II. Cách mạng xã hội chủ nghĩa

1. Cách mạng xã hội chủ nghĩa và nguyên nhân của nó

a. Khái niệm cách mạng xã hội chủ nghĩì

Theo nghĩa rộng: Cách mạng XHCN là một cuộc cách mạng nhằm thay thế chế độ cũ, nhất là chế độ tư bản chủ nghĩa bằng chế độ XHCN, trong cuộc cách mạng đó giai cấp công nhân là người lãnh đạo và cùng với quần chúng nhân dân lao động khác xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

C/m XHCN = giành chính quyền + cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới.

Theo nghĩa hẹp: Cách mạng XHCN được hiểu là một cuộc cách mạng chính trị, được kết thúc bằng việc giai cấp công nhân cùng với nhân dân lao động giành được chính quyền, thiết lập nên nhà nước chuyên chính vô sản - Nhà nước của giai cấp công nhân và quần chúng nhân dân lao động.

C/m XHCN = Giành chính quyền.

b. Nguyên nhân của cách mạng XHCN

+ Mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất mang tính chất xã hội hoá cao với quan hệ sản xuất dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Mâu thuẫn này biểu hiện thành các mâu thuẫn sau:

- Mâu thuẫn giữa tính tổ chức, tính kế hoạch trong từng xí nghiệp tư bản cá biệt với khuynh hướng tự phát vô chính phủ trong sản xuất toàn xã hội.

- Mâu thuẫn giữa khuynh hướng mở rộng sản xuất vô hạn của CNTB với sức mua có hạn và ngày càng bị thu hẹp của quần chúng

- Mâu thuẫn đối kháng giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân.

Những mâu thuẫn kinh tế - xã hội đó ngày càng phát triển gay gắt làm cho chủ nghĩa tư bản luôn tiềm ẩn khả năng nổ bùng cách mạng XHCN.

c. Điều kiện của CMXHCN (*)(đọc CNXH hiện thực và triển vọng).

2. Mục tiêu, động lực và nội dung của cách mạng XHCN

a. Mục tiêu của cách mạng xã hội chủ nghĩa

Cách mạng XHCN là một quá trình liên tục, với mục tiêu cuối cùng là giải phóng xã hội, giải phóng con người.

Để thực hiện mục tiêu đó, CMXHCN phải trải qua 2 hai giai đoạn:

- Giai đoạn thứ nhất, mục tiêu của cách mạng XHCN là giành chính quyền về tay giai cấp công nhân và nhân dân lao động, là "giai đoạn giai cấp vô sản tự xây dựng thành giai cấp thống trị, là giai đoạn giành lấy dân chủ".

- Giai đoạn thứ hai, mục tiêu cách mạng XHCN là "xoá bỏ chế độ người bóc lột người, xóa bỏ tình trạng dân tộc khác ... nhằm đưa lại đời sống ấm no cho toàn dân".

b. Động lực của cách mạng xã hội chủ nghĩa

Cách mạng XHCN nhằm giải phóng tất cả những người lao động và do chính những người lao động thực hiện dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân thông qua Đảng Cộng sản.

- Giai cấp công nhân là động lực chủ yếu và là lực lượng lãnh đạo cách mạng.

Sự lãnh đạo của giai cấp công nhân là yếu tố quyết định hàng đầu đảm bảo cho thắng lợi của cách mạng.

- Giai cấp nông dân là động lực quan trọng của cách mạng XHCN.

- Các lực lượng tiến bộ khác trong xã hội liên kết chặt chẽ với nhau tạo thành một động lực tổng hợp của cách mạng XHCN.

Đó là lực lượng tiến bộ như tầng lớp trí thức, các lực lượng của phong trào giải phóng dân tộc, phong trào đấu tranh vì hoà bình, bảo vệ môi trường, tái tạo tài nguyên, sinh thái, chống bùng nổ dân số, phòng chống bệnh tật hiểm nghèo ...

c. Nội dung của cách mạng xã hội chủ nghĩa

Cách mạng XHCN là cuộc cách mạng toàn diện, diễn ra trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.

