Câu 14:

Trình bày hoàn cảnh lịch sử và quá trình hình thành đường lối đối ngoại của Đảng thời kỳ đổi mới?

Trả lời:

Hoàn cảnh lịch sử

- Cách mạng khoa học công nghệ đang phát triển tác động đến các nước

- Các nước XHCN đang bị khủng hoảng sâu sắc, đầu những năm 90 Liên xô sụp đổ -> tác động tới quan hệ quốc tế từ thế giới 2 cực: Liên xô-Hoa Kỳ sang thế giới một cực (Mỹ)

- Các cuộc chiến tranh cục bộ, xung đột tranh chấp vẫn còn

- Xu thế chạy đua phát triển kinh tế giữa các nước, buộc các nước đang phát triển phải đổi mới tư duy đối ngoại

- Xu thế toàn cầu hoá đang diễn ra trên thế giới, buộc các nước phải liên kết lại để cúng phát triển

- Khu vực Châu Á-Thái Bình Dương:

+ Là khu vực ổn định tuy vẫn còn những bất ổn như: vấn đề hạt nhân, tranh chấp lãnh hải biển Đông, các nước trong khu vực tăng cường vũ trang.

+ Có tiềm lực và năng động về phát triển kinh tế

-> Yêu cầu Việt Nam:

+ Phá thế bị bao vây, cấm vận

+ Chống tụt hậu về kinh tế

Quá trình hình thành đường lối

* Giai đoạn (1986-1996): xác lập đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa dạng hoá, đa phương hóa quan hệ quốc tế

- ĐH VI: mở đầu đổi mới tư duy về công tác đối ngoại

+ Phải biết kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại

+ Đề ra yêu cầu cần quan hệ hợp tác kinh tế với các nước ngoài hệ thống XHCN và tham gia sự phân công quốc tế

+ Tranh thủ quan hệ kinh tế và khoa học kỹ thuật với các nước công nghiệp phát triển, tổ chức quốc tế và tư nhân nước ngoài trên nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi.

- Nghị quyết 13 của Bộ chính trị (5-1988) về nhiệm vụ và chính sách đối ngoại trong tình hình mới:

+ Kiên quyết chủ động chuyển từ đấu tranh đối đầu sang hợp tác trong hoà bình

+ Lợi dụng sự phát triển cách mạng khoa học-kỹ thuật và xu thế toàn cầu hoá

+ Kiên quyết mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế, đa dạng hoá quan hệ

-> NQ 13 đánh dấu sự đổi mới tư duy quan hệ quốc tế và chuyển hướng chiến lược đối ngoại của Đảng

- ĐH VII:

+ Phải hợp tác, bình đẳng cùng có lợi với tất cả các nước, không phân biệt chế độ chính trị-xã hội trên cơ sở các nguyên tắc cùng hoà bình

+ Phương châm: Việt Nam muốn là bạn với tất cả các nước trong cộng đồng thế giới, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển

+ Quan hệ kinh tế đối ngoại: mở ra bước đột phá mới với chủ trương : gắn thị trường trong nước và xuất khẩu, mở rộng, đa dạng hoá quan hệ kinh tế đối ngoại trên nguyên tắc giữ vững độc lập, chủ quyền, bình đẳng, cùng có lợi.

* Giai đoạn (1996-2008): bổ sung và hoàn chỉnh đường lối đối ngoại, chủ động, tích cực hội nhập kinh tế quốc tế

- ĐH VIII:

+ Tiếp tục khẳng định mở rộng quan hệ quốc tế, hợp tác nhiều mặt với các nước, các trung tâm kinh tế, chính trị khu vực và quốc tế

+ Đưa ra chủ trương: xây dựng nền kinh tế mở và đẩy nhanh quá trình hội nhập kinh tế khu vực và thế giới

+ Điểm mới so với ĐH VII: 1) Mở rộng quan hệ với các đảng cầm quyền và các đảng khác; 2) Mở rộng quan hệ đối ngoại nhân dân, quan hệ với các tổ chức phi chính phủ; 3) Kinh tế đối ngoại lần đầu tiên chủ trương: thử nghiệm để tiến tới thực hiện đầu tư ra nước ngoài.

- ĐH IX:

+ Chủ động hội nhập kinh tế quốc tế và khu vực theo tinh thần phát huy tối đa nội lực

+ Lần đầu tiên đưa ra quan điểm xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ

+ Phương châm đối ngoại của ĐH VIII: “Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển”.

- ĐH X:

+ Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tư chủ, hoà bình, hợp tác và phát triển

+ Chính sách đối ngoại rộng mở đa phương hoá, đa dạng háo các quan hệ quốc tế

+ Điểm mới so với ĐH IX: chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế