Xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân là tư tưởng và quan điểm nhất quán của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta

      Suốt cuộc đời Chủ tịch Hồ Chí Minh mang trong mình hoài bão và chí hướng kiên định đấu tranh để Tổ quốc được giải phóng, nhân dân được hạnh phúc. Từ lý tưởng cao cả đó mà người thanh niên Nguyễn Tất Thành bất chấp mọi hiểm nguy quyết chí ra đi tìm đường cứu nước. Để tìm hiểu, học tập, nghiên cứu, Người đã đi đến nhiều nước có nền kinh tế, chính trị khác nhau, đã sống, làm việc, trực tiếp chứng kiến cuộc sống thực tế tại các nước châu Âu, châu Mỹ, châu Phi, châu Á... Trong suốt 30 năm tìm đường cứu nước, cứu dân, Người đã đọc nhiều tác phẩm của các nhà văn, các triết gia lớn của nhân loại bằng chính ngôn ngữ của họ như: Tolstoy, Dostoevky, Huygô, Dickens.... Mang theo tấm lòng yêu nước và truyền thống tốt đẹp của dân tộc cùng với vốn hiểu biết về văn hoá phương Đông và văn hoá phương Tây để trở thành Người Cộng sản duy nhất ở một nước thuộc địa ngay tại chính quốc Pháp. Người đã nghiên cứu kỹ thể chế của các nước tư bản lớn như: Pháp, Mỹ và các thành quả cũng như mục tiêu của Cách mạng Tháng Mười Nga. Từ đó Hồ Chí Minh đã chọn con đường của Chủ nghĩa Mác - Lê nin và vận dụng sáng tạo những bài học của Cách mạng Tháng 10 Nga để lãnh đạo cách mạng Việt Nam thực hiện sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng nền độc lập - tự do. Mục tiêu đi lên chủ nghĩa xã hội là vì nhân dân “Ai cũng có cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành", xây dựng nhà nước dân chủ nhân dân, nhà nước của dân, do dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng . Đó là con đường cách mạng của cả dân tộc Việt Nam, là mục tiêu, là động lực của toàn Đảng, toàn dân. 

      Năm 1919, Người đã thay mặt những người Việt Nam yêu nước sống ở Pháp, (với tên gọi lúc đó là Nguyễn Ái Quốc) đã gửi đến Hội nghị hoà bình ở Véc - xây bản yêu sách 8 điểm của nhân dân Việt Nam. Năm 1941, tại Hội nghị lần thứ 8 của Ban Chấp hành Trung ương do Người chủ trì đã xác định Cách mạng Đông Dương lúc bấy giờ là: Cách mạng dân tộc giải phóng, sau khi dành được độc lập tự do xây dựng nhà nước Việt Nam theo chế độ dân chủ cộng hoà. Nguyện vọng và tư tưởng cháy bỏng của Người đã trở thành nguyện vọng thiết tha của dân tộc Việt Nam, nhân dân Việt Nam, là ngọn cờ hiệu triệu nhân dân đoàn kết một lòng dưới sự lãnh đạo của Người và Đảng quang vinh làm nên Cách mạng tháng Tám, đánh đuổi chế độ thực dân Pháp và tay sai. Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á ra đời, uỷ ban dân tộc giải phóng được cải tổ thành Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch. Ngày 2/9/1945 Hồ Chí Minh thay mặt Chính phủ lâm thời đọc bản Tuyên ngôn độc lập chính thức tuyên bố với thế giới nền độc lập hoàn toàn của dân tộc Việt Nam. Khai sinh Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. Từ đó, quá trình xây dựng các thể chế Hiến pháp Nhà nước đã được khẳng định quyền độc lập, thống nhất lãnh thổ và quyết tâm bảo vệ đất nước, xây dựng thể chế dân chủ cộng hoà đảm bảo quyền dân chủ, tự do của mọi công dân. Đây là Nhà nước đầu tiên liên minh công - nông - trí trong lịch sử đất nước.

