đã

nguội

lạnh, tự tìm

nguồn

vui cho mình,

bỏ

công sức học piano, học ngoại ngữ, học cắt may. Mặc kệ Trương Đình

Trọng

nhốt

mình

hút thuốc

nhả khói mù

mịt

trong phòng,

nạp

thiếp hay chơi gái bên

ngoài, bà đều chưa từng hỏi đến. Bất cứ lời căn vặn hay nhắc

nhở

nào, đều là

phiền

toái. Hoàng

Tố

Quỳnh không chỉ không quan tâm đến chồng, mà

thậm

chí

còn nỡ

bỏ rơi hai đứa con, bắt đầu cuộc sống của riêng

mình.

Người cô của Trương Ái Linh

Trương Mậu Uyên

- cũng

là

một

phụ nữ thế

hệ

mới. Bà

cũng

không vừa mắt

với

sự hủ bại của Trương Đình

Trọng,

anh

mình, và khá hợp

với chị dâu Hoàng

Tố

Quỳnh. Tình

cảm

gắn bó như chị em

gái giữa

họ đã

mang lại

ít nhiều không khí tươi mới cho gia đình

trầm

uất này.

Người cô Trương Mậu Uyên đã

mang

đến vô vàn

tình cảm

trìu

mến

và

dịu

dàng

cho cuộc

đời sau này

của

Trương Ái Linh. Trương Ái Linh từng kể rằng: “Con

người thời loạn, sống ngày

nào hay ngày

ấy, không có mái nhà

thực

sự. Thế

nhưng, mái nhà của cô tôi lại mang đến cho tôi một cảm giác vĩnh viễn lâu dài”.

Mặc

dù,

trong con

người Trương Ái Linh chảy tràn

dòng máu quý tộc,

nhưng trong gia tộc chưa từng bừng nở mà đã

tàn lụi

này,

cuộc

đời của cô chắc

chắn

đã

có thêm rất

nhiều kịch tính. Trước sau tôi vẫn tin rằng, tài

hoa của

một

người không hề liên quan đến sự ra đời của người đó, hết thảy nhân quả, đều có

duyên từ

kiếp trước. Há không biết, vị thần của vận mệnh đã

sớm

đợi chờ trên

ngã rẽ

mà

bạn

buộc phải đi qua trong kiếp này,

không hẹn

mà

gặp

bạn. Sau đó

dùng phương thức mà ngài xác định, quyết định cả đời bạn. Trương Ái Linh,

ngôi sao ban sớm

sáng lấp lánh này,

cũng

không thoát khỏi tháng ngày

êm dịu,

không trốn

nổi mọi loại kiếp số của trần thế.

Ghi chú:

(1)

(2)

(3)

Trích Cái gông vàng của

Trương Ái Linh, Trần Quang Đức dịch.

Đóa Vân Hiên: Tên một hãng

giấy

nổi tiếng của Thượng

Hải.

Là cuộc

chiến tranh giữa Đại Thanh và Đế quốc Nhật Bản, diễn ra từ 1894

đến 1895, đánh mốc sự suy yếu của nhà

Thanh và chứng

tỏ sự thành

công của

quá trình hiện

đại hóa do công cuộc Minh Trị duy tân mang lại so với Phong

trào Dương Vụ ở Trung Quốc.

(4)

Người trung thành

với

triều đại trước.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Vẻ

Xuân Muộn Màng

uổi

thơ đằng đẵng vô tận, giống như vui vẻ sống năm này qua năm khác,

tôi nghĩ

rất nhiều người đều có cảm giác ấy. Sau đó, thời kỳ trưởng thành đầy

lận

đận, cũng trôi qua thật chậm, nhìn

mãi không thấy

điểm kết, mà

trong mắt

ngập

tràn

nỗi

thê lương.

(Trương Ái Linh ngữ lục)

Núi xuân như mực, liễu rủ ven cầu. Mây trắng nhô trên

núi cao, chim mỏi

quay về

tìm

tổ.

Hái một bó hoa dại không biết tên, đóng một chiếc xích đu bằng

cây tử

đằng, ngắm mấy con chim én xây tổ, thủ thỉ chuyện trò

cùng vài chú

kiến.

Ngày tháng tươi đẹp như thế, giống như được cất giữ trong ký ức, của một

thứ

gọi là

tuổi

thơ. Dài đằng đẵng, không trở lại và

không gặp

lại.

Ai cũng

có những tháng ngày

tuổi

thơ thuộc về riêng

mình. Dù bất

hạnh hay

may mắn,

nhưng vui vẻ vẫn nhiều hơn khổ đau. Bởi, mặc cho thế sự đảo điên,

trái tim thơ dại ấy trước sau vẫn sáng trong như gương, thuần khiết và tươi đẹp.

Tuổi

thiếu niên

bắt

đầu từ mơ ước hóa thành mưa rớt trên

tàu lá chuối,

từ khi

làm

thơ phú để bộc bạch nỗi sầu. Quá trình

trưởng

thành kéo dài sau đó, giống

như mùa mưa phùn ở Giang Nam, không sao nhìn

thấy

được trời hứng nắng.

Còn những

ngày tháng sau đó thấm thoắt trôi qua, nói già

là già luôn rồi.

Cũng

giống như chúng ta, tài nữ xuất chúng Trương Ái Linh có một tuổi thơ

giản

đơn như tranh vẽ. Có lẽ, tuổi thơ của cô không được như

ý, nhưng

đối với

một

cô bé mà

nói, những

gì

cô

ấy có thể ghi nhớ, vẫn là

những

câu chuyện thú

vị

đáng để lưu luyến. Hồi ức đẹp đẽ nhất, trong sáng nhất, đơn

thuần

nhất của

đời người, không gì

khác chính là những

câu chuyện cũ của tuổi thơ. Trong tác

phẩm

Chuyện riêng

của

Trương Ái Linh, có một đoạn miêu

tả

vô cùng

tinh tế

về

những ngày tháng thơ ấu đó.

Năm Trương Ái Linh lên hai tuổi, vì

Trương

Đình

Trọng

bất

hòa với

người

anh hai là Trương Chí Tiềm, mà

cả

nhà

phải

chuyển từ Thượng Hải đến Thiên

Tân. Trương Chí Tiềm là

anh hai cùng cha khác mẹ

với Trương Đình

Trọng

(anh cả

mất sớm), do chính thất của Trương Bội Luân là

Chu Chỉ

Hương sinh

ra, lớn

hơn Trương Đình

Trọng

mười bảy tuổi. Căn nhà

kiểu

Tây ở Thiên

Tân

nằm

trong tô giới Anh đó vốn do Trương Bội Luân tự mua khi ông kết hôn,

cũng

khá rộng rãi. Đến đây, cuộc sống của Trương Đình

Trọng

không bị người

khác can thiệp,

nên

càng không e dè kiêng nể

gì

mà thả

sức hưởng lạc.

Khi đó, tên của Trương Ái Linh là Trương Anh. Ai đặt cho cô cái tên hơi

hiếm

gặp này

thì

đến nay vẫn chưa rõ.

Cái tên mà người

đời quen thuộc và

biết

đến đều là

tài nữ Dân Quốc

Trương Ái Linh. Đối với Trương Anh bé nhỏ và

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

trai Trương Tử Tĩnh, cuộc sống ở Thiên

Tân rất

trong sáng và đẹp đẽ. Cô từng

nói, căn nhà ở Thiên

Tân có một

bầu không khí mùa

xuân muộn

màng,

khiến

cô

yêu thích. Có lẽ,

năm đó do còn

nhỏ

tuổi, nên

những

thứ cô nhìn

thấy

chỉ là

bề

ngoài phù hoa, còn bóng

đen suy tàn mà lịch sử mang đến cho gia tộc mình

thì

cô vẫn

chưa thể nào

hiểu

được.

Trong những

năm cuối đời, em trai cô

Trương Tử Tĩnh

- cũng

nhớ lại

quãng thời

gian sống ở Thiên

Tân với

những hồi ức tràn đầy tình

cảm:

“Năm

đó, cha mẹ tôi hai mươi sáu tuổi, nam thanh nữ tú, tuổi xuân phơi phới. Có tiền

lại

nhàn

nhã, con cái

đủ nếp tẻ, có xe hơi, có tài xế, có đến mấy người làm

chuyện

cơm nước tạp dịch, chị gái và tôi đều có bảo mẫu riêng.

Những ngày

tháng đó thực sự sung sướng biết bao nhiêu!”.

Đúng thế, sung sướng biết bao! Nếu như cam tâm tình

nguyện

làm

một

người bình

thường,

giữ nguyên

trạng,

gìn

giữ

cơ nghiệp sung túc của tổ tiên để

lại,

cũng có thể coi là

hạnh

phúc. Thế nhưng, rất nhiều người mãi

vẫn

không thể

quên nổi

quá khứ huy hoàng

của

tổ tông, họ còn

mơ

mộng quay ngược trở lại

tiền

triều. Trái tim họ trôi nổi trong dòng

nước

xiết, mãi

mãi không thể

bình

tĩnh

được.

Đương nhiên, những điều nặng nề ấy đều không tồn tại trong ký ức tuổi thơ

của

Trương Anh bé nhỏ. Cô chỉ nhớ trong sân có một cái xích đu, ngày

tháng

vui vẻ

và

giấc

mộng tuổi thơ của cô bay bổng cùng cây xích đu đó. Cô nhớ,

trong sân sau có nuôi chim, những

buổi chiều mùa

hạ,

cô mặc chiếc váy ngắn

màu đỏ gấu trắng có móc lụa,

hay chiếc

quần đỏ, ngồi im trên

ghế,

uống hết một

bát đầy Lục Nhất Táng

(1)

màu xanh nhạt

có vị đắng mà hơi ngòn

ngọt,

đọc hết

một

quyển câu đố, đắm chìm

trong thế

giới mê ảo, mông lung mà

thú vị,

hát

mấy

bài ca dao du dương trầm bổng, vui vẻ cực kỳ.

Trong nhà có một

chiếc đe bằng đá xanh được xây gắn vào

một

góc giếng

trời,

có một người thông tỏ chữ nghĩa, lòng

ôm chí lớn,

thường lấy bút lông

chấm

vào nước rồi tập viết chữ đại tự trên

mặt

đe. Anh ta có dáng người gầy gò

thanh tú, thường kể chuyện Tam Quốc

diễn

nghĩa cho bé Trương Anh nghe. Bởi

có lẽ

từ nhỏ đã

có mối

duyên

nhạy

cảm với văn chương như thế, nên bé Trương

Anh đã

yêu mến

anh ta, thầm đặt tên

cho anh ta là Mao Vật.

Còn

vợ

của Mao

Vật,

được cô bé gọi là Mao Nương. Mao Nương có gương mặt tròn

trĩnh hồng

hào, đôi mắt long lanh, thuộc lòng

câu chuyện

Mạnh Lệ Quân nữ đóng giả nam

thi đỗ trạng nguyên.

Người hầu nữ chăm sóc em trai cô tên là Trương Can, chân bó nhỏ, lanh lợi,

việc

gì

cũng

giỏi giang. Chăm sóc Trương Anh là Hà Can, do phải kèm

cặp

một

cô gái nhỏ,

cảm thấy không tự tin, việc gì

cũng

đều phải nhường nhịn Trương

Can. Cũng

vì

thế,

từ khi còn

nhỏ

Trương Ái Linh đã

muốn

nam nữ bình đẳng,

đã

nghĩ

mình

phải

mạnh mẽ, làm

việc

gì

cũng

phải hơn em trai Trương Tử Tĩnh.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Sau này Trương Tử Tĩnh nhớ lại: “Chị ấy không cần phải tỏ ra nhanh nhẹn

mạnh

mẽ cũng đã

hơn

tôi rồi. Đây không phải vấn đề giới tính nam nữ, mà tư

chất

bẩm sinh của chị ấy đã được ưu biệt hậu đãi

hơn

tôi”.

Trương Tử Tĩnh từ nhỏ yếu ớt lắm bệnh nhiều tật, nhưng lại rất xinh xắn

đáng yêu.

Còn Trương

Anh tính tình

cứng

cỏi, lại có lòng

tự

tôn hiếu kỳ, nên

không thích em trai cho lắm.

Nhưng đó là bởi cô vẫn là

một

đứa trẻ chưa hiểu

sự

đời, hơn nữa ở Thiên

Tân, ngoài em trai ra, e rằng

cô chẳng có mấy bạn bè.

Vì thế,

tình

cảm

giữa hai chị em họ tuy chưa hẳn là sâu đậm, nhưng cũng không

đến nỗi lạnh nhạt.

Trong cuốn

Chuyện riêng, Trương Ái Linh viết: “Tôi còn

nhớ

buổi sớm mỗi

ngày, người hầu gái bế tôi lên giường bà ấy, đó là

một

chiếc giường đồng, tôi

trèo lên chiếc

chăn gấm xanh kẻ ô vuông, cùng bà đọc thuộc những bài thơ

Đường lung tung lộn xộn. Khi bà ấy mới ngủ dậy thường bực dọc, phải chơi với

tôi một

lúc lâu mới vui vẻ phấn chấn lên được”. “Bà ấy” ở đây chính là

mẹ

của

Trương Ái Linh. Trong ký ức của cô, dường như mẹ luôn luôn không phải

là

người quá quan trọng. Trong nhà

không có mẹ,

cô cũng không cảm thấy thiếu

vắng

gì

cả.

Rất

nhiều chuyện vui của tuổi thơ khi ở Thiên Tân được Trương Ái Linh tái

hiện

trong tác phẩm Chuyện riêng, đã

khơi

gợi vô số ký ức tươi đẹp về thời thơ

ấu của nhiều người. Nó có nhiều điểm thú vị tương đồng với Từ Bách Thảo viên

đến Tam Vị thư ốc của Lỗ Tấn, còn

có Chuyện

cũ Thành

Nam của

Lâm Hải

Âm, đều khiến người ta không thể không nhớ đến những năm tháng thanh xuân

như nước xuân dâng trào, như chim én bay về đó. Tuổi thơ là từng tấm ảnh đen

trắng

cũ, được khóa kín trong ngăn kéo, tháng năm trôi qua càng lâu, càng đáng

để nhớ nhung và

hoài niệm.

Khi Trương Anh chưa đầy bốn tuổi, một thầy giáo ở trường tư thục đã được

mời

về đây cho cô bé và

em trai, kể

từ đây việc đọc thuộc trong một thời gian

dài đã

trở

thành

một

đoạn ký ức đẹp đẽ của thời thơ ấu. Từ buổi sớm còn

tờ

mờ

sương, đến khi hoàng

hôn ráng chiều

rợp trời, khi ánh sao thưa thớt le lói ngoài

song cửa,

treo trên thân cây ngô đồng, rải rác khắp mặt đất. Mấy chú

chim mệt

mỏi

quay về tổ, ông già

buông cần

bên

bờ

sông cũng dạo bước quay về. Trước

sau tôi vẫn

tin rằng, trong sâu thẳm tâm hồn của Trương Ái Linh hồi nhỏ, chất

chứa

một khoảng trời đất mà người ngoài

không thể

nhìn

thấu.

Khi ấy, cô đã

hiểu

được rằng vạn

vật

tự nhiên,

mỗi

thứ đều có một vẻ đẹp không tầm thường

và riêng biệt.

Trong hồi

ức của Trương Anh còn

có một

người già thê lương. Đó là người

bác họ

nội của cô

Trương Nhân Tuấn, thi thoảng cô bé được người làm

dẫn

đi

thăm ông. Cho đến mãi

sau này,

ấn tượng về ông và

cảnh

tượng lúc bấy giờ vẫn

hiển

hiện trước mắt cô. Một ông già

dáng dấp

cao lớn, vĩnh viễn ngồi trên

chiếc

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

ghế

mây, trong nhà

không bày biện

bất cứ đồ dùng

gì. Mỗi

lần cô gọi một tiếng:

“Bác hai”, ông già đều hỏi: “Cháu biết bao nhiêu

chữ rồi?”,

rồi sau đó sẽ là:

“Đọc một bài thơ cho ta nghe xem nào”. Lần nào nghe đến câu “Thương nữ bất

tri vong quốc

hận/Cách giang do xướng Hậu Đình

Hoa

(2)

”, ông đều rơi lệ.

Sự

thê lương không biết vì đâu đó, giống như một bức tranh khảm sâu vào

tâm trí của

Trương Ái Linh. Khi ấy, cô chưa hiểu vì

sao ông cứ

nghe câu thơ đó

là lại

rơi nước mắt. Khung cảnh bao phủ bởi phong khí tiền triều còn

rơi

rớt ở

thời

đại Dân Quốc, đã

vạch

những vết thương không thể hồi phục trong lòng

rất

nhiều

người. Nhưng một cô bé còn

mù mờ

về nhân thế, vẫn chưa thể phân biệt

nổi

sự bất lực và đau thương trong đó. Thế giới của cô bé ấy giống như ánh

trăng lưu ly, trong sạch và

thuần

túy vô cùng.

Khi Trương Ái Linh bốn tuổi, người cô Trương Mậu Uyên

sắp

ra nước ngoài

du học,

mẹ cô cũng nhân cơ hội đó mượn cớ xuất ngoại cùng

em chồng,

rồi tự

đổi một cái tên

hợp

với trào lưu văn nghệ mới, Hoàng

Dật

Phạn. Bà đã

bất

chấp

hết

thảy, vứt bỏ chồng con, cao chạy xa bay đến nước Anh. Từ đây vạn dặm

cách trở,

biển sâu vô tận, không biết đến khi nào

mới

có thể gặp lại. Bà

là một

người phụ nữ dám tìm

tòi khám phá, cho dù con

đường phía trước mịt mờ, chưa

thu hoạch

được gì,

nhưng

cũng còn

hơn

sống tủi nhục cả đời trong cái gia đình

hủ

bại này.

