Từ một làng chài nghèo khó, nhìn sang bên kia là Hồng Công hoa lệ, Đặng Tiểu Bình quyết địnhhình thành đặc khu kinh tế Thâm Quyến (Shenzhen). Và ngày nay, Thâm Quyến trở thànhtrung tâm kinh tế, tài chính và xuất nhập khẩu của cả miền Nam Trung Quốc.

 Điều ấn tượng nhất ở Thâm Quyến chính là những văn phòng 24h. Ngoài ca từ 8h-6h ban ngàyđể buôn bán với các nước đông bán cầu, có ca đêm từ 8h tối đến 6h sáng để xuất nhập khẩu vớicác nước Tây bán cầu như Mỹ, Canada, các nước Mỹ La tinh...

Theo chân anh bạn. 8h tối lái xe đến 1 tòa nhà cao tầng ở trung tâm, bắt đầu công sở. 12h đêmthì nghỉ, ra phố ăn khuya, 1h30 sáng vô lại. Cả mấy trăm văn phòng trong toà nhà đều nhộnnhịp nên không ai nghĩ đây là ban đêm. Các nhà máy giày dép, quần áo, đồ chơi, điện thoại,điện tử...vẫn làm 3 ca, nên giao dịch, email, điện thoại rôm rả. Mùi cà phê thơm nồng, nhữngbước chân đi vội. Gương mặt ai cũng lanh lợi hoạt bát, điện thoại tiếng Hoa tiếng Anh buônbuôn bán bán. Bên Mỹ email qua 1 cái, bên này trả lời, báo giá liền. Nên họ lấy hết các đơnhàng, còn mấy đối thủ cạnh tranh như Việt Nam, Thái Lan, Indonesia, Cambodia...thì lúc đómắc ngủ, ngày hôm sau mới trả lời, rồi tối hôm sau bên Mỹ mới trả lời lại, rồi ngày hôm saunữa mới nhận được thông tin, nên gút hợp đồng rất khó. Vì để có 1 hợp đồng xuất khẩu, ngườita phải trả giá qua lại cả chục cái email và điện thoại. Ở các văn phòng 24h này, nửa đêm vẫngọi dịch vụ DHL, Fedex tới giao nhận chứng từ, hàng mẫu. Ngân hàng vẫn mở cửa để rút tiền,thanh toán bộ chứng từ. Vẫn bốc dỡ hàng và làm thủ tục hải quan ở cảng. Xe tải và containervẫn chạy rầm rập trên đường. Các kho bãi sáng đèn và nhộn nhịp suốt đêm.

 Phần lớn nhân sự ca đêm đều là các bạn trẻ mới ra trường, chưa vướng bận gia đình, đầy nhiệthuyết. Các bạn tự lên mạng tìm kiếm đối tác nhập khẩu, giới thiệu, trao đổi, luôn tay luôn chânchứ không chờ ai giao việc. Tất nhiên lương bổng cũng cao hơn ca ngày. Thành một cộng đồnglàm theo giờ Mỹ trên đất Trung Quốc, mọi người vẫn hẹn nhau gặp gỡ, cà phê lúc 3h sáng đểbàn công việc, và rủ nhau đi nhậu sau giờ làm, tức 6h sáng. Có vũ trường mở cửa lúc 10h sángcho đối tượng này, đông nghịt người. Tới 2h chiều thì đóng cửa vì "khuya" quá rồi, phải về nghỉđể tối lại đi làm.

Trước đây, Thâm Quyến chỉ là một huyện nhỏ của tỉnh Quảng Đông ( huyện Bảo An), giờ trởthành đặc khu kinh tế tách ra. Tuy vậy, tỉnh Quảng Đông vẫn là tỉnh giàu, với thành phố thủ phủlà Quảng Châu, tổng tài sản GDP khoảng 850 tỷ đô la = Việt Nam (140 tỷ đô la ), Thái Lan ( 360tỷ), Philippines ( 250 tỷ) cộng lại. Trong khi dân số của Quảng Đông chỉ khoảng 90 triệu, bằngViệt Nam. Dân Quảng Đông vô cùng giàu có, đi nước ngoài du lịch học tập như đi chợ. Có tiềnnên cơ sở hạ tầng được tái đầu tư, đường sá rộng rãi đẹp đẽ, tàu cao tốc chạy vù vù, tàu điệnngầm mát rượi, thành phố xanh tươi, y tế, giáo dục đều được trợ cấp. Lượng hàng hóa thôngquan của cảng Thâm Quyến hàng năm là 22 triệu TEU, gấp 10 lần cảng Sài Gòn, gấp 36 lần cảngHải Phòng, cảng lớn nhất miền bắc nước ta. Thế mới biết các bạn làm ngoại thương chuyênnghiệp như thế nào. Bên cạnh đó là cảng Hồng Công (cũng khoảng 23 triệu TEU, cảng QuảngChâu 10 triệu TEU, nhưng bãi chứa container C/Y lúc nào cũng trong tı̀nh trạng không đủ chỗ chứa container (số liệu năm 2008). Làm việc nhiệt tı̀nh, nghı̃ ra việc và làm chứ không ngồichờ người khác sai bảo...là đặc trưng lớn nhất lao động khu vực đồng bằng sông Châu Giang.

Trong khi đó, ở Đông Nam Á ( trừ Singapore) thanh niên trong độ tuổi lao động ngồi cà phênhiều hơn ngồi trong nhà máy. Chiều đến thı̀ người người nhà nhà đi nhậu, lượng bia tiêu thụcủa các quốc gia này thuộc tốp đầu thế giới. Và ở rất nhiều công sở, hı̀nh ảnh nhân viên uể oải,bước đi chậm chạp, tác phong lừ đừ, tụ năm tụ ba tán gẫu hoặc không thì ngồi ngáp đến chảynước mắt. Hoặc chăm chú chỉ để chơi game, coi tin tức, chat chit, facebook, nhìn vô màn hìnhmáy tı́nh với cặp mắt vô hồn như mắt giả. Nhưng sếp hay khách khứa đến giao dịch thı̀ lập tứccáu giận, vì đã làm tôi thức giấc. Quen không làm việc nên động tác thừa nhiều, xử lý gì cũngchậm.

 Vı̀ ı́t làm, ı́t việc nên cũng ı́t tiền, gương mặt ai nấy buồn hiu buồn hắt. Thử quan sát 1 ngày ởmột công ty xuất nhập khẩu gỗ ở Thủ Đức, màn hı̀nh trước mặt mở ra toàn các trang web liênquan tin tức ca sĩ diễn viên. Một số ôm iphone ipad coi facebook tò mò tọc mạch chuyện riêngtư. Cả chục nhân viên ngồi với vẻ mặt buồn xo, cứ mấy phút thı̀ liếc coi đồng hồ một lần, đến 5hchiều thı̀ vội vã tắt màn hı̀nh, đi nhậu, giải phóng năng lượng tı́ch tụ cả ngày bằng cách vungtay chém gió phần phật trên bàn nhậu. Và hôm sau thı̀ đi trễ vı̀dậy không nổi. Lại vào, ngồiđếm thời gian cho hết ngày.

Và cứ thế, hết tuần, hết tháng, hết năm, hết đời người.