Một trong những nguyên nhân khiến người giàu ngày càng giàu, ngườinghèo ngày càng nghèo, còn giới trung lưu thì thường mắc nợ chính là vì chủđề tiền bạc thường được dạy ở nhà chứ không phải ở trường.Hầu hết chúng ta học cách xử lý tiền bạc từ cha mẹ mình, và thường thìngười nghèo không dạy con về tiền bạc mà chỉ nói đơn giản là: "Hãy đếntrường và học cho chăm chỉ." Và rồi đứa trẻ có thể sẽ tốt nghiệp với một sốđiểm xuất sắc nhưng với một đầu óc nghèo nàn về cách quản lý tiền bạc, vìtrường học không dạy về chuyện tiền nong mà chỉ tập trung vào việc giáodục sách vở và những kỹ năng nghề nghiệp mà không nói gì về kỹ năng tàichính.Đó chính là lý do tại sao những nhân viên ngân hàng, bác sĩ, kế toán thôngminh dù đạt được nhiều điểm số xuất sắc ở trường nhưng lại gặp nhiều rắcrối tài chính suốt đời. Và những món nợ quốc gia chóng mặt thường bắtnguồn từ những vị lãnh đạo có học vấn cao, nhưng chỉ được huấn luyện rất íthoặc không có chút kỹ năng nào về vấn đề tài chính.Một quốc gia có thể tồn tại như thế nào nếu việc dạy trẻ con quản lý tiềnbạc vẫn là trách nhiệm của phụ huynh, mà hầu hết họ không có nhiều kiếnthức về vấn đề này?Chúng ta phải làm gì để thay đổi số phận tiền bạc lận đận của mình? Nhàgiàu đã làm giàu như thế nào từ hai bàn tay trắng?Có lẻ bạn sẽ tìm thấy cho mình những lời giải đáp về các vấn đề đó trongcuốn sách này. Tuy nhiên, do khác biệt về văn hoá, tập quán và chính thể, cóthể một số phần nào đó của cuốn sách sẽ khiến bạn thấy lạ lẫm, thậm chíchưa đồng tình... dù rằng đây là một cuốn sách đã được đón nhận nồng nhiệtở rất nhiều nước trên thế giới.Chúng tôi giới thiệu cuốn sách này với mong muốn giúp bạn có thêm nguồntham khảo về một trong những lĩnh vực cần dạy con trẻ biết trước khi vàođời, của các bậc phụ huynh ở các nước khác...Rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của các bạn. Xin trân trọng cảmơn.

Chương 1

Cha Giàu, Cha NghèoTôi có hai người cha, một người giàu và một người nghèo - một người charuột và một người cha nuôi (cha của Mike - bạn tôi). Cha ruột tôi đã có bằngthạc sĩ, còn người cha nuôi thì chưa học hết lớp tám, nhưng cả hai người đềuthành công trong sự nghiệp và có ảnh hưởng đến người khác. Cả hai đềukhuyên bảo tôi rất nhiều điều, nhưng những lời khuyên đó không giốngnhau. Cả hai đều tin tưởng mãnh liệt vào sự học nhưng lại khuyên tôi họcnhững khóa học khác nhau. Nếu tôi chỉ có một người cha, tôi sẽ hoặc chấpnhận hoặc phản đối ý kiến của ông. Có hai người cha dạy bảo, tôi thấy đượcnhững quan điểm trái ngược nhau giữa một người giàu và một người nghèo.Và thay vì chỉ đơn giản chấp nhận hay phản đối người này hay người kia, tôiđã cố suy nghĩ nhiều hơn, so sánh và lựa chọn cho chính mình.Cả hai người cha của tôi khi bắt đầu tạo dựng sự nghiệp đều phải đấu tranhvới chuyện tiền nong, nhưng cả hai có những quan điểm khác nhau về vấn đềtiền bạc.Ví dụ, cha ruột tôi thường nói: "Ham mê tiền bạc là nguồn gốc của mọiđiều xấu." Còn cha nuôi của tôi lại bảo rằng: "Thiếu thốn tiền bạc là nguồngốc của mọi điều xấu."Những sự khác nhau trong quan điểm của họ, nhất là khi đề cập đến tiềnbạc, khiến tôi trở nên tò mò và bắt đầu suy nghĩ... Vì có hai người cha đầyảnh hưởng, tôi đã học từ cả hai người. Tôi suy nghĩ về lời khuyên của mỗingười, và nhờ vậy, tôi có được một hiểu biết sâu sắc về quyền lực và tácđộng của suy nghĩ lên cuộc sống con người như thế nào.Ví dụ, cha ruột tôi thường nói: "Tôi không mua nổi vật đó." Còn cha nuôithì cấm tôi nói như vậy ông muốn tôi nói: "Làm thế nào để mua được vậtđó?" Một bên là câu khẳng định, còn bên kia là câu hỏi. Một bên khiến bạnrũ bỏ trách nhiệm, còn bên kia buộc bạn phải suy nghĩ...Hai người cha của tôi có những quan điểm cực kỳ khác biệt. Chẳng hạn,một người bảo: "Phải học cho giỏi thì mới được làm việc ở những công tytốt."Người kia bảo: "Học cho giỏi thì mới mua được những công ty tốt." Mộtngười tin rằng: "Ngôi nhà là số đầu tư nhiều nhất và là tài sản lớn nhất củachúng ta." Người kia lại nghĩ khác: "Ngôi nhà cũng là một khoản tiền phảitrả, và nếu ngôi nhà là khoản đầu tư lớn nhất của con thì con gặp rắc rối rồiđây."Cả hai người cha đều trả tiền hóa đơn đúng thời hạn, nhưng một người luôntrả đầu tiên còn người kia luôn trả sau cùng.Một người vật lộn để tiết kiệm từng đồng một. Người kia chỉ làm một việcđơn giản là đầu tư.Một người dạy tôi cách viết một lá đơn xin việc thế nào cho ấn tượng để cóthể tìm được việc làm tốt. Người kia dạy tôi cách viết một dự án kinh doanhtài chính như thế nào để có thể tạo ra công việc.Được huấn luyện bởi hai người cha, tôi có thể quan sát tác động của nhữngsuy nghĩ khác nhau lên cuộc sống con người. Tôi thấy người ta thật sự địnhhình cuộc sống của họ qua suy nghĩ của chính họ.Ví dụ, người cha nghèo của tôi luôn phàn nàn: "Tôi sẽ không bao giờ giàulên nổi." Và lời tiên đoán đó đã trở thành sự thật. Ngược lại, người cha giàucủa tôi luôn nói những câu đại loại như: "Tôi là một người giàu, mà ngườigiàu thì không làm những việc đó." Ngay cả khi ông gặp thất bại thảm hạisau một cuộc đầu tư lớn không thành, ông vẫn nghĩ mình là một người giàu.ông nói: "Có khác biệt giữa nghèo nàn và phá sản. Phá sản chỉ là tạm thờinhưng nghèo thì vinh tiễn."Những quyền lực của suy nghĩ không bao giờ có thể đo hay đánh giá được,nhưng đó là một điều hiển nhiên mà tôi nhận thức được ngay từ khi còn nhỏ.Tôi thấy rằng người cha nghèo không phải nghèo vì số tiền ông kiếm được,mà vì những suy nghĩ và hành động của ông.Dù cả hai người cha của tôi đều rất tôn trọng việc giáo dục và học hỏinhưng họ lại bất đồng về việc học cái gì là quan trọng. Một người muốn tôihọc hành chăm chỉ, có thứ hạng chuyên môn cao dể có công việc tốt, kiếmđược nhiều tiền. Người kia khuyến khích tôi học để trở nên giàu có, để hiểutiền bạc làm việc như thế nào và học cách bắt tiền bạc phải làm việc chomình. Ông thường nhắc đi nhắc lại: "Tôi không làm việc vì tiền. Tiền bạcphải làm việc vì tôi."Năm lên 9 tuổi, tôi quyết định nghe theo và học hỏi từ người cha giàu vềvấn đề tiền bạc. Vì lúc đó, tôi chỉ mới 9 tuổi nên những bài học cha nuôi tôidạy rất đơn giản. Thực ra tất cả chỉ có 6 bài học lặp đi lặp lại và quyển sáchnày nói về 6 bài học đó, cũng theo thứ tự đơn giản như khi cha nuôi tôi dạytôi. Những bài học này là những lời hướng dẫn giúp bạn và con cái bạn trởnên giàu có hơn, bất kể điều gì sẽ xảy ra trên một thế giới không chắc chắnvà đang thay đổi nhanh chóng như hiện nay.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoBiên dịch: Thiên Kim

Chương 2BÀI 1 : NGƯỜI GIÀU KHÔNG LÀM VIỆC VÌ TIỀN.

Bài học bắt đầu:" Ta sẽ trả cho các con 10 xu một giờ."Ngay cả vào những năm 1956, 10 xu một giờ cũng là quá thấp.Buổi sáng hôm ấy, cha của Mike hẹn gặp tôi và nó lúc 8h. Vì là chủ của mộtkho hàng, một công ty xây dựng, một số cửa hiệu bar quán ăn, nên ông rấtbận rộn...Khi chúng tôi đến, cha Mike đang nói chuyện điện thọai và chúng tôi phảingồi chờ ông ở băng ghế ngòai hiên sau, cùng với hai người phụ nữ và mộtngười đàn ông trung niên làm nhiệm vụ quản lý nhà hàng và coi kho cho chacủa Mike.Hai đứa chúng tôi đã ngồi chờ rất lâu, rồi khi tôi cảm thấy mình đã bắt đầumất hết kiên nhẫn, thình lình cha Mike xuất hiện. Mike và tôi giật mình bậtđứng lên." Sẵn sàng học chưa, các con ?" Cha Mike hỏi, kéo một cái ghế đến ngồi vớichúng tôi.Tôi và Mike cũng gật đầu." Tốt. Cha sẽ dạy các con, nhưng không phải làm theo kiểu trong lớp học.Nếu các con làm việc cho cha, cha sẽ dạy cách con cách làm giàu. Nếukhông, cha sẽ không dạy... Thế đấy, đồng ý hay không là tùy các con."" Ơ... con có thể hỏi vài câu được không?"- Tôi hỏi." Không. Chịu hay không chịu, thế thôi. Cha có quá nhiều việc phải làm vàkhông thể lãng phí thời gian được. Nếu con không thể quyết định dứt khóat,con sẽ không học cách kiếm tiền được đâu. Cơ hợi đến rồi đi. Biết được khinào cần quyết định là một kỹ năng quan trọng. Con có cơ hội mà con đangcần. Lớp học sẽ bắt đầu hoặc kết thúc trong 10 giây nữa."- Cha của Mike nóicùng với một nụ cười." Con chịu," Tôi và Mike cùng đáp." Tốt," Cha Mike nói. "Các con sẽ làm việc với bà Martin. Cha trả các con10 xu một giờ các con phải làm việc 3 tiếng đồng hồ mỗi thứ bảy."" Nhưng hôm nay con có một trận bóng chày," Tôi nói.Cha Mike trầm trọng nghiêm khắc: "Làm hay không làm nào ?"" Con làm ạ." Tôi trả lời, quyết định làm việc và học hỏi thay vì đi chơibóng.BA MƯƠI XU SAU ĐÓ.Bà đốc công Martin bắt chúng tôi làm việc không ngơi tay. Trong ba tiếngđồng hồ chúng tôi phải khiêng những thùng hàng hóa trên kệ xuống, phủisạch bụi bằng một cây chổi lông gà, sau đó sắp xếp chúng lại một cách gọngàng. Đó là một công việc chán ngấy vì những cánh cửa của cửa hàng luônmở rộng ra đường và bãi đậu xe. Mỗi lần có một chiếc xe đi ngang hay chạyqua bãi, bụi mù trời tràn ngập cửa hàng...Suốt ba tuần tôi và Mike đến làm việc ở chỗ bà Martin trong ba giờ mỗi thứbảy. Vào buổi trưa, khi công viêc kết thúc, bà trả cho mỗi đứa 30xu. Vàonhững năm 1950, với một đứa trẻ 9 tuổi thì 30xu cũng chẳng nhiều nhặng gì.Một quyển truyện tranh cũng đã đến 10xu rồi, vì vậy sau khi được trả tiền tôichỉ đi mua quyển truyện rồi trở về nhà.Vào ngày thứ Tư của mỗi tuần thứ tư, tôi quyết định sẽ nghỉ việc. Tôi muốncha Mike dạy cho cách làm giàu, chứ đâu có muốn trở thành tên nô lệ của10xu một giờ. Trên hết, kể từ ngày thứ bảy đầu tiên đến nay, tôi vẫn chưađược gặp lại ông ấy.Vào giờ ăn trưa ở căn-tin trường, tôi nói với Mike: "Tớ bỏ việc thôi !"Mike mỉm cười.Tôi giận dữ hỏi: "Cậu cười cái gì chứ ?"" Cha tớ nói rằng cậu sẽ xin nghỉ. Cha nói trước khi nghỉ việc cậu hãy đếngặp ông ấy."Tôi phẫn nộ:" Cái gì? Thế ra cha cậu đang chờ xem tớ chán việc à ?"" Cũng gần như vậy. Kiểu dạy của cha tớ khác với cha cậu. Cha cậu nói lýthuyết. Còn cha tớ thì rất ít lời. Cậu cứ chờ đến thứ Bảy này đi đã. Tớ sẽ nóivới cha là cậu muốn nghĩ việc."" Cậu muốn nói là mọi thứ đã được dự liệu à?"" Không, không hẳn thế... Thứ Bảy này cha tớ sẽ giải thích cho cậu."NGÀY THỨ BẢY XẾP HÀNGTôi đã sẵn sàng đối mặt với cha của Mike và tôi đã chuẩn bị trước. Thậm chícha ruột của tôi cũng nổi giận, ông cho rằng cha của Mike đã vi phạm luậtlao động trẻ em và mọi chuyện phải được làm cho rõ ràng. Ông bảo tôi phảiđòi những gì xứng đáng giành cho mình. Ít nhất là 25xu một giờ. Ông cònnói rằng nếu tôi không được nâng lương thì tốt hơn là nên nghỉ việc.Và vào 8h sáng thứ Bảy đó, tôi lại đứng trước cánh cửa văn phòng của chaMike." Hãy ngồi chờ đến phiên mình nhé !" Cha Mike nói thế khi tôi bước vào.Tôi e dè ngồi xuống kế bên hai người phụ nữa đang ngồi trên băng ghế bênngòai văn phòng như bốn tuần trước. 45 phút trôi qua và đầu tôi gần nhưmuốn bốc hỏa. Hai người phụ nữ đã vào gặp cha của Mike và đi ra 30 phúttrước đó. Một người đàn ông lớn tuổi ở đấy khỏang 20 phút cũng đã đi rồi.Ngôi nhà vắng lặng. Cha của Mike vẫn mãi mê làm việc trong phòng. Cuốicùng, sau cả tiếng đồng hồ chờ đợi, đúng 9h, cha của Mike mới gọi tôi vàogặp ông. "Bác biết con muốn được tăng lương họăc sẽ nghĩ việc." Người chagiàu vừa nói vừa xoay ghế." Bác đã không làm đúng thỏa thuận..." tôi nói mà gần như bật khóc. Thậtkinh khủng khi một đứa trẻ 9 tuổi phải đối mặt với người lớn." Bác nói là bác sẽ dạy cho con làm việc cho bác. Con đã làm việc chăm chỉ,bỏ cả những trận bóng chày để đến làm việc cho bác. Thế mà bác không giữlời. Bác chẳng dạy con điều gì cả. Bác chỉ muốn có tiền và không thèm quantâm đến những ngừơi lao động. Bác bắt con phải chờ đợi quá lâu và khôngtôn trọng con chút nào cả. Con chỉ là một đứa trẻ, và con phải cần đối xử tốthơn chứ !" Tôi ấm ức tuôn ra một tràn.Ngừơi cha giàu nhìn chằm chằm vào tôi, rồi thông thả nói. "Không tệ. Trongvòng chưa đầy một tháng, con nói chuyện giống như hầu hết những ngườilàm việc cho bác vậy."" Sao cơ ạ?" Tôi ngơ ngác hỏi lại. Rồi chẳng hiểu ông đang nói gì, tôi tiếptục bất bình: "Con nghĩ bác sẽ giữ đúng giao kèo và sẽ dạy con. Nhưng thậtra bác chỉ muốn hành hạ con thôi..."" Bác vẫn đang dạy con đấy chứ". Người cha giàu bình thản nói." Dạy con ư? Thậm chí bác không buồn nói chuyện với con kể từ khi conđồng ý làm việc chỉ vì mấy xu lẻ này. 10 xu một giờ, thế đấy, lẽ ra con phảibáo với chính quyền về bác rồi. Bác biết mà, chúng ta có luật lao động trẻem. Bác cũng biết là cha con làm việc cho chính quyền..." tôi la lên giận dữ." Úi chà, bây giờ thì con nói chuyện y như những người đã từng làm việccho bác vậy. Những người đó hoặc bác cho nghỉ việc hoặc họ tự xin nghỉrồi."" Bác đã nói dối con. Con đã làm việc cho bác, nhưng bác đã không giữ lời.Bác đã không dạy con điều gì cả." Tôi nói dồn dập, cảm thấy mình thật canđảm." Sao con nghĩ là bác không dạy con gì cả?" Ngừơi cha giàu hỏi lại.Tôi bĩu môi: "Bác đâu nói chuyện với con. Con đã làm việc được ba tuần,vậy mà bác chẳng dạy con gì cả."" Dạy nghĩa là phải nói chuyện hoặc làm một bài diễn thuyết à?"" Ừm, vâng ạ." Tôi dè dặt trả lời." Đó là cách dạy ở trường, còn ở đời sẽ rất khác." Người cha giàu mỉm cườinói. "Đời sẽ chẳng hề nói gì với con mà chỉ xô đẩy con thôi. Khi cuộc đời xôđẩy con, nó muốn nói rằng: Dậy đi thôi, có một cái mới để học đây! Khi bịđời xô đẩy, Một số người bỏ cuộc, một số người khác thì chiến đấu. Một sốít học được những bài học và tiếp tục đi...Nếu con là lọai người không chút can đảm nào, con sẽ bỏ cuộc mỗi lần cuộcđời xô đẩy con. Khi đó con sẽ sống một cuộc đời sao cho an tòan, cố tránhnhững việc có thể không bao giờ xảy ra. Sau đó con sẽ chết như một ông giàtẻ nhạt. Nhưng thật sự con là con đã để cho cuộc đời đẩy con đến bên bờkhuất phục. Tận đáy lòng con là nỗi kinh hòang khi phải mạo hiểm. Conmuốn chiến thắng, nhưng nỗi lo sợ thất bại còn lớn hơn cả niềm vui chiếnthắng. Con đã chọn sự an tòan mà."Tôi nhìn cha của Mike một lúc lâu, rồi bật hỏi: "Thế ra bác đã xô đẩy conư?"Người cha giàu mỉm cười. "Bác muốn cho con nếm thử chút mùi vị cuộcđời. Các con là những người đầu tiên đề nghị bác dạy cách làm giàu. Bác cóhơn 150 nhân công, nhưng chẳng ai hỏi bác về điều đó cả. Họ hỏi bác vềcông việc, tiền lương mà không hề yêu cầu bác dạy về tiền bạc. Do đó, hầuhết mọi người dùng những năm tháng tốt nhất trong đời để làm việc vì tiềnmà thật sự không hiểu họ đang làm việc vì cái gì."Tôi ngồi im lăng lắng nghe." Khi Mike nói với bác là con muốn học cách làm giàu, bác quyết định sẽthiết kế một khóa học thật gần với cuộc sống thức. Vì thế mà bác để đời xôđẩy con một chút, khi đó con sẽ thấm những điều bác nói. Chính vì vậy, bácchỉ trả cho con 10 xu một giờ."" Vậy bài học mà con học được khi làm việc để có 10xu một giờ là gì? Làbác bác đã quá keo kiệt và bóc lột nhân công à?" Tôi vặn lại.Người cha giàu bật cười thật to."Đừng đổ lỗi cho bác và đừng nghĩ bác là nguồn gốc của mọi vấn đề. Nếucon nhận ra rằng vấn đề là ở chính bản thân con, con mới có thể thay đổichính mình, học được cái gì đó và trở nên khôn ngoan hơn.Hầu hết mọi người đều muốn người khác thay đổi chứ không muốnmình thay đổi.Khi không được như ý, họ nghỉ việc và đi tìm một việc làm khác, lương caohơn, vì họ nghĩ rằng những đó sẽ giải quyết được vấn đề. Nhưng, họ đã lầm.Trong hầu hết mọi trường hợp thì không đâu.""Thế cái gì giải quyết vấn đề?" Tôi hỏi. "Tiếp tục làm việc với 10 xu một giờvà cố vui à?""Đó là điều mà người còn lại sẽ làm. Chấp nhận tiền lương thấp dù biết rằnghọ và gia đình họ sẽ gặp khó khăn về tài chính. Họ trông chờ được nânglương, hoặc làm thêm một công việc thứ hai, hy vọng rằng có nhiều tiền sẽgiải quyết được vấn đề..."Tôi gằm mặt nhìn xuống sàn, bắt đầu hiểu ra bài học mà người cha giàu đangnói đến.BÀI HỌC SỐ 1.Ngừơi nghèo làm việc vì tiền bạc.Người giàu buộc tiền bạc phải làm việc cho mình.Người cha tiếp tục giảng bài học đầu tiên cho tôi. "Bác rất mừng khi con nổigiận vì phải làm việc 10 xu một giờ. Nếu con không tức giận và chấp nhậnnó một cách vui vẻ, bác sẽ không thể dạy con được. Con thấy đó, việc họcthật sự phải mất công sức, phải có sự đam mê và khát khao cháy bỏng. Sựgiận dữ là một phần lớn trong công thức đó, vì niềm đam mê là kết hợp củatình yêu và cơn giận. Khi nói đến đến tiền bạc, hầu hết mọi người đều muốnan tòan và bảo đảm. Vì vậy, không phải niềm đam mê mà chính sự e ngại sẽhướng dẫn họ.Nhiều tiền chưa hẳn giải quyết được vấn đề. Hãy nhìn cha con mà xem. Ôngấy làm ra nhiều tiền, nhưng vẫn không thể trả hết các hóa đơn.Hầu hết mọi người được cho tiền vì để mắc nợ nhiều hơn mà thôi.Nguyên do vì ở trường, họ chẳng được họ gì về tiền bạc cả, vì vậy họ tinrằng phải làm việc để kiếm tiền.""Còn bác không nghĩ vậy à?""Không, không hẳn thế. Nếu con muốn học để làm việc vì tiền, hãy học ởtrường. Còn nếu muốn học cách buộc tiền bạc phải làm việc cho mình, báccó thể dậy con, nhưng chỉ khi con thực sự muốn học mà thôi.""Thế không phải mọi người đều muốn học hay sao?""Không. Vì học làm việc để có tiền thì dễ hơn rất nhiều, nhất là sự e ngại làcảm giác đầu tiên khi nhắc đến tiền bạc.""Con không hiểu." Tôi nhăn mặt nói."Chính sự lo ngại là nguyên nhân khiến người ta phải làm việc, họ lo khôngcó đủ tiền, lo phải bắt đầu lại từ đầu. Đó là cái giá của việc học một nghềnghiệp nào đó, sau đó là phải làm việc vì tiền. Hầu hết mọi người trở thànhnô lệ cho tiền bạc... và sau đó họ nổi giận với ông chủ.""Học các buộc tiền bạc làm việc cho mình là một khóa học hòan tòan kháchay sau ạ?" Tôi hỏi."Nhất định rồi," Ngừơi cha giàu nói."Nhất định là vậy."Chúng tôi ngồi im lặng một lúc lâu. Giờ này có thể các bạn đang bắt đầu trậnbóng chày, còn tôi thì đang học những điều mà bạn bè tôi sẽ không được họcở trường."Lúc 9 tuổi, con đã được nếm thử cảm giác thế nào là làm việc vì tiền. Chỉcần như một tháng vừa qua cho 50 năm, con sẽ hiểu hầu hết người ta làm gìsuốt đời." Người cha giàu nhẹ nhàng nói."Con không hiểu...""Con cảm thấy thế nào khi phải ngồi chờ bác để được thuê làm việc và đểhỏi xin tăng lương?""Thật kinh khủng ạ !""Nếu con chọn làm việc vì tiền, cuộc sống của con sẽ như thế đấy." Ngườicha giàu nói tiếp. "Và con cảm thấy thế nào khi bà Martin trả cho con 30 xusau ba giờ làm việc?""Con cảm thấy không đủ. Có vẻ như nó không là gì cả. Con rất thất vọng.""Đó là cảm giác mà hầu hết các nhân viên cảm thấy khi họ nhận tiền lương,nhất là sau khi phải trả thuế và những chi phí khấu trừ. Ít ra mà con cũngđược nhận 100% rồi.""Bác muốn nói là hầu hết mọi người không được nhận tòan bộ tiền lươngsao?" Tôi kinh ngạc hỏi."Rất tiếc là không. Chính quyền sẽ lấy phần trước hết bằng các lọai thuế.Con phải trả thuế khi con làm ra tiền, con phải trả thuế khi con tiêu xài tiền.Con phải trả thuế khi con tiết kiệm tiền. Con phải trả thuế ngay cả khi conchết.""Sao lại như thế được ạ?" Tôi lúng túng hỏi. Tôi chẳng thích những điều tôivừa nghe chút nào. Tôi biết cha tôi thường xuyên phàn nàn vì phải trả thuếquá nhiều, nhưng thật sự ông không làm gì cả. Có phải cuộc đời cũng đangxô đẩy ông hay không?Ngừơi cha giàu chầm chậm đu đư chiếc ghế và lặng lẽ nhìn tôi. "Bác đã nóirồi, có rất nhiều điều để học.Học cách khiến tiền bạc phải làm việc cho mình là phải học suốt đời.Hầu hết mọi người học đại học trong 4 năm, sau đó không học nữa. Họ đilàm, lãnh lương, cân đối thu chi, và thế thôi. Trên hết, họ vẫn tự hỏi tại saohọ gặp rất rắc về tiền bạc. Và họ nghĩ rằng có nhiều tiền sẽ giải quyết đượcmọi chuyện. Một số rất ít nhận ra rằng chính vì họ không có kiến thức về vấnđề tài chính nên mới nảy sinh các vấn đề khác. Hôm nay bác chỉ muốn xemliệu con có đủ say mê để học về tiền bạc hay không thôi. Hầu hết mọi ngườiđều không có. Họ đến trường, học một số nghề gì đó, vui vẻ làm việc vàkiếm được nhiều tiền. Một ngày khi họ thức dậy với những rất rối tài chínhkhổng lồ và không thể ngưng làm việc được nữa. Đó là cái giá của việc chỉbiết làm việc vì tiền thay vì học cách buộc tiền bạc làm việc cho mình. Vậycon có còn đủ say mê để học hay không ?"Tôi gật đầu."Tốt lắm, " Người cha giàu nói. "Bây giờ quay lại làm việc đi.Lần này bác sẽ không trả cho con đồng nào cả.""Sao ạ?" Tôi kinh ngạc hỏi."Con nghe rồi đấy. Không trả gì cả. Con vẫn phải làm việc ba giờ mỗi thứBảy, nhưng lần này con không được trả 10 xu một giờ nữa. Con nói conmuốn học không phải để làm việc vì tiền, do đó bác sẽ không trả cho conđồng nào hết."Tôi không thể tin vào những gì mình đang nghe nữa."Bác đã nói chuyện này với Mike. Nó đang làm việc, lau bụi và chất cácthùng hàng mà không được nhận đồng nào cả. Có lẽ con nên nhanh lên vàquay lại làm việc thôi."Tôi la lên: "Như thế là không công bằng. Bác phải trả con cái gì chứ !""Con đã nói là con muốn học mà. Nếu con không học bây giờ thì sau nàycon sẽ giống các nhân viên của bác, làm việc vì tiền và hi vọng không bị sathải. Hoặc giống như cha con, kiếm thật nhiều tiền chỉ vì để nợ nần đến tậncổ, luôn hi vọng nhiều tiền hơn sẽ giải quyết được vấn đề. Nếu đó là nhữngđiều con muốn, bác sẽ tiếp tục trả cho con 10 xu một giờ như lúc đầu. Họăccon có thể làm những điều mà hầu hết mọi người sẽ làm: phàn nàn là tiềnlương quá thấp, nghỉ việc và đi tìm một công việc khác."Người cha giàu vỗ đầu tôi và nói tiếp: "Hãy dùng cái này. Nếu con biết dùngcái đầu của mình một cách tốt nhất, sau này con sẽ phải cảm ơn bác vì đãcho con một cơ hội, và con sẽ lớn lên thành một người giàu có."Tôi đứng đó, không tin nổi vào sự thỏa thuận non nớt của mình. Ban đầu tôiđến đây để đòi tăng lương, còn bây giờ tôi phải tiếp tục làm việc mà khôngđược trả đồng nào cả.** *Trong ba tuần kế tiếp, Mike và tôi làm việc ba giờ mỗi thứ Bảy và khôngđược trả công. Công việc không làm tôi bực mình và mọi việc dần trở nên dễdàng hơn. Điều vướng bận còn lại phải bỏ những trận bóng chày và khôngthể mua được vài cuốn truyện tranh nữa.Vào buổi trưa của tuần làm việc thứ ba, người cha giàu ghé lại chỗ chúng tôi.Sau khi xem xét những việc đang diễn ra trong cửa hàng, ông bước đến tủkem lạnh, lấy ra hai cây, trả tiền và ra hiệu cho tôi và Mike cùng ra ngòai đidạo. Cha Mike đưa kem cho hai đứa tôi và hòi: "Mọi việc thế nào rồi, haichàng trai?""Tốt thôi ạ." Mike nói.Tôi gật đầu đồng ý.Người cha giàu lại hỏi. "Đã học được gì chưa?"Mike và tôi nhìn nhau, nhún vai và đồng lọat lắc đầu.TRÁNH NHỮNG CẠM BẪY LỚN NHẤT CỦA CUỘC ĐỜI"Các con thấy không, bà Martin và hầu hết những người ở đây phải làm việccật lực để kiếm được một ít tiền, bám vào viễn ảnh của một công việc bảođảm, mong chờ một kì nghĩ kéo dài 3 tuần mỗi năm và một số lương hưubủn xỉn sau mấy chục năm làm việc. Nếu điều đó làm các con thấy hứng thú,cha sẽ nâng lương các con lên 25 xu một giờ...""Nhưng đó là những người làm việc chăm chỉ. Bác đang chế nhễu họ à?" Tôihỏi.Một nụ cười thóang qua trên gương mặt người cha giàu."Có thể những lời nói của bác có vẻ tàn nhẫn, nhưng bác đang cố gắng đểcác con thấy được một cái gì đó. Hầu hết mọi người không thấy được cái bẫymà họ đang mắc vào chỉ vì tầm nhìn của họ quá hẹp."Mike và tôi ngồi ngẩn ra đó, không hiểu rõ hết những gì vừa nghe. Ngừơicha giàu nói chuyện nghe thật tàn nhẫn. Tuy nhiên chúng tôi có thể cảm thấyông ta đang rất muốn chúng tôi hiểu được một điều gì đó.Người cha giàu mỉm cười. "25 xu một giờ nghe có vẻ tuyệt đấy chứ? Nó cólàm cho tim các con đập nhanh hơn không?"Tôi lắc đầu."Thôi được, 1 đôla một giờ." Ngừơi cha giàu nói cùng với một nụ cười kínđáo.Tim tôi đập mạnh. Trí óc tôi muốn hét lên: "Nhận đi !Nhận đi!" Tôi khôngthể tin vào những gì mình đang nghe nữa. Nhưng tôi vẫn không nói gì cả."À, thế thì 2 đôla một giờ."Bộ óc và trái tim 9 tuổi của tôi gần như muốn nổ tung. Tôi không thể tưởngtượng là mình có thể kiếm được ngần ấy tiền. Tôi muốn nói: "Vâng ạ". Tôithấy rõ trước mắt một cái xe đạp mới, một bộ găng bóng chày mới và sựngưỡng mộ bạn bè khi tôi xòe tiền ra. Nhưng không biết tại sao, tôi vẫn imlặng.Cây kem chảy xuống tay tôi. Bây giờ chỉ còn lại cái que ở dưới đất và ở dướiđất là một đống vani và chocolate mà lũ kiến rất khóai. Người cha giàu nhìnhai đứa trẻ đang chăm chăm ngó ông, mắt mở to và đầu óc trống rỗng. Ôngbiết rằng có một phần trong chúng tôi muốn đồng ý thỏa thuận này. Ông biếttrong tâm hồn của mỗi người có một phần yếu đuối và tham lam mà ngườikhác có thể mua được. Và ông cũng biết rằng trong tâm hồn của mỗi ngườicó một phần mạnh mẽ và quyết tâm không bao giờ mua được cả. Vấn đề chỉđơn giản là phần nào mạnh hơn mà thôi."Thôi được rồi, 5 đôla một giờ."Bỗng dưng lòng tôi chợt lắng lại. Điều đó đã thay đổi lời mời chào đã trởnên quá lớn và đâm ra lố bịch. Vào năm 1956 không có nhiều lớn có thểkiếm được hơn 5 đôla một giờ. Sự cám dỗ biến mất và sự bình tĩnh trở lại.Tôi chầm chậm quay sang nhìn Mike. Nó quay lại nhìn tôi. Cái phần yếuđuối và tham lam trong con người tôi đã im lặng. Có một sự điềm tĩnh vàchắc chắn về tiền bạc đến với trí óc, tâm hồn tôi. Tôi biết Mike cũng đangcảm thấy điếu đó."Tốt lắm. Hầu hết mọi ngừơi đều có một cái giá. Và họ có cái giá đó vì họ cónhững cảm xúc mà ta gọi là nỗi lo sợ và sự tham lam. Đầu tiên, nỗi lo khôngcó tiền buộc họ phải làm việc, và khi họ lãnh lương thì sự tham lam hoặclòng thèm muốn khiến họ bắt đầu nghĩ những thứ tuyệt vời mà tiền bạc cóthể mua được. Khi đó thì một khuôn mẫu bắt đầu..." Người cha giàu dịudàng nói."Khuôn mẫu nào ạ?" Tôi hỏi."Cái khuôn mẫu của việc thức dậy, đi làm, trả hóa đơn, thức dậy, đi làm, trảhóa đơn... Sau đó thì cuộc sống của họ kéo dài mãi với hai cảm giác: nỗi losợ và sự tham lam. Khi được đưa ra nhiều tiền hơn, họ sẽ tiếp tục cái vòngluẩn quẩn nêu trên bằng cách gia tăng các chi phí. Đó là cái mà cha gọi làRat Race.""Có một con đường khác hả cha?" Mike hỏi."Có đấy, nhưng chỉ một ít người tìm ra nó. Đó là con đường cha hi vọng haicon sẽ tìm ra khi học và làm việc với cha. Chính vì vậy mà cha đề nghị đủlọai tiền lương cho hai con.""Cha có ám chỉ gì không vậy. Tụi con cảm thấy rất mệt khi phải làm việcnặng, nhất là khi không được trả công gì cả." Mike nói nho nhỏ."Các con có thấy những người làm việc cho cha không? Nỗi lo sợ không cótiền kiềm giữ họ trong cái cạm bẫy: đi làm, kiếm tiền, đi làm, kiếm tiền, hyvọng nỗi lo sẽ vơi đi. Nhưng mỗi ngày khi họ thức dậy, nỗi lo lắng đó thứcdậy cùng họ, ngậm nhắm trái tim họ. Tiền bạc điều khiển cuộc sống của họ,nhưng họ không dám thú nhận sự thật đó. Tiền bạc điều khiển cảm xúc vàlàm chủ luôn cả tâm hồn họ..."Mike và tôi lắng nghe nhưng không thật sự hiểu hết mọi điều... Tôi chỉ biếtrằng tôi vẫn thường tự hỏi tại sao những người lớn luôn phải vội vã đi làm,và trong họ không bao giờ có vẻ hạnh phúc, như thể có một cái gì đó buộchọ phải đi làm vậy."Cha muốn hai con tránh được cái bẫy đó. Đó là điều mà thật sự cha đangdạy các con chứ không phải dạy cách kiếm tiền, bới vì tiền không giải quyếtđược vấn đề.""Không à?" Tôi ngạc nhiên hỏi."Không hề. Người ta ham muốn tiền bạc vì những niềm vui mà họ nghĩcó thể mua được. Nhưng niềm vui do tiền bạc mang đến thường rấtngắn ngủi, và người ta lại cần tiền để có những niềm vui khác, những điềuthứ vị hơn, tiện nghi hơn, an tòan hơn. Vì vậy mà họ tiếp tục làm việc, nghĩrằng tiền sẽ làm dịu đi tâm hồn đang khổ sở vì những nỗi lo lòng ham muốncủa họ. Nhưng tiền không thể làm được điều đó.""Ngay cả với những người giàu sao?""Ừ, ngay cả những người giàu. Nhiều người giàu khao khát kiếm tiền khôngphải vì lòng ham muốn mà vì nỗi sợ bị nghèo túng, vì vậy họ tích lũy hàngtấn tiền để cho nỗi lo sợ ấy càng ngày càng tệ hại hơn. Cha biết nhiều cóhàng triệu đôla lại càng sợ hơn khi họ không có đồng nào trong túi. Họ rất lobị mất tiền. Nỗi sợ đã giúp đã họ giàu có nay lại càng tồi tệ hơn. Cái phầnyếu đuối và tham lam trong tâm hồn họ đang hét lớn hơn. Họ không muốnmất những ngôi nhà lớn, những chiếc xe hơi và một cuộc sống cao sang màtiền bạc đã đem đến. Họ lo không biết bạn bè sẽ nói gì khi họ không còn tiềnbạc nữa. Rất nhiều người cảm thấy tuyệt vọng và bị căng thẳng thần kinh, dùtrông họ rất lộng lẫy và đang có nhiều tiền.""Thế những người nghèo có hạnh phúc hơn không ạ?" Tôi rụt rè hỏi."Không, sự né tránh về tiền bạc cũng là một kiểu lọan thần kinh giốngnhư gắn bó với tiền bạc thôi. Cha đã gặp rất nhiều người nói rằng họ khôngquan tâm đến tiền bạc, nhưng lại làm việc để kiếm tiền 8 giờ một ngày. Nếuhọ không quan tâm đến tiền thì họ đi làm kiếm tiền để làm gì? Kiểu suy nghĩđó có lẽ còn tệ hơn cả nhưng người chuyên tích cóp tiền bạc nữa...Nếu lo không đủ tiền, thay vì phải chạy đi làm việc ngay lập tức để kiếmtiền, hãy tự hỏi rằng: Liệu một công việc có phải là giải pháp tốt nhất đểvược qua nỗi lo này hay không? Theo cha thì câu trả lời sẽ là Không , đặcbiệt là khi con nhìn qua suốt một đời ngừơi. Công việc chỉ là một giải phápngắn hạn cho một vấn đề dài hạn thôi. Cũng giống như câu chuyện về mộtcon lừa kéo xe trong lúc người chủ treo lủng lẳng một củ cà rốt trước mũi nóvậy. Người chủ có thể sẽ đến được nơi mà ông ta muốn, còn con lừa thì chỉtheo đuổi một ảo tường. Nếu con lừa ấy có thể nhìn thấy tòan cảnh bức tranhnày, có thể nó sẽ suy nghĩ lại xem có nên theo đuổi củ cà rốt nữa haykhông..."Trên đường quay trở lại cửa hàng, người cha giàu giải thích cho chúng tôibiết người giàu đã "làm ra tiền" như thế nào. Lúc đó, chúng tôi không hiểuông đang nói gì, nhưng nhiều năm trôi qua thì mọi thứ dần dần sáng tỏ...NHÌN THẤY NHỮNG GÌ NGƯỜI KHÁC KHÔNG THẤYHai tuần nữa trôi qua, chúng tôi tiếp tục suy nghĩ, thảo luận với nhau và tiếptục làm việc không lương. Điều đáng buồn nhất với tôi khi không đượchưởng 30 xu mỗi thứ Bảy là không có tiền mua truyện tranh nữa...Hết ngày thứ Bảy thứ hai, khi tạm biệt bà Martin, tôi chợt thấy bà làm mộtviệc mà trước đây tôi chưa từng thấy, nói đúng ra là đã từng thấy nhưngkhông chú ý lắm.Bà Martin đang cắt trang đầu quyển truyện tranh làm đôi. Bà giữ lại nửa trênbìa sách và quăng cả cuốn còn lại vào một thùng cạc tông lớn. Khi tôi hỏi bàđang làm gì, bà trả lời: "Bác bỏ nó đi. Bác đưa trả lại nửa trên bìa sách chongười giao truyện tranh khi ông ta mang sách mới đến. Khỏang một tiếngnữa ông ấy sẽ đến đây."Mike và tôi ngồi chờ. Khi người giao sách đến, tôi hỏi ông xem liệu chúngtôi có thể lấy những cuốn truyện tranh này không. Ông trả lời:"Các cậu cóthể lấy chúng nếu các cậu làm việc cho cửa hàng và nếu các cậu không bánchúng lại..."Nhà Mike có một căn phòng còn bỏ trống ở tầng hầm. Chúng tôi lau dọn cănphòng thật sạch sẽ và bắt đầu chất hàng trăm cuốn truyện tranh vào. Sau đó,thư viện truyện tranh của chúng tôi nhanh chóng được khai trương, vớikhách hàng là bọn trẻ trong xóm. Chúng tôi thuê chị gái cùa Mike, mộtngười rất thích đọc sách, đến làm thủ thư. Chị ấy lấy mỗi đứa trẻ 10 xu khivào thư viện, và trong hai tiếng mở cửa mỗi ngày, khách hàng của chúng tôicó thể đọc bao nhiêu cuốn truyện cũng được. Như thế bọn trẻ rất có lời vìmua một cuốn truyện tranh phải mất 10 xu, nhưng với 10 xu đó, nếu đến thưviện của chúng tôi, trong hai giờ có thể đọc đến 5, 6 cuốn.Chị của Mike sẽ kiển tra bọn trẻ khi chúng ra về, để chắc chắn rằng chúngkhông đem quyển nào về nhà. Chị ấy cũng giữ gìn những quyển sách, ghi lạicó bao nhiêu đứa trẻ vào xem, chúng tên gì và chúng bình luận gì... Tínhtrung bình sau ba tháng, Mike và tôi kiếm được 9.5$ một tuần. Mỗi tuầnchúng tôi tra cho chị của Mike 1 $ và cho chị ấy đọc truyện thỏai mái, dù rấthiếm khi chị ấy đọc truyện vì lúc nào chị ấy cũng phải học bài cả.Mike và tôi thu nhập tất cả truyện tranh từ những cửa hàng khác. Chúng tôigiữ lời hứa với người giao sách là sẽ không bán đi cuốn truyện tranh nào cà.Khi chúng bị rách nát, chúng tôi đốt đi. Chúng tôi cố gắn mở một chi nhánhnữa, nhưng không thể tìm ra người nào tốt bụng và có thể tin tưởng đượcnhư chị của Mike.Ngay từ khi còn nhỏ, chúng tôi đã hiểu được rằng: tìm được nhữngnhân viên tốt là rất khó.Người cha giàu rất vui vì chúng tôi đã học bài học đầu tiên rất tốt - học cáchbuộc tiền bạc phải làm việc cho mình. Không được trả lương cho côngviệc ở cửa hàng, chúng tôi buộc phải suy nghĩ để tìm ra cơ hội kiếm tiền.Khi bắt đầu công việc kinh doanh, mở cửa thư viện truyện tranh, chúng tôitự quản lý vấn đề tài chính của mình, không còn phụ thuộc vào một ông chủnào khác nữa, điều tốt nhất là việc kinh doanh này đã sinh ra tiền bạc chochúng tôi, thậm chí cả khi chúng tôi không cần có mặt ở đó.Thay vì trả công, người cha giàu đã cho chúng tôi nhiều hơn thế...Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoBiên dịch: Thiên KimChương 3Bài 2 :