Không phải

bà

nhẫn

tâm, mà là bà đã

thực

sự không thể tìm được chốn dung

thân trong cái gia đình

suy tàn tệ

hại này

chứ

đừng nói có thể sống yên ổn thanh

thản.

Hoàng

Dật

Phạn là

một

chú chim xanh thời Dân Quốc, không cam tâm

tình nguyện

bị cầm tù trong căn nhà cũ nát ẩm ướt đến mức mọc đầy nấm mốc

này. Khát khao mong chờ

một ngày huy hoàng sóng nước long lanh, cho nên,

bà đã

cắt

đứt tình

thân, tự

mình

rong ruổi

đến nơi chân trời, đi tìm

cảnh

tượng

hoa đẹp trăng tròn

trong tâm hồn

mình.

Không có gì là

đáng và không đáng, đúng và không đúng. Vì

phương

hướng

của

cuộc đời, xưa nay đều không có tiêu

chuẩn.

Tìm

ra một

con đường thích

hợp

với bản thân, tiếp tục bước tới một cách kiên định, dù là đường cùng

hay là

con đường bằng phẳng rộng rãi, đều không có gì

phải

hối hận. Ấn tượng của

Trương Ái Linh về mẹ như sau: “Tôi

luôn yêu mẹ

bằng một tình

yêu kiểu

romantic. Bà là một

người phụ nữ xinh đẹp và

nhạy

cảm. Tôi cũng có rất ít cơ

hội

tiếp xúc với bà. Năm tôi lên bốn, bà đã

ra nước

ngoài

rồi,

mấy lần về rồi lại

đi. Trong con mắt của trẻ thơ, bà thật xa cách và

thần

bí”.

Đúng

thế,

người mẹ tân tiến này kiên cường đến mức có chút lạnh lùng.

Cả

đời bà như đám mây trôi tự do, trong sự thanh thoát lại xen lẫn sự mê ảo, trong

sự

lạnh lùng

cao ngạo

lại ẩn chứa tình

cảm

dịu dàng.

Trong rất

nhiều buổi yến

tiệc

của cuộc đời Trương Ái

Linh, bà luôn vắng

mặt, nhưng lại hiện diện ở bất

cứ

nơi đâu.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Trương Ái Linh chưa từng trách cứ mẹ, bởi cô có thể thấu hiểu một cách sâu

sắc

sự lựa chọn của mẹ hơn bất cứ ai. Đã

không thể

yêu

bất

cứ người xa lạ nào,

vậy

thì

hãy trân trọng

và

yêu quý bản

thân

mình.

Bởi

vì

thấu

hiểu, cho nên

từ

bi.

Ghi chú:

(1)

(2)

Lục

Nhất Tán: Một loại thuốc thanh nhiệt.

Hai câu thơ cuối trong bài

Bạc

Tần Hoài

của

Đỗ Mục. Khương Hữu Dụng

dịch:

Con hát biết chi hờn mất nước/Cách sông còn

hát Hậu

Đình

Hoa.

Trở

Về Trên

Biển

ếu hồi ức có mùi

vị,

thì đó hẳn là mùi thơm của long não,

ngọt

ngào

mà

đáng tin cậy, giống như những niềm vui còn

nhớ

rõ

ràng; và cũng

ngọt ngào

mà

não nề,

tựa những nỗi buồn ta đã

lãng quên.

(Trương Ái Linh ngữ lục)

Ngày xuân muộn

màng,

tháng ngày cứ

chậm

rãi trôi

đi như thế. Rất nhiều

thời

điểm đáng để ngẫm nghĩ, cuối cùng

cũng

giống như nước ngọt khói xanh,

mơ hồ không rõ.

Những

thứ có thể ghi nhớ, chỉ là

những

tình

cảm

mà

chắc

chắn

không thể

nào

quên trong những

tháng năm cuộc đời. Kỳ thực, thứ đẹp nhất

trên

thế

gian, không gì

ngoài bốn

mùa

luân chuyển,

khiến chúng ta được ngắm hết

thảy

hoa xuân tươi thắm, trăng thu mông lung.

Đến nay nhớ lại, những di thiếu tiền triều sống ở thời đại Dân Quốc đều

không cần

oán trời hận người, sống say chết mộng. Phải biết rằng, giang sơn đổi

chủ

vô số lần, biển xanh biến thành nương dâu biết bao bận, chỉ là

vừa

khéo mà

bạn

gặp gỡ thời điểm đó mà

thôi. Biết

bao nhiêu người bị lịch sử thiêu đốt nung

nấu

đến thương tích trầm trọng, nhưng vật đổi sao dời, thời gian sẽ hồi phục

mọi

vết thương. Khi ấy, núi sông yên ổn, thời thế thái bình.

Chim hải

âu giữa mênh

mông trời

đất, nhỏ nhoi như những hạt cải. Cha của

Trương Ái Linh

Trương Đình

Trọng

chìm đắm trong khói thuốc thời loạn, tự

ruồng

rẫy bản thân. Mẹ của Trương Ái Linh

- Hoàng Dật

Phạn

- lại

vùng

vẫy

bứt

ra khỏi rào

cản

của cuộc sống, lên

thuyền

đi xa. Cuộc đời giống như một

giấc

mộng, chỉ là

tỉnh

mộng chẳng dễ dàng.

Cho dù lựa

chọn con đường mình

muốn

đi nhất, cũng không thể được giải thoát hoàn

toàn.

Khi Hoàng Dật

Phạn ra nước ngoài,

tuy mới

chỉ có bốn tuổi, nhưng sự

thương cảm lúc ly biệt của Trương Ái Linh đối với mẹ lại để lại dấu ấn ký ức vô

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

cùng rõ rệt:

“Mẹ tôi và cô tôi cùng lúc đi ra nước ngoài.

Ngày lên thuyền,

bà

nằm

gục khóc nức nở trên

chiếc

giường tre, những

miếng

sắt đính trên

bề

mặt

bộ

váy áo màu

xanh lục

run rẩy phát sáng. Người làm

mấy

lần giục giã đến giờ

rồi,

bà

vẫn

như không nghe thấy. Họ không dám mở miệng nhắc nữa, bèn đẩy

tôi lên phía trước, dặn tôi nói: “Thím ơi, không còn

sớm

nữa” (Tôi coi như được

cho làm con nuôi một

nhà

khác, cho nên gọi

cha mẹ là chú thím). Bà không đoái

hoài đến tôi, mà

chỉ

khóc. Bà

ngủ

ở đó giống như mặt biển được phản chiếu lên

tấm

thủy tinh trên

khoang thuyền

thành

những

mảnh nhỏ màu

xanh lục,

nhưng

lại

mang nỗi buồn xao động

vô cùng vô tận

như đại dương”.

Có thể

thấy sự ra đi của Hoàng

Dật

Phạn không phải quá đoạn tuyệt, bởi vì

bà không nỡ.

Sự ra đi của mẹ, khó tránh khỏi mang đến ít nhiều nuối tiếc cho

cuộc

sống thời ấu thơ của Trương Ái Linh, nhưng lâu dần cô cũng quen. Sau

khi

Hoàng Dật

Phạn đi, người thiếp được Trương Đình

Trọng

bao nuôi ở một căn

nhà riêng, đã đường hoàng

dọn

về ở cùng. Bé Trương Anh gọi người thiếp này

là dì hai. Ngay từ

khi ở căn nhà riêng, Trương Đình

Trọng

đã

thường

xuyên

dẫn

cô bé qua đó chơi, cho nên

khi cô ta chuyển

đến, với bé Trương Anh cũng

chẳng

có gì

xa lạ.

Cuộc

sống khi có dì

hai chuyển

đến đã được Trương Ái Linh mô tả một cách

ngắn

ngủi trong cuốn Chuyện riêng: “Sau khi mẹ đi, dì

hai chuyển

về nhà.

Trong nhà rất

náo nhiệt, thường xuyên

mở

tiệc, gọi kỹ nữ đến góp vui. Tôi trốn

đằng sau rèm

nhìn trộm,

đặc biệt chú ý đến hai chị em chừng mười sáu, mười

bảy

tuổi cùng

ngồi

trên

một

chiếc sofa, tóc để mái, cùng

mặc

quần áo màu

trắng

như ngọc, ngồi nép vào

nhau, trông giống

như song sinh vậy”.

Trương Anh thơ dại vẫn không thể hiểu được cảnh tượng phong trần như

thế,

chỉ cảm thấy tò

mò, tham dự

vào

bữa

tiệc của bọn họ bằng thân phận của

một

chủ nhân nhỏ. Hơn nữa, dì

hai lại

không thích cậu em trai Trương Tử Tĩnh,

nên lại

càng

yêu quý Trương

Anh. Mỗi

tối

dì

hai

đều dẫn cô bé đến một nhà

hàng phương Tây tên là Kissling để xem khiêu

vũ,

cho cô bé ăn bánh kem trắng

muốt,

đến khi trăng nhô cao mới để người làm

cõng cô bé về

nhà.

Dì hai còn may cho cô bé Trương

Anh một bộ áo ngắn và

quần

dài

bằng

vải

nhung màu trắng

xanh, tươi cười nói với cô bé rằng: “Xem ta đối với con tốt

chưa này! Mẹ con may cho các con quần áo, nhưng lại sửa bằng vải cũ, đâu có

dùng nguyên cả

tấm vải nhung như thế này?

Con thích ta hay là thích mẹ

con?”.

Một

đứa trẻ ngây thơ hồn nhiên, đâu thể phân biệt được tình

cảm

phức tạp giữa

người và người. Cô bé lòng đầy thích thú trả lời: “Thích dì”. Sau khi trưởng

thành, Trương Ái Linh vẫn cảm thấy khi ấy mình

không nên thấy

lợi mà

quên

nghĩa

như vậy. Thế nhưng, đây là suy nghĩ thành

thực

của một cô bé, rốt cuộc dì

hai may áo cho cô bé, cũng

không nằm ngoài

mục

đích lấy lòng

con trẻ.

Nhưng dì

hai và Trương

Đình

Trọng

sau cùng

chỉ

là

tình duyên bèo nước,

không thể

dài lâu. Tuy Trương Đình

Trọng

thích hái hoa thơm nơi chân trời,

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

nhưng khi chúng tàn

úa, thì sẽ

tiện tay vứt đi, không hề quyến luyến. Trong lòng

ông, e rằng

không có ai có thể thay thế địa vị của Hoàng

Dật

Phạn. Đáng tiếc là

ông vốn

có lòng

gửi

trăng sáng, nào hay trăng sáng chiếu kênh

ngòi. Hoàng Dật

Phạn

không thể nào

trao tình cảm

đẹp đẽ dịu dàng

của

mình

cho một

người đàn

ông không hiểu

tâm lý phụ nữ như thế.

Dì hai ra

đi, nguyên nhân là vì

khi cãi nhau với

Trương Đình

Trọng,

dì

hai

đã

lấy

cái ống nhổ đập vào đầu ông. Thế nên

trong tộc

có người ra mặt nói, đuổi

dì hai ra khỏi

nhà.

Vốn chẳng

phải là

mai mối

cưới xin đàng

hoàng, kết

cục này

của

dì

hai

đã

sớm

có thể dự đoán ngay từ khi chuyển đến. Sống trong căn nhà

Tây hào hoa xa xỉ

coi như dì

hai cũng

được sống một quãng

thời

gian vẻ vang,

bị

đuổi đi cũng không có gì đáng tiếc. Ngày

dì

hai ra đi, cô bé Trương Anh ngồi

ở ban công trên

gác, nhìn hai chiếc

xe ba gác chầm chậm đi ra khỏi cánh cửa

lớn,

trên đó đều là

những

đồ dùng

bằng

bạc mà

dì hai mang

đi. Đám gia nhân

đều nói: “Lần này

thì hay rồi!”.

Có thể

thấy, trong phủ, dì

hai

đã

không

được lòng

người,

năm này qua năm

khác, tương lai khó đoán, nhưng cuộc đời về sau của dì

hai chưa

chắc đã

quạnh

quẽ.

Sự rời xa của mẹ chưa từng làm

gợn

nhiều sóng trong tâm hồn của bé,

Trương Anh, cho nên, chuyện ra đi của dì

hai càng không

đáng kể gì.

Cảm giác

ly biệt,

có lẽ phải về sau này, khi đã

trưởng

thành

cô mới

có thể thấu hiểu một

cách sâu sắc.

Có những người đi rồi, giống như một cơn gió mát, không gì

níu

kéo, không gì cản

trở. Có những người ra đi, lại giống như rút hết linh hồn, đau

thấu

tâm can.

Dì hai thuộc

về loại thứ nhất, đối với bé Trương Anh, cảnh tượng

xe đi chầm chậm ngày hôm đó bình

thường

như thể nhìn

thấy

cảnh mặt trời lặn.

Sau khi dì hai

đi, không khí huyên náo hỗn tạp trong nhà

bỗng

nhiên

yên

tĩnh

vắng lặng. Còn

Trương

Đình

Trọng cũng

nhờ rất nhiều tiếng xấu như hút

thuốc

phiện, chơi kỹ nữ, đánh vợ lẽ trong mấy năm gần đây, mà

nổi

tiếng khắp

nơi. Ở Thiên

Tân, ông tự

cảm thấy cuộc sống vô vị, nhớ lại chuyện xưa, nỗi tiếc

nuối

trào

dâng trong lòng, thế

là

ông kiên quyết

sửa đổi sai lầm. Ông viết thư

cho Hoàng Dật

Phạn đang ở nước Anh, nhận sai, đồng ý cai thuốc phiện, từ đây

sẽ

không bao giờ nạp thiếp nữa, chỉ mong bà

về

nước, cả nhà

lại

chuyển về

Thượng Hải.

Hoàng Dật

Phạn bất ngờ đồng ý, còn

vì nguyên nhân nào, thì

đến nay vẫn

không rõ. Có lẽ

là

mấy

năm phiêu

dạt,

bà đã

có chút mệt

mỏi, muốn quay về

chốn

cũ nghỉ ngơi một thời gian ngắn; cũng có thể là

muốn

quay về để cắt đứt

lần

cuối với Trương Đình

Trọng;

hoặc là

do nhớ

hai đứa con, quay về để nối lại

tình thân. Tóm lại,

bà đã đồng

ý. Sau này, bà từng

nói với bé Trương Anh: “Có

những

chuyện lớn lên

con tự

nhiên

sẽ

hiểu. Lần này

mẹ

về là để giảng hòa

với

cha con, chứ

không phải về quản lý gia đình

thay ông

ấy”.

Năm đó, Trương Anh lên tám, thời thơ ấu vui vẻ ở Thiên Tân đến đây bỗng

nhiên ngừng

lại. Cô của khi ấy không hề biết mình

sắp

đi đến thành

phố

được

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

gọi

là

Bến

Thượng Hải, và

cũng

không hề biết, có một ngày, ở đại đô thị thịnh

vượng này,

cô sẽ

dấy lên làn sóng văn học

ào

ạt xô bờ. Đó là

vận

may của cô,

vận

mệnh đã

vô tình cho cô một

cơ hội để chọn lựa, tạo thành tương lai phi

phàm của

cô. Bến Thượng Hải vì

có người

con gái khuynh thành

này mà càng

thêm mỹ

lệ tuyệt vời.

Hành trình

đến Thượng Hải đã đem đến cho cô bé Trương Anh một niềm vui

khó có thể

diễn tả thành

lời:

“Ngồi thuyền đi qua vùng

biển

nước đen và

vùng

biển

nước xanh, đúng là đen như sơn, xanh như ngọc, tuy không cảm thấy

choáng ngợp

vì

nhìn thấy

đại dương mênh mông như miêu tả trong sách, nhưng

cũng

có một cảm giác vui sướng khôn tả. Nằm trong khoang thuyền, tôi đọc

lại

tác phẩm

Tây du ký mà

mình

đã đọc vô số lần”.

Sau khi đến Thượng Hải, cô bé thấy đại đô thị quốc tế này

rõ ràng phồn

hoa

tựa

gấm hơn Thiên Tân: “Đến Thượng Hải, đi xe ngựa, tôi vô cùng

bỡ

ngỡ

nhưng sung sướng, trên

váy áo là màu hồng

phấn bằng lụa Tây

biết

bao bươm

bướm xanh phấp phới tung bay. Chúng tôi ở trong một căn hộ rất nhỏ ở Thạch

Khố

Môn, ván gỗ sơn đỏ. Đối với tôi, đó cũng là

một

kiểu niềm vui dồn dập và

đặc biệt”.

Sau khi đến Thượng Hải, Trương Đình

Trọng

không hề có được cảm giác tái

sinh.

Ngược lại, vì

tâm lực

mỏi mệt, lại thêm đường xa vất vả, ông đã

tiêm

morphine quá liều,

dẫn đến tình

trạng

cận kề cái chết. Khi ngồi một mình

trên

ban công, lắng

nghe tiếng mưa tí tách bên ngoài song cửa, không biết ông đã

nói

lung tung những

gì,

khiến

bé Trương Anh cảm thấy sợ hãi.

Tất

cả những điều

này đều khiến người ta giật mình

sợ

hãi

nhưng

không nguy hiểm gì.

Thượng

Hải

tuy không thể thay ông cứu vãn

gia tộc

thịnh vượng của ngày xưa, nhưng

lại

viết tiếp cuộc đời của ông.

Khi đến Thượng Hải, từ kinh

ngạc

vui mừng chuyển sang sợ hãi,

người

hầu

mới

nói với Trương Anh, mẹ và

cô sắp

về rồi, cô bé chắc chắn sẽ vui mừng.

