I.      Ý nghĩa của việc nghiên cứu các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư:

Việc nghiên cứu 2 phương pháp nói trên, khi gạt bỏ mục đích và tính chất của chủ nghĩa tư bản thì các phương pháp sản xuất giá trị thặng dư, nhất là phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối và giá trị thặng dư siêu ngạch có thể vận dụng trong các doanh nghiệp ở nước ta nhằm kích thích sản xuất, tăng năng suất lao động xã hội, sử dụng kỹ thuật mới, cải tiến tổ chức quản lý, tiết kiệm chi phí sản xuất.

Đối với quá trình phát triển nền kinh tế quốc dân của nước ta, việc nghiên cứu sản xuất giá trị thặng dư gợi mở cho các nhà hoạch định chính sách phương thức làm tăng của cải, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong điều kiện điểm xuất phát của nước ta còn thấp, để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, cần tận dụng triệt để các nguồn lực, nhất là lao động và sản xuất kinh doanh. Về cơ bản lâu dài, cần phải coi trọng việc tăng năng suất lao động xã hội, coi đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế quốc dân là là giải pháp cơ bản để tăng năng suất lao động xã hội, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Biện pháp:

Nâng cao năng suất lao đọng để rút ngắn thời gian lao động

Giảm lượng dự trữ sản xuất đẻ rút ngắn thời gian dự trữ sản xuất.

Hoàn thiện hệ thống kết cấu hạ tầng để rút ngắn thời gian lưu thông.

Khấu hao nhanh tư bản cố định để rút ngắn thời gian chu chuyển chung và chu chuyển thực tế của tư bản.

1.     Vốn của doanh nghiệp trong quá trình vận động của bản thân mình cũng tồn tại dưới ba hình thái là vốn - tiền tệ, vốn - sản xuất và vốn - hàng hóa. Tiền tệ, sản xuất hay hàng hóa là ba nấc mà vốn sẽ trải qua trong quá trình tuần hoàn, chu chuyển của bản thân nó. Do đó, để doanh nghiệp vận hành một cách thông suốt, doanh nghiệp cần tạo ra những điều kiện để vốn đồng thời tồn tại trong ba hình thái tiền tệ, sản xuất và hàng hóa. Sản xuất và trao đổi là hai khâu tách biệt nhưng được kết nối chặt chẽ với nhau thông qua các đơn vị chức năng của doanh nghiệp hoặc các công ty dịch vụ của nền kinh tế.

Với quá trình phân công lao động xã hội ngày càng sâu sắc như hiện nay, sản xuất và lưu thông được tách ra, tồn tại sự tách biệt tương đối giữa doanh nghiệp sản xuất và doanh nghiệp thương nghiệp. Hai loại hình doanh nghiệp này thực hiện nhiệm vụ của bản thân mình và liên kết với nhau tạo ra sự kết nối giữa doanh nghiệp với thị trường. Về phía các doanh nghiệp cần tìm cách giảm thời gian gián đoạn sản xuất xuống để có thể giảm tổng thời gian sản xuất, bằng cách bố trí hoạt động sản xuất hợp lý. Các khâu của quá trình sản xuất được sắp xếp sao cho người công nhân giảm tối đa thời gian đi lại, thời gian đưa tư liệu lao động vào hệ thống máy móc, và thời gian gia công các sản phẩm. Mặt khác, ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại, các phương pháp sản xuất mới nhằm tăng năng suất lao động, giảm thời gian để sản xuất ra một sản phẩm xuống. Trong cùng một đơn vị thời gian sản xuất, người công nhân đã sản xuất ra nhiều sản phẩm hơn, điều đó kéo theo trong tổng thời gian sản xuất, người công nhân đã làm ra nhiều hàng hóa hơn.

2. Về phía thị trường, các doanh nghiệp thương mại cần tăng cường quảng bá sản phẩm để người tiêu dùng hiểu rõ hàng hóa. Giảm thời gian tìm hiểu sản phẩm của khách hàng, làm giảm đi thời gian hàng hóa ứ đọng trên thị trường. Qua đó, giảm thời gian lưu thông h0àng hóa xuống. Thời gian chu chuyển vốn được giảm đi. Trong nền kinh tế thị trường hiện đại, các công cụ quảng cáo sản phẩm nở rộ, nhiều phương tiện thông tin đại chúng như báo in, báo tiếng, báo hình, internet được doanh nghiệp ứng dụng để giảm thời gian lưu thông hàng hóa. Điều đó có ý nghĩa vô cùng lớn đối với việc giảm thời gian chu chuyển vốn của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
Các doanh nghiệp trong sử dụng tài sản cố định và tài sản lưu động cần chú ý đến hiệu quả của chúng. Tài sản cố định nếu được sử dụng hiệu quả sẽ tránh được sự hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình. Các doanh nghiệp nếu khấu hao nhanh được tài sản cố định sẽ có điều kiện để tiến hành các hoạt động đầu tư nâng cấp công nghệ mới, tăng năng suất lao động, giảm thời gian sản xuất, qua đó, giảm thời gian tuần hoàn, chu chuyển của vốn.