Tại sao phải dạy con về tài chính?Hầu hết mọi người không nhận ra rằng: trong cuộc sống, vấn đề không phảilà bạn kiếm được bao nhiêu tiền mà là bạn giữ được bao nhiêu tiền và làmcho nó sinh sôi nảy nở như thế nào.Điều đó cũng giống như trồng một cái cây vậy. Ban đầu, bạn sẽ phải mấtrất nhiều công sức để chăm bón nó, đến một ngày nào đó, khi rễ cây đã đâmsâu vào lòng đất, cái cây đã đủ lớn để tự mình phát triển, bạn sẽ không cầnphải tốn công chăm bón nữa mà vẫn có thể được hưởng những mùa quả ngọtlành.Muốn cho cái cây tiền bạc của bạn phát triển, bạn phải có nhiều kiến thức vềtài chánh để biết chăm bón nó thật đúng cách.Khi bắt đầu học cách làm giàu. tôi và Mike hãy còn là những đứa trẻ nênngười cha giàu đã nghĩ ra một cách đơn giản để dạy chúng tôi. Trong nhiềunăm, ông đã vẽ những bức vẽ và sử dụng những từ ngữ đơn giản để Mike vàtôi hiểu được những biệt ngữ và sự vận động của tiền bạc. Nhiều năm sau đóông mới bắt đầu thêm vào những con số. Tuy đơn giản nhưng những bức vẽnày đã góp phần hướng dẫn hai đứa trẻ bé nhỏ trong một bài toán số họckhổng lồ về tài chính, hình thành một nền tảng sâu sắc và kiên cốQuy luật 1. Bạn phải biết sự khác nhau giữa tài sản (asset) và tiêu sản(liability) và để được giàu có, bạn phải mua tài sản.Nghe thì có vẻ đơn giản đến buồn cười, nhưng hầu hết mọi người đềukhông biết được nó uyên thâm đến mức nào, vì họ không biết được sự khácnhau giữa một tài sản và một tiêu sản là ở đâu."Người giàu kiếm được tài sản. Người nghèo và người trung lưu chỉ thuđược tiêu sản, nhưng họ nghĩ rằng họ đã kiếm được tài sản." Khi người chagiàu giải thích điều này cho Mike và tôi, chúng tôi nghĩ ông đang nói đùa.Chúng tôi đang chờ đợi một bí mật làm giàu, vậy mà ông lại trả lời như thếđấy. Nó đơn giản đến mức chúng tôi phải khựng lại một lúc lâu để suy nghĩvề điều đó."Bác muốn nói tất cả những điều chúng con cần biết là: tài sản là gì, sau đóphải đi kiếm nó và rồi chúng con sẽ giàu có sao?" Tôi ngờ vực hỏi.Người cha giàu gật đầu. "Đơn giản thế thôi." "Nếu chỉ đơn giản như thế, tạisao những người khác không giàu được?" Tôi lại hỏi.Người cha giàu mỉm cười. "Vì người ta không biết được sự khác nhau giữatài sản và tiêu sản.""Tại sao người lớn lại ngớ ngẩn thế nhỉ? Nếu đó chỉ là một điều đơn giảnnhưng quan trọng thì tại sao người ta lại không muốn tìm hiểu?"Người cha giàu phải mất vài phút mới giải thích được cho chúng tôi biết tàisản là gì và tiêu sản là gì.Là một người lớn, tôi cảm thấy giải thích điều này với những người lớn khácthật khó khăn. Vì sao vậy? Vì người lớn khôn ngoan hơn. Gần như trong mọitrường hợp, hầu hết người lớn không nắm được sự đơn giản của một ý tưởngvì họ được giáo dục khác nhau. Và một người lớn thông minh thường cảmthấy bị hạ thấp khi phải chú ý đến những khái niệm quá đơn giản.Người cha giàu tin vào quy luật KISS - "Giữ Cho Đơn Giản" (Keep ItSimple Stupid) - vì vậy ông cố làm cho mọi thứ trở nên thật đơn giản với haichúng tôi...Ông nói: "Những điều xác định nên một tài sản không phải là từ ngữ mà lànhững con số. Và nếu các con không biết đọc số thì các con không thể xácđịnh được một tài sản trong mớ bòng bong ấy đâu."Trong kế toán, vấn đề không phải ở bản thân những con số mà là những consố ấy nói lên điều gì. Cũng như từ ngữ vậy, vấn đề không phải ở bản thân từngữ mà là câu chuyện những từ ngữ ấy kể."Nếu con muốn trở nên giàu có, con phải đọc được và hiểu được những consố." Người cha giàu lặp đi lặp lại câu nói ấy cả ngàn lần với chúng tôi:"Người giàu kiếm được tài sản. Người nghèo và người trung lưu chỉ kiếmđược tiêu sản."Mô hình vòng quay của một tài sản:Hình hộp ở trên là Bản kê lợi tức, hay còn gọi là Bản kê lời lỗ. Nó đo cáckhoản thu nhập và chi phí, tiền vào và tiền ra. Cái hộp bên dưới là Bản cânđối thu chi. Nó được gọi như vậy vì nó đòi hỏi phải có sự cân đối giữa tàisản và tiêu sản. Lý do chính gây ra những cuộc vật lộn tài chính đơn giản làvì người ta không biết được sự khác nhau giữa một tài sản và một tiêu sản.Nguyên nhân của sự nhầm lẫn chính là vì định nghĩa của hai từ này. Càng cốtra tự điển, bạn sẽ chỉ càng nhầm lẫn nhiều hơn thôi.Người cha giàu đã nói với hai chúng tôi một cách đơn giản rằng:"Tài sản bỏ tiền vào túi các con, còn tiêu sản thì lôi tiền ra khỏi túi."Mô hình vòng quay của một tiêu sản:Nếu bạn muốn trở nên giàu có, hãy mua tài sản. Nếu muốn trở nên nghèođi, hãy mua tiêu sản.Chính vì không phân biệt được sự khác nhau này mà rất nhiều người gặp cácrắc rối về tài chính."Mù chữ" và "mù số" đều là nguyên nhân gây ra những khó khăn tài chính.Nếu người ta gặp khó khăn tài chính nghĩa là đang có một điều gì đó mà họkhông hiểu được: hoặc những từ ngữ hoặc những con số. Người giàu phát tàiđược là nhờ họ "biết đọc biết viết" trong nhiều lĩnh vực khác nhau hơnnhững người đang phải vật lộn về tài chính. Vì vậy, nếu bạn muốn giàu có vàgiữ được của cải, bạn cần phải hiểu biết về tài chính, cả về từ ngữ lẫn nhữngcon số.Mũi tên trong sơ đồ biểu thị vòng quay tiền mặt. Chỉ toàn những con số thìthể hiện được rất ít. Chỉ toàn từ ngữ cũng không nói lên được gì nhiều. Đó làcâu chuyện về sự tính toán. Khi báo cáo tài chính, việc đọc những con sốnghĩa là đang nhìn vào cốt truyện, câu chuyện kể về nơi đến của vòng quaytiền mặt. Trong 80% các gia đình, câu chuyện tài chính kém vui không phảivì họ không làm ra tiền mà vì họ dùng tiền để mua tiêu sản chứ không muatài sản.Những sơ đồ trên thể hiện vòng quay tiền mặt trong cuộc sống người nghèo,người trung lưu và người giàu. Chính là vòng quay tiền mặt đang kể chuyện,câu chuyện về một người sử dụng tiền bạc của anh ta như thế nào, anh ta làmgì sau khi cầm tiền trong tayNgười ta thường nói rằng: "Tôi đang mắc nợ, vì vậy tôi phải đi kiếm tiền."Nhưng có nhiều tiền thường không giải quyết được vấn đề thật sự nó chỉ làmcho mọi chuyện trở nên trầm trọng hơn thôi.Tiền làm cho những sai lầm bi thảm của con người trở nên hiển nhiên.Chính vì vậy mà thông thường, khi người ta được hưởng một vận may bấtngờ - ví dụ như được thừa hưởng gia tài, tăng lương hay trúng số - trước saugì thì họ cũng sẽ trở về với tình trạng tài chính hỗn độn như ban đầu, nếukhông muốn nói là tệ hơn lúc đầu nữa. Tiền chỉ làm nổi bật mô hình vòngquay tiền mặt trong đầu bạn. Nếu bạn thường sử dụng hết mọi thứ bạn có thìgần như chắc chắn là việc tăng lương sẽ dẫn đến tăng chi tiêu.Chúng ta thường kiếm tiền bằng kỹ năng nghề nghiệp của mình và đa số sinhviên rời trường mà không có một kỹ năng tài chính nào, nên dù hàng triệungười có học theo đuổi nghề nghiệp của mình một cách thành công, họ vẫngặp phải rất nhiều khó khăn tài chính. Họ làm việc vất vả nhưng không giàuđược. Điều thiếu sót trong vốn học của họ không phải là làm thế nào để kiếmtiền, mà là làm thế nào để sử dụng tiền - kiếm được tiền rồi thì cần phải làmgì với chúng. Cái đó gọi là năng lực tài chính - bạn làm gì với tiền bạc saukhi đã kiếm ra chúng, làm sao để giữ không cho người khác chiếm lấy, bạngiữ chúng được bao lâu, tiền bạc sẽ làm việc cho bạn như thế nào?Hầu hết những khó khăn tài chính người ta gặp phải là do họ không hiểuđược vòng quay tiền mặt. Một người có thể được học hành tới nơi tới chốn,thành công trong sự nghiệp nhưng vẫn không hiểu gì về tài chính. Nhữngngười này thường phải làm việc nhiều hơn cần thiết vì họ đã học cách làmviệc chăm chỉ, nhưng không được học cách buộc tiền bạc phải làm việc chomình.CÂU CHUYỆN VỀ MỘT GIẤC MƠ TÀI CHÍNH TRỞ THÀNH MỘTCƠN ÁC MỘNG TÀI CHÍNHCuốn phim về những người làm việc chăm chỉ có sẵn một khuôn mẫu. Saukhi kết hôn, những cặp vợ chồng trẻ liền thuê một căn hộ để ở. Vấn đề là cănhộ thì quá tù túng, nên họ quyết định phải tiết kiệm để mua một ngôi nhàtrong mộng và có thể có con. Lúc này họ có hai nguồn thu nhập và họ bắtđầu tập trung vào sự nghiệp của mình. Thu nhập của họ bắt đầu tăng lên.Chi phí số một của hầu hết mọi người là thuế: thuế thu nhập, thuế giá trị giatăng khi tiêu xài, mua sắm hàng hoá... Khi thu nhập tăng, chi phí tăng theo,số tiêu sản cũng sẽ tăng lên.Có thể chứng minh bằng cách quay lại ví dụ của cặp vợ chồng trẻ. Kết quảcủa việc thu nhập tăng lên là họ quyết định sẽ đi mua ngôi nhà trong mộng.Khi đã có nhà, họ sẽ phải trả một thứ thuế mới gọi là thuế bất động sản. Sauđó họ mua một chiếc xe mới, đồ đạc mới và những dụng cụ mới để hợp vớingôi nhà mới của mình. Rồi họ bỗng giật mình nhận ra rằng phía cột tiêu sảnđầy những món nợ cầm cố và nợ tín dụng.Lúc này, họ rơi vào cái bẫy Rat Race. Rồi một đứa trẻ ra đời. Họ làm việcnhiều hơn. Nhiều tiền hơn và thuế cao hơn, gọi là đóng thuế theo thu nhập.Quá trình đó cứ lặp đi lặp lại. Một tấm thẻ tín dụng được gởi đến. Họ sửdụng nó. Nó hết hạn. Một công ty cho vay gọi đến và bảo rằng "tài sản" lớnnhất của họ, ngôi nhà, được định giá cao. Công ty này đưa ra một món nợbảo đảm (bill consolidation loan) và bảo rằng tốt hơn hết là thanh toánnhững món nợ lãi suất cao bằng thẻ tín dụng của họ. Bên cạnh đó, lợi tứcnhờ mái nhà của họ chính là sự khấu trừ thuế. Họ làm theo điều đó, và thởdài nhẹ nhõm. Những tấm thẻ tín dụng đã được trả. Bây giờ họ gom nhữngmón nợ tiêu thụ lại thành một văn tự cầm nhà. Số tiền phải trả giảm xuống vìhọ gia hạn món nợ đến 30 năm cơ mà.Những người hàng xóm gọi điện rủ họ đi mua sắm, vì đang có đợt bán hànggiảm giá Một cơ hội để tiết kiệm chút ít tiền. Họ tự nhủ: "Tôi sẽ không muagì cả. Tôi chỉ đi xem thôi." Nhưng ngay khi nhìn thấy một vật gì đó, họ lạilấy tấm thẻ tín dụng raTôi rất thường gặp những cặp vợ chồng như thế. Tên họ thì khác nhaunhưng tình trạng tài chính thì giống nhau cả. Những thói quen tiêu xài đãbuộc họ phải kiếm thêm nhiều nguồn thu nhập khác.Họ không biết rằng chính cách tiêu xài tiền của họ, là nguyên nhân chính gâyra những cuộc vật lộn tài chính. Mọi chuyện là do không hiểu biết về tàichính và không phân biệt được sự khác nhau giữa tài sản và tiêu sản.Người nghèo và người trung lưu rất thường cho phép tiền bạc làm chủ mình.Mỗi buổi sáng họ chỉ đơn giản thức dậy và đi làm mà quên tự hỏi rằngnhững điều mình đang làm có ý nghĩa gì hay không. Không am hiểu nhiềuvề tiền bạc, phần lớn mọi người để cho quyền lực đáng sợ của tiền bạc điềukhiển mình.Người ta thường làm một việc gì đó vì những người khác cũng làm nhưvậy. Họ thích ứng mà không chịu đặt câu hỏi. Họ lặp lại một cách không suynghĩ những điều họ nghe được, những ý tưởng theo kiểu "căn nhà là cả mộttài sản", "ngôi nhà là sự đầu tư lớn nhất của bạn", "hãy tìm một công việc antoàn", "đừng mạo hiểm"Khi Mike và tôi 16 tuổi, chúng tôi bắt đầu làm việc cho cha Mike sau giờhọc và mỗi cuối tuần. Chúng tôi thường ngồi cùng với cha Mike trong khiông tiếp những nhân viên ngân hàng, luật sư, kế toán viên, người môi giới,nhà đầu tư, nhà quản lý và những người lao động... Cha Mike đã không đitheo đám đông. Ông có những suy nghĩ riêng và ông rất ghét câu nói:"Chúng tôi phải làm vậy vì mọi người đều làm vậy." Ông cũng không ưanhững từ như "không thể." Nếu bạn muốn ông làm một điều gì đó, chỉ cầnnói khích rằng: "Tôi không nghĩ anh có thể làm được điều đó."Khi ngồi dự những buổi họp của ông, Mike và tôi học được nhiều thứ. Chacủa Mike không được học nhiều ở trường nhưng ông rành về tài chính vàcuối cùng đã thành công. Ông thường nói với chúng tôi: "Một người thôngminh thuê những người còn thông minh hơn anh ta nữa."Tôi nhớ lúc tôi vẽ những sơ đồ này cho cha tôi xem và chỉ cho ông hướngđi của một vòng quay tiền mặt, những chi phí lệ thuộc khi làm chủ một ngôinhà. Một ngôi nhà lớn nghĩa là chi phí lớn, và vòng quay tiền mặt sẽ tiếp tụcđi ra ngoài qua cột chi phí.Tôi biết rằng với nhiều người, một ngôi nhà đẹp là sự đầu tư lớn nhất củahọ, dù rằng nó không phải là một tài sản mà là một tiêu sản, vì nó làm chotiền ra khỏi túi nhiều hơn. Tuy nhiên, sẽ có nhiều người không đồng ý với tôibởi lẽ một ngôi nhà đẹp rất dễ gây xúc cảm. Và khi nói đến chuyện tiền bạcthì những cảm xúc mạnh mẽ sẽ làm mờ đi trí thông minh tài chính.1. Khi nhắc chuyện nhà cửa, tôi muốn nói rằng: hầu hết mọi người phải làmviệc suốt đời để trả tiền cho một ngôi nhà mà họ không bao giờ thực sự đượcsở hữu. Nói cách khác, sau nhiều năm, hầu hết mọi người đều muốn muamột ngôi nhà mới, mỗi lần mua nhà sẽ dẫn đến một món nợ kéo dài nhiềunăm trong khi nợ căn nhà trước còn chưa trả xong.2. Nhà cửa không phải lúc nào cũng tăng giá. Điều mất mát lớn nhất là bạnđể mất đi những cơ hội. Nếu bạn đầu tư toàn bộ tiền bạc cho ngôi nhà, bạn bịbuộc phải làm việc vất vả hơn vì tiền bạc sẽ tiếp tục chuyển qua bên cột chiphí thay vì thêm vào cột tài sản, đó chính là khuôn mẫu kinh điển vòng quaytiền mặt của những gia đình trung lưu. Nếu ban đầu một cặp vợ chồng trẻ đểdành nhiều tiền vào cột tài sản thì những năm sau này họ sẽ sống dễ dànghơn, nhất là khi con cái đến tuổi đi học. Tài sản của họ sẽ phát triển lên và cóthể giúp họ kiểm soát các chi phí. Thông thường thì có một ngôi nhà cũnggiống như gánh một món nợ trị giá nhà phải trả và làm tăng các chi phí củabạn.Tóm lại, kết quả cuối cùng khi quyết định sở hữu một căn nhà quá đắt tiềnthay vì nên bắt đầu một danh mục vốn đầu tư, sẽ tác động mạnh vào một cánhân theo ít nhất là ba cách:1. Mất thời gian, trong lúc những tài sản khác có thể sẽ được nâng giá trị lên.2. Mất một phần vốn, vì số tiền đó có thể được đem đi đầu tư thay vì phải trảcác chi phí bảo quản trực tiếp liên quan đến ngôi nhà.3. Mất cơ hội rèn luyện. Người ta thường coi ngôi nhà, tiền tiết kiệm và kếhoạch lương hưu là tất cả những gì họ có trong cột tài sản. Vì không đầu tưnên họ để mất đi những kinh nghiệm đầu tư và sẽ không bao giờ có thể trởthành "những nhà đầu tư sành điệu."Tôi không nói bạn đừng mua nhà. Tôi muốn nói, hãy hiểu được sự khácnhau giữa một tài sản và một tiêu sản. Khi muốn có một căn nhà lớn hơn,đầu tiên tôi phải mua một số tài sản để có thể phát sinh vòng quay tiền mặtđủ trả cho ngôi nhà ấy đã.Những bản kê tài chính cá nhân của cha ruột tôi là minh chứng tốt nhấtcho cuộc sống của một con người trong vòng Rat Race. Các chi phí của ôngdường như luôn đuổi kịp các thu nhập, không hề cho phép ông đầu tư vàomột tài sản nào. Kết quả là số tiêu sản của ông, ví dụ như những món cầm cốhay nợ thẻ tín dụng, còn lớn hơn cả số tài sản. Những bức tranh sau còn cógiá trị hơn cả ngàn từ ngữ:Trái lại, bản kê tài chính cá nhân của người cha giàu lại phản ánh kếtquả của một cuộc sống dành cho việc đầu tư và giảm đến mức tối thiểu cáctiêu sản:Xem lại bản kê tài chính của người cha giàu ta sẽ hiểu tại sao người giàucàng ngày càng giàu hơn. Cột tài sản làm phát sinh nhiều thu nhập hơn sốcần thiết cho các chi phí, và chúng lại được đem đầu tư lại vào cột tài sản.Cột tài sản sẽ ngày càng phát triển và vì vậy mà số thu nhập sẽ ngày càngnhiều hơn.Kết quả là người giàu ngày càng giàu hơn.Những người trung lưu luôn gặp phải những khó khăn tài chính không dứtvì thu nhập chính của họ là tiền lương, và khi tiền lương tăng thì thuế cũngtăng. Mà khi lương tăng thì các chi phí của họ cũng có khuynh hướng giatăng bằng số tiền dư, vì vậy mà xuất hiện cụm từ "Rat Race." Họ xem ngôinhà như một tài sản lớn nhất trong khi nó thực ra là một loại tiêu sản, thay vìphải đầu tư tiền bạc cho những tài sản thật sự có thể tạo ra thu nhập.Khuôn mẫu của việc xem ngôi nhà như một sự đầu tư và triết lý chorằng: lương tăng nghĩa là bạn có thể mua một ngôi nhà lớn hơn, hay tiêu xàinhiều hơn, chính là nền tảng cho một xã hội đầy nợ nần như ngày nay. Quátrình gia tăng chi phí đẩy nhiều gia đình đến những món nợ ngày càng lớnhơn và tình trạng tài chính không chắc chắn hơn, dù rằng có thể họ đangđược thăng tiến trong công việc và được trả lương cao hơn mức bình thường.Bi kịch ở đây là việc thiếu kiến thức tài chính ban đầu đã tạo ra những rủi romà giai cấp trung lưu phải đối mặt. Lý do họ muốn được an toàn là vì vị thếtài chính của họ quá mong manh. Bản cân đối thu chi của họ không cânbằng. Chúng chịu gánh nặng của quá nhiều tiêu sản mà không có một tài sảnthực sự nào làm phát sinh thu nhập cả. Thông thường, nguồn thu nhập duynhất của họ là tiền lương. Sinh kế của họ phụ thuộc vào các ông chủ.Vì vậy, khi đến lượt mình được cuộc sống "chia bài", những người nàykhông thể nắm bắt được những cơ hội tốt. Họ muốn được an toàn đơn giảnvì họ đang phải làm việc vất vả trả thuế ở mức cao nhất và gánh hàng đốngnợ nầnNhư tôi đã nói ở phần trước, quy luật quan trọng nhất là biết được sự khácnhau giữa tài sản và tiêu sản. Một khi bạn đã hiểu được những khác biệt này,hãy tập trung mọi nỗ lực để mua những tài sản có khá năng phát sinh thunhập. Đó là cách tốt nhất để bắt đầu con đường làm giàu. Cứ tiếp tục nhưvậy cột tài sản của bạn sẽ tăng lên. Cố gắng chiết giảm tiêu sản và chi phíxuống, bạn sẽ có nhiều tiền hơn để đổ vào cột tài sản. Chẳng mấy chốc thìnền tảng tài sản của bạn sẽ vững vàng đến mức bạn có thể nghĩ đến việc đầutư...Giới trung lưu gọi việc đầu tư là một hành động "mạo hiểm." Thật ra bảnthân việc đầu tư không hề mạo hiểm. Chính sự thiếu thông minh nhanh nhạyvề tài chính và thiếu những kiến thức tài chính đơn giản mới là nguyên nhângây ra sự mạo hiểm.Nếu bạn làm theo những điều mà đa số mọi người thường làm. nói chungcông việc của bạn sẽ như thế này:1. Nuôi chủ. Hầu hết những người làm việc hưởng lương đều làm cho cácông chủ hay những cổ đông giàu hơn. Những nỗ lực và thành công của bạnsẽ giúp cho người chủ thành công hơn và có nhiều tiền hơn.2. Nuôi chính quyền. Chính quyền nhận phần mình trong số lương của bạnthậm chí trước khi bạn nhìn thấy nó nữa. Khi cố gắng làm việc chăm chỉhơn, chỉ đơn giản là bạn đang làm gia tăng số thuế phải nộp cho chínhquyền.3. Nuôi ngân hàng. Sau khi trả thuế, chi phí lớn nhất kế tiếp thường là nhữngmón nợ tín dụng.Vấn đề là khi bạn cố gắng làm việc chăm chỉ hơn thì ba giới trên sẽ lấy đimột phần chi lớn hơn trong những nỗ lực của bạn. Vì vậy, bạn phải học cáchlàm thế nào để cho các nỗ lực của bạn có thể làm tăng lợi nhuận trực tiếp chobản thân và gia đình mình.Một khi bạn đã quyết định tập trung hết tâm trí để chăm nom việc kinhdoanh riêng, bạn sẽ xác định một mục tiêu như thế nào? Với hầu hết mọingười, họ phải giữ lấy nghề nghiệp của mình và dựa vào tiền lương để kiếmtài sản .Khi tài sản lớn lên, họ sẽ đo mức độ thành công như thêm nào? Khi nàongười ta mới nhận ra rằng mình đã giàu có đã có tiền? Ngay khi biết đượcnhững định nghĩa về tài sản và tiêu sản, tôi cũng đã định nghĩa riêng chomình về sự có tiền. Đúng ra tôi đã mượn định nghĩa này của một người bạntên là Buckminster Fuller.Anh ấy nói: "Sự có tiền chinh là khả năng tồn tại của một người trong một sốngày sắp tới..." hay nói cách khác, nếu hôm nay bạn ngưng làm việc thì bạnsẽ tồn tại được bao lâu? Sự có tiền chính là sự đo vòng quay tiền mặt bên cộttài sản so với cột chi phí. Hãy lấy một ví dụ nhỏ. Giả sử vòng quay tiền mặtbên cột tài sản của tôi là 1.000 $ một tháng. Còn số chi phí hàng tháng củatôi là 2.000 $. Vậy khả năng tiền mặt của tôi như thế nào?Quay về với định nghĩa của Buckminster Fuller. Nếu xét một tháng 30ngày thì tôi sẽ chỉ có đủ số tiền tiêu dùng trong nửa tháng.Khi đạt đến mức vòng quay tiền mặt bên cột tài sản là 2.000 $ một tháng,tôi sẽ trở nên có tiền.Như vậy nghĩa là tôi chưa giàu có, nhưng tôi có tiền. Lúc này mỗi tháng tôisẽ có những thu nhập mới phát sinh từ các tài sản có thể giải quyết vấn đềchi phí hàng tháng cho mình. Nếu muốn tăng chi phí, đầu tiên tôi phải tăngvòng quay tiền mặt từ số tài sản để có thể duy trì sự có tiền này. Chú ý rằngvào thời điểm này, tôi không còn bị phụ thuộc vào tiền lương nữa. Tôi phảitập trung vào và phải thành công trong việc xây dựng cột tài sản đã giúp tôitrở nên sung túc về tài chính. Nếu hôm nay tôi nghỉ việc, tôi vẫn có thể trangtrải các chi phí hàng tháng nhờ vòng quay tiền mặt tài sản của mình.Mục đích kế tiếp là phải có dư một số tiền trong vòng quay tiền mặt để đầutư trở lại vào cột tài sản. Càng nhiều tiền đầu tư vào cột tài sản thì nó sẽ càngphát triển. Và chỉ cần giữ được số chi phí thấp hơn số tiền mặt phát sinh từnhững tài sản này thì tôi sẽ trở nên giàu hơn, với ngày càng nhiều thu nhậptừ những nguồn khác ngoài sứ lao động của mình.Hãy nhớ:Người giàu mua tài sảnNgười trung lưu mua những tiêu sản mà họ nghĩ là tài sảnNgười nghèo chỉ có toàn chi phíRobert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoBiên dịch: Thiên Kim

Chương 4Bài 3:

Hãy nghĩ đến việc kinh doanh của mình.Một người bạn của tôi tên là Keith Cunningham, khi đang theo học một lớpMBA của đại học Texas ở Austin, đã được nghe Ray Kroc, người sáng lậpMcDonald's, nói chuyện. Ray đã hỏi cả lớp: "Đố các bạn, tôi kinh doanh cáigì?"Hầu hết các sinh viên MBA đều cười vì nghĩ rằng Ray đang nói đùa.Không có ai trả lời cả, Ray lại hỏi lần nữa: "Theo các bạn thì tôi kinh doanhcái gì?"Các sinh viên lại cười, và cuối cùng một người la to: "Ray, ai mà khôngbiết ông kinh doanh hamburger chứ."Ray tỏ vẻ khoái trá: "Tôi cũng nghĩ anh sẽ nói như vậy." Ông ngừng một lúcvà nói nhanh: "Này các bạn, tôi không kinh doanh hamburger. Tôi kinhdoanh bất động sản!"Ray đã dùng phần lớn thời gian hôm đó để giải thích những quan điểm củaông. Ray chú trọng vào việc bán hamburger, nhưng ông không bao giờ quênđể mắt tới vị trí buôn bán.Ông biết rằng bất động sản và vị trí của nó là nhân tốt quan trọng nhấttrong sự thành công của việc kinh doanh. Về cơ bản, người mua hàng cũngphải trả một phần tiền để mua khu đất kinh doanh cho tổ chức của RayKroc...Khi còn trẻ, chúng tôi không sống gần một cửa hàng McDonald's nào cả, tuynhiên, người cha giàu đã dạy cho Mike và tôi cùng một bài học mà Ray Krocđã nói ở trường đại học Texas. Đó là bí mật thứ 3 của những người giàu.Bí mật đó là: "Hãy nghĩ đến việc kinh doanh của chính mình." Những khókhăn tài chính thường là kết quả trực tiếp do người ta suốt đời phải làm việccho người khác. Sau những chuỗi ngày làm việc vất vả, nhiều người khôngcó được gì cả.Hệ thống giáo dục hiện tại tập trung vào việc chuẩn bị cho thanh niên cómột số việc làm tốt bằng cách phát triển những kỹ năng sách vở. Cuộc sốngcủa họ sẽ quay tròn quanh số lương tháng, hay như mô tả ở trên, quanh cộtthu nhập của họ. Và sau khi phát triển những kỹ năng sách vở, họ tiến đếnmột bậc học cao hơn để nâng cao những kỹ năng chuyên môn cho phép họgia nhập vào lực lượng lao động và làm việc kiếm tiền.Có một khác biệt lớn giữa nghề nghiệp chuyên môn và việc kinh doanh. Tôithường hỏi mọi người rằng: "Anh kinh doanh cái gì?" Và họ trả lời: "Tôilàm việc ở ngân hàng." Sau đó tôi hỏi họ có phải là chủ ngân hàng không, vàhọ thường lắc đầu: "Không, tôi chỉ làm việc ở đó thôi."Trong trường hợp này, họ đã nhầm lẫn giữa nghề nghiệp chuyên môn vàviệc kinh doanh. Nghề chuyên môn của họ có thể là một nhân viên ngânhàng, nhưng họ cũng cần có việc kinh doanh riêng của mình. Ray Kroc phânbiệt rất rõ ràng giữa nghề chuyên môn và việc kinh doanh của ông. Nghềchuyên môn thì lúc nào cũng giống nhau - ông là một người bán hàng. Banđầu ông bán máy trộn sữa, sau đó thì chuyển sang bán hamburger. Nhưngtrong khi nghề chuyên môn của ông là bán hamburger thì việc kinh doanhcủa ông là tích luỹ những bất động sản có thể phát sinh thu nhập...Suy nghĩ của đa số thanh niên là học gì thì sẽ làm nấy. nếu học luật, bạn sẽtrở thành luật sư, còn nếu học cơ khí thì bạn sẽ là thợ máy... Sai lầm trongvấn đề này là rất nhiều người quên nghĩ đến việc kinh doanh riêng của mình.Suốt đời họ quan tâm đến việc kinh doanh của một người nào khác và giúpcho người đó giàu lên. Muốn được an toàn tài chính, một người cần phảinghĩ đến việc kinh doanh riêng của mình. Công việc kinh doanh sẽ quay trònquanh cột tài sản chứ không phải cột thu nhập. Như đã nói lúc đầu, quy luật1 là biết được sự khác biệt giữa tài sản và tiêu sản rồi phải biết mua tài sản.Người giàu tập trung vào cột tài sản trong lúc những người khác thường chỉtập trung vào bản kê lợi tức.Đó là lý do vì sao chúng ta thoáng nghe nói: "Tôi muốn được tănglương", giá như tôi được thăng chức", "Tôi muốn đi học tiếp để có thể tìmmột công việc tốt hơn!", "Tôi sẽ làm việc thêm ngoài giờ!", "Có lẽ tôi sẽ tìmmột việc làm thứ hai.".Nguyên nhân chính khiến phần đông người nghèo và người trung lưa luônmiệng bảo: "Tôi không có tiền để mạo hiểm" - chính là vì họ không có mộtnền tảng tài chính nào. Họ phải bám lấy công việc vì họ muốn được an toàn.Khi một công ty lớn bị xuống cấp thì hàng triệu công nhân mới nhận ra rằngcái mà họ gọi là tài sản lớn nhất: ngôi nhà - đang ăn tưởi nuốt sống họ. Hàngtháng, ngôi nhà của họ vẫn đòi hỏi phải được trả tiền. Một "tài sản" khác làchiếc xe hơi cũng đang ngấu nghiến họ. Những cây gậy đánh gôn trị giá1.000 $ nay không còn đáng giá 1.000 đô la nữa. Nếu không có bảo hiểmcông việc, họ không còn dựa vào thứ gì được cả. Những cái họ nghĩ là tàisản không thể giúp họ tồn tại qua cơn khủng hoảng tài chính.Để tăng số tiền mặt, họ phải bán đi các thứ họ cho là tài sản, với giá chỉbằng một phần nhỏ giá trị ghi trên bản cân đối thu chi cá nhân của họ. Hoặcnếu bán được có lời, họ phải trả thuế cho số lời đó. Như vậy, một lần nữachính quyền lại được chia phần, và do đó số tiền có thể giúp họ thoát cảnhnợ nần lại bị giảm đi.Chính vì vậy mà tôi nói rằng, giá trị thực tài sản của một người thường íthơn họ nghĩ. Hãy bắt đầu nghĩ đến việc kinh doanh của chính mình. Cứ giữlấy công việc hàng ngày nhưng hãy bắt đầu mua những tài sản thực sự, chứkhông phải những tiêu sản hay những thứ vật dụng cá nhân không có một giátrị nào khi bạn đem chúng về nhà. Một chiếc xe mới mất gần 25% giá trị vừamua ngay khi bạn lái nó ra khỏi showroom. Nó không phải là một tài sảnthực sự dù rằng các nhân viên ngân hàng cho phép bạn liệt kê nó như một tàisản...Với những người lớn, hãy giữ các chi phí ở mức thấp, giảm thiểu các tiêusản và hãy cố gắng xây dựng một nền tảng tài sản vững chắc. Với nhữngngười trẻ tuổi còn chưa rời ghế nhà trường, các bậc cha mẹ rất cần phải dạycho họ sự khác biệt giữa tài sản và tiêu sản. Hãy giúp họ dựng nên một cộttài sản chắc chắn trước khi họ bước vào đời, lập gia đình, mua nhà, có con vàrồi bị mắc kẹt vào một vị thế tài chính đầy rủi ro bám víu vào công việc vàmua mọi thứ bằng thẻ tín dụng. Tôi thấy rất nhiều cặp trẻ tuổi lấy nhau rồiđưa nhau vào cái bẫy của một cách sống không thể thoát khỏi nợ nần gầnnhư suốt đời.Với hầu hết mọi người, khi đứa con bé nhất đã trưởng thành thì các bậc chamẹ mới nhận ra rằng họ chưa chuẩn bị đầy đủ cho việc về hưu và họ bắt đầuchạy đua với cuộc sống để dành dụm tiền. Nhưng khi đó thì chính cha mẹcủa họ cũng đang trở nên già yếu bệnh tật, và họ lại thấy mình có nhữngtrách nhiệm mới.Như vậy, tôi sẽ đề nghị bạn và các con của bạn cần kiếm những loạitài sản nào? Trong giới của tôi, những tài sản thực sự được chia thànhmột số loại khác nhau:1. Những việc kinh doanh không cần sự có mặt cua tôi. Tôi sở hữu chúng,nhưng chúng được người khác quản lý và vận hành. Nếu tôi phải làm việc ởđó thì nó không còn là việc kinh doanh nữa, nó trở thành công việc mất rồi.2. Cổ phần.3. Ngân phiếu4. Công trái chung.5. Bất động sản phát sinh thu nhập.6. Giấy nợ (Giấy cho vay, cầm cố).7. Tiền bản quyền sớ hữu chất xám như âm nhạc, kịch bản, bằng sáng chế.8. Và bất cứ thứ gì có giá trị, tạo ra thu nhập hay có khả năng tăng giá và cósẵn thị trường.Khi nói hãy quan tâm đến việc kinh doanh riêng của mìn, tôi muốn nói rằnghãy xây dựng và giữ cho cột tài sản được vững chắc. Khi một đô la rơi vàotay mình thì đừng bao giờ để nó ra đi một cách vô ích. Hãy nghĩ theo hướngnày, khi có một đô la đi vào cột tài sản, nó phải trở thành nhân công của bạn.Điều tốt nhất của tiền bạc là chúng làm việc 24 giờ một ngày và có thể làmviệc để tự phát sinh. Cứ giữ công việc hàng ngày và làm một người lao độngtích cực, nhưng hãy duy trì việc xây dựng cột tài sản này.Khi vòng quay tiền mặt của bạn phát triển lên, bạn có thể mua một vài thứđồ dùng xa xỉ. Một điều quan trọng cần nhớ là: người giàu mua những thứ xaxỉ này sau cùng, trong lúc người nghèo và người trung lưu có khuynh hướngmua chúng trước hết. Người nghèo và người trung lưu thường mua nhữngthứ xa xỉ như những ngôi nhà lớn, kim cương, áo lông thú, nữ trang... vì họmuốn trông có vẻ giàu có. Trông họ có vẻ giàu có thật, nhưng thực sự họđang mắc nợ ngập đầu Những người có kinh nghiệm hay những người giàuthường xây dựng cột tài sản của họ trước tiên. Sau đó họ sẽ dùng thu nhậpphát sinh từ cột tài sản để mua những thứ xa xỉ. Còn người nghèo và ngườitrung lưu thì lại mua những thứ đồ xa xỉ ấy bằng mồ hôi và máu của chínhmình cũng như gia tài dành dụm cho con cái mình.Một thứ đồ xa xỉ thật sự là phần thưởng cho việc đầu tư và phát triển mộttài sản thật sự. Ví dụ như khi vợ chồng tôi đã có tiền phụ thêm nhờ nhữngngôi nhà cho thuê, vợ tôi liền mua một chiếc Mercedes. Vợ tôi không phảilàm việc thêm hay mạo hiểm gì vì chính những ngôi nhà cho thuê đã muachiếc xe hởi cho cô ấy. Tuy nhiên, cô ấy phải chờ khoảng 4 năm, thời gianđể cho danh mục vốn đầu tư bất động sản tăng lên và cuối cùng thì lại quăngđi đủ số vòng quay tiền mặt để trả cho chiếc xe. Nhưng thứ đồ xa xỉ này,chiếc xe Mercedes, lại là một phần thưởng thực sự vì cô ấy đã chứng minhđược rằng cô ấy biết cách phát triển cột tài sản của mình. Với cô ấy, chiếc xehởi này có ý nghĩa rất nhiều chứ không chỉ đởn giản là một chiếc xe thôngthường, vì cô ấy đã dùng sự thông minh tài chính của mình để mua được nó.Điều mà hầu hết mọi người thường làm là vội vàng chạy đi mua mộtchiếc xe hởi hay một thứ đồ xa xỉ gì đó bằng thẻ tín dụng. Có thể họ sẽ maucảm thấy chán và muốn có một thứ đồ chơi mới. Thường thì khi mua mộtthứ đồ xa xỉ bằng thẻ tín dụng, sớm muộn gì người ta cũng thấy không hàilòng với nó, vì món nợ mà nó mang lại trở thành một gánh nặng tài chínhcho họ.Sau khi bạn đã dành thời gian đầu tư và xây dựng việc kinh doanh cho riêngmình, lúc này chắc hắn bạn đã sẵn sàng để học thêm một bí mật nữa - bí mậtlớn nhất của những người giàu, một bí mật luôn đặt những người giàu đứngtrước mọi người, phần thưởng cho sự kiên trì ở cuối đoạn đường dành thờigian nghĩ đến việc kinh doanh của riêng mình.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoBiên dịch: Thiên KimChương 5Bài 4: Liên đoàn - bí mật lớn nhất của người giàuTrong thời kỳ còn thuyền buôn, người giàu đã biết cách thiết lập các liênminh như một cách hạn chế mạo hiểm tài sản trong mỗi chuyến buôn. Ngườigiàu bỏ tiền vào một liên đoàn tài trợ cho chuyến đi. Sau đó liên đoàn này sẽthuê một thủy thủ đoàn lái thuyền đi. Nếu chiếc thuyền gặp sự cố, sự thua lỗcủa người giàu chỉ giới hạn trong số tiền họ đầu tư cho chuyến đi đó mà thôi.Sở đồ sau diễn tả cấu trúc của một liên đoàn nằm ngoài bản kê lợi tức và bảnthu chi cá nhân.Chính kiến thức về quyền lực của một cấu trúc liên đoàn hợp pháp đã chongười giàu một thuận lợi rất lớn so với người nghèo và người trung lưu. Chodù đám đông "lấy của người giàu" có lên đến đâu đi nữa thì người giàu vẫnluôn tìm được cách vượt qua. Chính vì vậy mà cuối cùng thuế lại đè nặng lêngiai cấp trung lưu. Người giàu qua mặt những người lao động trí óc chỉ vì họhiểu được quyền lực của tiền bạc, một chủ đề không được dạy trong trườnghọc.Người giàu qua mặt những người lao động trí óc như thế nào?Những nhà tư bản thực sự tìm đến sự bảo vệ của liên đoàn. Một liên đoànbảo vệ người giàu. Nhưng có một điều mà những người chưa bao giờ thiếtlập liên đoàn không thể biết được, đó là một liên đoàn không thực sự phải làmột cái gì đó. Một liên đoàn chỉ đởn thuần là một cặp giấy tờ với vài tài liệuhợp pháp nằm trong vài văn phòng luật sư và được đăng ký với các cơ quannhà nước. Nó không phải là một tòa nhà lớn có ghi tên liên đoàn trên đó. Nócũng không phải là một nhà máy hay một nhóm người. Một liên đoàn chỉ làmột tài liệu hợp pháp để tạo nên một cái xác hợp pháp mà không có hồn.Một lần nữa của cải của người giàu được bảo vệ. Một lần nữa, cách sử dụngliên đoàn trở nên phổ biến - một khi những đạo luật thu nhập thường xuyênđã được thông qua - vì tỉ lệ thuế thu nhập liên đoàn thấp hơn tỷ lệ thuế thunhập cá nhân. Ngoài ra, như đã nói ở trên, một liên đoàn có một số chi phínhất định phải trả trước khi trả thuế.Mỗi khi người ta muốn trừng phạt người giàu, người giàu không chỉ đởngiản tuân theo, họ phản ứng lại. Họ có đủ tiền bạc và quyền lực để thay đổinhiều thứ. Họ không chịu ngồi tự giác trả nhiều thuế hơn. Họ tìm mọi cáchđể giảm thiểu tối đa gánh nặng thuế má mà họ phải chịu. Họ thuê những luậtsư và kế toán viên khôn ngoan nhanh nhạy, họ thuyết phục các nhà chính trịthay đổi luật lệ hay tạo ra một vài lỗ hổng. Họ có đủ mọi phương cách đểthực hiện các thay đổi đó.Người nghèo và người trung lưu không có những kế sách như vậy, đởngiản vì họ sợ chính quyền. Và tôi biết các nhân viên thu thuế của chínhquyền đáng sợ đến thế nào. Người cha nghèo của tôi không bao giờ có ýphản kháng. Người cha giàu cũng không. Ông chỉ chơi trò chơi một cáchkhôn khéo hơn, và ông làm điều đó thông qua các liên đoàn - bí mật lớn nhấtcủa người giàu.Bạn hãy nhớ lại bài học đầu tiên tôi học từ người cha giàu. Lúc ấy tôi làmột đứa trẻ 9 tuổi phải ngồi chờ để được nói chuyện với ông. Tôi ngồi trongvăn phòng và chờ ông chú ý đến mình, trong khi ông thì cố tình phớt lờ tôi.Ông muốn tôi nhận thức được quyền lực của ông và khao khát có đượcquyền lực đó vào một ngày nào đấy. Trong những năm tháng tôi học hỏi ởông, ông luôn nhắc nhở tôi rằng: chính tri thức mới là quyền lực.Và đi cùng với tiền bạc là một quyền lực to lớn đòi hỏi phải có kiến thức đểgiữ gìn và làm cho nó sinh sôi nảy nở. Nếu không có kiến thức đó, bạn sẽ bịthế giới xô đẩy. Và nếu bạn chỉ biết làm việc để kiếm tiền, bạn đã trao quyềncho người chủ của bạn. Nếu bắt tiền phải làm việc cho bạn thì chính bạn đãgiữ gìn và điều khiển quyền lực đó.Khi chúng tôi đã nắm vững cách khiến tiền bạc làm việc cho mình, ngườicha giàu muốn chúng tôi trở nên khéo léo hơn về tài chính và phải hiểu xemluật pháp làm việc như thế nào. Nếu không hiểu rõ, bạn rất dễ bị bắt nạt. Nếubạn biết mình đang nói gì, bạn đã có cơ hội để đấu tranh. Đó chính là lý dovì sao ông trả công rất hậu cho những kế toán viên và các luật sư thuế vụkhôn ngoan sắc sảo... Bài học hay nhất của ông đối với tôi, bài học mà tôisử dụng hầu như suốt đời, là: "Hãy khéo léo hơn và bạn sẽ không bị xô đẩynhiều." Người cha giàu hiểu biết luật pháp vì nếu không biết sẽ phải trả giárất đắt. "Nếu bạn biết là bạn đúng, bạn sẽ không lo sợ gì khi phải đấu tranh".Người cha nghèo luôn khuyến khích tôi tìm một công việc tốt trong mộtliên đoàn vững chắc. Ông nói về những ưa điểm của việc "leo lên những nấcthang liên đoàn." Ông không hiểu rằng, nếu chỉ dựa vào tiền lương củangười chủ liên đoàn, tôi sẽ chỉ là một con bò dễ bảo luôn sẵn sàng cho ngườita vắt sữa.Khi tôi kể cho người cha giàu nghe những lời khuyên của cha ruột tôi,ông cười và hỏi lại: "Thế tại sao không làm chủ cái thang đó?"Là một đứa trẻ, tôi không hiểu người cha giàu ngụ ý gì khì nói rằng phảilàm chủ liên đoàn của chính mình. Điều đó nghe thật đáng sợ và dường nhưkhông thể thực hiện được. Dù rất hứng thú với ý tưởng này nhưng tuổi cònquá trẻ không cho phép tôi hình dung được hết những triển vọng về mộtngày nào đó, những người lớn sẽ làm việc cho một công ty do chính mìnhlàm chủ. Năm 16 tuổi, tôi biết mình sẽ không đi theo con đường mà hầu hếtnhững người bạn học của tôi đang đi. Quyết định đó đã làm thay đổi cả cuộcđời tôi.Nhiều người chủ cho rằng khuyên nhân viên lo kinh doanh riêng sẽ có hạicho việc kinh doanh của họ. Nhưng với tôi việc tập trung vào kinh doanhriêng và phát triển tài sản giúp tôi trở thành một nhân viên tốt hơn. Lúc nàytôi có một mục đích để phấn đấu. Tôi đi làm sớm và làm việc chăm chỉ, tíchlũy càng nhiều tiền càng tốt để có thể bắt đầu những vụ đầu tư nho nhỏ củamình.Những lời khuyên của người cha giàu trở nên có ý nghĩa... Tiền bạc làmviệc rất chăm chỉ để kiếm thêm tiền cho tôi. Mỗi đồng đô la trong cột tài sảnlà một nhân viên tích cực, làm việc để có thêm nhiều "nhân viên" nữa vàmua cho ông chủ của chúng một chiếc Porsche bằng số tiền trước thuế.Nhờ sử dụng những bài học từ người cha giàu, tôi có thể thoát khỏi vòngRat Race của một nhân viên ngay từ khi còn trẻ. Nếu không có vốn kiến thứcnày (tôi gọi là IQ tài chính) con đường của tôi hẳn sẽ khó khăn hơn nhiều.Bây giờ tôi dạy lại người khác trong những chuyên đề nghiên cứu hy vọngcó thể chia sẻ vốn kiến thức này với họ. Mỗi lần nói chuyện, tôi luôn nhắcnhở mọi người rằng: IQ tài chính được xây dựng nhờ những kiến thức từbốn lãnh vực chuyên môn khái quát sau:1. Kế toán, hay sự hiểu biết tài chính, một kỹ năng cực kỳ quan trọng nếubạn muốn xây dựng một đế chế kinh doanh. Đây là hoạt động của phần nãotrái hay phần tính toán chi tiết. Hiểu biết tài chính là khả năng đọc và hiểuđược các bản kê tài chính. Khả năng này cho phép bạn nhận biết mặt mạnhvà mặt yếu của bất cứ một công ty kinh doanh nào.2. Đầu tư, hay những chiến lược và công thức tiền kiếm tiền. Đây là hoạtđộng của phần não phải hay phần sáng tạo.3. Hiểu biết thị trường, hay ngành khoa học của cung và cầu. Cần nắm vữngnhững khía cạnh "kỹ thuật", của thị trường do cảm xúc làm chủ đạo. Mộtnhân tố thị trường khác là giác quan kinh tế khi đầu tư. Sự đầu tư có ý nghĩahay không tùy thuộc vào điều kiện thị trường hiện tại.4. Hiểu biết luật pháp. Một hên đoàn được "gói kỹ", bằng những kỹ năng kỹthuật kế toán, đầu tư và tiếp thị có thể đem đến một sự phát triển bùng nổ.Một cá nhân có kiến thức về những thuận lợi thuế vụ và được liên đoàn bảovệ, có thể trở nên giàu có nhanh hơn rất nhiều so với những nhân viên haychủ sở hữu các doanh nghiệp nhỏ đởn độc. Và về lâu dài thì độ chênh lệchđó càng sâu sắc hơn nhiều.a. Những thuận lợi thuế vụ:Một liên đoàn có thể làm nhiều thứ mà một cá nhân không thể làm được,chẳng hạn như được chi phí trước khi trả thuế. Đó là cả một lãnh vực chuyênmôn rất thú vị, nhưng không cần thiết phải dính vào trừ phi bạn có một tàisản hay doanh nghiệp khá lớn.Các nhân viên kiếm hến, trả thuế và cố sống bằng những gì còn lại. Mộtliên đoàn thì kiếm tiền, chi mọi thứ có thể và chỉ bị đánh thuế trên số còn lạimà thôi. Đó là một trong những cách giảm thuế hợp pháp tốt nhất mà ngườigiàu sử dụng. Một liên đoàn rất dễ thiết lập và không quá tốn kém nếu bạncó tài sản đầu tư tạo ra một vòng quay tiền mặt tết Ví dụ, khi bạn sở hữu mộtliên đoàn, những kỳ họp là những ngày nghỉ ở Hawaii. Tiền mua xe, bảohiểm, sửa chữa đều là chi phí của công ty. Tiền y tế là phụ phí của công ty.Hầu hết những bữa ăn nhà hàng cũng là một phần công tác phí. Điều quantrọng là hãy làm cho mọi chuyện hợp pháp bằng các đồng tiền trước thuế.b. Biện pháp tránh khỏi kiện cáo:Chúng ta sống trong một xã hội luôn tranh chấp. Người giàu che giấu phầnnhiều tài sản của họ bằng các phương tiện như liên đoàn và tín dụng để bảovệ tài sản của mình. Khi ai đó kiện tụng một người giàu, họ thường gặp phảinhiều lớp bảo vệ hợp pháp, và thường thì họ thấy rằng người giàu này thựcsự không có gì cả. Họ điều khiển mọi thứ nhưng không sở hữu một cái gìhết. Còn người nghèo và người trung lưu thì lại cố sở hữu mọi thứ rồi đểchúng lại rơi vào tay chính quyền hoặc những người thích kiện tụng ngườigiàu...Chúng tôi thành thật khuyên bạn nên sở hữu một liên đoàn của riêng mìnhtrong số tài sản của bạn như là một phần của chiến lược tài chính tổng thể.