Đúng vậy, chuyến đi không hề có sự chuẩn bị trước này đã

khiến

cô gái nhỏ cần

một

chỗ dựa tình

cảm,

cho dù

cá tính mạnh

mẽ quật cường khiến

cô không

khiếp

sợ trước những điều lạ lẫm, nhưng rốt cuộc thì

cô vẫn

chỉ là

một

đứa trẻ.

Hoa nở

trên

biển,

hoa tàn

trên biển.

Thành

phố

này

tuy không có không khí

ngày xuân muộn

màng như Thiên Tân, nhưng lại định đoạt vận mệnh một đời

của

cô. Câu chuyện

truyền

kỳ nhất của cô, bắt đầu vì

Bến

Thượng Hải, và

cũng

kết

thúc vì

Bến

Thượng Hải. Lúc này,

tiếng

sóng bên

sông Hoàng Phố

vẫn như

xưa, sóng gợn lăn tăn, xô dạt vô số chuyện cũ của các triều đại cũ. Từ không

đến có, từ chậm đến nhanh. Nó biết những gì?

Và có thể

nói cho chúng ta biết

những

gì?

Thời

Gian Như Khúc Ca

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

nh chụp

chẳng qua chỉ là

chiếc

vỏ bị vỡ của sinh mệnh; năm tháng lần

lượt trôi qua, từng hạt từng hạt dưa nuốt xuống, mùi

vị

ra sao mỗi người đều có

cảm

nhận riêng,

thứ

còn

xót lại

cho mọi người nhìn,

chỉ

có vỏ hạt dưa đen trắng

vương vãi

mà thôi.

(Trương Ái Linh ngữ lục)

Ngoại

Than

(l)

vào buổi

sáng sớm, như vừa mới bừng tỉnh. Những tòa

nhà cao

tầng

trong sương sớm làm

lu mờ

hết vẻ phồn hoa xán lạn của một đêm,

khoác

lên mình sắc

màu

mông lung huyền

ảo. Bờ sông Hoàng

Phố,

tiếng còi

tàu kêu u

u phá vỡ

mặt nước phẳng lặng, gọi mặt trời dậy trên sóng nước, vẽ nên

một

khung cảnh

khuấy động tâm hồn con người. Tất cả ký ức về thành

phố

này được

mở

bung ra trong khoảnh khắc. Những hình ảnh đen trắng đó có tháng ngày quá

khứ,

xưa nay chưa từng bị người đời lãng

quên.

Vô số

thuyền bè

qua lại

trên

sông Hoàng Phố,

chúng đón người trở về, rồi lại

tiễn

khách đi xa. Hoàng

Dật

Phạn và Trương Mậu Uyên đã

về

nước trên

một

trong số

những con thuyền đó. Chuyến đi đầy phong trần kéo dài

suốt

mấy năm,

nên không hay thành phố

này đã

sớm

đổi sang một lớp áo mới hào

hoa sang

trọng.

Bé Trương Anh còn

nhớ

rất rõ,

ngày mẹ

trở về, cô đòi

mặc

chiếc áo nhỏ màu

đỏ mà cô cho là đẹp nhất, nhưng khi nhìn

thấy

cô, câu đầu tiên

mẹ nói lại

là:

“Sao lại mặc cho nó cái áo chật thế này?”. Có lẽ trải qua bốn năm ở trời Âu, sở

thích của

bà đã

thay

đổi hoàn

toàn so với

trước đây. Lại thêm đột nhiên

nhìn

thấy

con gái đã

xa cách mấy

năm ròng

của

mình

nay

đã

lớn,

trong lòng

nảy

sinh

một

cảm giác thương xót xa lạ mà

thôi. Không lâu sau, bà may áo mới

cho cô,

và cũng

vì

sự

trở về của mẹ, mà

cô quyết

định từ biệt cuộc sống quá khứ, bắt

đầu làm

lại

cuộc đời ở Thượng Hải.

Trương Đình

Trọng

thấy vợ quay về, vô cùng

cảm

kích, thề rằng sẽ sửa đổi

sai lầm,

để hết thảy quá khứ đều biến thành

khói bụi.

Ông được đưa đến bệnh

viện

chữa trị, cả gia đình

dường

như quay trở lại trước đây, những hỗn loạn

dừng

lại, thêm

phần

yên

lành. Cả

nhà

sống

trong một căn nhà

kiểu

Tây cũ ở hoa

viên Bảo

Long. Trong Chuyện riêng, Trương Ái Linh kể lại: “Chúng tôi chuyển

đến sống trong một căn nhà

Tây

ở hoa viên,

có chó, có hoa, có truyện

cổ tích.

Trong nhà bỗng

dưng có thêm rất nhiều bạn bè

thân thích - những

con người ý

nhị

và

hoa mỹ.

Mẹ tôi và

một

bà

bác béo cùng ngồi

trên

chiếc

ghế của đàn

dương cầm, mô phỏng lại một màn

biểu

diễn tình

yêu trong phim. Tôi ngồi

trên

sàn ngắm

họ, vừa bật cười vừa lăn qua lăn lại trên

tấm

thảm da”.

Có thể

trang trí theo ý thích, có thể tùy

ý pha trộn

màu

sắc

của các bức tường

trong nhà. Lần

đầu tiên được sống trong thế giới theo ý mình, ấm áp mà

thân

www.vuilen.com

Ả

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

mật,

niềm vui trong lòng

Trương

Anh thật khó tả. Thậm chí cô bé còn

viết

thư

cho một

người bạn ở Thiên

Tân, miêu tả

căn phòng

mới

của mình,

minh họa

thêm bằng

mấy hình

vẽ.

Khi ấy, trong cô bé tràn đầy sự sáng tạo, cô khao khát

sự

tự do về tinh thần. Cô hiểu rằng, dù

là một

ngọn cỏ cành

cây, một

ngọn núi

hay một

hòn đá, cũng cần trưởng thành

theo cách thức

riêng

của

mình,

mới

có

thể

sống một cách kiêu

hãnh và tôn nghiêm.

Hoàng Dật

Phạn bắt đầu quan tâm đến sự trưởng thành

của

bé Trương Anh,

cho cô học

hội họa, học đàn

piano, học

tiếng Anh. Bà

mang không khí lãng mạn

của

phương Tây về gia đình

này. Bé Trương

Anh giống như đang sống trong

thành lũy

của truyện cổ tích, bị cảm nhiễm bởi khí chất tao nhã

hoa mỹ

của mẹ,

cô đã

yêu mến

quãng

thời

gian hạnh phúc ấm áp thơm nồng này.

Thuở

ấu thơ ở

Thiên Tân đã

trở

thành

một

đoạn chuyện cũ xa xôi, bị tháng năm khóa kín trong

những

hình ảnh của ký ức. Sau này,

khi nhận

xét về quãng

thời

gian đó, Trương

Ái Linh bùi

ngùi nói: “Đại khái cả cuộc đời chỉ có thời kỳ này là có được phong

độ thục nữ kiểu châu Âu”.

Mẹ

mặc những bộ váy áo kiểu Âu đẹp mắt và

thời

thượng, chơi những bản

piano tuyệt

vời, kể cho Trương Anh rằng nước Anh là

xử

sở của sương mù, vô

cùng tươi đẹp, thường có những cơn mưa bụi lãng

mạn

đa tình.

Khi

ấy, trong

lòng Trương

Anh tràn ngập cảm xúc. Cô bé nhìn

thấy

một đóa hoa kẹp trong

sách, nghe mẹ

kể về lịch sử đặc biệt của nó, nói đến những chuyện cũ hào

nhoáng đó, bất giác cô rơi lệ. Trong sâu thẳm nội

tâm của

bé Trương Anh, đã

sớm

hiểu được sự ấm lạnh của tình

người,

chỉ là

cô bé vẫn

không có cách nào

dùng ngôn từ

phù

hợp

để biểu đạt tâm tình

này.

Tám tuổi,

cô đọc Hồng lâu mộng và

Tam quốc

diễn nghĩa. Những “lời lời

châu ngọc

hàng

hàng gấm

thêu” trong đó, đã

phác họa

nên

mối

duyên

tình giữa

cô và văn chương. Tác phẩm văn học kinh điển Hồng lâu mộng đã

theo cô suốt

cuộc

đời sáng tác, không xa không lìa.

sau tôi luôn cảm thấy, sự tài

tình

phi thường của Trương Ái Linh có một mối liên

quan rất

lớn với

Hồng

lâu

mộng

mà cô đã đọc khi nhỏ. Một bộ Hồng lâu khiến biết bao văn nhân mịt mờ

trống

rỗng tìm được nơi gửi gắm, cho dù là sen tàn trăng lạnh, đều thấy thi vị,

đều thấy phong nhã.

Sau này Trương Ái Linh nói: “Những chuyện đáng hận trong đời: Một là,

hải

đường không thơm, hai là, cá trích lắm gai; ba là,

Hồng

lâu mộng của Tào

Tuyết

Cần

không vẹn toàn;

bốn

là,

Cao Ngạc

(2)

sửa

bậy tội lớn khó dung”. Trương Ái

Linh còn viết

một bộ tác phẩm Hồng lâu mộng yểm (Ác mộng lầu hồng), trình

bày những

kiến giải độc đáo khác người đó, Trương Ái Linh đã

hình dung ra

khảo

chứng Hồng lâu mộng thực sự là

một

việc điên

rồ.

Vì

thế

mới có câu rằng:

“Thập niên

vị

giác mê

khảo

chứng, doanh đắc hồng lâu mộng yểm danh” (dịch

nghĩa:

Mười năm chưa tỉnh cơn mê khảo chứng, chỉ giành được cái danh ác

mộng

lầu hồng).

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Do chịu

ảnh hưởng từ cha, trước tám tuổi, Trương Ái Linh đã đọc Hồng lâu

mộng.

Mỗi lần nhìn

thấy

vầng trăng sáng treo ngoài

cửa

sổ, ánh trăng sáng soi

vạn

dặm, thì

cô sẽ

nhớ đến rất nhiều dáng hình

đây. Khi nhìn

thấy

gió

xuân lướt qua cành

liễu,

chim én bay về, thì

cô không thể

thốt nên

lời.

Cô không

hay, nỗi

lòng

cổ

điển ấy gieo mầm trong tim, đã

sớm

đâm rễ nảy chồi. Mà

nền

văn hóa phương Tây mà mẹ cô mang về lại không hề đối kháng với nó, ngược

lại

cô hòa

trộn

chúng

với

nhau một cách khéo léo, để chúng phát huy tác dụng

cực

điểm trong những năm tháng tương lai.

Vì

đã

từng

ở châu Âu, lại là

kiểu

phụ nữ tân tiến của thời kỳ đầu Dân Quốc,

bản

thân chưa từng chịu sự giáo dục chính quy, cộng thêm

trải

nghiệm nỗi khổ

của bất

bình đẳng nam nữ, cho nên

Hoàng Dật

Phạn không muốn con gái mình

giẫm

vào

vết

xe đổ. Hơn nữa, bà đã

sớm

phát hiện con gái mình

có tư

chất và

hiểu

biết trời sinh nổi trội hơn những đứa trẻ bình

thường

khác, bà

hy vọng

con

gái có thể

đi học, tiếp nhận nền giáo dục mới, để đóa hoa đặc biệt và

diễm

lệ

của

nhân gian này

có thể

lặng lẽ bừng nở dưới mưa sương và ánh mặt trời, để

không phụ

tháng ngày như hoa như gấm.

Nhằm

chuẩn bị cho việc đi học của con gái, Hoàng

Dật

Phạn đã

ba lần

nhắc

nhở

Trương Đình

Trọng,

nhưng đều không nhận được sự ưng thuận của ông.

Ông không đồng ý, ông không muốn tốn tiền cho việc này,

và có lẽ

ông vẫn

kiên trì giữ

tư tưởng truyền thống. Hai người vì

thế

mà

tranh cãi, Trương

Đình

Trọng

vẫn cố chấp giữ ý kiến của mình, ầm ĩ không thôi.

Hoàng Dật

Phạn dứt

khoát không thông báo cho ông, nhân lúc ông nghỉ

ngơi, liền dẫn con gái đến

thẳng

trường tiểu học Hoàng

thị

do nhà

thờ

tổ chức. Do trước đó Trương Anh

đã

có nền

tảng quốc học tương đối vững chắc, cho nên

vừa

nhập học là

vào

thẳng

lớp sáu.

Năm đó, bé Trương Anh mười tuổi. Khi điền tên

vào giấy

chứng nhận nhập

học

cho con, Hoàng

Dật

Phạn bỗng do dự, luôn cảm thấy hai chữ “Trương Anh”

đọc lên không kêu tai, không sinh động. Nhưng lại không thể nghĩ ra được một

cái tên hay hơn trong khoảng

thời

gian ngắn, thế là

tạm

thời lấy cái tên

tiếng

Anh Eileen dịch

“bừa” sang tiếng Trung, điền vào thành “Ái Linh”. Khi ấy bà

nghĩ

rằng, sau này

sẽ

sửa lại cũng không muộn. Nhưng bà hoàn toàn không ngờ

rằng,

cái tên Trương Ái Linh này sẽ làm mưa làm gió ở

toàn bộ

Bến Thượng

Hải,

và

trong lịch

sử văn học Trung Quốc, cái tên ấy cũng khắc sâu một phong

cách văn chương thâm trầm mà

hoa lệ.

Có lẽ

là

thời

gian quá lâu, cái tên Trương Ái Linh này đã

trở

thành

một

kiểu

thói quen. Dù cho tự

bản thân cô luôn bất mãn,

thậm

chí cảm thấy cái tên

của

mình thô tục

tầm thường, nhưng cuối cùng

cô vẫn

bình

thản

đón nhận. Cô từng

nói: “Tôi nguyện giữ lại cái tên

tầm

thường của tôi, để lấy đó làm

lời

cảnh cáo

với

bản thân, tìm

cách loại

bỏ thói quen tỉa tót câu chữ của những người có văn

hóa cao, tìm thấy

cuộc sống thực tế trong những thứ tầm thường như củi, dầu,

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

mắm,

muối, xà

phòng, nước

và

ánh mặt

trời”. Cuối cùng

vẫn

là Trương Ái Linh,

cho dù rơi xuống hồng trần, cũng phải ghi thấu cốt tủy.

Mùa thu năm 1931, Trương Ái Linh

nhập

học ở trường Nữ sinh St’s Maria.

Ngoài năng khiếu văn học bẩm sinh, thành

tích các môn của

cô đều vô cùng

xuất

sắc. Sau khi đi học, cô vẫn duy trì

học

đàn piano. Ngày tháng như khúc ca,

mang đến sự tao nhã,

cao quý cho những

người thấu hiểu cuộc sống,

tôn trọng

tình cảm.

Tháng năm sẽ tình

nguyện

lưu giữ giùm

họ

tuổi xuân ngắn ngủi, ánh

xuân trong khoảnh

khắc.

Khi Trương Ái Linh bắt đầu học được cách dùng

chữ

nghĩa để gửi gắm tâm

sự,

hiểu được cách điều chế một chén tình

cảm,

tự mời tự uống nó, thì

vận mệnh

lại

một lần nữa chuyển ngoặt. Sau này,

cô mới

hiểu, sự vui vẻ và

hạnh

phúc

trong gia đình

mấy

năm nay, kỳ thực đều chỉ là

bề

nổi. Người mẹ trước khi sang

châu Âu đã

không thể

nào

chấp

nhận nổi sự chìm đắm của cha cô, khi quay về,

bà lại

càng coi thường

sự

suy đồi của ông.

Trương Đình

Trọng

quá kém cỏi, sau khi bệnh nặng rồi xuất viện, ông không

hề

giữ lời hứa quyết tâm thay đổi làm

lại

cuộc đời mà ngược lại còn

không

kiêng dè chế

cần tẩu hút thuốc phiện, bắt đầu trở lại tình

trạng

như cũ. Nhưng vì

sợ vợ

bỏ nhà ra đi lần nữa, nên

nghĩ

ra kế không chịu đưa tiền sinh hoạt phí, để

vợ

mình

bù tiền

ra. Ông tính toán là, đợi Hoàng

Dật

Phạn tiêu

hết

tiền riêng,

bà

có muốn

cao chạy xa bay thì

cũng

không cất nổi cánh.

Cách làm đó của ông thực sự quá bỉ ổi. Trương Ái Linh cũng có ấn tượng

cực

kỳ sâu sắc đối với hành

vi này của

cha. Về sau trong rất nhiều bộ tiểu thuyết

của

cô xuất hiện tình

tiết

người đàn ông mưu tính lừa sạch tiền tài

của

người

phụ

nữ, ví dụ như Cái gông vàng, Mối tình

khuynh thành, Tiểu

Ngải...

Có thể

thấy,

đề tài

của

tiểu thuyết bắt nguồn từ cuộc sống, dù cho Trương Ái Linh có là

thiên tài, nhưng đằng sau thiên

tài cũng

cần những câu chuyện đời thực bổ sung.

Bối

cảnh gia thế của Trương Ái Linh chắc chắn đã

trở

thành

suối

nguồn của

sáng tác, khiến

văn chương của cô sau này

càng có hồn

cốt, càng

cảm

động lòng

người.

Cha mẹ

cô rốt cuộc cũng ly hôn. Trải qua một thời gian cãi

cọ

rất dài,

thậm

chí cô còn mong cha mẹ

sớm kết thúc cuộc hôn nhân bi kịch của họ. Tuy cha

mẹ

ly hôn không hề hỏi ý kiến của cô, nhưng trong lòng

cô lại

cực kỳ tán thành.

Bởi

cô hiểu gia đình

này cũng

không thể duy trì được nữa, thời gian càng

lâu,

thì sẽ

càng

thấy

đổ nát hơn.

Thoạt

đầu Trương Đình

Trọng

không đồng ý, nhưng ông đã

sai trước,

vì

ông

đã

coi lời

hứa là

cát bụi. Khi ông muốn

tiếp tục cứu vãn

hôn nhân một

lần nữa,

Hoàng Dật

Phạn chỉ nói đúng một câu: “Tim tôi đã

giống

một khúc gỗ rồi!”.

