Câu 2: các phong trào yêu nước trước ngày thành lập Đảng, nguyên nhân thất bại.

Cỏc phong trào yờu nước chống Phỏp thời kỳ này theo khuynh hướng phong kiến và tư sản:

- Phong trào Cần Vương (1885-1896) - phong trào đấu tranh vũ trang do Hàm Nghi và Tụn Thất Thuyết phỏt động, đó mở cuộc tiến cụng trại lớnh Phỏp ở cạnh kinh thành Huế (1885). Việc khụng thành, Vua Hàm Nghi được Tụn Thất Thuyết chỉ đường đó bỏ ngai vàng chạy ra Tõn sở (Quảng Trị), hạ chiếu Cần Vương. Mặc dự sau đó Hàm nghi bị bắt nhưng phong trào Cần Vương vẫn phỏt triển, nhất là ở Bắc kỳ và Bắc Trung kỳ, tiờu biểu là cỏc cuộc khởi nghĩa: Ba Đỡnh của Phạm Bành và Đinh Cụng Trỏng(1881-1887), Bói sậy của Nguyễn Thiện Thuật(1883-1892) và Hương Khờ của Phan Đỡnh Phựng(1885-1895). Cựng thời gian này cũn nổ ra cuộc khởi nghĩa nụng dõn Yờn Thế do Hoàng Hoà Thỏm lónh đạo, kộo dài đến năm 1913.

Thất bại của phong trào Cần Vương chứng tỏ sự bất lực của hệ tư tưởng phong kiến trong việc giải quyết nhiệm vụ giành độc lập dõn tộc do lịch sử đặt ra.

- Đầu thế kỷ XX: cỏch mạng tư sản Nhật thành cụng, nhật trở thành nước đế quốc, điều này đó cú ảnh hưởng rất lớn đến cỏc nhà tư tưởng Trung Quốc và vào Việt Nam.; cựng với đó là cuộc cỏch mạng tư sản nổ ra 1975 do Pie Đại đế; đặc biệt là tư tưởng tư sản Phỏp xõm nhập. Những người yờu nước Việt Nam thấy tư tưởng phong kiến khụng cũn hợp nữa và đó du nhập tư tưởng tư sản. Cỏc cuộc cỏch mạng tư sản tiờu biểu nổ ra trong thời kỳ này là:

+ Phan Bội Chõu: chủ trương dựa vào sự giỳp đỡ bờn ngoài, chủ yếu là Nhật Bản, để đánh Phỏp giành độc lập dõn tộc, thiết lập một nhà nước theo mụ hỡnh quõn chủ lập hiến của Nhật. ễ lập ra Hội Duy tõn (1904), tổ chức phong trào Đông Du (1906-1908). Chủ trương dựa vào đế quốc Nhật để chống đế quốc Phỏp khụng thành, ụng về Xiờm nằm chờ thời. giuữa lỳc đó cỏch mạng Tõn Hợi bựng nổ và thắng lợi (1911). ễng về Trung Quốc lập ra Việt Nam Quang Phục Hội (1912) với ý định tập hợp lực lượng rồi kộo quõn về nước vừ trang bạo động đánh Phỏp, giải phúng dõn tộc, nhưng cũng khụng thành cụng.

+ Phan Chõu Trinh: chủ trương đấu tranh bằng cũn đường duy tõm, khụng bạo động bằng cỏch: dung những cải cỏch văn hoỏ, mở mang dõn trớ, nõng cao dõn khớ, phỏt triển kinh tế theo hướng tư bản chủ nghĩa trong khuụn khổ hợp phỏp, làm cho dõn giàu, nước mạnh, buộc thực dõn Phỏp phải trao trả độc lập cho nước Việt Nam.

Do những hạn chế về lịch sử, về giai cấp nờn Phan Bội Chõu và Phan Chõu Trinh, cũng như cỏc sĩ phu cấp tiến lónh đạo phong trào yờu nước đầu thế kỷ XX khụng thể tỡm được một phương hướng giải quyết chớnh xỏc cho cuộc đấu tranh giải phúng của dõn tộc, nờn chỉ sau một thời kỳ phỏt triển đó bị kẻ thự dập tắt.

