Câu 11: Trình bày kn,ưu nhược điểm và phạm vi ứng dụng của điều tra chọn mẫu?Các loại sai số trong điều tra chọn mẫu ngẫu nhiên?Các pp chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản?PP tính sai số cho trường hợp suy rộng số TB và suy rộng tỷ lệ

a, kn,ưu nhược điểm và phạm vi ứng dụng của điều tra chọn mẫu:

- KN: Điều tra chọn mẫu là 1 loại điều tra ko toàn bộ trong đó ng ta chỉ chọn ra 1 số đơn vị trong toàn bộ các đơn vị của tổng thể ng cứu để điều tra thực tế,và dựa vào kết quả điều tra đc để tính toán,suy rộng cho toàn bộ tổng thể ng cứu

VD: để đánh giá về đời sống nd của 1 địa phương nào đó,ng ta có thể chọn ra 1 số hộ để thu thập tài liệu về nhân khẩu lao động,nghề nghiệp,thu nhập,chi tiêu...Sau đó,dựa vào tài liệu đã điều tra đc để tính toán suy rộng về đời sống của nd toàn địa phương đó

- Ưu nhược điểm:

+ Ưu điểm:

(+) Điều tra chọn mẫu thường nhanh hơn rất nhiều so với điều tra toàn bộ,do đó điều tra chọn mẫu mang tính kịp thời cao

(+) Do điều tra ít đơn vị,số nhân viên điều tra và chi phí điều tra giảm nên điều tra chọn mẫu sẽ tiết kiệm sức ng,vât tư,tiền của

(+) Do điều tra ít đơn vị nên có thể mở rộng đc ndung điều tra,đi sâu ng cứu nhiều mặt của h/tượng

(+) Tài liệu thu thập đc trong điều tra chọn mẫu có độ chính xác tương đối cao

(+) với pp suy luận và thống kê khoa học,thông qua ng cứu mẫu ng ta vẫn có thể đi đến K/luận đáng tin cậy cho tổng thể mà ko cần phải điều tra toàn bộ

+ Nhược điểm:

Điều tra chọn mẫu có rất nhiều ưu điểm so với điều tra toàn bộ,tuy nhiên ko thể dùng điều tra chọn mẫu để hoàn toàn thay thế cho điều tra toàn bộ đc vì:

(+) trong điều tra toàn bộ ng ta thu thập thông tin trên từng đơn vị tổng thể,do đó có thể ng cứu tổng thể và bộ phận của nó theo tất cả các đặc trưng cần ng cứu.vì vậy với n~ nguồn thông tin thống kê q/trọng ngta vẫn phải tiến hàn điều tra toàn bộ

(+) điều tra chọn mẫu tiến hành với phạm vi nhỏ và dùng k/quả này để suy rộng cho cả tổng thể nên sẽ có sai số nhất định so với k/quả điều tra toàn bộ

- phạm vi ứng dụng của điều tra chọn mẫu:

Điều tra chọn mẫu thường đc sd trong các t/hợp sau:

+ Điều tra chọn mẫu dùng để thay thế điều tra toàn bộ khi đối tượng ng cứu cho phép vừa có thể điều tra toàn bộ,vừa có thể điều tra chọn mẫu.Trong t/hợp này,ng ta thường tiến hành điều tra chọn mẫu để có kq nhanh hơn và tiết kiệm hơn

+ Điều tra chọn mẫu dùng thay thế cho điều tra toàn bộ khi đối tượng điều tra ko cho phép điều tra toàn bộ,chẳng hạn như t/hợp việc điều tra có liên quan tới việc phá hủy đơn vị điều tra or tổng thể quá lớn

VD: điều tra ý kiến khách hàng,điều tra về tính hình ô nhiễm mtr,...

+ Điều tra chọn mẫu thường đc kết hợp với điều tra toàn bộ để mở rộng nd điều tra và kiểm tra kq điều tra toàn bộ

+ điều tra chọn mẫu dùng để nắm bắt thông tin nhanh,phục vụ kịp thời cho công tác quản lý

+ Kq của điều tra chọn mẫu dùng để ước lượng các tham số của tổng thể or kiểm định giả thiết thống kê

VD: kiểm tra chất lượng sp,kiểm tra các quyết định quản lý,..

