Câu 1: khái niệm tư tưởng HCM
Ở Việt Nam, lần đầu tiên khái niệm tư tưởng Hồ Chí Minh được định nghĩa tại Đại hội VII và được hoàn chỉnh thêm ở Đại hội IX
Thời điểm hình thành khái niệm
- Đại hội đại biểu toàn quốc lần VII (6/1991):
Tư tưởng Hồ Chí Minh là kết quả của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin trong điều kiện cụ thể của nước ta, và trong thực tế tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành một tài sản tinh thần quý báu của Đảng và của cả dân tộc.
- Đại hội đại biểu toàn quốc lần IX (4/2001):
Tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống những quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả của sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại.
Nội Dung tư tưởng HCM
- Tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người.
- Tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại;
- Tư tưởng về sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết dân tộc;
- Tư tưởng về quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng Nhà nước thực sự của dân, do dân, vì dân;
- Tư tưởng về quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân;
- Tư tưởng về phát triển kinh tế và văn hóa, không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân;
- Tư tưởng về đạo đức cách mạng, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư;
- Tư tưởng về chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau;
- Tư tưởng về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, cán bộ, đảng viên vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân.
Kết luận: Tư tưởng Hồ Chí Minh soi đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi, là tài sản tinh thần to lớn của Đảng và dân tộc ta.
Trong định nghĩa này Đảng ta bước đầu đã làm rõ:
Một là, Bản chất của tư tưởng Hồ Chí Minh là hệ thống lý luận phản ánh những vấn đề có tính quy luật của cách mạng Việt Nam.
Hai là, Nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh bao gồm những vấn đề có liên quan đến quá trình phát triển từ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân tiến lên cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Ba là, Chỉ ra nguồn gốc hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh: đó là chủ nghĩa Mác - Lênin, truyền thống dân tộc, trí tuệ thời đại.
Bốn là, Mục tiêu của tư tưởng Hồ Chí Minh là giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng con người.
Dựa trên văn kiện Đại hội lần thư IX, đưa ra định nghĩa
“Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, từ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân đến cách mạng XHCN; là kết quả sự vận dụng sáng tạo và phát triển CNMLN vào điều kiện cụ thể của nước ta; đồng thời là sự kết tinh tinh hoa dân tộc và trí tuệ thời đại nhằm giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người”
Câu 2: cơ sở hình thành tư tưởng HCM
1. Cơ sở khách quan
a) Bối cảnh lịch sử hình thành TTHCM
§ Bối cảnh việt nam cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20
- Chiều đình nhà nguyễn đã từng bước khuất phục và lần lượt ký các hiệp ước đầu hàng thừa nhận nền bảo hộ của thực dân pháp trên toàn cõi việt nam
- Phong trào toàn cương bùng nổ nhưng đều thất bại điều đó chứng tỏ tư tưởng phong kiến đã lỗi thời
- Phong trào yêu nước theo xu hướng dân chủ tư sản xuất hiện và nổ ra mạnh mẽ nhưng đều thất bại. ngọn cờ cứu nước theo hệ tư tưởng tư sản cũng đều bất lực trước đòi hỏi độc lập dân tộc
- Cuộc khai thác thuộc địa của thực dân pháp đã làm cho xh việt nam có sự chuyển biến và phân hóa sâu sắc , giai cấp công nhân , tầng lớp tiểu tư sản và tư sản cũng bắt đầu xuất hiện .
→ Phong trào cứu nước của nhân dân ta lúc này cần phải đi theo một con đường mới . đó cũng chính là lí do mà người thanh niên yêu nước nguyễn tất thành ra di tìm một con đường khác với con đường mà các bận tiền bối đã từng đi.
§ Bối cảnh thời đại ( thế giới )
- Chủ nghĩa tư bản chuyển từ tự do cạnh tranh sang độc quyền chủ nghĩa đế quốc- kể thù chung của các dân tộc thuộc địa .
