3.1. T?N SU?T LU THI?T K? 

Khi xây d?ng công trình, d? phòng ch?ng lu, c?n ph?i bi?t d? l?n c?a lu có th? x?y ra. Ð? d?m b?o c?u làm vi?c bình thu?ng trong su?t th?i gian khai thác, c?u ph?i du?c thi?t k? theo m?t t?n su?t lu du?c quy d?nh theo t?m quan tr?ng c?a công trình, m?c d?u tu c?n thi?t. T?n su?t này ?ng v?i c?c ti?u c?a chi phí có th? trong vi?c xây d?ng, khai thác và b?o v? công trình, du?c xác d?nh b?ng quan h? gi?a các phí t?n và t?n su?t. Trong th?c t? vi?c xác d?nh các d?i lu?ng liên quan dó r?t ph?c t?p nên thu?ng quy d?nh t?n su?t lu tính toán theo các c?p công trình. 

3.2. KH?U Ð? C?U 

3.2.1. Yêu c?u co b?n khi d?nh các phuong án kh?u d? c?u 

Công trình c?u qua sông ph?i du?c thi?t k? tho? mãn các yêu c?u v? kinh t?, k? thu?t, d?a hình, d?a ch?t, thu? van, môi tru?ng v.v.... Ð? d?nh du?c phuong án kh?u d? c?u h?p lý c?n xem xét r?t nhi?u v?n d?, trong dó c?n luu ý m?t s? di?m chính y?u sau: 

- B?o d?m an toàn cho giao thông trên c?u và b?n thân c?u khi x?y ra lu thi?t k?; 

- Tránh do làm c?u mà nu?c sông dâng quá l?n phía thu?ng luu c?u, gây ?nh hu?ng d?n sinh ho?t d?i s?ng c?a con ngu?i và an toàn c?a các công trình khác; 

- B?o d?m thuy?n bè qua l?i trên sông bình thu?ng ? m?c nu?c cho phép; 

- Kh?u d? c?u không nên làm nh? hon chi?u r?ng lòng ch? d? tránh ph?i d?p và x? lý n?n du?ng d?u c?u trong ph?m vi lòng ch?, tránh gây nên nh?ng bi?n d?i l?n v? ch? d? thu? l?c và môi tru?ng khu v?c c?u; 

- Nên b? trí c?u vuông góc v?i dòng ch?y; 

- Nên b? trí c?u ? do?n sông h?p, lòng sông th?ng d?u, ?n d?nh; 

- C?n xét t?i quá trình di?n bi?n lòng sông, ch? d?ng d? xu?t gi?i pháp xây d?ng công trình hu?ng dòng, công trình b?o v? b? n?u c?n thi?t. 

3.2.2. Xác d?nh kh?u d? c?u  

Yêu c?u kh?u d? c?u: 

V? m?t thu? van, thu? l?c, tr? s? kh?u d? c?u d? xu?t ph?i tho? mãn các yêu c?u co b?n sau: 

- C?u ph?i thoát h?t du?c luu lu?ng lu thi?t k? v?i d? d?nh nu?c cho phép ? phía thu?ng luu c?u; 

- Yêu c?u chi phí xây d?ng công trình hu?ng dòng, công trình gia c? b?o v? m?, tr? c?u, b?o v? b? sông, b?o v? mái dê (n?u có) là ít nh?t. 

Tài li?u ban d?u d? xác d?nh kh?u d? c?u: 

- Tài li?u d?a hình: bình d? khu v?c c?u, m?t c?t d?c tim c?u các phuong án; 

- Tài li?u thu? van, thu? l?c: luu lu?ng lu thi?t k? và m?c nu?c tuong ?ng, m?c nu?c lu thi?t k?, s? phân b? luu lu?ng, v?n t?c dòng nu?c ? lòng ch? và bãi sông;  

- Tài li?u d?a ch?t: bình d? v? trí l? khoan, ch? tiêu co lý các l?p d?t du?i dáy sông. 

