Câu 3: Phân tích nội dung và tác động của quy luật giá trị

1.      Nội dung của quy luật giá trị

- Quy luật giá trị là quy luật KT căn bản của SX và trao đổi hàng hóa. Bất cứ ở đâu đã có SX và trao đổi hàng hóa thì đều có sự tồn tại và hoạt động của quy luật giá trị

- SX và trao đổi hàng hóa phải dựa trên cơ sở giá trị của nó, tức trên cơ sở hao phí LĐ xã hội cần thiết

* Cụ thể:

- Trong SX:

+ Khối lượng sản phẩm mà những người SX tạo ra phải phù hợp nhu cầu có khả năng thanh toán của XH.

+ Hao phí LĐ cá biệt phù hợp với hao phí LĐ xã hội cần thiết

- Trong trao đổi:

+ Phải dựa trên cơ sở hao phí LĐXHCT, có nghĩa là trao đổi phải theo nguyên tắc ngang giá.

+ Giá cả vận động lên xuống xoay quanh giá trị. Do tác động của các nhân tố như quan hệ cung cầu, cạnh tranh, sức mua của đồng tiền làm cho giá cả hàng hóa trên thị trường tách rời với giá trị và lên xuống xoay quanh trục giá trị của nó.

Nhưng trong 1 thời gian nhất định, xét trên góc độ toàn bộ nền kinh tế: tổng giá cả = tổng giá trị.

* Cơ chế tác động: thể hiện qua sự vận động của giá cả hang hóa trên thị trường xung quanh giá trị của hàng hóa do quy luật cung cầu quyết định.

Khi cung = cầu, thì giá cả = giá trị

Khi cung>cầu thì giá cả < giá trị

Khi cung < cầu thì giá cả > giá trị

Đồng thời giá cả cũng có tác động tới cung và cầu.

2.      Tác động của quy luật giá trị

Có 3 tác động:

a.       Điều tiết SX và lưu thông hàng hóa:

- Điều tiết SX: Điều hòa, phân bố các yếu tố SX giữa các ngành, các lĩnh vực của nền kinh tế. Phân phối TLSX và SLĐ vào các ngành, vùng khác nhau một cách tự phát thông qua sự lên xuống của giá cả.

- Điều tiết lưu thông: Phân phối nguồn hàng hóa từ nơi có giá cả thấp đến nơi có giá cả cao. Do đó làm cho lưu thông HH thông suốt.

b.      Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, tăng năng suất LĐ, thúc đẩy LLSX xã hội phát triển

- Người SX có hao phí LĐ cá biệt < hao phí LĐXHCT sẽ giàu, muốn vậy phải cải tiến kỹ thuật, cải tiến tổ chức, quản lý, để nâng cao năng suất LĐ, hạ giá thành sản phẩm.

- Sự cạnh tranh quyết liệt càng thúc đẩy quá trình này diễn ra mạnh mẽ, mang tính XH. Kết quả là LLSX và XH được thúc đẩy phát triển mạnh mẽ.

c.       Thực hiện sự lựa chọn tự nhiên và phân hóa người SX hàng hóa thành kẻ giàu người nghèo

- Người có điều kiện SX thuận lợi, có trình độ kiến thức cao, trang bị kỹ thuật tốt nên có hao phí LĐ cá biệt thấp hơn hao phí LDDXHCT sẽ phát tài, trở nên giàu có.

- Ngược lại người SX có giá trị cá biệt lớn hơn giá trị XH sẽ bất lợi thua lỗ và phá sản.

Kết luận: Quy luật giá trị vừa có những tác động tích cực, vừa có những tác động tiêu cực. Nhà nước cần có những chính sách giải quyết để phát huy mặt tích cực, hạn chế mặt tiêu cực của quy luật này.