      Trong phiên họp đầu tiên (3/9/1945) của Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ "trước chúng ta đã bị chế độ quân chủ chuyên chế, nên nước ta không có Hiến pháp, nhân dân ta không được hưởng quyền tự do dân chủ, chúng ta phải có một Hiến pháp dân chủ của dân, do dân và vì dân". Quan điểm vì con người, do con người, vì nhân dân là mục tiêu, là động lực của cách mạng là đích hướng tới trong quá trình xây dựng đất nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Khi xây dựng Hiến pháp đầu tiên năm 1946 Người đã chỉ rõ"...Bản Hiến pháp đó đã nêu một tinh thần đoàn kết chặt chẽ giữa các dân tộc Việt Nam và một tinh thần liêm khiết, công bằng của các giai cấp". Ngày nay, càng tìm hiểu về thân thế sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh chúng ta càng tự hào về non sông, đất nước đã sinh ra Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người đã tiếp thu và phấn đấu cả cuộc đời không mệt mỏi cho sự nghiệp đấu tranh để biến lý tưởng cách mạng thành hiện thực cuộc sống, ở Người giữa lời nói và việc làm luôn thống nhất trong một chỉnh thể. Có thể nói chính Người đã góp phần thiết lập một trật tự pháp lý mới xoá bỏ áp bức, bóc lột cho con người. Người đã cống hiến cả cuộc đời mình cho sự nghiệp đấu tranh vì lý tưởng nhân văn cao cả nhất cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, với quan điểm phát triển và đổi mới vì con người, vì nhân dân lao động. Nhân dân yêu chuộng hoà bình và tiến bộ thế giới mãi mãi nhớ ơn Người. Hàng năm đến ngày 19/5 khắp thế giới kỷ niệm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh - "Vị anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam, nhà văn hoá lớn" theo Nghị quyết của tổ chức Unessco nhằm truyền bá sự vĩ đại của những lý tưởng và sự đóng góp của Người đối với nhân loại. 

      Hiến pháp 1946 đã dành chương II gồm 18 điều nêu rõ: "Nghĩa vụ và quyền lợi của công dân" là sự phản ánh mối quan hệ dân chủ giữa Nhà nước và công dân, thể hiện kỷ cương pháp luật dân chủ của đất nước và xã hội. Đó là mối quan hệ đặc biệt giữa Nhà nước - công dân - xã hội - là sự thể hiện đúng đắn quan hệ máu thịt về những lợi ích và trách nhiệm của công dân, trách nhiệm của Nhà nước trên cơ sở nguyên tắc "quyền công dân không tách khỏi nghĩa vụ công dân". Mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật, là thể hiện quan điểm nhất quán của Đảng và Nhà nước ta trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đi lên Chủ nghĩa xã hội. Đó là quá trình Hồ Chí Minh đã vận dụng chủ nghĩa Mác - Lê nin vào điều kiện và hoàn cảnh cụ thể của nước ta để tiến hành cuộc cách mạng không ngừng: Từ cách mạng dân tộc, dân chủ đi lên chủ nghĩa xã hội gắn liền với giải phóng con người. Điều 51 Hiến pháp 1992 quy định "Nhà nước đảm bảo các quyền của công dân. Công dân phải làm tròn nghĩa vụ của mình đối với Nhà nước và xã hội". Xác định lực lượng cách mạng là đại đoàn kết toàn dân, "Đoàn kết toàn dân không phân biệt giống nòi, gái trai, tôn giáo". Nghĩa là, hễ là người Việt Nam đều có chung vinh dự huyết thống con Lạc, cháu Hồng ra tay giúp nước, xây dựng và bảo vệ nền độc lập chủ quyền của Tổ quốc Việt Nam thống nhất. Như vậy, việc công dân có quyền, có trách nhiệm tham gia vào các công việc của Nhà nước, tham gia vào xây dựng chủ trương, chính sách, pháp luật Nhà nước, thực thi chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước là nghĩa vụ và quyền lợi thiêng liêng nhằm giúp cho các luật ngày càng đi sát với cuộc sống, các điều luật ngày càng cụ thể hơn, chi tiết hơn, đảm bảo tính khách quan, minh bạch cho quá trình thực thi pháp luật. Mặt khác, trong tình hình thực tế hiện nay khi hiểu biết và ý thức của không ít người dân còn hạn chế, trong điều kiện xã hội ngày càng phát triển, có nhiều vấn đề mới phát sinh nên cần phải xác định rõ quyền hạn của các tổ chức và địa phương trong việc xử lý vi phạm pháp luật để đảm bảo tính kịp thời và nghiêm minh của pháp luật .  