+ Năm 1919 -1933 Phong trào quốc gia cải lương của bộ phận tư sản và địa chủ lớp trờn đó diễn ra bằng việc vận đọng chấn hưng nội hoỏ bài trừ ngoại hoỏ; chống độc quyền thương cảng Sài Gũn; chống độc quyền khai thỏc lỳa gạo ở Nam Kỳ; đũi thực dõn Phỏp phải mở rộng cỏc viện dõn cho tư sản Việt Nam tham gia.

+ Năm 1923 xuất hiện Đảng Lập hiến của Bựi Quang Chiờu ở Sài Gũn, tập hợp tư sản và địa chủ lớp trờn. Họ cũng đưa ra một số khẩu hiệu đũi tự do dõn chủ để lụi kộo quần chỳng. Nhưng khi bị thực dõn Phỏp đàn ỏp hoặc nhõn nhượng cho một số quyền lợi thỡ họ lại đi vào con đường đầu hang thoả hiệp.

+ Năm 1925-1926 đó diễn ra phong trào yờu nước dõn chủ cụng khai của tiểu tư sản thành thị và tư sản lớp dưới. Họ lập ra nhiều tổ chức chớnh trị như: Việt Nam Nghĩa đoàn, Phục Việt(1925), Hưng Nam, Thanh niờn cao vọng (1926)...

+ Năm 1927-1930 Phong trào cỏch mạng quốc gia tư sản gắn liền với sự ra đời và hoạt động của Việt Nam Quốc dõn Đảng(25-12-1927). Cội nguồn Đảng này là Nam Đồng thư xó, lónh tụ là Nguyễn Thỏi Học, Phạm Tuấn Tài, Nguyễn Khắc Nhu và Phú Đức Chớnh. Đây là tổ chức chớnh trị tiờu biểu nhất của khuynh hướng tư sản ở Việt Nam, tập hợp cỏc thành phần tư sản, tiểu tư sản, địa chủ và cả hạ sĩ quan Việt Nam trong quõn đội Phỏp. Phong trào này cũng như nhiều phong trào khỏc , vai trũ của Việt Nam Quốc dõn Đảng trong phũng trào dõn tộc Việt Nam chấm dứt cựng với sự thất bại của khởi nghĩa Yờn Bỏi (9-2-1930).

* Nguyờn nhõn thất bại

Nhỡn chung cỏc phong trào yờu nước theo khuynh hướng dõn chủ tư sản ở Việt Nam đó diễn ra liờn tục, sụi nổi, lụi cuốn đông đảo quàn chỳng tham gia với những hỡnh thức đấu tranh phong phỳ, thể hiện ý thức dõn tộc, tinh thần chống đế quốc của giai cấp tư sản Việt Nam, nhưng cuối cựng đều thất bại vỡ:

- Giai cấp tư sản Việt Nam rất nhỏ yếu cả về kinh tế và chớnh trị nờn khụng đủ sức giương cao ngọn cờ lónh đạo sự nghiệp giải phúng dõn tộc.

- Sự ra đời của cỏc đảng phỏi, cỏc chủ nghĩa yờu nước thực chất là cuộc chạy đua để giành quyền lónh đạo cỏch mạng Việt Nam giữa khuynh hướng tư tưởng tư sản và tư tưởng vụ sản.

- Thực tế lịch sử đó cho thấy cỏc tổ chức, đảng phải ra đời vào thời kỳ này đều khụng vạch ra được một đường lối phự hợp với nhu cầu dõn tộc. kết quả là dõn tộc Việt Nam vẫn khụng tiến lờn được, cuộc khủng hoảng về đường lối và giai cấp lónh đạo vẫn tiếp tục gay gắt. Những khỳc mắc này chỉ được giải quyết khi Đảng Cộng Sản Việt Nam ra đời./.