Câu 21 : Khái niệm, các yếu tố cấu thành của cơ chế điều chỉnh pháp luật ?

Trả lời :

A. Khái niệm : là hệ thống thống nhất các phương tiện, các quy trình pháp lý thông qua đó pháp luật điều chỉnh các quan hệ xã hội nhằm thực hiện những mục đích và nhiệm vụ mà nhà nước đặt ra.

B. Các yếu tố trong cơ chế điều chỉnh pháp luật :

+ cơ chế điều chỉnh pháp luật có nhiều yếu tố hợp thành :

- Quy phạm pháp luật

- Văn bản cá biệt

- ý thức pháp luật

- trách nhiệm pháp lý

- pháp chế

- chủ thể pháp luật

+ Giữa các yếu tố cơ chế điều chỉnh pháp luật luôn có sự liên hệ mật thiết với nhau. Mỗi yếu tố có những nhiệm vụ, vị trí vai trò nhất định trong cơ chế điều chỉnh pháp luật.

a. Quy phạm pháp luật: có chức năng:

+ Xác định những tổ chức, cá nhân mà quy phạm pháp luật đó tác động tới.

+ Thống kê những hoàn cảnh điều kiện trong đó những tổ chức cá nhân cần phải chỉ đạo hành vi của mình theo quy định của pháp luật.

+ Nêu quy tắc xử sự bằng cách chỉ ra những quyền và nghĩa vụ của chủ thể.

b. Văn bản cá biệt: Văn bản này có vai trò cụ thể hoá những nguyên tắc xử sự chung thành những nguyên tắc xử sự cụ thể cho những chủ thể xác định. Ghi nhận cho họ những quyền và nghĩa vụ pháp lý nhất định.

c. Quan hệ pháp luật: Là 1 yếu tố cần thiết của cơ chế điều chỉnh pháp luật nhờ đó mà quy phạm pháp luật đc thể hiện trong cuộc sống quan hệ pháp luật pháp sinh nội dung là : Quyền chủ thể và nhiệm vụ pháp lý.

d. ý thức pháp luật: Là tổng thể những học thuyết, tư tưởng, quan điểm của con người về mối quan hệ của con người với pháp luật hiện hành , pháp luật đã qua và pháp luật phải có. Nó thể hiện sự đánh giá về tính hợp pháp hay không hợp pháp trong hành vi xử sự của mỗi con người. Nó tham gia vào tất cả các giai đoạn của quá trình điều chỉnh pháp luật là cơ sở, tư tưởng chỉ đạo toàn bộ quá trình này để việc điều chỉnh pháp luật đc thực hiện đúng đắn có cơ sở khoa học và đạt hiệu quả cao.

e. trách nhiệm pháp lý :

- Là 1 loạt quan hệ pháp luật đặc biệt diễn ra giữa nhà nước và chủ thể vi phạm pháp luật trong đó bên vi phạm phải gánh chịu những hậu quả bất lợi, những biện pháp cưỡng chế của chế tài pháp luật.

- Là phương tiện để xoá bỏ hiện tượng vi phạm pháp luật xảy ra trong quá trình điều chỉnh pháp luật. Đảm bảo cho cơ chế điều chỉnh pháp luật hoạt động bình thường.

f. pháp chế xã hội chủ nghĩa: Là nguyên tắc cơ bản của quá trình điều chỉnh pháp luật. Nó đòi hỏi mọi hoạt động điều chỉnh pháp phù hợp với qui định pháp luật

g. chủ thể pháp luật : Có vai trò đặc biệt quan trọng trong cơ chế điều chỉnh pháp luật vì chủ thể là người thực hiện điều chỉnh pháp luật đồng thời hành vi của chủ thể lại là đối tượng của điều chỉnh pháp luật