 Xây dựng Nhà nước của dân, do dân và vì dân là tư tưởng, là nguyên tắc của Đảng, Nhà nước ta. Theo tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh "dân là gốc của nước, bao nhiêu lợi ích đều vì dân, bao nhiêu quyền hạn đều của dân... quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân". Điều đó đòi hỏi người dân phải không ngừng nâng cao dân trí về nhiều mặt, yêu cầu các cấp, các ngành phải tăng cường đổi mới công tác tuyên truyền chủ trương, chính sách, pháp luật đến với nhân dân, để người dân nắm chắc, hiểu biết đúng, vận dụng đúng vào quá trình xây dựng cuộc sống, gắn bản thân, gia đình với sự phát triển của quê hương, đất nước. Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân trong thực thi pháp luật và xây dựng pháp luật phải luôn luôn gắn bó chặt chẽ giữa dân chủ hoá với giá trị đạo đức và là lẽ sống, là truyền thống dân tộc Việt Nam, là bản chất tư tưởng giai cấp công nhân gắn truyền thống dân tộc với tinh hoa của nhân loại. 

      Công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cơ sở hiện nay một mặt phải làm cho người cán bộ nhận thức đúng đắn tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm nhất quán của Đảng ta trong thực hiện cuộc cách mạng giải phóng dân tộc với xây dựng chế độ xã hội mới dân chủ nhân dân gắn liền với xây dựng Nhà nước pháp quyền đi lên xã hội chủ nghĩa, nhằm đem lại độc lập, tự do, hạnh phúc cho con người. Quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Hồ Chí Minh đã luôn nắm chắc lý luận, hiểu sâu  thực tiễn, nhạy bén với nguyện vọng của nhân dân để đổi mới và phát triển không ngừng phù hợp với quy luật và sự vận động của cuộc sống. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân và vì dân là bước phát triển mới và sự vận dụng sáng tạo của chủ nghĩa Mác - Lê nin kết hợp chủ nghĩa yêu nước, truyền thống văn hoá Việt Nam, tinh hoa văn hoá phương  Đông và phương  Tây.

      Ngày nay, chúng ta đang trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đi lên chủ nghĩa xã hội dựa trên sự phát triển ưu tiên của khoa học và pháp luật, lấy cái đúng làm chuẩn giá trị nhằm đảm bảo cho sự ổn định để phát triển trong nền kinh tế thị trường, hội nhập quốc tế. Vì vậy, việc truyền truyền pháp luật phải gắn liền với giáo dục, hướng dẫn, kiểm tra, đôn đốc và xử lý vi phạm pháp luật. Yêu cầu đó đòi  hỏi các cơ sở phải xây dựng được các thiết chế để điều chỉnh các quan hệ nhân bản giữa con người với con người trong mối quan hệ công việc để mọi người được bình đẳng trước pháp luật, tôn trọng và bảo vệ pháp luật là điều kiện cho sự phát triển chung của xã hội và mỗi người. Muốn vậy, cán bộ phải không ngừng nâng cao trình độ hiểu biết mọi mặt, nắm chắc pháp luật, đặc biệt các luật liên quan để xử lý và giải quyết các vấn đề mau lẹ và đúng đắn, là gương tốt cho mọi người noi theo, là cơ sở tốt nhất để thực hiện: "Sống làm việc theo hiến pháp và pháp luật "./.