Ở nc ta,hiện nay điều tra chọn mẫu ngày càng đc ứng dụng 1 cách rộng rãi nhằm phục vụ kịp thời cho công tác quản lý Kinh tế,quản lý XH

b, Các loại sai số trong điều tra chọn mẫu ngẫu nhiên:

- Sai số do tính chất đại biểu

Sai số này tồn tại ngay trong mỗi cuộc điều tra chọn mẫu,bởi vì việc điều tra chỉ thực hiện ngay trên 1 số ít đơn vị nhưng kq tính toán lại suy rộng thành đặc điểm of cả tổng thể

- Sai số do ghi chép:

Sai số này x/hiện trong cả điều tra chọn mẫu và điều tra toàn bộ.Nó phát sinh từ các t/hợp sau:

+ Do đ/vị điều tra,nhân viên điều tra chưa hiểu đúng nd câu hỏi nên trả lời sai

+ Do đ/vị điều tra,nhân viên điều tra ghi nhầm,ghi sai

+ Do dụng cụ đo lường sai

+ Do tỷ lệ phiếu ko trả lời quá cao

c, Các pp chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản:

Đây là pp tổ chức chọn các đ/vị mẫu trong tổng thể chung 1 cách ngẫu nhiên ko theo 1 sự sắp xếp nào.Các đơn vị mẫu đc chọn ra từ tổng thể chung bắng cách rút thăm,quay số or chọn bất kì.Có 2 cách chọn mẫu ngẫu nhiên đơn giản sau :

- Chọn mẫu nhiều lần(chọn hoàn lại)

Chọn mẫu nhiều lần là khi mỗi đơn vị đc chọn ra để điều tra xong thì trả về tổng thế chung.Do đó nó có khả năng đc chọn lại.Như vậy số đ/vị tổng thể chung ko thay đổi trong suốt q/trình lấy mẫu.xs đc chọn of mỗi đơn vị là = nhau

- Chọn mẫu 1 lần(chọn ko hoàn lại)

Chọn mẫu 1 lần là khi mỗi đ/vị đã đc chọn điều tra xong thì đc xếp riêng ra ko trả lại về tổng thể chung,do đó ko có k/năng chọn lại trong các lần lấy mẫu tiếp theo.Như vậy số đơn vị tổng thể chung sẽ giảm 1 đ/vị sau mỗi lần lấy mẫu.xs đc chọn of mỗi đơn vị ko = nhau

PP này đơn giản nhưng nó chỉ cho kq tốt khi tổng thể ng cứu tương đối đồng đều

d, PP tính sai số cho trường hợp suy rộng số TB và suy rộng tỷ lệ

- Khi điều tra chọn mẫu dùng để suy rộng số TB của 1 tiêu thức nào đó thì sai số TB chọn mẫu đc tính như sau:

+ Khi chọn mẫu nhiều lần(lặp lại)

δ x(tb) = √( δ2/n)

δ x(tb): sai số TB chọn mẫu

δ2 :phương sai chung

n: số đ/vị tổng thể mẫu(cỡ mẫu)

Do phương sai tổng thể chung thường khó xđ nên phải dùng phương sai mẫu điều chỉnh để thay thế.Tức là:

S'2 = (n/n-1).S2

Vậy: δ x(tb) = √(S2/n-1)

Trong đó: S'2 : phương sai mẫu điều chỉnh

S2: phương sai mẫu

+ Khi chọn mẫu 1 lần(ko lặp lại)

δ x(tb) = [√( δ2/n)(1- n/N)]

hay δ x(tb) = [√(S2/n-1)(1-n/N)]

- Khi điều tra chọn mẫu dùng để suy rộng tỷ lệ theo 1 tiêu thức nào đó thì sai số TB chọn mẫu đc tính như sau:

+ Trg hợp chọn mẫu nhiều lần:

δ w = [√ p(1-p)/n]

δ w :sai số TB chọn mẫu

p:tỉ lệ số đ/vị mang dấu hiệu quan tâm of tổng thể chung

p= m/M

M:số đ/vị mang dấu hiệu quan tâm trong tổng thể chung

Do tỷ lệ of bộ phận có biểu hiện của tiêu thức của tổng thể chung khó xđ nên phải dùng tỷ lệ của bộ phận có biểu hiện of tiêu thức của mẫu(w)để thay thế nên ta có:

δ w = [√ w(1-w)/n]

m: số đ/vị có biểu hiện của tiêu thức nào đó mà ta quan tâm thuộc tổng thể mẫu

n: số đ/vị của tổng thể mẫu

+ Trg hợp chọn mẫu 1 lần:

δ w = {√ [p(1-p)/n].[1-n/N]}

δ w ={√[w(1-w)/n].[1-n/N]}