Câu 2: Cặp phạm trù nguyên nhân kết quả

- Khái niệm:

+ phạm trù nguyên x dùng để chỉ sự tác động lẫn nhau giữa các mặt, các yếu tố trong 1 sự vật hiện tượng hoặc giữa các sự vật hiện tượng với nhau, từ đó tạo ra sự biến đổi nhất định.

+ phạm trù kq dùng để chỉ những biến đổi xuất hiện do sự tác động lẫn nhau giữa các mặt, các yếu tố trong 1 sự vật hiện tượng hoặc giữa các sự vật hiện tượng với nhau.

- Quan hệ biện chứng giữa nguyên x & kq:

Mối quan hệ giữa nguyên x & kq là mối quan hệ khách quan bao hàm tính tất yếu:

+ k có nguyên nhân nào k dẫn tới kq nhất định và ngược lại k có kq nào mà k có nguyên x.

Vd: nhờ sự chăm chỉ học tập rèn luyện và tích lũy sẽ có kq học tập tốt và có được kq học tập tốt là nhờ sự chăm chỉ đó.

+ nguyên x sinh ra kq, vì vậy nguyên x có trước còn kq xuất hiện sau.

Vd: trồng cây ăn quả, muốn có quả để ăn trước hết pải gieo hạt, để hạt lớn lên thành cây. Rồi sau đó mới có thể đơm hoa kết trái. Trái k thể có nếu ta k trồng cây.

+ 1 nguyên x có thể sinh ra 1 hoặc nhiều kq và ngược lại 1 kq cũng có thể do 1 hoặc nhiều nguyên x tạo nên.

Vd: hạn hán kéo dài có thể gây ra thiếu nước, khô hạn, mất mùa, cháy rừng.

      Cây bị đổ có thể do con người chặt hoặc do gió bão làm đổ.

+ sự tác động của nhiều nguyên x dẫn đến 1 kq theo những chiều hướng thuận nghịch khác nhau và đều ảnh hưởng đến sự hình thành kq, nhưng có vị trí và vai trò khác nhau. Ngược lại 1 nguyên x có thể dẫn đến nhiều kq.

+ trong sự vận động của thế giới thì k có nguyên x đầu tiên và kq cuối cùng.

- Ý nghĩa pương páp luận.

+ vì mối liên hệ nhân quả là mối liên hệ có tính chất khách quan tất yếu nên trong nhận thức và thực tiễn k thể phủ nhận quan hệ nhân quả.

+ trong thế giới hiện thực k thể tồn tại 1 sự vật hiện tượng, hay quá trình nào k có nguyên x và ngược lại k có nguyên  x nào k dẫn đến kq nhất định.

+ vì mối liên hệ x quả rất pức tạp nên phải pân biệt chính xác các loại nguyên x để có pương páp giải quyết đúng đắn.

+ vì 1 nguyên x có thể dẫn đến nhiều kq và ngược lại nên cần pải có cái nhìn toàn diện và lịch sử cụ thể trong phân tích giải quyết ứng dụng quan hệ x quả.