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoBiên dịch: Thiên KimChương 6Bài 5: Người giàu tạo ra tiềnTrong mỗi chúng ta đều ẩn chứa những tiềm năng to lớn, những năng khiếubẩm sinh. Tuy nhiên, điều kìm nén chúng ta chính là sự thiếu tự tin.Khi rời trường, hầu hết chúng ta đều biết rằng thế giới thực ngoài cửa trườnghọc đòi hỏi những điều khác ngoài các điểm số. Những từ như "gan góc","can đảm", "bạo dạn", "khéo léo, , "táo bạo", "kiên quyết tài giỏi" mới lànhững từ quan trọng trong câu chuyện tưởng lai của chúng ta chứ không phảilà những điểm sốNhững tính cách tốt đẹp đó đều có trong mỗi con người chúng ta, nhưng"yếu đuối", "bất tài", và "hèn kém" cũng có nữa. Sau một năm làm phi côngcho Manne Corps ở Việt Nam, tôi thực sự hiểu được cả hai khía cạnh nàytrong con người mình. Không có tính cách nào nổi trội hơn tính cách nào cả.Tuy nhiên, là một giáo viên, tôi nhận ra rằng chính nỗi sợ hãi và tự nghi ngờquá mức là sự tự dèm pha thiên tư của chính bản thân mình lớn nhất. Tôicảm thấy thắt long khi nhìn những sinh viên biết câu trả lời nhưng lại khôngđủ can đảm để nói ra. Thông thường trong cuộc sống thực, không phải sựthông minh mà chính là sự táo bạo sẽ giúp bạn vượt lên.Theo kinh nghiệm cá nhân tôi, năng lực tài chính đòi hỏi cả kiến thức kỹthuật lẫn sự can đảm. Nếu nỗi sợ quá lớn thì thiên tư sẽ bị át đi. Trong lớphọc, tôi luôn thúc đẩy các sinh viên học cách mạo hiềm, để thiên tư của họbiến nỗi sợ thành quyền lực và tài hoa. Nỗi sợ sẽ làm việc cho một số ngườivà làm khiếp sợ những người khác. Tôi thấy hầu hết mọi người khi nói đếntiền bạc đều muốn được an toàn. Tôi đã gặp phải những câu hỏi như: Tại saophải mạo hiểm? Tại sao tôi phải quan tâm đến IQ tài chính của mình? Tạisao phải hiểu biết về tài chính?Và tôi trả lời: "Chỉ để có nhiều lựa chọn hơn.".Ba trăm năm trước, đất đai là của cải. Vì vậy có đất là có vàng. Ngày nay làthời đại thông tin. Ai có những thông tin đúng lúc nhất người đó sẽ làm giàu.Vấn đề là các thông tin bay vòng quanh thế giới bằng tốc độ ánh sáng. Loạicủa cái mới này không bị ngăn chặn bởi những đường biên giới như với đấtđai và nhà máy. Nó thay đổi nhanh hơn và đột ngột hơn. Số lượng các nhàđa-triệu phú gia tăng một cách đầy ấn tượng. Tuy nhiên, cũng không ít ngườibị rơi lại phía sau.Ngày nay, tôi thấy rất nhiều người phải đấu tranh với cuộc sống thường thìhọ cố làm việc chăm chỉ hơn, đởn giản vì họ còn gắn bó với những quanniệm cũ. Họ muốn mọi thứ đều theo lệ thường, họ phản đối các thay đổi. Tôibiết rằng có những người bị mất việc hay mất nhà, và họ đổ thửa mọi thứcho công nghệ, cho nền kinh tế hay cho ông chủ của họ. Đáng buồn là họkhông hề nhận ra rằng chính họ mới là vấn đề. Những suy nghĩ lỗi thời chínhlà tiêu sản lớn nhất của họ. Đởn giản vì họ không nhận thức được rằng cáchsuy nghĩ hay cách làm việc của họ chỉ là tài sản trong ngày hôm qua mà thôi,mà ngày hôm qua thì đã qua rồi.Một hôm, khi tôi đang hướng dẫn một nhóm học viên cách chơi một tròchơi có tên là "Vòng quay tiền mặt," thì một phụ nữ tình cờ đến lớp học vàtham dự vào cuộc chơi. Người phụ nữ này vừa mới ly dị, bị cháy túi vìnhững thỏa thuận ly hôn nên bà đang phải đi tìm một giải pháp...Trò chơi "Vòng quay tiền mặt" của tôi được thiết kế để giúp mọi người hiểuđược tiền bạc làm việc như thế nào. Khi chơi trò này, người ta học được sựtưởng tác giữa bản kê lợi tức và bản cân đối thu chi, biết được tiền mặt "sẽquay" như thế nào giữa hai bản kê này và con đường đi đến giàu có sẽ là cốgắng gia tăng vòng quay tiền mặt hàng tháng từ cột tài sản đến mức vượt quasố chi phí hàng tháng. Một khi đã đạt được điều này, bạn sẽ có thể thoát khỏivòng Rat Race (cái vòng luẩn quẩn kiếm tiền, trả hóa đởn và mắc nợ củanhững người nghèo) để đến đường Fast Track (sự tự do tài chính của nhữngngười giàu đúng nghĩa).Với trò này, một số người thích, một số người không thích, còn một số kháclại bỏ qua. Ngay ở vòng đầu người phụ nữ đã nói ở trên rút trúng một lá bàicó hình chiếc du thuyền trên đó. Ban đầu bà rất vui vẻ: "A, tôi có một chiếcdu thuyền", Sau đó, khi người bạn giải thích về những con số đang làm việctrên bản kê lợi tức, bản cân đối thu chi và vòng quay tiền mặt hàng tháng củabà thì bà giật mình thấy rằng chiếc du thuyền đang nuốt sống mình Với bà,đó quả là một trò chơi kinh khủng.Trong năm 1984, tôi bắt đầu dạy học qua các trò chơi. Tôi luôn khuyếnkhích những sinh viên trưởng thành chú ý xem trò chơi phản ánh lại nhữnggì họ biết và những gì họ cần học. Điều quan trọng nhất là trò chơi phản ánhcách cư xử của mỗi người. Nó là một hệ thống phản hồi lập tức. Thay vì cácgiáo viên diễn thuyết thì trò chơi cung cấp bài diễn thuyết cho từng cá nhânvà được viết riêng cho bạn.Cũng như một trò chơi, thế giới luôn cung cấp cho chúng ta những phản hồilập tức. Ta có thể học được rất nhiều nếu biết tự điều chỉnh. Một ngày trướcđây không lâu, tôi phàn nàn với vợ tôi rằng, hẳn chất tẩy quần áo đã làm chocái quần của tôi bị rút lại. Vợ tôi cười và lấy tay nhấn vào bụng tôi cho tôithấy rằng không phải cái quần bị rút lại mà chính tôi đã phình ra.Trò chơi "Vòng quay tiền mặt" được thiết kế để cung cấp phản hồi chotừng người chơi. Mục đích của nó là đặt ra cho bạn các lựa chọn. Nếu bạnrút phải lá bài hình chiếc du thuyền và nó làm bạn mang nợ, câu hỏi sẽ là"Bây giờ bạn có thể làm gì?". Lúc này bạn sẽ có bao nhiêu lựa chọn khácnhau? Đó chính là mục đích của trò chơi: dạy cho người chơi cách suy nghĩvà tìm ra nhiều lựa chọn tài chính khác nhau...Tôi đã quan sát hơn hàng ngàn người chơi trò chơi này. Những người thoátkhỏi vòng Rat Race nhanh nhất là những người hiểu được các con số và cómột đầu óc tài chính sáng tạo. Họ nhận biết được nhiều lựa chọn khác nhau.Những người mất thời gian lâu nhất là những người không quen thuộc vớicác con số và thường không hiểu được quyền lực cửa sự đầu tư. Thường thìnhững người giàu mới chính là những người sáng tạo và chịu mạo hiểm hơncả.Có những người chơi trò "Vòng quay tiền mặt, kiếm được rất nhiều tiềntrong trò chơi, nhưng họ không biết phải làm gì với nó cả. Hầu hết nhữngngười này đều không thành công về tài chính trong cuộc đời thực. Dườngnhư những người khác đang vượt qua họ mặc dù họ có tiễn trong tay. Và đócũng là một sự thực trong cuộc sống. Lắm người có rất nhiều tiền nhưngkhông có tiến bộ gì về tài chính cả.Hạn chế các lựa chọn của mình cũng giống như cố bám lấy những quanniệm cũ. Một người bạn thời trung học của tôi hiện đang làm ba công việcmột lúc. Hai mươi năm trước, anh ta là người giàu nhất trong số các bạn học.Khi đồn điền làm đường ở địa phương bị đóng cửa công ty của anh ta cũngsuy sụp theo. Trong đầu anh ta chỉ có một lựa chọn duy nhất: làm việc tíchcực hơn. Vấn đề là anh ta không thể tìm được một công việc tương đương vànhững thâm niên làm việc như ở công ty cũ. Kết quả là anh ta có dư khảnăng cho công việc hiện tại nhưng vẫn phải chấp nhận một mức lương thấphơn. Hiện nay anh phải làm một lúc ba việc thì mới đủ sống.Tôi đã thấy nhiều người chơi trò "Vòng quay tiền mặt", than phiền rằngnhững lá bài cơ hội thích hợp không bao giờ đến tay họ cả. Vì vậy mà họ chỉngồi yên đó. Tôi biết trong cuộc sống thực có những người như thế. Họ ngồichờ một cơ hội "thích hợp". Tôi đã thấy nhiều người có được lá bài cơ hộithích hợp nhưng lại không có tiền. Sau đó họ ca cẩm rằng đáng lý ra họ đãthoát khỏi vòng Rat Race nếu họ có đủ tiền. Và họ cũng ngồi yên đó. Tôibiết trong cuộc sống cũng có những người như thế. Họ thấy được các cơ hộinhưng họ không có tiền.Và tôi thấy nhiều người rút được lá bài cơ hội lớn, đọc to lên nhưng khônghề biết nó là một cơ hội lớn. Họ có tiền, có thời gian chín muồi, họ nắm quânbài trong tay nhưng họ không thấy cơ hội đang mỉm cười với họ. Họ khôngbiết kế hoạch tài chính của họ có thể giúp họ thoát khỏi vòng Rat Race nhưthế nào. Và tôi biết trong cuộc sống có nhiều người như thế hơn cả nhữngngười kia cộng lại. Hầu hết mọi người đều có những cơ hội vụt sáng ngaytrước mắt nhưng không thấy được nó. Phải mất cả năm sau họ mới nhận ranó, lúc đó thì những người khác đã giàu lên rồi.Nếu có sự thông minh tài chính, bạn sẽ có nhiều lựa chọn hơn. Nếu bạnkhông có một cơ hội nào cả, bạn có thể làm gì để cải thiện tình hình tài chínhcủa mình? Nếu bạn có cơ hội mà không có tiền và không thể mượn ngânhàng được thì bạn có thể làm gì để tận dụng cơ hội đó? Nếu các linh cảm củabạn sai lầm và mọi tính toán đều thất bại, bạn sẽ làm gì để biến một xu thànhmột triệu đô la? Đó chính là sự thông minh tài chính.Thông minh tài chính là khả năng bạn có thể nghĩ ra bao nhiêu giải pháptài chính khác nhau để xoay sở một vấn đề. Thông minh tài chính là chuyệnbạn có khả năng sáng tạo như thế nào trong khi giải quyết các vấn đề tàichính.Hầu hết mọi người chỉ biết một giải pháp: làm việc tích cực tiết kiệm và vaymượn.Vậy tại sao phải cố tăng sự thông minh tài chính? Bởi vì có như vậy bạnmới có thể tạo ra vận may cho chính mình, mới biết cách nắm lấy tất cảnhững gì xảy ra và làm cho nó tốt đẹp hơn. Rất ít người nhận biết được rằngvận may là do con người tạo ra. Và tiền bạc cũng vậy. Nếu bạn muốn đượcmay mắn và kiếm được nhiều tiền hơn mà không phải làm việc quá sức, khiấy sự thông minh tài chính là rất quan trọng. Nếu bạn thuộc típ người chờthời, bạn sẽ phải chờ rất lâu, cũng giống như ngồi chờ cho đến khi đèn xanhbật hết suốt 5 dặm thì mới chịu bắt đầu chuyến đi vậy.Khi Mike và tôi còn nhỏ, người cha giàu thường bảo chúng tôi rằng: "Tiềnkhông có thực. Người nghèo và người trung lưu làm việc kiếm tiền, cònngười giàu làm ra tiền. Các con càng nghĩ tiền bạc là có thực thì các concàng phải làm việc vất vả hơn cho chúng. Nếu các con hiểu được rằngtiền bạc không có thực, các con sẽ làm giàu nhanh hơn.""Vậy tiền bạc sẽ là gì nếu chúng không có thực?" Mike và tôi cùng hỏi."Các con nghĩ chúng là gì thì chúng sẽ là cái đó." Người cha giàu trả lời.Tài sản quyền lực nhất mà tất cả chúng ta đều có chính là bộ óc. Nếu đượchuấn luyện tốt, nó có thể tạo ra những của cải khổng lồ trong chốc lát.Trong thời đại thông tin, tiền bạc gia tăng theo cấp số nhân. Một số ngườicó thể lành giàu đến mức khó tin từ hai bàn tay trắng, chỉ với những ý tưởngvà các thỏa thuận. Nếu bạn hỏi những người sống bằng cách buôn bán chứngkhoán hay các dạng đầu tư khác, bạn sẽ thấy rõ điều đó. Thường thì nhữngngười này kiếm được hàng triệu đồng trong chốc lát không nhờ một cái gìcả. Khi nói rằng "không nhờ gì cả", tôi muốn nói là không hề có sự trao đổitiền bạc. Điều đó được thực hiện qua các thỏa thuận: một tín hiệu tay tại nơikinh doanh, một đốm sáng trên màn hình của một nhà buôn ở Lisbon truyềntới màn hình của một người ở Toronto, một cú điện thoại cho người môi giớiđể mua và bán chúng ngay sau đó. Tiền không đổi chủ, chỉ có những thỏathuận thay đổi mà thôi.Tóm lại, trí thông minh tài chính được tạo ra nhờ 4 kỹ năng chuyênmôn sau.1 . Sự hiểu biết tài chính. Khả năng đọc hiểu được các con số2. Những chiến lược đầu tư. Ngành khoa học tiền kiếm tiền.3. Thị trường. Cung và cầu. Alexander Graham Bell đã cung cấp cho thịtrường những cái mà nó đòi hỏi. Bill Gates cũng vậy.4. Luật pháp. Sự hiểu biết về những điều lệ, phép tắc về kế toán, liên đoàn,chính quyền và quốc gia. Tôi khuyên bạn hãy luôn chơi cho đúng luật.Chính sự kết hợp của bốn kỹ năng trên là điều kiện cần để thành công trênđường mưu cầu sự giàu có, dù bằng cách mua bán những ngôi nhà nhỏ,những căn hộ lớn, công ty, cổ phiếu, ngân phiếu, quỹ chung, kim loại quý,chương trình bóng chày hay bất cứ cái gì tưởng tự vậy.Ở đây tôi muốn nói rằng vốn đầu tư sẽ đến rồi đi, thị trường lên rồi xuống,kinh tế phát triển rồi suy sụp. Mỗi ngày trong đời, thế giới luôn luôn trao chobạn những cơ hội trong cuộc sống, nhưng thường thì ta không nhìn ra chúng.Nhưng chúng vẫn ở đó. Và thế giới càng thay đổi, công nghệ càng thay đổithì sẽ càng có nhiều cơ hội cho phép bạn và gia đình bảo đảm tài chính chonhững thế hệ sau này.Như vậy tại sao phải nghĩ đến chuyện phát triển trí thông minh tài chínhcủa bạn? Xin nhắc lại rằng: chỉ có bạn mới có thể trả lời được câu hỏi đó.Tôi biết vì sao tôi phải tiếp tục học và phát triển, bởi vì thế giới đang thayđổi. Tôi thích đón chào những thay đổi này hơn là cứ phải bám lấy quá khứ.Tôi biết sẽ có những vụ bùng nổ trên thương trường và những vụ sụp đổ thịtrường. Tôi muốn tiếp tục phát triển trí thông minh tài chính của mình vì mộtkhi thị trường thay đổi thì sẽ có một số người phải quỳ lụy công việc củamình. Trong khi đó, những người khác sẽ nhận quả đắng nà đời đem cho họ- thỉnh thoảng tất cả chúng ta đều ăn phải quả đắng đó - và biến chúng thànhhàng triệu đô la. Đó chính là sự thông minh tài chính.Riêng cá nhân mình, tôi sử dụng hai phương tiện để đạt được sự lớn mạnhvề tài chính: bất động sản và những cổ phiếu nhỏ. Tôi dùng bất động sản làmnền tảng. Mỗi ngày trôi qua, tài sản của tôi cung cấp vòng quay tiền mặt vàđôi lúc chúng bứt nhanh nâng cao giá trị. Những cổ phiếu nhỏ thì được dùngđể phát triển nhanh.Tôi không khuyến khích bạn làm mọi thứ như tôi đã làm. Ví dụ thì chỉ là vídụ. Nếu như cơ hội quá phức tạp và tôi không hiểu biết về sự đầu tư thì tôi sẽkhông thực hiện chúng. Những bài toán đơn giản và một giác quan nhanhnhạy là tất cả những gì cần thiết để phát triển tài chính.Năm 1989, tôi thường chạy bộ qua một vùng ngoại ô khá dễ thưởng ởPortland, Oregon. ở đây có những ngôi nhà nhỏ nhắn và xinh xắn đến mứctôi gần như nghĩ mình sẽ gặp được cô bé quàng khăn đỏ đang nhảy chân sáođến nhà bà ngoại.Trên đường chạy, tôi nhìn thấy những tấm bảng nhà bán, ở khắp nơi. Lúcấy thị trường gỗ đang rất khủng khiếp, thị trường chứng khoán vừa suy sụpvà kinh tế bị đình trệ. Trên một con đường, tôi nhìn thấy một tấm bảng "nhàbán" có vẻ như đã treo lâu lắm rồi, nó rất cũ kỹ. Khi chạy ngang qua, tôi ghévào gặp ông chủ nhà, trông ông ta đầy vẻ ưu tư.Tôi hỏi: "Ông bán ngôi nhà giá bao nhiêu?"Ông chủ mỉm cười yếu ớt: "Ông cứ ra giá đi, tôi treo bảng bán nhà cảnăm nay rồi. Thậm chí không ai thèm ngó đến nó nữa."Tôi nói: "Để tôi xem nào."Và nửa tiếng sau, tôi mua ngôi nhà rẻ hơn 20.000 $ so với giá ban đầu ông tađề nghị.Đó là một ngôi nhà nhỏ xinh xắn có hai phòng ngủ và những đồ trang trínhiều màu sắc trên các cửa sổ. Nó sơn màu xanh nhạt với những đường viềnxám, được xây vào năm 1930. Bên trong là một lò sưởi đá còn tốt và haiphòng ngủ bé xíu. Nó sẽ là một ngôi nhà cho thuê hoàn hảo.Tôi trả cho người chủ 5.000 $ tiền mặt đặt trước cho ngôi nhà giá 45.000 $,mà thực sự nó đáng giá đến 65.000 $. Người chủ vui vẻ dời đi, làm như thoátnợ vậy. Và người thuê nhà đầu tiên chuyển đến, một giáo sư đại học địaphương. Sau khi trả hết mọi thứ nợ nần và các chi phí quản lý tôi bỏ túi đượckhoảng 40 $ mỗi cuối tháng. Cũng khá thú vị đấy chứ.Một năm sau, thị trường bất động sản đình trệ ở Oregon bắt đầu hồi phục.Những nhà đầu tư California lắm tiền từ thị trường bất động sản vẫn đangphát triển của họ chuyển dần sang miền bắc đến vùng Oregon vàWashington.Tôi bán ngôi nhà nhỏ này cho một cặp vợ chồng trẻ ở California với giá95.000 $. Số vốn của tôi đã đem đến gần 40.000 $ tiền lời nhờ luật thanhtoán thuế trễ hạn 1031, và tôi tiếp tục tìm chỗ đầu tư số tiền này...Điểm chính trong ví dụ này là một số tiền nhỏ có thể phát triển thành mộtsố tiền lớn như thế nào. Một lần nữa, đó là vấn đề hiểu biết các bản kê tàichính, chiến lược đầu tư nhạy bén thị trường và luật pháp. Nếu người takhông thành thạo những chủ đề này thì hiển nhiên là họ sẽ tuân theo nhữnggiáo lý chuẩn mực, hướng mọi người làm sao cho an toàn...Những thỏa thuận nóng sốt nhất thường không đến với những người mới họcviệc. Thường thì những vụ buôn bán tốt nhất làm cho người giàu ngày cànggiàu hơn đều dành riêng cho những người am hiểu trò chơi này.Tôi càng trở nên "sành sỏi" thì tôi sẽ càng có nhiều cơ hội trên đường đờicủa mình. Và trí thông minh tài chính của bạn càng cao thì nó sẽ càng dễdàng mách bảo bạn là một thỏa thuận như vậy có tốt hay không. Chính sựhiểu biết của bạn sẽ chỉ ra những vụ giao dịch tệ hại hoặc làm cho một vụbuôn bán tồi tệ trở nên tốt đẹp hơn. Tôi càng học được nhiều - và có rấtnhiều thứ để học - tôi sẽ càng làm ra nhiều tiền, đơn giản vì khi năm thángtrôi qua thì tôi sẽ tích lũy được nhiều kinh nghiệm cũng như sự khôn ngoan.Tôi có những người bạn luôn muốn được an toàn, làm việc rất tích cực vềchuyên môn, nhưng lại thất bại trong việc tìm kiếm sự khôn ngoan về tàichính, một điều cần phải có thời gian mới phát triển được.Nhìn chung, triết lý sống của tôi là hãy gieo hạt lên cột tài sản của mình.Tôi bắt đầu gieo trồng bằng những hạt giống nhỏ. Một số hạt lớn lên còn mộtsố hạt thì không, nhưng tôi chằng vì thế mà chùn bướcTrong liên minh bất động sản, chúng tôi có một số tài sản trị giá vài triệu đôla. Đó là REIT của chúng tôi, còn gọi là bất động sản đầu tư ủy thác (realestate investment trust). Điều tôi muốn làm rõ ở đây là phần lớn trong vàitriệu đô la này đều bắt đầu từ những số đầu tư nhỏ từ 5.000 $ đến 10.000 $.Toàn bộ số tiền này đều thuận lợi trong việc bắt kịp một thị trường phát triểnnhanh chóng, tăng số miễn thuế, buôn bán trao đổi vài lần trong nhiều năm.Chúng tôi cũng sở hữu một danh mục vốn đầu tư chứng khoán, bao quanhlà một liên minh mà vợ chồng tôi gọi là quỹ chung cá nhân. Chúng tôi cónhững người bạn giao dịch buôn bán với những nhà đầu tư như chúng tôi vàcó một số tiền phụ thêm mỗi tháng để đầu tư tiếp tục. Chúng tôi mua nhữngcông ty riêng vừa mới cổ phần hóa trong thị trường chứng khoán Mỹ hayCanada để đầu cơ, chấp nhận mạo hiểm cao. Chúng tôi đã từng mua 100.000cổ phần với giá mỗi cổ phần là 25 xu trước khi cổ phần hóa một công ty. Sáutháng sau, công ty được lên danh sách và 100.000 cổ phần này trị giá mỗiphần 2$. Nếu công ty được quản lý tốt cái giá sẽ tiếp tục tăng lên và mỗi cổphần có thể lên dện 20 $ hay hơn nữa. Có những lúc 25.000 $ của chúng tôilên đến 1 triệu đô trong vòng chưa đầy 1 năm.Đây không phải là một trò may rủi nếu bạn biết bạn đang làm gì, chứkhông phải chỉ quăng tiền vào vụ giao dịch rồi ngồi nhà cầu nguyện. Cầnphải sử dụng kiến thức chuyên môn, sự khôn ngoan và lòng say mê trong tròchơi này để hạn chế rủi ro. Dĩ nhiên có nhiều rủi ro là không thể tránh được,nhưng chính trí thông minh tài chính sẽ giúp bạn cải thiện tình hình. Đó là lýdo đầu tiên mà tôi không ngừng khuyến khích mọi người đầu tư nhiều hơnvào việc giáo dục kỹ năng tài chính hơn là vào các cổ phần, bất động sản haynhững thị trường khác. Càng khôn khéo, bạn sẽ càng có nhiều cơ hội đánhbại đối thủ.Những cuộc chơi chứng khoán mà cá nhân tôi đầu tư vào đối với nhiềungười thường là quá mạo hiểm và tôi hoàn toàn không khuyến khích bạn làmnhư vậy. Tôi đã chơi trò chơi này từ năm 1979 và thường được trả nhiều hơnsố phần mà đúng ra mình sẽ được hưởng. Nhưng có thể bạn sẽ bắt đầu cuộcsống của bạn theo một cách khác, sao cho bạn có khả năng biến 25.000 $thành 1 triệu trong 1 năm mà ít phải mạo hiểm nhất. Những điều tôi đã làmchỉ là những giọt nước nhỏ trong biển cả, nhưng với một cá nhân trung bìnhthì số thu nhập không trả lãi hơn 100.000 $ một năm cũng đã là khá tốt vàmuốn đạt được cũng không khó lắm. Tùy thuộc vào thị trường và độ nhanhnhạy của bạn, bạn có thể làm được điều đó trong khoáng thời gian từ 5 đến10 năm. Nếu bạn giữ cho mức sống cửa mình ở mức phải chăng thì 100.000$ thu nhập bổ sung là rất dễ chịu, bất kể bạn có làm việc hay không. Bạn cóthể làm việc nếu bạn thích hay nghỉ ngơi nếu bạn muốn, nhưng nên sử dụnghệ thống thuế vụ của chính quyền theo ý mình hơn là để chống lại mình.Nền tảng của tôi là những bất đóng sản phát sinh thu nhập. Tôi thích bấtđộng sản vì chúng ổn định và thay đổi rất chậm. Tôi cố giữ cho nó bền vững.Vòng quay tiền mặt khá ổn định và nếu quản lý tốt thì ta hoàn toàn có cơ hộităng giá trị của nó lên. Vẻ đẹp của một nền tảng bất động sản bền vững là đôikhi nó cho phép chúng ta mạo hiểm hơn một chút với những chứng khoánđầu cơ.Nếu tôi thu được nhiều lợi nhuận từ thị trường chứng khoán, tôi sẽ trả thuếcho lợi nhuận thu được từ việc bán tài sản, sau đó đầu tư phần còn lại vào bấtđộng sản để có thể một lần nữa làm kiên cố hơn nền tảng tài sản của mình.Một lời cuối cùng về bất động sản. Tôi đã du lịch khắp nơi trên thế giới vàtại mỗi thành phố, tôi đều nghe người ta nói rằng bạn không thể mua đượcbất động sản với giá rẻ. Đó không phải là kinh nghiệm của tôi. Ngay cả ởNew York, Tokyo hay Bankok, vẫn có những cơ hội tốt mà người ta khôngchú ý đến. Vì vậy, khi tôi nghe người ta bảo rằng: Anh không làm được nhưvậy ở đây đâu, tôi sẽ nhắc nhở họ rằng thực ra câu nói đó chính là "Tôikhông biết làm sao để làm như vậy ở đây",Bạn chỉ có thể nhìn thấy những cơ hội tốt bằng cái đầu của bạn và bằngsự nhạy cảm về tài chánh đã được huấn luyện. Hầu hết mọi người khônggiàu lên được đơn giản vì họ không được huấn luyện về tài chính để nhận ranhững cơ hội ngay trước mắt. Trong chương cuối cùng, tôi đưa ra 10 bướcmà tôi đã đi trên con đường tự do tài chính của mình. Nhưng phải nhớ là hãytìm thấy niềm vui trong đó. Đây chỉ là một trò chơi. Thỉnh thoảng bạn chiếnthắng và đôi lúc bạn phải học hỏi. Nhưng hãy vui đùa với nó. Hầu hết mọingười không bao giừ chiến thắng vì họ sợ phải thất bại.Trong trường, chúng ta học rằng phạm lỗi là một điều xấu, và nếu phạmlỗi chúng ta sẽ bị phạt. Tuy nhiên, nếu bạn nhìn lại quá trình học tập của conngười, bạn sẽ thấy chúng ta học bằng cách phạm lỗi. Chúng ta học đi bằngcách té. Nếu chúng ta không bao giờ té ngã thì chúng ta sẽ không bao giờ điđược. Tập chạy xe đạp cũng thế. Tôi đã bị vài vết sẹo trên đầu gối khi tập xe,nhưng ngày nay tôi có thể lái một chiếc xe đạp mà không cần suy nghĩ. Vàlàm giàu cũng vậy thôi. Nhưng không may, lý do chính mà hầu hết mọingười không giàu lên được là vì họ sợ mất mát. Những người chiến thắngkhông sợ sự thất bại. Nhưng chính những người thất bại lại sợ điều đó. Thấtbại là mẹ thành công.Những người né tránh sự thất bại cũng sẽ không gặp được thành công.Tôi xem tiền bạc cũng như môn quần vợt vậy. Tôi chơi tích cực, phạmlỗi rồi sửa chữa, phạm lỗi nhiều hơn, sửa chữa nhiều hơn và ngày càng giỏihơn. Nếu thua, tôi sẽ đi ngang qua cái lưới, bắt tay đối thủ, mỉm cười và nói:"Thứ Bảy tới gặp lại nhé...".Từ kinh nghiệm của mình, tôi chia đầu tư ra làm hai dạng:1. Dạng thứ nhất và thông thường nhất là mua đầu tư trọn gói.Nhà đầu tư gọi điện cho một đại lý bán lẻ, ví dụ như Công ty bất độngsản, nhà buôn cổ phần chứng khoán hay người lập kế hoạch tài chính để muamột cái gì đó. Có thể là một quỹ chung, một REIT, một cổ phần hay mộtngân phiếu. Đó là một cách đầu tư đơn giản và nhanh gọn. Cũng đơn giảnnhư một người mua hàng đi đến cửa hàng máy tính và mua cả cái máy tínhnằm ngay trên kệ vậy.2. Dạng thứ hai là tạo ra đầu tư.Những nhà đầu tư dạng này thường thu thập các thỏa thuận, cũng giốngnhư người ta mua từng linh kiện máy tính về và ráp lại vậy. Đó là một dạnglàm theo yêu cầu. Tôi không hề biết gì về chuyện ráp máy tính cả, nhưng tôibiết làm thế nào để ráp từng mảnh cơ hội lại với nhau, hoặc tôi biết ai có thểlàm điều đó.Một nhà đầu tư theo dạng thứ hai có thể gọi là một nhà đầu tư chuyênnghiệp. Có khi phải mất hàng năm mới ráp được các mảnh này lại, và cũngcó khi không thể nào gom chúng lại được. Người cha giàu luôn khuyếnkhích tôi trở thành một nhà đầu tư dạng thứ hai. Khi đó thì việc học cách rápcác mảnh này lại là rất quan trọng vì đó là một chiến thắng to lớn, và đôi lúc,nếu bạn đi ngược dòng nước thì đó cũng sẽ là một thất bại khổng lồ.Nếu muốn trở thành một nhà đầu tư chuyên nghiệp, bạn cần phát triển ba kỹnăng chính. Những kỹ năng này bổ sung thêm vào bốn kỹ năng yêu cầu đểtrở thành một người có sự thông minh tài chính.1.Làm thế nào để tìm ra một cơ hội là mà người khác bỏ lỡ?Bằng đầu óc, bạn có thể nhìn thấy những thứ mà người khác không nhìnđược bằng mắt thường. Ví dụ, một anh bạn mua một ngôi nhà cũ kỹ ọp ẹptrông như một ngôi nhà ma vậy. Mọi người tự hỏi tại sao anh ta lại mua nó.Điều anh thấy được còn người khác không thấy chính là vì ngôi nhà đi kèmvới 4 lô đất phụ thêm. Sau khi mua ngôi nhà, anh phá sập nó và bán 5 lô đấtcho một nhà xây dựng gấp ba lần cái giá mà anh đã mua trọn gói. Anh kiếmđược 75.000 $ chỉ trong 2 tháng làm việc. Số tiền này không phải là nhiềunhưng chắc chắn là vượt xa một số lương ít ỏi, và điều này hoàn toàn khôngkhó khăn gì về mặt kỹ thuật2. Làm cách nào được tăng tiền?Những người bình thường chỉ biết một cách duy nhất là đi đến ngân hàng,còn những nhà đầu tư chuyên nghiệp biết nhiều cách tăng vốn mà không cầnphải đến ngân hàng. Để bắt đầu, tôi học cách mua nhà mà không cần ngânhàng. Những ngôi nhà không tốn quá nhiều tiền, nhưng kỹ năng tăng tiền màtôi học được thì quả là vô giá.Tôi rất thường nghe mọi người nói: "Ngân hàng không cho tôi mượn tiền,hay "Tôi không đủ tiền mua.", Nếu bạn muốn làm một nhà đầu tư chuyênnghiệp, bạn cần phải học cách làm những điều mà hầu hết mọi người khônglàm được. Nói cách khác phần lớn vì thiếu tiền nên không làm ăn được. Nếucó thể tránh được chướng ngại này, bạn sẽ có được hàng triệu đô la. Nhiềulần tôi mua một căn hộ, một lốc cổ phần hay cả một tòa nhà mà không cầnđến một xu trong ngân hàng. Có lần tôi mua một tòa nhà giá 1,2 triệu đô la.Tôi làm theo kiểu mà người ta gọi là "giữ tiền lại", với một hợp đồng viết taygiữa người mua và người bán. Tôi gọi đặt cọc 100.000 $, nó cho phép tôi có90 ngày để tăng phần còn lại của số tiền. Tại sao tôi làm thế? Đơn giản vì tôibiết rằng ngôi nhà trị giá đến 2 triệu đô la. Tôi không tăng tiền lên. Thay vàođó, người đã nhờ đặt trước 100.000 $ sẽ cho tôi 50.000 $ vì đã tìm được vụgiao dịch, anh ta thế chỗ tôi còn tôi ra đi. Tổng thời gian làm việc: 3 ngày.Một lần nữa, điều chính yếu là cái bạn muốn chứ không phải cái bạn mua.Đầu tư không phải là mua bán. Đó là sự hiểu biết.3. Làm sao tổ chức được những người thông minh?Người thông minh là người thuê mướn hay làm việc chung với nhữngngười thông minh hơn anh ta. Khi bạn cần lời khuyên thì hãy chắc chắnrằng: bạn đã chọn cố vấn cho mình một cách khôn ngoan.Có quá nhiều điều phải học, nhưng phần thưởng thì vô cùng to lớn. Nếu bạnkhông muốn học những kỹ năng này thì hãy là một nhà đầu tư dạng thứ nhất.Chính những điều bạn biết là tài sản lớn chất.Chính những điều bạn không biết là rủi ro lớn nhất. Luôn luôn có những rủiro, vì vậy hãy học cách xoay sở những rủi ro này thay vì né tránh chúng.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoBiên dịch: Thiên KimChương 7Bài 6: Hãy làm việc để học đừng làm việc vì tiềnNăm 1995, tôi được một tờ báo Singapore phỏng vấn. Người nữ phóng viêntrẻ tuổi đến rất đúng giờ và cuộc phỏng vấn bắt đầu ngay lập tức. Chúng tôingồi trong đại sảnh của một khách sạn sang trọng, nhấm nháp cà phê và thảoluận về mục đích chuyến viếng thăm Singapore của tôi. Tôi cùng đứng trênbục diễn thuyết với Zig Ziglar. Ông ấy nói về những động cơ, còn tôi nói về"Những bí mật của người giàu."Người nữ phóng viên nói: một ngày nào đó, tôi cũng sẽ là tác giả củanhững cuốn sách bán chạy nhất như anh vậy. Tôi đã đọc một số bài báo côviết và rất lấy làm thú vị. Cô có cách viết cứng cỏi và rõ ràng. Những bài báocô viết rất được độc giả yêu thích.Tôi trả lời: "Văn phong của cô rất hay. Điều gì đã khiến cô không đạt đượcgiấc mơ của mình vậy?".Cô gái nói: "Có vẻ như những tác phẩm của tôi không đến được với mọingười. Ai cũng nói rằng những tiểu thuyết của tôi rất tuyệt, nhưng không cógì xảy ra cả. Vì vậy mà tôi giữ nghề làm báo. ít nhất thì cũng có cái để trảhóa đơn. Anh có khuyên tôi gì không".Tôi hào hứng nói: "Có đấy. Ở Singapore tôi có một người bạn quản lý mộttrường học dạy cách buôn bán. Anh ta điều hành khóa huấn luyện thưởngmại cho rất nhiều công ty đứng đầu ở Singapore. Tôi nghĩ nếu cô tham dựmột lớp học của anh ta, cô sẽ đẩy mạnh sự nghiệp của cô lên được nhiềuđấy." "Anh muốn nói là tôi phải đến trường ấy để học cách bán sách à?" Côgái hỏi lại một cách gay gắt. Tôi gật đầu."Anh đùa hả?"Tôi lắc đầu. Lúc này tôi cảm thấy dội. Cô gái cảm thấy mình bị xúc phạm vàtôi ước sao mình chưa hề nói gì cả. "Tôi có bằng cử nhân Văn chương Anh.Tại sao tôi phải đi học cách làm người bán sách chứ? Tôi là một nhà chuyênmôn. Tôi đến trường và được huấn luyện một nghề nghiệp để không phảilàm một người buôn bán. Tôi ghét những người bán hàng. Tất cả những gìhọ muốn chỉ là tiền thôi."Cô gái thu dọn giấy tờ một cách giận dữ. Cuộc phỏng vấn chấm dứt. Trênchiếc bàn cà phê là một trong những cuốn sách bán chạy nhất mà tôi đã viết.Tôi nhặt nó lên cùng tờ ghi chú của cô gái trong tập giấy thấm. Tôi chỉ chocô thấy dòng ghi chú: "Cô thấy gì không?"Cô gái bối rối nhìn xuống: "Sao?"Tôi cố ý chỉ vào dòng ghi chú của cô. Trên tờ giấy cô viết: "RobertKiyosaki, tác giả những cuốn sách bán chạy nhất...""Nó viết rằng tôi là 'tác giả cuốn sách bán chạy nhất' chứ không phải là 'tácgiả cuốn sách viết hay nhất'".Ngay lập tức cô gái mở to mắt, và lắng nghe tôi thật chăm chú."Tôi là một người viết văn tệ. Cô là một nhà văn lớn. Tôi học cách buôn bán.Cô có bằng cử nhân. Gom hai thứ đó lại cô sẽ là tác giả cuốn sách viết haynhất, và "tác giả cuốn sách bán chạy nhất".Tia giận dữ lóe lên trong mắt cô gái: "Tôi sẽ không bao giờ hạ mình đihọc cách bán hàng cả. Những người như anh chẳng viết lách gì hết. Tôi làmột người viết văn chuyên nghiệp còn anh là một người buôn bán"Và cô gái vội vã bỏ đi...Thế giới đầy những con người tài năng, thông minh, được giáo dục tốt vàcó năng khiếu Chúng ta gặp họ mỗi ngày vì họ ở xung quanh chúng ta.Nhưng có một sự thật đáng buồn là chỉ có một tài năng vĩ đại thôi thì khôngđủ.Tôi thường rất sửng sốt trước số tiền lương ít ỏi mà rất nhiều người đầytài năng kiếm được. Tôi nghe nói rằng chỉ có không đầy 5% người Mỹ kiếmđược hơn 100. 000 $ một năm. Tôi đã gặp những con người xuất chúng, họccao nhưng chi kiếm được chưa tới 20.000$ một năm. Một cố vấn kinh doanhchuyên ngành y khoa mậu dịch bảo tôi rằng: có rất nhiều bác sĩ, nha sĩ và ysĩ rất vất vả về tài chính. Trước lúc đó, tôi cứ nghĩ trong khi họ tốt nghiệp,hẳn là tiền bạc bắt đầu đổ vào. Người cố vấn kinh doanh này đã nói rằng:"Chỉ một tài năng thôi không đi cùng một tài sản lớn."Trước đây tôi đã nói rằng trí thông minh tài chính là sự phối hợp của kếtoán, đầu tư, thị trường và pháp luật. Kết hợp được bốn kỹ năng chuyên mônnày, chuyện tiền kiếm tiền sẽ dễ dàng hơn nhiều. Thế nhưng, khi nói đến tiềnbạc, kỹ năng duy nhất mà hầu hết người ta biết chỉ là làm việc chăm chỉ!Một ví dụ cổ điển của việc phối hợp kỹ năng là chuyện người phóng viên trẻtuổi tôi đã nói ở đầu bài. Nếu cô ấy cần mẫn học thêm kỹ năng buôn bán vàtiếp thị, thu nhập của cô sẽ tăng vọt ngay. Nếu tôi là cô ấy, tôi sẽ học thêmvài khóa viết bài quảng cáo cũng như buôn bán. Sau đó, thay vì làm việc chotờ báo, tôi sẽ tìm việc ở những văn phòng quảng cáo. Ngay cả khi thu nhậpcó cắt giảm, cô ấy vẫn sẽ học được cách truyền đạt thông tin bằng những"đường tắt" được dùng trong những mẩu quảng cáo thành công. Cô cũng nêndành thời gian để nghiên cứu những mối quan hệ với công chúng, một kỹnăng khá quan trọng. Cô sẽ học cách làm ra hàng triệu đô la từ việc quảngcáo không mất tiền. Và vào buổi tối hay những ngày cuối tuần, cô có thểdành để viết cuốn tiểu thuyết vĩ đại của mình. Khi nó hoàn thành, cô sẽ cóthể bán dược cuốn sách nhanh hơn. Và sau một thời gian ngắn, cô có thể trởthành "tác giả những cuốn sách bán chạy nhất."Lúc tôi cho ra mắt cuốn sách "Nếu muốn giàu có và hạnh phúc thì đừng đếntrường?" một nhà xuất bản đề nghị tôi nên đổi tựa sách thành "Kinh tế giáodục". Tôi bảo họ rằng, với cái tựa như thế, tôi sẽ chỉ bán được hai cuốn: mộtcho bạn tôi và một cho gia đình mình. Tôi chọn cái tựa khó chịu. Nếu muốngiàu có và hạnh phúc thì đừng đến trường? vì tôi biết rằng nó sẽ thu hút côngchúng. Vì vậy mà tôi chọn một cái tựa sẽ đưa tôi lên truyền thanh truyềnhình, đơn giản là tôi sẵn sàng tranh luận với họ. Nhiều người nghĩ tôi giốngmột cái bánh trái cây cho ruồi bu, nhưng quyển sách thì vẫn bán chạy.Khi tôi tốt nghiệp Học viện Mậu dịch Hàng hải Mỹ vào năm 1969, ngườicha học thức cao của tôi rất hạnh phúc. Công ty Standard Oil California thuêtôi làm thủy sư cho những chiếc tàu chở dầu. Tôi là phó thuyền trưởng thứba, và tiền lương của tôi thấp hơn so với các đồng nghiệp, nhưng như vậy làtạm ổn với công việc thực sự đầu tiên sau khi ra trường. lương khởi điểm củatôi là 42.000 $ một năm kể cả thời gian làm việc ngoài giờ, và tôi chỉ pháilàm việc trong bảy tháng. Tôi có năm tháng nghỉ ngơi. Nếu muốn, tôi có thểđến Việt Nam với một công ty hàng hải trực thuộc và sẽ dễ dàng tăng gấpđôi tiền lương thay vì đi nghỉ 5 tháng.Tôi có cả một sự nghiệp to lớn phía trước, nhưng sau sáu tháng làm việcvới công ty, tôi vẫn xin thôi việc và tham gia vào Marine Corps để học cáchlái máy bay. Người cha học thức cao rất giận dữ. Còn người cha giàu lạichúc mừng tôi, vì ông quan niệm rằng "Bạn cần biết mỗi thứ một chút."