Nước chảy cuồn cuộn, dù

là ai cũng

không thể níu lại sóng tràn. Trương Đình

Trọng

đành

phải

ký tên

vào bản

cam kết ly hôn. Một nét

bút nhức

mắt, kết thúc

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

cuộc

hôn nhân bi kịch kiểu Trung Quốc, hoàn

toàn phá tan một

gia đình,

và

cũng

buông mặc cho sự tự do của hai linh hồn. Dường như Trương Ái Linh luôn

thể

hiện ra rằng, cuộc ly hôn của cha mẹ chỉ là cơn gió nhẹ. Nhưng chúng ta đều

hiểu

rằng, sự đau buồn và

vết

thương trong tâm khảm cô là

khó tránh khỏi.

Cuộc

sống giống như một bộ tiểu thuyết lâm ly bi đát, tình

tiết

đan xen kết

chuỗi,

thiếu đi bất cứ chi tiết nào,

hoặc

là

sửa

chữa bất cứ chỗ nào, đều không

thể

đến được điểm cuối đã

sắp

đặt từ trước. Đã

là

định mệnh thì

cũng

không cần

lo được hay lo mất, cứ thuận theo tự nhiên

mà liếp

diễn. Đường đi có biết bao

ghềnh

thác, đều cần bản thân mình

lấp

đầy. Trốn tránh cũng vô dụng, trên

thế

gian này, không ai có thể

trưởng thành

thay bạn

cả.

Ghi chú:

(1)

Ngoại

Than: Tên

một

khu vực nằm trong trung tâm thành

phố

Thượng

Hải.

Cao Ngạc

(khoảng 1738

1815), người thời nhà Thanh. Trước năm 1791,

Hồng

lâu mộng có tên

là Thạch

đầu ký và

chỉ

có 80 chương. Cao Ngạc đã

viết

thêm 40 chương sau cho

Thạch

đầu ký và đổi tên

tác phẩm

này

là Hồng

lâu

mộng.

(2)

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Phần

Quyển

Thứ Hai:

Nên Biết

Nổi Danh Nhân Lúc Còn

Sớm

Đám Mây Cô Độc

gẩng

đầu nhìn

lên vầng

mặt trời chói chang, tôi cảm thấy mình đang trần

trụi

đứng dưới vòm

trời,

bị phán xử giống như tất cả những kẻ vị thành

niên

lòng

đầy hoang mang, quá mất thời gian

vào việc

tự khen ngợi cũng như tự

khinh bỉ

bản thân.

(Trương Ái Linh ngữ lục)

Những

ngày

tháng hoa lê trắng

tựa tuyết, chim sớm hót véo von đã

không

còn. Dưới

bức tường bao thấp của tuổi ấu thơ, cây ngô đồng ấy đã

cao quá hiên

nhà. Dưới ánh nắng ban chiều, chú bướm hồng xinh đẹp lả lướt ấy, có phải cũng

đang già đi hay không? Còn

có cái

đêm đom đóm rực sáng, ai sẽ đến kể tiếp câu

chuyện

còn

chưa

kể đến hồi kết ấy? Tháng năm luôn nhân lúc người ta không

kịp

phòng

bị,

dần dần bò

lan trên hai vai bạn

và

tôi. Giấc

mộng vẫn chưa tỉnh về

thời

thơ ấu đó sẽ trao trả cho tháng năm, duy chỉ có tháng ngày theo ta như hình

như bóng, đến chết cũng không thay đổi.

Phải

tin rằng, sự an bài

của

thế sự thực ra rất công bằng, không có gì

là cố

ý.

Có lẽ,

cha mẹ ly dị đã

khiến

tâm hồn Trương Ái Linh vương một sự tiếc nuối

gương vỡ khó lành, nhưng vận mệnh lại tự đưa ra cho cô một lời giải thích

khác, cuộc

đời cần phải dùng

từng

ngày

từng

ngày để sửa chữa. Đi cùng

với

mẹ

cô còn có Trương

Mậu Uyên

người cô xưa nay vẫn luôn

bất

đồng chính kiến

với

cha của Trương Ái Linh, lại thêm đã

từng

cùng

mẹ

cô ra nước ngoài,

nên

hai người chung sống cực kỳ hòa

hợp.

Họ

sống trong một tòa

nhà lớn

kiểu Tây ở tô giới Pháp, mua một chiếc xe

hơi màu trắng, thuê

một

tài

xế

người Nga, một đầu bếp người Pháp, sống cuộc

sống

cực kỳ nho nhã

và thời

thượng. Cha cũng chuyển đến một căn nhà

trong

ngõ, tiếp

tục ngày

tháng ung dung tự

do theo cách mà

ông thích. Cha mẹ

cô thỏa

thuận,

Trương Ái Linh có thể thường xuyên đến thăm mẹ, thế nên, căn nhà của

bà

đã

trở

thành

bến

nghỉ ngơi mỗi khi cô cảm thấy mệt mỏi. Cô tin rằng, khi

lòng hoang mang mờ

mịt, bên

khung cửa

sổ của mẹ sẽ luôn có một ngọn đèn

thắp

sáng vì

cô.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Trong căn nhà của mẹ, lần đầu tiên Trương Ái Linh nhìn

thấy

bồn tắm bằng

gạch

men sứ và

bếp

gas.

Khi

ấy, cô rất vui, cảm thấy được an ủi, cảm thấy có

nơi gửi gắm. Nhưng chút ấm áp này

cũng

chỉ là

tạm

thời, mẹ cô lại sắp ra nước

ngoài, và lần

này

bà sẽ

đi Pháp học mỹ thuật. Giữa gia đình

và sự

tự do, Hoàng

Dật

Phạn đã

từng

chọn sự tự do. Khi cuộc hôn

nhân bi kịch

tan vỡ hoàn

toàn, bà

càng như được trút bỏ gánh nặng, về sau thiên

hạ

là

của

một mình

mình, giang

hồ

là

của

một mình

mình.

Khi đó, Trương Ái Linh đang sống ở trường, trước lúc đi, mẹ đã đến trường

thăm cô. Tình

cảnh

ly biệt lần này, đã

từng

được Trương Ái Linh miêu tả lại:

“Mẹ đến thăm tôi, tôi không có bất cứ biểu cảm luyến tiếc nào,

mẹ

hình

như

cũng

rất vui, sự tình

có thể

cứ trôi qua một cách trơn tru không để lại dấu vết

như thế, một chút phiền phức cũng không có, nhưng tôi biết mẹ đang nghĩ: ‘Thế

hệ

sau thật là

tàn nhẫn!’.

Đợi bà bước ra khỏi cổng, tôi đứng ở trong trường,

cách hàng thông cao to từ

rất xa nhìn

cánh cửa

sắt màu đỏ đó từ từ đóng lại, vẫn

là sự

lặng lẽ. Nhưng dần dần cảm thấy trong hoàn

cảnh

này

cần

phải rơi lệ, thế

là nước

mắt

tuôn trào, trong cơn gió rét lớn tiếng thổn thức, tự khóc cho mình

xem”.

Đây chính là Trương Ái Linh, mặc dầu cô của lúc ấy chẳng qua cũng chỉ

mười một, mười hai tuổi, nhưng đã

sớm

hiểu được phải kiên

nhẫn

và

thản

nhiên. Sự

thiếu vắng của người mẹ ảnh hưởng và

chuyển

biến tính tình

của

cô.

Tác phẩm

của cô luôn vô tình

bộc

lộ một sự lạnh lùng,

thiếu

tình

cảm

dịu dàng

và thương xót. Đó là bởi cô đã

giấu

những tình

cảm

mềm yếu vào nơi sâu kín

nhất

của trải tim, dùng

sự

vô tình để ngụy trang cho bản thân.

Cả

cuộc đời cô

đều lựa chọn thái độ trốn tránh, co mình đối với thế giới bên

ngoài, mà ngọn

nguồn

của nó chính là

nỗi

sợ bị tổn thương.

Trương Ái Linh biết rằng, bản thân cô xưa nay luôn là một đám mây cô độc,

dù bay về

phương nào thì đều phải dựa vào

sự lựa

chọn và

nắm

bắt của chính

mình. Mẹ

đi rồi, trong căn nhà

của

người cô vẫn còn

lưu

giữ hơi thở của mẹ.

Chiếc

bàn

bảy

miếng ghép

(1)

, màu sắc

nhẹ nhàng,

còn có rất

nhiều người đáng

mến

mà

cô không biết

đến rồi đi. Cô cho rằng, tất cả những thứ tốt nhất mà

cô

biết,

cho dù

là vật

chất hay tinh thần, đều được lưu giữ ở nơi đây. Tình

cảm

nồng

thắm giữa Trương Ái Linh và người cô cũng bắt đầu từ nơi này, hơn nữa

còn

được duy trì

một

cách sâu sắc suốt cả cuộc đời. Về mức độ nào đó, Trương

Ái Linh đã

tìm

được một

phần

của tình

mẹ

mà cô đã

bị

mất ở người cô của

mình. Cho nên, cô trân trọng.

Còn hết

thảy mọi thứ ở bên nhà người cha

ông Trương Đình

Trọng -

cô đều

coi thường. Trong Chuyện riêng

cô viết,

“Thuốc phiện, vị lão

tiên sinh dạy

trai tôi Hán Cao Tổ

luận,

tiểu

thuyết chương hồi, tất cả cứ sống một cách lười

nhác và âm thầm

như thế. Giống như người Ba Tư tôn sùng Hỏa giáo

(2)

, tôi

miễn

cưỡng chia thế giới thành

hai nửa,

ánh sáng và đêm tối, thiện và

ác, thần

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

và quỷ.

Những thứ thuộc về bên

cha tôi chắc

chắn

là không tốt

đẹp gì...”. Có thể

thấy,

trong tâm hồn Trương Ái Linh luôn phải đè

nén sự

hỗn loạn, cuộc sống

mòn gỉ.

Nhưng nội tâm cô có lúc lại thích thú cảm giác này,

thích thú khói mù

của

thuốc phiện, thích thú ánh mặt trời như sương mù, còn

có những

tờ báo

khổ

nhỏ

chất lung tung trong phòng.

Cô biết

cha cô cô đơn, chỉ là

mỗi

khi cô đơn

ông mới

biểu lộ tình

cảm

dịu dàng.

Cho dù như thế, cũng không thể thay đổi được điều gì,

yêu vẫn

là

yêu, hận

vẫn

là

hận.

Trong trái tim bé nhỏ của cô bắt đầu có rất nhiều kế hoạch to lớn. Cô

khao khát sau khi tốt

nghiệp trung học sẽ được đến Anh học đại học. Cô muốn

mình nổi

tiếng hơn cả Lâm Ngữ Đường, muốn mặc những bộ y phục tân kỳ

nhất,

được du lịch khắp thế giới. Ở Thượng Hải, cô có nhà

của

riêng

mình, sống

một

cuộc sống

giản

đơn phóng khoáng. Giản đơn phóng khoáng chính là cá tính

của

Trương Ái Linh. Cô ghét kiểu quẩn quanh vướng mắc mãi

mà không dứt.

Cô thà tự

mình

cắt

đứt hết thảy nhung nhớ, dù

là máu thịt

nhạt nhòa,

cũng

không hề

tiếc nuối.

Nhưng thế sự bất ổn, biển người chìm

nổi,

đó đâu phải nơi mà bản thân có

thể

làm

chủ.

Cha cô lại sắp kết hôn, khi người cô nói cho Trương Ái Linh tin

này, cô đã

bật

khóc. Trước đây cô đã

từng

đọc rất nhiều tiểu thuyết nói về mẹ

kế,

nhưng không ngờ câu chuyện này

lại

vận vào

bản

thân

mình. Khi

đó, trong

lòng Trương

Ái Linh chỉ có cảm giác bức bách: “Cho dù

thế

nào

cũng

không

thể

để chuyện này

xảy

ra. Nếu người phụ nữ đó ở trước mặt, đang đứng tựa vào

lan can sắt,

tôi nhất định sẽ đẩy cô ta từ ban công xuống, một trăm lần đều làm

như

thế

cả trăm lần”. Đây chẳng qua chỉ là câu nói đùa của một đứa trẻ bướng

bỉnh,

mặc dù

cô có thể

chấp nhận chuyện này

hay không, thì việc

cha cô sắp tái

hôn vẫn

là

một

sự thực không thể xóa bỏ được.

Gia đình

này lại

một lần nữa phải di chuyển và thay đổi.

Lần

này,

họ

chuyển

đến căn nhà Tây năm xưa, cũng chính là nơi Trương Ái Linh chào đời. Trước

đó cô không hề có bất cứ ký ức nào

về

nó, khi đã

có

đủ năng lực suy nghĩ, đến

kiểm

tra ngắm nghía căn nhà

này, cô chỉ

cảm thấy căn nhà

cũ

đã

gánh chịu

quá

nhiều

dấu ấn của lịch sử, lặp lại quá nhiều câu chuyện gia tộc, đến bầu không

khí cũng

trở nên mơ hồ.

Cô nói, những

nơi có mặt trời khiến người ta buồn ngủ, những nơi đầy bóng

râm lại

có hơi lạnh của mộ cổ. Ở nơi đây, cô thường xuyên

không thể

phân biệt

được, lúc

nào tỉnh

táo, lúc nào mơ hồ. Nhưng có điều cô rất rõ,

cô không thích

căn nhà này, không thích gia đình

này, vì

ở đây không có một ai đáng để cho cô

yêu mến.

Người mẹ kế Tôn Dụng Phàn

cũng

hút thuốc phiện, cô ta và

tài nữ

đương

thời

Lục Tiểu Mạn là

bạn

thân,

vì cả

hai đều nghiện thuốc, cho nên được gọi là

một

cặp “Phù

dung tiên tử”.

Khi ấy, Lục Tiểu Mạn và

Từ

Chí Ma đang sống ở

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

thôn Tứ

Minh, thường xuyên

mở

tiệc mời Tôn Dụng Phàn,

vì thế,

Trương Ái

Linh cũng

từng có lần may mắn được tham dự, nhưng trong văn chương của cô

về

sau này

không hề

nhắc đến Lục Tiểu Mạn. Có lẽ, cô đã

chuyển

sự căm ghét

đối với mẹ kế sang Lục Tiểu Mạn. Ở thời Dân Quốc, Lục Tiểu Mạn là

một

cô

gái giống

như hoa anh túc, một yêu

tinh thập

toàn

thập

mỹ. Không biết bao

nhiêu người uống chén

thuốc

độc phong tình

thơm

ngát đó xong, đứt ruột mà

chết,

không hề hối hận.

Kỳ

thực, mẹ kế đối xử với Trương Ái Linh cũng không tệ, càng không đến

nỗi

gọi là

cay nghiệt.

Trước khi được gả đến Trương phủ, cô ta nghe nói vóc

dáng của

mình

và Trương

Ái Linh

cũng

tương đương, nên đã

mang hai hòm

quần

áo mà

chất

liệu đều là

loại

thượng hạng của mình đến cho Trương Ái Linh

mặc.

Nhưng Trương Ái Linh lại cho rằng hành động đó là

bố

thí, là

làm nhục

cô, cô vẫn

không chịu tha thứ. Trong Đối chiếu ký cô từng viết: “Có một thời kỳ

sống

dưới ách thống trị của mẹ kế, bị ép mặc quần áo thừa của cô ta. Vĩnh viễn

không thể

quên được chiếc sườn xám bằng gấm mỏng màu

hồng

đậm, cái màu

thịt

bò

chết,

mặc hay không mặc vào người, đều thấy toàn thân như tê cóng;

mùa đông đã

qua, mà vẫn

còn

những

vết sẹo của chứng tê

buốt -

đó chính là sự

căm ghét và tủi nhục”.

Ngôn ngữ

sắc bén nhường này,

chính là không buông tha. Ngẫm

ra trên văn

đàn, ngoài Trương Ái Linh ra, mấy người có được bút lực như vậy, mấy người

có thể

miêu

tả

một chiếc

áo cũ

lâm ly tinh tế đến thế. Đó là

vì cô quá kiêu hãnh,

quá tự

tôn. Về sau, Trương Ái Linh dùng ngòi

bút tài hoa kỳ

diệu của mình,

nhiều

lần phê

phán hình tượng

của mẹ kế Tôn Dụng Phàn.

Kỳ

thực Tôn Dụng

Phàn cũng

xuất thân từ danh gia vọng tộc hiển hách,

chỉ

là sau này gia đạo sa

sút, mà Trương Đình

Trọng

lại được thừa kế sản nghiệp lớn của tổ tiên,

nên Tôn

Dụng

Phàn

bị

người nhà

mai mối

gả đến Trương gia.

Cả

đời Tôn Dụng Phàn ngoài “ả phù dung” làm tri kỷ ra, thì

chưa

hề phạm

bất

cứ lỗi lầm nào.

Nếu

như

không phải

chịu ảnh hưởng của gia cảnh, không bị

nghiện

thuốc phiện, cô ta cũng không cần làm

vợ

kế của Trương Đình

Trọng,

càng không cần

làm

mẹ

kế của hai đứa trẻ. Nhưng sự căm ghét của Trương Ái

Linh với

cô ta là điều đương nhiên. Trên thế gian này,

có lẽ

không có đứa trẻ

nào có thể

khoan dung đến độ thích mẹ kế của mình

một

cách thực lòng.

Cô

không thích về

nhà,

vì không muốn

nhìn

thấy

cảnh tượng trụy lạc cha và

mẹ

kế

cùng nằm

trên

sập,

hút thuốc phiện nhả khói mù

mịt.

