Câu 2: Phân tích tính tất yếu và vai trò của việc tồn tại và phát triển nền kinh tế nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN?

- Thành phần kinh tế là khu vực kinh tế, kiểu quan hệ kinh tế dựa trên một hình thức sở hữu nhất định về tư liệu sản xuất.

- Cơ cấu kinh tế nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ lên CNXH là cơ cấu kinh tế trong đó các thành phần kinh tế cùng tồn tại và phát triển như một tổng thể giữa chúng có mối quan hệ vừa hợp tác vừa cạnh tranh với nhau.

* Sự tồn tại phát triển cơ cấu kinh tế nhiều thành phần trong thời kỳ quá độ lên CNXH là tất yếu khách quan vì:

- Theo quan điểm của Lênin( SGK)

- Lịch sử xã hội cũ để lại ở nước ta thành phần kinh tế tư nhân (cá thể, tiểu chủ, TBCN) còn lý do khách quan để tồn tại và có vai trò quan trọng trong nền kinh tế do QHSX phải phù hợp với LLSX. Trong quá trình cải tạo XHCN để xây dựng QHSX mới theo định hướng XHCN (dựa trên chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất) làm xuất hiện các thành phần kinh tế sau: kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư bản nhà nước . Trong một số năm gần đây cùng với quá trình mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại đã làm xuất hiện thành phần kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.

=> Các thành phần kinh tế trên tồn tại trong mối quan hệ vừa thống nhất vừa mâu thuẫn, vừa hợp tác vừa cạnh tranh hình thành nền kinh tế nhiều thành phần tồn tại khách quan trong thời kỳ quá độ của nước ta.

- Để đẩy mạnh tốc độ thực hiện nhiệm vụ kinh tế cơ bản của thời kỳ quá độ lên CNXH đặc biệt đẩy mạnh công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nước phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế cần khai thác sử dụng triệt để sức mạnh tổng hợp của các thành phần kinh tế.

- Nước ta là nước cơ cấu dân số chiếm trên 50% với trên 40 triệu lao động nhu cầu về việc làm của người lao động rất lớn vì thế để giải quyết việc làm cho người lao động phải phát triển nền kinh tế nhiều thành phần.

* Sự tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần không chỉ là tất yếu khách quan mà còn có vai trò to lớn:

- Sự tồn tạinhiều thành phần kinh tế tạo ra sự phù hợp với trình độ khác nhau của lực lượng sản xuất, từ đó có tác dụng thúc đẩy tăng năng suất lao động tăng trưởng kinh tế, nâng cao hiệu quả kinh tế trong các thành phần kinh tế và toàn bộ nền kinh tế quốc dân.

- Nền kinh tế nhiều thành phần làm phong phú và đa dạng các chủ thể kinh tế từ đó tạo tiền đề phát triển kinh tế hàng hoá đẩy mạnh cạnh tranh khắc phục tình trạng độc quyền. Từ đó thúc đẩy kinh tế nhanh bền vững cải thiện nâng cao đời sống của nhân dân, phát triển các mặt của đời sống xã hội.

- Tạo điều kiện thực hiện và mở rộng các hình thức kinh tế độc quyền trong đó có hình thức Tư bản chủ nghĩa, là cầu nối trạm trung gian cần thiết để đưa nước ta từ sản xuất nhỏ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ TBCN.

- Phát triển mạnh các thành phần kinh tế để từ đó hoàn thiện thể chế kinh tế định hướng XHCN ở nước ta.

- Sự tồn tại vì thành phần kinh tế đáp ứng được lợi ích kinh tế của các giai cấp, tầng lớp xã hội, có tác dụng khai thác, sử dụng có hiệu quả các nguồn lực, tiềm năng của đất nước có sức lao động, vốn tài nguyên tự nhiên.