Câu 2: Nêu những đtrưng cơ bản trong các l/vực của loại hình vh' nông nghiệp và mối liên hệ jữa chúng?

• VN do ở góc tận cùng phía Đông Nam nên thuộc loại văn hóa gốc nông nghiệp điển hình, bao gồm 4 đtrưng cơ bản:

1. Trong cách ứng xử với môi trg' TN: nghề trồng trọt buộc dân phải sống định cư chờ cây cối sinh trưởng và thu hoạch. Do sống phụ thuộc vào TN nên dân cư nông nghiệp có ý thức tôn trọng và ước vọng sống hòa bình với TN. Ca dao, tục ngữ, thành ngữ thường hay mở đầu với những "ơn trời", "lạy trời", "nhờ trời"...

2. Nghề nông, nhất là nghề nông nghiệp lúa nc', cùng 1 lúc phụ thuộc tất cả mọi htượng thiên nhiên (Trông trời, trông đất, trông mây; trông mưa, trông nắng, trông ngày, trông đêm), cho nên về mặt nhận thức đã hình thành lối tư duy tổng hợp, kết hợp lối tư duy biện chứng. tổng hợp là bao quát mọi yếu tố, còn biện chứng là chú trọng đến các mqh jữa chúng. Người Việt đã tích lũy đc 1 kho kinh nghiệm hết sức phong phú về các loại qhệ này: "Quạ tắm thì ráo, sáo tắm thì mưa", "chuồn chuồn bay thấp thì mưa, bay cao thì nắng, bay vừa thì râm", "đc mùa lúa thì úa mùa cau, đc mùa cau thì đậu mùa lúa"...

3. Về mặt tổ chức cộng đồng:

_ Con người nông nghiệp ưa sống theo nguyên tắc trọng tình. Hàng xóm sống cố định lâu dài với nhau phải tạo ra một cuộc sống hòa thuận trên cơ sở lấy tình nghĩa làm đầu : " 1 bồ cái lý ko bằng 1 tí cái tình". Lối sống trọng tình cảm tất yếu phải dẫn đến thái độ trọng đức, trọng văn, trọng phụ nữ.

+ Trong truyền thống VN, tinh thần coi trọng ngôi nhà, coi trọng cái bếp, coi trọng người phụ nữ là hoàn toàn nhất quán và rõ nét: phụ nữ là người qlí Ktế, tài chính trong gia đình - người "tay hòm chìa khóa". Chính vì vậy mà mới có câu "nhất vợ nhì trời", "lệnh ông ko bằng cồng bà". Còn theo kinh nghiệm dân gian thì "ruộng sâu trâu nái, ko bằng con gái đầu lòng". Phụ nữ VN cũng chính là người có vai trò quyết định trong việc jáo dục con cái: "phúc đức tại mẫu", "con dại cái mang". Vì tầm quan trọng của người mẹ cho nên trong tiếng Việt, từ "cái" với nghĩa là "mẹ" đã mang thêm nghĩa "chính quan trọng": sông cái, đg' cái, cột cái, trống cái, ngón tay cái,... Tư tưởng coi thg' phụ nữ từ Trung Hoa truyền vào"nhất nam viết hữu, thập nữ viết vô", "nam tôn nữ ti", " tam tòng" đến khi ảnh bưởng này trở nên đậm nét ( từ lúc nhà Lê tôn nho jáo làm quốc jáo), người dân đã phản ứng dữ dội với việc đề cao "bà chúa liễu" cùng những câu ca dao như "ba đồng một mớ đàn ông, đem bỏ vào lồng cho kiến nó tha. Ba trăm một mụ đàn bà, đem về mà trải chiếu hoa cho ngồi".

+ Ko phải ngẫu nhiên mà vùng nông nghiệp ĐNA' này đc nhiều học jả phg Tây gọi là "xứ sở mẫu hệ". cho đến ngày nay, ở 1 số dtộc chịu a'/h' của vh' Trung Hoa như Chăm hoặc htoàn ko chịu a'/h' là dtộc Tây Nguyên (Ê Đê, Gia Rai...), vai trò của ng' fụ nữ vốn rất lớn: fụ nữ chủ động trong hôn nhân,chồng về ở nhà đằng vợ, con cái đặt tên theo họ mẹ... Cũng ko fải ngẫu nhiên mà đến nay, ng' Khơme gọi ng' đứng đầu phum, sóc của họ là mêphum, mê sóc (mê = mẹ), bất kể đó là đàn ông hay đàn bà.

_ Lối tư duy tổng hợp và biện chứng cùng với ngtắc trọng tình đã dẫn đến lối sống linh hoạt: " ở bầu thì tròn, ở ống thì dài", "đi với bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo jấy", "jó chiều nào xoay chiều ấy"...

+ Sống theo tình cảm, con ng' fải biết ơn, tôn trọng và cư xử bình đẳng, dân chủ với nhau. Đó là nền dân chủ làng mạc, nó có trc' nền quân chủ pk phg Đông và nền dchủ ts phg Tây. Lối sống trọng tình và cách cư xử dchủ đã dẫn đến tâm lí coi trọng cộng đồng, tập thể. Ng' nông nghiệp làm j' cũng phải tính đến tập thể, luôn fải có tập thể đằng sau.

+ Mặt trái của tính linh hoạt là thói tùy tiện biểu hiện ở tật co jãn jờ jấc ( jờ cao su), sự thiếu tôn trọng pháp luật... Lối sống trọng tình làm cho thói tùy tiện càng trở nên trầm trọng hơn "một bồ cái lí ko bằng 1 tí cái tình". Nó dẫn đến tệ "đi cửa sau" trong jải quyết công việc: "nhất quen, nhì thân, tam thần, tứ thế"... Trọng tình và linh hoạt làm cho tính tổ chức của ng' nông nghiệp kém hơn so với cư dân các nền vh' gốc du mục.

4. Trong lối ứng xử với môi trg' XH, tư duy tổng hợp và phong cách linh hoạt còn quy định thái độ dung hợp trong tiếp nhận: + Ở VN ko những ko có ctranh tôn jáo mà ngc lại, mọi tôn jáo trên TG (Nho jáo, phật jáo, đạo jáo, thiên chúa jáo...) đều đc tiếp nhận.

_Trong đối phó với các cuộc ctranh xâm lc, ng' VN luôn hết sức mềm dẻo, hiếu hòa. Ngày xưa, trong kháng chiến chống ngoại xâm, mỗi khi thế thắng đã thuộc về ta 1 cách rõ ràng, cha ông ta thg' dừng lại chủ động ccầu hòa, "trải chiếu hoa" cho jặc về, mở đường cho chúng rút lui trong danh dự.