Đó là lý do tại sao trong nhiều năm, tôi làm việc ở nhiều bộ phận khác nhautrong công ty của người cha giàu. Có lúc tôi làm việc ở bộ phận kế toán. Dùcó lẽ là tôi không thể nào trở thành một kế toán viên giỏi được nhưng ôngvẫn muốn tôi phải học bằng cách thấm từ từ. Người cha giàu biết rằng tôi sẽhọc được những "biệt ngữ" và có khả năng thấy được cái gì quan trọng còncái gì không. Tôi còn làm công việc của một anh hầu bàn và một công nhânxây dựng, cũng như bán hàng, đặt chỗ và tiếp thị. Người cha giàu đang"chuẩn bị" cho Mike và tôi. Chính vì vậy mà ông khăng khăng bắt chúng tôiphải có mặt trong những buổi họp của ông với các nhân viên ngân hàng, luậtsư, kế toán và những nhà môi giới ông muốn chúng tôi biết mỗi thứ một chútvề mọi khía cạnh trong đế chế của mình.Khi tôi xin nghỉ công việc có lương cao ở Standard Oil, người cha họcthức cao đã có một cuộc nói chuyện thẳng thắn với tôi ông rất hoang mang,chẳng hiểu nổi tại sao tôi quyết định bỏ một sự nghiệp lương cao, lợi nhuậnlớn, thời gian nghỉ ngơi nhiều và nhiều cơ hội thăng tiến như thế... Tôikhông thể giải thích cho ông hiểu được dù đã rất cố gắng. Kiểu logic của tôikhông phù hợp với logic của ông. Một vấn đề lớn khác, logic của tôi là logiccủa người cha giàu.Sự bảo đảm công việc là mọi thứ đối với người cha học thức cao. Còn họctập là tất cả đối với người cha giàu.Người cha học thức cao nghĩ rằng tôi đến trường để học trở thành một sĩquan hàng hải. Người cha giàu biết rằng tôi đến trường để học về thương mạiquốc tế. Là một sinh viên, tôi học trông nom hàng hóa, lái tàu chở hàng, tàuchở dầu và tàu chở khách sang vùng Viễn Đông và Nam Thái Bình Dương.Người cha giàu nhấn mạnh việc tôi nên ở lại Thái Bình Dương thay vì lái tàusang châu Âu vì ông biết rằng những nước đang nổi là những nước châu Áchứ không phải châu Âu. Trong khi những người bạn học của tôi đang bậntham gia vào Hội Học sinh Sinh viên thì tôi học cách kinh doanh, học vềnhững kiểu người và những nền văn hóa Nhật, Đài Loan, Thái Lan,Singapore, Hồng Kong, Việt Nam, Triều Tiên, Tahiti, Samoa vàPhilippines... Nhờ những việc học đó, tôi đã nhanh chóng trưởng thành.Người cha học thức cao chỉ không hiểu tại sao tôi quyết định nghỉ việc đểgia nhập Marine Corps. Tôi bảo ông rằng tôi muốn học lái máy bay, nhưngthực sự là tôi muốn học cách đứng đầu một tổ chức. Người cha giàu giảithích rằng điều khó khăn nhất khi điều hành một công ty là quản lý nhân sự.Ông đã có ba năm phục vụ trong quân ngũ, còn người cha có học của tôi thìđược miễn quân dịch. Người cha giàu cho tôi biết giá trị của việc học cáchlãnh đạo mọi người trong những tình huống nguy hiểm. Ông nói: "Khả nănglãnh đạo là điều kế tiếp mà con cần phải học. Nếu con không phải là một nhàlãnh đạo giỏi, con sẽ bị bán sau lưng, trong kinh doanh cũng giống như vậy".Năm 1973, tôi từ Việt Nam trở về và xin thôi việc, dù tôi rất thích đượcbay. Tôi tìm việc ở Xerox Corps. Tôi tham gia vào đây vì một lý do riêng màkhông phải vì lợi nhuận. Tôi là một người rụt rè và ý nghĩ phải đi bán hànglà một vấn đề kinh khủng nhất thế giới. Tôi vào làm cho Xerox vì ở đây cómột trong những chương trình huấn luyện bán hàng tốt nhất nước Mỹ.Là một người lao động trí óc, ông nghĩ rằng những người bán hàng thuộctầng lớp thấp kém. Tôi làm việc ở Xerox trong 4 năm cho đến khi vượt quađược nỗi sợ hãi khi phải gõ cửa từng nhà và bị xua đuổi. Khi đã trở thànhmột trong năm người bán hàng giỏi nhất, tôi lại xin thôi việc và chuyển đi,để lại sau lưng một sự nghiệp lớn với một công ty tuyệt vời.Năm 1977, tôi thành lập công ty đầu tiên của mình. Người cha giàu đã chuẩnbị cho Mike và tôi tiếp quản các công ty. Vì vậy lúc này tôi phải học cáchthiết lập và kết hợp chúng lại với nhau. Sản phẩm đầu tiên của tôi, ví nilôngdùng khóa dán, được sản xuất ở Viễn Đông và vận chuyển đến một kho hàngở New York, gần nơi tôi đi học trước kia. Việc học chính thức đã hoànthành, và bây giờ là lúc tôi phải kiểm tra khả năng ứng dụng của mình. Nếuthất bại, tôi sẽ phá sản. Người cha giàu nghĩ rằng tốt nhất là bị phá sản trướctuổi 30. Lời khuyên của ông là: "Con sẽ vẫn còn thời gian để đứng lên." Vàođêm sinh nhật thứ 30 của tôi, chuyến tàu đầu tiên rời Triền Tiên để đến NewYork...Ngày nay tôi vẫn còn kinh doanh trên phạm vi quốc tế. Và như người chagiàu khuyến khích, tôi luôn tìm kiếm những đất nước đang nổi. Hiện naycông ty đầu tư của tôi đang đầu tư trên khắp các vùng Nam Mỹ, châu Á,Norway và Nga.Có một câu nói cổ xưa rằng: "Công việc (JOB) là viết tắt của 'Vượt quasự túng quẫn' (Just Over Broke)." Và không may là câu nói này đúng vớihàng triệu triệu người. Vì trường học không nghĩ rằng hiểu biết tài chínhcũng là một sự hiểu biết đáng giá, nên hầu hết các công nhân phải "sốngtrong kham khổ trong cái vòng luẩn quẩn làm việc và trả hóa đơn..."Tôi còn biết một lý thuyết quản lý khác cho rằng: "Công nhân nào làmviệc chăm chỉ sẽ không bị đuổi, và người chủ sẽ chỉ trả lương đủ để cho cáccông nhân không xin nghỉ việc". Và nếu bạn nhìn vào tỷ lệ tiền lương củahầu hết các công ty, bạn sẽ thấy rằng có phần nào sự thật trong câu nói này.Kết quả cuối cùng là hầu hết các công nhân không bao giờ tiến xa được.Họ làm theo những gì họ được dạy dỗ: "Tìm một công việc bảo đảm". Hầuhết các công nhân đều tập trung vào làm việc để lãnh lương và được thưởngnhững lợi nhuận ngắn hạn nhưng đem đến những bất hạnh dài hạn.Thay vào đó, tôi khuyến khích những người trẻ tuổi hãy tìm việc vìnhững gì họ đã học hơn là những gì họ sẽ kiếm được. Hãy nhìn xuống đườngđi của những kỹ năng mà họ muốn đạt được trước khi chọn một nghề nghiệpchuyên biệt và trước khi bị bẫy vào vòng "Rat Race".Một khi người ta đã bị bẫy vào quá trình trả hóa đơn suốt đời họ trở nêngiống như những con chuột đồng bé nhỏ chạy vòng quanh một cái bánh xekim loạiTrong bộ phim "Jerry Maguire" do ngôi sao điện ảnh Tom Cruise đóngvai chính có rất nhiều câu nói hay. Nhưng có một câu mà tôi nghĩ là chânthực nhất. Câu nói đó nằm trong cảnh Tom đang rời công ty. Anh vừa bị sathải và anh hỏi toàn công ty: "Ai muốn đi với tôi?" Và toàn cảnh như đôngcứng lại trong im lặng. Chỉ có một phụ nữ lên tiếng: "Tôi cũng muốn đi lắmnhưng tôi sẽ được thăng chức trong ba tháng nữa."Có lẽ đây là câu nói chân thực nhất trong suốt bộ phim. Đó là loại câunói mà người ta thường dùng để khiến mình luôn phải làm việc để trả hóađơn. Tôi biết rằng người cha học thức cao của mình luôn mong đợi đượctăng lương vào mỗi năm, và mỗi năm trôi qua ông đều thất vọng. Vì vậy,ông quay lại trường để học thêm những kỹ năng mới để có thể được tănglương, nhưng một lần nữa ông lại bị thất vọng...Khi nói chuyện với những người trưởng thành muốn kiếm được nhiềutiền, tôi luôn khuyến khích họ thử tìm một công việc thứ hai có thể dạy chohọ một kỹ năng mới. Thường thì tôi khuyến khích họ tham gia vào một côngty quảng cáo mạng lưới, còn gọi là tiếp thị nhiều mức độ, nếu họ muốn họckỹ năng buôn bán. Một số công ty như thế có những chương trình huấnluyện xuất sắc giúp người ta vượt qua nỗi sợ hãi thất bại và sợ bị từ chối,những lý do chính khiến con người không thành công. Nói cho cùng thì họctập còn giá trị hơn cả tiền bạc.Khi đưa ra những đề nghị này, tôi thường nghe câu trả lời: Như thế thậtphiền phức hay là "Tôi chỉ muốn làm những gì tôi thích."Với câu nói: "Như thế thật phiền phức", tôi hỏi lại: "Vậy bạn thích làmviệc suốt đời và đóng cho chính quyền 50% những gì bạn kiếm được haysao?" Còn với câu trả lời "Tôi chỉ muốn làm những gì tôi thích", tôi nói:"Tôi không thích đi đến phòng tập thể dục, nhưng tôi buộc phải đi vì tôimuốn được khỏe mạnh và sống lâu."Không may là những người lớn tuổi thường rất khó học những cái mới.Trừ phi một người đã quen với những biến đổi rồi, nếu không rất khó màthay đổi được.Nhưng với những người có thể đang do dự khi nói đến chuyện học thêmmột cái mới, tôi thường khuyến khích họ: Cuộc sống cũng như đi đến phòngtập thể dục. Vất vả nhất là lúc quyết định đi. Khi bạn vượt qua rồi thì mọithứ đều dễ dàng. Rất nhiều ngày cứ hễ nghĩ đến chuyện đi tập thể dục là tôiphát sợ, nhưng khi tôi đã ở đó và bắt đầu vận động thì nó trở thành một thúvui. Sau khi luyện tập, tôi luôn thấy vui vẻ vì có thể làm được những gì mìnhnói.Thay vào đó, nếu bạn không sẵn sàng làm việc để học thêm những điềumới và khăng khăng muốn trau dồi chuyên môn cao chỉ trong lĩnh vực củamình, hãy chắc chắn rằng công ty nơi bạn đang làm việc được tổ chức thànhcông đoàn. Những công đoàn lao động luôn dành để bảo vệ các chuyên gia.Nếu tôi tiếp tục sự nghiệp lái máy bay, hẳn tôi sẽ tìm một công ty có tổ chứccông đoàn phi công lớn mạnh. Vì sao vậy? Vì tôi sẽ dâng hiến hoàn toàncuộc sống của mình để học một kỹ năng chỉ có giá trị trong một lĩnh vực.Nếu tôi bị đẩy khỏi ngành này, kỹ năng sống còn của tôi sẽ trở nên vô giátrị trong những ngành nghề khác. Một phi công lớn tuổi bị sa thải - với100.000 giờ bay vận tải hạng nặng, kiếm được 150.000 $ một năm - sẽ rấtkhó tìm được công việc có mức lương tương đương trong ngành giáo dụcchẳng hạn, vì những kỹ năng mà nhờ chúng, một phi công được trả lươngtrong công nghiệp hàng không lại không quan trọng trong một hệ thốngkhác, ví dụ như trường học.Vì vậy mà theo kinh nghiệm thì "Chuyên môn cao, công đoàn lớn. Đó làmột việc rất nên làm. Khi tôi hỏi các sinh viên trong những lớp học mà tôiđang dạy: "Bao nhiêu người trong các bạn có thể làm một cái bánhhamburger ngon hơn Mcdonald,s?" hầu như tất cả các sinh viên đều giơ tay.Sau đó tôi hỏi: "vậy nếu hầu hết các bạn đều làm được bánh ngon hơn thì tạisao Mcdonald's lại kiếm được nhiều tiền hơn bạn?"Câu trả lời quá hiển nhiên: Mcdonald's có một hệ thống kinh doanh xuấtsắc. Lý do khiến hầu hết những người tài năng phải chịu cảnh nghèo là vì họtập trung vào việc làm một cái bánh hamburger ngon, mà biết quá ít hoặckhông biết gì về phương thức kinh doanh cả.Thế giới đầy những con người tài năng nhưng nghèo khổ. Và rấtthường, họ nghèo phải đấu tranh tài chính hay chỉ có thể kiếm được ít hơnthực lực của mình không phải vì những gì họ biết mà chính vì những điều họkhông biết. Họ tập trung vào việc hoàn thiện các kỹ năng để làm một chiếcbánh hamburger ngon hơn là kỹ năng bán và phân phối chiếc bánhhamburger đó. Có thể Mcdonald's không làm nên chiếc bánh ngon nhất,nhưng họ có thể bán và phân phối những chiếc bánh trung bình tốt nhất.Người cha nghèo muốn tôi trở nên chuyên môn hóa. Đó là quan điểm củaông trong việc làm sao để được trả lương nhiều hơn. Thậm chí sau khi nhàcầm quyền Hawaii nói rằng ông sẽ không còn được làm việc cho chínhquyền nữa, người cha học thức cao vẫn tiếp tục khuyến khích tôi phảichuyên môn hóa. Sau đó ông đề cập đến công đoàn giáo viên, việc vận độngđể bảo vệ hơn nữa quyền lợi của những người chuyên nghiệp có kỹ năng vàhọc thức cao. Chúng tôi thường tranh luận với nhau, nhưng tôi biết ông sẽkhông bao giờ đồng ý rằng chính sự chuyên môn hóa quá mức đã dẫn đếnyêu cầu cần được công đoàn bảo vệ. Ông không bao giờ hiểu được rằng bạncàng trở nên chuyên môn hóa thì bạn sẽ càng dễ bị rơi vào bẫy và càng bịphụ thuộc vào chuyên ngành đó nhiều hơn.Người cha giàu khuyên Mike và tôi phải chuẩn bị cho chính mình.Nhiều công ty kinh doanh cũng làm như vậy. Họ tìm những sinh viên trẻ tuổisáng dạ trong trường kinh tế và bắt đầu "chuẩn bị" cho những người này đểmột ngày nào đó sẽ tiếp quản công ty. Vì vậy những nhân viên trẻ này khôngđược chuyên nôn hóa trong một phòng ban nào cả, họ được chuyển từ phòngnày sang phòng khác để học mọi khía cạnh trong hệ thống kinh doanh.Người giàu thường "chuẩn bị" cho con cái của họ hay con của người khácnhư thế. Bằng cách này, đứa trẻ sẽ có được một kiến thức tổng quát về việckinh doanh và sự tương quan giữa các phòng ban khác nhau.Đối với những thế hệ sinh ra trong chiến tranh thế giới thứ hai, việcchuyển từ công ty này sang công ty khác được xem là một việc "xấu xa!".Ngày nay thì đó là một việc khôn ngoan. Người ta chuyển từ công ty nàysang công ty khác mà không tìm kiếm khả năng chuyên môn hóa hơn vậy tạisao không tìm để học hơn là để kiếm tiền? Trong tương lai gần, có thể bạn sẽkiếm được ít tiền hơn, nhưng trong tương lai xa, bạn sẽ được tưởng thưởngqua các cổ tức lớn.Những kỹ năng quản lý chính cần thiết để đạt được thành công là:1. Quản lý vòng quay tiền mặt.2. Quản lý toàn hệ thống (kể cả bản thân bạn và thời gian dành cho gia đình).3. Quản lý nhân sư.Kỹ năng chuyên môn hóa quan trọng nhất là kỹ năng bán hàng và hiểubiết thi trường. Khả năng bán hàng - hay khả năng giao tiếp với những ngườikhác: một khách hàng, nhân viên, ông chủ, vợ hoặc chồng hay ngay cả concái mình - chính là kỹ năng cơ bản đem đến sự thành công cá nhân. Nhữngkỹ năng giao tiếp như viết, nói và đàm phán là những điều cốt yếu của mộtcuộc sống thành công. Đó là một kỹ năng mà tôi liên tục rèn luyện, tham dựcác khóa học hay mua những cuộn băng giáo dục để mở rộng kiến thức.Như tôi đã nói, người cha học thức cao càng làm việc chăm chỉ, tích cực hơnthì ông càng thành thạo hơn.Và càng chuyên môn hóa hơn thì ông càng mắc bẫy nhiều hơn. Dù tiềnlương tăng lên nhưng những lựa chọn của ông bị giới hạn lại. Ngay sau khinghỉ làm việc cho chính quyền, ông mới thấy rằng thực sự ông dễ bị tổnthương về mặt công việc như thế nào. Cũng giống như một vận động viênchuyên nghiệp thình lình bị chấn thương hay quá lớn tuổi không thể chơiđược nữa. Cái vị trí được trả lương cao mà họ từng nắm giữ đã trôi qua, vàbây giờ họ phải dùng đến những khả năng hạn chế của mình. Tôi cho rằngđó là lý do tại sao người cha có học thức cao của tôi phải dựa quá nhiều vàocông đoàn như vậy.Người cha giàu khuyến khích Mike và tôi tìm hiểu mỗi thứ một chút. Ôngkhuyến khích chúng tôi làm việc với những người thông minh hơn mình, vàtập hợp những người thông minh này lại thành một nhóm. Ngày nay điều đógọi là sự hòa hợp của những chuyên ngành nhà nghề.Hiện nay tôi có thể gặp được những người cựu giáo viên kiếm được hàngtrăm ngàn đô la một năm. Họ làm ra nhiều như vậy vì họ có kỹ năng chuyênmôn trong lĩnh vực của mình cũng như nhiều kỹ năng khác. Họ có thể dạyhọc và cũng có thể bán hàng hay tiếp thị. Tôi biết không có kỹ năng nàoquan trọng hơn bán hàng và tiếp thị. Hai kỹ năng này rất khó học đối với hầuhết mọi người chủ yếu vì họ sợ bị từ chối. Bạn càng giao tiếp tốt, điều đìnhtốt và tự chủ được nỗi sợ bị từ chối thì cuộc sống sẽ càng dễ dàng.Việc chuyên môn hóa về mặt kỹ thuật có điểm mạnh và điểm yếu riêngcủa nó. Tôi có những người bạn thiên tài nhưng không thể giao tiếp vớingười khác một cách có hiệu quả và kết quả là số tiền họ kiếm được rất ít ỏi.Tôi khuyên họ chỉ cần dùng một năm để học bán hàng thôi! thậm chí nếukhông kiếm được đồng nào, họ vẫn có thể phát triển tốt khả năng giao tiếp.Và điều đó quả là vô giá.Bên cạnh việc làm một học viên giỏi, một người bán hàng được việc vàmột nhà tiếp thị tài ba, chúng ta còn cần phải là một giáo viên giỏi và mộtsinh viên cừ. Để giàu có thực sự, ta cần phải biết cho và nhận.Trong những trường hợp phải đấu tranh về tài chính hay về nghềnghiệp, thường người ta không cho mà cũng không nhận. Tôi biết có nhiềungười nghèo chỉ vì họ không phải là một sinh viên cừ mà cũng chẳng phải làmột giáo viên giỏi. Cả hai người cha của tôi đều là những người rộng rãi.Cả hai đều tập cho tôi thói quen cho trước khi nhận. Dạy là một cách cho.Họ cho càng nhiều thì họ sẽ nhận được càng nhiều. Nhưng có một khác biệtrõ ràng trong cách cho tiền. Người cha giàu cho đi rất nhiều tiền. Ông chonhà thờ, cho các hội từ thiện, các học viên. Ông biết rằng để được nhận tiềnthì bạn phải cho tiền. Cho tiền là một bí mật của hầu hết các gia đình giàucó lớn. Đó là lý do tai sao có những tổ chức như Rockefeller Foundation vàFord Foundation. Những tổ chức này được thiết lập để nắm giữ của cải vàgia tăng chúng cũng như cho đi mãi mãi.Người cha học thức cao của tôi luôn nói rằng: "Khi tôi có dư một so tiền,tôi sẽ cho đi hết." Rắc rối ở chỗ là ông không bao giờ có tiền dư cả. Vì vạyông cố làm việc tích cực để kiếm được nhiều tiền mà không tập trung vàoquy luật quan trọng nhất của tiền bạc: Hãy cho đi và bạn sẽ được nhận".Thay vì vậy ông tin rằng: "Cứ nhận đi rồi sau đó sẽ cho."Tóm lại, tôi học cả hai người cha. Một phần trong tôi là một nhà tư bảnnòng cốt yêu thích trò chơi tiền kiếm tiền. Ở một khía cạnh khác, tôi là mộtgiáo viên có trách nhiệm xã hội, quan tâm sâu sắc đến khoảng trống ngàycàng lớn giữa cái có và cái không. Riêng cá nhân tôi cho rằng chính hệ thốnggiáo dục cổ xưa phải chịu trách nhiệm đầu tiên với khoảng trống đang lớndần này.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoBiên dịch: Thiên KimChương 8Vượt chướng ngại vậtCó 5 lý do cốt yếu giải thích tại sao nhiều người hiểu biết về tài chính nhưngvẫn không thể phát triển được những cột tài sản có thể tạo ra một lượng vòngquay tiền mặt lớn, những cột tài sản có thể cho phép họ sống cuộc sống annhàn thay vì phải làm việc toàn thời gian để trả hóa đơn. 5 lý do này là:1.Sự lo sợ 2.2.Sự hoài nghi. 3.3.Sự lười biếng.4. Những thói quen xấu.5. Tính kiêu ngạo.Lý do thứ 1:Hãy vượt qua nỗi lo bị mất tiền. Tôi chưa bao giờ gặp ai thực sư muốn bịmất tiền cả. Và suốt đời tôi cũng không gặp được người giàu nào mà chưatừng bị mất tiền. Nhưng tôi đã gặp rất nhiều người nghèo không bao giờ đểmất một xu nào Đó chính là đầu tư.Nỗi lo bị mất tiền là rất thực tế. Mọi người đều lo, ngay cả những ngườigiàu. Nhưng nỗi lo đó không phải là vấn đề. Vấn đề là ban xử lý nổi lo đónhư thế nào, xử lý việc mất mát như thế nào, xử lý các sai lầm như thế nào...đó mới chính là điều làm nên sự khác biệt trong cuộc sống mỗi người. Điềunày đúng với mọi thứ chứ không chỉ riêng tiền bạc. Khác biệt chủ yếu giữangười giàu và người nghèo chính là cách họ điều khiển nỗi sợ đó.Có sợ cũng không sao cả. Nhắc đến tiền bạc mà tỏ ra nhát gan cũng khôngsao. Bạn vẫn có thể giàu được. Chúng ta đều là những anh hùng ở một mặtnào đó và là những kẻ hèn nhát ở những khía cạnh khác. Vợ của bạn tôi làmột y tá ở phòng cấp cứu. Mỗi lần nhìn thấy máu là cô lại lao vào hành độngngay, nhưng khi tôi nói đến việc đầu tư thì cô ấy chạy trốn mất. Còn tôi, mỗilần nhìn thấy máu, tôi không hề chạy đi mà chỉ lăn ra bất tỉnh.Người cha giàu rất hiểu nỗi ám ảnh về tiền bạc. Ông nói: "Một số người rấtsợ rắn. Một số khác rất sợ bị mất tiền. Cả hai đều là những kiểu ám ảnh." Vìvậy, giải pháp của ông với nỗi ám ảnh bị mất tiền là: "Nếu anh ghét mạohiểm và lo lắng, hãy bắt đầu mọi việc ngay từ sớm.," Đó là lý do tại sao cácngân hàng thường khuyến khích bạn biến việc tiết kiệm thành một thói quenngay khi còn nhỏ. Nếu bắt đầu lúc còn trẻ, bạn sẽ rất dễ làm giàu. Tôi sẽkhông đi sâu vào vấn đề này nhưng có một khác biệt lớn giữa những ngườibắt đầu tiết kiệm ở tuổi 20 và tuổi 30. Một khác biệt chóng mặt.Người ta nói rằng một trong những điều kỳ diệu trên thế giới là năng lựccủa tiền lãi kép. Người hàng xóm của tôi làm việc tai một công ty máy tínhlớn. ông đã làm ở đây suốt 25 năm. Trong 5 năm nữa, ông sẽ rời công ty với4 triệu đô la nằm trong kế hoạch về hưu của ông. Chúng được đầu tư gần hếtvào quỹ công trái chung phát triển nhanh, mà sau đó ông sẽ biến chúng thànhcác dạng ngân phiếu và chứng khoán. Khi về hưu, ông chỉ mới 55 tuổi vàông có vòng quay tiền mặt không trả lãi là hơn 300.000$ một năm, nhiềuhơn cả tiền lương của ông.Như vậy tức là có thể làm được điều này, dù bạn sợ mất mát hay ghét phảimạo hiểm. Nhưng bạn phải bắt đầu từ sớm và dứt khoát phải có một kếhoạch lương hưu, và cũng nên thuê một người lập kế hoạch tài chính mà bạntin tưởng để hướng dẫn bạn trước khi đầu tư vào bất cứ cái gì.Nhưng nếu bạn không còn nhiều thời gian nữa hoặc nếu bạn muốn đượcnghỉ hưu sớm thì sao? Bạn có thể điều khiển nỗi sợ của mình như thế nào?Người cha nghèo của tôi không làm gì cả. Đơn giản là ông né tránh vấn đềnày và từ chối thảo luận.Ngược lại, người cha giàu khuyên tôi hãy suy nghĩ như một người Texas.Ông thường nói: "Cha thích Texas và những người Texas. Ở Texas, mọi thứđều lớn. Khi một người Texas chiến thắng, đó là một chiến thắng lớn. Và khihọ thất bại, thất bại đó cũng thật ngoạn mục."Tôi hỏi: "Họ thích thất bại à?"Người cha giàu trả lời: "Cha có nói thế đâu. Không ai thích thất bại cả.Con hãy chỉ ra một người thua trận vui vẻ và cha sẽ cho con thấy thế nào làmột người thua trận thực sự. Đó chính là phái độ cua người Texas khi đốimặt với sự mao hiểm, sự tưởng thưởng và sự thất bại mà cha đang nói tới.Đó là cách mà họ xử lý cuộc sống. Họ sống rất phóng khoáng. Không nhưhầu hết những người quanh đây, mỗi khi nói đến chuyện tiền bạc là lại giốngnhư những con gián vậy. Gián rất sợ người ta chiếu ánh sáng lên ngườichúng. Còn những người này rên rỉ khi bị người giúp việc ở cửa hàng tạpphẩm lừa gạt mất 25 xu."Người cha giàu tiếp tục giải thích:"Điều cha thích nhất là phái độ của con người Texas. Họ tự hào khi chiếnthắng và họ khoác lác khi thua cuộc. Texas có câu nói: 'Nếu anh sấp bị phásản thì hãy phá sản sao cho to tát'. Họ không muốn thừa nhận họ bị phá sảnvì một ngôi nhà. Hầu hết mọi người quanh đây sợ bị mất đến nỗi họ khôngcó cái nhà nào để mất cả."Người cha giàu thường bảo Mike và tôi rằng: lý do lớn nhất dẫn đến việckhông thành công tài chính là vì hầu hết mọi người muốn được an toàn. Ôngnói: "Người ta sợ thất bại đến nỗi họ thất bại thật"Fran Tarkenton, một cựu tiền vệ xuất sắc của NFL, nói điều này theo mộtcách khác: "Chiến thắng nghĩa là không sợ thất bại."Trong cuộc sống, tôi thấy rằng chiến thắng thường đi sau sự thất bại.Trước khi có thể chạy xe đạp, tôi đã bị ngã rất nhiều lần. Tôi chưa bao giờgặp người chơi gôn nào chưa từng bị mất trái banh. Tôi chưa bao giờ gặpmột người đang yêu nào chưa từng đau khổ. Và tôi chưa bao giờ gặp mộtngười giàu nào chưa từng bị mất tiền. Vì vậy với hầu hết mọi người, lý do họkhông thành công về tài chính là vì nỗi đau bị mất tiền còn lớn hơn rất nhiềuso với niềm vui được giàu có. Ở Texas có một câu nói khác: "Mọi người đềumuốn lên thiên đường nhưng không ai muốn chết." Hầu hết mọi người đềumơ được trở nên giàu có, nhưng lại rất sợ phải mất tiền. Vì vậy mà họ khôngbao giờ giàu lên được.Người cha giàu thường kể cho Mike và tôi nghe những chuyến đi đến Texascủa ông: "Nếu các con thực sự muốn học cách xử lý các rủi ro, mất mát vàthất bại, hãy đến San Antonio và thăm Alamo. Ở Alamo có một câu chuyệnrất hay về những con người can đảm đã chọn cách chiến đấu để chống lạiquân thù tràn ngập, dù biết rằng không có một hy vọng chiến thắng nào. Họthà chết chứ không chịu đầu hàng.Đó là một câu chuyện rất cảm động và đáng học tập, tuy nhiên, nó vẫn làmột thất bại quân sự bi thảm. Những người lính nọ đã đưa mình vào chỗchết. Một thất bại. Họ mất mát. Vậy người Texas đón nhận thất bại như thếnào? Họ vẫn gào lên: "Hãy nhớ lấy Alamo!".Mike và tôi được nghe câu chuyện này rất nhiều lần. Người cha giàu luônkể cho chúng tôi nghe khi ông sắp có một vụ giao dịch lớn và ông cảm thấycăng thẳng. Sau khi cần cù làm việc và cho dù thành công hay thất bại, ôngvẫn kể lại câu chuyện này với chúng tôi. Mỗi lần ông sợ phạm sai lầm hay sợbị mất tiền ông nhắc lại câu chuyện đó. Nó cho ông sức mạnh và nó nhắcnhở ông rằng: trong vấn đề tài chính, ông luôn có thể chuyển bại thànhthắng. Người cha giàu biết rằng thất bại chỉ làm cho ông mạnh mẽ hơn vàkhôn ngoan hơn. Không phải ông muốn thất bại mà ông biết rõ ông là ai vàông sẽ xử lý thất bại như thế nào. Ông sẽ chấp nhận nó và biến nó thànhchiến thắng. Điều đó đã giúp ông thành công, cho ông sự can đảm để vượtqua giới hạn mà người khác phải lùi lại. "Chính vì vậy mà cha rất thíchngười Texas. Họ chấp nhận một thất bại lớn và biến nó thành một địa điểmdu lịch có thể đem đến hàng triệu đồng."Nhưng ngày nay, có lẽ câu nói có ý nghĩa nhất với tôi là: "Người Texaskhông chôn vùi thất bại. Họ lấy cảm hứng từ đó. Họ chấp nhận thất bại vàbiến chúng thành những tiếng thét xung trận. Thất bại truyền cảm hứng chongười Texas chiến thắng. Nhưng đây không phải là một công thức dànhriêng cho người Texas. Nó là công thức của tất cả những người chiến thắng."Khi nói việc té xe đạp là một phần trong giai đoạn tập chạy xe, tôi nhớ làcàng bị té xe nhiều, tôi càng quyết tâm học chạy xe nhiều hơn chứ không hềnhụt chí. Tôi cũng đã nói rằng tôi chưa bao giờ gặp một người chơi gôn chưatừng bị mất trái banh. Để trở thành một người chơi gôn giỏi, việc mất tráibanh hay thua trận đất chỉ khiến cho họ chơi tốt hơn luyện tập tích cực hơn,học hỏi nhiều hơn. Đó chính là điều làm cho họ giỏi hơn. Với những ngườichiến thắng, thất bại truyền cảm hứng cho họ. Với những người thua trận,thất bại đánh gục họ.John D. Rockefeller đã từng nói: "Tôi luôn cố gắng biến tai họa thành các cơhội" và tôi rất lấy làm thích thú với câu nói đó.Thất bại gây cảm hứng cho người chiến thắng và đánh gục người thua trận.Bí mật lớn nhất cua những người chiến thắng là thất bại gây cảm hứng chosự chiến thắng, vì vậy mà họ không sợ thất bại. Fran Tarkenton đã đừng nói:"Chiến thắng nghĩa là không sợ thất bại." Những người như Fran Tarkentonkhông sợ thất bại vì họ biết mình là ai. Họ ghét phải thất bại, vì vậy họ biếtrằng sự thất bại sẽ chỉ gây cảm hứng cho họ trở nên giỏi hơn. Có một khácbiệt lớn giữa việc sợ mất và ghét bị mất. Hầu hết mọi người sợ mất tiền đếnnỗi họ mất thật. Họ bị phá sản vì một căn nhà. Về mặt tài chính, họ quá antoàn và quá nhỏ nhặt. Họ mua những ngôi nhà lớn và những chiếc xe lớn,nhưng không chịu đầu tư lớn. Lý do chính mà hơn 90% dân chúng Mỹ phảivật lộn với vấn đề tài chính là vì họ không muốn bị thua lỗ. Nhưng lối chơicủa họ không đem đến chiến thắng.Họ tìm đến những người lập kế hoạch tài chính, kế toán viên hay người muabán chứng khoán và mua một danh mục vốn đầu tư công ty đã cân bằng. Hầuhết đều có tiền mặt trong các tài khoản, ngân phiếu lợi tức thấp, quỹ côngtrái chung có thể buôn bán trong một gia đình công trái, và một số chứngkhoán cá nhân. Đó là một số vốn đầu tư lớn với những người thích được antoàn. Nhưng chơi an toàn và "cân đối", danh mục vốn đầu tư này không phảilà cách mà những nhà đầu tư thành công thường chơi.Nếu bạn có ít tiền mà muốn làm giàu, bạn cần phải "tập trung" chứ khôngnên "cân đối". Nếu nhìn vào điểm khởi đầu của một nhân vật thành công,bạn sẽ thấy họ không hề cân bằng. Những người cố làm cho cân bằng đềukhông đi đến đâu cả. Họ dậm chân tại chỗ. Để tiến lên, đầu tiên bạn phải làmcho không cân đối. Cứ thử nhìn cách bước đi của bạn mà xem.Thomas Edison không cân đối. Ông rất tập trung. Bill Gates không cân đối.Ông ta tập trung. Donald Trump cũng tập trung. George Soros cũng tậptrung. George Patton không dàn rộng hàng ngũ xe tăng. Ông tập trung chúnglại và đánh vào những điểm yếu trong hàng ngũ Đức. Người Pháp dàn quântheo phòng tuyến Maginot và bạn đã biết chuyện gì xảy ra với họ rồi đấy.Nếu bạn thực sự khao khát được giàu có, bạn phải có sự tập trung. Hãy đặtnhiều quả trứng vào ít rổ thôi. Đừng làn như những gì mà người nghèo vàngười trung lưu thường làm: đặt thật ít trứng vào nhiều rổ.Nếu bạn ghét bị mất mát, hãy chơi an toàn. Nếu những mất mát làm chobạn yếu đi, hãy chơi an toàn. Hãy đi cùng sự đầu tư cân đối. Nếu bạn đã quá30 tuổi và rất sợ phải mạo hiểm thì đừng thay đổi. Hãy chơi an toàn nhưnghãy bắt đầu thật sớm. Hãy bắt đầu tích lũy giỏ trứng của bạn càng sớm càngtốt vì việc đó sẽ rất mất thời gian.Nhưng nếu bạn đang ôm giấc mộng tự do - thoát khỏi vòng Rat Race - câuhỏi đầu tiên bạn phải tự hỏi mình là: "Tôi sẽ phản ứng lại với thất bại nhưthế nào?" Nếu thất bại truyền cảm hứng cho bạn chiến thắng, thì có thể bạnnên đi theo chúng - nhưng chỉ "có thể" thôi. Nếu thất bại làm cho bạn yếu đihay khiến bạn cáu kỉnh và nóng nảy - như những đứa bé hư hỏng gọi luật sưđến để sắp xếp việc kiện cáo mỗi lần có chuyện xảy ra - thì hãy chơi cho antoàn. Hãy giữ lấy công việc hàng ngày hoặc là mua công trái hay các dạngngân phiếu. Nhưng hãy nhớ rằng dù chúng có an toàn hơn thì vẫn luôn cómột chút mạo hiểm trong những công cụ này.Tôi nói tất cả những điều này, nhắc đến những người Texas và FranTarkenton, vì chỉ muốn bạn nhớ rằng: sắp xếp cột tài sản là một việc rất dễdàng. Nó thực sự là một trò chơi đòi hỏi ít năng khiếu. Nó không cần phảihọc hỏi nhiều, chỉ cần điểm 5 là đủ. Nhưng dấn vốn cho cột tài sản là một tròchơi đòi hỏi rất nhiều sự can đảm, kiên nhẫn và một thái độ hào hiệp khi thấtbại. Những người thua trận luôn né tránh thất bại. Nhưng thất bại lại biếnngười thua trận thành người chiến thắng. Hãy nhớ lấy Alamo.Lý do thứ 2. Hãy vượt qua sự hoài nghi. "Trời sắp sập! Trời sắp sập?" Hầu hết chúngta đều biết câu chuyện về "chú gà con", chạy quanh sân gà vịt thông báo mộtsự tận số sắp đến. Sâu thẳm trong tâm hồn của mỗi chúng ta đều có một "chúgà con", như vậy. Tất cả chúng ta đều là những "chú gà con", khi nỗi sợ hãivà sự nghi ngờ che phủ suy nghĩ của chúng ta.Tất cả chúng ta đều có những mối nghi ngờ, đại loại như: "Tôi khôngkhôn ngoan". "Tôi không đủ khả năng." "Có rất nhiêu người tài giỏi hơntôi." Và những mối nghi ngờ này làm tê liệt chúng ta. Hoặc chúng ta luôn tựhỏi: "Điều gì sẽ xảy ra nếu nền kinh tế bị khủng hoảng ngay sau khi tôi bỏtiền đầu tư?" "Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi không làm chủ được và không thểlấy tiền lại?" "Điều gì sẽ xảy ra nếu mọi thứ không theo kế hoạch?"...Hoặc chúng ta có những người bạn hay những người ta yêu mến luônnhắc nhở chúng ta về những thiếu sót của chúng ta bất kể chúng ta hỏi họchuyện gì. Họ thường nói: "Sao anh lại nghĩ rằng anh có thể làm được điềuđó chứ?" "Nếu đó là một ý tưởng hay thì tại sao không ai chịu làm?", "Điềuđó không bao giờ thực hiện được. Anh không biết anh đang nói gì cả",Những lời lẽ đầy nghi hoặc này thường nhiệt tình đến mức chúng ta khôngthể bắt tay hành động được nữa. Trong lòng chúng ta có một cảm giác khủngkhiếp, đến độ chúng ta không tiến được lên phía trước. Vì vậy mà ta đứng lạivới những gì an toàn và để cơ hội vuột qua. Chúng ta nhìn đời trôi đi khichúng ta ngồi im bất động với một khối u nhạt nhẽo trong cơ thể. Tất cảchúng ta đều cảm thấy điều này vào một lúc nào đó trong cuộc sống, một sốngười thường xuyên hơn những người khácPeter Lynch ở quỹ công trái danh tiếng Fidelity Magenan nói rằng việc cảnhbáo trời sập cũng giống như một thứ "tiếng ồn", mà tất cả chúng ta đều nghethấy. "Tiếng ồn" này được tạo ra trong đầu chúng ta hoặc đến từ bên ngoài,thường là từ những người bạn, gia đình đồng nghiệp hoặc các phương tiệntruyền thông. Lynch nhắc lại những năm 1950, khi mối đe doạ về một cuộcchiến tranh hạt nhân phổ biến trên báo chí đến nỗi người ta bất đầu xây dựnghầm trú ẩn lánh phóng xạ dự trữ thức ăn và nước. Nếu lúc ấy họ đầu tư tiềnbạc vào thị trường một cách khôn ngoan thay vì xây dựng hầm trú ẩn, có lẽngày nay họ đã trở nên sung túc về tài chính rồi.Hầu hết mọi người đều nghèo vì cứ hễ nói đến chuyện đầu tư là thế giớinày lại đầy những "chú gà con" chạy quanh và la lên: "Trời sắp sập! Trời sắpsập?" Và vì những chú gà con này đều hiện diện trong mỗi chúng ta, nênphải rất can đảm mới không để cho những lời đồn về sự bất hạnh u ám tácđộng lên mối hoài nghi và nỗi lo sợ của bạn.Một ví dụ khác, tôi để một phần nhỏ của cột tài sản trong giấy chứng nhậnthế chấp nợ thay vì cất trong tài khoản. Với số tiền này, tôi kiếm được khoảnlời 16% một năm, chắc chắn là nhiều hơn con số 5% do ngân hàng đưa ra.Tờ chứng nhận được bảo đảm bằng bất động sản và có hiệu lực theo luậtpháp bang, còn tốt hơn hầu hết các ngân hàng. Cách thức mua giúp chochúng an toàn. Chúng chỉ không có khả năng thanh toán ngay bằng tiền mặtthôi. Vì vậy mà tôi xem chúng như những tài khoản từ 2 đến 7 năm.Hầu như mỗi khi tôi kể cho người khác nghe, nhất là nếu họ cất tiềntrong ngân hàng, rằng tôi giữ tiền bằng cách này, họ đều nói như vậy là mạohiểm. Họ cho tôi biết những lý do vì sao không nên làm thế. Khi tôi hỏi họlấy thông tin từ đâu, họ nói từ bạn bè hay từ một tạp chí đầu tư nào đó. Họkhông bao giờ làm điều này, và họ cho những người đang làm điều đó biết lýdo tại sao không nên làm. Lợi nhuận thấp nhất mà tôi mong đợi là 16%,nhưng những người đầy nghi ngờ thì luôn sẵn sàng chấp nhận 5%. Sự hoàinghi có cái giá quá đắt.Quan niệm của tôi là chính những hoài nghi và yếm thế này làm chongười ta nghèo đi trong khi cả thế giới đang chờ bạn giàu lên. Chỉ vì nghingờ và bám víu vào sự an toàn mà người ta cứ nghèo mãi. Như tôi đã nói,xét về mặt kỹ thuật thì thoát khỏi vòng Rat Race là một việc rất đơn giản,không cần phải học thật cao mới làm được. Nhưng chính sự hoài nghi đã làmlụn bại mọi người.Người cha giàu nói: "Những người yếm thế không bao giờ chiến thắng. Sựnghi ngờ cùng với nỗi lo sợ chính là hai nhân tố tạo nên một người yếm thế.Những người yếm thế thì hay phê bình, còn những người chiến thắng thìphân tích mọi việc".Người cha giàu giải thích rằng những lời chỉ trích làm cho người ta mùquáng, còn những lời phân tích lại giúp con người sáng mắt ra. Sự phân tíchgiúp người chiến thắng nhận ra những cơ hội mà người khác bỏ qua, và đâychính là chìa khóa của mọi thành công. Trong thị trường chứng khoán, tôithường nghe người ta nói: "Tôi không muốn mất tiền." À, vậy thì điều gì làmcho họ nghĩ là tôi hay những người khác thích được mất tiền chứ? Họ khônglàm ra tiền vì họ đã chọn không để mất tiền. Thay vì phân tích sự việc, họ từchối một phương tiện đầu tư đầy quyền lực khác...Trong thị trường chứng khoán, tôi thường nghe người ta nói: "Tôi khôngmuốn mất tiền." À, vậy thì điều gì làm cho họ nghĩ là tôi hay những ngườikhác thích được mất tiền chứ? Họ không làm ra tiền vì họ đã chọn không đểmất tiền. Thay vì phân tích sự việc, họ từ chối một phương tiện đầu tư đầyquyền lực khác...Tháng 12 năm 1996, tôi đạp xe đi dạo với một người bạn ngang qua trạmxăng của người hàng xóm. Anh ta nhìn bảng báo và thấy giá dầu tăng. (xinnói thêm là anh bạn tôi luôn ôm một khối ưu tư lo lắng, hay cũng có thể gọianh ta là một "chú gà con". Với anh ta, bầu trời thường xuyên sắp sập).Khi về nhà, anh ta nói với tôi về những con số thống kê cho thấy giá dầu sẽtiếp tục tăng lên như thế nào trong những năm tới. Những thông tin này tôichưa bao giờ nghe nói đến, dù rằng tôi đang sở hữu một số lớn cổ phần quantrọng của một công ty dầu hiện tại. Với những thông tin này, ngay lập tức tôibắt đầu tìm kiếm và phát hiện ra một công ty dầu mới tinh đang tìm kiếm cácmỏ dầu. Người môi giới của tôi rất hứng thú với công ty mới này, và tôi mua15.000 cổ phần với giá một cổ phần là 65 xu.Tháng 2 năm 1997, cũng anh bạn này cùng tôi đi ngang qua trạm xăng ấy, vàrõ ràng là giá tiền mỗi lít dầu đã tăng lên gần 15%. Một lần nữa, "chú gàcon" lại lo lắng và phàn nàn. Tôi thì chỉ mỉm cười vì trong tháng giêng năm19971 công ty dầu bé nhỏ của tôi đã thành công và trị giá 15.000 cổ phần kiatăng lên đến 3$ một phần. Và giá dầu sẽ còn tăng lên nữa nếu như những gìanh bạn tôi nói là sự thật.Thay vì phải phân tích mọi chuyện, những "chú gà con" này lại không chịusuy nghĩ. Nếu hầu hết mọi người đều hiểu được rằng một lệnh "stop" làmviệc như thế nào trong việc đầu tư thị trường chứng khoán, hẳn sẽ có nhiềungười đầu tư để chiến thắng hơn là những người đầu tư chỉ để chuốc lấy thấtbại. Lệnh "stop" đơn giản là một lệnh trong máy tính cho phép tự động báncác cổ phần khi giá bắt đầu hạ, giúp bạn giảm thiểu việc bị thua lỗ và tăngtối đa lợi nhuận. Nó là một công cụ có ích cho những người sợ bi mất mát.Mỗi khi tôi thấy người ta tập trung quá nhiều vào chuyện "Tôi khôngmuốn" hơn là những gì họ thực sự muốn, tôi biết rằng "tiếng ồn" trong đầuhọ quá lớn. Những "chú gà con" đã chiếm lĩnh đầu óc của họ và đang la umlên: "Trời sắp sập". Vì vậy mà họ né tránh những gì họ "không muốn",nhưng họ phải trả một cái giá quá lớn. Có thể họ sẽ không bao giờ đạt đượcnhững gì họ muốn.Người cha giàu hay kể chúng tôi nghe câu chuyện về đại tá Sanders vàông thường kết luận: "Hãy làm như đại tá Sanders đã làm."Năm 66 tuổi Sanders làm ăn thất bại và phải sống bằng những tấm ngânphiếu phúc lợi xã hội. Không hề nản lòng, Sanders bắt đầu đi vòng quanhnước Mỹ bán công thức làm món gà rán. Người ta đã quay lưng lại với ôngcả 1009 lần trước khi có ai đó gật đầu "Được đấy". Và Sanders lại trở thànhmột triệu phú ở lứa tuổi mà hầu hết mọi người đều bỏ cuộc. Người cha giàunói về Harlan Sanders: "Ông ấy là một con người can đảm và ngoan cường."Vì vậy, nếu bạn cảm thấy nghi ngờ và e ngại trước một vụ đầu tư nào đó,hãy làm như đại tá Sanders đã làm với "chú gà con" của ông. Ông rán nó lên.Lý do thứ 3.Sự lười biếng. Người bận rộn thường là những người lười biếng nhất. Tađã nghe nhiều những câu chuyện về một nhà kinh doanh phải làm việc vất vảđể kiếm tiền và chu cấp đầy đủ cho vợ con. Ông ngồi lì trong văn phòngnhiễu giờ liền và đem việc ở công ty về nhà làm cả những ngày cuối tuần.Một ngày kia, ông trở về và phải đối mặt với một ngôi nhà trống. Vợ conông đã bỏ đi. Ông biết giữa hai vợ chồng đang có rắc rối, nhưng ông vẫnthích làm việc hơn là củng cố lại mối quan hệ, vì vậy mà ông để mặc và tiếptục lao vào công việc. Mất hết tinh thần, công việc của ông trượt dài và cuốicùng thì ông mất việc.Ngày nay, tôi thường gặp nhiễu người rất bận bịu với tài sản của họ. Vàcũng có những người rất bận bịu lo lắng cho sức khỏe của họ. Đều cùng mộtlý do cả. Họ bận rộn, và họ xem việc bận rộn là một cách để né tránh cái gìđó mà họ không muốn phải đối mặt. Không ai biết điều đó. Nhưng từ sâuthầm trong tâm hồn, họ biết. Thực sự, nếu bạn nhắc nhở họ thì họ thường trảlời bằng cách nổi giận hay cáu kỉnh.Nếu họ không bận làm việc hay bận rộn với những đứa trẻ, họ thường bậnxem truyền hình, câu cá, chơi gôn hay đi mua sắm. Tuy nhiên! sâu trong tâmhồn, họ biết rằng họ đang né tránh một điều quan trọng. Đó là dạng lườibiếng thông thường nhất. Lười biếng bằng cách giữ cho mình bận bịu.Thế cách điều trị bệnh lười biếng là gì? Câu trả lời là: một chút tham lam.Nhiều người trong chúng ta thường xem sự tham lam hay thèm muốn lànhững điều xấu. Mẹ tôi thường nói: "Người tham lam là người xấu." Tuynhiên, mỗi chúng ta đều ao ước có được những thứ đồ đẹp, đồ mới haynhững đồ vật ngộ nghĩnh. Để kiềm chế nỗi ham muốn này, thường thì cácbậc phụ huynh tìm cách ngăn chặn bằng cách xem đó là một tội lỗi.Mẹ thích la chúng tôi: "Con chỉ nghĩ đến bản thân mình thôi. Con không biếtlà con có các anh chị nữa hay sao?" Còn cha tôi thì thích nói: "Con muốn chamua cho con cái gì vậy? Con nghĩ cha mẹ đúc ra tiền hay sao? Con tưởngtiền mọc trên cây hả? Con biết chúng ta chẳng giàu có gì mà."Không phải những lời nói mà chính sự sai lầm trong cơn giận dữ đi cùngnhững lời nói đó mới làm tôi nhớ mãi.Có những câu nói sai lầm theo kiểu khác như: "Cha đã hy sinh cả đời để muanó cho con. Cha mua nó cho con vì chưa bao giờ cha có được nó khi cònnhỏ."Tôi có một người hàng xóm không khá giả gì, nhưng cái gara của ông lạichứa đầy đồ chơi của bọn trẻ đến độ chừng đậu xe vào đó được. Những đứatrẻ con ông có mọi thứ mà chúng đòi hỏi. Lời nói cửa miệng của ông là: "Tôikhông muốn chúng phải nếm trải cảm giác thèm khát như tôi hồi nhỏ." Ôngkhông có gì để dành dụm cho việc học hành của chúng hay cho tuổi già củamình, nhưng bọn trẻ thì có mọi thứ đồ chơi mà người ta chế tạo ra. Gần đâyông vừa có một tấm thẻ tín dụng mới và dẫn bọn trẻ di Las Vegas chơi.