- Trên lĩnh vực chính trị: đưa nhân dân lao động từ địa vị bị áp bức bóc lột lên địa vị làm chủ nhà nước, làm chủ xã hội, để từ đó họ hoạt động như một chủ thể tự giác xây dựng xã hội mới, đó là nội dung chính trị căn bản của cách mạng XHCN.

+ Giai cấp công nhân và nhân dân lao động dưới sự lãnh đạo của ĐCS đập tan ách thống trị của giai cấp tư sản, giành lấy chính quyền, thiết lập chính quyền của dân, do dân, vì dân.

+ Xây dựng và ngày càng hoàn thiện nền dân chủ XHCN, thu hút nhân dân lao động tham gia ngày càng đông đảo vào việc quản lý Nhà nước, quản lý xã hội.

- Trên lĩnh vực kinh tế: tạo lập từng bước cơ sở vật chất - kỹ thuật của CNXH, CNCS, đồng thời tạo ra môi trường kinh tế rộng lớn và thuận lợi để đưa con người vào cơ chế lao động với tư cách chủ thể hoạt động sáng tạo ra của cải vật chất nhằm thoả mãn nhu cầu của chính mình và của xã hội.

+ Thay thế chế độ ..chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa..bằng chế độ sở hữu XHCN dưới những hình thức thích hợp.

+ Phát triển lực lượng sản xuất, nâng cao năng suất lao động, từng bước thoả mãn nhu cầu chính đáng ngày càng tăng lên của người lao động.

+ Thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động

- Trên lĩnh vực văn hoá: kế thừa và nâng cao các giá trị văn hoá tiên tiến của thời đại, xây dựng từng bước thế giới quan và nhân sinh quan mới, xây dựng nền văn hoá và thế hệ những con người mới XHCN, thực hiện việc giải phóng những người lao động về mặt tinh thần.

+ Đưa toàn bộ những phương tiện tư liệu chủ yếu phục vụ cho việc sáng tạo các giá trị tinh thần từ tay giai cấp bóc lột về tay những người lao động.

+ Đưa những người lao động lên địa vị người chủ thực sự, vừa sáng tạo nên các giá trị tinh thần vừa hưởng thụ các giá trị tinh thần ấy.

Cả ba nội dung của cách mạng XHCN diễn ra đồng thời và có quan hệ mật thiết, tác động, thúc đẩy lẫn nhau.

Đọc thêm: Hình thái kinh tế xã hội Cộng sản chủ nghĩa

3. Liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động khác trong cách mạng xã hội chủ nghĩa.

3.1. Tính tất yếu và cơ sở khách quan của liên minh giữa giai cấp công nhân và giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động khác.

a. Tính tất yếu của liên minh

Trong cách mạng XHCN, liên minh công - nông - trí thức là một quy luật khách quan. Điều đó đựơc quy định bởi những lý do cơ bản về chính trị và kinh tế:

+ Về chính trị, liên minh công - nông - trí thức là nhu cầu nội tại khách quan của Cách mạng XHCN.

• Nhu cầu thống nhất các lực lượng chính trị - xã hội cơ bản của cách mạng để tạo thành một động lực to lớn đảm bảo thắng lợi của cách mạng, cả trong giai đoạn giành chính quyền cũng như trong giai đoạn xây dựng XHCN.

• Nhu cầu đảm bảo vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng Sản.

Lênin: Nguyên tắc cao nhất của chuyên chính vô sản là duy trì khối liên minh giữa giai cấp vô sản và nông dân để giai cấp vô sản có thể giữ được vai trò lãnh đạo và chính quyền nhà nước

+ Về kinh tế, liên minh công - nông - trí thức là do sự gắn bó thống nhất giữa công nghiệp - nông nghiệp và khoa học công nghệ, nhất là ở những nước nông nghiệp đang tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Đây là vấn đề giữ vai trò quyết định trong quá trình xây dựng CNXH.

• Liên minh để đảm bảo các lực lượng đông đảo nhất trong xã hội thống nhất về mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội.

