Câu 5. Các cách phân loại rủi ro với các dự án đầu tư:

Một dự án đầu tư có thể gặp rất nhiều rủi ro khác nhau. Có thể phân loại một số nhóm rủi ro cơ bản sau đây:

1. Rủi ro chính trị:

Rủi ro này bao gồm bất ổn tài chính và bất ổn chính trị

VD:

- Hạn chế chuyển tiền ra nước ngoài

- Sắc thuê mới gây thiệt hại cho nhà đầu tư

- Quốc hữu hóa

- Những cam kết ưu đãi trc đây đối với các nhà đầu tư bị xóa bỏ

2. Rủi ro xây dựng/ hoàn thành công trình

3. Rủi ro về thị trường, thu thập, thanh toán

4. Rủi ro về cung cấp đầu vào

5. Rủi ro về kỹ thuật và vận hành

6. Rủi ro về môi trường và xã hội

7. Rủi ro kinh tế vĩ mô

1. Rủi ro về chính trị đối với các dự án đầu tư

Rủi ro này bao gồm bất ổn tài chính và bất ổn chính trị

VD - Hạn chế chuyển tiền ra nước ngoài

- Sắc thuế mới gây thiệt hại cho nhà đầu tư

- Quốc hữu hoá .

- Những cam kết ưu đãi trước đây với nhà đầu tư bị xoá bỏ

Có thể liệt kê 1 số rủi ro chính trị sau đây:

-Rủi ro thuế: Sự thay đổi về thuế đã làm cho dòng tiền hằng năm của DA bị thay đổi, từ đó NPV và IR của các dự án bị thay đổi theo.

-Hạn ngạch, thuế quan hoặc các giới hạn thương mại khác: làm giảm sản lượng hoặc tăng chi phí của các dự án.

-Chính sách tuyển dụng lao động: những thay đổi về quản lý và tuyển dụng lđ như thay đổi qui định về mức lương tối thiểu, csách với lđ nữ, hạn chế lđ ra nước ngoài... đều ảnh hưởng đến hiệu quả của các DA.

-Kiểm soát ngoại hối: Hạn chế chuyển tiền ra nước ngoài ảnh hưởng đến hoạt động cung ứng hoặc tiêu thụ sản phẩm của DA cũng như quyền lợi của các nhà đầu tư.

-Lãi suất: Khi Chính phủ đưa ra các chính sách lãi suất để kiểm soát lạm phát có thể làm cho hoạt động đầu tư tăng lên hoặc giảm đi.

-Độc quyền: Sự độc quyền kinh doanh của Nhà nước ở 1 số lĩnh vực có thể làm hạn chế đtư cho các bộ phận khác trong xã hội và thường dẫn đến sự kém hiệu quả trong đtư.

-Môi trường, sức khoẻ và an toàn: những qui định liên quan đến kiểm soát chất thải, qui trình sản xuất để bảo vệ sức khoẻ cộng đồng có thể làm hạn chế nhiều DA cũng như làm tăng chi phí cho các dự án.

-Quốc hữu hoá.

Loại rủi ro này có thể giảm thiểu bằng nhiều cách:

- Khi thẩm định dự án, phải xem xét mức độ tuân thủ của dự án (theo hồ sơ dự án), để đảm bảo chấp hành nghiêm chỉnh các luật và quy định hiện hành có liên quan tới dự án.

- Chủ đầu tư nên có những hợp đồng ưu đãi riêng quy định về vấn đề này.

- Những bảo lãnh cụ thể về cung cấp ngoại hối sẽ góp phần hạn chế ảnh hưởng tiêu cực tới dự án.

- Bảo hiểm tín dụng, xuất khẩu...

2. Rủi ro xây dựng hoàn thành công trình

Rủi ro này đuợc xem là :

-Chi phí xd vượt quá dự toán.

-Công trình xây dựng k đảm bảo các yêu cầu của DA.

-Hoàn thành k đúng thời hạn.

-K giải toả được dân, phải thu hẹp hoặc huỷ bỏ dự án...