3.3. TINH KHÔNG DU?I C?U 

Tinh không du?i c?u (kh? gi?i h?n g?m c?u) là du?ng gi?i h?n t?i thi?u c?a kho?ng không gian du?i d?m c?u tính theo hu?ng vuông góc v?i dòng ch?y trong sông, d?m b?o cho thuy?n bè qua l?i không b? va ch?m vào các b? ph?n k?t c?u c?a c?u. Kích thu?c t?i thi?u c?a kh? gi?i h?n g?m c?u du?c quy d?nh theo c?p sông trong Tiêu chu?n Vi?t Nam TCVN 5664-92. B?ng 3-5 trình bày t?ng h?p m?t s? thông s? theo phân c?p k? thu?t du?ng thu? n?i d?a. 

M?c nu?c thông thuy?n: M?c nu?c thông thuy?n theo TCVN 5664-92 là m?c nu?c có t?n su?t 5%, là m?c nu?c cao nh?t cho phép thuy?n bè có th? qua l?i an toàn du?i c?u. Tru?ng h?p d?c bi?t có th? dùng m?c nu?c cao có t?n su?t 10% do c?p có th?m quy?n quy?t d?nh (cách xác d?nh m?c nu?c thông thuy?n tuong t? nhu tính m?c nu?c d?nh lu thi?t k? - môn h?c th?y van). 

3.4. XÓI DU?I C?U 

3.4.1. Khái ni?m chung 

Ð?i v?i c?u vu?t sông, xói du?i c?u thu?ng bao g?m ba lo?i co b?n: 

- Xói t? nhiên: do s? bi?n d?ng (xói và b?i) t? nhiên c?a lòng sông, không ph? thu?c vào s? có m?t c?a công trình trên sông mà ph? thu?c vào ch? d? thu? van, di?u ki?n d?a ch?t, s? khai thác ngu?n nu?c v.v...; 

- Xói chung: do dòng ch?y trên sông b? c?u thu h?p nên có m?t s? tài li?u g?i là "xói thu h?p";  

- Xói c?c b?: do tr? và m? c?u c?n dòng nu?c, x?y ra ? sát chân công trình, h? xói có d?ng h?p và sâu. 

N?u ba lo?i xói này x?y ra d?ng th?i t?i m?t noi nhu chân tr? c?u thì ?nh hu?ng c?a xói theo nguyên lý c?ng tác d?ng là t?ng s? h?c c?a ba lo?i xói thành ph?n. Chi?u sâu dòng nu?c sau xói c?c b? t?i tr? là: hxtr = hxtn + ?hxch + ?hxcb 

Trong dó:  

hxtr: chi?u sâu dòng nu?c t?i tr? sau xói c?c b? tính t? m?c nu?c thi?t k?, m; 

hxtn: chi?u sâu dòng nu?c t?i tr? sau xói t? nhiên (dã xét t?i kh? nang bi?n d?ng t? nhiên c?a lòng sông) tính t? m?c nu?c thi?t k?, m; 

?hxch: chi?u sâu xói chung do c?u thu h?p dòng ch?y, m; 

?hxcb: chi?u sâu h? xói c?c b? t?i chân tr?, m. 

a- Xói t? nhiên 

Các y?u t? gây ra s? thay d?i lâu dài cao d? lòng sông có th? là dê, h? ch?a, s? thay d?i d?a hình trong quá trình s? d?ng d?t trên luu v?c (quá trình dô th? hoá, vi?c tàn phá r?ng v.v...), vi?c kênh hoá ho?c c?ng hoá do?n cong (t? nhiên và nhân t?o), s? thay d?i cao d? lòng sông ? h? luu, s? h? th?p d?n d?n lòng sông, s? làm l?ch hu?ng dòng ch?y ? noi phân luu ho?c nh?p luu d?i v?i do?n sông, s? bào mòn t? nhiên h? th?ng sông, s? chuy?n d?ng c?a do?n cong, v? trí c?u làm ?nh hu?ng t?i hình d?ng sông. Các tác d?ng hình thái tr?c ti?p cung có th? do ho?t d?ng c?a con ngu?i gây nên.