- Cách mạng tháng 10 Nga năm 1917 dành thắng lợi đã làm thức tỉnh các nước châu Á mở ra một thời kỳ mới trong lịch sử loài người thời đại chống đế quốc và giải phóng dân tộc
- Tháng 3/ 1919 quốc tế cộng sản ra đời thúc đẩy mối quan hệ giữa phong trào công nhân ở các nước tư bản và giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa ngày càng chặt chẽ hơn trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù chung là đế quốc . bên cạnh đó là sự ra đời của xã hộ chủ nghĩa xô viết
→ bối cảnh thời điểm nêu trên đã thúc đẩy phong trào cách mạng thế giới phát triển mạnh mẽ đặc biệt là phong trào công nhân và giải phóng dân tộc.
b) Tiền đề tư tưởng lý luận
§ Giá trị truyền thống dân tộc
- Chủ nghĩa yêu nc va chiến tranh bất khuất đấu tranh để dựng nc và giữ nước của dân tộc ta
- Tinh thần nhân nghĩa truyền thống đoàn kết tương thân tương ái …
- Truyền thống lạc quan yêu đời …
- Truyền thống cần cù lao động dũng cảm thông minh sáng tạo trong sản xuất và trong chiến đấu .
→ Chủ nghĩa yêu nước là dòng chảy xuyên suốt trong lịch sử Việt Nam, là yếu tố thúc giục Người ra đi tìm đường cứu nước, giải phóng dân tộc, tự do, hạnh phúc cho nhân dân.
§ Tinh hoa văn hóa nhân loại
o Văn hóa phương đông
Ø Nho giáo
+ Triết lý hành động, tư tưởng nhập thế, hành đạo giúp đời.Ước vọng về một xã hội bình trị, hòa mục, hòa đồng.
+ Triết lý nhân sinh; tu thân dưỡng tính;
+ Đề cao văn hóa lễ giáo, tạo ra truyền thống hiếu học.
Ø Phật giáo
+ Tư tưởng vị tha, từ bi bác ái, cứu khổ, cứu nạn, thương người như thể thương thân.
+ Nếp sống có đạo đức, trong sạch, giản dị, chăm lo làm việc thiện.
+ Tinh thần bình đẳng, dân chủ, chống phân biệt đẳng cấp.
+ Đề cao lao động, chống lười biếng.
+ Chủ trương sống không xa lánh việc đời mà luôn gần gũi nhân dân, tích cực tham gia cách mạng chống kẻ thù của dân tộc.
o Tư tưởng văn hóa phương tây
+ Tư tưởng tự do, bình đẳng, bác ái và quyền con người của 2 bản tuyên ngôn Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của Pháp và Tuyên ngôn độc lập của Mỹ.
+ Tư tưởng dân chủ của những nhà triết học khai sáng.
+ Lòng nhân từ của Chúa
§ Chủ nghĩa Mác - Lênin
- Chủ nghĩa Mác - Lênin là thế giới quan và phương pháp luận của tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Lập trường, quan điểm, phương pháp luận biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin.
- 7/1920, Người đọc được Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa của Lênin.
→ Người đã tìm ra được con đường giải phóng dân tộc và nâng cao nhận thức của Người về con đường giải phóng.
→ Người đã vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin một cách sáng tạo vào điều kiện thực tiễn Việt Nam, đồng thời góp phần làm phong phú thêm hệ thống lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin.
2. Nhân tố chủ quan
§ Khả năng tư duy và trí tuệ của Hồ Chí Minh
- Người không ngừng quan sát, nhận xét thực tiễn, làm phóng phú thêm sự hiểu biết của mình, đồng thời hình thành những cơ sở quan trọng để tạo dựng nên những thành công trong lĩnh vực hoạt động lý luận của Người.
- Trong hoạt động thực tiễn, người luôn khám phá các quy luật vận động của xã hội, đời sống văn hóa và cuộc đấu tranh của các dân tộc trong những hoàn cảnh cụ thể và khái quát thành lý luận, đem lý luận chỉ đạo hoạt động thực tiễn và được kiểm nghiệm trong thực tiễn.
§ Phẩm chất đạo đức và năng lực hoạt động thực tiễn
- Tư duy độc lập, tự chủ sáng tạo, đầu óc phê phán tinh tường, sáng suốt trong việc nhận xét, đánh giá các sự vật, sự việc xung quanh.