Ông nói bằng một giọng hy sinh to lớn: "Tôi làm mọi việc cho bọn trẻ."Người cha giàu thì ngược lại, hiếm khi ông cho không Mike và tôi cái gì.Thay vào đó, ông hỏi: "Các con sẽ làm thế nào để mua được nó?" Kể cả họcphí đại học chúng tôi cũng phải tự chi trả. Điều ông muốn chúng tôi họcchính là quá trình để đạt được mục đích mình mong muốn.Người cha giàu cấm chúng tôi nói: "Tôi không mua nổi vật đó." Thay vì thế,ông yêu cầu con cái phải nói rằng: "Làm thế nào để mua được vật đó?" Lýdo ông đưa ra là câu nói "Tôi không mua nổi" khiến đầu óc bạn ngưng làmviệc. Còn câu nói: "Làm thế nào để mua được vật đó?" sẽ giúp bạn mở trí ócra, buộc bạn phải suy nghĩ và tìm kiếm câu trả lời.Nhưng quan trọng nhất, người cha giàu cảm thấy câu nói "Tôi không muanổi" là một lời nói dối. Ông nói: "Tinh thần con người rất mạnh mẽ. Nó biếtrằng nó có thể làm được mọi việc." Khi đầu óc bạn lười biếng nói rằng: "Tôikhông mua nổi," tinh thần nổi giận, còn đầu óc lười biếng của bạn thì cố bàochữa cho lời nói dối của nó. Cái tinh thần la lên: "Dậy đi, hãy đến phòng tậpthể dục đi!" Và cái đầu lười biếng than vãn: "Nhưng tôi mệt. Tôi đã phải làmviệc mệt mỏi suốt ngày rồi." Hoặc là cái tinh thần sẽ nói: "Tôi muốn phátbệnh và mệt mỏi với cái nghèo lắm rồi. Ta hãy đi làm giàu thôi." Khi đó cáiđầu lười biếng sẽ nói: "Người giàu tham lam lắm. Vả lại việc đó phiền phứclắm. Như thế không an toàn. Có thể tôi sẽ làm mất tiền. Tôi làm việc như thếlà quá đủ rồi. Tôi có quá nhiều chuyện phải làm. Hãy xem tối nay tôi phảilàm gì này. Ông chủ muốn tôi hoàn thành nó vào sáng mai đấy"Câu nói "Tôi không mua nổi" còn mang đến nỗi buồn chán nữa. Việckhông tự lo liệu được dẫn đến sự nản lòng và thường là cả tình trạng trì trệcùng tính lãnh đạm nữa. Còn câu nói "Làm thế nào để mua được?" mở ra cảmột triển vọng, sự hứng thú và niềm mơ ước. Vì vậy mà người cha giàukhông quá quan tâm xem các con ông muốn mua cái gì mà là "làm thế nàođể mua được nó", ông tin rằng có như thế mới tạo ra một đầu óc mạnh mẽ vàmột tinh thần năng động.Tôi hiểu được rằng ngày nay có hàng triệu người đang mang mặc cảm tộilỗi vì lòng tham lam của mình. Đó là một quy định cũ kỹ hình thành ngay từkhi họ còn nhỏ, khi họ ham muốn có được những thứ tốt đẹp hơnKhi tôi quyết định phải thoát khỏi vòng Rat Race, mọi chuyện chỉ đơn giảnlà một câu hỏi: "Làm thế nào để tôi không cần phải làm việc đầu tắt mặt tốinữa?" Và đầu óc tôi bắt đầu đưa ra những câu trả lời và các giải pháp. Phầnkhó khăn nhất là phải đấu tranh với quan niệm của cha mẹ tôi rằng "Đừngchỉ nghĩ về bản thân mình như thế." Hay "Tại sao con không nghĩ cho nhữngngười khác?" và những câu tương tự nhằm làm cho tôi thấm nhuần cảm giáctội lỗi về sự tham lam của mình.Như vậy, làm cách nào để đánh bại được sự lười biếng? Câu trả lời là mộtchút tham lam. Nếu không có một chút tham lam, bạn sẽ không khao khát cóđược những điều tốt hơn và sẽ không thể tiến bộ được. Thế giới phát triển lànhờ mỗi người trong chúng ta đều muốn có một cuộc sống tốt đẹp hơn. Cóđược những phát minh mới là vì chúng ta muốn có những thứ tốt hơn. Chúngta đến trường và học hành chăm chỉ vì chúng ta muốn làm một việc gì đógiỏi hơn. Vì vậy, bất cứ khi nào bạn thấy mình đang lảng tránh một việc màbạn biết là nên làm thì điều duy nhất bạn phải tự hỏi mình là "Cái gì dànhcho tôi?" Hãy tham lam một chút. Đó là phương thuốc tất nhất để chữa sựlười biếng.Tuy nhiên, quá tham lam cũng không tốt. Nhưng theo tôi, câu nói hay nhất làcủa Eleanor Roosevelt: "Hãy làm những gì mà trái tim bạn cho là đúng - vìđằng nào thì bạn cũng sẽ bị phê bình. Nếu làm bạn sẽ bị chửi rủa, còn khônglàm bạn cũng sẽ bị chửi rủa."Lý do thứ 4.Thói quen. Cuộc sống là tấm gương phản chiếu các thói quen hơn là sựgiáo dục của chúng ta. Sau khi xem bộ phim "Conan" do ngôi sao điện ảnhArnold Schwarzenegger đóng, một anh bạn của tôi ước ao: "Giá như tôi cóđược một thân hình đẹp như Schwarzenegger" Hầu hết các chàng trai khácđều gật đầu đồng ý.Một người bạn khác nói: "Tôi nghe nói lúc trước anh ta rất nhỏ bé và gầytrơ xương." "Đúng đấy, tôi cũng nghe nói thế... một người khác thêm vào:"Tôi nghe nói anh ta ép mình tập thể dục ở phòng tập hầu như mỗi ngày.""Dĩ nhiên rồi, tôi cá là anh ta sẽ phải làm thế."Một người hay hoài nghi trong nhóm nói: "Còn khuya, tôi cá là anh ta sinhra đã thế rồi. Mà thôi đừng nói chuyện Arnold nữa, chúng ta đi uống biađi..."Trên đây là một ví dụ về việc các thói quen điều khiển cách cư xử của conngười. Tôi nhớ có lần tôi hỏi người cha giàu về thói quen của những ngườigiàu. Cũng như mọi khi, thay vì trả lời thẳng, ông muốn tôi học hỏi qua cácví dụ.Ông hỏi: "Cha con thường trả hóa đơn khi nào?"Tôi nói: "Ngày đầu tháng ạ!" Ông lại hỏi: "Thế ông ấy có còn lại gì không?"Tôi nói: "Rất ít ạ."Người cha giàu bảo: "Đó là lý do chính khiến ông ấy phải làm việc vất vả.Ông ấy có những thói quen xấu. Cha con thường trả cho người khác trước.Ông ấy trả lương cho bản thân sau cùng, nhưng chỉ nếu như ông ấy có chútgì còn lại."Tôi nói: "Thường thì cha con không còn gì cả. Nhưng ông ấy phải trả hóađơn mà Cha muốn nói là không nên trả hóa đơn hay sao?"Người cha giàu nói: "Dĩ nhiên là không. Việc trả hóa đơn dúng lúc là rấtnên làm, nhưng cha luôn trả lương cho mình trước, ngay cả trước khi trả chochính quyền nữa."Tôi hỏi: "Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu cha không có đủ tiền? Khi đó cha sẽlàm gì?"Người cha già nói: "Cũng thế thôi. Cha sẽ trả cho mình trước. Ngay cả khicha đang túng tiền cũng vậy. Cột tài sản của cha quan trọng hơn nhiều so vớichính quyền.""Nhưng... người ta không theo đòi nợ cha à?""Có chứ, nếu cha không trả tiền. Xem nào, cha không nói là không trả. Chachỉ nói là cha sẽ trả cho mình trước, ngay cả khi cha đang túng tiền thôi""Nhưng tại sao cha làm được như thế?" "Động lực, con ạ. Con nghĩ ai sẽphàn nàn nhiều hơn nếu con không trả - con hay những người chủ nợ?""Các chủ nợ chắc chắn sẽ la to hơn con rồi. Con sẽ không nói gì nếu như conkhông trả lương được cho mình.""Con thấy đấy, sau khi trả lương cho mình xong, áp lực trả thuế và trả chocác chủ nợ lớn đến nỗi buộc cha phải tìm kiếm những dạng thu nhập khác áplực trả nợ trở thành động lực của cha. Cha phải làm thêm các việc khác, mởnhững công ty khác, buôn bán trong thị trường chứng khoán, làm bất cứ việcgì miễn là để cho những người kia không la hét mình. Áp lực đó buộc chaphải làm việc tích cực hơn, buộc cha phải suy nghĩ và trên hết, nó buộc chaphải khôn ngoan hơn và chủ động hơn mỗi khi nói đến tiền bạc. Nếu cha trảlương cho mình sau, hẳn cha sẽ không bị áp lực nào cả, nhưng cha sẽ khánhkiệt.""Nghĩa là chính nỗi sợ chính quyền và những người mà cha thiếu nợ đã thúcđẩy cha?" "Đúng đấy con ạ. Con biết câu chuyện về một người yếu đuối đểcho người khác đá cát vào mặt mình chưa?"Tôi gật đầu. "Con đã thấy mẩu quảng cáo cho các bài học cử tạ và rènluyện thân thể trong truyện tranh.""À, hầu hết mọi người đều để cho những kẻ hay bắt nạt ấy đá cát vào mặt.Cha quyết định tận dụng sự sợ hãi này để làm cho mình mạnh hơn, trong khingười khác trở nên yếu hơn. Buộc mình phải nghĩ xem làm thế nào để kiếmthêm tiền cũng giống như đi tập thể dục và làm việc với những cái tạ vậy.Càng bắt các cơ bắp tinh thần của mình luyện tập thì cha càng mạnh hơn.Bây giờ thì cha không e ngại gì những người thu thuế hay thu tiền hóa đơnnữa cả.""Vì vậy mà nếu cha trả lương cho mình trước, cha sẽ càng mạnh hơn, cả vềtinh thần và về tài chính, phải không ạ?"Người cha giàu gật đầu, tôi nói tiếp: "Và nếu cha trả cho mình sau cùng,hoặc không trả gì cả, cha sẽ bị yếu đi. Khi đó những người như chủ công ty,quản lý, người thu thuế, thu tiền hóa đơn và các chủ đất sẽ xô đẩy cha suốtđời. Chỉ vì cha không có những thói quen tốt về tiền bạc."Người cha giàu lại gật đầu: "Cũng như anh chàng yếu ớt bị đá cát vàomặt vậy."Lý do thứ 5.Tính kiêu ngạo. Sự kiêu ngạo là một cái tôi quá lớn cộng với sự thiếu hiểubiết. Người cha giàu thường bảo tôi: "Những gì cha biết giúp cha kiếm tiền,những gì cha không biết làm cho cha mất tiền. Mỗi lần kiêu ngạo cha lại bịmất tiền vì khi tỏ ra kiêu ngạo, cha thực sự tin rằng những gì mình khôngbiết là không hề quan trọng."Tôi thấy có nhiều người dùng sự kiêu ngạo như một tấm bình phong để cốche giấu sự thiếu hiểu biết của mình. Điều này thường xảy ra khi tôi thảoluận các vấn đề tài chính với những kế toán viên hay thậm chí là những nhàđầu tư khác.Họ cố thổi phồng bản thân họ qua cuộc thảo luận. Với tôi thì rõ ràng là họkhông biết mình đang nói gì cả. Tôi không muốn nói là họ nói dối, nhưngthật sự là họ không nói thực.Nhiều người trong thế giới tài chính và đầu tư hoàn toàn không có kháiniệm gì về những điều họ đang nói. Hầu hết mọi người trong ngành côngnghiệp tiền bạc này chỉ phun ra những lời rao hàng như những người bán xehơi cũ vậy.Khi bạn biết rằng mình không hiểu biết về một lĩnh vực nào đó, hãy bắt đầutự giáo dục chính mình bằng cách tìm một chuyên gia hay tìm đọc một cuốnsách nói về lĩnh vực ấyRobert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoBiên dịch: Thiên KimChương 9Sự khởi đầuĐể trả lời câu hỏi: "Tôi có thể bắt đầu như thế nào?" tôi thường đưa raphương pháp suy nghĩ mà tôi đã trải nghiệm qua một thời gian dài. Thực sựrất dễ tìm được những vụ giao dịch lớn. Tôi thề như thế đấy. Cũng như tậpchạy xe đạp vậy thôi, sau một chút lảo đảo ban đầu thì mọi việc cũng giốngnhư ăn bánh vậy. Nhưng khi nói đến tiền bạc thì quyết định vượt qua giaiđoạn lảo đảo này là chuyện riêng của mỗi người.Để tìm được một "vụ giao dịch cả đời" trị giá hàng triệu đô la, chúng ta phảikêu gọi đến khả năng tài chính bẩm sinh của mình. Tôi tin rằng mỗi ngườichúng ta đều có một khả năng tài chính thiên bẩm. Vấn đề là thiên tư nàyhãy còn yên ngủ và đang chờ được đánh thức. Nó ngủ yên vì nền văn hóacủa chúng ta đã giáo dục chúng ta rằng sự yêu thích tiền bạc là nguồn gốccủa mọi tai họa. Nó khuyến khích chúng ta học một nghề nghiệp để có thểlàm việc kiếm tiền, nhưng nó không dạy chúng ta phải làm thế nào để tiềnbạc làm việc cho mình. Nó bảo chúng ta đừng lo lắng về vấn đề tài chínhtrong tương lai, vì công ty hay chính quyền sẽ chăm sóc cho chúng ta khi tavề hưu. Tuy nhiên, cuối cùng thì chính con cái của chúng ta, cũng được giáodục trong hệ khống trường học y như vậy, sẽ phải trang trải những điều đó.Những gì được truyền lại là hãy làm việc tích cực, kiếm tiền và dùng tiền,khi nào túng bấn thì luôn có thể đi mượn.Không may là đa số người ta tin vào những giáo điều trên, đơn giản vì tìmviệc và kiếm tiền luôn dễ dàng hơn nhiều. Nếu bạn không nằm trong số đôngnày, tôi xin đưa ra 10 bước để đánh thức khả năng tài chính thiên bẩm củabạn. Đây là 10 bước mà cá nhân tôi đã thực hiện và thấy rất hữu hiệu. Nếubạn muốn làm theo một vài điều trong số này thì rất tốt. Nếu không thì hãydựa vào khả năng tài chính thiên bẩm của mình để phát triển một danh sáchriêng của bạn.Khi ở Peru với một người đã làm công việc đào vàng suốt 45 năm, tôi hỏiông ấy vì sao lại quá tự tin trong việc tìm vàng như vậy. Ông trả lời: "Vàng ởmọi nơi. Nhưng hầu hết mọi người đều không được huấn luyện để nhìn thấynó."Và đó quả là sự thật. Đối với bất động sản, tôi có thể đi ra ngoài và trở vềvới bốn hay năm vụ giao dịch lớn trong một ngày, trong khi một người bìnhthường sẽ đi và không tìm thấy gì cả, cho dù cả hai cùng đến một vùng nhưnhau. Nguyên nhân là vì họ đã không dành thời gian để phát triển khả năngtài chính thiên bẩm của mình.10 bước để phát triển khả năng tài chính thiên bẩm của bạn - đây là quá trìnhphát triển một quyền năng mà Chúa đã ban cho bạn và nó sẽ thực sự là mộtquyền năng chỉ khi nào bạn có thể điều khiền được nó.1. TÔI CẦN LÝ DO HƠN LÀ MỘT THỰC TẾ:Sức mạnh của tinh thần. Nếu bạn hỏi mọi người xem họ có thích đượcgiàu có và tự do tài chính hay không, họ sẽ trả lời là "có". Nhưng con đườngnày có vẻ quá dài và phải leo quá nhiều đồi núi trong khi chỉ cần làm việckiếm tiền và trao số tiền còn dư cho người môi giới sẽ dễ dàng hơn rất nhiều.Có lần tôi gặp một cô gái trẻ ôm mộng có mặt trong đội bơi thi Olympic củaMỹ. Trong thực tế, cô gái phải thức dậy lúc 4 giờ sáng mỗi ngày để tập bơitrong 3 giờ trước khi đến trường. Cô không đủ thời gian để tham gia tiệctùng với bạn bè vào những tối thứ Bảy. Nhưng cô vẫn phải học và cố đạtđiểm cao như mọi người khác. Khi tôi hỏi điều gì đã thúc đẩy cô đến mức cósự hy sinh siêu phàm như vậy, cô nói một cách đơn giản: "Tôi làm điều đócho bản thân mình và cho những người mà tôi yêu mến. Chính tình yêu đãgiúp tôi vượt qua trở ngại và hy sinh."Một lý do hay một mục đích là sự kết hợp giữa cái "muốn" và cái "khôngmuốn". Khi người ta hỏi tôi nguyên nhân của việc muốn trở nên giàu có làgì, tôi thường trả lời: đó chính là sự kết hợp giữa những cảm xúc sâu sắc"muốn" và "không muốn".Tôi sẽ liệt kê ra vài ví dụ. Đầu tiên là cái "không muốn", vì nó tạo ra cái"muốn". Tôi không muốn phải làm việc đầu tắt mặt tối suốt đời. Tôi khôngthích phải làm một nhân viên suốt đời. Tôi không thích cha tôi luôn phải làmviệc vất vả suốt đời và bị lấy đi phần lớn những gì ông ấy làm ra cho đếnchết. Người giàu thì không như thế. Họ làm việc tích cực và truyền lại mọithứ cho con cháu mình. Bây giờ là đến cái muốn. Tôi muốn rảnh rỗi đi dulịch vòng quanh thế giới và sống theo ý thích của mình. Tôi muốn có thể làmđược như thế khi mình còn trẻ. Đơn giản là tôi muốn được tự do. Tôi muốnquản lý thời gian và cuộc sống của chính mình. Tôi muốn tiền bạc phải làmviệc cho tôi.Đó là những nguyên nhân sâu kín đã giúp tôi đứng dậy, bước đi tiếp saunhững thua cuộc và vấp ngã. Thế còn những ham muốn của bạn là gì? Nếuchúng không đủ mạnh mẽ, thực tế khó khăn của con đường trước mặt có thểsẽ khiến bạn nản lòng đấy.2. MỖI NGÀY TÔI ĐỀU CÓ NHỮNG LỰA CHỌNQuyền lực của sự chọn lựa. Đây là lý do chính khiến người ta muốn sốngtrong một đất nước tự do. Chúng ta muốn có quyền lựa chọn.Lúc nhỏ, tôi rất thích chơi cờ tỷ phú và khi đã trưởng thành tôi vẫn rất thíchchơi trò này. Tôi còn có một người cha giàu, người đã chỉ cho tôi thấy sựkhác biệt giữa tài sản và tiêu sản. Ngay từ lúc còn nhỏ, tôi đã quyết phải trởnên giàu có, và tôi biết tất cá những gì mình phải làm là học cách kiếm đượctài sản, những tài sản thực sự. Người bạn thân nhất của tôi, Mike, đã có sẵnmột cột tài sản trong tay mình, nhưng anh vẫn chọn phải học để giữ và pháttriển nó. Nhiều gia đình giàu có đánh mất tài sản ở các thế hệ sau, đơn giảnvì những thế hệ sau đó không được huấn luyện để trở thành những ngườiquản lý tài sản tốt.Với 90% dân số, giàu có sẽ đem đến "lắm rắc rối". Vì vậy mà họ nghĩ ranhững câu nói như: "Tôi không quan tâm đến tiền bạc", "Tôi sẽ không baogiờ làm giầu", "Tôi không phải lo lắng gì, tôi còn trẻ lắm", "Khi nào kiếm ratiền, lúc đó tôi sẽ nghĩ đến chuyện tương lai" hay "Chồng, vợ tôi mới là:người lo việc tài chính". Vấn đề của những câu nói trên là chúng cướp đi từnhững người chọn cách suy nghĩ như vậy 2 thứ: một là thời gian, tài sản quýnhất của bạn, và hai là sự học hỏi. Bạn không có tiền, đó không phải lý do đểbào chữa cho việc không chịu học. Nhưng đó là cái mà hàng ngày chúng talựa chọn, và thực hiện với toàn bộ thời gian, tiền bạc và cố nhét chúng vàođầu mình có là quyền lực của sự chọn lựa. Tất cả chúng ta đều được chọnlựa. Tôi đã chọn được giàu có, và mỗi ngày tôi đều lựa chọn như thế.HÃY ĐẦU TƯ VÀO VIỆC HỌC TRƯỚC TIÊN:Trên thực tế, cột tài sản thực sự duy nhất chính là trí óc của bạn, công cụquyền lực nhất mà bạn có khả năng chi phối. Khi tôi nói về quyền lực của sựlựa chọn, mỗi chúng ta đều đang chọn xem mình cần phải nhớ những gì khiđã đủ lớn. Bạn có thể xem MTV suốt ngày, đọc những tạp chí chơi gôn, họclàm đồ gốm hay đến một lớp học kế hoạch tài chính. Hầu hết mọi người đềuchỉ bỏ tiền ra mua sự đầu tư hơn là phải đầu tư vào việc học cách đầu tưtrước.Gần đây một người bạn của tôi, một phụ nữ giàu có, mới bị mất trộm. Têntrộm cuỗm mất một chiếc TV, VCR và không đụng đến một cuốn sách nào.Tương tự như vậy, 90% dân số mua máy truyền hình và chỉ có khoảng 10%mua sách dạy kinh doanh hay đầu tư về để nghiền ngẫm.Tôi rất thích đến những hội nghị chuyên đề. Năm 1973, tôi xem TV vàthấy quảng cáo về một hội nghị chuyên đề kéo dài 3 ngày về việc làm thếnào để mua bất động sản mà không phải trả tiền mặt. Tôi bỏ ra 385 $ đểtham dự và khóa học này đã đem lại cho tôi nhiều triệu đô la. Nhưng quantrọng hơn, nó đã đem sinh khí đến cho tôi. Tôi không phải làm việc gì trongsuốt quãng đời còn lại nữa chỉ nhờ một khóa học này. Mỗi năm tôi tham dựít nhất là 2 khóa như vậy.Tôi thích những cuốn băng ghi âm vì tôi có thể nhanh chóng quay lại từ đầu.Tôi đã nghe cuốn băng của Peter Lynch, có những điều ông ấy nói mà tôihoàn toàn không đồng ý. Thay vì tỏ ra kiêu ngạo và phê phán ông, tôibấm 1 nút "rewind" và nghe lại đoạn băng 5 phút của ông ít nhất là 20 lầnhay nhiều hơn nữa. Và bất thình lình, bằng cách làm cho đầu óc mình cởi mởhơn, tôi đã hiểu được tại sao ông ấy lại nói như thế. Giống như một phépthần thông vậy. Tôi cảm thấy dường như mình vừa mở được một cánh cửavào tư tưởng của một trong những nhà đầu tư lớn nhất thời đại. Tôi đã có thểhiểu thấu một cách sâu sắc nguồn tài nguyên học vấn và kinh nghiệm khổnglồ của ông.Kết quả thực tế là tôi vẫn giữ cách suy nghĩ cũ của mình, nhưng lại có thêmcách nhìn của Peter trong cùng một vấn đề hay tình huống tương tự. Tôi cóhai cách nghĩ thay vì chỉ một. Có thêm một cách phân tích vấn đề theokhuynh hướng khác quả là vô giá. Ngày nay tôi thường tự hỏi mình: "PeterLynch sẽ làm điều này như thế nào? Hay Donald Trump, Warren Buffett,George Soros, họ sẽ giải quyết thế nào?"Cách duy nhất có thể thâm nhập vào năng lực tinh thần khổng lồ của họlà cần phải khiêm tốn chịu khó tìm đọc hay lắng nghe những gì họ nói.Những người kiêu ngạo hay phê phán thường là những người có lòng tựtrọng thấp và luôn sợ mạo hiểm. Bạn thấy đó, khi học một điều gì mới, bạncần phải phạm sai lầm thì mới có thể hiểu thấu được tất cả những gì mìnhđang học.Nếu bạn đã đọc đến đây thì có lẽ sự kiêu ngạo đối với bạn không thànhvấn đề nữa rồi. Những người kiêu ngạo hiếm khi chịu đọc sách hay muabăng. Tại sao phải mua chứ? Họ là trung tâm của vũ trụ cơ mà.Rất nhiều người "thông minh" thường tranh cãi hay tỏ ra phòng thủ khi cómột ý kiến khác mâu thuẫn với cách nghĩ của họ. Trong trường hợp đó, cáigọi là sự thông minh, kết hợp với tính kiêu ngạo sẽ thành ra "sự không hiểubiết." Chúng ta đều tin rằng những người có học vấn cao là những ngườikhôn ngoan, nhưng bản cân đối thu chi của họ thường lại vẽ nên một bứctranh khác. Một người thực sự thông minh luôn chào đón những ý tưởngmới, vì chúng có thể bổ sung vào khối hòa hợp những ý tưởng được tích lũy.Lắng nghe quan trọng hơn nói. Nếu đó không phải là sự thật thì hẳn Chúa đãkhông ban cho chúng ta hai tai và chỉ có một miệng. Rất nhiều người nghĩbằng miệng, thay vì lắng nghe để tiếp thu những ý tưởng và triển vọng mới.Họ tranh cãi mà không chịu đặt một câu hỏi nào.Tôi không có tinh thần "Làm giàu nhanh" như thường thấy ở hầu hết nhữngngười chơi xổ số hay các con bạc trong sòng bạc. Có thể tôi có vốn rồi lạihết vốn, nhưng tôi được, một sự rèn luyện đáng kể. Nếu bạn muốn lái máybay, tôi khuyên bạn hãy đi học trước đã. Tôi luôn rất sửng sốt trước nhữngngười mua chứng khoán hay bất động sản mà không bao giờ đầu tư vào tàisản lớn nhất - bộ óc của họ. Chỉ mua một hai ngôi nhà không thể biến bạnthành một chuyên gia bất động sản được đâu.3. CHỌN BẠN CHO CẨN THẬN.Sức mạnh của sự giao thiệp. Trên hết, tôi không chọn bạn vì tình hìnhtài chính của họ. Tôi có những người bạn thực sự trung thành với cái nghèocũng như những người bạn có thể kiếm được hàng triệu đồng mỗi năm. Vấnđề là tôi học hỏi từ tất cả những người bạn của mình và ý thức được rằngmình đang cố gắng học hỏi họ.Ở đây có một khác biệt mà tôi muốn làm rõ. Tôi để ý thấy những người cótiền thường thích nói về chủ đề tiền bạc. Còn những người bạn mà tôi biết làđang gặp khó khăn về tài chính thì không thích nói đến chuyện tiền bạc, kinhdoanh hay đầu tư. Họ nghĩ rằng như thế là khiếm nhã hoặc không trí thức.Tôi học hỏi từ tất cả mọi người và tìm hiểu những gì mình không nên làm...Tôi có vài người bạn có thể phát triển được hơn một tỷ đô la chỉ trong mộtkhoảng thời gian nhắn. Ba người trong số họ cùng kể lại một hiện tượnggiống nhau: những người bạn nghèo của họ không bao giờ đến hỏi xem làmthế nào để được như thế, mà họ chỉ đến hỏi xin một trong hai thứ hoặc cảhai: 1. một số tiền nợ, hoặc 2. một công việc.CẢNH BÁO:Đừng nên nghe theo những người hay sợ hãi. Họ có thể rất đáng mến,nhưng khi nói đến chuyện tiền bạc, nhất là khi nói đến chuyện đầu tư thì họgiống những chú gà con cứ luôn miệng la "Trời sắp sập." Lúc nào họ cũngcó thể cho bạn biết tại sao một cái gì đó sẽ không có kết quả. Vấn đề là mọingười đều lắng nghe họ, nhưng những người chấp nhận các thông tin ảmđạm bất hạnh này một cách mù quáng cũng lại là những chú gà con, như thếthôiNếu bạn xem CNBC, mỏ vàng của các thông tin đầu tư, bạn sẽ thấy họthường có một danh sách những người được gọi là các "chuyên gia". Khimột chuyên gia nói thị trường sẽ sụp đổ người khác sẽ nói là thị trường sắpbùng nổ. Nếu khôn ngoan, bạn hãy lắng nghe cả hai người. Hãy giữ một đầuóc phóng khoáng vì cả hai chuyên gia đều đưa ra những điểm rất có lý...Có nhiều người bạn thân cố khuyên tôi nên tránh khỏi những vụ giaodịch. Vài năm trước một người bạn nói với tôi rằng anh ta rất hào hứng vì cóđược một tờ giấy chứng nhận gởi tiền với lãi suất 6%. Tôi nói anh ta là tôikiếm được đến 16% từ chính quyền nhà nước. Ngày hôm sau, anh ta gởicho tôi một bài báo nói rằng, việc đầu tư là rất nguy hiểm. Bây giờ hàng nămtôi nhận được 16% tiền lãi, còn anh ta vẫn chỉ có 6%.Có thể nói rằng một trong những điều khó nhất khi xây dựng tài sản là phảichân thực với chính mình và phải sẵn sàng không đi chung đường với đámđông. Bởi vì trong thị trường, một đám đông thường đến trễ và thường dễ bị"làm thịt". Nếu có một vụ làm ăn lớn được đăng ngay ở trang đầu của một tờbáo thì trong hầu hết các trường hợp là bạn sẽ đến trễ. Hãy tìm một vụ giaodịch mới. Như những người chơi lướt sóng thường nói: "Luôn luôn có nhữngcơn sóng khác." Những người hấp tấp bắt cho kịp một cơn sóng trễ thườngchỉ là những người đi dọn dẹp.Các nhà đầu tư khôn ngoan không cố điều chỉnh thị trường. Nếu bỏ lỡmột cơn sóng, họ sẽ tìm đợt sóng tiếp theo và vào đúng vị trí kịp thời khichúng đến. Điều này rất khó với hầu hết các nhà đầu tư vì phải mua một thứkhông được ưa chuộng quả là kinh khủng. Những nhà đầu tư nhút nhát cũnggiống như những con cừu đi thành đám đông. Hoặc chính sự tham lam lôikéo họ vào khi những nhà đầu tư khôn ngoan đã giành phần xong và đi mất.Những nhà đầu tư khôn ngoan bỏ vốn đầu tư khi nó còn chưa phổ biến. Họbiết rằng họ kiếm được lợi nhuận khi mua chứ không phải khi bán. Họ kiênnhẫn chờ đợi. Như tôi đã nói, họ không điều chỉnh thị trường. Cũng như mộtngười lướt sóng, họ phải vào vị trí sẵn sàng khi cơn sóng lớn kế tiếp sắp đến.Tất cả những điều này đều là "thương mại nội bộ". Có những dạng thươngmại nội bộ không hợp pháp và có những dạng thương mại nội bộ hợp pháp.Nhưng dù là dạng nào thì chúng vẫn là thương mại nội bộ. Khác biệt duynhất là bạn đang ở cách xa "nội bộ đến mức nào". Tiền bạc được làm từthông tin. Bạn muốn nghe nói về một cuộc bùng nổ sắp tới, tham gia vào haytách ra trước cuộc suy sụp kế tiếp? Tôi không nói rằng hãy làm điều đó mộtcách bất hợp pháp, nhưng bạn càng hay biết sớm thì bạn sẽ càng có nhiều cơhội tốt để kiếm được lợi nhuận với mức rủi ro tối thiểu. Đó là những điều màbạn bè có thể giúp bạn. Và đó chính là trí thông minh tài chính.4. NẮM VỮNG MỘT CÔNG THỨC RỒI HÃY HỌC MỘT CÔNGTHỨC MỚI:Quyền lực của việc học hỏi nhanh chóng. Muốn làm ra bánh mì, mỗingười làm bánh mì phải theo một công thức. Với việc kiếm tiền cũng vậy.Đó là lý do tại sao tiền còn được gọi là "bột nhão" (dough).Hầu hết chúng ta đã nghe câu nói: "Ăn thế nào thì người thế ấy". Tôi cómột câu tương tự: "Học thế nào thì người thế ấy." Nói cách khác, hãy cẩnthận với những gì bạn học tập và nghiên cứu, vì đầu óc bạn có khả năng tácđộng mạnh đến nỗi bạn sẽ trở thành những gì mà bạn đưa vào trí óc mình. Vídụ, nếu bạn học nấu ăn, bạn sẽ có khuynh hướng trở thành một đầu bếp. Nếukhông muốn làm đầu bếp nữa thì bạn phải đi học thêm một cái khác, ví dụnhư học ngành sư phạm. Sau khi nghiên cứu về việc giảng dạy, thường thìbạn sẽ trở thành một giáo viên. Và mọi chuyện cứ trôi đi như thế. Hãy lựachọn cẩn thận những gì mình muốn học.Khi nói về tiền bạc, phần lớn mọi người làm theo một công thức chungmà họ học được ở trường. Đó là làm việc để kiếm tiền. Một công thức mà tôithấy có ảnh hưởng rất lớn trên thế giới là mỗi ngày, hàng triệu người thứcdậy, đi làm, kiếm tiền, trả hóa đơn, cân bằng thu chi, mua ít công trái chungvà lại đi làm tiếp. Đó là công thức hay một phương pháp cơ bản.Nếu bạn mệt mỏi với những gì đang làm hay nếu bạn không kiếm đủtiền, đơn giản đó là lúc cần thay đổi công thức kiếm tiền của bạn.Khi 26 tuổi, tôi đến một lớp học cuối tuần có tên gọi "Làm thế nào để muanhững bất động sản bi tịch thu để thế nợ". Tôi học được một công thức. Điềukế tiếp là phải được rèn luyện để có thể áp dụng những gì mình đã học vàothực tế. Hầu hết mọi người đều khựng lại tại điểm này. Trong 3 năm, khi làmviệc với Xerox, tôi đã dùng thời gian rảnh của mình để học cách nắm vữngnghệ thuật mua bất động sản tịch thu thế nợ. Tôi làm ra vài triệu đô la bằngcông thức này nhưng với ngày nay thì như thế là quá chậm chạp và có quánhiều người đang thực hiện điều đó.Vì vậy sau khi nắm vững công thức đó, tôi tiếp tục tìm kiếm các côngthức khác. Trong nhiều lớp học, dù tôi không hề dùng đến những thông tinmình đã học trực tiếp nhưng vẫn luôn tìm kiếm những thông tin mới.Tôi tham gia những lớp học chỉ dành cho những nhà buôn gạo cội, nhữnglớp học cho những nhà buôn hàng tùy chọn cũng như những lớp học cho tấtcả mọi người muốn học. Tôi tách khỏi liên minh của mình, ở trong một cănphòng đầy những con người có học vị tiến sĩ vật lý nguyên tử và khoa họckhông gian. Tuy nhiên, tôi học được nhiều thứ làm cho việc đầu tư chứngkhoán và bất động sản của mình có ý nghĩa hơn và sinh lợi nhiều hơn nữa.Hầu hết những trường đại học mới thành lập và đại học công lập đều cólớp học về lập kế hoạch kế toán tài chính và đầu tư truyền thống. Đó lànhững nơi tuyệt vời để bắt đầu.Vì vậy, tôi luôn tìm kiếm một công thức nhanh chóng hơn. Đó là lý do tạisao dù cùng có một nền tảng khá thông thường nhưng trong một ngày tôi vẫncó thể làm ra nhiều tiền hơn nhiều người khác làm việc suốt đời.Còn một khía cạnh khác cần lưu ý. Thế giới thay đổi như vũ bão ngàynay không thèm xét đến phần nhiều những điều bạn biết, vì thường thìnhững điều bạn biết đều đã cũ mất rồi. Cái chính là bạn có thể học nhanh đếnmức nào. Kỹ năng này quả là vô giá. Nó vô giá vì nếu có thể, nó sẽ giúp bạntìm ra những công thức - phương pháp kiếm tiền nhanh hơn. Làm việc vất vảđể kiếm tiền chỉ là một công thức cũ mà người ta đã nghĩ ra vào thời thượngcổ.5. HÃY TRẢ CHO MÌNH TRƯỚCSức mạnh của kỷ luật bản thân. Nếu bạn không thể kiềm chế được chínhmình thì đừng cố làm giàu. Có thể gia nhập quân đội hay một tôn giáo nàođó để có thể tự kiềm chế chính mình. Thật chẳng có ý nghĩa gì khi đầu tư,kiếm tiền rồi lại quăng nó qua cửa sổ. Chính sự thiếu kỷ luật bản thân đã làmcho hầu hết những người trúng số bị phá sản sau khi trúng hàng triệu đô la.Chính sự thiếu kỷ luật bản thân đã làm cho những người được tăng lương lậptức đi ra ngoài và mua một chiếc xe hơi hay làm một chuyến du ngoạn vàsau đó thì mắc nợThật khó mà nói bước nào trong 10 bước này là quan trọng nhất. Nhưngtrên hết, đây có lẽ là bước khó thực hiện nhất nếu đó không phải là một phầnbản chất của bạn. Tôi dám nói rằng: chính sự thiếu kỷ luật cá nhân là nhân tốkhác biệt số 1 giữa người giàu, người nghèo và người trung lưu.Nói một cách đơn giản, những người có lòng tự trọng và tinh thần chịuđựng thấp đối với các áp lực tài chính sẽ không bao giờ giàu lên được.Như đã nói, tôi học được một bài học từ người cha giàu là "thế giới sẽ xôđẩy con đi". Thế giới xô đẩy những người thiếu khả năng tự kiềm chế và kỷluật bản thân, và đẩy họ trở thành nạn nhân của những người có kỷ luật riêngmình.Trong những lớp học kinh doanh mà tôi dạy, tôi thường nhắc mọi ngườikhông nên tập trung quá nhiều vào sản phẩm hay dịch vụ của mình mà hãytập trung vào việc phát triển kỹ năng quản lý. Ba kỹ năng quan trọng nhấtcần có để bắt đầu việc kinh doanh riêng là:1. Quản lý vòng quay tiền mặt.2. Quản lý nhân sự.3. Quản lý thời gian cá nhân.Có thể nói rằng ba kỹ năng quản lý trên được áp dụng cho mọi thứ chứkhông chỉ cho các doanh nghiệp, đó là ba vấn đề trong cuộc sống của mỗi cánhân, mỗi gia đình, mỗi công việc kinh doanh, mỗi tổ chức từ thiện, mỗithành phố hay mỗi quốc gia.Mỗi kỹ năng đều được nâng cao nhờ kỷ luật bản thân. Tôi không bao giờxem nhẹ câu nói của người cha giàu: "Hãy trả lương cho mình trước nhất."Như tôi đã nói, sự hiểu biết tài chính cho phép người ta đọc các con số, vàcác con số kể chuyện cho họ nghe. Nhìn vào bản kê thu nhập và bản cân đốithu chi của ai đó, tôi có thể thấy liệu một người hùng hồn nói "hãy trả chomình trước" có thực sự làm như những gì họ thuyết giáo hay không.Một bức tranh đáng giá bằng hàng ngàn lời nói. Vì vậy, một lần nữa hãyso sánh bản kê tài chính của những người trả lương cho mình trước vớinhững người khác.Có nhiều năm tháng trong đời tôi, vì một nguyên nhân nào đó mà vòng quaytiền mặt ít hơn rất nhiều so với các hóa đơn nhưng tôi vẫn luôn trả cho mìnhtrước. Các nhân viên kế toán của tôi kinh hoảng la lên: "Cơ quan thuế vụ sẽtống anh vào tù." "Anh sẽ không được dùng loại thẻ tín dụng này nữa đấy!""Người ta sẽ cắt điện mất!" Tôi vẫn cứ trả