Câu 11: Phân tích các chức năng của ngân hàng thương mại.

Đáp án:

1- Khái niệm ngân hàng thương mại.

• Ở Mỹ: NHTM là 1 công ty kinh doanh chuyên cung cấp các dịch vụ tài chính và hoat động trong nghành dịch vụ tài chính .

• Ở Pháp: NHTM là những xí nghiệp hay cơ sở nào thường xuyên nhận tiền của công chúng dưới hình thúc kí thác hay hình thức khác số tiền mà họ dùng cho chính họ vào nghiệp vụ chiết khấu tín dụng hay dịch vụ chiết khấu tài chính.

• Ở Nhật: NHTM là các cơ sở nhận tiền kí gửi để cho vay hay tài trợ và đầu tư.

• Ở Việt Nam: Pháp lệnh ngân hàng ngày 23-5-1990 của hội đồng ngân hàng VIệt Nam xác định:

" NHTM là tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ yếu và thường xuyên là nhạn tiền kí gửi từ khách hàng với trách nhiệm hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay, thực hiên nhiệm vụ chiết khấu và làm phương tiện thanh toán."

2- Các chức năng của ngân hàng thương mại

-Chức năng trung gian tín dụng:

Thứ nhất, NH huy động các khoản tiền nhàn rỗi của các chủ thể kinh tế trong xã hội, từ các doanh nghiệp, hộ gia đình, cá nhân , cơ quan nhà nước, NHTW, NHTM và các tổ chức tín dụng khác.. để hình thành nguồn vốn cho vay.

Thứ hai, NHTM dùng nguồn vốn đã huy động được để cho vay đối với chủ thể kinh doanh thiếu vốn, có nhu cầu bổ sung vốn hoặc NHTM gửi vào tài khoản dự trữ bắt buộc, tài khoản thanh toán tại NHTW, NHTM khác...

Như vậy hoạt động của NHTM là đi vay để cho vay, là cầu nối giữa người có vốn dư thừa và người có nhu cầu về vốn. Hơn nữa, NHTM là tổ chức kinh doanh tiền tệ-tín dụng, có khả năng nắm bắt tình hình cung cầu tín dụng, giải quyết mối quan hệ giữa cung và cầu tín dụng cả về khối lượng vốn cho vay và thời hạn cho vay.

-Chức năng trung gian thanh toán:

NHTM làm trung gian thanh toán trên cơ sở những hoạt động đi vay để cho vay. Khi làm trung gian thanh toán, NHTM mở tài khoản tiền gửi, nhận vốn tiền gửi vào tài khoản và thanh toán theo yêu cầu khách hàng. Việc nhận tiền gửi và theo dõi các khoản chi trên tài sản của khách hàng là tiền đề để NH thực hiện chức năng này. NH trích tiền từ tài khoản tiền gửi của khách hàng để thanh toán tiền hàng hoá, dịch vụ và nhập vào tài khoản tiền gửi, tiền thu bán hàng và các khoản thu khác theo yêu cầu khách hàng.

Chức năng thanh toán có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động kinh tế:

- Khi làm trung gian thanh toán, ngân hàng tạo ra những công cụ lưu thông và độc quyền quản lý các công cụ đó (sec, giấy chuyển ngân, thẻ thanh toán..) như vậy mọi công việc thanh toán của xã hội tập trung vào NH, nên việc thanh toán tiền hàng hoá, dịch vụ trở nên thuận tiện, nhanh chóng an toàn và tiết kiệm chi phí, do đó góp phần tăng tốc độ lưu thông hàng hoá, luân chuyển vốn và tái sản xuất XH.

- Do thực hiện chức năng này, NH có điều kiện huy động tiền gửi cho khách hàng tới mức tối đa, mở rộng cho vay và đầu tư, đẩy mạnh hoạt động của NH, đồng thời NH còn góp phần giám sát kĩ luật hợp đồng kinh tế, tài chính và thanh toán theo đúng quy định của pháp luật.

- Chức năng tạo tiền:

Với chức năng trung gian tín dụng và trung gian thanh toán, Ngân hàng thương mại có khả năng tạo ra tiền gửi thanh toán. Thông qua chức năng làm trung gian tín dụng, NH sử dụng số tiền vốn huy động được để cho vay, số tiền cho vay lại được khách hàng sử dụng để thanh toán chuyển khoản cho khách hàng ở NH khác và chỉ thực hiện nghiệp vụ cho vay NH mới bắt đầu tạo tiền. Vậy là từ một tài khoản tiền gửi ban đầu, thông qua cho vay bằng chuyển khoản trong hệ thống NHTM, số tiền gửi đã tăng lên gấp bội so với lượng tiền ban đầu.

Khối lượng tiền do NHTM tạo ra có ý nghĩa lớn, tạo ra những điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của quá trình sản xuất kinh doanh đáp ứng nhu cầu sử dụng tiền của xã hội.

3- Thực trạng về hoạt động ngân hàng thương mại ở Việt Nam

Thách thức lớn nhất đối với các NHTM nằm ở nội lực của chính các ngân hàng, với quy mô vốn nhỏ, nguồn nhân lực hạn chế, trình độ công nghệ còn chậm tiến so với các nước trong khu vực.

• Các chức năng cơ bản: Đã thực hiện tuy chưa được phát huy đầy đủ.

• Hoạt động bó hẹp trong các chức năng và nghiệp vụ đơn giản: Còn trong tình trạng độc canh tín dụng

• Công nghệ đơn giản.

• Hệ thống thanh toán chưa phát triển.

• Mặc dù vốn điều lệ của các ngân hàng đã tăng mạnh so với trước đây nhưng còn nhỏ bé so với thế giới và trong khu vực

Điểm hạn chế thứ 2 của các ngân hàng trong nước là hệ thống dịch vụ ngân hàng trong nước còn đơn điệu, chất lượng chưa cao, chưa định hướng theo yêu cầu của khách hàng, và nặng về dịch vụ ngân hàng truyền thống.

 Nhưng bên cạnh đó thì NHTM của nước ta cũng đã có những bước phát triển vượt bậc.

• Thứ nhất hệ thống ngân hàng đã huy động và cung cấp 1 lượng vốn khá lớn cho nền kinh tế, ước tính hàng năm chiếm từ 16-18% GDP và 50% đầu tư xã hội.

• Hệ thống ngân hàng đã có cuộc đổi mới toàn diện.

• Thứ 3 chính sách tiền tệ được đổi mới và hoàn thành theo nguyên tắc thị trường và phù hợp với thông lệ quốc tế.

• Thứ 4 là hệ thống ngân hàng đã được cơ cấu lại tài chính, tăng vốn điều lệ cho các ngân hàng thương mại, xử lý nợ xấu, đào tạo cán bộ, và nâng cấp hệ thống cơ sở công nghệ hiên đại, nối mạng và thanh toán điện tử.

4- Các giải pháp củng cố và phát triển.

• Hiện đại hóa trang thiết bị và cơ sở vật chất

• Nâng cao trình độ cán bộ công nhân viên

• Đa dạng hóa các hoạt động cung cấp dịch vụ

• Đa dạng hóa các hoạt động - Huy động và sử dụng vốn.

• Tăng cường tự chủ tài chính cho các ngân hàng thương mại