3. Về phía Chính phủ, cần chú ý đến việc đầu tư phát triển hệ thống giao thông để giảm thời gian luân chuyển hàng hóa từ doanh nghiệp đến thị trường. Hoạt động đầu tư phát triển hệ thống giao thông thì doanh nghiệp không thể tiến hành được do vốn đầu tư lớn, thời gian thu hồi vốn chậm, và mặt khác, hệ thống giao thông được coi là một loại hình hàng hóa công cộng. Bằng chứng thực nghiệm cho thấy ở đâu hệ thống giao thông phát triển mạnh thì ở đó thương mại hàng hóa, dịch vụ cũng được phát triển tương ứng.



 * ở Việt Nam

Hiện nay quá trình phân công lao động ở Việt Nam ngày càng sâu sắc, sản xuất và lưu thông Tư bản được tách ra. Muốn nghiên cứu quá trình lưu thông Tư bản, quá trình vận động của Tư bản cần thông qua việc nghiên cứu tuần hoàn và chu chuyển Tư bản. Qua việc nghiên cứu tuần hoàn và chu chyển Tư bản, chúng ta rút ra được ý nghĩa lý luận và thực tiễn đối với nền sản xuất kinh doanh của Việt Nam.
Tuần hoàn Tư bản là sự vận động liên tiếp qua ba giai đoạn: 2 giai đoạn sản xuất và 1 giai đoạn lưu thông. Trong mỗi giai đoạn Tư bản mang một hình thái nhất định và có một chức năng nhất định. Nghiên cứu sự biến hóa Tư bản tiền tệ thành Tư bản sản xuất rồi đến Tư bản hàng hóa, ta thấy sự vận động của chúng như một chuỗi biến hóa hình thái của Tư bản cho thấy Tư bản không ở trạng thái tĩnh, mà nó lấy hiện vật làm hình thái tồn tại trong quá trình vận động. Thực tiễn sản xuất, lưu thông cho thấy không phải lúc nào các giai đoạn và các hình thái Tư bản trong quá trình tuần hoàn đều diễn ra liên tục. Vì vậy việc nghiên cứu tuần hoàn Tư bản đã chỉ ra rằng Tư bản, Tư bản công nghiệp Việt Nam nói riêng cần tạo điều kiện để quá trình tuần hoàn diễn ra liên tục và trải qua đầy đủ 3 giai đoạn. Do đó, để doanh nghiệp vận hành một cách thông suốt, doanh nghiệp cần tạo ra những điều kiện để vốn đồng thời tồn tại trong ba hình thái tiền tệ, sản xuất và hàng hóa. Vốn của doanh nghiệp trong quá trình vận động của bản thân mình cũng tồn tại dưới ba hình thái là vốn - tiền tệ, vốn - sản xuất và vốn - hàng hóa. Tiền tệ, sản xuất hay hàng hóa là ba nấc mà vốn sẽ trải qua trong quá trình tuần hoàn, chu chuyển của bản thân nó. Như vậy các doanh nghiệp phải tăng quy mô tiền vốn, khoa học công nghệ, tổ chức quản lý… Hiện nay hệ thống các ngân hàng ở Việt Nam đã mở rộng, ngoài ngân hàng quốc doanh còn có ngân hàng ngoài quốc doanh, vì vậy các doanh nghiệp có nhiều cơ hội để vay vốn sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên thủ tục xin vay vốn của ngân hàng còn rất phức tạp, vì vậy mà thời gian quay vòng vốn của doanh nghiệp bị ảnh hưởng, dấn tới thời gian chu chuyển Tư bản chậm. Để đẩy nhanh tốc độ chu chuyển Tư bản, thì nhà nước phải mở cửa ngân hàng, chấp nhận dịch vụ ngân hàng ngoại quốc. Ngoài ra thị trường chứng khoán ở nước ta đang dần ổn định, điều này giúp doanh nghiệp tăng vốn đầu Tư. Chính sách cổ phần hóa cũng mang lại nguồn vốn khá lớn cho hoạt động sản xuất và kinh doanh. Như vậy sự phát triển mạnh mẽ của hệ thống ngân hàng, chứng khoán cũng đã ảnh hưởng rất lớn đến tốc độ chu chuyển Tư bản.