cho mình trước.Vì sao vậy? Vì đó là sức mạnh kỷ luật bản thân và sức mạnh của tinhthần, hay nói một cách bình dân hơn, đó là sự gan góc.Như người cha giàu đã dạy tôi trong tháng đầu tiên làm việc với ông ấy, hầuhết mọi người đều để cho thế giới xô đẩy mình đi. Hãy can đảm đi ngượcdòng nước và bạn sẽ giàu lên. Có thể bạn không yếu đâu, nhưng khi nói đếntiền bạc thì hầu hết mọi người đều trở nên nhút nhát.Dù luôn trả hóa đơn sau cùng nhưng tôi đủ khôn ngoan tài chính để khôngbị rơi vào một tình trạng khó khăn. Tôi không thích chịu những món nợ tiêudùng. Thực sự thì tôi có rất nhiều món tiêu sản, nhưng tôi không phải trả tiềncho chúng mà người khác phải trả cho các tiêu sản của tôi. Đó là nhữngngười thuê nhà. Vì vậy, quy luật đầu tiên khi trả lương cho mình trước làkhông để bị mắc nợ. Dù trả hóa đơn sau cùng nhưng tôi phải thu xếp sao chomình chỉ phải trả những hóa đơn nhỏ không quan trọng mà thôi.Thứ hai, khi thỉnh thoảng bị túng tiền, tôi vẫn trả cho mình trước. Tôi để chocác chủ nợ la làng lên. Tôi thích họ tỏ ra kiên quyết với mình. Vì sao vậy? Vìchính những người này đã giúp tôi. Họ buộc tôi phải đi ra ngoài và kiếmnhiều tiền hơn. Vì vậy mà tôi luôn trả cho mình trước, cứ đầu tư tiền bạc vàcứ để các chủ nợ la ó. Nói chung thì dù sao, tôi vẫn thường trả họ đúng hạnmà. Vợ chồng tôi có một uy tín tuyệt vời. Chúng tôi không để mình bị áp lựcphải sử dụng số tiền tiết kiệm hay thanh toán các cổ phần để trả những mónnợ tiêu dùng. Như thế là không thông minh tài chính.Vậy câu trả lời là:1. Đừng vướng vào những món nợ quá lớn mà bạn phải trả. Hãy chi phí ítthôi. Hãy xây dựng tài sản trước rồi hãy mua một ngôi nhà lớn hay một chiếcxe đẹp. Để bị kẹt vào vòng Rat Race là một điều không thông minh chút nào.2. Khi bị túng tiền, hãy để các áp lực đè xuống bạn làm nên chuyện và đừnglún sâu vào việc tiêu xài hay đầu tư quá mức. Hãy dùng áp lực để buộc thiêntư tài chính của bạn phải nghĩ ra những cách kiếm tiền mới và sau đó hãy trảhóa đơn đi đã. Hẳn sau đó bạn sẽ có thể tăng khả năng kiếm tiền cũng như tríthông minh tài chính của mình lên.Nhiều lần tôi đã bị kẹt vào tình trạng khó khăn tài chính và phải tìm cách tạora nhiều thu nhập hơn, trong khi vẫn trung thành bảo vệ những tài sản trongcột tài sản của mình. Nhân viên kế toán của tôi la làng lên và biến đi tìmcách trang trải, nhưng tôi vẫn như một người lính anh dũng bảo vệ Pháo đàiTài sản của mình.Người nghèo có những thói quen nghèo. Một thói quen xấu phổ biến là tính"xài hoang". Người giàu biết rằng chỉ nên tiết kiệm để làm ra nhiều tiền hơnchứ không phải để trả hóa đơn.Tôi biết những câu này nghe có vẻ thô bạo, nhưng như tôi đã nói, nếu bạnkhông cứng rắn với chính mình thì thế giới sẽ xô đẩy bạn đi.Nếu bạn không thích phải chịu áp lực tài chính thì hãy tìm một công thứccho riêng mình. Một công thức tốt là cắt giảm chi phí, cất tiền vào ngânhàng, trả thuế thu nhập, mua công trái bảo đảm và giữ mức sống trung bình.Nhưng điều này lại trái với quy luật "trả cho mình trước".Quy luật này không khuyến khích bạn tự hy sinh hay kiêng khem tàichính. Sống phải có thụ hưởng. Nếu bạn kêu gọi thiên tư tài chính của mình,bạn có thể tận hưởng những niềm vui trong cuộc sống, giàu có và thanh toánhết hóa đơn mà không phải hy sinh cuộc sống tươi đẹp của mình. Và đóchính là trí thông minh tài chính.6. HÃY TRẢ LƯƠNG HẬU HĨNH CHO NHỮNG NGƯỜI MÔI GIỚI:Sức mạnh của những lời khuyên tốt. Tôi thường thấy người ta treo mộttấm bảng trước nhà ghi là "Nhà bán". Hay tôi thấy trên TV ngày nay, nhiềungười tự nhận là "những nhà môi giới hạ giá."Người cha giàu dạy chúng tôi hãy làm theo điều ngược lại ông tin vàoviệc trả công hậu hĩnh cho những nhà chuyên môn, và tôi cũng làm theochính sách đó. Ngày nay, tôi có những luật sư, kế toán, những nhà môi giớibất động sản và những người mua bán cổ phần chứng khoán tuyệt vời. Vìsao vậy? Vì nếu những người này có chuyên môn giỏi thì sự phục vụ của họsẽ đem tiền đến cho bạn. Và họ càng làm ra nhiều tiền thì tôi sẽ càng làmđược nhiều tiền.Chúng ta đang sống trong thời đại thông tin. Thông tin là vô giá. Mộtngười môi giới chứng khoán có thể cung cấp thông tin cho bạn hay dành thờigian để hướng dẫn bạn. Có một số nhà môi giới chứng khoán sẵn sàng làmviệc này cho tôi. Một số người đã dạy tôi khi tôi có rất ít hay không có tiền,và cho đến ngày nay tôi vẫn còn làm việc với họ.Những gì tôi trả cho một người môi giới chứng khoán là quá bé nhỏ so vớisố tiền mà tôi kiếm được nhờ những thông tin họ cung cấp. Tôi thích nhữngngười môi giới bất động sản hay môi giới chứng khoán của tôi kiếm đượcnhiều tiền. Vì như vậy thường có nghĩa là tôi làm ra rất nhiều tiền.Một người môi giới giỏi sẽ tiết kiệm thời gian kiếm tiền cho tôi - ví dụnhư khi tôi mua một miếng đất trống với giá 9.000 $ và bán đi với giá25.000 $, nhờ đó mà tôi có thể mua được chiếc Porch nhanh hơn. Một ngườimôi giới là tai mắt thị trường của bạn. Họ ở đó mỗi ngày thế cho tôi. Và thayvì phải đến đó thì tôi có thể ở nhà chơi gôn.Cũng vậy, trong suy nghĩ của tôi, những người tự đi bán nhà không xemtrọng thời gian của mình. Tại sao tôi phải tiết kiệm vài đồng trong khi tôi cóthể dùng thời gian này để kiếm được nhiều tiền hơn hoặc dành thời gian để ởbên những người mình yêu mến? Điều tôi thấy buồn cười nhất là rất nhiềungười nghèo hay người trung lưu luôn cho tiền huê hồng nhà hàng từ 15 đến20% dù phục vụ có tệ cách mấy đi nữa, nhưng họ lại phàn nàn vì phải trả chongười môi giới từ 3 đến 7%. Họ thích cho tiền những người làm tăng chi phícủa họ, nhưng lại hà khắc với những người giúp họ phát triển tài sản.Như thế là không thông minh tài chính. Không phải tất cả các nhà môi giớiđều ngang tài ngang sức. Điều không may là hầu hết các nhà môi giới chỉ lànhững người bán hàng. Có thể nói rằng những người buôn bán bất động sảnlà những người tệ hại nhất. Họ buôn bán nhưng bản thân họ sở hữu rất ít haykhông hề có một bất động sản nào cả. Có một khác biệt rất lớn giữa ngườimôi giới nhà cửa và người môi giới đầu tư. Và điều đó là có thật với nhữngngười môi giới chứng khoán, ngân phiếu, quỹ công trái và bảo hiểm thườngtự gọi mình là nhà thiết kế tài chính. Cũng như trong truyện cổ tích, bạn phảihôn rất nhiều con ếch thì mới tìm ra một hoàng tử thực sự. Hãy ghi nhớ câunói cũ kỹ này: "Đừng bao giờ hỏi một người bán sách giáo khoa nếu bạn cầnmột cuốn sách giáo khoa."Khi phỏng vấn một nhà chuyên môn làm việc lãnh lương, đầu tiên là tôi phảitìm hiểu xem họ có bao nhiêu tài sản hay chứng khoán và họ phải trả thuếbao nhiêu phần trăm. Tôi áp dụng điều đó cho những luật sư thuế vụ cũngnhư kế toán viên của mình. Tôi có một kế toán viên có kinh doanh riêng. Côấy làm kế toán cho tôi nhưng cô ấy kinh doanh bất động sản. Tôi cũng từngcó một kế toán viên là một nhân viên kế toán kinh doanh nhỏ, nhưng anh takhông có bất động sản nào cả. Tôi đã thay anh ta vì chúng tôi không có cùngngành kinh doanh yêu thích.Hãy tìm một người môi giới mà bạn thực sự yêu thích. Nhiều người môigiới sẽ dành thời gian để huấn luyện bạn, và có thể họ sẽ là tài sản tốt nhấtbạn có được. Hãy đối xử tốt với họ và hầu hết họ sẽ tốt với bạn. Nếu tất cảnhững gì bạn nghĩ đến là cắt giảm huê hồng của họ thì tại sao họ phải đếnvới bạn chứ?Như tôi đã nói trước đây, một trong những kỹ năng quản lý quan trọng làquản lý nhân sự. Nhiều người chỉ quản lý được những người kém thôngminh hơn họ và có ít quyền lực hơn họ. Nhiều viên quản lý mãi mãi khôngđược thăng chức vì họ chỉ biết cách làm việc với những người dưới quyềnmà không biết cách làm việc với cấp trên. Kỹ năng thực sự là quản lý và trảlương hậu cho những người giỏi hơn mình trong một lĩnh vực kỹ thuật nàođó. Đó là lý do tại sao các công ty thường có một ban giám đốc. Bạn cũngnên như thế. Và đó chính là sự thông minh tài chính.7. HÃY LÀM MỘT "NGƯỜI TẶNG QUÀ DA ĐỎ":Khi những người da trắng đầu tiên đến định cư ở châu Mỹ, họ rất sửng sốtbởi nhiều nét văn hóa của người da đỏ châu Mỹ. Ví dụ nếu một người datrắng bị lạnh, người da đỏ sẽ đắp mền cho anh ta. Cứ tưởng đó là một mónquàn ên khi người da đỏ đòi lại cái mền anh chàng da trắng thường rất bựcmình. Người da đỏ cũng rất bực mình khi nhận ra rằng người da trắng khôngmuốn trả nó lại. Vì vậy mà ra đời thuật ngữ "Người da đỏ tặng quà.", Chỉđơn giản là một sự hiểu lầm về văn hóa thôi.Trong thế giới của những cột tài sản, làm một "người da đỏ tặng quà" làmột điều rất quan trọng đối với tài sản. Câu hỏi đầu tiên của những nhà đầutư sành điệu là: "Bao lâu thì tôi có thể lấy tiền lại?" Họ cũng muốn biết họ cóthể lấy không những gì, đó cũng là một phần công việc. Đó là lý do tại saonhững khoản ROI, hay tiền lời đầu tư (Return of and on Investment), là rấtquan trọng.Ví dụ, tôi tìm ra một số lô đất trong vùng đang bị tịch thu để thế nợ. Ngânhàng đòi giá 60.000 $, tôi đặt giá 50.000 $ và họ chấp nhận, đơn giản vìtrong cuộc đấu thầu, tôi đưa ngay một tờ séc 50.000 $. Họ biết rằng tôi đangnói chuyện nghiêm chỉnh. Hầu hết các nhà đầu tư sẽ nói: "Anh là trùm tưbản tiền mặt à?" "Nhận một giấy báo nợ có phải tốt hơn không?" Câu trả lờicho trường hợp này là không. Công ty đầu tư của tôi cho thuê nhà nghỉ mùađông, với cái giá 2.500 $ một tháng suốt 4 tháng mùa đông trong năm. Trongmùa vãn khách, ngồi nhà được cho thuê với giá 1.000 $ một tháng. Tôi lấylại vốn trong khoảng 3 năm. Giờ thì tôi sở hữu tài sản này, nó đổ tiền cho tôitừ tháng này qua tháng khác.Với chứng khoán cũng vậy. Thường thì người môi giới của tôi sẽ gọiđiện và khuyên tôi nên chuyển một lượng tiền đáng kể vào những cổ phầncủa một công ty mà anh ta cảm thấy nó sấp sửa đi một nước cờ làm tăng vọtgiá trị cổ phần, ví dụ như tuyên bố một sản phẩm mới chẳng hạn. Tôi sẽchuyển tiền vào trong thời gian khoảng một tuần đến một tháng, trong khigiá trị cổ phần đang tăng lên. Sau đó, tôi rút số vốn ban đầu ra và không phảilo lắng gì về sự dao dộng của thị trường nữa, vì số vốn ban đầu đã quay vềvà sẵn sàng làm việc với những tài sản khác. Vì vậy mà tiền tiếp tục đi vàorồi đi ra, và tôi sở hữu một tài sản hoàn toàn tự do về mặt kỹ thuật.Thực sự là rất nhiều lần tôi bị mất tiền. Nhưng tôi chỉ chơi với số tiền màtôi có thể để mất. Có thể nói rằng trung bình 10 lần đầu tư thì tôi đánh trúngđích hai hoặc ba lần, năm hoặc sáu lần là không được gì cả, còn thì sẽ thuamất hai hay ba lần. Nhưng tôi giới hạn số thua lỗ của mình chỉ trong số tiềntôi có vào lúc đó.Với những người ghét phải mạo hiểm, họ bỏ tiền vào ngân hàng. Và nói chocùng thì tiết kiệm vẫn tốt hơn không làm gì cả. Nhưng cần phải mất thời gianrất lâu mới có thế lấy tiền lại được, và trong hầu hết trường hợp, bạn chẳngđược nhận không thứ gì cả.Trong mỗi vụ đầu tư của tôi, luôn phải có một bề nổi, một cái gì đó khôngmất tiền. Một kho dự trữ nhỏ, một mảnh đất trống, một ngôi nhà, một cổphần chứng khoán, một cao ốc văn phòng. Và đó phải là một ý tưởng ít mạohiểm hay giới hạn rủi ro. Có những cuốn sách viết riêng về chủ đề này nêntôi không muốn nhắc đến ở đây. Ray Kroc, hay ông chủ của tập đoànMcdonald s nổi tiếng, bán hamburger không phải vì ông thích ăn hamburgermà vì ông muốn có không những bất động sản dưới các đặc quyền của côngty.Vì vậy những nhà đầu tư khôn ngoan phải nhìn xa hơn ROI (tiền lời đầu tư).Một khi đã lấy tiền lại, bạn phải có thêm những tài sản khác mà không phảimất tiền. Như thế mới là thông minh tài chính.8. TÀI SẢN XA XỈ PHẨMSức mạnh của việc tập trung. Con của bạn tôi có một thói quen rất xấu làhay đốt sạch đến đồng cuối cùng trong túi. Mới 16 tuổi nó đã muốn có chiếcxe hơi của riêng mình với lý do: "Tất cả bạn bè con đều được cha mẹ muacho xe hơi riêng." Thằng bé muốn lấy số tiền tiết kiệm của nó và đổi hếtthành tiền mặt. Khi đó thì cha nó gọi điện cho tôi. "Theo anh, tôi có nên cho nó làm thế không? Hay tôi nên làm như những bậcphụ huynh khác là mua hẳn chiếc xe cho nó?"Tôi trả lời: "Điều đó sẽ làm giảm áp lực cho anh trong một tương lai gần,nhưng làm như thế, anh sẽ dạy nó điều gì trong tương lai xa? Anh thử dùngcái mong muốn có một chiếc xe này và khuyến khích con mình học được cáigì đó xem sao?"Hai tháng sau, tôi gặp lại anh ta và hỏi. "Con trai anh có chiếc xe mới chưa?""Chưa. Nhưng tôi đã cho nó 3.000 $ để mua xe. Tôi nói nó hãy dùng số tiềnnày thay vì dùng tiền tiết kiệm học đại học của nó."Tôi nói: "À, anh thật rộng rãi đấy!""Không đâu. Tôi cho nó số tiền này với một điều kiện. Tôi đã làm theo lờikhuyên của anh, lợi dụng khao khát muốn mua xe của nó để nó có thể họcđược cái gì đó.""Thế điều kiện gì?""À, đầu tiên chúng tôi mở bộ đồ chơi của anh ra, trò chơi "Vòng quay tiềnmặt" ấy mà. Chúng tôi chơi và thảo luận rất lâu về cách sử dụng tiền bạc saocho khôn ngoan. Sau đó tôi đặt mua dài hạn tờ báo Wall Street Journal vàmột số sách về thị trường chứng khoán cho nó.""Rồi sao nữa?""Tôi bảo 3.000 $ này là của nó, nhưng nó không được trực tiếp dùng số tiềnnày để mua xe. Nó có thể dùng đế mua bán chứng khoán, tìm một người môigiới chứng khoán riêng và khi nó đã làm ra được 6.000 $ từ 3.000 $ này thìnó có thể dùng phân nửa để mua xe và phân nửa để dành đến khi vào đạihọc."Tôi hỏi: "Và kết quả thế nào?""À, ban đầu nó buôn bán rất may mắn, nhưng vài ngày sau thì thua hết sốlời. Sau đó nó lại có tiền lãi. Đến hôm nay thì nó chỉ còn khoảng 2.000 $thôi, nhưng số tiền lãi thì đang tăng lên. Nó đã đọc tất cả những cuốn sáchtôi mua và nó còn đến thư viện mượn thêm những cuốn khác nữa. Nó đọcngấu nghiến tờ Wall Street Journal, tìm các hướng dẫn và đã biết xem CNBCthay vì MTV. Sắp tới chắc nó chỉ còn 1.000 $ thôi, nhưng số lợi tức vànhững gì nó học được thì rất nhiều. Nó biết là nếu làm mất tiền, nó sẽ phải đibộ thêm 2 năm nữa. Nhưng dường như nó không còn quan tâm gì đếnchuyện đó cả. Thậm chí nó còn tỏ ra không hứng thú với cái xe hơi vì nó đãtìm được một trò chơi khác vui hơn nhiều!"Tôi hỏi: "Thế nếu nó làm mất hết tiền thì sao?""Đã phóng lao thì phải theo lao thôi. Chẳng thà tôi để nó mất mọi thứ lúcnày còn hơn là chờ đến khi nó bằng tuổi chúng ta rồi mới bắt nó phải mạohiểm. Vả lại, 3.000 $ này là số tiền tốt nhất mà tôi đầu tư cho việc học củanó. Những gì nó đã học sẽ giúp ích cho nó suốt đời, và có vẻ như nó đã bắtđầu biết coi trọng tiền bạc. Tôi nghĩ nó sẽ không còn đốt đến đồng xu cuốicùng trong túi nữa đâu."Như tôi đã nói trong phần "Trả cho mình trước", nếu một người khôngnắm được sức mạnh kỷ luật bản thân thì tốt nhất là đừng nên làm giàu.Trong thời gian đầu, quá trình phát triển vòng quay tiền mặt từ cột tài sảntrên lý thuyết là rất dễ dàng, nhưng chính sức chịu đựng tinh thần khi điềukhiển tiền bạc mới là chuyện khó. Trong thế giới tiêu dùng ngày nay, nhữngquyến rũ bên ngoài rất dễ đẩy tiền của chúng ta qua cột tiêu sản. Vì sự chịuđựng tinh thần kém mà tiền bạc chảy ra ở nơi có sức kháng cự yếu nhất. Đólà nguyên nhân của cái nghèo và việc phải vật lộn với tài chính.Tôi đã đưa ra nhiều ví dụ số học về sự thông minh tài chính, nhưng trongtrường hợp này, chính khả năng chỉ huy tiền bạc mới làm ra tiền. Nếu chúngta cho 100 người mỗi người 10.000 $ vào đầu năm thì theo tôi, đến cuối nămmọi chuyện sẽ như sau:80 người sẽ không còn gì cả. Sự thật thì nhiều người sẽ phải mang nhữngmón nợ lớn vì họ trả tiền mặt cho những chiếc xe hơi, tủ lạnh, TV, VCR haymột kỳ nghỉ nào đó.16 người sẽ tăng được số 10.000 $ này khoảng 5% đến 10%.4 người sẽ có thể tăng đến 20.000$ hay lên đến hàng triệu đô la. Giống nhưmọi người khác, tôi cũng thích những thứ đồ xa xỉ phẩm. Khác biệt ở chỗ làmột số người mua những thứ xa xỉ phẩm này bằng thẻ tín dụng. Nó là mộtcái bẫy "đứng núi này trông núi nọ." Với rất nhiều người khi muốn mua mộtchiếc Porsche, cách dễ nhất là gọi điện cho ngân hàng vay nợ. Còn tôi, thayvì chọn cách tập trung vào cột tiêu sản, tôi chọn sẽ tập trung vào cột tài sảncửa mình.Như một thói quen, tôi biến những mong muốn được tiêu xài thành nguồncảm hứng thúc đẩy thiên tư tài chính của mình trong việc đầu tư.Ngày nay, chúng ta thường mượn tiền để có được những thứ ta muốn thay vìtập trung lo kiếm tiền. Cách này quả là dễ dàng hơn trong thời gian ngắnnhưng lại vất vả hơn trong thời gian dài. Đó là một thói quen xấu mà chúngta, dù là một cá nhân hay một quốc gia, cũng thường xuyên mắc phải.Bạn huấn luyện mình và những người thân làm chủ tiền bạc càng sớmchừng nào thì càng tốt chừng nấy. Tiền bạc là một quyền lực hùng mạnh.Không may là người ta thường để cho sức mạnh của tiền bạc chống lại mình.Nếu bạn có một trí thông minh tài chính không cao, bạn sẽ không thể giữđược tiền. Nó sẽ khôn ngoan hơn bạn. Mà nếu tiền bạc khôn ngoan hơn bạnthì bạn sẽ phải làm việc cho nó suốt đời. Để làm chủ tiền bạc, bạn cần phảikhôn ngoan hơn nó. Khi đó tiền sẽ làm theo những gì bạn yêu cầu. Nó sẽtuân lệnh bạn. Thay vì phải làm một nô lệ cho đồng tiền, bạn sẽ là chủ nhâncủa nó. Đó chính là sự thông minh tài chính.9. CẦN CÓ NHỮNG ANH HÙNG.Sức mạnh của chuyện thần thoại. Khi còn nhỏ, tôi rất khâm phục WillieMay, Hank Aaron, Yogi Berra. Họ là những người anh hùng. Là một đứa trẻ,tôi muốn được như họ. Tôi muốn biết mọi thứ về họ vì tôi muốn được giốngnhư họ. Khi còn là một đứa trẻ 9 - 10 tuổi, mỗi lần đánh bóng hay chụpbóng, tôi không còn là tôi nữa. Tôi trở thành Yogi hay Hank. Đó là mộttrong những cách học có tác động mạnh nhất mà khi lớn lên chúng ta thườngđể mất. Chúng ta làm mất những người anh hùng cửa mình. Chúng ta làmmất sự ngây thơ của mình.Hôm nay, tôi nhìn bọn trẻ chơi bóng chày ở gần nhà. Trên sân bóng,chúng không còn là Johny bé bỏng nứa, chúng là Michael Jordan, SirCharles hay Clyde. Bắt chước hay tranh đua với những người hùng của mìnhlà một cách học thực sự mạnh mẽ. Và đó là lý do tại sao khi một người nhưO. J. Simpson đánh mất danh dự, nhiều người đã la ó kịch liệt. Có nhiều thứcòn hơn cả một phiên tòa xử án. Đó là sự mất đi một anh hùng. Nhiều ngườiđã lớn lên với họ, kính trọng họ và muốn được giống như họ. Thế mà bấtthình lình, ta phải giũ sạch mình ra khỏi con người ấy.Khi lớn hơn, tôi có thêm những anh hùng khác. Tôi có những người hùngchơi gôn như Peter Jacobsen, Fred Couples và Tiger Woods. Tôi bắt chướcnhững cú đánh của họ và cố sức đọc tất cả những gì nói về họ. Tôi cũng cónhững người hùng như Donald Trump, Warren Buffett, Peter Lynch, GeorgeSoros và Jim Rogers. Lớn hơn chút nữa, tôi biết về cuộc sống của họ cũngnhư tôi biết ERA và RBI của những người hùng bóng chày của tôi vậy. Tôilàm theo những gì mà Warren Buffett đầu tư vào và đọc mọi thứ nói về quanđiểm của ông đối với thị trường. Tôi đọc sách của Peter Lynch để hiểu ôngchọn các cổ phần như thế nào. Và tôi đọc sách nói về Donald Trump, cố tìmhiểu xem ông thương lượng và dàn xếp các vụ giao dịch ra sao.Cũng như khi tôi cảm thấy mình không phải là mình lúc sắp đánh bóng,khi đang nghiên cứu thị trường hay đang điều đình một vụ giao dịch, trongtiềm thức, tôi luôn hành động với sự bạo dạn của Trump. Hay khi phân tíchmột khuynh hướng, tôi nhìn nó như thể Peter Lynch đang nhìn vậy. Khi cónhững người hùng, chúng ta có thể rút ra được một nguồn lực ghê gớm từthiên tư của chính mình. Nhưng những người hùng còn làm được nhiều việchơn là chỉ truyền cảm hứng cho chúng ta. Họ làm cho mọi thứ trở nên dễdàng.Chính việc làm cho mọi thứ dễ dàng hơn đã thuyết phục chúng ta muốn làmđược như họ. "Nếu người khác làm được thì mình cũng làm được." Khi nóiđến chuyện đầu tư, rất nhiều người cảm thấy việc đó quá khó khăn. Thay vàođó, hãy đi tìm một người anh hùng có thể làm cho mọi chuyện có vẻ dễ dànghơn.10. HÃY DẠY VÀ BẠN SẼ ĐƯỢC HỌCSức mạnh của việc cho đi. Cả hai người cha của tôi đều là giáo viên.Người cha giàu đã dạy tôi một bài học mà tôi đem theo suốt đời, đó là sự cầnthiết của lòng từ thiện hay sự cho đi. Người cha có học thức cao cho tôi rấtnhiều thời gian và kiến thức, nhưng gần như không bao giờ cho tiền. Như tôiđã nói, ông bảo rằng ông sẽ cho nếu ông có tiền dư. Dĩ nhiên là rất hiếm khicó một số dư nào.Người cha giàu cho cả tiền lẫn sự giáo dục. Ông tin tưởng chắc chắn vàoviệc chịu thuế thập phân. Ông luôn nói: "Nếu bạn muốn có cái gì đó, bạnphải cho đi trước đã."Nếu chỉ được ghi lại một ý tưởng cho bạn, tôi sẽ ghi lại câu nói đó. Mỗi khibạn cảm thấy mình đang "nghèo" hay đang "cần" một cái gì đó, trước tiênhãy cho đi cái mình muốn và nó sẽ trở lại gấp nhiều lần. Đó hoàn toàn là sựthật đối với tiền bạc, tình bạn, mình yêu hay chỉ một nụ cười. Tôi biếtthường không ai muốn làm thế cả, nhưng với tôi điều đó luôn xảy ra. Tôi tinvào quy luật có đi có lại và tôi cho đi những gì tôi muốn.Tôi muốn có tiền nên tôi cho tiền, và nó quay lại gấp nhiều lần. Tôi muốnbuôn bán nên tôi giúp người khác buôn bán và tôi có thể bán được hàng. Tôimuốn có cơ hội gặp gỡ nên tôi giúp người khác giao tiếp, và như một phépthần, những cơ hội gặp gỡ lại đến với tôi. Có một câu nói cổ xưa: "Chúakhông cần phải nhận, nhưng con người lại cần phải cho."Người cha giàu thường nói: "Người nghèo tham lam hơn người giàu."Ông giải thích rằng một người giàu thường cung cấp cái gì đó mà nhữngngười khác cần có. Suốt những năm tháng trong đời, mỗi khi tôi cảm thấytúng quẫn, thiếu tiền hay cần giúp đỡ, tôi chỉ đơn giản đi ra ngoài hay suynghĩ xem mình muốn gì và quyết định cho nó đi. Và khi tôi cho đi, nó luônluôn quay lại.Điều này nhắc tôi nhớ lại câu chuyện về một anh chàng ngồi trong đêmlạnh giá với một đống củi trên tay, anh ta hét lên với cái lò sưởi phệ bụng:"Khi nào mày cho tao một ít lửa thì tao mới bỏ cui vào." Và mỗi khi nói đếntiền bạc, tình yêu, hạnh phúc, buôn bán hay giao dịch, mong bạn hãy nhớrằng: đầu tiên phải cho đi cái bạn muốn và rồi nó sẽ quay lại. Thường thì chỉcần quá trình suy nghĩ xem tôi muốn gì và làm sao để đem cho người khácnhững gì tôi muốn cũng đủ làm phát sinh một dòng chảy hào phóng. Mỗi khicảm thấy người ta không cười với mình, tôi mỉm cười với họ và nói: "Xinchào" và như một phép màu bỗng có nhiều người mỉm cười với tôi. Quảthực thế giới chỉ là một tấm gương để soi lại chính mình.Vì vậy mà tôi nói: "Hãy dạy mọi người và bạn sẽ được học." Tôi thấyrằng mình càng nhiệt tình dạy cho những người muốn học thì mình càng họcđược nhiều hơn. Nếu muốn học về tiền bạc, hãy dạy điều đó cho người khác.Một dòng tư tưởng mới và những điều đặc biệt tốt đẹp hơn sẽ đến với bạn.Cũng có đôi lúc tôi cho đi và không có gì quay lại hay những thứ nhận đượclại không phải thứ tôi muốn. Nhưng sau khi xem xét và tự vấn mình kỹ hơn,tôi thấy rằng trong những trường hợp như thế, thực sự tôi đã cho để nhận chứkhông phải là cho để mà cho.Cha tôi dạy các giáo viên và ông trở thành một giáo viên đứng đầu.Người cha giàu luôn dạy những người trẻ tuổi cách kinh doanh của ông. Khinhìn lại, chính sự rộng rãi cùng những gì họ biết đã làm cho họ khôn ngoanhơn. Trong thế giới này có những quyền lực mạnh mẽ hơn chúng ta rấtnhiều. Bạn có thể tự mình đạt được chúng, nhưng với sự giúp đỡ của nhữngquyền lực này thì mọi việc sẽ dễ hơn nhiều. Tất cả những gì bạn cần là phảirộng rãi với những gì mình có, và các quyền lực sẽ rộng rãi lại với bạn.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoBiên dịch: Thiên KimChương 10Một số việc phải làmVẫn còn muốn nhiều hơn? Đây là một số việc phải làmNhiều người không thoả mãn với 10 bước trên của tôi. Họ thâys chúngtriết lý hơn là hành động. Tôi nghĩ rằng hiểu được triết lý cũng quan trọngnhư hành động vậy. Có nhiều người muốn làm mà không suy nghĩ và cónhững người chỉ muốn nghĩ mà không muốn làm.Vì vậy với những người "muốn làm" những gì bắt đầu, tôi xin chia sẻvới bạn một số điều tôi đã làm dưới dạng tóm tắt: hãy ngừng làm những gìbạn đang làm. Nói cách khác, hãy nghỉ tay một chút và suy nghĩ cái gì tiếntriển còn cái gì không tiến triển. Một định nghĩa của sự điên rồ là làm cùngmột việc nhưng lại mong có được một kết quả khác.Hãy ngưng những gì không tiến triển và tìm xem có gì mới để làmkhông. Hãy tìm kiếm những ý tưởng mới. Để có những ý tưởng đầu tư, tôi điđến nhà sách và tìm những cuốn sách nói về các chủ đề khác nhau. Tôi gọichúng là các công thức. Tôi mua những cuốn sách "làm thế nào để..." nói vềnhững công thức mà tôi không biết gì về chúng cả. Ví như trong hiệu sách,tôi tìm thấy cuốn "16 giải pháp phần trăm" của Joel Moskowitz. Tôi muacuốn sách và đem về đọc.HÀNH ĐỘNG!Ngày kế tiếp, tôi làm theo chính xác những gì cuốn sách đã nói. Từngbước một. Tôi tìm những mối hời bất động sản trong văn phòng luật sư vàngân hàng. Hầu hết mọi người không bắt tay vào hành động, hoặc họ mảinghe theo những điều người khác bàn tán về công thức mới mà họ nghiêncứu. Người hàng xóm của tôi cho tôi biết những lý do tại sao "giải pháp16%" sẽ không tiến triển. Tôi không nghe anh ta vì anh ta chưa bao giờ làmđiều đó cả.Hãy tìm một người đã từng làm những gì bạn muốn làm. Rủ họ đi ăn trưa.Hỏi họ những mẹo nhỏ, những kỹ xảo trong kinh doanh. Về tờ chứng nhậnthuế bảo đảm 16%, tôi đã đến sở thuế trong tỉnh và tìm một nhân viên làmviệc ở đó. Tôi thấy cô ấy cũng đang đầu tư vào thuế bảo đảm. Ngay lập tứctôi mời cô đi ăn trưa. Cô ấy vui vẻ nói mọi thứ cô biết và phải làm điều đónhư thế nào. Sau bữa trưa, cô đã dành suôt buổi chiều để chỉ vẽ cho tôi.Ngày hôm sau, nhờ sự giúp đỡ của cô mà tôi tìm được hai tài sản lớn và bắtđầu tích luỹ được 16% lợi nhuận kể từ đó. Chỉ mất một ngày để đọc sách,một ngày để bắt tay vào việc, 1 giờ ăn trưa và 1 ngày để kiếm được 2 vụ giaodịch lớn.Hãy đến lớp học. Tôi tìm trong thông báo thông tin về những lớp học mớimà mình quan tâm. Nhiều lớp không phải mất tiền hay chỉ phải tốn một chiphí nhỏ. Tôi cũng tham gia và trả chi phí cho những hội nghị chuyên đề lớnvề những điều mình muốn học. Tôi giàu có và không phải làm việc vất vả,đơn giản là nhờ những khoá học này. Có nhiều người bạn không tham giahọc, họ bảo tôi lãng phí tiền bạc, sonng họ vẫn phải nai lưng ra làm việc.Hãy ra giá. Khi muốn có một mảnh bất động sản, tôi xem xét nhiều tài sảnvà viết vài dòng ra giá. Nếu bạn không biết một cái giá "hợp lý" là gì thì tôicũng không biết. Đó là công việc của các nhânviên bất động sản thực sự. Họđưa ra cái giá. Tôi chỉ phải làm càng ít việc càng tốt.Một người bạn muốn tôi chỉ cho cô ấy cách mua nhà. Vào ngày thứ 7, côấy và một nhân viên cùng tôi đi xem xét 6 căn hộ. Bốn căn rất tệ hại, nhưnghai căn còn lại thì khá tốt. Tôi bảo cô ấy hãy ra giá cho cả 6 căn, nhưng chỉđưa ra nửa giá tiền chủ nhà đòi hỏi mà thôi. Cô gái và người nhân viên suýtnữa lên cơn đau tim. Họ nghĩ như thế thật kiếm nhã và xúc phạm người bán,nhưng tôi cho rằng thực sự là anh chàng nhân viên kia không muốn phải làmviệc vất vả quá. Vì vậy họ không làm gì cả và tiếp tục đi tìm một vụ giaodịch khác tốt hơn.Không có chuyện ra giá gì hết, và cô bạn của tôi vẫn còn đang tìm kiếmmột vụ giao dịch đúng đắn, với 1 cái giá hợp lý. Như thế bạn sẽ không biếtgiá hợp lý là bao nhiêu cho đến khi bên kia muốn giao dịch với bạn. Hầu hếtngười bán hàng đều ra giá cao. Rất hiếm khi một người bán hàng đòi cái giáthấp hơn giá trị thực của nó.Bài học rút ra từ câu chuyện này: hãy ra giá. Ai không phải là một nhàđàu tư thường không biết cái cảm giác khi bán một thứ gì đó như thế nào.Tôi có một mảnh bất động sản mà tôi muốn bán hàng tháng nay, và tôikhông quan tâm đến việầocí giá thấp đến mức nào. Người ta có thể ra giábằng 10 con lợn và tôi cũng rất hài lòng. Không phải là vì cái giá mà là vì cóngười quan tâm đến nó. Có thể tôi sẽ phản đối nếu phải trao đổi với mộtnông trại chăn lợn. Nhưng trò chơi này hoạt động như thế đó. Trò chơi muabán này rất vui thú. Hãy nhớ điều đó. Nó rất vui thú và nó chỉ là một trò chơithôi. Hãy ra giá và sẽ có ai đó trả lời: "Được thôi".Và tôi luôn chào giá với một ước khoản giải thoát. Trong bất động sản,tôi dùng những từ ngữ như "với sự đồng ý của cộng sự kinh doanh". Tôikhông bao giờ nói rõ cộng sự kinh doanh của tôi là ai. Hầu hết mọi ngườikhông biết rằng cộng sự khinh doanh của tôi chính là con mèo trong nhà.Nếu họ chấp nhận cái giá mà mà tôi lại không muốn vuh giao dịch này nữa,tôi sẽ gọi điện về nhà nói chuyện với con mèo của mình. Tôi nói những điềungớ ngẩn như thế để bạn thấy rằng trò chơi này dễ dàng và đơn giản đếnmức vớ vẩn. Rất nhiều người làm cho mọi chuyện phức tạp lên và khiếnchúng trở nên nghiêm trọng quá mức.Tìm một vụ giao dịch có lợi, một việc kinh doanh đúng đắn, những conngười thích hợp, những nhà đầu tư tốt hay bất cứ cái gì cũng đều như mộtcuộc hẹn. Bạn phải tiếp cận thị trường, nói chuyện với nhiều người, trả giánhiều, thương lượng, phản đối và chấp nhận. Tôi biết có những người chỉngồi nhà chờ điện thaọi reo, nhưng trừ ohi bạn là Cindy Crawford hay TomCrúie, nếu không tốt nhất bạn nên đi ra chợ, hoắc ra siêu thị. Tìm kiếm ragiá, phản đối, thương lượng rồi chấp nhận toàn bộ quá trình diễn biến củagần như mọi việc trên đời.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoBiên dịch: Thiên KimPhần kếtCảm ơn bạn đã đọc cuốn sách này. Tôi hy vọng nó sẽ cung cấp cho bạn mộtsố hiểu biết về việc sử dụng sức mạnh của tiền bạc để làm việc cho mình.Ngày nay, chúng ta cần thông minh tài chính hơn chỉ đơn giản là để tồn tại.Ý tưởng cho rằng phải có tiền mới làm ra tiền được là suy nghĩ của nhữngngười quá ngây thơ về tài chính. Điều đó không có nghĩa là họ không thôngminh. Đơn giản là họ chưa học được khoa học kiếm tiền.Tiền chỉ là một quan niệm. Nếu muốn có nhiều tiền hơn, bạn chỉ cần thayđổi cách suy nghĩ của mình. Tất cả những người tay trắng làm nên, đều bắtđầu rất ít ỏi bằng một ý tưởng sau đó biến nó thành một cái gì đó thật to lớn.Việc đầu tư cũng giống như vậy. Chỉ cần một ít tiền để bắt đầu và lớn lên.Tôi thấy rất nhiễu người theo đuổi một vụ giao dịch suốt đời hoặc cố gắngtích lũy thật nhiều tiền để có được một vụ làm ăn lớn. Nhưng với tôi, điều đóquả là điên khùng. Tôi rất thường gặp những nhà đầu tư ngây thơ bỏ nhữngquả trứng lớn nhất vào một cái giỏ và nhanh chóng để mất hết. Có thể họ lànhững nhân viên tốt, nhưng họ không phải những nhà đầu tư giỏi.Một vốn học và sự từng trải về tiền bạc là rất quan trọng. Hãy bắt đầu thậtsớm. Hãy mua những cuốn sách. Hãy đến các hội thảo. Hãy luyện tập. Hãybắt đầu nhỏ thôi. Tôi đã biến 5.000 $ tiền mặt thành 1 triệu đô la tài sản cóthể tạo ra vòng quay tiền mặt hàng tháng là 5.000$ chỉ trong sáu năm.Nhưng tôi bắt đầu học tập từ khi mình còn là một đứa trẻ. Tôi khuyến khíchbạn nên học vì chuyện đó không khó khăn gì. Thực sự điều đó rất dễ, mộtkhi bạn đã hiểu được nó.Tôi nghĩ tôi đã nói rất rõ mọi chuyện với bạn trong cuốn sách này. Chínhnhững gì trong đầu bạn sẽ quyết định những gì trong tay bạn. Tiền chỉ là mộtquan niệm. Có một cuốn sách rất hay tên là "Suy nghĩ là Làm Giàu." Cái tựacủa nó không phải là "Làm Việc là Làm Giàu." Hãy học cách khiến tiền bạclàm việc cho bạn và cuộc sống của bạn sẽ trở nên dễ dàng hơn, hạnh phúchơn. Ngày hôm nay, đừng cố chơi cho an toàn nữa, hãy chơi cho thật khônngoan.HÃY TIẾP TỤC HỌCBạn đã học 6 bài học cơ bản mà Người Cha giàu dạy tôi về tiền bạc, tôimuốn bạn hãy suy nghĩ và hiểu biết sâu hơn về những bài học này.HÃY HÀNH ĐỘNG!Tất cả các bạn đều được ông Trời ban tặng 2 món quà quý giá: trí óc vàthời gian. Bạn có quyền làm mọi điều mình muốn với cá hai thứ này. Vớimỗi đồng tiền trong tay, bạn và chỉ có bạn mới có khả năng quyết định sốphận của mình. Nếu sử dụng nó một cách vô ích, bạn đã lựa chọn cái nghèo.Nếu dùng nó vào những tiêu sản, bạn chọn trở thành một người trung lưu.Hãy đầu tư nó vào trí óc và học cách kiếm được tài sản, bạn sẽ trở thành mộtngười giàu có, đạt được những mục đích và có một tương lai tươi sáng. Sựlựa chọn là của bạn và chỉ của riêng bạn. Mỗi ngày, với mỗi đồng tiền, bạnđang quyết định xem mình sẽ trở nên giàu nghèo hay trung bình.Hãy chia sẻ những kiến thức này với con cái bạn, và bạn sẽ chuẩn bị chochúng bước vào một thế giới đang thay đổi đừng ngày. Không ai có thể làmđiều đó thay bạn được.Bạn và tương lai của các con bạn sẽ được quyết định bởi những lựa chọn củangày hôm nay chứ không phải của ngày mai.Chúng tôi mong rằng bạn sẽ làm giàu nhanh chóng và hạnh phúc hơn nhiềuvới một món quà thần thoại này, đó chính là cuộc sống.