Câu 5. Cơ cấu hệ thống chính trị XHCN

1. Quan niệm về hệ thống chính trị XHCN

-Hệ thống chính trị XHCN là hệ thống các tổ chức chính trị căn bản, có quy mô quốc gia, có ý nghĩa chiến lược đối với sự tồn tại, ổn định và phát triển của một nước XHCN, được hình thành và hoạt động trong khuôn khổ pháp luật chung, phù hợp với vai trò, nhiệm vụ, sự thể hiện trên thực tế trên thực tế của nền dân chủ XHCN trong quá trình XDCNXH.

2. Cơ cấu của hệ thống chính trị gồm:

- Cơ cấu chung:

+ Chính đảng

+ Nhà nước: các cơ quan, lập pháp, hành pháp, tư pháp, viện kiểm sát nhân dân.

+ Tổ chức chính trị xã hội

- Đối với HTCT XHCN

+ ĐCS

+ NN XHCN

+ Các đoàn thể và các tổ chức chính trị-XH dưới sự lãnh đạo của ĐCS nhằm thực hiện quyền lực của NDLĐ để XDCNXH.

- HTCT của nước ta gồm: ĐCSVN, NNCHXHCNVN, các đoàn thể nhân dân trong đó có mặt trận tổ quốc VN và các tổ chức chính trị – XH khác của nhân dân hoạt động trên cơ sở lấy liên minh giữa giai cấp CN và giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức làm nền tảng dưới sự lãnh đạo của ĐCSVN để thực hiện đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân và xây dựng CNXH.

3. Vai trò, chức năng cơ bản của HTCT XHCN

- ĐCS, đội tiên phong của GCCN, đại biểu trung thành với lợi ích của GCCN, NDLĐ và của cả dân tộc, vừa là bộ phận hợp thành, vừa là lực lượng lãnh đạo HTCTXHCN

- Nhà nước: là trụ cột trong hệ thống chính trị XHCN. Nó là tổ chức thể hiện và thực hiện ý chí quyền lực của nhân dân; thay mặt nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân, quản lý toàn bộ hoạt động của đời sống XH. Mặt khác, NN đó chịu sự lãnh đạo về chính trị của GCCN, thực hiện đường lối chính trị của GCCN (thông qua ĐCS).

+NNXHCN vừa là cơ quan quyền lực, vừa là bộ máy hành chính, vừa là tổ chức quản lý kinh tế, VH, XH của nhân dân. Nó thực hiện hai chức năng chủ yếu: chức năng thống trị chính trị giai cấp và chức năng XH.

+Nhà nước thực hiện quản lý XH bằng pháp luật. Muốn vậy, nó phải có đủ quyền lực và khả năng định ra pháp luật, tổ chức quản lý mọi mặt của đời sống XH bằng pháp luật.

+Quốc hội là cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất và là cơ quan duy nhất có quyền lập pháp cử ra cơ quan hành pháp, tư pháp và thể hiện sự giám sát đối với các cơ quan này.

+Chính phủ là cơ quan hành pháp cao nhất, quản lý và điều hành mọi công việc của đất nước.

+TAND và VKSND thực hiện quyền kiểm sát và xét sử theo đúng pháp luật

- Các tổ chức chính trị XH của ND, đại diện cho lợi ích và đặc thù của các cộng đồng XH khác nhau tham gia và HTCT XHCN, tuỳ theo tính chất, tiêu chí, mục đích của mình.

+Đ lãnh đạo, nhà nước quản lý và ND làm chủ, suy cho cùng thì tất cả quyền lực là của nhân dân, vì lợi ích của nhân dân. Và chỉ có thể thực hiện được những vấn đề cơ bản đó khi hệ thống chính trị XHCN phải là chế độ nhất nguyên về chính trị-tức là chỉ có một giai cấp và 1 đảng duy nhất lãnh đạo XH đó là GCCN và ĐCS.