Hơn hai năm trước, trên máy bay đi Singapore, Tony có ngồi cạnh một cậu thanh niên cógương mặt sáng bừng của sự thông tuệ, ánh mắt sáng của ý chı́, tác phong cử chı̉ đều hết sứclanh lẹ. Cậu bắt chuyện trước, hỏi chú đi công tác hay đi du lịch. Tony nói là đi công tác, cònbạn. Cậu ấy mới kể là cháu đi Singapore đợt này là phỏng vấn việc làm. Tony ngạc nhiên lắm,mới hỏi ngọn ngành. Cậu ấy nói là tốt nghiệp xong một trường trong nước, tìm việc ở Việt Namkhó quá vì kinh tế đang suy thoái, ngành cậu học ít công ty tuyển, nên cậu tìm việc ở nướcngoài, chủ yếu các nước lân bang để dễ đi lại. Cậu vô các website trung tâm việc làm, đọc cácmục cần người trên các báo, rồi thậm chí post C.V (đăng sơ yếu lý lịch) của mình cho các trungtâm săn đầu người của Thái, Sing, Hàn, Hồng Công, Cambodia, Lào....Cậu nói may mắn đã mỉmcười, một công ty ở Sing sau khi qua skype online interview (phỏng vấn qua internet), họmuốn cậu qua để gặp ban giám đốc trước khi quyết định. Thế là cậu lên đường, đây là lần đầutiên xuất ngoại và cũng là lần đầu tiên đi máy bay. 

 Tony trong lòng thấy ngưỡng mộ. Tuổi trẻ cần như vậy. Dám đi, dám nghĩ, dám làm, dám dấnthân. Mới ngỏ lời hỏi cháu có muốn chú giúp gì không, chẳng hạn như đường sá đi lại. Cậu ấynói cậu tìm kiếm hết rồi, xuống hầm sân bay Changi ra sao, đi chuyến tàu ngầm về ga nào cháuđều đọc kỹ và in ra hết. Còn công ty đó, cháu cũng đã nghiên cứu rất kỹ mọi thông tin của họ.Tony mới hỏi thôi bây giờ chú giả bộ phỏng vấn cháu vài câu nhé. Câu nào thấy cậu ấy cũng trảlời lưu loát và tự tin. Nhưng duy chỉ một câu Tony hỏi, " giờ thì chúng tôi đã phỏng vấn xong,bạn có câu hỏi gì cần hỏi không?". Lúc này thì cậu lúng túng, dạ nói cái này thật sự là cháu chưanghĩ tới. Tony mới nói là người nước ngoài hay hỏi câu này để đánh giá khả năng đặt câu hỏicủa ứng viên. Mình mà hỏi thông tin về công ty họ là rớt đài vì không chịu nghiên cứu trước.Hay hỏi một câu vu vơ, họ sẽ nghĩ mình nông cạn. Hay hỏi nhiều quá, họ cũng thấy khó chịu.Mình chỉ chọn một câu hỏi thôi, nhưng thật đắt vào.

 Cậu ấy suy nghĩ một lúc lâu rồi nói chú giúp cháu. Tony mới kể cho cậu ấy nghe về câu chuyệncủa mı̀nh. Đó là lần phỏng vấn việc làm ở một công ty mà Tony ưa thı́ch, lúc cũng vừa tốtnghiệp. Vı̀ đã chuẩn bị kỹ mọi thứ, nên họ hỏi cái gı̀ mı̀nh cũng trả lời đượ c. Nhưng tới câu nàythì Tony lúng túng, vì học ở Việt Nam, quen kiểu trả bài, thầy hỏi thì nói, không hỏi thì thôi,không có khả năng hỏi ngược lại. Suy nghĩ mất mấy phút, Tony mới nhìn thẳng vào mắt củaanh trưởng phòng kinh doanh và chị phụ trách nhân sự, nói rõ là em đã cố gắng hết sức cho lầnphỏng vấn này, và cho công việc này. Em có thể có một đề nghị là nếu anh chị thấy em chưa phùhợp, thì giới thiệu giúp em vô phòng ban khác, hay các công ty khác. Anh chị ra trường đi làmlâu năm, có nhiều mối quan hệ, anh chị có thể giúp em được không. Em chỉ có sức lao động củathanh niên trẻ tuổi, em có thể làm việc ngay và bất cứ nơi đâu, em có hoài bão và em có sự thậtlòng. Có được không ạ? Lúc đó anh trưởng phòng bắt đầu lúng túng, còn chị nhân sự vui vẻ nóiđược em, chị thích cách nói rõ ràng của em. Vừa về nhà, Tony viết ngay một lá thư cảm ơn anhchị ấy đã dành thời gian phỏng vấn mình. Và tuần sau, Tony nhận được thư mời vô làm việc.Sau này chị ấy kể là lúc đó, tụi chị thấy có sự chân thành trong câu trả lời của em, trong mắt em,nên đồng ý nhận vào. Em đi bán sức lao động, và bọn chị là người mua, kỹ năng bán hàng củaem rất tốt. Giới thiệu sản phẩm tốt, giá cả phải chăng, ngoại quan đẹp, bảo hành rõ ràng, giaohàng ngay.

 Vậy đó. Mình phải có sự chuẩn bị chu đáo khi đi tìm việc. Nhỡ may mình chưa phù hợp thì họcũng tiến cử (recommend ) mình cho bạn bè người quen của họ. Trong bất cứ tình huống nào,mình cũng có sẵn một vài câu hỏi ngược lại, nhưng phải tuỳ tình huống phỏng vấn lúc đó nữa,không được rập khuôn bắt chước. Và phải chân thành, mọi lời nói đều xuất phát từ trái timmình. Cái gì từ trái tim sẽ đến với trái tim, dù chỉ là một ánh mắt thiết tha. Cậu sinh viên nghenói thế, cám ơn Tony. Lúc đó chỉ cho cậu ấy cái email yahoo mà giờ quên mất password (mậtmã) để vào. Nên không rõ cậu ấy thế nào bây giờ. Nhưng tin chắc, dù làm gì, cậu ấy cũng sẽthành công.

 Tony kể lại câu chuyện này để nhắc các bạn trẻ là, nếu tìm việc trong nước khó quá thì tìm kiếmcác cơ hội việc làm ở nước khác. Cứ vô google, gõ"Job and recruitment in Singapore" hay nướcnào mı̀nh muốn, cứ nộp hồ sơ, cứ tự tin xách giỏ lên đường, tı́ch luỹ tiền và vốn sống. TiếngAnh không nhất thiết phải cực kỳ giỏi đâu, cứ giao tiếp, nghề dạy nghề, tự đào tạo, rồi ổn hết cảthôi, miễn là người ta nhận mı̀nh vô làm là được. Sợ gı̀ai. Ai xài xể, nói tôi là con của dượngTony, không phải người vừa đâu nhé.

 Và nhất nhất sau này, dù làm gì, cũng phải chuẩn bị thật kỹ, tiếng Anh gọi là phải " wellprepared", thı̀ mọi thứ đều hanh thông thuận lợi. Biển rộng trời cao, cứ vẫy vùng.

 ------ 

*Lời bài hát " Nhật ký của mẹ"