Câu 31

Nguyên tắc :

-         đứng trước bệnh nhân đau vùng thắt lưng cần phải khám và lượng giá cẩn thận

-         cần phát hiện những rối loạn chức năng bất thường gây đau

-         hiểu được cơ chế gây đau chúng ta sẽ thiết lập được chương trình vật lý trị liệu- phục hồi chức năng cụ thể

Chẩn đoán :

bệnh sử :

-         cần nêu vị trí, tính chất, thời gian đau, xác định vị trí đau van đầu và hương lan, tiến triển.

-         triệu chứng đau có liên quan với nghề nghiệp

-         đau khi nghỉ hay khi vận động( tiền sử : chấn thương, triệu chứng đau trước đây, bệnh ? )

khám thực thể :

b.1 : tư thế : quan sát phát hiện và đánh giá các bất thường như : giảm chức năng, gù, vẹo cột sống hoặc biến dạng

b.2 : đánh giá chức năng :

+ đo độ giãn cột sống thắt lưng

+ có phản ứng co cơ cột sống thắt lưng , cơ bụng hay không ?

+ quan sát động tác cúi, ngửa, quay. Nghiêng

+ tìm điểm đau : ấn khe liên đốt, di động gai sau

-         Khám thần kinh ; chú ý thần kinh chi dưới

dấu hiệu X quang;

có thể nhìn thấy các hình ảnh bất thường sau đây:

-         thay đổi về hình thái cột sống thắt lưng: giảm hoặc mất đường cong sinh lý tùy theo nguyên nhân

-         Các dấu hiệu của thoái hóa : mọc gai xương, xơ đặc xương, hẹp khe khớp, mỏng đĩa đệm, đi lệch đĩa đệm

-         Các dấu hiệu của viêm cột sống do lao : đốt sống hình chem., nham nhờ, hình ảnh áp xe lạnh

-         Những thay đổi hình thân đốt : hình thấu kính lõm, hình chem., hình lưỡi

-         Thay đổi hình thái đĩa đệm : xẹp, dính, phá hủy

-         Các dấu hiệu của chấn thương : nứt , rạn, vỡ, di lệch cột sống

-         Những di dạng của đốt song:

-         Hình ảnh gai đôi ( nứt đốt sống) : thấy ở S1, L5, L4

-         Hình ảnh cùng hóa L5 và thắt lưng hóa S1

-         Những thay đổi về độ thấu quang của xương:

-         Hình mất vôi, hình khuyết và hốc : gặp ở người bị loãng xương do các bệnh nội tiết, di căn ung thư, viêm, bệnh về máu

-         Hình đặc xương : ung thư, di cawnung thư, bệnh Pàet

-         Những dấu hiệu thoái vị đĩa đệm : phải dựa vào các phương pháp chụp cản quang chụp kỹ thuật cao mới phát hiện được

-         Nhưng thay đổi phần mềm quanh đốt sống : hình ảnh áp xe lạnh ( lao cột sống), sỏi cản quang vùng thần và niệu quản, vôi hóa dộng mạch bụng và xơ hóa cơ đáy chậu

các xét nghiệm cần thiết khác

Tùy theo hương chẩn đoán nguyên nhân mà tiến hành các xét nghiệm :

-         các xét nghiệm về viêm : công thức máu, tốc dộ lắng máu, sợi huyết

-         xác xét nghiệm về tế bào học và vi khuẩn học

-         xét nghiệm về lao

-         các xét nghiệm bệnh toàn thân

-         dịch não tùy

-         các xét nghiệm khác : dạ dày, gan, sinh dục…. tùy theo hướng chẩn đoán lâm sàng

Điều trị

nguyên tắc chung :

-         nghỉ ngơi và bất động khi đau nhiều. kết hợp các thuốc giảm đau, chống viêm

-         sử dujg phương pháp vật lý trị liệu

-         điều trị theo nguyên nhân

điều trị cụ thể:

trên lâm sàng chua 2 loại đau : cấp tính và mạn tính

-         điều trị đợt đau cấp tính :

+ nghỉ ngơi hoàn toàn từ 3-5 ngày

+ phương pháp vật lý : Hồng ngoại , paraffin , xoa bóp, song ngắn, kéo thư giãn cột sống thắt lưng, điện phân, điện dẫn thuốc, điện xung

+ kết hoawjp dùng thuốc giảm đau, chống viêm , giãn cơ

-         điều trị đợt đau mạn tính :

+ giảm mang vác nặng

+ tránh đi lại nhiều

+ có thể đổi nghề nếu cần thiết

+ phương pháp vật lý : Parafin, xoa bóp, kéo thư giãn cốt sống thắt lưng, điện phân, điện xung

+ kết hợp thể dục liệu pháp

+ điều trị tắm nước suối khoáng