- Bản lĩnh kiên định, luôn tin vào nhân dân;
- Khiêm tốn, bình dị, ham học hỏi;
- Nhạy bén với cái mới, có phương pháp biện chứng, có đầu óc thực tiễn
- Sự khổ công học tập để chiếm lĩnh đỉnh cao tri thức nhân loại, tâm hồn của một nhà yêu nước chân chính, một chiến sỹ cộng sản nhiệt thành cách mạng, một trái tim yêu nước thương dân, sẵn sàng chịu đựng những hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, hạnh phúc của nhân dân.
Kết luận:
TTHCM là sản phẩm tổng hòa của những điều kiện khách quan và chủ quan, của truyền thống văn hóa dân tộc và tinh hoa văn hóa nhân loại. Cùng với thực tiễn dân tộc và thời đại được Người tổng kết, chuyển hóa sắc sảo, tinh tế với một phương pháp khoa học, biện chứng.
Câu 3: Cách mạng giải phóng dân tộc muốn thắng lợi phải đi theo con đường cách mạng vô sản.
a) Rút bài học từ sự thất bại của các con đường cứu nước trước đó
Để giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị của thực dân Pháp, ông cha ta đã sử dụng nhiều con đường gắn với những khuynh hướng chính trị khác nhau, sử dụng những vũ khí tư tưởng khác nhau. Nhưng rốt cuộc đều bị thực đan Pháp dìm trong biển máu.
Tình trạng khủng hoảng về đường lối cứu nước ở Việt Nam đầu thế kỷ XX. Nó đặt ra yêu cầu bức thiết phải tìm một con đường cứu nước mới.
Nguyễn Ái Quốc nhận thấy:
+ Con đường cứu nước của Phan Bội Châu chẳng khác gì "đuổi hùm cửa trước, rước beo cửa sau".
+ Con đường cứu nước của Phan Chu Trinh cũng chẳng khác gì "xin giặc rủ lòng thương".
+ Con đường cứu nước của Hoàng Hoa Thám tuy có phần thực tế hơn, nhưng vẫn mang nặng cốt cách phong kiến.
Nguyễn Ái Quốc không tán thành các con đường cứu nước của các nhà tiền bối, mà quyết tâm ra đi tìm một con đường mới. Đoạn tuyệt với sự phát triển theo con đường của chủ nghĩa phong kiến.
b) Cách mạng tư sản là không triệt để
Qua tìm hiểu các cuộc cách mạng tư sản pháp , mỹ cũng như tìm hiểu tiếp cận hai bản tuyên ngôn dân quyền và nhân quyền của pháp người nhận thấy “ cách mệnh pháp cũng như cách mệnh mỹ , là cách mệnh tư bản , cách mệnh không đến nơi, tiếng là cộng hòa và dân chủ , kỳ thực trong thì tước lục công nông ngoài thì áp bức thuộc địa”. chính vì thế người không đi theo cách mạng tư sản
c) Con đương giải phóng dân tộc
- Người nhận thây cuộc cách mạng tháng 10 nga không những là cuộc cách mạng vô sản mà còn là giải phóng dân tộc
- Người hoàn toàn tin theo v.lenin bởi vì họ bênh vực cho các dân tộc bị áp bức .người nhận thấy trong lý luận của leenin 1 phương hướng mới cho dân tộc : con đường cách mạng vô sản
- Người khẳng định muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản “… chỉ có chủ nghĩa xã hội, cộng sản mới có thể giải phóng các dân tộc bị áp bức và nhân dân lao động trên thế giới khỏi ách nô lệ”
Câu 4: Cách mạng giải phóng dân tộc phải được tiến hành bằng con đường cách mạng bạo lực
a) Tính tất yếu của bạo lực cách mạng
- Các thế lực đế quốc đã sử dụng bạo lực để xâm lược và thống trị thuộc địa, đàn áp dã man các phong trào yêu nước. "Chế độ thực dân, tự bản thân nó, đã là một hành động bạo lực của kẻ mạnh đối với kẻ yếu".
=> Con đường giành và giữ ĐLDT chỉ có thể là con đường cách mạng bạo lực.
- Hồ Chí Minh vạch rõ tính tất yếu của bạo lực cách mạng: "trong cuộc đấu tranh gian khổ chống kẻ thù của giai cấp và của dân tộc, cần dùng bạo lực cách mạng để chống lại bạo lực phản cách mạng, giành lấy chính quyền vào bảo vệ chính quyền".