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Tạ Nguyễn Tấn TrươngTập II - Để được thoải mái về tiền bạcBẠN THUỘC NHÓM NGƯỜI NÀO?NHÓM ẤY CÓ ĐÚNG VỚI BẠN KHÔNG?Bạn có tự do về tiền bạc không? Khi bạn đang phải vật lộn với tài chínhtrong cuộc đời mình, cuốn sách này hoàn toàn dành cho bạn. Nếu bạn muốnkiểm soát những gì bạn đang làm hôm nay hầu có thể thay đổi số phận tiềnbạc lận đận của mình, cuốn sách này sẽ giúp cho bạn vạch được một lối thoátcho riêng mình.Trong xã hội có 4 nhóm người làm ra tiền được thể hiện trong bảng sau:L - nhóm người làm công lãnh lươngT - nhóm người làm tưC - nhóm chủ doanh nghiệp, công tyĐ - nhóm nhà đầu tưMỗi người trong chúng ta ít nhất cũng thuộc về một trong bốn nhóm ngườiđó. Vị trí tồn tại của chúng ta trong bốn nhóm người đó sẽ quyết định nguồnthu nhập đem lại cho chúng ta. Nhiều người dựa vào đồng lương lãnh đượcmỗi tháng và do đó trở thành những người làm công trong xã hội, trong khisố khác tự kinh doanh làm ăn trong khuôn khổ cá nhân hay gia đình. Nhữngngười làm công hay những người làm tư nằm phía bên trái bảng. Phía bênphải bảng là những cá nhân kiếm tiền từ doanh nghiệp kinh doanh hay cáckhoản đầu tư của mình.Hình vẽ trên tóm tắt bốn nhóm người trong xã hội làm nên giới kinh doanhnày, họ là những ai và những yếu tố nào hun đúc nên tính cách đặc thù củacủa mỗi một nhóm người. Tứ đồ ấy giúp cho bạn thấy được mình đang thuộcnhóm người nào, mà nhờ đó bạn có thể tự vạch cho mình một hướng hànhđộng theo những gì bạn mong muốn trong tương lai, một khi bạn tự chọncho mình một con đường riêng biệt có thể đưa bạn đến sự tự do về tài chính.Hẳn nhiên, sự tự do ấy có thể đạt được trong cả bốn nhóm nhưng những kỹnăng của một cá nhân thuộc nhóm C hay Đ sẽ giúp bạn đạt đựơc mục đíchnhanh chóng hơn. Một người nhóm L thành đạt đều có khả năng trở thànhmột cá nhân thành công ở nhóm Đ.BẠN MUỐN TRỞ THÀNH AI KHI BẠN TRƯỞNG THÀNH?Quyển sách này vô hình chung trở thành phần II tiếp nối với quyển sáchđầu của tôi, "Dạy Con Làm Giàu - Những Bí Mật Trong Thế Giới NgườiGiàu". Đối với những độc giả chưa xem qua "Dạy Con Làm Giàu", quyểnsách ấy viết về những bài học khác nhau do hai người bố truyền dạy lại chotôi về chủ đề tiền bạc và sự lựa chọn cách sống trong đời. Một người là bốruột, còn người kia là bố người bạn thân nhất của tôi. Một người có một nềnhọc vấn rất cao trong khi người kia chỉ học tới trung học. Một người thìnghèo còn người kia thì lại rất giàu.Cứ mỗi khi người ta hỏi tôi, "Cháu muốn trở thành ao khi cháu trưởngthành?" Người bố nghèo có học thức cao của tôi luôn khuyến khích, "Hãy điđến trường ráng học cho giỏi, và tìm một công việc ổn định an toàn".Người bố nghèo mong muốn tôi hoặc trở thành một nhân viên nhóm L cómức lương cao, hoặc một chuyên gia làm tư có mức phí cao như bác sỹ, luậtsư hay kế toán gia. Người bố nghèo của tôi luôn tâm quan tâm về một đồnglương đều đặn, nhiều phúc lợi và đảm bảo công việc. Điều đó giải thích tạisao Người đã trở thành một công chức chính phủ có mức lương cao, trởthành một nhân vật lãnh đạo đầu ngành giáo dục của tiểu bang Hawaii.Trong khi đó, người bố giàu nhưng ít học thức lại đưa ra một lời khuyênkhác hẳn. Người khuyến khích thế này, ""Hãy đi đến trường, tốt nghiệp đạihọc, sau đó tự kinh doanh và trở thành một nhà đầu tư thành công."Quyển sách này sẽ viết một quá trình giáo dục, tâm lý và cảm xúc mà tôi đãtrải qua khi nghe theo lời khuyên của người bố giàu.Quyển sách này được viết cho những ai sẵn sàng muốn thay đổi vị trí củamình hôm nay, đặc biệt cho những cá nhân thuộc nhóm người L hay T đangxem xét nhập hội với những người thuộc nhóm C hay Đ. Quyển sách nàydành cho những người dám xé ráo tư tưởng bảo đảm việc làm mà hướng tớisự bảo đảm về tài chính. Con đường đó dĩ nhiên sẽ không dễ dàng chút nàonhưng phần thưởng ở cuối con đường hoàn toàn xứng đáng. Con đường ấychính là nhắm tới một sự giải thoát tự do về tài chính.Lúc tôi còn 12 tuổi, người bố giàu đã kể cho tôi nghe một câu chuyện giản dịnhưng đã hướng dẫn tôi suốt trên con đường làm giàu và đạt đến tự do vềtiền bạc. Câu chuyện đó phản ánh lối giải thích của người bố giàu về sự khácnhau giữa phía bên trái hình vẽ, tức là nhóm người L hay T, với phía bênphải gồm nhóm người C hay Đ.Câu chuyện như thế này:"Ngày xưa có một ngôi làng nhỏ bé đáng yêu. Ngôi làng ấy là một chỗ ởthật tuyệt vời nhưng tiếc thay lại gặp một vấn đề nghiêm trọng. Khi trờikhông mưa, làng chẳng còn một tý nước nào. Nhằm giải quyết vấn đề dứtđiểm, các già làng quyết định gọi thầu cung cấp nguồn nước hàng ngày chodân làng. Có hai nhân vật đứng ra nhận thầu, và các già làng đều nhận kýhợp đồng với cả hai. Các già làng cho rằng một sự cạnh tranh nho nhỏ giữahai bên vừa có thể làm cho giá cả giảm xuống, lại vừa đảm bảo có đủ nướcdự trữ cho làng.Người thứ nhất trong hai cá nhân đó tên là Ed, lập tức lên chợ mua haithùng thiếc mạ kẽm và ngược xuôi trở nước từ hồ vào làng cách đó khoảngmột dặm Với hai thùng nước đó, anh ta làm việc từ sáng sớm đến chiều tốivà nhanh chóng kiếm ra tiền. Ed đổ nước trong thùng vào một bể chứa nướcđúc bê ông to đùng trong làng. Cứ mỗi buổi sáng, anh ta là người thức dậytrước nhất để đảm bẩo lượng nước đủ dùng cho cả làng. Công việc thật cựcnhọc nhưng anh ta cảm thấy rất hạnh phúc khi làm ra tiền và đã thắng mộttrong hai hợp đồng duy nhất của làng.Người nhận thầu thứ hai tên là Bill biến mất đi một dạo. Cả làng khôngnhìn thấy anh ta trong nhiều tháng, và điều đó làm cho Ed rất sung sướng vìkhông có cạnh tranh nên kiếm được rất nhiều tiền.Thay vì đi mua hia thùng nước cạnh tranh với Ed, Bill phác thảo một kếhoạch kinh doanh, thành lập công ty, tìm thêm bốn đối tác đầu tư, thuê mộtgiám đốc quán xuyến công việc và trở về với một nhóm thợ xây sau sáutháng mất biệt. Trong vòng một năm, nhóm thợ của Bill hoàn tất công trìnhlắp đặt một đường ống dẫn nước bằng i-nốc từ hồ vào thẳng trong làng.Vào buổi khai trương, Bill trịnh trọng tuyên bố nguồn nước cung cấp củamình sạch hơn của Ed. Trước đó, Bill đã nghe thấy nhiều phàn nàn của dânlàng về bụi cặn trong nguồn nước do Ed cung cấp. Bill còn tuyên bố sẽ cungcấp nước liên tục cho làng suốt 24 giờ mỗi ngày, 7 ngày một tuần. Trong khiđó,Ed chỉ cung cấp nước vào những ngày trong tuần mà thôi bởi vì anh tanghỉ làm vào cuối tuần. Tiếp theo, Bill tuyên bố sẽ chỉ lấy giá bằng 75% giácủa Ed mà nguồn nước lại sạch hơn, có đều đặn hơn. Cả làng hoan hô Billva ùn ùn xếp hàng trước vòi nước đường ống do Bill xây dựng.Để cạnh tranh, Ed lập tức hạ giá xuống còn 75% so với giá trước đây,mua thêm hai thùng nước và nắp đậy, rồi bắt đầu tăng công suất lên bốnthùng cho mỗi chuyến đi. Nhằm cung cấp dịch vụ tốt hơn, anh ta mướn thêmhai người con của mình phụ giúp làm ca đêm và vào những ngày nghỉ cuốituần. Khi hai đứa con lên tỉnh nhập học, anh ta nói với chúng, "Các con hãynhanh chóng quay về vì sự nghiệp kinh doanh này sẽ thuộc về các con."Vì một lý do nào đó, hai người con của Ed sau khi tốt nghiệp đại họckhông chịu trở về làng. Anh ta cuối cùng phải thuê mướn nhân công và từ đóbắt đầu gặp rắc rối với vấn đề công đoàn lao động. Công đoàn đòi tănglương, chu cấp thêm phúc lợi và yêu sách mỗi nhân công chỉ xách mỗi lầnmột thùng nước mà thôi.Trong khi đó, Bill ý thức được rằng một khi ngôi làng này cần nước thìcác làng khác cũng phải có nhu cầu thiết yếu đó. Thế là anh ta phác thảo lạikế hoạch kinh doanh của mình, đi chu du xây dựng hệ thống cấp nước nhanhchóng, số lượng lớn, chi phí thấp và chất lượng sạch cho mọi ngôi làng trênthế giới. Anh ta chỉ kiếm có mỗi một xu cho mỗi thùng nước, thế nhưng anhta lại cung cấp hàng tỷ thùng nước mỗi ngày. Cho dù anh ta có làm việc haykhông, hàng tỷ người vẫn tiêu dùng hàng tỷ thùng nước, và mọi số tiền kiếmđựơc đó đều chảy vào tài khoản ngân hàng của Bill. Bill đã phát kiến mộtđường ống không chỉ dẫn nước cho mọi làng mà còn dẫn tiền chảy vào túicủa mình.Bill sống hoàn toàn hạnh phúc sau đó, trong khi Ed vẫn làm việc cực nhọcsuốt cả đời mà vẫn lận đận về tièn bạc. Chấm hết."Câu chuyện đó về Bill và Ed đã hướng dẫn cho tôi trong suốt nhiều nămliền, giúp cho tôi nhiều quyết định quan trọng trong đời mình. Tôi thường tựhỏi:"Tôi sẽ đi xây một đường ống dẫn nước hay đi gánh nước?""Tôi sẽ lao động một cách cực nhọc hay một cách khôn ngoan?"Và trả lời cho những câu hỏi đó đã đưa tôi đến sự tự do về tài chính.Đó chính là những gì mà quyển sách này sẽ đề cập tới. Đó chính là cách làmthế nào trở thành một người nhóm C hay Đ. Quyển sách dành cho những aiđã quá mệt mỏi với công việc gánh nước và sẵn sàng đi xây cho mình mộtđường ống dẫn tiền chảy vào túi của mình chứ không phải chảy ra khỏi túi.< Sửa đổi bởi: Chân Trời Tím -- 17.4.2008 19:33:52 >Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Tạ Nguyễn Tấn TrươngPhục lục tập 2Phần 1- Phần đầu quyển sách sẽ nói về sự khác nhau căn bản giữa bốn nhóm người,giải thích lý do tại sao một số người rơi vào một trong bốn nhóm và bị kẹtvào đó mà không hay. Phần này sẽ giúp bạn xác định vị trí của mình hômnay và gợi ý cho bạn một hứơng đi trong vòng năm năm tới.Phần 2- Phần nhì quyển sách sẽ đề cập đến những chuyển biến về cá tính. PHần nàysẽ trình bày về con người mà bạn nên trở thành hơn là những gì bạn phải làmhôm nay.Phần 3- Phần cuối quyển sách sẽ đi sâu chi tiết về 7 bước đi trình tự mà bạn có thểthực hành theo nếu như bạn muốn hội nhập vào nhóm người nằm phía bênphải tứ đồ. Tôi sẽ chia sẻ với bạn về những bí mật kỹ năng của người bố giàuvốn rất cần thiết để trở thành một người thành đạt thuộc nhóm C hay Đ. Vớinhững điều đó, tôi hy vọng có thể giúp bạn chọn lựa một con đường đi chomình hướng tới sự tự do về tìa chính.Xuyên suốt quyển sách, tôi luôn nhấn mạnh đến tầm quan trọng của sự thôngminh về tài chính. Nếu bạn muốn sống và hành động ở nhóm bên phải của tứđồ, tức là nhóm người C hay Đ, bạn cần phải thông minh và nhạy bén hơnlúc bạn chọn ở lại bên trái của tứ đồ như một người thuộc nhóm L hay T.Để trở thành một người thuộc nhóm C hay Đ, bạn phải kiểm soát đượchướng chảy tiền bạc của mình. Quyển sách này được viết với mục đích dànhcho những bạn sẵn sàng làm một cú đột phá trong đời mình, dành cho nhữngai dám vượt xa hơn sự bảo đảm việc làm hướng tới sự tự do về tiền bạc.Chúng ta đang ở trong giai đoạn ban đầu của thời đại công nghệ thôngtin, một thời đại sẽ mang lại nhiều cơ hội tiền bạc vô giá hơn bao giờ hết.Chính những cá nhân có kỹ năng của một người thuộc nhóm C hay Đ mới cókhả nưng nhận dạng và nắm bắt những cơ hội ngàn vàng đó. Để thành đạttrong thời đại thông tin, bạn phải hiểu biết hết về bốn nhóm người đó trongxã hội. Một điều đáng tiếc là hệ thống giáo dục của ta vẫn còn lệ thuộc vàothời đại Công Nghiệp, vẫn trang bị cho sinh viên những kỹ năng chỉ để trởthành những con người thuộc nhóm bên trái của tứ đồ.Nếu bạn muốn tìm kiếm một câu giải đáp mới cho một hướng đi cuộcđời trong thời đại thông tin, quyển sách này hoàn toàn dành cho bạn. Nó sẽgiúp bạn trong suốt cuộc hành trình ở kỷ nguyên mới này. Dĩ nhiên, quyểnsách này không phải lúc nào cũng có mọi câu trả lời thỏa đáng, nhưng nó sẽchia sẻ với bạn về những kinh nghiệm cá nhân sâu sắc, những khám phá đầyích lợi và thiết thực của chính tôi mà bản thân đã trải qua cuộc phiêu lưuxuất phát từ phía bên nhóm L hay T và về tơí đích nhóm C hay Đ.Nếu bạn đã thực sự sẵn sàng bắt đầu cuộc hành trình, hoặc nếu bạn đã đặtchân trên con đường tìm đến tự do về tài chính, tôi xin chân trọng tặng bạnquyển sách này.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Tạ Nguyễn Tấn TrươngChương 1Tại sao anh không kiếm lấy một công việc?Vào năm 1885, Kim - vợ tôi và tôi không còn nhà để ở. Chúng tôi đều bị thấtnghiệp và chẳng còn một đồng xu nào trong tài khoản tiết kiệm của mình.Thẻ tín dụng đã bị xài hết mức. Chúng tôi phải ngủ qua đêm trong một chiếcxe Tôyta sờn nâu cũ kỹ. Khi đến ngày cuối của một tuần nọ, chúng tôi bắtđầu thấm thía thực tế phũ phàng trước mắt mình, luôn bị dằn vặt bởi nhữngcâu hỏi chúng tôi là ai, đang làm gì và cuộc đời của chúng tôi sẽ trôi về đâu.Tình trạng vô gia cư của chúng tôi kéo dài thêm hai tuần. Cuối cùng mộtngười bạn thông cảm với tình hình tài chính thê thảm của chúng tôi đã chochúng tôi về ở trong một căn phòng ở tầng hầm dưới nhà cô. Chúng tôi đã cưtrú ở đó trong suốt chín tháng trời ròng rã.Chúng tôi giữ kín chuyện của mình với mọi người. Vợ tôi và tôi cố giữ bềngoài trong thật bình thường. Cho đến khi bạn bè và gia đình biết cảnh ngộkhốn khổ của chúng tôi, câu hỏi đầu tiên của họ luôn là: "Tại sao anh khôngkiếm lấy một công việc?". Lúc đầu chúng tôi còn cố giải thích, nhưng riết rồichúng tôi thấy không đủ khả năng lý gải nguyên nhân của mình với mọingười. Đối với một người coi trong công ăn việc làm, thật khó lòng giảithích cho người ấy hiểu lý do tại sao mình không muốn kiếm việc làm.Dĩ nhiên, chúng tôi cũng phải làm thêm một vài công việc tạp nhạp đâyđó, nhưng những đồng tiền cỏn con đó chỉ cốt để làm lo nòng bao tử củamình. Tôi phải thừa nhận rằng trong những tháng năm đầy hoài nghi đó, ýtưởng về một việc làm ổn định, an toàn với một đồng lương khấm khá thậthết sức cám dỗ với chúng tôi. Nhưng bởi vì sự đảm bảo việc làm không phảilà những gì chúng tôi tìm kiếm, nên chúng tôi phải vật lộn hàng ngày trên bờvực tiền bạc gian nan đó.Năm đó, năm 1985 là năm khốn khó nhất trong cuộc đời của chúng tôi,và dài dăng dẳng như cả thế kỷ. Người nào nói tiền bạc không quan trọngchắc chắn người ấy chưa bao giờ nếm mùi không có tiền bạc trong mộtkhoảng thời gian dài. Kim và tôi cứ tiếp tục cãi vã và trnh luận. Sợ hãi, lo âuvề một tương lai mù mịt và cái đói gặm nhấm càng làm tăng thêm kịch tínhcảm xúc của con người, khiến chúng ta thươngf xuyên gây gổ với ngườithương yêu chúng ta nhiều nhất. Thế nhưng, tình yêu mãnh liệt đã kết nối haichúng tôi lại với nhau, làm cho chúng tôi càng gắn chặt nhau hơn để đươngđầu trước nghịch cảnh. Chúng ôi thừa biết chúng tôi đang đi theo hướng nào,nhưng chỉ có điều chúng tôi không biết mình có thể đi đến đích được haykhông.Chúng tôi biết rõ mình lúc nào cũng có thể xin được một việc làm đảm bảovới mức lương hậu hĩ. Cả hai đứa chúng tôi đều tốt nghiệp dại học, cóchuyên môn vững và thái đọ làm việc rất nghiêm túc. Nhưng chúng tôi khngnhắm tới sự bảo đảm việc làm đó. Điều mà chúng tôi nhắm tới chính là sự tựdo về tài chính cho bản thân mình.Vào khoảng năm 1989, chúng tôi trở thành triệu phú. Mặc dù chúng tôigiàu có trong con mắt của nhiều người, nhưng bản thân chúng tôi vẫn chưathỏa mãn vì chưa đạt được giấc mơ của mình. Chúng tôi vẫn chưa đạt đượcsự tự do thực sự về tài chính. Mãi đến năm 1994, giấc mơ ấy mới tròn hiệnthực. Từ đó trở đi đến cuối cuộc đời, chúng tôi mới không phải làm cong choai nữa. Ngoại trù một thảm họa tài chính bất ngờ ụp xuống, cho đến naychúng tôi hoàn toàn được giải phóng về mặt tiền bạc. Lúc ấy, Kim tròn 37tuổi và tôi được 47 tuổi.KHÔNG PHẢI CÓ TIỀN MỚI LÀM RA TIỀNSở dĩ tôi bắt đầu quyển sách này về tình trạng không nhà cửa và nghèotúng của mình bởi vì tôi thường nghe mọi người nói, "Phải có tiền mới làmra tiền."Tôi không đồng ý với quan điểm đó. Từ tình trạng vô gia cư vào 1985 chotới lúc trở nên giàu có vào nưm 1989 và sua đó đạt được sự tự do về tàichính vào năm 1995, quá trình ấy không hề bắt đầu với tiền bạc. Khi chúngtôi khởi sự, chúng tôi làm gì có tiền mà còn bị mắc nợ.Cũng không cần phải có một nền học vấn chính quy đỗ đạt mới làm ra tiền.Tôi tốt nghiệp đại học, nhưng tôi dmá nói thẳng ra rằng sự tự do về tiền bạcmà tôi đạt được chẳng ăn mơ rễ má đến những gì tôi học được ở đại học.Nhiều người thành công trong đời thường bỏ ngang đại học. Những nhân vậtnhư Thomas Edison - người sáng lập tập đoàn General Electric; Henry Ford- người chủ tập đoàn hãng xe Ford; Bill Gate - cha đẻ tập đoàn Microsoft;Micheal Dell - người sáng lập tập đoang máy vi tính Dell Computers; RalphLauren - người sáng lập hãng may mặc Polo. Bằng cấp đại học chỉ qunatrọng đối với những chuyên ngành cổ diển chứ không ích lợi gì đối với việcnhững nhân vật đó làm cách nào tở thành tỷ phú. Những con người đó đã tựtạo ra ngành kinh doanh thành công riêng cho mình, và chính là điều màKim và Tôi hằng khao khát đạt đến.VẬY THÌ CÁI GÌ MỚI LÀM RA TIỀN?Nhiều người thường hỏi tôi, "Nếu không cần phải có tiền để làm ra tiền,và trường học không dạy anh cách đạt được sự tự do về tài chính, thế thìnhững điều gì mới làm ra tiền?"Câu trả lời của tôi là:Cần phải có một giấc mơ khát khao, một ý chí quyếtđịnh rứt khoát, một khả năng học hỏi nhanh nhạy, biết sử dụng những thiênphú có sẵn trong mình, và biết phần nào trong kim tứ đồ tạo ra thu nhập chomình.KIM TỨ ĐỒ LÀ GÌ?L - nhóm người làm công lãnh lươngT - nhóm người làm tưC - nhóm chủ doanh nghiệp, công tyĐ - nhóm nhà đầu tưVỊ TRÍ NÀO TRONG KIM TỨ ĐỒ ĐEM LẠI THU NHẬP CHO BẠN?Kim tứ đồ thể hiện 4 cách khác nhau tạo ra tiền bạc cho mọi người. Chẳnghạn, một người làm công kiếm tiền nhờ làm thuê cho một người nào đó haymột công ty. Những người làm tư kiếm tiền bằng cách tự làm việc cho chínhmình. Một doanh nhân kiếm tiền từ công việc kinh doanh của mình, và cácnhà đầu tư kiếm tiền từ nhiều hình thức đầu tư đa dạng mà nói khác đi chínhlà từ việc sử dụng tiền để tạo ra thêm nhiều tiền hơn.Những phương cách kiếm tiền khác nhau đó đòi hỏi những kiểu suy nghĩ,lối sống, kỹ năng chuyên nghiệp, đường lối hập thu giáo dục, và những cátính tương thích. Những hạng người khác nhau sẽ bị lôi kéo vào những khukhác nhau trong tứ đồ.Trong khi tiền bạc là đối tượng chung, những cách kiếm tiền thì lại thiênhình vạn trạng. Giả như bạn bắt đầu lưu tâm đến sự phân chia trên tứ đồ, cólẽ bạn sẽ tự hỏi mình câu này, "Tôi kiếm được tiền chủ yếu từ phần nàotrong Kim Tứ Đố ấy?"Mỗi phần của tứ đồ đều khác nhau. Để kiếm được tiền từ những phần khácnhau cần phải có những kỹ năng và cá tính khác nhau, cho dù một người cóthể ở cùng lúc những phần khác nhau đó.BẠN CÓ THỂ KIẾM TIỀN TỪ BỐN NHÓM TRÊN TỨ ĐỒHầu hết chúng ta đều có khả năng kiếm tiền từ cả bốn nhóm trên từ đồ.Nhóm người nào mà bạn hay tôi thuộc về đó và chủ yếu kiếm thu nhập từ đókhong phải được quyết định bởi những gì chúng ta được học ở trường, màchính là những gì thuộc về bản thân của chúng ta - đó là những quan diểmvề giá trị, những ưu điểm, khuyết điểm và sở thích cá nhân. Chính những sựkhác nhau gốc rễ dó đã thu hút hay làm chúng ta dội ngược với những nhómđó trong tứ đồ.Tuy nhiên, cho dù hcúng ta có làm một ngành nghề chuyên môn nào đinữa, chúng ta vẫn có thể tồn tại và lmà việc trong cả bốn nhóm. Chẳng hạn,một bác sỹ có thể chọn lựa cách kiếm tiền như một người làm công - thuộcnhóm L, bằng cách gia nhập vào đội ngũ bác sỹ trong một bệnh viện lớn,hoặc làm việc cho chính phủ trong những dự án chăm sóc y tế công đồnghay trở thành bác sỹ quân y, hoặc làm việc cho một công ty bảo hiểm sứckhỏe và nhân thọ.Vị bác sỹ ấy cũng có thể chọn lựa cách kiếm tiền như một người làm tư -thuộc nhóm T, mở một phòng mạch tư, thuê mướn một vài y tá và lôi kéomột số bệnh nhân cho riêng mình.Hoặc vị ấy có thể quyết định trở thành một doanh nhân thuộc nhóm C,làm chủ mọt bệnh viện tư và thuê mướn các bác sỹ khác làm việc trong bệnhviện đó của mình. Vị bác sỹ có thể xem xét khả năng mướn một vị quản lýđiều hành công ty bệnh viện của mình, và như vậy trong trường hợp đó vịbác sỹ làm chủ mọt công việc kinh doanh nhưng không cần phải làm việctrong dó. Vị bác sỹ cũng có thể quyết định làm chủ một ngành nghề kinhdoanh nào đó chả liên quan gì đến ngành y, nhưng vẫn thực hành nghề y củamình ở một nơi nòa đó. Trong trường hợp ấy, vị bác sỹ có thể tạo ra thu nhậpvừa như người thuộc nhóm L, vừa như người thuộc nhóm C.Còn đối với nhóm Đ, vị bác sỹ có thể kiếm tiền bằng cách trở thành cổđông hùn vốn vào một chuyện kinh doanh của người khác, hay bằng nhữngcông cụ đầu tư như thị trường chứng khoán, thị trường trái phiếu, thị trườngbất động sản.Những từ quan trọng nhất chính là những từ "Kiếm tiền từ". Không phảingành nghề chúng ta đang làm là quan trọng, mà chính cách chúng ta kiếmtiền mới quan trọng hơn hết.NHỮNG PHƯƠNG CÁCH KHÁC NHAU TẠO RA THU NHẬPChính những sự khác nhau gốc rễ về quan điểm giá trị, ưu điểm, khuyếtđiểm và sở thích mới ảnh hưởng chúng ta chọn lựa phương cách tạo ra thunhập từ nhóm nào. Nhiều người chỉ thích làm công trong khi khối ngườikhác lại rất ghét chuyện ấy. Nhiều người say mê việc làm chủ một công tynhưng lại không muốn điều hành nó, nhưng cũng biết bao nhiêu người vừathích làm chảu công ty nhưng lại không muốn điều hành nó, nhưng cũng biếtbao nhiêu người vừa thích làm chủ công ty lại vừa thích tự quản lý ều hànhcông ty của mình. Nhiều người rất ưa thích viẹc đầu tư, trong khi trong conmắt của nhiều người khác chỉ thấy nguy cơ bị mất tiền. Hầu hết chúng ta đềuít nhiều có hết những tính cách đó. Để có thể thành công trong bốn nhómthường đòi hỏi phải có sự định hướng thích nghi những giá trị gốc rễ tươngứng trong con người ta.BẠN CÓ THỂ GIÀU HOẶC NGHÈO Ở CẢ BỐN NHÓM.Một điều không kém quna trọng cần lưu ý là chúng ta có thể giàu haynghèo ở cả bốn nhóm. Trong mỗi nhóm, có nhiều người có thể kiếm đượchàng triệu đô nhưng cũng có vô số người bị khánh kiệt. Thuộc về nhóm nàyhay nhóm khác không nhất thiết đảm bảo sẽ thành công về tài chính.KHÔNG PHẢI BỐN NHÓM ĐỀU NHƯ NHAUHiểu được những đặc thù của bốn nhóm trong tứ đồ, bạn sẽ nhận địnhđược nhómnào thích hợp nhất với bạn.Chẳng hạn, một trong nhiều lý do khiến tôi chủ yếu hành động như nhómngừô C hay Đ là do những lợi thế về thuế. Đối với những người làm việc ởphần bên trái tứ đồ, có rất ít khả năng giảm thuế hợp pháp, không như đốivới phần bên phải của tứ đồ. Khi làm việc tạo ra thu nhập thuộc nhóm ngườiC hay Đ, tôi có thể kiếm tiền nhanh hơn và bắt đồng tiền đó làm việc cho tôilâu hơn mà không phải trả thuế quá mức.NHỮNG CÁCH KẾM TIỀN KHÁC NHAUTứ đồ phân biệt rõ những cách khác nhau mà con người sử dụng để tạo ratiền cho mình. Có những cách tạo ra tiền đầy ý thức trách nhiệm hơn là phảilàm lụng vì nó.HAI NGƯỜI BỐ KHÁC NHAU VÀ NHỮNG QUAN ĐIỂM KHÁCNHAU VỀ TIỀN BẠC.Người bố có học thức cao của tôi có niềm tin sâu sắc cho rừng sự đam mêtiền bạc là tội lỗi. Việc kiếm lợi quá mức chỉ biểu hiện sự tham lam. Ngườiđã rất ngượng nghịu khi báo trí đăng tải mức lương của người, chỉ bởi vìngười cảm thấy đã được trả lương quá mức trong khi những giáo viên kháclàm việc cho người đang lãnh một đồng lương ít ỏi. Bố tôi là một con ngườitrung hậu, thực thà và cần mẫn,lúc nào cũng bảo vệ hết mình cho quan điểmcủa mình là tiền bạc không phải là vấn đề quan trọng đối với cuộc đời mình.Người bố có học thức cao nhưng nghèo của tôi luôn nói:"Ta không quan tâm đến tiền bạc.""Ta sẽ không bao giờ giàu.""Ta không đủ sức mua vật ấy.""Đầu tư là rủi ro.""Tiền bạc phải là mọi thứ."TIỀN BẠC HỖ TRỢ CHO CUỘC SỐNG.Người bố giàu của tôi lại có quan điểm khác hẳn. Người cho rằng thật làkhờ dại khi phải bỏ cả cuộc đời làm việc vì tiền và phải giả vờ coi tiền làkhông quan trọng. Người bố giàu tin rằng cuộc sống quan trọng hơn tiền rấtnhiều, nhưng tiền lại quan trọng trong việc hỗ trờ cuộc sống. Người thườngnói, "Con chỉ có bấy nhiêu giờ trong một ngày, vậy mà con lại làm việc thậtlà cực nhọc. Vậy lý gì phải làm việc cực nhọc vì tiền? Hãy học cách điềukhiển tiền bạc và nhân sự làm việc lại cho con, và khi ấy con có thế rảnh rỗilàm những chuyện quan trọng của đời con."Đối với người bố giàu, những gì quan trọng sẽ là:1.Có nhiều thời gian để nuôi con mình2.Có tiền làm việc từ thiện và tài trợ những công trình cần thiết3.Tạo ra công ăn việc làm và sự ỏn định về tài chính cho cộng đồng4.Có thời gian và tiền bạc chăm sóc sức khỏe cho chính bản thân mình5.Có thể du lịch vòng quanh thế giới cùng với người thân"Những chuyện đó phải cần tiền", người bố giàu bảo."Đó chính là lý do tại sao tiền bạc trở nên quan trọng đối với ta. Tiền bạcquan trọng nhưng ta không muốn bỏ cả đời mình làm việc cho nó."CHỌN LỰA VỊ TRÍMột nguyên nhân tại soa hai vợ chồng tôi luôn tập trung vào những nhómC và Đ, giữa lúc chúng tôi không có nhà để ở, là bởi vì tôi đã được tiếp thukinh nghiệm và dạy dỗ rất nhiều về những nhóm người ấy. Chính nhờ sựhướng dẫn của người bố giàu đã giúp cho tôi hiểu rõ các ưu thế về tài chínhvà chuyên nghiệp khác nhau giữa mỗi nhóm. Đối với tôi, những nhóm nằmbên phải tứ đồ, tức là nhóm C và Đ, mới đem lại những cơ hội tốt nhất chosự thành đạt về tài chính và sự tự do về tiền bạc.Ở ngưỡng cửa 37 tuổi đời, tôi dã từng trải qua biết bao thành công vàthất bại ở cả bốn nhóm, mà nhờ đó đã giúp tôi thấy rõ được phnà nào vềnhững tính cách cá nhân của bản thân mình, những sỉư thích, cái hay và cíadở. Và tôi đã biét đựơc nhóm nào tôi sẽ thnàh công khi hành động trong đó.CÁC BẬC CHA MẸ LÀ THẦY GIÁONgay từ khi tôi cong nhỏ, người bố giàu đã thường xuyên đề cập đến KimTứ Đồ. Người đã giải thích với tôi về sự khác nhau giữa một người thành đạtở phía bên trái và bênphả của tứ đồ. Thế nhưng lúc đó vì quá nhỏ, tôi chưalĩnh hội hết những gì người nói. Tôi khogn hiểu được sự khác nhau trongcách suy nghĩ, lập luận giữa mọt người làm công và một người làm chủ. Đơngiản, tôi chỉ lo làm sao có thể tồn tại được tỏng trường và lớp.Thế nhưng, tôi đã nghe những gì Người nói và những điều đó chẳng baolâu trở nên có ý nghĩa đối với tôi. Có hai người bố năng động và thành côngở quanh tôi đã giúp cho tôi có thể đối chiếu và hiểu được những lời nói củamỗi người. Chính những gì hai người bố đang làm và hành động đã minhhọa rõ nét nhất sự khác nhau giữa phía L - T và C - Đ của tứ đồ. Lúc đầu,những sự khác nhau đó mờ nhạt nhưng dần dần chúng trở nên rõ nét đếnrành rành.Chẳng hạn, một kinh nghiệm đau khổ nhất đối với tôi khi còn nhỏ làkhoảng thời gian mà người bố này đã chơi với tôi so với người bố kia. Khicả hai người bố mỗi lúc một thành công và nổi tiếng, tôi nhận thấy rõ nétmột trong hai người càng có ít thời gian bên cạnh vợ và bốn đứa con nhỏ củamình. Người bố ruột của tôi lúc nào cũng ở ngoài đường, bận rộn với cácbuổi họp liên miên, hoặc vội vã chạy ra phi trường bắt kịp chuyến bay đếnnhững buổi họp khác. Người càng thành công chừng nào thì lại càng ít ăncơm tối với gia đình chừng ấy. Vào những ngày nghỉ cuối tuần ở nhà, Ngườilại vùi đầu vào hàng đống giấy tờ công việc trong văn phòng làm việc nhỏ bécủa Người.Trong khi đó người bố giàu càng có nhiều thời gian rảnh rỗi hơn khingười thành công hơn. Nột trong những lý do khiến tôi đã đựơc học thậtnhiều về tiền bạc, tài chính, chuyện kinh doanh và ự đời chỉ vì người bố giàumỗi lúc mỗi có nhiều thời gian hưon nói chuyện với con của Người và vớitôi.Một kinh nghiệm khác là cả hai người bố khi càng thành công càng kiếmra được nhiều tiền, thế nhưng người bố ruột học thức cao của tôi lại càng núnsâu vào nợ. Và vì thế, người càng làm việc cật lực hơn để rồi nhận ra mìnhcàng bị đánh thuế thu nhập nhiều hơn. Chủ ngân hàng và kế toán của Ngườikhuyên người đi mua một căn nhà to hơn để giảm thuế. Và thế là người nghetheo, mua một căn nhà to hơn, nhưng cũng vì thế người càng phải ra sức làmviệc để có đủ tiền trả căn nhà mới, và những điều đó càng làm cho ngườimỗi lúc một xa với tổ ấm của mình.Người bố giàu lại khác hẳn. Người làm ra thật nhiều tiền, nhưng lại trả ítthuế hơn. Người cũng có chủ ngân hàng và kế toán riêng của mình, nhưngngười không nghe theo lời tư vấn như người bố ruột học thức của tôi.NGUYÊN NHÂN CHÍNHThế nhưng, động cơ chính thúc đẩy tôi vượt rào từ phía bên trái sangphía bên phải của tứđồ lại là những gì đã ụp đổ xuống cuộc đời người bốnghèo có học thức cao của tôi, giữa lúc người đang đứng trên đỉnh cao sựnghiệp.Vào đầu những năm 70, tôi đã tốt nghiệp xong đại học và gia nhập mộtkhóa đào tạo phi công lái máy bay ở Pensacola thuộc tiểu bang Florida đểchuẩn bị tham chiến ở Việt Nam. Người bố học thức của tôi lúc ấy đangnhiệm chức tổng Thanh tra ngành giáo dục của tiểu bang Hawaii và là mộtthành viên trong Ban Tư Vấn cho Thống Đốc tiểu bang. Sau cuộc bầu cửThống đốc tiểu bang, vị thống đốc được tái nhiệm - tức giận vì bố tôi đãtham gai vận động tranh cử cho đối thủ của mình - đã âm thầm chỉ thị khôngcho phép bố tôi được làm lại trong chính phủ của tiểu bang Hawaii. Vàngười đã không bao giờ kiếm được việc làm như cũ. Ở tuổi 54, bố tôi phỉachạy đi xin việc làm, còn tôi thì trên đường tòng quân đến Viet Nam.Ở lứa tuổi ngũ tuần ấy, bố tôi đnàh đi kiếm một việc làm mới. Người làmhết từ chỗ này đến chỗ khác với chức danh nghe thật kêu nhưng lương thấp.Đại loại như chức qunả lý điều hành một cơ quan phi lợi nhuận XYZ, hoặcgiám đốc một tổ chức ABC cũng phi lợi nhuận.Bố tôi là một người đang ông cao ráo, thông minh và năng động, nhưngngười không bao giờ còn được chào đón trong thế giới mà người đã làm việchơn nửa cuộc đời, thế giới của những công chức chính phủ. Người xoay ralàm ăn, bắt đầu với một vài chuyện kinh doanh nhỏ. Có một dạo người làmtư vấn, và còn mua một thương quyền kinh doanh nổi tiếng, nhưng tất cả đềuthất bại. Khi người càng lớn tuổi, bầu nhiệt huyết trong người càng giảm, vàsự dũng cảm dám bắt đầu lại từ đầu cũng suy yếu dần. Ý chí của người mỗilúc một giảm bớt đi cứ sau mỗi một vụ kinh doanh thất bại. Người đã từng làngươif làm công thành đạt trong nhóm L, nay cố tồn tại trong nhóm T màngười không hề có kinh nghiệm và sự đam mê của chính mình. Người yêuthích ngành giáo dục công cộng vô cùng, nhưng chẳng có cách nào quay trởlại với thế giới ấy. Chính quyền tiểu bang đã ngầm chỉ đạo cấm mọi ngànhgiáo dục được phép tuyển dụng người, mà trên một khía cạnh nào đó ta cóthể coi người đã bị liệt vào "Sổ bìa đen."Nếu không có bảo hiểm xã hội và y tế, có lẽ những năm tháng cuối đờiNgười đã bị nghèo túng khốn khổ. Người qua đời với một tâm trạng cực kỳnản chí và phẫn nộ, nhưng lương tâm của người đã hoàn toàn an ổn và trongsạch.Như vậy điều gì đã khiến tôi cma tâm chịu đựng những năm tháng đen tối ấycào năm 1985? Đó chính là ký ức khủng khiếp giày vò về một người bố cóhọc thức phải ngồi ở nhà chờ từng tiếng điện thoại reo, và cố thành côngtrong thế giới kinh doanh mà thế giới đó người chẳng biết một chút gì.Chính điều đó và chính ký ức êm đềm khi chứng kiến người bố giàu mỗilúc một hạnh phúc và thành công khi người càng lớn tuổi đã đem lại cho tôimọt khao khát đầy cảm hứng. Thay vì lụn bại ở tuổi 54, người bố giàu đãthành công ngoài sức tưởng tượng.Trước đó nhiều năm người đã giàu rồi, nhưng đến lúc đó người lại cànggiàu hơn gấp ngàn lần. Người thường xuyên xuất hiện trên mặt báo như mộtdaonh nhân đã mua đứt vùng Waikiki và Maui. Những năm tháng miệt màixây dựng kinh doanh và đầu tư có phương pháp đã gặt hái cho người nhữngmùa bội thu, và làm cho người trở thành một trong những tỷ phú giàu nhất ởquần đảo Hawaii.SỰ KHÁC NHAU NHỎ BÉ CÓ THỂ DẪN ĐẾN SỰ KHÁC NHAU TOLỚNVì Người bố giàu đã giải thích cặn kẽ Kim tứ đồ cho tôi, nên tôi có thểthấy rất rõ những sự khác nhau nhỏ bé mỗi lúc một lớn theo thời gian làmviệc của một con người. Nhờ có tứ đồ, tôi có thể tập trung vào việc chọn lựanhóm người mà tôi muốn gia nhập, hơn là lựa chọn những gì mà tôi muốnlàm. Trong những năm tháng thê thảm nhất của đời mình, chính sự hiểu biếtsâu sắc và những kinh nghiệm rút ra từ cuộc đời của hai người bố có tácđộng mạnh mẽ, đã giúp cho tôi chịu đựng và vượt qua.NHỮNG CÂU CHUYỆN KHÔNG CHỈ DỪNG LẠI Ở KIM TỨ ĐỒKim tứ đồ chẳng qua chỉ là những nét gạch và một vài ký tự trong đó.LCTĐNếu bạn quan sát bên dưới bề mặt của hình vẽ đơn giản ấy, bạn sẽ nhìnthấy được những thế giới hoàn toàn khác nhau cũng như những phương diệnkhác nhau nhìn về thế giới. Khi một người nhìn xã hội bằng cặp mắt của cảnhóm bên trái lẫn nhóm bên phải tứ đồ, tôi có thể thú thật là thế giới sẽ rấtkhác nhau tùy theo vị trí người ấy đang đứng và tồn tại trong xã hội. Vànhững sự khác nhau ấy chính là đề tài chủ yếu của quyển sách này.Sau khi đọc quyển sách này, sẽ có bạn muốn thay đổi ngay cách kiếm tiềncủa mình, nhưng cũng có bạn hoàn toàn hạnh phúc tiếp tục thế đứng củamình trong xã hội. Bạn có thể chọn hành động cùng lúc trong nhiều nhóm,thậm chí ở cả bốn nhóm. Tất cả chúng ta đều rất khác nhau, và một nhómnày không chắc quan trọng hơn nhóm khác. Trên mỗi ngôi làng, thị tứ, thànhphố hay mỗi quốc gia trên thế giới, vẫn rất cần có mọi người hoạt động ởbốn nhóm nhằm đảm bảo sự ổn định về tài chính trong cộng đồng.Hơn thế nữa, khi chúng ta già đi và tích lũy nhiều kinh nghiệm khácnhau, sở thích của chúng ta se thay đổi.Chẳng hạn, tôi nhận thấy có nhiềuthanh niên thiếu nữ sau khi ra trường thường hài lòng khi kiếm được mộtviệc làm. Thế nhưng sau nhiều năm, nhiều người trong số ấy sẽ không cònhứng thú leo từng bậc thang chức vị trong cong sở, hoặc hết đam mê với lĩnhvưc kinh doanh mà mình đang hoạt động. Những thay đổi về tuổi tác và kinhnghiệm thường khiến một người đi tìm những cái đích mới để phát triển,được thách thức, kiếm nhiều tiền hơn và nhiều hạnh phúc cá nhân hơn. Tôihy vọng với quyển sách này sẽ có thể đem lại cho bạn một vài đột phá trongtư duy và ý tưởng để đạt được những mục đích đó.Nói tóm lại, quyển sách này không viết về chuyện vô gia cư, mà là chuyệntìm kiếm một ngôi nhà trú ẩn, một ngôi nhà trong một nhóm hay cả bốnnhóm người của xã hội.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Tạ Nguyễn Tấn TrươngChương 2Những con người khác nhau tạo lên nhóm khác nhau"Không thể dạy cho một con chó già những trò chơi mới được", người bốcó học thức cao của tôi hay nói câu ấy.Tôi đã từng ngồi trò chuyện với Người nhiều lần, cố gắng giải thích choNgười hiểu Kim tứ đồ mà tôi hy vọng có thể nhờ đó giúp cho Người lóe lênnhững hướng đi mới trong vấn đề tiền bạc. Khi gần đến tuổi 60, Người mớinhận ra nhiều giấc mơ nhiều giấc mơ của mình sẽ không bao giờ thực hiệnđược."Ta đã thử nhưng nó không thành công con ạ," Người nói thế.Bố tôi muốn ám chỉ đến những nỗ lực của mình cố thành công trongnhóm T như một chuyên viên tư vấn làm tư, và trong nhóm C khi người đãđem hết toàn bộ số tiền dành dụm được để làm vốn kinh doanh một thươngquyền hãng kem nổi tiếng, nhưng rồi đã bị thất bại hoàn toàn.Vốn thông minh người hiểu được về mặt lý thuyết là cần phải có nhữngkỹ nưng khác nhau cho mỗi nhóm khác nhau. Người biết có thể học chúngrất mau nếu như người muốn. Thế nhưng vẫn có điều gì đó kiềm hãm Ngườilại.Một bữa nọ sau khi ăn trưa xong, tôi trò chuyện với người bố giàu về bốruột của tôi."Bố con và ta không giống nhau từ gốc rễ con ạ", người bố giàu nói. "Trongkhi chúng ta cùng là con người có cảm giác sợ hãi, lo âu, niềm tin, ưu điểmvà khuyết điểm, cách chúng ta phản ứng và xử lý những điều đó lại khácnhau vô cùng.""Bố có thể cho con biết sự khác nhau không?" tôi hỏi."Không thể nói hết trong một bữa ăn trưa đâu",người bố giàu nói. "Nhưngcách chúng ta phản ứng trước những sự khác nhau đó chính là nguyên nhânkhiến chúng ta cứ bám lại với nhóm này hay nhóm khác. Khi bố con cố gắngđi từ nhóm L sang nhóm C, ông có thể hiểu được quá trình ấy về mặt lý trí,nhưng lại không thể thực hiện được về mặt cảm tính. Khi sự việc bắt đầutrục trặc và ông bị lỗ, ông không biết cách làm thế nào giải quyết vấn đề vàthế là bố con lại quay về với nhóm người mà ông cảm thấy thoải mái nhất.""Trở lại nhóm L và thỉnh thoảng nhóm T", tôi nói.Người bố giàu gật đầu. "Khi nỗi sợ bị mất tiền và thất bại trở nên quámức đến cào xé trong lòng, nỗi sợ mà cả ta và bố con đều có, bốn cón liềnchọn giải pháp bảo đảm trong khi ta chọn giải pháp tự do"."Và đó chính là sự khác nhau căn bản", tôi vừa nói vừa vẫy tay cho bồi bàntình tiền."Mặc dù chúng ta đều là con người", người bố giàu lặp lại, "Khi đụng đếntiền bạc và những cảm xúc dính đến tiền bạc, tất cả chúng ta đều phản ứngkhác nhau. Và chính cách chúng ta phản ứng trước những cảm xúc ấythường quyết định cách chúng ta chọn lựa cách kiếm tiền."" Những con người khác nhau thuộc những nhóm khác nhau", tôi nói."Đúng vậy", người bố tiếp tục nói khi chúng tôi đứng dậy và bước ra cửa."Nếu con muốn thành công trong bất kỳ nhóm nào, con cần phải biết nhiềuthứ khác chứ không chỉ là những kỹ năng cần có. Con cũng cần phải biếtnhững sự khác nhau gốc rễ đã khiến cho mọi người đóng chốt ở những nhómkhác nhau. Nắm được điều đó, cuộc đời sẽ trở nên dễ dàng hơn với con rấtnhiều."Tôi bắt tay người bố giàu và nói lời từ biệt khi người tùy tùnglái chiếc xecủa người lại gần."Ồ bố à, còn một điều cuối cùng", tôi nói vội vã. "Bố con có thay đổi đượckhông?""Dĩ nhiên là được", người bố giàu nói. "Ai cũng có thể thay đổi được.Nhưng thay đổi nhóm người mình theo không giống như chuyện đổi việchay đổi nghề đâu. Thay đổi nhóm người thường là một sự thay đổi cáchmạng về con người của con, cách suy nghĩ và cách nhìn về xã hội, thế giới.Sự thay đổi đó có thể dễ dàng với số người này hơn với số người khác chỉ vìcó nhiều người thích sự thay đổi, trong khi cũng có khối người khác rất bảothủ. Đôie nhóm thường là một kinh nghiệm đổi đời. Sự thay đổi ấy thậtmãnh liệt và triệt để y như sự thay đổi thoát lốt của con nhộng thành conbướm. Không những bản thân con thay đổi mà bạn bè con cũng sẽ thay đổi.Trong khi con vẫn giao hảo tốt với những người bạn cũ, nhưng sự thay đổicủa con sẽ ảnh hưởng đến sự giao hảo đó, giống như những con bướm thậtkhó lòng sinh hoạt giống như những con nhộng. Do đó, sự thay đổi ấy là mộtcuộc cách mạng thực sự, và không có nhiều người dám đương đầu và chấpnhận sự thay đổi ấy đâu".