Trong mắt Trương Ái

Linh, Tôn Dụng Phàn quá ti tiện,

quá hèn

hạ,

chỉ biết chìm đắm trong hoan lạc,

mặc

kệ ngày tháng trôi qua như thoi đưa.

Điều khiến Trương Ái Linh cảm thấy đau khổ nhất là,

ngày ngày cha và mẹ

kế

sống một cuộc sống xa xỉ và

buông thả

như thế, nhưng lại không cho cô tiền

nộp

học phí học đàn piano. Trương Ái Linh còn

nhớ,

mỗi lần xin cha tiền học

phí, đều gặp phải sự trì

hoãn thoái thác của

ông: “Tôi đứng trước cửa hiệu thuốc

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

phiện,

rất lâu, rất lâu, mà

vẫn

không được trả lời”. Đối với một bé gái cực kỳ

giàu lòng tự

tôn mà nói, đây chắc chắn là

một

sự tổn thương không thể nào

tha

thứ

được. Trên

thế

gian không có nơi nào có thể tìm được những thứ quý giá

nữa,

điều cô có thể làm

là khiến

cho bản thân mình

càng sạch

sẽ hơn, thoải mái

hơn.

Tháng ngày như thêu, tuế nguyệt kết kén.

Những

thứ đã

cho rằng

tốt đẹp

trong ký

ức, đến nay lại hoàn toàn ngược lại. Dù cho như thế, ngày tháng như

mây vẫn

phải trôi qua một cách cố chấp, dẫu đi đến nơi sơn cùng thủy tận, cũng

sẽ

có một ngả rẽ để bạn bước ra. Chỉ là

vầng

trăng sáng treo ngoài

cửa

sổ đó,

khi tỉnh

mình

ta biết,

khi say ai người hiểu đây?

Ghi chú:

Bàn bảy

miếng ghép, hay các dụng cụ bằng bảy miếng ghép màu

là một

là

một

loại đồ chơi phát triển trí lực được lưu truyền và

sử

dụng rộng rãi

trong dân

tộc

Hán.

Hỏa

giáo (Zoroastrianism)

còn

được gọi là

Bái hỏa

giáo, Hỏa yêu

giáo

hoặc

Đạo Zarathushtra là

một

tôn giáo cổ của Ba Tư do nhà tiên tri Zarathushtra

sáng lập

cách đây hơn 1000 năm trước Công Nguyên

và là một

trong những tôn

giáo lâu đời nhất của nhân loại, với bộ kinh chính

thức

là

kinh Avesta (Cổ

kinh

Ba Tư).

(2)

(1)

Vườn Trường Xanh Xanh

ôi không nỡ

nhìn

anh vui vẻ,

điều ấy càng

khiến

tôi buồn lòng

hơn!

Tạm

biệt!

Nhân sinh hợp tan, vốn là

bình thường,

dù

thế

nào,

chúng tôi vẫn

sẽ có một

ngày chia tay đầy nước mắt!

(Trương Ái Linh

ngữ

lục)

Tháng ngày im lìm, khi bạn

tựa cửa nghe mưa rơi, ngồi trên

lầu

gác ngắm

mây bay, thì năm

tháng đã

trôi qua thật

xa. Con người đi giữa thế gian, đều phải

đeo những chiếc mặt nạ khác nhau. Không phải vì

giả

tạo, mà

là rất

nhiều lúc

cần

phải trốn tránh

tự

nhiên,

thuận

theo hoàn

cảnh.

Nếu bạn không thể thay đổi

cuộc

sống, thì

phải

vì

cuộc

sống mà đổi thay chính mình.

Khi còn rất

nhỏ, Trương Ái Linh đã

hiểu

được đạo lý này.

Cha tái hôn, khiến

cô dẫu

chán ghét nhưng vẫn phải quay về căn nhà âm dương hỗn độn đó. Nhìn

em trai chịu

sự ngược đãi,

nhưng

lại không biết trốn tránh ở đâu, cô thấy đau

lòng cực

độ. Đối mặt với sự châm chọc cạnh khóe của mẹ kế, cô cũng bó tay hết

cách, chỉ

cảm thấy nhục nhã

muôn phần.

Nhìn

gương

mặt khóc lóc của mình

trong gương, cô

từng

nghiến răng thề: “Sẽ có một ngày

ta phải

báo thù”.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Sau này, Trương Ái Linh từng nói, những năm trung học cô sống không hề

vui vẻ,

nội tâm bị đè nén, đối diện với những người những việc mà

mình không

thể

làm

gì

được, cô luôn giữ im lặng. Chỉ khi đến nhà người cô hoặc là

khi

ở

trường, ngày

tháng của

cô mới được coi là

tinh khiết

giản đơn như nước, sáng tỏ

thấu

triệt như tranh.

Những

năm trung học của Trương Ái Linh không phải chỉ toàn mưa thảm

gió sầu.

Cô cũng từng có rất nhiều niềm vui đơn thuần của một nữ sinh, từng

trải

qua những ngày

rực

rỡ nắm tay nhau giữa mùa xuân. Tính cô hướng nội, tư

chất

thẩm mỹ trời cho đều vượt trội so với đám bạn bè

cùng trang lứa,

hơn nữa

cô thường không quan tâm để ý đến những chuyện vụn vặt trong cuộc sống.

Nhưng cô cũng thường cùng

các chị

em họ dạo phố, xem phim, dẫn em trai đi

mua đồ ăn vặt.

Khi gặp

người lạ, đa phần cô đều im lặng. Chỉ có khi đi cùng

chị

em họ và

những

người bạn học thân thiết, cô mới thể hiện là người vô cùng

vui vẻ.

Đặc

biệt

khi nhắc đến những bộ tiểu thuyết, bộ phim và

những

vở kịch mà

cô thích,

gương mặt cô hớn hở, bàn

tán thao thao bất

tuyệt. Khi ấy, bạn sẽ hoàn

toàn quên

mất

rằng, cô là

một

cô gái tính tình

lạnh

lùng,

trong lòng

ẩn chứa vết thương sâu

kín.

Mỗi

người đều có nhiều tính cách, tùy

những

hoàn

cảnh

khác nhau mà

thể

hiện

những cái tôi khác nhau, hoặc vui vẻ, hoặc lạnh lùng;

hoặc

đơn giản, hoặc

già dặn.

Có lẽ chỉ khi phải đối diện với tâm hồn mình,

con người

mới có thể gỡ

chiếc

mặt nạ đang đeo đi, nhìn

thấy

cái tôi chân thực nhất của chính

mình. Bởi

dẫu

có ở bên

cạnh

người mình

yêu quý, cũng

khó tránh khỏi cảm giác xa lạ và

quạnh

quẽ.

Khi học

trung học, Trương Ái Linh đã

say mê sáng tác và nhân lúc mọi

người không chuẩn bị, đã

một

mình

âm thầm

cực khổ sáng tác. Do quá ham đọc

sách, nên khi học

trung học, cô đã

bị

cận thị, phải đeo kính. Dáng người cô cao,

lại

gầy, tuy mặc bộ đồ đơn giản nhưng vẫn không che giấu được khí chất văn

nhã của

người đọc sách. Có thể cô không đủ xinh đẹp, nhưng xưa nay cô luôn

mang đến một cảm giác phi phàm,

xuất chúng cho những

người tiếp xúc với

mình. Có người

nói, một tài

nữ

như cô, chỉ cần có duyên đi lướt qua, là

buộc

phải

ngoái lại nhìn.

Năm Trương Ái Linh mười hai tuổi, cô đã được đăng truyện ngắn đầu tiên

Cô gái bất

hạnh trên

tập

san Phượng Tảo của trường

nữ

sinh St’s Maria. Tuy chỉ

vỏn

vẹn một nghìn

bốn

trăm chữ, tình

tiết

cũng đơn giản non nớt, nhưng đối với

một

nữ sinh tuổi đời mới mười hai mà

nói, chắc

chắn đây là

một

chuyện kinh

ngạc

và

tuyệt

vời; đối với sự nghiệp sáng tác của cô thì đây cũng là

một

khởi

đầu tốt đẹp và phi thường. Cô gái bất hạnh kể về bi kịch của một cô gái xinh

đẹp thuần khiết bị hủy hoại, đối mặt với vận mệnh, nữ nhân vật chính chỉ có thể

bỏ

trốn, sống phiêu

bạt

suốt quãng đời còn

lại

của mình.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

“Tôi

không nỡ

nhìn

thấy

anh vui vẻ, điều ấy càng

khiến

tôi buồn lòng

hơn

nữa!

Tạm biệt! Nhân sinh hợp tan, vốn là

bình thường,

dù

thế

nào,

chúng tôi

vẫn

sẽ có một ngày chia tay đầy nước mắt!”. Trương Ái Linh khi ấy, đã

sớm

quen với

sự ly hợp của đời người. Hơn nữa đối diện với sự biệt ly, cô còn

học

được cách lạnh lùng trước mặt người khác, quay người rồi mới rơi nước mắt.

Cô biết,

chặng đường nhân sinh đầy gian truân, đa phần chỉ có mình

độc hành

mà thôi.

Năm thứ hai, Trương Ái Linh lại tiếp tục đăng bài

tản

văn đầu tiên

Chạng

vạng

trên

tập

san Phượng Tảo. Bài

tản

văn này

thể

hiện những suy nghĩ không

hợp

với lứa tuổi của cô. Trong sắc xuân rực rỡ mà

mắt

nhìn

không xuể

đó, cô lại

than thở

tuổi xuân đời người ngắn ngủi trôi mau, không được như những cánh

bướm sớm sinh tối chết khiến người ta ngưỡng mộ biết mấy. Trong những năm

tháng thanh xuân đẹp như hoa ấy, đáng lẽ cái cô nên

nhìn là non xanh nước

biếc

mơn mởn. Nhưng lòng

cô lại

hướng đến những tâm sự đầy trắc trở, cảm thán

cho mây khói đời người, cho mỹ nhân buổi xế chiều. Có lẽ, đây chính là điểm

vượt trội của Trương Ái Linh, khiến chúng ta nhìn

thấy

một cô gái, đứng trong

buổi

hoàng

hôn tuyệt

đẹp ngắm nhìn

thời

gian trôi qua như nước chảy, chầm

chậm

đi xa dần, xa dần.

Trương Ái Linh yêu những năm tháng ở trường học, cô thông minh bẩm

sinh,

thành tích các môn đều đứng đầu. Và điều quan trọng nhất là ở trường học,

cô có thể

tự do sáng tác. Nghe những lời khen ngợi của giáo viên,

nhìn ánh mắt

ngưỡng mộ của bạn bè,

tự

đáy lòng

cô nảy

sinh sự an ủi và

niềm

tự hào

mà

người bình

thường

đều có. Tình

yêu sâu

đậm với văn chương ấy, trong rất nhiều

đêm tối trăng sáng sao thưa, càng trở nên

sục

sôi hơn nữa.

Trương Ái Linh thích học những tiết quốc văn (ngữ văn), vừa hay trường

học

lại mới có một thầy Uông tài

hoa, có kiến

thức sâu rộng và

cực

kỳ chú

trọng

môn quốc

văn mới chuyển đến. Lúc đầu, thầy Uông chú ý đến Trương Ái Linh

là vì một

bài

tập

làm văn có tựa đề Ngắm mây với lối hành văn trôi chảy và

từ

ngữ

hoa lệ của cô. Sau đó, thầy Uông chủ động quan tâm đến cô ngày

một

nhiều

lên. Khi

ấy Trương Ái

Linh cao ráo, nên ngồi

ở góc trong của bàn

cuối

lớp với

khuôn mặt

không biểu cảm và cách ăn mặc tùy

ý. Cô không xinh

đẹp, nhưng ở

cô lại

toát lên

một

khí chất đặc biệt khiến người ta phải nhiều lần ngoái nhìn.

Trương Ái Linh yêu thích văn chương, tài tình

xuất

chúng, ngoài

viết

bài

cho

tập

san của trường ra, cô không tham gia bất cứ hội thơ hay nhóm nhạc nào. Ấn

tượng mà

nữ

sinh đặc biệt này để lại cho thầy giáo và

bạn

học là

vừa

cao ngạo

lại

vừa nhạt nhòa.

Cô không chạy

theo thói tục, cho nên

giữa

dòng

người,

thật

khó nắm

bắt được bóng dáng của cô. Thế nhưng, cái tên Trương Ái Linh vẫn

hiện

hữu ở bất kỳ nơi đâu.

Về

sau, trên

tập

san Quốc hưng của trường, Trương Ái Linh đăng những

truyện

ngắn như Trâu, Bá vương biệt Cơ, Ba nguyên tắc đọc sách báo cáo và

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Nhược Hinh Bình,

trên tập

san Phượng Tảo cho đăng Bàn

về

tương lai của

truyện

tranh. Trong đó, Bá vương biệt Cơ được đông đảo giáo viên

và học

sinh

quan tâm và yêu thích. Thầy

Uông cực kỳ tán thưởng bài văn này: “So với Cái

chết

của Sở Bá vương

(1)

của

Quách Mạt Nhược, đơn giản có thể nói chỉ có hơn

chứ

không có kém, nếu cứ tiếp tục cố gắng, tiền đồ tương lai thật không thể

đánh giá hết được!”.

Nàng Ngu Cơ trong truyện ngắn này,

không phải

chết khi Hạng Vũ thất bại

vì

đường cùng

quẫn

bách không lối thoát, mà

là chết

khi hưng thịnh nhất, dẫn

đến quá trình

suy tàn

đó. Người con gái tên

gọi

Ngu Cơ dự báo trước được kết

cục,

nhân khi tất cả còn

chưa

đến điểm tận cùng, đã

quyết

liệt hủy diệt chính

mình. Câu nói sau cùng của

nàng là: “Ta thích kết cục đó”. Trương Ái

Linh của

năm ấy, mới mười bảy tuổi. Một thiếu nữ mười bảy tuổi, lại có thể nhìn

thấu

đời

người như thế.

Mấy

năm học trong trường nữ sinh St’s Maria, hoạt động mà Trương Ái

Linh thực

sự say mê

là nghiên cứu

Hồng lâu mộng. Thậm chí cô còn

dành thời

gian ngoài giờ

học, để viết một bộ tiểu thuyết chương hồi tên

là Hồng

lâu mộng

hiện

đại, gồm hai tập thượng và

hạ.

Khi ấy, cô đã

biết

hiện đại hóa các nhân vật

cổ

điển, lối viết của cô rất đặc sắc mới mẻ, lại nghiêm

khắc

phê

phán thế

thái

nhân tình. Cha cô

đọc xong,

cũng

tán dương không ngớt. Cứ cách khoảng dăm

ba năm, Trương Ái Linh lại đọc lại Hồng lâu mộng một lần. Cô từng than rằng:

“Ấn tượng mỗi lần đều khác nhau. Hiện tại đọc lại chỉ thấy những phiền não

nảy

sinh giữa con người với con người. Khả năng thưởng

thức

của con người là

có hạn,

nhưng Hồng lâu mộng mãi

mãi là tác phẩm

‘đòi

một

được mười’

(2)

”.

Thời

trung học đã đi đến hồi kết lúc nào không hay. Dường như có một giấc

mơ đầy xúc động lưu giữ trong buổi sớm mùa xuân nào đó, còn

chưa

từng thức

tỉnh.

Còn

có một

thiếu niên

dịu

dàng, đứng dưới ngọn đèn đường bên

ngoài

trường học, chưa từng nắm tay, đã

bỏ

lỡ nhau. Những tháng ngày thanh xuân đã

từng

muốn lướt qua ấy rạng rỡ chói lòa

như

pháo hoa, tan thành tro bụi, không

để dấu vết.

Đối với Trương Ái Linh, quãng

thời

gian học trung học này

hẳn

là

khó quên.

Nhiều

năm về sau, cô vẫn sẽ nhớ đến rừng mai trong trường, những con đường

nhỏ

giao nhau chằng chịt và

gác chuông cổ

kính. Trong mái trường ấy, cô đã

viết

nên

những

áng văn vừa tươi mới lại vừa non nớt đó, cô đã

quên

đi rất nhiều

điều không vui ở nhà. Đó cũng là nơi đã

tác thành cho giấc

mộng văn chương

khiến

cô kiêu

hãnh một

đời.

Trước lúc ra đi, Trương Ái Linh đã

tự

tay vẽ truyện tranh tặng cho lễ tốt

nghiệp

của các bạn nữ trên

tập

san của nhà trường. Mỗi người đều được cô tặng

cho những

vai diễn khác nhau, trông rất sinh động có thần, thú vị và đa dạng.

Cô tự

vẽ mình

thành một

bà

thầy

bói tay cầm một quả cầu thủy tinh, chỉ là

không biết,

cô có thể bói cho vận mệnh của ai.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Bao năm trôi qua, chúng ta còn

có thể

nhìn

thấy

bức ảnh cũ của nữ sinh

trường St’s Maria. Những nữ sinh tóc cắt ngắn, mặc sườn xám nhạt màu,

thuần

khiết

biết bao, thánh thiện biết bao. Dẫu cho đó chỉ là

bức

ảnh đen trắng, hơn

nữa

còn

nhòe nhoẹt

không rõ.

Nhưng

dòng

sông thiếu

niên ấy trong

trẻo

đến

mức

có thể nhìn

xuyên

đáy. Ký ức của những ngày xưa trầm tĩnh, an nhiên dưới

đáy nước sâu. Nhìn

mãi nhìn mãi, khiến

người ta phải xúc động mà rơi lệ. Đó là

vì chúng ta

đều đã

từng

xinh đẹp, chỉ là

không còn trẻ

trung nữa mà

thôi.

