Câu 5: Tỷ suất và khối lượng GTTD

1.     Tỷ suất GTTD

a.     Định nghĩa

Là tỷ số tính theo phần trăm giữa GTTD và tư bản khả kiến tương ứng để sx ra GTTD đó.

m’(%)=t’/tx100%

t’: thời gian LĐ thặng dư

t: thời gian LĐ thiết yếu

b.     Ý nghĩa: m’ chỉ rõ tổng số GT mới do SLĐ tạo ra thì công nhân được hưởng bao nhiêu, nhà tư bản chiếm đoạt bao nhiêu.

c.      Đặc điểm

-         Vạch rõ trình độ bóc lột GTTD của nhà tư bản

-         m’ có xu hướng ngày càng tăng

d.     Các yếu tố ảnh hưởng đến GTTD

-         Trình độ KH công nghệ: quan hệ thuận chiều

-         Thời gian LĐ cần thiết: quan hệ nghịc chiều

-         Thời gian LĐ thặng dư: quan hệ thuận chiều

2.     Khối lượng GTTD

-         Là số lượng m mà nhà TB thu được trong một thời gian sản xuất nhât định, là tích số giữa tỷ suất GTTD và tổng TB khả kiến đã sử dụng.

M=m/vxV=m’xV

v: TB khả kiến đại biểu cho giá trị của 1 SLĐ

V: Tổng TB khả biến đại biểu cho giá trị của tổng số SLĐ

Kết luận: CNTB càng phát triển thì khối lượng GTTD càng tăng, vì trình độ bóc lột SLĐ càng tăng.