CÂU 4: PHÂN TÍCH CÁC GIAI ĐOẠN CỦA QUÁ TRÌNH SỐT

        Sốt là tình trạng tăng thân nhiệt chủ động do trung tâm điều hòa nhiệt bị rối loạn trước tác động của chất gây sốt. Các giai đoạn của quá trình sốt:

        + Giai đoạn tăng thân nhiệt:

        Trong giai đoạn này sản nhiệt (SN) tăng và thải nhiệt (TN) giảm làm mất cân bằng nhiệt (SN/TN >1). Giai đoạn này gọi là sốt đứng. Biểu hiện của phản ứng tăng thân nhiệt là sởn gai ốc, tăng chuyển hóa và tăng chức năng hô hấp, tuần hoàn. Mức hấp thụ oxy có thể tăng gấp 3-4 lần bình thường nói lên tốc độ sinh nhiệt và giảm thải nhiệt gồm co mạch dưới da (da nhợt, giảm tiết mồ hôi), nằm co quắp, đòi đắp chăn… Trường hợp chất gây sốt tác dụng mạch có thể rùng mình, ớn lạnh, run cơ khiến thân nhiệt tăng rất nhanh. Giai đoạn này dùng cá thuốc hạ nhiệt hầu như ko có tác dụng, chườm lạnh cũng ít hiệu quả, nhiều khi còn mất năng lượng của cơ thể.

        + Giai đoạn thân nhiệt ở mức cao:

        Giai đoạn này sản nhiệt không tăng hơn nhưng thải nhiệt bắt đầu tăng lên (giãn mạch da) đạt mức cân bằng với sản nhiệt (SN/TN = 1) và đều ở mức cao. Tuy nhiên chưa có mồ hôi. Giai đoạn này còn gọi là sốt đứng. Tùy theo số lượng, hoạt tính của chất gây sốt, trạng thái và tuổi của người bệnh mà thân nhiệt tăng ít hay nhiều. Thân nhiệt trong giai đoạn này có thể ổn định (sốt liên tục) hoặc thay đổi (sốt dao động), thậm chí tạm về bình thường (sốt cách quãng). Tất cả phụ thuộc vào loại vi khuẩn với chất gây sốt đặc trưng của mỗi loài.

        Da người bệnh từ tái trở nên đỏ, nóng nhưng khô (ko ra mồ hôi). Thân nhiệt ngoại vi tăng do giãn mạch ngoại biên (tăng thải nhiệt). Hô hấp, tuần hoàn và sự hấp thu oxy đều giảm với giai đoạn đầu nhưng vẫn ở mức cao gấp 1,5  - 2 lần so với bình thường, thân nhiệt vẫn duy trì ở mức độ cao. Lúc này có thể làm tăng thải nhiệt bằng chườm lạnh hoặc dùng thuốc hạ nhiệt để hạn chế nếu thân nhiệt đe dọa quá cao.

        + Giai đoạn thân nhiệt trở về bình thường:

        Sản nhiệt ở giai đoạn này bị ức chế dần để trở về bình thường và thải nhiệt tăng (SN/TN <1). Thân nhiệt trở về bình thường. Do chất gây sốt nội sinh giảm tự nhiên hoặc do thuốc hạ sốt, các neuron nhạy cảm với nóng sẽ trở về bình thường. Giai đoạn này gọi là sốt lui. Biểu hiện chính là giảm tạo nhiệt và tăng thải nhiệt. Giai đoạn này cơ thể phản ứng giống như nhiễm nóng giai đoạn đầu. Có thể thấy sự hấp thu oxy và chuyển hóa trở về bình thường, có giãn mạch ngoại vi, vã mồ hôi, tăng bài tiết nước tiểu. Biến chứng có thể tụt huyết áp nếu gặp điều kiện thuận lợi như đứng dậy đột ngột, vận cơ đột ngột hoặc có thể giảm thân nhiệt nhanh và nhiễm lạnh nếu gặp các điều kiện thuận lợi như gió lùa, tiếp xúc lạnh.