Tạm

biệt, mái trường thuần khiết như sương sớm. Tạm biệt, tháng ngày

làm

bạn

với tuổi thanh xuân. Phải tin rằng, ở bến bờ của năm tháng, sẽ có một con

thuyền

vượt sông, chở chúng ta đến một phương xa nào đó. Đóng cánh cửa quá

khứ

lại trong ngõ

nhỏ

mà tháng năm vẫn còn

lưu luyến,

dường như luôn có một

giọng

nói đang hỏi: Có hay chăng một loại thanh xuân, mang tên

trở

lại?

Ghi chú:

(1)

Viết

đúng phải là

Sở

Bá Vương tự sát.

“Đòi

một

được mười”: Một thành

ngữ

của Trung Quốc, có nghĩa là

bạn

yêu cầu

một phần, nhưng đối phương lại đưa cho bạn mười phần. Đây là

lời

khen ngợi

tột bật đối với tác phẩm.

(2)

Tái Sinh Sau Tai Nạn

ất cả những gì

liên quan

đến việc cho

và nhận

niềm vui, đều không cần

tính toán chi li nữa.

Tính toán làm

gì?

Đau khổ thì

dài

đằng đẵng, đời người thì

ngắn ngủi

vô cùng.

(Trương Ái Linh ngữ lục)

Thời

gian xanh ngắt, đó là

vì chúng ta

đều đang già đi. Đến nay nhìn

lại,

Bến

Thượng Hải vận những chiếc áo gấm hoa lệ, cao quý mà

yểu

điệu, tuyệt thế mà

đơn độc. Thành

phố

này,

vào những

năm ba mươi của thế kỷ trước, đã

từng

trải

qua khói lửa

liên

miên thời

loạn thế, dấy lên

vô số

sóng gió giang hồ. Chỉ là

biển

biếc hóa nương dâu, tất cả của tất cả đều bị khóa kín trong tòa

thành. Quá

khứ

đó, đã

sớm

tĩnh mịch an bình

từ

lâu.

Cơn gió Dân Quốc thổi lướt qua mọi ngóc

ngách của

Bến Thượng Hải. Mà

con người của thời đại đó, luôn mải miết đi tìm

chốn

về của nhân sinh trong cơn

hoảng loạn.

Sau này, trong văn chương của Trương Ái Linh, chúng ta luôn đọc

được một từ “loạn thế”. Nhìn

lại

hoàn

cảnh

nơi cả đời cô sinh sống, những

câu

chuyện

cô trải qua, quả sự là

hỗn

loạn liên

miên. Có thể

tầm nhìn

của

tôi thiển

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

cận,

nên

luôn cảm

thấy thế sự mênh mông như gió mây, cho dù trong thời thái

bình thịnh

trị, cũng không thể trốn tránh được cuộc đời máu lệ đan xen.

Mẹ

của Trương Ái Linh đã

về

Trung Quốc giữa thời loạn lạc, người phụ nữ

tân tiến

mấy lần ra nước ngoài này, đã

sớm

quen với rối ren, không sợ gió

sương. Đối mặt với sự kiện mẹ về nước, bề ngoài tưởng chừng Trương Ái Linh

không để tâm, nhưng kỳ thực trong lòng

cô lại

đang dâng

trào một

niềm vui vô

tận.

Bởi Trương Ái Linh lúc này đã

là một

thiếu nữ đương tuổi xuân thì

xinh

đẹp, khí chất Âu Mỹ lãng

mạn

mê

hoặc

lòng

người

toát ra từ trên người mẹ cô,

khiến

cô say đắm ngất ngây. Những phong cảnh tuyệt diễm, những câu chuyện

truyền kỳ

của nước ngoài

mà mẹ

kể, khiến cô hết lòng

ngưỡng

mộ và

say mê.

Khi

ấy, Trương Ái Linh chán ghét bầu không khí trong gia đình,

không thể

kìm

được mong ước muốn ra nước ngoài.

Mẹ

trở về, Trương Ái Linh càng không muốn quay về căn nhà

của

cha, cô

thường xuyên ở lì ở nhà

mẹ

từ sáng đến tối, đến khi trăng nhú lên

mới

lưu luyến

không nỡ

quay về. Nhiều lần như thế, cha cô rất phật ý, ông cảm thấy đứa con

gái mà mình nuôi nấng,

dạy dỗ bao năm nay, đã để hết tâm trí ở nhà bên đó.

Đặc biệt, khi Trương Ái Linh đề

xuất

muốn đi du học ở nước ngoài, Trương

Đình

Trọng

liền nổi giận, nghĩ con gái đã

bị

mẹ ruột xúi giục. Mẹ kế được thể

mắng

nhiếc: “Mẹ mày đã

ly hôn còn muốn

can thiệp vào

việc

nhà

này. Nếu

đã

không thể

từ bỏ được nơi này, thì

sao không quay về?

Tiếc là đã

muộn

một

bước, quay về cũng chỉ đành

làm vợ

lẽ thôi!”.

Sự

sỉ nhục như thế, khiến nỗi căm hận của Trương Ái Linh đối với mẹ kế

ngày càng tăng. Trước sau gì

Trương

Đình

Trọng

vẫn là

một

người bảo thủ,

Hoàng Dật

Phạn và Trương Mậu Uyên ra nước ngoài

khiến

ông

lĩnh

hội một

cách sâu sắc

rằng, một người phụ nữ chỉ cần bước vào con đường của thời đại

mới,

là

không thể

tìm

lại

được vẻ đẹp trang nhã

truyền

thống của phụ nữ

phương Đông nữa. Và

quan trọng

hơn nữa là, trong nhà đã

phải

chi một khoản

tiền

khổng lồ cho hai người hút thuốc phiện, đến tiền học đàn

piano của

Trương

Ái Linh ông còn tiếc

không cho, thì

làm sao có thể

tình

nguyện

bỏ tiền cho cô đi

du học?

Chiến

tranh Tùng

Hộ

(13/8/1937

- 26/11/1937) bất

ngờ nổ ra, toàn

bộ

Bến

Thượng Hải chìm

trong hỗn

loạn với

khói lửa

và

thuốc

súng. Có người bỏ nhà

bỏ

cửa để chạy trốn, có người ngồi chờ chết, mặc sức hưởng lạc. Trong đêm

nghe tiếng

pháo súng, không thể nào

yên giấc.

Trương Ái Linh xin cha cho đến

ở nhà người cô mấy ngày, Trương Đình

Trọng

biết con gái đến nhà

cô có nghĩa

là đến nhà

mẹ,

trong lòng

tuy không vui, nhưng

cũng không nỡ từ chối, đành

đồng ý.

Đến nhà

mẹ,

giống như chim mỏi về tổ, mặc bên

ngoài loạn

thế rối ren,

nhưng trong lòng

cô lại

trong sạch như lưu ly, không bị phiền nhiễu. Nhưng thời

gian thúc giục

con người, chớp mắt thôi đã

hai tuần

trôi qua. Khi cô hoàn

toàn

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

không tình nguyện

quay về nhà cha, đã

nhìn thấy

mẹ kế mặt mày

sầm

sì

ngồi

trong phòng khách, căn

vặn cô: “Tại sao mày đi mà không nói trước với ta một

tiếng?”.

Trương Ái Linh không biết làm

thế

nào,

chỉ

lạnh nhạt trả lời: “Con đã

nói với

cha rồi”. Mẹ kế giận dữ quát: “À,

nói với

cha rồi! Trong mắt mày

còn có

ta không?”.

Lời

vừa thốt ra, một cái tát giáng xuống khiến cho Trương Ái Linh nảy đom

đóm mắt. Trương Ái Linh cảm thấy nhục nhã

bội

phần, vốn muốn đánh trả,

nhưng bị bà

vú già trong phủ

ngăn lại. Lúc ấy, mẹ kế giả vờ chạy lên

lầu,

hét

lớn:

“Nó đánh tôi! Nó đánh tôi”, rồi cha Trương Ái Linh không thèm hỏi rõ

ngọn

nguồn, đã đánh đập cô một trận.

“Trong khoảnh khắc đó, tất cả đều trở nên

vô cùng rõ ràng, tiếp

đó trong

phòng

ăn tối tăm bên

ngoài cửa

chớp, thức ăn đã được bày

lên bàn, chiếc

ang cá

vàng trống

rỗng, trên

chiếc

ang bằng sứ trắng vẽ những sợi rong màu đỏ cam.

Cha tôi giậm

giậm chiếc dép lê,

chạy

bình

bịch

xuống lầu, tóm lấy tôi,

chân tay

vung lên loạn

xạ, quát lớn: ‘Mày

còn

đánh người! Mày đánh cô ấy thì

tao

đánh

mày! Hôm nay tao phải

đánh chết mày!’. Tôi cảm thấy đầu tôi hết chúi về bên

này lại

chúi sang bên

kia, hết

lần này đến lần khác, tai tôi ù đi. Tôi ngồi trên

mặt

đất, nằm sóng soài trên đất, ông vẫn túm lấy tóc tôi mà đá liên tục. Cuối cùng

bị

mọi

người giằng ra...”.

Đây là đoạn Trương Ái Linh miêu tả tình

cảnh

lúc bấy giờ trong Chuyện

riêng. Sở

dĩ cô tả lại không tiếc lời như thế, là

vì

đây là lần đầu tiên

trong cuộc

đời

cô phải

gánh chịu một nỗi nhục nhã

lớn

đến vậy. Cơn mưa đòn

của

cha đã

phá tan chút lưu luyến cuối cùng

của

cô đối với gia đình

này một

cách triệt để.

Chút tình thân vốn

đã

mỏng

manh, đến giờ phút này đã

hoàn toàn biến

mất. Sau

đó, Trương Ái Linh càng che

giấu

thật kỹ những tình

cảm

trong nội tâm của

mình, cô không dám yêu thương

dễ dàng.

Bởi

vì

cô biết,

cần phải lạnh lùng đối

chọi

với thế giới hoang mang này,

thậm

chí đến hận cũng cần dũng cảm, cần

sức

lực.

Nhìn những

vết thương chồng chất của mình

trong

gương, Trương Ái Linh

muốn

khóc mà không có nước mắt. Ngày hôm sau, Trương Mậu Uyên

nghe tin

đến khuyên

can. Mẹ

kế vừa nhìn

thấy

người cô đã

cười

nhạt: “Đến để bắt thuốc

phiện

hả?”, không đợi người cô mở miệng, cha cô đã

nhảy

từ trên

sập

hút thuốc

xuống,

lấy tẩu thuốc phang thẳng vào đầu em gái, khiến người cô cũng bị

thương, phải nhập viện. Trương Mậu Uyên

muốn

đến báo phòng

Tuần

bổ,

nhưng lại cảm thấy chuyện này

là chuyện

xấu hổ của gia đình,

thực

sự quả mất

mặt

nên

mới

thôi không đi nữa.

Khi

ấy, Trương Đình

Trọng

giống như một con dã

thú bị

thương lên cơn

giận

dữ, đánh mất lý trí. Ông đem tất cả những nỗi uất ức bao năm nay, sự sa

ngã của

bao năm nay, và

tất

cả những đau buồn, trút hết lên người Trương Ái

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Linh. Có lẽ

khi sự việc qua đi, ông

mới

nhanh chóng tỉnh ngộ, nhưng hối hận

không kịp.

Còn

Trương

Ái Linh nhiều năm về sau nhìn

lại

sự kiện này,

sẽ

cảm

thấy

kỳ thực cha mình

vừa

đáng thương lại vừa đáng trách biết bao. Sự thay đổi

của

một triều đại, đã

khiến

linh hồn của biết bao người đổi

thay theo, khiến

họ

nhìn mà không hiểu

bản thân xa lạ của mình.

Cha cô phao tin rằng

muốn dùng

súng bắn

chết cô. Trương Ái Linh bị giam

trong một

căn phòng

trống.

Đây là nơi cô đã

chào

đời, căn nhà

gánh cả

trăm

năm sương gió này, đến nay lại trở nên

hoang lạnh

như thế, chẳng còn

tình

người như thế. Ánh trăng màu

xanh tối

chiếu trên

ván sàn, âm thầm

ẩn chứa

những

ý đồ giết người. Trương Ái Linh biết cha không thể giết cô, nhưng cô lo

rằng,

cứ bị giam như thế vài năm, đến khi được ra ngoài,

cô sẽ

chẳng còn

là cô

nữa.

Ngồi tựa vào

hàng lan can tre, bầu

trời xanh thăm thẳm, khói súng vẫn như

xưa, trong lòng

cô mong

đợi sẽ có một phát đạn rơi vào giữa nhà

cô, dù cho

phải

cùng

chết

với bọn họ cô cũng cam lòng.

Hoa bạch

ngọc lan bên

ngoài cửa

sổ đã

nở

những đóa hoa

to trắng

muốt.

Trương Ái Linh nói, nó giống như một chiếc khăn tay bị nhuốm bẩn, lại giống

như một tờ giấy hỏng bị vứt bỏ, bị lãng

quên nơi

đó. Xưa nay cô chưa từng gặp

một

loài

hoa nào lẳng

lơ mà xúi quẩy đến thế. Có thể thấy, tâm trạng của một

người quan

trọng

đến nhường nào,

cảnh

tượng đẹp lúc ấy đối với Trương Ái

Linh cũng

thành

vô nghĩa

mà

thôi.

Trương Ái Linh bị ốm, trận ốm này kéo dài đến nửa năm. Khi mơ màng nằm

trên giường bệnh, nhìn

bầu

trời thu đông màu

xanh nhạt,

quên đi triều đại, quên

đi năm

tháng. Cô cảm

thấy mình đã

già

đi biết bao nhiêu năm, rồi sẽ chết đi

trong mông lung như thế. Nhưng cô cũng chưa từng ngừng ý nghĩ trốn chạy, dù

cho cô đã

sớm

bị cầm tù đến mức giống như một cái xác sống vô hồn.

Trong một

đêm

giữa

mùa đông, cuối cùng Trương Ái Linh cũng đợi được cơ

hội.

Được sự giúp đỡ của người hầu Hà

Can, nhân lúc hai viên tuần

cảnh đổi ca,

cô đã

khéo léo trốn

ra ngoài

không gây ra một

tiếng động nào.

Khi thực

sự đứng

trên đường phố lạnh căm căm, dưới đèn đường chỉ thấy một vùng

giá lạnh,

Trương Ái Linh thấy “Thế giới thân thương biết bao! Tôi vội vã đi dọc phố, mỗi

bước chân trên

mặt

đất đều là

một

nụ hôn kêu vang. Hơn nữa, tôi còn

mặc

cả

giá tiền

với một phu xe ở cách nhà

tôi không xa, tôi thực

sự sung sướng vì

tôi

còn chưa

quên cách mặc cả như thế nào...” Trương Ái Linh bấy giờ giống như

một

chú chim bị thương vì

cầm

tù,

chỉ

cần được chắp cánh, là

sẽ

nhớ ra phải

bay lên như thế nào.

Bị

giam cầm gần nửa năm, chịu hết mọi giày

vò, Trương

Ái Linh cảm nhận

rằng,

trong sân khấu nhân gian mênh

mang này, hóa ra sống

một mình

cũng

không đáng sợ đến vậy. Trái tim mỏng manh của cô bắt đầu trở nên

cứng

rắn

hơn, ung dung hơn. Cô tin rằng, dù con tim đã

nhiễm

sương tuyết, chỉ cần mở

cửa

sổ ra, hoa đào

sẽ

rực hồng, dương liễu vẫn xanh non.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Chuyến

ra đi lần này

của

Trương Ái Linh có nghĩa là đã đoạn tuyệt hoàn

toàn với

căn nhà

cũ

đó, cắt đứt với căn nhà

của

cha. Mẹ kế đem đồ của cô, cái

thì cho, cái thì vứt,

coi như cô đã

chết.

Nhưng Trương Ái Linh không vì

thế

mà

buồn,

sự lạnh lùng

vô tình của

họ đối

với

cô là

một

sự giải thoát cho linh hồn.

Trên thế

gian này, yêu thương là nợ nần, hận thì

không.

Trương Ái Linh bỏ đi với hai bàn

tay trắng,

điều này

chắc

chắn sẽ tăng thêm

gánh nặng

kinh tế cho mẹ cô. Khi ấy, cô của Trương Ái Linh vì

chơi

cổ phiếu

mà thiệt

hại một khoản lớn. Xe hơi bán rồi, tài

xế

và người làm

cũng

cho nghỉ.

Cảnh

hai người đẹp đơn thân từ nước ngoài

mới

về, ra vào

lên xe xuống

ngựa,

trước sau người hầu kẻ hạ của năm nào đã

một

đi không trở lại, mơ hồ như cách

biệt

từ đời nào.

Trong Đồng ngôn

vô kỵ,

Trương Ái Linh có viết một đoạn như thế này: “Hỏi

xin mẹ

tiền, ban đầu đó là

một

việc thân thiết thú vị, bởi vì

tôi luôn yêu mẹ

bằng

một

tình

yêu kiểu

romantic... Thế nhưng sau này, cứ hai, ba ngày

lại

ngửa tay

xin tiền

mẹ trong lúc mẹ khốn quẫn,

chính là sự

giày

vò tính tình của

mẹ, giày

vò sự

vong ân phụ nghĩa của bản thân, những nỗi khó xử vụn vặt ấy, từng chút

từng

chút hủy hoại tình

yêu của

tôi”.

Cô hoang mang, thậm

chí hoài

nghi mình có xứng

đáng để được mẹ chi trả

như thế hay không. Cô gái

vừa

tự ti lại vừa tự cao này, thường xuyên

cảm

thấy

bản

thân mình

xa rời

ngày tháng, đi trên con đường hồng trần không thuộc về

mình. Thế

nhưng cuộc đời của ai mà

không phải

như vậy, bạn đợi chờ ngày

tháng cứ

thế yên

lặng

trôi đi, nhưng lại luôn bị những điều bất ngờ đột nhiên

quấy

nhiễu.