Loại rủi ro này có thể giảm thiểu bằng cách đề xuất với chủ đầu tư thực hiện các biện pháp sau :

- Lựa chọn nhà thầu xd uy tín, có năng lực chuyên môn cao , có sức mạnh tài chính và kinh nghiệm.

- Nghiêm túc trong việc bảo lãnh thực hiện hợp đồng, bảo lãnh chất lượng công trình.

- Giám sát chặt chẽ trong quá trình xd.

- Hỗ trợ của cấp có thẩm quyền, dự phòng về tài chính trong trường hợp vượt dự toán.

- Quy định rõ trách nhiệm của người phụ trách và các vấn đề liên quan đến đền bù, giải toả mặt bằng.

- Hợp đồng giá cố định hoặc chìa khoá trao tay với sự phân chia rõ ràng nghĩa vụ của mỗi bên.

3: rủi ro về thị trường, thu nhập và thanh toán.

Một số rủi ro về thị trường, thu nhập, thanh toán:

- Cầu không đủ: Q < Công suất của dự án. Sức mua của thị trường là nhân tố quyết định khả năng tiêu thụ hàng hóa của doanh nghiệp và do đó, nó cũng quyết định dòng tiền vào doanh nghiệp. Song, sức mua của thị trường lại phụ thuộc vào khả năng thanh toán. Khi lạm phát, giá cả hàng hóa trên thị trường tăng cao, thu nhập của người lao động và các tầng lớp dân cư không tăng hoặc tăng chậm hơn chỉ số lạm phát và tất yếu dẫn đến sức mua giảm. Quan trọng hơn nữa, cơ cấu tiêu dùng cũng thay đổi. Phần lớn khả năng thanh toán tập trung cho những nhu cầu thiết yếu. Vì vậy, sẽ có không ít mặt hàng lượng tiêu thụ sẽ giảm đi đáng kể. Khi đó, rủi ro về sức mua của thị trường đã xảy ra. Nó thể hiện qua số lượng hàng hóa tiêu thụ được giảm, giá bán không bù đắp được chi phí sản xuất, kinh doanh.

- Giá bán thấp

- ...

Rủi ro này dẫn đến việc dự án không có khả năng trả nợ

Biện pháp giảm thiểu rủi ro:

- nâng cao chất lượng công tác phân tích cung cầu thị trường, công tác dự báo trong khâu lập dự án

- cần có phương pháp dự báo giá

- hợp đồng bao tiêu sản phẩm

4. RR cung cấp đầu vào với các DÁ đầu tư

Đầu vào của DA: Nguyên vật liệu, vốn, lao động, máy móc thiết bị....

Rủi ro: không đảm bảo được các đầu vào quan trọng theo số lượng, giá cả, chất lượng đã dự kiến gây khó khăn trong việc vận hành, thah toán các khoản nợ.

Giải pháp:

- xây dựng, quản lý chặt chẽ các hợp đồng mua bán.

- kiểm tra nghiêm túc chất lượng đầu vào

- Hợp đồng cung cấp dài hạn

- Đưa ra các nguyên tắc giá

5: RR về kỹ thuật và vận hành với các dự án đầu tư

Khi các tiện ích (dây chuyền, thiết bị, hệ thống điều hành...) của dự án không thể vận hành và bảo dưỡng ở mức độ phù hợp với thiết kế ban đầu. Rủi ro này ảnh hưởng rất lớn đến quá trình vận hành dự án, có thể làm dự án bị gián đoạn, gây ảnh hưởng đến tiến độ của toàn dự án, hoặc làm ảnh hưởng xấu đến chất lượng dự án.

Giải pháp:

- thẩm định chất lượng của các thiết bị

- có các kế hoạch bảo dưỡng

- hợp đồng bảo hiểm

6: Rủi ro về môi trường vĩ mô đói với DADT:

Môi trường bao gồm những nhân tố ảnh hưởng đến kết quả nhưng không bị chi phối bởi người ra quyết định

- Rủi ro về môi trường và xã hội:

+ Thiên tai, bệnh dịch...

+ Rủi ro về những tác động tiêu cực của DA đối với môi trường và người dân xung quanh

- Rủi ro kinh tế vĩ mô:tỷ giá hối đoái, lạm phát, lãi suất