• Liên minh để gắn bó chặt chẽ nông nghiệp với công nghiệp, sản xuất với dịch vụ, khoa học và công nghệ để đảm bảo thoả mãn lợi ích kinh tế, cả trước mắt và lâu dài, cơ bản của mọi thành viên trong xã hội.

b. Cơ sở khách quan của việc xây dựng khối liên minh

Thứ nhất, dưới CNTB, cả công nhân và nông dân đều là những người lao động, đều bị áp bức bóc lột. Giai cấp tư sản bóc lột giai cấp công nhân bằng giá trị thặng dư, còn bóc lột giai cấp nông dân bằng thuế khoá. Do vậy, giai cấp công nhân và giai cấp nông dân dễ dàng liên minh với nhau để chống kẻ thù chung là giai cấp tư sản.

Thứ hai, trong quá trình xây dựng CNXH, công nghiệp và nông nghiệp là 2 ngành sản xuất chính trong xã hội. Nếu không có sự liên minh giữa công nhân với nông dân thì 2 ngành này không thể phát triển được.

Thứ ba, xét về mặt chính trị-xã hội thì giai cấp công nhân, giai cấp nông dân và những người lao động khác là lực lượng chính trị to lớn trong xây dựng bảo vệ chính quyền Nhà nước, trong xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc. Do vậy, có thể nói giai cấp nông dân là người bạn "tự nhiên", tất yếu của giai cấp công nhân.

3.2. Nội dung và nguyên tắc cơ bản của liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân.

a. Nội dung của liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân.

Liên minh về chính trị :

Trong thời kỳ giành chính quyền lien minh công nông nhằm lật đổ chính quyền của giai cấp thống trị cũ, dành chính quyền về tay giai cấp công nhân và nhân dân lao động.

Trong quá trình xây dựng CNXH: lien minh công nông là cơ sở chính trị xã hội vững chắc của chính quyền nhà nước, giữ vai trò lãnh đạo của đảng cộng sản, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, bảo vệ những thành quả cách mạng, bảo vệ chế độ XHCN

Chú ý: Liên minh GCCN, GC nông dân và các tầng lớp lao động khác không phải là để dung hòa lập trường các giai cấp khác nhau mà phải ...............................................

Liên minh về kinh tế là nội dung cơ bản nhất, quyết định nhất, vì có liên minh về kinh tế chặt chẽ mới thực hiện được sự liên minh trong các lĩnh vực khác.

Thực hiện liên minh về kinh tế trong quá trình xây dựng CNXH là ...................................

Hoạt động kinh tế phải đảm bảo lợi ích của Nhà nước, của xã hội, đồng thời thường xuyên quan tâm đến lợi ích của giai cấp nông dân.

Để thực hiện được liên minh về kinh tế, Đảng và Nhà nước XHCN phải xây dựng một hệ thống chính sách phù hợp đối với nông dân, nông nghiệp và nông thôn.

Lênin: Thông qua liên minh về kinh tế, từng bước đưa nông dân đi theo con đường XHCN bằng cách đưa họ vào con đường hợp tác xã với những bước đi thích hợp.

Liên minh về văn hoá là nội dung quan trọng trong xây dựng khối liên minh, vì:

Một là, CNXH được xây dựng dựa trên nền sản xuất công nghiệp hiện đại, do vậy công nhân, nông dân và những người lao động khác phải học tập để nâng cao trình độ văn hoá.

Hai là, CNXH mong muốn xây dựng một xã hội nhân văn, nhân đạo. Điều đó chỉ có thể có được trên cơ sở một nền văn hoá phát triển của nhân dân.

Ba là, CNXH tạo điều kiện cho quần chúng nhân dân tham gia vào công việc Nhà nước, vì vậy, nhân dân phải có trình độ văn hoá, phải hiểu biết.

b. Những nguyên tắc cơ bản trong xây dựng khối liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân.

Một là, phải đảm bảo vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân trong liên minh công-nông.

Hai là, phải đảm bảo nguyên tắc tự nguyện

Ba là, kết hợp đúng đắn các lợi ích của giai cấp công nhân và giai cấp nông dân.