- Người cho rằng: bạo lực cách mạng là bạo lực của quần chúng.
- Hình thức của bạo lực cách mạng bao gồm đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang.
+ Lực lượng vũ trang và đấu tranh vũ trang giữ vai trò quyết định trong việc tiêu diệt lực lượng quân sự địch, làm thất bại những âm mưu quân sự và chính trị của chúng.
+ Đấu tranh vũ trang không được tách rời đấu tranh chính trị. Vì đấu tranh chính trị là cơ sở vững chắc để tổ chức lượng lượng vũ trang và tiến hành đấu tranh vũ trang.
b) Tư tưởng bạo lực cách mạng gắn bó hữu cơ với nhân đạo và hòa bình.
- Xuất phát từ tình yêu thương con người, quý trọng sinh mạng con người, Người luôn tranh thủ khả năng giành và giữ chính quyền ít đổ máu. Người tìm mọi cách ngăn chặn xung đột vũ trang, tận dụng mọi khả năng giải quyết xung đột bằng biện pháp hòa bình, chủ động đàm phán thương lượng, chấp nhận những nhượng bộ có nguyên tắc.
- Việc tiến hành chiến tranh chỉ là giải pháp bắt buộc khi những biện pháp hòa bình không giải quyết được vấn đề.
=> Tư tưởng bạo lực cách mạng và tư tưởng nhân đạo hòa bình thống nhất biện chứng với nhau.
- Yêu thương con người, yêu chuộng hòa bình, tự do, công lý, tranh thủ mọi khả năng hòa bình để giải quyết xung đột, nhưng một khi không thể tránh khỏi chiến tranh thì phải kiên quyết tiến hành chiến tranh, kiên quyết dùng bạo lực cách mạng, dùng khởi nghĩa và chiến tranh cách mạng để giàn, giữ và bảo vệ hòa bình, vì độc lập, tự do.
c) Hình thái bạo lực cách mạng
- Phát động chiến tranh nhân dân, có lực lượng vũ trang làm nòng cốt, đấu tranh toàn diện với kẻ thù đế quốc với tư tưởng chiến lược tiến công, phương châm chiến lược đánh lâu dài và dựa vào sức mình là chính.
- Toàn dân khởi nghĩa, toàn dân nổi dậy là nét đặc sắc trong tư tưởng Hồ Chí Minh về hình thái của bạo lực cách mạng.
+ Trong chiến tranh, "quân sự là việc chủ chốt", nhưng đồng thời phải kết hợp chặt chẽ với đấu tranh chính trị. Thắng lợi quân sự đem lại thắng lợi chính trị, thắng lợi chính trị sẽ làm cho thắng lợi quân sự to lớn hơn.
+ Đấu tranh ngoại giao cũng là mặt trận có ý nghĩa chiến lược, tác dụng thêm bạn bớt thù, phân hóa và cô lập kẻ thù, phát huy yếu tố chính nghĩa của cuộc đấu tranh GPDT và bảo vệ Tổ quốc, tranh thủ sự đồng tình ủng hộ của quốc tế. Vừa đánh vừa đàm, đánh là chủ yếu, đàm là hỗ trợ.
+ Đấu tranh kinh tế là tăng gia sức sản xuất, thực hành tiết kiệm, phát triển kinh tế của ta, phá hoại kinh tế của địch.
+ Chiến tranh về mặt văn hóa hay tư tưởng so với những mặt khác cũng không kém phần quan trọng.
ð Mục đích cách mạng và chiến tranh chính nghĩa - vì độc lập tự do, làm cho khả năng chiến tranh nhân dân trở thành hiện thực, làm cho toàn dân tự giác tham gia kháng chiến.
- Trước kẻ thù lớn mạnh, Người chủ trương sử dụng phương châm đánh lâu dài. Tự lực cánh sinh cũng là một phương châm chiến lược rất quan trọng.
- Độc lập tự chủ, tự lực tự cường kết hợp với tranh thủ sự giúp đỡ quốc tế là một quan điểm nhất quán trong tư tưởng Hồ Chí Minh.
Bạn đang đọc truyện trên: Truyen2U.Pro