May mắn

là,

những

người bị ly tán, có một ngày

sẽ

được gặp lại trong rừng

cây. Những

chuyện đã

bỏ

lỡ, rốt cuộc sẽ được đền bù

bằng

một cách khác. Thế

sự

hỗn mang, bóng tối muôn dặm, đi qua hết thảy sẽ là non xanh nước lặng,

mây nhạt

gió nhẹ.

Năm Tháng Hương Cảng

ự sụp đổ của Hương Cảng đã

tác thành cho cô. Thế

nhưng trong cái thế

giới

không thể giải thích rõ

này, ai biết

được cái gì

là nhân, cái gì là quả?

Ai biết

được, có lẽ chính vì

muốn

tác thành

cho cô mà cả

thành

phố

lớn này đã

bị

lật

đổ.

(Trương Ái Linh ngữ lục)

Có một

tòa

thành gọi

là Hương Cảng. Đây không đơn giản chỉ là

một

tòa

thành, mà còn là một

tòa

Cảng

Đảo

(1)

. Đã

có lúc tòa thành này cách chúng ta rất

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

xa, xa tựa

núi dài sông sâu như thể cách một đất nước; lại có lúc rất gần chúng

ta, chỉ

bằng khoảng cách của một sớm một chiều. Còn

chúng ta

đều là

những

hạt

bụi nhỏ nhoi du ngoạn trong tòa

thành này, những

người đến rồi đi, lướt qua

nhau giữa

dòng

người,

phiêu

lãng chính là chốn

về tốt nhất.

Trương Ái Linh từng là khách qua đường của tòa

thành này, thời

gian cô lưu

trú

ở đây, nói dài

không dài, nói ngắn

cũng không ngắn, chỉ ba năm mà

thôi. Từ

khi trốn

ra khỏi nhà

của

cha, hàng ngày Trương Ái Linh đều chăm chỉ học bổ

túc bên nhà mẹ,

chuẩn bị thi vào đại học London.

Cô thông minh bẩm

sinh quả

không phụ

kỳ vọng, đã

thi

đỗ vào đại học Lonđon. Nhìn

thấy

ước mơ du học đã

sắp

thành

hiện

thực, thế nhưng chuyện tốt luôn gặp nhiều gian nan, chiến tranh

ác liệt

diễn ra không ngừng, khiến Trương Ái Linh không có cách nào đi

Anh

được, đành

phải

đổi sang đi Hương Cảng.

Năm 1939, cô gái 19 tuổi Trương Ái Linh đến Đại học Hương Cảng để

chuyên nghiên cứu

văn học. Cô gái cao gầy này,

mặc

một chiếc sườn xám màu

trắng,

xách chiếc va li da cũ mà

mẹ

cô đã

dùng khi ra nước

ngoài,

cứ thế

một

mình

đi xuống phía Nam. Có lẽ trong lòng

cô sẽ

cảm thấy một chút bất an đối

với

thành

phố

xa lạ này. Nhưng cô đã

luôn mong

ước được độc hành

từ

lâu, chỉ

cần

đi khỏi Thượng Hải, là

cô có thể

sống một cuộc sống giản đơn phóng

khoáng, có thể

làm

chủ

cuộc đời mình.

Khi thuyền

cập bến Hương Cảng, Trương Ái Linh đã được thưởng thức sắc

màu tuyệt

mỹ mà

chỉ

tòa

thành này mới

có. Sau này, ấn tượng đầu tiên

về

Hương Cảng được cô viết lại trong

Mối

tình khuynh thành: “Nhìn ra xa, thứ bắt

mắt

nhất là

những

tấm

biển

quảng cáo cỡ lớn xung quanh bến tàu, nào đỏ, nào

hồng,

nào

da cam, tất

cả đều in trên

nền

biển xanh ngắt, từng sọc từng sọc, từng

vầng

từng vầng, những sắc đối lập đầy kích thích, mảng trồi lên

mảng

hằn

xuống”

(2)

Dẫu

đã

quen nhìn những

cảnh vật huyền ảo, đã

sớm

hiểu rất rõ

những

khung

cảnh

phồn hoa, nhưng Trương Ái Linh vẫn cố chấp tin rằng, mỗi thành

phố

đều

có những

câu chuyện và

vẻ

đẹp riêng

không thể

nói bằng lời. Cô biết, thành

phố

này có thể

giữ cô ở lại, nhưng cũng chỉ trong một quãng

thời

gian

ngắn

ngủi.

Dẫu

luôn tin rằng, mình

là một

cô gái tuyệt trần, nhưng điều mà cô mong đợi,

cũng

chỉ là

một

cuộc sống giản đơn.

Trương Ái Linh rời xa quê nhà để đi học, người lo lắng cho cô nhất vẫn là

mẹ

và người cô Trương Mậu Uyên.

Họ

sắp xếp một người tên

là Lý Khai

Đệ

đón cô ở bến cảng. Lý Khai Đệ là

mối

tình đầu của người cô Trương Mậu Uyên,

từng

gặp gỡ nhau trên

chuyến

tàu

sang London, tình yêu của

họ là

tình yêu sét

đánh. Nhưng họ lại không nên

duyên phận,

Lý Khai Đệ sau này yêu người khác,

rồi

kết hôn,

còn Trương

Mậu Uyên

vẫn

phòng

không năm

mươi năm. Nhưng có

lẽ

số phận đã định tình

duyên,

ở tuổi xế chiều họ lại được trùng

phùng lần

nữa,

cùng nắm

tay nhau đón buổi hoàng

hôn.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Đại học Hương Cảng tọa lạc trong một tu viện kiến trúc Pháp ở lưng chừng

núi,

hai bên con đường núi hoa dại nở đầy sắc đỏ như lửa đốt. Sau này,

rất

nhiều

cảnh

trí ở nơi đây đều trở thành

bối

cảnh trong tiểu thuyết của Trương Ái Linh.

Nếu

những năm trung học của Trương Ái Linh mang một màu

xám xịt

như cô

thường nói, thì

những

năm tháng đại học có lẽ đã

mang

đến cho cô rất nhiều

màu sắc

mà

cô không ngờ

tới.

Sinh viên của

Đại học Hương Cảng phần lớn đến từ các nước thuộc khu vực

Đông Nam Á, là những cô gái của phú thương Hoa kiều. Nếu là

sinh viên bản

địa, thì

gia cảnh

của họ cũng phải

rất

khá giả. Những tiểu thư giàu có này, tiêu

tiền

như nước, hoạt động xã

giao nhiều

như sao trên trời, vốn tiếng Anh của họ

rất

tốt, còn

trình

độ Trung văn lại chỉ ở mức biết chữ. Vì

sống

dựa vào

mẹ,

nên

so với

họ, Trương Ái Linh rõ

ràng thanh bần

hơn rất

nhiều.

Trong Tiểu

đoàn viên, Trương Ái Linh viết: “Trong ngôi trường mà

con gái

ông trùm cao su nhập

học này,

chỉ

có cô là

không có bút máy (chỉ

có thể dùng

bút chấm

mực), lúc nào

cũng

mang theo một bình

mực

nước, nhìn

vô cùng nổi

bật”.

Nhằm tiết kiệm chi

phí, cô không dám tham gia bất

cứ hoạt động xã

giao

nào. Trong ba năm học ở Hương Cảng, cô thậm chí còn

không học

nhảy, bởi cô

không có nhiều

tiền để mua váy khiêu

vũ.

Vào trường không lâu, Trương Ái Linh đã

gặp

phải một chuyện khiến cô bối

rối

khó xử.

Trong ký túc xá có một

nữ sinh tên

là Chu Diệu,

cha là

một

hào

phú,

bỏ

tiền ra mua cả một hòn đảo độc lập, rồi xây một tòa

biệt

thự tráng lệ xa hoa

trên đó. Cô ấy mời tất cả bạn bè

trong ký túc xá

đến đó chơi một ngày, đi đến đó

phải

thuê

một

chiếc thuyền

nhỏ,

cả đi cả về mỗi người sẽ mất khoảng mười mấy

đồng đi thuyền. Vì

không nỡ

bỏ ra khoản chi phí ngoài

hạn

mức này,

nên

Trương Ái Linh xin với bà sơ là không đi. Bà sơ hỏi ngọn ngành, Trương Ái

Linh đành phải nói rõ

sự

tình.

Cha mẹ

ly dị, cô buộc phải ra

ngoài sống.

Với thu

nhập

không đáng là

bao, mẹ

cô nuôi cô học đại học không hề dễ dàng,

cho nên,

cô không muốn

mất quá nhiều tiền để tham gia những hoạt động xã

giao

đó. Khi

nói đến đây, Trương Ái Linh tự cảm thấy cực kỳ tủi hổ. Nếu như không phải

vạn

bất đắc dĩ, cô hy vọng tất cả những cảnh ngộ như thế, cả đời này

sẽ

không

phải

nhắc lại với bất cứ ai nữa. Nào

ngờ

bà sơ lại không tự mình

quyết

định

được, liền đem chuyện này

nói với

viện trưởng tu viện, cuối cùng

tất

cả mọi

người đều biết chuyện.

Nghèo không phải

là

cái tội,

nhưng vô hình

trung nghèo lại

trở thành

một

nỗi

nhục.

Bởi những nữ sinh lớn lên

trong nhung lụa

kia, làm

sao có thể

hiểu được

sâu sắc

nỗi cơ cực của cuộc sống. Họ cho rằng, nghèo

khiến

người ta mất thể

diện,

thậm chí đánh mất sự tôn nghiêm.

Cho nên, dù có thế

nào,

cũng

phải phô

diễn

sự vinh hoa phú quý trước mặt người khác, mới không phụ những năm

tháng như gấm như hoa này.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Chỉ

là

sự

sang hèn

của

một người, đâu phải thứ mà

bạn

có thể lựa chọn? Dẫu

Trương Ái Linh là con cháu hào môn, danh

gia vọng

tộc, nhưng mấy chục năm

ngắn

ngủi, tất cả vinh hoa đã

bị

một cơn gió thổi sạch bay. Cuộc đời xưa nay

chưa bao giờ có sự an ổn tuyệt đối, trong cơn khốn cùng,

duy chỉ

có tự cứu

mình, mới

có thể giải thoát cho chính mình.

Cách Trương Ái Linh tự giải thoát cho mình, đó chính là phấn đấu học hành,

để gột tẩy nỗi nhục nghèo

hèn. Cô nỗ

lực học tiếng Anh, cuối cùng đã

có thể

đọc thuộc toàn

bộ

bài thơ Paradise Lost của John Milton. Trong ba năm, cô đều

viết

thư cho mẹ và

cô của

mình

bằng

tiếng Anh. Những năm cuối đời sống ở

Mỹ,

đã

từng

có giáo sư nói rằng cô viết lách bằng tiếng Anh còn

giỏi

hơn và có

văn phong nghệ thuật hơn người Mỹ rất nhiều.

Sự

nỗ lực của cô cuối cùng đã

không uổng

công, thành

tích các môn của

cô

đều đứng thứ nhất. Năm thứ hai, một mình

cô

đã

giành

được hai học bổng của

năm thứ hai khoa Văn học, Đại học Hương Cảng. Có một vị giáo sư quốc tịch

Anh đã

vì chuyện

này

mà kinh ngạc

cảm thán: “Tôi dạy học suốt mười mấy

năm, chưa bao giờ thấy có sinh viên

nào lại

đạt điểm số cao như vậy!”. Bởi

vì

xuất

chúng, nên

toàn bộ

học phí, tiền ăn ở ký túc xá của cô đều được miễn, nghe

nói sau khi tốt

nghiệp cô còn

có thể

được gửi đến đại học Oxford để đào

tạo

sâu

hơn và được đào

tạo

hoàn

toàn miễn

phí.

Dần

dần, bạn bè

cùng lớp

đã

quên mất

sự nghèo

túng của

cô, thay vào đó là

sự

hâm mộ và

ngợi

khen. Nhưng ở đây rốt cuộc vẫn không phải là trường nữ

sinh St’s Maria, nơi có những thiếu niên

có tâm hồn

đơn thuần và

tinh khiết.

Những

cô gái Hoa kiều nơi đây mang theo cảm giác ưu việt bẩm sinh, tùy

buông thả cuộc

đời của mình,

giống

như những đóa hoa dại hoang dã đỏ như

lửa

thiêu đốt suốt dọc đường núi đó. Họ không có cách nào

hiểu

được cô gái có

một

nửa là

cổ

điển, một nửa là

thời

thượng này,

càng không thể

nào

hiểu

được

sự

cao ngạo đầy tôn quý và

thế

giới nội tâm sâu sắc đằng sau văn chương của cô

ấy.

Những

nữ sinh tình

ý chớm

nở này, xinh đẹp như nụ hoa đầu cành

giữa

trời

xuân, chúm chím đợi lúc bừng nở. Họ muốn tụ hội với những người thưởng hoa

trong buổi

thịnh yến của tuổi thanh xuân này.

Trong Tiểu

đoàn viên Trương Ái

Linh từng

viết: “Chớm hè,

từng

đám nam sinh tản bộ trên

núi, cách ký túc xá

của

bọn họ một khoảng không xa thì

dừng

lại, nắm tay nhau xếp thành

một

hàng

dài, đi đi lại lại trên đường cái, đồng thanh hát những bài

hát thịnh

hành.

Có lúc,

họ

còn

gọi

tên

của

nữ sinh trong ký túc xá, gọi một tiếng, là

một

tràng cười ồn

ào nổi

lên theo”.

Dẫu

cho, cuộc sống đầy màu

sắc

ở Đại học Hương Cảng khiến Trương Ái

Linh kinh ngạc

và vui sướng, nhưng trong những người thưởng hoa đến rồi đi

đó, mãi

vẫn

không tìm

thấy

người mà

cô muốn

tìm.

Những

năm xế chiều, khi

nhớ

lại, Trương Ái Linh nói: “Tôi cô độc đã

thành quen, khi còn học

đại học,

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

bạn

bè

cùng lớp

thường nói họ nghe mà

không hiểu

tôi đang nói những gì,

nhưng tôi cũng không buồn để ý”.

Không phải

là

cô cự tuyệt

sự bừng nở, mà

là cô không gặp

được người đáng

để cho cô tỏa sáng vì

họ.

Dáng dấp bề ngoài

của

cô tưởng chừng như yếu đuối,

nhưng thực ra cô mang trong mình

một

sự bền vững khôn tả. Không có ai dám

tùy tiện

gõ

cửa

trái tim cô. Ước mơ trong sâu thẳm nội tâm trước sau đã

không

thể

viên

mãn, cô

đành giản đơn sống qua ngày

trong sự

thiếu sót đáng tiếc. Cả

mái trường này,

thậm

chí cả thành

phố

này, đều đầy rẫy những đóa hoa như lửa

đó. Mà thế giới của cô, hoa lê

trắng

hơn tuyết, thanh khiết như buổi đầu.

Khi

người khác đang thỏa sức giải phóng tuổi thanh xuân của mình,

Trương

Ái Linh đã

tìm

được nơi thích hợp với bản thân, đó chính là thư viện. Cô gửi

gắm

tình

cảm

vào nơi đây, quên đi mình đang cô độc biết bao. Bầu không khí

trong thư viện rất tĩnh mịch, phảng phất mùi thơm lành lạnh của sách vở, khiến

cô không thể

không yêu

thích. Trên giá sách còn bày

đầy những tấu chương của

đại thần, tăm ngà,

trong những

chiếc túi gấm nhét kín những bản in tranh ngũ

sắc

của lễ phục thời Thanh, tất cả mang đến cho cô một

cảm

giác quen thuộc đã

lâu mới

thấy.

Ngồi

ở thư viện giống như ngồi trong tòa điện của lịch sử, có thể quay ngược

trở

lại các triều đại, thu hoạch được rất nhiều niềm kinh ngạc vô danh. Tháng

ngày dài đằng đẵng, chầm chậm trôi ở nơi này, vừa chân thực lại

vừa

hư ảo. Thi

thoảng

ngước mắt nhìn

ra ngoài cửa

sổ, ngắm mưa mù và núi xanh, trái tim của

cô, yên tĩnh

như thế, yên

tĩnh

đến mức bụi trần cũng không nỡ rớt xuống.

Hóa ra, chỉ

cần nội tâm trầm tĩnh, thì

cho dù bạn

đặt mình ở nơi phố thị phồn

hoa đến đâu,

vẫn

có thể trong sáng giản đơn. Chẳng có quãng đời nào

là không

phải

trải qua mưa gió dập vùi,

có lẽ

không đến mức kinh sợ, nhưng cũng phải

được tôn trọng. Nhưng chúng ta vẫn phải đi tiếp, làm

theo quy luật

của thế tục,

tiếp

tục đi, không thiên

không lệch, không kinh hoảng,

không lo toan. Tôi tin

rằng,

những thứ mà Hương Cảng mang đến cho Trương Ái Linh, chắc chắn còn

nhiều

hơn thế.

Ghi chú:

Cảng

Đảo hay Hương Cảng là

cách gọi

tắt của đảo Hương Cảng (Hồng

Kông). Trong bản

dịch này,

chúng tôi dùng cách gọi

cũ Hương Cảng để phù

hợp

với bối cảnh thời Dân Quốc.

Chuyện

tình

giai nhân (tên gốc

Mối tình

khuynh thành), Trương

Ái Linh,

do Trần

Quang Đức dịch.

(2)

(1)

Giấc

Mơ Thiên Tài

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

rong trường hợp không phải giao tiếp với con người, tôi tràn

ngập

niềm

vui cuộc sống.

Nhưng tôi không thể vượt qua nổi nỗi phiền toái cỏn con gặm

nhấm

mình

mỗi

ngày,

sinh mệnh

là

một

chiếc áo gấm hoa lệ, trên đó đầy những

con bọ

nhung nhúc.

