1.1. Các kiểu chuyển mức electron

Khi chúng ta nói về chuyển mức electron thì cần biết đến mối quan hệ giữa các mức năng lượng.

Sự chuyển từ trạng thái cơ bản lên trang thái kích thích từ phương diện năng lượng. Đó là sự chuyển mức năng lượng thấp lên một mức năng lượng cao hơn. Trong phân tử các electron ở các obitan khác nhau (δ, π, không liên kết, phản liên kêt) ứng với mức năng lượng khác nhau.

Tuỳ thuộc vào mỗi phân tử cụ thể, có thể có các obitan δ1, δ2,…, π1, π2,…, na, nb,… với các mức năng lượng khác nhau. Mỗi trạng thái electron đều được mô tả bằng những đường cong thế năng riêng. Như vậy có thể xảy ra nhiều kiểu chuyển mức electron từ trạng thái cơ bản lên trạng thái kích thích cao hơn

Các kiểu chuyển mức hay gặp:

Chuyển mức N à V: là sự chuyển electron từ trạng thái liên kết lên trạng thái phản liên kết có năng lượng cao hơn. Chuyển mức N à V đối với electron δ gọi là chyển mức δ à δ* và nó ứng với giá trị ΔE lớn nhất nên thường thể hiện ở vùng tử ngoại xa, đối với electron π gọi là chuyển mức π à π* và nó ứng với giá trị ΔE nhỏ nhất nên thường thể hiện ở vùng tử ngoại gần hoặc vùng khả kiến khi có nhiều electron π liên kết với nhau

v   Chuyển mức N à Q: là sự chuyển electron từ trạng thái không liên kết lên trạng thái phản liên kết có năng lượng cao hơn. Đó là gặp ở các phân tử có chứa các nguyên tử với các cặp electron chưa tham gia liên kết (như nguyên tử halogen: oxygen, nitrogen,…). Có hai loại chuyển mức N à Q: chuyển mức    n à δ* và chuyển mức n à π*. Cả hai chuyển mức đều đặc trưng bởi cường độ thấp (giá trị ε nhỏ). Chuyển mức n à δ* thường thể hiện ở vùng tử ngoại, chuyển mức n à π* thường thể hiện ở vùng tử ngoại gần hoặc vùng khả kiến.

vChuyển mức N à R: là sự chuyển electron từ trạng thái cơ bản lên trạng thái năng lượng rất cao theo hướng ion hoá phân tử. Chuyển mức này đòi hỏi năng lượng rất lớn nên thể hiển hiện ở vùng tử ngoại xa. Phổ thu được trong trường hợp này thường dùng để xác định năng lượng ion hoá phân tử.

vChuyển mức kèm theo chuyển dịch điện tích: là những chuyển mức mà trong đó electon chuyển từ một nguyên tử hoặc một nhóm nguyên tử này đến một nguyên tử hoặc một nhóm nguyên tử khác. Sự hấp thụ kèm theo chuyển dịch điện tích thường gặp ở các hợp chất vô cơ và phức chất.