Tư bản cố định là nhà xưởng, máy móc, công cụ sản xuất… Tư bản cố định ở Việt Nam có đóng góp nhiều cho hoạt động sản xuất tuy nhiên một bộ phận lớn loại hình Tư bản này quá cũ và lạc hậu nên cần được thay thế và bổ sung. Giải pháp quan trọng là các doanh nghiệp cần tìm cách giảm thời gian gián đoạn sản xuất xuống để có thể giảm tổng thời gian sản xuất, bằng cách bố trí hoạt động sản xuất hợp lý. Các khâu của quá trình sản xuất được sắp xếp sao cho người công nhân giảm tối đa thời gian đi lại, thời gian đưa Tư liệu lao động vào hệ thống máy móc, và thời gian gia công các sản phẩm. Mặt khác, ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại, các phương pháp sản xuất mới nhằm tăng năng suất lao động, giảm thời gian để sản xuất ra một sản phẩm. Trong cùng một đơn vị thời gian sản xuất, người công nhân đã sản xuất ra nhiều sản phẩm hơn, điều đó kéo theo trong tổng thời gian sản xuất, người công nhân đã làm ra nhiều hàng hóa hơn.
Chu chuyển Tư bản phản ánh tốc độ vận động nhanh hay chậm của Tư bản. Tăng tốc độ của chu chuyển Tư bản hay rút ngắn thời gian chu chuyển Tư bản có tác dụng to lớn đối với việc nâng cao hiệu quả hoạt động của Tư bản. Thực tế tốc độ chu chuyển TB ở Việt Nam còn thấp, qua việc nghiên cứu các nhân tố ảnh hưởng tới tốc độ chu chuyển TB, căn cứ vào đặc điểm kinh tế Việt Nam, chúng ta có thể đưa ra rất nhiều biện pháp để cải thiện tình trạng này.
Về phía thị trường, các doanh nghiệp thương mại cần tăng cường quảng bá sản phẩm để người tiêu dùng hiểu rõ hàng hóa. Giảm thời gian tìm hiểu sản phẩm của khách hàng, làm giảm đi thời gian hàng hóa ứ đọng trên thị trường. Qua đó, giảm thời gian lưu thông hàng hóa. Thời gian chu chuyển vốn được giảm đi. Trong nền kinh tế thị trường hiện đại, các công cụ quảng cáo sản phẩm nở rộ, nhiều phương tiện thông tin đại chúng như báo in, báo tiếng, báo hình, internet được doanh nghiệp ứng dụng để giảm thời gian lưu thông hàng hóa. Điều đó có ý nghĩa vô cùng lớn đối với việc giảm thời gian chu chuyển vốn của doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
Các doanh nghiệp trong sử dụng tài sản cố định và tài sản lưu động cần chú ý đến hiệu quả của chúng. Tài sản cố định nếu được sử dụng hiệu quả sẽ tránh được sự hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình. Các doanh nghiệp nếu khấu hao nhanh được tài sản cố định sẽ có điều kiện để tiến hành các hoạt động đầu tư nâng cấp công nghệ mới, tăng năng suất lao động, giảm thời gian sản xuất, qua đó, giảm thời gian tuần hoàn, chu chuyển của vốn.
Về phía Chính phủ, cần chú ý đến việc đầu tư phát triển hệ thống giao thông để giảm thời gian luân chuyển hàng hóa từ doanh nghiệp đến thị trường. Hoạt động đầu tư phát triển hệ thống giao thông thì doanh nghiệp không thể tiến hành được do vốn đầu tư lớn, thời gian thu hồi vốn chậm, mặt khác, hệ thống giao thông được coi là một loại hình hàng hóa công cộng. Thực tế cho thấy ở đâu hệ thống giao thông phát triển mạnh thì ở đó thương mại hàng hóa, dịch vụ cũng được phát triển tương ứng.
Tóm lại, việc nghiên cứu tuần hoàn và chu chuyển Tư bản đã có những đóng góp quan trọng vào việc thúc đẩy quá trình lưu thông và sản xuất phát triển.