(Trương Ái Linh ngữ lục)

Cuộc

đời mỗi người đều cần gặp gỡ vài

mối

duyên

phận

hoặc sâu đậm hoặc

nhạt

nhòa.

Chỉ

là

thời

gian ngắn dài,

bèo tụ

mây tan, không do bạn làm

chủ.

Trong dòng người

lướt qua nhau, duyên

phận

sẽ chỉ dẫn cho bạn, tìm được

người thấu hiểu tâm ý mình.

Có lẽ,

trên

thế

gian này

không ai có thể

thực sự đi

cùng bạn

đến điểm cuối cùng, nhưng chúng ta vẫn nên

cảm

ơn những cuộc

tương phùng sâu sắc ấy.

Sinh mệnh

là

một

chuyến viễn hành

dài không thể

dự đoán trước, gió sớm

trăng lạnh, dương liễu hoa rơi, đều chỉ là

phong cảnh

trong khoảnh khắc mà

thôi. Những

người kết bạn đồng hành ấy,

không chỉ

là

tình yêu, mà còn không

thể

thiếu vắng tình

thân hay tình bạn.

Dù

một

ngày

có trở

thành

những

người

qua đường quay người lại một cách lạnh lùng

hay không, thì chúng ta cũng

đều

phải

trân trọng bất cứ một mối duyên

phận

nào.

Vốn

cho rằng một cô gái cô độc và

cao ngạo

như Trương Ái Linh hẳn sẽ chỉ

coi văn chương chữ nghĩa làm

tri kỷ,

chỉ bầu bạn với cô đơn. Kỳ thực chúng ta

đều biết, một cô gái yêu văn chương, về tình

cảm

chắc chắn sẽ sâu sắc hơn

người bình

thường.

Trương Ái Linh là kiểu phụ nữ ẩn

chứa

trong mình

muôn

vàn tình cảm

yếu mềm, người có thể khiến cô động lòng,

thực

sự không nhiều.

Cô lúc thì lạnh

lùng

tựa

hàn

mai, lúc lại

yểu điệu như hải đường, lúc lại thâm

trầm

như khói ráng, lúc lại thoang thoảng như gió mát. Những người đã

từng

đọc văn của cô hẳn đều biết, cả cuộc đời cô không chỉ gặp gỡ hai người đàn

ông

khiến

cô yêu đến khắc cốt ghi tâm, mà

còn có những

người bạn bên

nhau qua

cơn mưa gió.

Ở Đại học Hương Cảng, trong trường học gấm hoa rực rỡ này, Trương Ái

Linh luôn bị

nỗi cô độc

không tên làm tổn

thương. Ngoài miệt mài

học

tập, đi

đến thư viện đọc sách văn học ra, một ngày

của

cô cực kỳ đơn giản. Nhưng có

một

cô gái vô tình đi vào cuộc sống của cô, khiến nỗi cô độc đeo bám ấy, càng

lúc càng xa dần.

Cô ấy tên

Viêm Anh, một

đứa con lai cha là người Tích Lan

(nay là Sri Lanka), mở

cửa hàng đá quý

Moshi Austin, mẹ

là người Thiên

Tân,

vì cuộc

hôn nhân với người ngoại quốc mà

cắt

đứt quan hệ, đoạn tuyệt với gia

đình.

Viêm Anh có màu da

đen, thân hình

thấp

mà đẫy đà, đường nét trên

gương

mặt

rõ

ràng. Cô cởi

mở, nói nhanh như bắn tên,

lại

cực kỳ hoang dại thú

vị.

Chính cô bạn học nhiệt tình

này

đã

thay

đổi sự lạnh lùng

và u uất

của Trương

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Ái Linh, mang đến nhiều tiếng cười, niềm vui và

sự

thú vị cho cuộc sống ở Đại

học

Hương Cảng của cô.

Đến nay, ở ban công trên sân thượng nhà

Viêm Anh vẫn

còn

một

tấm ảnh

chụp

chung của Trương Ái Linh và Viêm Anh. Vì

năm

tháng đã

xa, bức

ảnh

đen trắng giờ đây nhìn

càng nhạt

nhòa

không rõ. Dẫu

cho tuế nguyệt lưu lại

những

dấu ấn loang lổ trên

tấm

ảnh, chúng

ta vẫn

có thể nhìn

thấy

rõ

ràng nụ

cười rạng rỡ trên gương mặt của hai cô gái trẻ mặc váy đó. Rất nhiều tấm ảnh

khác của

Trương Ái Linh, có được mấy tấm cô mỉm cười từ tận đáy lòng

như

thế?

Sau này, cái tên Viêm Anh đã

xuất

hiện trong nhiều trang viết của Trương Ái

Linh, cô

ấy trở thành người bạn tri kỷ quan trọng nhất trong cuộc đời của

Trương Ái Linh. Có lẽ Viêm

Anh không phải

là người không thể thiếu vắng

trong cuộc

đời của Trương Ái Linh, nhưng sự tồn tại của cô ấy lại giống như

bình minh xua tan

đi mây

mù, thêm một

ráng mây rực rỡ. Trương Ái Linh vốn

là một

cô gái lạnh lùng, nhưng đối với Viêm

Anh, cô không thể

nào

lạnh

nhạt

nổi.

Trương Ái Linh từng viết thiên

Viêm Anh ngữ

lục, kể về những câu chuyện

nhỏ

trong cuộc sống của Viêm Anh, qua đó chúng ta hiểu rõ

hơn

sức hấp dẫn

trong nhân cách của

cô gái lạc quan này.

Ở sạp báo, Viêm Anh đọc họa báo, lật đi lật lại chúng, nhưng cuối cùng

không mua quyển

nào.

Chủ

sạp báo mỉa mai: “Cảm ơn cô!”. Viêm Anh đáp:

“Đừng khách sáo thế!”.

Viêm Anh mua đồ, khi thanh

toán vẫn

luôn phải bớt một chút số lẻ. Cho dù

là trong cửa

hàng

của

người Do Thái, cô vẫn làm như vậy. Cô lộn hết mặt trái

của

túi da ra, nói: “Đây, chú nhìn đi, hết rồi, thật sự, cháu chỉ có chừng này...”.

Một

cô gái thú vị dễ thương như thế, khiến các ông

bà chủ

cửa hàng đều phải

buồn

cười vì

tính khí trẻ

con của cô.

Viêm Anh thông minh nhạy

cảm, có tư chất văn học trời phú. Trương Ái

Linh nói cô

ấy cũng từng có suy nghĩ trở thành

tác giả

văn học, tích cực học

tiếng

Trung, thậm chí còn

từng

nói một câu

hàm chứa

đầy thi ý lẫn triết lý:

“Mỗi một con bướm đều là

hồn

ma của một đóa hoa trước đây, giờ quay về để

tìm lại

bản thân”. Dường như câu nói này khiến chúng ta hiểu ra rất nhiều điều.

Trương Ái Linh thích chơi với Viêm

Anh không chỉ

để được lây lan sự vui

vẻ

của

cô ấy, mà

nhiều

khi cô ấy có thể nhìn

thấy

sự yếu mềm và cô độc trong sâu

thẳm

nội tâm của Trương

Ái Linh.

Họ

có quan điểm giống nhau về định mệnh, cùng

tin rằng

có kiếp trước kiếp

sau, tin rằng

gặp gỡ là

do duyên, không phải

là

trùng hợp,

mà

là

định mệnh. Có

lẽ

rất nhiều người không biết lần đầu Trương Ái Linh đến Hương Cảng, một

trong những

hành khách đi cùng thuyền với cô, là Viêm Anh. Khi đó họ chưa

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

quen biết

nhau, nhưng những người thực sự có duyên

với

nhau, thì

cho dù phải

trải

qua non nước trùng điệp rồi cũng sẽ gặp nhau.

Viêm Anh may mắn

được là

một

trong số bạn bè

thân thiết

của Trương Ái

Linh. Hay có lẽ,

chính Trương Ái Linh mới là người may mắn, có thể gặp được

một

cô gái nhiệt tình

phóng khoáng như

thế trong lúc quạnh quẽ cô đơn. Trong

thời

gian học ở Hương Cảng, người cùng Trương Ái Linh đi xem phim, dạo

phố,

mua đồ ăn vặt, là Viêm Anh. Người cùng Trương Ái Linh tản bộ trong

vườn trường, tâm sự, cũng chính là

Viêm Anh. Viêm Anh biết,

Trương Ái Linh

trầm

mặc cô độc ngạo nghễ, nhưng kỳ

thực

nội tâm lại tinh tế sâu sắc. Cho nên,

với

Trương Ái Linh, Viêm Anh không chỉ trân trọng, mà thương xót nhiều hơn.

Còn tình bạn

của Trương Ái Linh đối với Viêm

Anh cũng

không phải là

tầm

thường. Thường nói con gái đa tình

thì mau nước

mắt nhưng Trương

Ái Linh lại

rất

hiếm khi khóc. Sau này

cô từng

nói, bình

sinh chỉ

khóc lớn hai lần, trong đó

có một

lần là

vì Viêm Anh. Có một

kỳ nghỉ hè, Viêm Anh đã đồng ý ở lại

Hương Cảng cùng Trương Ái Linh, nhưng không hiểu vì

sao lại

không từ biệt

mà đi, khiến Trương

Ái Linh buồn

bã

khôn nguôi, òa khóc nức

nở, có lẽ vì

cô

quá cô độc.

Hai người họ còn

có chung một

sở thích, đó chính là

hội

họa. Từ nhỏ Trương

Ái Linh đã

say mê hội

họa, còn

Viêm Anh vừa

khéo lại có tài năng bẩm sinh về

lĩnh

vực này. Sau này, khi Hương

Cảng

thất thủ, để ngày tháng qua đi, họ

thường cùng

nhau vẽ

tranh. Một người vẽ phác thảo, một người tô màu,

có thể

gọi

là “Châu liên bích hợp”

(1)

. Trang bìa tập

truyện ngắn Truyền kỳ của Trương

Ái Linh do Viêm Anh thiết

kế hai lần, ý tưởng của cô ấy vừa

mới

mẻ vừa sinh

động, khiến Trương Ái Linh cực kỳ yêu

thích.

Đúng là “quân tử

chi

giao đạm nhược thủy”

(2)

, tình bạn

giữa Trương Ái Linh

và Viêm Anh tuy sâu đậm, nhưng vẫn luôn giữ một khoảng cách nhất định. Sau

khi chia tay

ở Hương Cảng, hai người lại có

duyên tái ngộ

lần nữa ở Học viện

St John’s. Sau đó, lại ly tán, mấy độ chìm

nổi,

cũng lại được trùng

phùng. Khi

ở

cạnh

nhau, họ trân trọng nhau một cách lý trí, khi không bên

nhau, họ

nhớ

nhung nhau một

cách nhẹ nhàng.

Quãng thời

gian ở Đại học Hương Cảng

có một

sự kiện quan trọng ảnh

hưởng đến sự nghiệp sáng tác của Trương Ái Linh. Đó là một lần duy nhất cô

đã

viết

một bài văn bằng tiếng Trung. Đây chính là bài văn xuất sắc nhất, nổi

tiếng

nhất trong những tác phẩm thời kỳ đầu của cô

- Giấc

mơ thiên tài của tôi.

Tôi tin rằng,

chỉ cần nhắc đến Trương Ái Linh, thì đều không quên được câu nói

nổi

tiếng của cô: “Tôi là

một

cô gái cổ quái, từ nhỏ đã được đánh giá là

thiên tài,

ngoài phát triển

thiên

tài ra, tôi không có mục

tiêu

sinh tồn

nào khác...”.

Trương Ái

Linh viết

Giấc mơ thiên tài của tôi để tham gia cuộc thi viết theo

chủ

đề của tạp chí Tây Phong. Khi viết bài văn này, cô chỉ mới mười chín tuổi,

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

thế

nhưng sự tài

tình xuất

chúng của cô đã

khiến

người ta phải kinh ngạc, văn

phong đặc biệt tinh tế và

câu kết

kinh hãi

thế

tục, ý tứ sâu xa: “Sinh mệnh là

một

chiếc áo gấm hoa lệ, trên đó đầy những con bọ bò lúc nhúc”, khiến người ta

phải

suy ngẫm khôn cùng.

Sau khi cuộc

thi kết thúc, các bài văn được tập hợp

và xuất

bản, đề tài

Giấc

mơ thiên tài của cô đã được

chọn.

Nhưng Trương Ái Linh cực kỳ bất mãn

với

kết quả bình

chọn

của tạp chí

Tây Phong, và đã

nhắc

lại nhiều lần sự kiện này

trong cuộc

đời. Những năm bảy

mươi, khi biên soạn Trương Khán (Những quan điểm của Trương Ái Linh) cô

đã

viết

thêm

một

đoạn phụ lục đằng sau đoạn kết của Giấc mơ thiên tài như sau:

“Giấc mơ thiên tài của tôi đạt giải khuyến khích thứ mười ba của cuộc thi viết

theo chủ

đề của tạp chí Tây Phong. Cuộc thi giới hạn số chữ, cho nên bài văn

này phải

cực kỳ tiết chế, hàm

súc, thế

nhưng bài đạt giải nhất lại dài hơn quy

định gấp mấy lần. Không phải sau mấy chục năm tôi vẫn còn

tính toán chi li, mà

chẳng

qua vì ảnh hưởng bởi nội dung và độ tin cậy của bài văn này, nên tôi

buộc

phải lên

tiếng”.

Theo lời

kể của Trương Ái Linh, bài dự thi gửi đi

không lâu ban biên tập

tạp

chí Tây Phong đã thông báo cô “đoạt giải nhất, giống như trúng số độc đắc

vậy”.

Ai ngờ đến khi nhận được công bố chính thức “toàn

bộ

danh sách đoạt

giải,

bài đoạt giải nhất là

Vợ

của tôi, tên

họ

tác giả tôi không nhớ rõ.

Tôi bị

xếp

cuối

cùng,

giống

như trên danh nghĩa là ‘giải đặc biệt’ thực chất chỉ tương

đương với được Tây Phong ‘vinh dự nhắc đến’ mà thôi. Trương Ái Linh còn

nói: “Tây Phong xưa nay chưa bao giờ giải thích với tôi bằng văn bản. Tôi

chẳng

qua cũng chỉ là

một

sinh viên đại học”.

Thời

gian qua đi, không còn

ai tìm hiểu

về cuộc thi đó nữa. Thực ra Trương

Ái Linh không phải

là

một

người rêu

rao, nội

tâm của cô giống như hoa sen yên

tĩnh,

sở dĩ cô vẫn canh cánh trong lòng

là bởi

cô quá trân trọng yêu

quý văn

chương của

mình. Thế

nhưng, độc giả thực sự yêu thích văn chương của cô, sẽ

không để tâm cô có được giải thưởng hay không, mà

sẽ

lưu ý đến những ý vị

khôn cùng toát lên từ

những trang sách.

Trương Ái Linh là một thiên tài, đối với một thiên tài, người đời càng

phải

nhân từ

và khoan dung hơn nữa. Cho nên,

sự

lập dị, sự cô độc lạnh lùng,

và cả

sự

xa cách của cô đối với thế gian này, đều đáng được tha thứ, đáng được tôn

trọng.

Nếu chúng ta nhìn

Trương

Ái Linh bằng ánh mắt bình

thường,

để yêu

cầu

cô, vậy

thì

cô

đã

không còn là một

truyền kỳ trong giới nữ lưu nữa.

Có lẽ

Trương Ái Linh không phải là

một

cô gái theo đuổi cái đẹp một cách

thuần

túy. Ngay từ khi còn

rất

nhỏ, cô đã

hiểu,

cuộc đời là để chém giết, là để

cắt

gọt. Cho nên, cô chưa bao giờ sợ sự đổ vỡ. Nước xuân chảy về đông, trăng

thu phải

tàn

khuyết,

biết bao câu chuyện tình ấm áp đều bị ép đến khô kiệt,

tháng năm mang lại những ký ức đỉnh cao, và

cũng

có thể rút cạn tất cả.

www.vuilen.com

Tác Giả: Bạch

Lạc Mai

Người Dịch:

Lục

Bích

BỞI

VÌ

THẤU

HIỂU CHO NÊN

TỪ

Khi chúng ta khoác lên mình chiếc

sườn xám hoa mỹ, soi dáng vẻ dịu dàng

xinh tươi trong gương, tự cho rằng mình

phong tư

vạn chủng, thì

Trương

Ái

Linh đã

lạnh

lùng

nhìn ngắm

từ rất xa. Có lẽ, đã

từng

im lặng trong khoảng thời

gian ngắn

ngủi, nhưng câu nói mà cô không nhẫn tâm nói ra đó, rốt cuộc vẫn

phải

thốt ra, rõ

ràng biết

bao, dứt khoát biết bao, triệt để biết bao!

Sinh mệnh

là

một

chiếc áo gấm hoa lệ, trên đó đầy những con bọ bò

lúc

nhúc.

Ghi chú:

Trân châu xâu thành chuỗi,

ngọc bích xếp thành

hàng, ví von những

cái

tốt

đẹp hội tụ với nhau.

“Quân tử chi giao đạm nhược thủy, tiểu nhân chi giao cam nhược lễ; quân

tử

đạm dĩ thân, tiểu nhân cam dĩ nhược”. Nghĩa là:

Tình cảm

giao hảo của

người quân tử nhạt nhẽo như nước lã,

tình cảm

giao hảo giữa kẻ tiểu nhân ngọt

ngào như rượu ngọt; tình

cảm

giữa người quân tử tuy nhạt nhẽo nhưng lâu dài

thân thiết,

tình

cảm

của kẻ tiểu nhân tuy ngọt ngào nhưng dễ đoạn tuyệt.

(2)

(1)

www.vuilen.com

Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro

Trước Sau