Câu 9.Hai phương pháp nâng cao tỉ suất m

1.Tỷ suất và khối lượng giá trị thặng dư

*Tỷ suất giá trị thặng dư (m')

+m'=m/v*100%

+m'=

+Gọi M là số lượng giá trị thặng dư thu được trong 1 đơn vị thời gian:1 đơn vị sản phẩm hoặc 1 công nhân tạo ra hoặc tổng sản phẩm hoặc tổng công nhân tạo ra

Gọi V là giá trị tu bản khả biến:Cho 1 đơn vị sản phẩm hoặc chỉ 1 công nhân hoặc cho toàn bộ sản phẩm hoặc chỉ cho toàn công nhân m'=M/V*100%

+Phản ánh trình độ chiếm đoạt giá trị thặng dư,tỷ suất giá trị thặng dư càng cao nhà tư bản càng có lợi

*Khối lượng giá trị thặng dư M=m'*V

Phản ánh qui mô của sự chiếm đoạt giá trị thặng dư

2.Hai phương pháp nâng cao tỷ suất giá trị thặng dư

*Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối

-Là phương pháp kéo dài thời gian ngày làm việc trong thời gian lao động cần thiết không đổi do đó thời gian lao động thặng dư tăng làm cho tỉ suất giá trị thặng dư tăng

-Tăng cường độ lao động thực chất là kéo dài thời gian lao động do đó cũng làm tăng tỷ suất giá trị thặng dư

-Phương pháp này có giới hạn chủ yếu áp dụng ở thời kì đầu của CNTB,nó vấp phải những giới hạn sau

+Giới hạn về thể chất và tinh thần của công nhân

+giới hạn chủ yếu do đấu tranh đòi tăng lương giảm giờ làm

*Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối

+Là phương pháp rút ngắn thời gian lao động cần thiết trong khi độ dài thời gian ngày lao động không đổi

+Năng suất lao động xã hội tăng lên thì giá trị tư liệu tiêu dùng giảm xuống do đó làm giảm giá trị hàng hóa sức lao động

+Phương pháp này không có giới hạn

+Giá trị thặng dư siêu ngạch

-Là giá trị thặng dư ở xí nghiệp có năng suất lao động cá biệt cao hơn mức năng suất lao động chung của toàn ngành nhờ cải tiến kĩ thuật hoặc công nghệ đặc biệt

-Việc chạy theo giá trị siêu ngạch của các chủ doanh nghiệp làm cho năng suất lao động xã hội ngày càng tăng.Giá trị thặng dư siêu ngạch là động lực phát triển chủ nghĩa tư bản,mọi nhà tư bản đều muốn giá trị siêu ngạch.Giá trị thặng dư siêu ngạch là giá trị tạm thời và mất đi khi nó được phổ biến ra toàn ngành

-Phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tuyệt đối và phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối là hai phương pháp nâng cao trình độ bóc lột người làm thuê và được các doanh nghiệp sử dụng.Khi khoa học kĩ thuật và lực lượng sản xuất phát triển thì phương pháp sản xuất giá trị thặng dư tương đối ngày càng chiếm ưu thế