a.cấu tạo hữu cơ của TB:

Trong wá trình tích lũy TB, TB chẳng ngừng tăng lên về wy mô, mà còn ko ngừng biến đổi trong cấu tạo của nó. C.Mác fân biệt cấu tạo kỹ thuật, cấu tạo já trị & cấu tạo hữu cơ của TB.

+cấu tạo kỹ thuật: về mặt hình thái hiện vật, mỗi TB đều bao gồm TLSX & sức lao động để vận dụng những TLSX đó. Tỷ lệ jữa số lượng TLSX & số lượng sức lao động sử dụng những TLSX đó trong wá trình sx gọi là cấu tạo kỹ thuật of TB. Wan hệ này có tính tất yếu về mặt kỹ thuật, do trình độ fát triển of LLSX wyết định .

Để biểu thị cấu tạo kỹ thuật của TB, người ta thuờng dùng các chỉ tiêu như số năng lượng hoặc số lượng máy móc do 1 công nhân sử dụng trong sx, vd 100kw điện/1 công nhân, 10 máy dệt/1 công nhân.

Cấu tạo kỹ thuật của TB ngày càng tăng lên cùng với sự fát triển của CNTB. Điều đó biểu thị ở số lượng TLSX mà 1 công nhân sử dụng ngày càng tăng lên.

+cấu tạo já trị: về mặt já trị, mỗi TB đều chia thành 2 fần: TB bất biến( c ) và TB khả biến( v). Tỷ lệ jữa số lượng já trị của TB bất biến & số lượng já trị của TB khả biến cần thiết để tiến hành sx gọi là cấu tạo já trị của TB. Vd, 1 TB mà đại lượng của nó là 12.000$, trong đó já trị TLSX là 10.000$, còn já trị sức lao động là 2000$ thì cấu tạo já trị của TB đó là 10000$:2000$=5:1.

Cấu tạo kỹ thuật & cấu tạo já trị của TB wan hệ chặt chẽ với nhau. Nói chung, những sự thay đổi trong cấu tạo kỹ thuật of TB sẽ dẫn đến những sự thay đổi trong cấu tạo já trị của TB. Để biểu hiện mối wan hệ đó, C.Mác dùng fạm trù cấu tạo hữu cơ của TB.

+Cấu tạo hữu cơ của TB (c/v): là cấu tạo já trị of Tb do cấu tạo kỹ thuật wyết định & fản ánh những sự biến đổi of cấu tạo kỹ thuật of TB.

b.Wá trình tích lũy TB làm cho cấu tạo hữu cơ TB tăng lên dẫn đến lao động dư thừa tương đối & tình trạng thất nghiệp xảy ra vì:

Trong wá trình fát triển of CNTB, cấu tạo kỹ thuật của TB ngày càng tăng, kéo theo sự tăng lên của cấu tạo já trị of TB, nên cấu tạo hữu cơ of TB ngày cũng tăng lên. Sự tăng lên of cấu tạo hữu cơ of TB biểu hiện ở chỗ TB bất biến tăng tuyệt đối & tương đối, còn TB khả biến có thể tăng tuyệt đối nhưng lại jảm xuống 1 cách tương đối.

Cấu tạo hữu cơ (c/v) tăng fản ánh trình độ kỹ thuật đc nâng cao, điều này làm cho 1 bộ fận công nhân ko đáp ứng đc yêu cầu of trình độ kỹ thuật cao mới xuất hiện, dẫn đến bị sa thải mất việc làm.

Cấu tạo hữu cơ (c/v) tăng làm xuất hiện những ngành công nghệ mới, đồng thời làm mất hoặc thu hẹp wi mô of những ngành công nghiệp truyền thống, điều này cũng dẫn đến công nhân bị mất việc làm.

Cấu tạo hữu cơ (c/v) tăng làm cho nhu cầu về số lượng công nhân jảm tương đối (do tốc độ ja tăng of số lượng công nhân chậm hơn so với tốc độ ja tăng of TLSX), dẫn đến số việc làm đc tạo ra cũng jảm tương đối.

Thực tế thì trong wá trình tích lũy TB, cũng có khi wy mô sx đc mở rộng thu hút thêm công nhân, nhưng cũng có khi thì jãn thải bớt công nhân. Tuy nhiên, sự thu hút & jãn thải đó ko khớp với nhau về t/jan, ko jan & về wy mô, do đó trên fạm vi toàn xh luôn luôn tồn tại 1 bộ fận công nhân bị thất nghiệp.

Như vậy, cấu tạo hữu cơ of Tb tăng lên trong wá trình tích lũy chính là nguyên nhân trực tiếp gây ra nạn thất nghiệp trong CNTB.

c.Ý nghĩa of việc nghiên cứu

-Dư thừa lao động tương đối (thất nghiệp) xuất hiện là vấn đề có tính wy luật dưới tác động of tiến bộ khoa học kỹ thuật. Cần có những dự báo về xu hướng này trong wá trình tổ chức, wản lý nguồn nhân lực.

-Đi kèm với sự tiến bộ kỹ thuật, cần đào tạo nâng cao tay nghề cho người lao động đáp ứng yêu cầu kỹ thuật mới, linh hoạt trong việc chuyển đổi ngành nghề thích hợp.