ĐÂU LÀ SỰ KHÁC NHAU?Làm sao tôi có thể nhận ra người nào thuộc nhóm L, T, C, Đ mà khôngbiết nhiều về họ? Một trong nhiều cách là lắng nghe những gì họ nói.Người bố giàu thường nói, "Nếu ta lắng nghe một người nào đó nói, ta đangbắt đầu dò hiểu và cảm nhận linh hồn của người ấy".CÂU NÓI CỦA NGƯỜI NHÓM LNgười thuộc nhóm L, tức là người làm công, thường hay nói, "Tôi đangtìm một công việc ổn định, bảo đảm có mức lương cao và nhiều phúc lợi".CÂU NÓI CỦA NGƯỜI NHÓM TNgười nhóm T, gồm những người làm tư hay nói:"Mức giá của tôi là 35 đô một giờ""Mức hao hồng bình thường của tôi là 6% giá bán""Dường như tôi chẳng bao giờ kiếm được một người siêng năng và làm giỏi""Tôi đã làm hơn 20 tiếng cho dự án này"CÂU NÓI CỦA NGƯỜI NHÓM CNgười nhóm C tức là chủ công ty thường nói, "Tôi đang tìm một giámđốc điều hành mới cho công ty mình."CÂU NÓI CỦA NGƯỜI NHÓM ĐNgười nhóm Đ, gồm những nhà đầu tư, hay nói, "Mức lời của tôi tính trên tỷlệ lợi nhuận ròng hay gộp"CÔNG CỤ LỜI NÓIMột khi người bố giàu biết được người được phỏng vấn về mặt bản chấtthuộc nhóm nào, tối thiểu lúc ấy Người cũng biết được người ấy muốn gì, cóthể ra điều kiện gì với anh ta, và nói với anh ta bằng cách nào. Người luônnói, "Ngôn ngữ là một công cụ đáng sợ"Người thường xuyên nhắc nhở chúng tôi điều này. "Nếu con muốn trởthành một người lãnh đạo, con cần phải là một bậc thầy về ngôn ngữ"Như vậy, một trong những kỹ năng cần thiết để trở thành một người nhóm Cthành đạt phải là một người biết làm chủ lời nói, sử dụng lời nói đúng chỗtùy theo từng đối tượng khác nhau. Người đã dạy chúng tôi trước hết tậplắng nghe cẩn thận những gì một người nói, và tiếp sau đó là biết cách nhữnglời nói nào nên dùng, trong ngữ cảnh nào dùng chúng để tạo hiệu quả ấntượng nhất đối với người nghe.Người bố giàu giải thích, "Một lời nói có thể làm hứng khởi ý chí củamột người, nhưng cũng có thể làm người khác sợ hãi né tránh".Chẳng hạn như từ "rủi ro" có thể làm một nhà đầu tư rất phấn khởi trong khicó thể khiến cho một người làm công lãnh lương hoảng hốt và sợ đến co vòi.Để trở thành những nhà lãnh đạo tài ba, người bố giàu đã nhấn mạnhtrước hết chúng tôi phải là những người biết lắng nghe, bởi vì nếu không bạnsẽ chẳng thể nào cảm nhận được cảm xúc va linh hồn của người đối thoại.Và nếu bạn không cảm nhận và thấu hiểu được con người của họ, bạn sẽkhông bao giờ biết được mình đang nói chuyện với hạng người nào.NHỮNG SỰ KHÁC NHAU GỐC RỄNguyên nhân khiến cho người bố giàu nói, "Hãy lắng nghe lời họ nói vàcảm nhận linh hồn họ", là bởi vì tiềm ẩn phía bên bên dưới những lời nói ấychính là những bản chất khác nhau từ gốc rễ của mỗi cá nhân.THỜI GIAN VÀ TIỀN BẠC CẢU NGƯỜI KHÁCPhần lớn chúng ta đều nghe về những bí mật làm giàu trở thành tỷ phú nhưthế này:1.Thời gian của người khác.2.Tiền bạc của người khácHai điều này có thể thấy ngay ở phía bên phải của tứ đồ, trong khi đónhững người làm việc ở phía bên trái tứ đồ lại là những người mà thời gianvà tiền bạc của họ bị nhóm kia sử dụng.Nguyên nhân chủ yếu đã khiến hia vợ chồng tôi bỏ thời gian để ra sức xâydựng một hệ thống kinh doanh kiểu nhóm C hơn là kiểu nhóm T,là bởi vìchúng tôi đã đã nhận ra ích lợi về lâu dài trong việc sử dụng "thời gian củangười khác". Một trong những yếu điểm của một người thuộc nhóm T là sựthành công của ngưới ấy phải đổi lấy bằng cái giá làm việc cực nhọc. Nóicách khác, càng thành công chừng nào người ấy lại càng phải làm việc nhiềugiờ hưon, cần mẫn hơn.Khi thiết kế mô hình kinh doanh kiểu nhóm C, sự thành công chứng tỏ sựmở rộng và khuếch trương của hệ thống, dẫn đến việc sẽ thuê mướn nhiềunhân công. Nói cách khác, bạn sẽ làm việc ít hơn mà vẫn kiếm được nhiềuhơnvà có nhiều thời gian rảnh rỗi hơn.Phần còn lại của quyển sách này sẽ đi sâu vào những kỹ năng cũng như cáchsuy nghĩ cần có của một người thuộc phía bên phải tứ đò. Kinh nghiệm bảnthân của tôi cho thấy để có thể thành công trong nhóm bên phải, cần phải cómột lối suy nghĩ và những thủ thuật kinh doanh khác nhau. Nếu bạn có đủkhả năng sẵn sàng thay đổi cách suy nghĩ của mình, tôi tin chắc bạn sẽ thấycon đường đi đến sự tự do và bảo đmả về tiền bạc khá dễ dàng. Dĩ nhiên sẽcó bạn thấy con đường đó chông gai và khó đi vô cùng, nhưng sở dĩ như vậylà vì bạn đã quá kẹt dính vào một nhóm, quá bảo thủ với lối suy nghĩ lâu naycủa mình.Ở một mức tối thiểu nào đó, bạn sẽ thấy được tại sao có một vài ngườilàm việc ít, nhưng lại kiếm nhiều tiền, trả thuế ít và được bảo đảm về tàichinh hơn những người khác. Đó chỉ là vấn đề hiểu biết nhóm nào cần phảinhắm tới và khi nào thực hiện cuộc hành chính đó cho chính bản thân mình.KIM CHỈ NAM CỦA SỰ TỰ DOKim tứ đồ không phải là một nhóm quy tắc hay bí quyết gì cả. Nó chỉ là kimchỉ nam hướng dẫn cho những ai muốn sử dụng nó. Tứ đồ đã dẫn dắt vợchồng tôi suốt cuộc hành trình từ lúc vật lộn với tiền bạc mỗi ngày cho đếnkhi đạt đến sự bảo đảm về tài chính và cuối cùng là sự tự do hoàn toàn.Chúng tôi không muốn mỗi ngày phải thức dậy và làm việc vì tiền suốt cảđời mình.SỰ KHÁC NHAU GIỮA NGƯỜI GIÀU VÀ NHỮNG NGƯỜI KHÁCCách đây vài năm, tôi đọc được một bài báo tiết lộ đối với hầu hết nhữngngười giàu, hết 70% thu nhập của họ kiếm được từ các khoản đầu tư (nhómĐ) và phần còn lại không quá 30% thu nhập phát sinh từ lương (nhóm L).Nếu những người ấy có là những người làm cong đi chăng nữa, họ cũng lànhân viên trong chính tập đoàn của họ.Trong khi đó đối với đa số người nghèo và tần lớp trung lưu, tối thiểu hết 80% thu nhập của họ có từ lương, thuộc nhóm L và T, và ít hơn 20% thu nhậpphát sinh từ các khoản đầu tư, thuộc nhóm Đ.SỰ KHÁC NHAU GIỮA VIỆC CÓ TIỀN VÀ SỰ GIÀU CÓTrong chương 1, tôi đã viết rằng hai vợ chồng tôi thành triệu phú vào năm1989, nhưng mãi đến năm 1994 chúng tôi mới đạt đến tự do hoàn toàn vềtiền bạc. Có sự khác nhau giữa việc có tiền và sự giàu có. Vào khoảng năm1989, chuyện làm ăn của chúng tôi đã đem lại cho chúng tôi rất nhiều tiền.Chúng tôi càng lúc cang kiếm được nhiều hơn mà không cần phải làm nhiềugiờ hơn, bởi vì hệ thống kinh doanh cứ liên tục phát triển mà không cầnchúng tôi phải bỏ sức ra nhiều. Chúng tôi đã đạt đựơc điều mà hầu hết mọingười coi đó là sự thành công về tiền bạc.Chúng tôi vẫn cần phải bỏ nhiều tiền thu được từ chuyện kinh doanh củamình vào đầu tư các tài sản hữư hình. Công việc kinh doanh của chúgn tôithanh công rực rỡ, nhưng chính lúc đó, chúng tôi cần phải tập trung pháttriển các tài sản của mình đến mức mà nguồn thu nhập magn lại từ những tàisản đầu tư ấy vượt xa chi phí sinh hoạt hằng ngày của chúng tôi.Trong thực tế, chuyện kinh doanh của chúng tôi cũng được coi như mộttài sản bởi vì nó mang lại thu nhập mà không cần đến nhiều công sức chúngtôi bỏ vào. Trên quan điểm cá nhân của chúng tôi về sự giàu có, chúng tôiluôn đảm bảo mình phải có những tài sản đầu tư như địa ốc hay chứng khoánmang lại thu nhập nhiều hơn chi phí sinh hoạt của mình, và như thế chúngtôi mới có thể tự cho mình là giàu có. Một khi nguồn thu nhập từ cột tài sảntrở nên lớn hơn nguồn thu nhập kiếm được từ cột tài sản trở nên lớn hơnnguồn thu nhập kiếm được từ chuyện kinh doanh, chúng tôi liền sangnhượng việc làm ăn đó cho đối tác. Từ lúc ấy, chúng tôi mới thực sự giàu có.ĐỊNH NGHĨA SỰ GIÀU CÓSự giàu có được định nghĩa như là: "Số ngày bạn có thể sinh hoạt màkhông cần đòi hỏi sự làm việc của bạn (hay của người nhà bạn) trong khi bạnvẫn có thể duy trì mức sống như bình thường".Chẳng hạn, nếu chi phí sinh hoạt hàng tháng của bạn là 1000 đô, và nếu bạncó một khoản tiết kiệm 3000 đô, sự giàu có của bạn xấp xỉ cỡ 3 tháng hay 90ngày sinh hoạt. Sự giàu có được đo bằng thời gian chứ không phải bằng tiềnbạc.Vào khoảng năm 1994, sự giàu có của vợ chồng tôi là vô hạn (trừ phi cónhững biến động kinh tế khủng hoảng nặng nề) bởi vì thu nhập chúng tôi đãvượt quá xa mức phí sinh hoạt của chúng tôi.Sau cùng, không phải bao nhiêu tiền bạn làm ra mới quan trọng. mà chủyếu bao nhiêu tiền bạn giữ được và số tiền đó sẽ sinh lời thêm cho bạn trongbao lâu. Hàng ngày, tôi đều gặp rất nhiều người kiếm được khối tiền, nhưnggần như họ kiếm được đều chảy qua cột chi phí.Mỗi lần họ kiếm được thêm một ít tiền, họ đi mua sắm. Họ thường muangôi nhà lớn hơn hoặc mua sắm. Họ thường mua ngôi nhà lớn hơn hoặc muaxe mới, mà những người đó chỉ làm cho họ mắc nợ lâu và làm việc cực hơn,để rồi họ chẳng còn nhiều tiền đầu tư vào cột tài sản của mình. Họ sài tiềnđến chóng mặt, chằng khác nào mắc tật nhuận tràng tài chánh.XÀI TIỀN HẾT GAKhi đề cập đến xe hơi, chúng ra hay nghe đến chuyện "chạy hết ga". Dĩnhiên ở tốc độ "chạy hết ga" đó vẫn phải đảm bảo xe không bị xì khói haycháy máy.Đối với chuyện tiền bạc cũng vậy. Có nhiều người bất kể giàu hay nghèocũng xài tiền ở mức "hết ga". Kiếm được bao nhiêu tiền, họ đều xài thẳngtay. Vấn đề nằm ở chỗ khi một chiếc xe cứ chạy hết ga như vậy, chắc chắntuổi thọ của máy xe sẽ bị giảm đi rất nhiều.Điều đó cũng tương tự với cách xài tiền hết ga.Nhiều người bạn của tôi là bác sĩ cho biết, vấn đề xã hội ngày nay là càng cónhiều người bị áp lực căng thẳng do làm việc nhiều mà không bao giờ có đủtiền. Một người bạn bảo nguyên nhân lớn nhất thường gây ra rối loạn về sứckhoẻ là triệu chứng "ung thư túi tiền".TIỀN LÀM RA TIỀNBất kể bao nhiêu thu nhập kiếm được, bạn cũng nên dành một tí bỏ vàonhóm Đ. Nhóm Đ đặc biệt luôn làm theo phương châm tiền kiếm ra tiền,hoặc quan điểm bắt đồng tiền làm cho mình sao cho bạn không phải làm việccực hơn nữa. Thế nhưng điều quan trọng ở chỗ là rất có nhiều cách đầu tưkhác nhau.CÁC HÌNH THỨC ĐẦU TƯ KHÁC NHAUMọi người thường đầu tư vào chuyện học của mình. Hệ thống giáo dụctruyền thống rất quan trọng bởi vì bạn càng có học thức, càng dễ kiếm tiền.Bạn có thể mất 4 năm đại học, nhưng bù lại lương bạn có thể tăng từ 24.000đo lên đến 50.000 đô mỗi năm. Nếu một người trung bình có thể làm việctích cực trong suốt 40 năm, việc bỏ 4 năm đại học hay sau đại học làm mộtcách đầu tư tuyệt vời. Làm việc cần cù và trung thành là một cách đầu tưkhác, chẳng hạn như trường hợp một nhân viên làm việc lâu năm trong mộtcông ty hay một chính phủ. Thế nhưng bù lại người đó sẽ nhận được mộtkhoản tiền về hưu kếch sù theo hợp đồng. Hình thức đầu tư ấy rất phổ biếntrong thời đại công nghiệp, nhưng hoàn tàon lỗi thời trong thời đại Thôngtin.Nhiều người khác đầu tư bằng cách sinh con nhiều và có một đại gia đình,và bù lại có thể nhờ cậy con mình lúc về già. Cách đầu tư ấy một thời thôngdụng, thế nhưng do điều kiện kinh tế mỗi lúc một khó khăn ở thời đại mới,nhiều gia đình đã coi việc nuôi cha mẹ là một gánh nặng bắt buộc.Những kế hoạch về hưu của chính phủ như Bảo hiểm xã hội và Bảo hiểmy tế ở các nước (trong đó có Việt Nam), mà những khoản bảo hiểm này đượctrả bằng cách cắt giảm lương, cũng là một cách đầu tư nhưng lại được áp đặtbở luật pháp. Tuy nhiên do những biến động lớn về nhân khẩu và giá cả sinhhoạt, hình thức đầu tư này không chắc chắn bảo đảm quyền lợi được hưởngcủa những người lao động mà chính phủ đã cam kết.Cũng có những hình thức đầu tư về hưu độc lập khác, chẳng hạn như kếhoạch về hưu cá nhân. Thông thướng chính phủ sẽ dặc cách miễn giảm thuếcho cả người lao động và người sử dụng lao động nếu tham gia nhữngchương trình này.THU NHẬP TỪ NHÀ ĐẦU TƯMặc dù tất cả những hình thức đầu tư trên đều được coi là đầu tư, nhóm Đthướng tập trung vào những khoản đầu tư đem lại thu nhập liên tục trongsuốt thời gian làm việc của họ. Tiêu chuẩn để trở thành một người thuộcnhóm Đ cũng là giống như tất cả những nhóm khác, đó là bạn có thể kiếmđược tiền từ chính nhóm Đ hay không. Nói cách khác, tiền bạc có làm chobạn thu nhập cho bạn hay không.Thử xem xét một người nọ mua một căn nhà để đầu tư bằng cách cho thuê.Nếu tiền thuê nhà thu được nhiều hơn chi phí bỏ ra để duy trì căn nhà, nguồnthu nhập đó xuất phát từ nhóm Đ. Điều đó cũng tương tự như những ngườicó thu nhập từ tiền tiết kiệm, hay lãi cổ phiếu. Như vậy tiêu chuẩn của nhómĐ là bao nhiêm tiền bạn kiếm được từ nhóm này mà không phải làm việctrong nhóm đó.QUỸ VỀ HƯU CỦA TÔI CÓ PHẢI LÀ MỘT HÌNH THỨC ĐẦU TƯKHÔNG?Bỏ tiền vào quỹ về hưu là một cách đầu tư cũng làm một việc làm khá hay.Hầu hết chúng ta đều hy vọng trở thành một nhà đầu tư khi chúng ta về hưu,thế nhưng với mục đích của quyển sách này, nhóm Đ không phải như vậymà là những người kiếm được tiền từ những khoản đầu tư ngay trong nhữngnăm chúng ta còn làm việc. Thực tế là không phải ai cũng bỏ tiền vào quỹhưu trí của mình. Hầu như đa số mọi người khi bỏ tiền vào quỹ hưu trí đềuhy vọng một khi về hưu, số tiền trong quỹ trở lên nhiều hơn so với họ bỏ vàotrong những năm qua.Hoàn toàn có sự khác biệt giữa người tiết kiệm tiền kiểu đó, với nhữngngười, bằng cách đâùu tư đã chủ động điều khiển đồng tiền làm việc và tạothêm thu nhập cho mình.THẾ NHỮNG NGƯỜI MÔI GIỚI CỔ PHIẾU CÓ PHẢI LÀ NHÀĐẦU TƯ KHÔNG?Nhiều người làm nghề tư vấn trong thế giới đầu tư, theo định nghĩa khôngphải là những người thực sự tạo ra thu nhập cho mình từ nhóm Đ.Chẳng hạn, phần lớn các nhà môi giới cổ phiếu, địa ốc, tư vấn tài chính, chủngân hàng và chuyên viên kế toán, về mặt bản chất mà xét thì những ngườithuộc nhóm L hay T. Nghĩa là thu nhập của họ kiếm được từ công việcchuyên môn của họ, chứ không phải tài sản của họ làm chủ.Tôi có nhiều người bạn sống bằng nghề mua bán cổ phiếu. Họ mua cổphiếu ở giá thấp và hy vọng bán lại ở giá cao. Như vậy, thực sự họ chỉ sốngbằng nghề "mu bán", chẳng khác gì một người chủ tiệm bán lẻ, mua hànghoá giá sỉ bán ra với giá bán lẻ. Họ vẫn phải bỏ công sức của chính họ đểkiếm ra tiền. Chính vì vậy, những người thuộc nhóm T nhiều hơn ngườithuộc nhóm Đ.Thế tất cả mọi người có thể trở thành nhà đầu tư không? Dĩ nhiên là cóthể, nhưng điều quan trọng là phải biết sự khác nhau giữa một người kiếmthu nhập từ hoa hồng, hay tư vấn tính theo giờ hoặc trả lương, hay mua thấpbán giá cao, với một người kiếm được nhiều tiền hay tìm ra những cơ hộiđầu tư béo bở.Có một cách tìm ra một nhà tư vấn giỏi. Đó là, hãy hỏi họ bao nhiêu %thu nhập của họ kiếm được từ hoa hồng, phí tư vấn so với khoản thu nhậpkiếm được từ khoản đầu tư hay những công việc kinh doanh do họ làm chủ.Tôi được nhiều người bạn là chuyên viên kế toán tiết lộ mà không viphạm bí mật thông tin khách hàng, nhiều người tư vấn đầu tư chuyên nghiệphầu như có rất ít thu nhập kiếm được từ khoản đầu tư. Nói cách khác, "họkhông thực hành những bài mà họ bày cho ngưới khác" .NHỮNG ƯU ĐIỂM CỦA THU NHẬP KIẾM ĐƯỢC TỪ NHÓM Đ.Như vậy sự khác nhau chủ yếu phân biệt nhóm Đ là những người này tậpchung vào việc điều khiển đồng tiền tạo ra thêm tiền. Nếu họ thực sự giỏi vềviệc đó, họ có thể khiến đồng tiền làm việc cho chính họ và gia đình họ suốthàng trăm năm.Ngoài ưu điểm rõ ràng nhất là biết cách điểu khiển đồng tiền mà không phảimỗi sáng thức dậy đi làm, còn có nhiều ưu điểm khác về thuế mà nhữngngười làm công không có được.Một trong những nguyên nhân làm cho người giàu càng giàu là đôi khi họcó thể kiếm được hàng trăm triệu đô mà không phải trả một đồng thuế nàomột cách hợp pháp. Đó là bởi vì họ tạo ra tiền từ "cột tài sản", chứ khôngphải cột "thu nhập". Nghĩa là họ kiếm tiền như một nhà đầu tư, chứ khôngphải người làm công.Đối với những người làm việc, những người này không những bị đánh thuếcao hơn mà họ sẽ chẳng bao giờ thấy được khoản thu nhập mà thuế đã lấy đithừ lương của họ.TẠI SAO KHÔNG CÓ NHIỀU NGƯỜI HƠN TRỞ THÀNH NHÀ ĐẦUTƯ?Những người nhóm Đ là những người làm việc ít. Thế thì tại sao khôngcó nhiều người hơn trở thành nhà đầu tư? Lý do giải thích một câu hỏi đóchính là nguyên nhân tại sao không có nhiều người dám tự kinh doanh chochính mình. Chỉ có thể tóm tắt trong một từ: "rủi ro".Nhiều người không thích đưa tiền họ giành dụm mà họ làm lụng cực khổđể rồi không bao giờ thấy số tiền quay trở lại với chính mình. Nhiều ngườirất sợ bị mất tiền, chẳng thà họ chọn không đầu tư, không đương đầu với rủiro cho dù họ có thể kiếm được nhiều tiền đi chăng nữa.Một tài tử điện ảnh Holywood đã từng tuyên bố: "Tôi không quan tâmđến mức lời của nhà đầu tư. Điều tôi lo lắng nhất là số tiền đầu tư có lấy lạiđược hay không?".Chính những nỗi lo sự bị mất tiền vô hình chung đã phân biệt thành bốnnhóm người:1. Những người không dám rủi ro và không làm gì hết, chỉ chọn lối chơi antoàn và bỏ tiền vào tài khoản của ngân hàng.2. Những người giao chuyện đầu tư cho người khác quản lý, như chuyênviên tư vấn hay nhà quản lý quỹ tương hỗ.3. Những người thích đen đỏ.4. Những nhà đầu tư thực thụ.Có những sự khác nhau giữa người thích đỏ đen với một người đầu tưthực thụ. Đối với người đỏ đen, đầu tư là một trò chơi cơ hội, trong khi đóđối với người đầu tư, đó là một trò chơi đầu tư trí tuệ và đòi hỏi nhiều thủthuật. Còn đối với người giao chuyện đầu tư cho người khác quản lý, đầu tưchỉ là một trò chới không thích học hỏi một tí nào. Đối với họ, điều quantrọng chủ yếu là phải kiếm được một chuyên viên tư vấn tài chính thật giỏi.Trong các chương kế tiếp quyển sách này sẽ trình bày với bạn về bảy cấpbậc đầu tư khác nhau giúp cho bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.RỦI RO CÓ THỂ GIẢM ĐƯỢC ĐẾN MỨC TỐI THIỂUMột tin mừng đối với chuyện đầu tư là rủi ro có thể giảm đến mức tốithiểu, thậm chí có thể triệt tiêu hoàn toàn, và bạn có thể chuyển được rấtnhiều lời hơn số vốn bỏ ra nếu như bạn rành rẽ quy tắc của cuộc chơi đó.Nếu bạn nghe một người nào đó nói câu này, bạn có thể biết ngay người đólà một người đầu tư thực thụ: "Bao lâu tôi có thể lấy lại vốn, và mức thunhập đem lại cho tôi thu nhập sau này sẽ là bao nhiêu sau khi tôi đã lấy lạiđược vốn đầu tư như ban đầu?".Người đầu tư thực thụ muốn biết trong bao lâu họ có thể lấy lại vốn đầutư ban đầu, trong khi những người đầu tư vào quỹ hưu trí phải đợi nhiều nămmới có thể biết được sẽ lấy lại tiền hay không. Đó chính là sự khác nhau lớnnhất giữa một người đầu tư chuyên nghiệp với một người để giành tiềnchuẩn bị cho cuộc sống về hưu của mình.Chính nỗi sợ hãi bị mất tiền đã khiến cho hầu hết mọi người đi tìm kiếm sựđảm bảo và ổn định. Thế nhưng, nhóm Đ không phải nguy hiểm như nhiềungười nghĩ. Nhóm Đ cũng như ba nhóm kia, nhưng chỉ khác ở chính nhữngkỹ năng và người lối suy nghĩ. Những kỹ năng của nhóm Đ vẫn có thể họcđược nếu như bạn chụi khó bỏ thời gian chụi học hỏi.SỰ KHÁC NHAU GIỮA KẾ HOẠCH VỀ HƯU CỦA THỜI ĐẠICÔNG NGHIỆP TRƯỚC ĐÂY VỚI KẾ HOẠCH VỀ HƯU CỦA THỜIĐẠI CÔNG NGHỆ THÔNG TIN HIỆN NAY.Khi tôi còn nhỏ, người bố giàu thường khuyến khích tôi dám chấp nhậnrủi ro với tiền bạc và học hỏi cách đầu tư. Người hay nói, "Nếu con muốngiàu, con phải học cách trở thành một nhà đầu tư. Hãy học cách trở thànhmột nhà đầu tư chuyên nghiệp".Khi về già, tôi đã kể lại người bố học thức của tôi những gì mà người bốkia đề nghị học cách đâu tư và kiểm soát rủi ro. Bố ruột tôi trả lời, "Ta khôngcần phải học cách đầu tư con ạ. Ta đang tham gia chương trình bảo hiểm củachính phủ và có một kế hoạch đầu về hưu của công đoàn giáo dục mà nhữngnguồn bảo hiểm xã hội đó đều được đảm bảo. Vậy đâu có lý do gì ta cầnphải chơi trò chơi rủi ro với tiền của mình?"Bố ruột tôi rất tin tưởng vào kế hoạch về hưu như thế của thời đại Côngnghiệp, như chương trình bảo hiểm xã hội của chính phủ cho người laođộng.Cho nên khi tôi gia nhập vào hải quân Mỹ, Người rất sung sướng. Thay vì lolắng cho đứa con có thể bỏ mạng ở Việt Nam, Người chỉ nói, "Chỉ cần rángtrụ trogn quân đội 20 năm, con sẽ được đảm bảo phúc lợi y tế và hưu trí suốtđời".Mặc dù vẫn còn đang được áp dụng, những kế hoạch hưu trí như thế đãtrở lên lỗi thời và lạc hậu. Quan điểm cho rằng công ty phải chụi trách nhiệmvề tài chính cho cuộc sống của bạn sau khi về hưu và chính phủ sẽ chăm locho những nhu cầu của bạn ở tuổi về hưu thông qua chương trình bảo hiểmxã hội, là một quan niệm cũ và không còn có giá trị trong thời đại mới này.MỌI NGƯỜI CẦN TRỞ THÀNH NHỮNG NHÀ ĐẦU TƯKhi chúng ta thay đổi từ kế hoạch hưu trí phúc lợi bảo đảm mà tôi gọi làkế hoạch thời Công nghiệp, kế hoạch hưu trí đóng góp bảo đảm mà tôi gọi làkế hoạch thời thông tin, hậu quả là giờ đây bạn phải tự lo chăm sóc tới mìnhcho tuổi về hưu của bạn. Điều không may là rất ít người nhận thấy sự thayđổi đó.KẾ HOẠCH HƯU TRÍ Ở THỜI ĐẠI CÔNG NGHIỆPTrong thời đại công nghiệp, một kế hoạch hưu trí phúc lợi bảo đảm quyđịnh công ty sẽ đảm bảo cho bạn, người lao động, một khoản tiền nhất định(thường được trả hàng tháng) một khi bạn còn sống. Mọi người đều cảmthấy an toàn bởi vì những kế hoạch đó đảm bảo cho bạn một nguồn thu nhậpổn định.KẾ HOẠCH HƯU TRÍ Ở THỜI ĐẠI THÔNG TINMột vài nhân vật nào đó thay đổỉ luật pháp, và các công ty giờ đây khôngcòn chụi trách nhiệm đảm bảo tài chánh cho bạn khi bạn đến tuổi về hưu.Thay vào đó, các công ty áp dụng hình thức hưu trí đóng góp bảo đảm"Đóng góp bảo đảm " là một thuật ngữ chỉ cho việc bạn có thể hưởng đượcnhững khoản tiền mà bạn và công ty đã đóng góp về quỹ hưu trí trong suốtthời gian bạn làm việc. Nói cách khác, nguồn thu nhập khi bạn về hưu sẽđược quyết định chủ yếu từ những khoản đã đóng góp và quỹ hưu trí trướcđây. Nếu bạn và công ty không đóng góp gì hết, bạn sẽ không được khoảntiền về hưu.Một tin mừng là trong thời đại thông tin tuổi thọ của con người đã tăng lênđáng kể. Thế nhưng, tuổi thọ của bạn có thể sẽ lâu hơn nguồn thu nhập hưutrí của bạn, và nếu quỹ hưu trí này còn không được bảo đảm an toàn donhững biến động và rủi ro của thị trường tài chính.KIỂU ĐẦU TƯ CỦA NHỮNG NGƯỜI KHÔNG PHẢI LÀ NHÀ ĐẦUTƯHiện nay, thị trường chứng khoàn luôn là đầu tư câu chuyện của cả thểgiới. Sở dĩ như thế là vì có nhiều đã làm sôi nổi thị trường, mà một trongnhững yếu tố đó chính là lực lượng những người không chuyên đang cố trởthành những nhà đầu tư trên thị trường. Con đường tài chánh của họ có thểđược vẽ như thế này.Hầu hết những người này, vốn là những người thuộc nhóm L hay T,thường có bản chất khuynh hướng thiên về sự ổn định. Điều đó giải thích tạisao họ đi tìm kiếm những công việc an toàn, những nghề nghiệp ổn định, haybắt đầu những việc làm ăn nhỏ mà họ có thể kiểm soát được. Do sự biếnđộng trong kế hoạch hưu trí, họ buộc phải lấn sang nhóm Đ mà ở nơi đó họhy vọng có thể tìm thấy được "An toàn" cho những năm tháng về hưu sắp tớicủa mình. Điều bất hạnh là nhóm Đ không phải là nhóm nhắm tới sự an toàn,mà chính nơi đường đầu tư và chấp nhận rủi ro.Trước hiện tượng "Di cư ồ ạt" của những người từ phía bên trái tứ đồ đếntìm sự an toàn, trên thị trường chứng khoán xuất hiện nhiều kiểu đầu tư màbạn thường nghe như thế này.1. "Đa dạng hoá"- Những người đi tìm những sự an toàn rất hay dùng nhóm từ này. Tại saovậy? Vì đó là một kiểu chiến lược đầu tư nhằm mục đích "Không bị mấttiền". Vì đó không phải là chiến lược để thắng, cho nên những người nhómĐ thành công hay những người giàu không hề đa dạng hoá mà họ lỗ lực tậpchung bằng hết mọi cố gắng của mình.Warren Buffet, một trong những nhà đầu tư xuất chúng của thế giới đẫ nónhư thế này về kiểu 'đạ dạng hoá': "Chiến lược mà chùng tôi áp dụng khôngtheo trường phái đa dạng hoá giáo đìều. Nhiều nguời phê bình chiến lược đócó nhiều rủi ro hơn những chiến lược thông thường. Chúng tôi không đồng ývới lời phê bình đó. Chúng tôi tin rằng mọi chính sách đầu tư danh mục tậpchung có lựa chọn có khả năng giảm mức rủi ro rất nhiều nếu chính sách đócó thể khiến cho người đầu tư đặt vấn đề hết sức nghiêm túc như với chuyệnlàm ăn, mà đồng thời vẫn làm cho người đầu tư cảm thấy yên tâm đối vớinhững khía cạnh kinh tế của danh mục trước khi anh ta quyết định mua nó".Nói cách khác, Warren Buffet cho rằng kiểu đầu tư nhắm vào một danh mụctập chung là một chiến lược tốt hơn kiểu đa dạng hoá theo ý của ông, thay vìgiản trải, sự tập trung sẽ khiến bạn suy nghĩ và hành động một cách khônngoan hơn, cẩn thận hơn. Bài báo cáo của ông còn đề cập tới một người đầutư trung bình thường ưa tránh sự biến động vì họ thường đồng nhất sự biếnđộng với rủi ro, thay vào đó, Warren Buffet đã viết, "Trong thực tế, nhữngngười đầu tư chuyên nghiệp lại thích có biến động". Đối với hai vợ chồngtôi, để thoát khỏi sự nghèo nàn và đạt đến sự tự do hoàn toàn về tiền bạc,chúng tôi đã không đa dạng hoá mà tập chung vào một số ít khoản đầu tưcủa mình.2"Cổ phiếu blue chip"- Những người đầu tư theo kiểu chơi an toàn thường hay mua những cổphiếu blue chip. Tại sao vậy? Bởi vì trong đầu họ luôn cho rằng những loạicổ phiều này an toàn hơn. Trong khi những công ty đó an toàn, thị trườngchứng khoán lại không an toàn tí nào.3. "Quỹ hỗ tương"- Những người có ít kiến thức về đầu tư thường cảm thấy an toàn hơn khiđầu tư số tiền giành giụm của họ vào các quỹ hỗ tương, bởi vì họ nghĩ nhữngnhà quản lý các quỹ này có chiến lược đầu tư giỏi hơn họ. Đối với nhữngngười không có ý định trở thành những nhà đầu tư chuyên nghiệp, đây làmột cách rất khôn ngoan. Thế nhưng vấn đề ở chỗ là các quỹ hỗ tương nàychưa chắc là ít rủi ro hơn. Trong thực tế, nếu xảy ra một cuộc khủng hoảngtrên thị trường chứng khoàn, chúng ta vẫn có thể thấy một cuộc biến độngmà tôi tuyên đoán đó là "Một cuộc khủng hoảng của thị trường quỹ hỗtương", mà ảnh hưởng tai hoạ của nó sẽ chẳng kém khủng khiếp như cuộckhủng hoảng đối với các thị trường tài chính khác đã từng xảy ra trong lịchsử, chẳng hạn như cuộc khủng hoảng thị trường mua bán hoa tulip vào năm1610, cuộc khủng hoảng South Seas Bubble vào năm 1620, và cuộc khủnghoảng thị trường trái phiếu vào năm 1990.Ngày hôm nay, thị trường đầy ắp hàng triệu người, về một bản chất lànhững người đi tìm kiếm sự an toàn, nhưng do áp lực của những biến độngkinh tế đã khiến họ từ phía bên trái của kim tứ đồ phải "vượt rào" đi sangphía bên phải mà ở đó không hề cho phép sự tồn tại của những ý tưởng về sựan toàn, đảm bảo. Chính điều đó mới làm cho tôi cảm thấy lo lắng nhất.Nhiều người vẫn cho rằng các chương trình hưu trí mà họ đang tham gia làan toàn, nhưng thực tế lại không hề an toàn tí nào. Một khi xảy ra một cuộcsụp đổ hay khủng hoảng lớn, những kế hoạch hưu trí đó của họ sẽ tan thànhmây khói. Những kế hoạch hưu trí đó của họ không an toàn như nhữngchương trình hưu trí của những thế hệ trước.NHỮNG BƯỚC NGOẶT THAY ĐỔI LỚN VỀ KINH TẾ ĐANG TỚIGẦNĐã xuất hiện những dấu hiệu cho thấy có một bước ngoặt thay đổi lớn vềmặt kinh tế đang tới gần. Bước ngoặt đó thường đánh dấu sự kết thúc thờiđại cũ và mở rộng một kỷ nguyên mới. Ở cuối thời đại, luôn có những ngườitiến bộ tiên phong, nhưng cũng có người khác tiến bộ tiên phong, nhưng vẫncó nhiều người khác vẫn bám khư khư vào những quan niệm của thời đại cũ.Tôi e rằng những người con vẫn trông mong sự bảo đảm tài chính của mìnhvào trách nhiệm của một đại công ty hay chính phủ, họ sẽ thất vọng trongnhững năm tới đây. Những ý tưởng đó thuộc về thời đại công nghiệp chứkhông phải thời đại thông tin.Không ai có thể tiên đoán vào tương lai. Tôi đăng ký báo về nhiều công tydịch vụ tin tức đầu tư. Công ty nào cũng đưa ra lời ước đoàn không giốngnhau. Công ty này cho rằng tương lai gần đất sáng sủa, trong khi một công tykhác thì tiên đoán một cuộc khủng hoảng thị trường và suy thoái toàn cầuđang sắp xảy ra. Để có thể khách quan, tôi phải lắng nghe từ cả hai phía bởivì cả hai quan điểm trái ngược đó đều có cơ sở lý luật chặt chẽ và thuyếtphục. Vấn đề cần lắm bắt không phải là kiểu chơi coi bói, cố đoán những gìsẽ xảy đến trong tương lai mà tôi cần phải thông tin kịp thời ở cả hai nhóm Cvà Đ và chuẩn bị tinh thần đối phó với bất kỳ những gì có thể xảy ra. Mộtngười nếu được chuẩn bị đầy đủ vẫn có khả năng phát triển tốt cho dù nềnkinh tế đi theo hướng nào đi chăng nữa.Nếu lịch sử có thể được coi là một trong những công cụ phân tích, mộtngười thợ tới 75 tuổi sẽ trải qua một lần khủng hoàng và hai lần suy thoáikinh tế. Dĩ nhiên, bố mẹ của tôi đều đã trải qua trong thời đại của họ, nhưngthế hệ dân Mỹ trong giai đoạn cuộc chiến Việt Nam vẫn chưa hề trải qua mộtcuộc khủng hoảng lớn về kinh tế nào như vậy cả. Và các chuyên gia kinh tếcho rằng cứ trung bình mỗi 60 năm sẽ xảy ra một cuộc đại khủng hoảng.Ngày nay, tất cả chúng ta cần phải quan tâm đến những vấn đề khác, chứkhông phảỉ là sự bảo đảm việc làm. Tôi cho rằng điều mà chúng ta cần quantâm chính là sự bảo đảm về tài chính lâu dài cho chính mình, và không giaokhoán trách nhiệm cho công ty hay chính phủ. Thời đại đã thực sự thay đổikhi các công ty đồng loạt công bố họ sẽ không còn chụi trách nhiệm đối vớicuộc sống của bạn khi bạn về hưu. Một khi các công ty đều chuyển sang kếhoạch hưu trí đóng góp bảo đảm họ đã đưa ra thông điệp là từ nay trở đi bạnphải tự lo cho chuyện về hưu của mình. Ngày hôm nay, tất cả chúng ta cầnphải trở thành những nhà đầu tư khôn ngoan hơn, và cần phải cẩn thận hơnvới những biến động lên xuống đến chóng mặt của thị trường tài chính. Tôithành thực đề nghị với các bạn chẳng thà chúng ta bỏ thời gian học hỏi cáchđầu tư hơn là giao tiền của mình cho người khác đầu tư giùm bạn. Nếu bạnchỉ giao tiền cho quỹ hỗ tương hay một chuyên viên tư vấn , bạn có thể phảiđợi đến 65 tuổi mới biết được những người ấy có làm tốt công việc bạn giaophó hay không. Nếu như họ bết bát, bạn sé phải làm việc lại cho tới cuốicuộc đời mình. Hàng triệu người sẽ lâm vào trường hợp đó bởi vì khi ấy đãquá muộn cho họ tự đầu tư hay học hỏi cách đầu tư.HÃY HỌC CÁCH QUIẢN LÝ RỦI ROLuôn có cách đầu tư ít rủi ro nhưng vẫn sinh lời cao. Tất cả những gì bạncần làm là học cách làm sao có thể thực hiện được. Điều đó không khó.Trong thực tế, cách học hỏi ấy chẳng khác gì với cách tập chạy xe đạp. Bnđầu, bạn có thể vấp ngã, té lên té xuống, nhưng dần dần sau đó bạn sẽ khôngbị ngã, và việc đầu tư sẽ trở thành một bản năng tự nhiên thứ hai giống nhưviệc cưỡi xe đạp.Vấn đề lớn nhất đối với những người thuộc nhóm bên trái của Km tứ đồ làkhả năng chấp nhận rủi ro. Sở dĩ phần lớn mọi người đều trở thành nhóm Lhay T là vì họ ở những nhóm đó họ có thể tránh được những rủi ro về tiềnbạc. Thay vì né tránh rủi ro, tôi đề nghị các bạn hãy nên học cách kiểm soátđầu tư về tài chính.HÃY CHẤP NHẬN RỦI RONhững người chấp nhận rủi ro là những người làm thay đổi thế giới.Hiếm có ai trở lên giàu có mà không biết chấp nhận rủi ro. Có quá nhiềungười vẫn dựa vào chính phủ né tránh những rủi ro về tiền bạc trong cuộcđời. Như chúng ta đã biết, khi thời đại Thông tin bắt đầu cũng là lúc chấmdứt việc tồn tại những bộ máy chính phủ cồng kềnh đơn giản là vì chính phủcàng lớn chừng nào thì chi phí ngân sách nhà nước sẽ tiêu hao chừngđấy.Điều không may là hàng triệu người trên thế giới vẫn còn dựa vào nhữngý tưởng vào phúc lợi hay an sinh xã hội sẽ bị rớt lại phía sau về mặt tiền bạc.Thông điệp của thời đại thông tin là tất cả chúng ta phải tự lực gánh sinh chochính mình, phải trưởng thành trong mọi vấn đề tiền bạc cá nhân của mình.Quan điểm "Hãy rẳng học và tìm một công việc an toàn" là một quanđiểm sinh ra từ thời đại công nghiệp. Chúng ta không còn sống trong thời đạiđó nữa. Thời đại đang thay đổi. Thế nhưgn vấn đề là những quan điểm củacon người lại không thay đổi họ vẫn nghĩ họ có quyền được hưởng một điềugì đó. Họ vẫn cho rằng nhóm Đ không có liên quan gì đến họ cả. Họ cứ nghĩchính phủ, đại công ty, công đoàn lao động, quỹ hỗ tương hay gia đình họ sẽchăm sóc cho họ một khi họ không còn khả năng làm việc nữa. Tôi rất hyvọng là những suy nghĩ đó của họ sẽ đúng. Và những người như thế khôngphải đọc tiếp quyển sách này.Chính vì quan tâm đến những người nhận thức được nhu cầu trở thànhnhững nhà đầu tư đã thôi thúc tôi viết lên quyển sách này. Quyển sách viếtcho những ai muốn "vượt rào" từ phía bên trái sang phía bên phải của Kimtứ đồ nhưng không biết bắt đầu bằng cách nào. Bất cứ ai cũng có thể đi hếtcuộc hành trình "xé rào" ấy nếu có những kỹ năng thích hợp và một ý chíquyết định dứt khoát.Nếu bạn đã tìm thấy con đường đi đến tự do cho chính bạn, tôi xin thậtlòng chúc mừng bạn, và mong bạn hãy chia sẻ kinh nghiệm của mình vớinhững người khác, và hướng dẫn họ nếu họ cần sự giúp đỡ của bạn. Hãyhướng dẫn những người ấy, nhưng hãy để họ tự kiếm lấy một con đường chochính mình bởi vì có rất nhiều con đường dẫn đến sự giải thoát tự do về tàichính.Dù cho bạn có quyết định như thế nào đi chăng nữa, mong bạn hãynhớ cho một điều này là sự tự do về tài chính có thể đạt được miễn phí,nhưng cái giá đạt được không phải rẻ. Đối với tôi cái giá mà tôi phải trả hoàntoàn xứng đáng với sự tự do mà tôi đạt được. Một bí quyết lớn như thế này:Không cần phải có tiền hay một nền học thức cao mới có thể đạt được sự tựdo về tài chính. Mà con đường đi đến sự tự do đó cũng không nhất thiết cónhiều rủi ro đâu. Thay vào đó, cái giá của sự tự do về tiền bạc chính là đượctự do bằng những giấc mơ, khao khát cháy bỏng, và một khả năng thắngđược những nỗi thất vọng sẽ xảy đến với chúng ta trong cuộc hành trình.Bạn có sẵn sàng chấp nhận trả cái giá đó không?Một người bố của tôi đã giảm chấp nhận trả cái giá đó, trong khi ngườikia không giám nhưng lại trả một cái giá khác hẳn hoàn toàn.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Tạ Nguyễn Tấn TrươngChương 3Tại sao mọi người chọn sự an toàn hơn là sự tự do?TÌM KIẾM SỰ TỰ DOTôi biết nhiều người tìm kiếm sự tự do và hạnh phúc. Vấn đề là hầu hếtmọi người không được đào tạo để hoạt động hay tồn tại trong nhóm C và Đ.Vì thiếu sự trang bị này, vì đã được cách dạy đập khuân về bảo đảm côngviệc và vì sự mắc nợ, phần lớn mọi người đã hạn chế cuộc tìm kiếm sự tự dovề tài chính trong giới hạn phần bên trái Tứ đồ. Không may là sự đảm bảohay sự tự do về tài chính ít khi nào đạt được trong nhóm L và T, mà sự bảođảm và tự do thực sự ấy chỉ được tìm thấy phần bên trái tứ đồ.TÌM KIẾM TỰ DO TRONG VÒNG LUẨN QUẨN CỦA CÔNG ĂNVIỆC LÀMMột điều ích lợi của kim tứ đồ là có thể quan sát lối sống của một người.Nhiều người bỏ cả đời mình đi kiếm sự ổn định hay tự do, nhưng rút cuộcchỉ quẩn quanh giữa công ăn việc làm. Dưới đây là một ví dụ minh hoạ:Tôi có một người bạn quen từ thời đi học. Cứ mỗi năm, tôi lại nghe tin vềanh ấy lúc nào cũng phấn khởi vì tìm được công việc tuyệt vời. Anh ta ngâyngất khi xin được một việc làm với một công ty mơ ước của anh ta. Anh yêuquý công ty vì đã làm công việc mình thích. Anh yêu công việc của mình vìanh được một chức vụ cao, có lương bổng hậu hĩ, làm với các đồng nghiệpgiỏi, hưởng phúc lợi dồi dào và có cơ hội thăng tiến đều đặn. Nhưng rồikhoảng 40 năm rưỡi sau, tôi lại nghe tin về anh, nhưng lần này là hoàn toànthất vọng. Theo anh, công ty anh giờ đây làm ăn thật tệ hại và bất lương,không đối xử tốt với nhân viên cấp dưới. Anh không ưa chủ của mình vì anhkhông được đề bạt thăng tiến, công ty không trả anh xứng đáng. Rồi sáutháng trôi qua, anh lại cảm thấy hạnh phúc và hồi sinh vì tìm được một côngty tuyệt vời khác. Mọi việc cứ lặp đi lặp lại như thế.Lối sống của anh là một sự luẩn cuổn trong công ăn việc là. Hiện tại,anh sống khá thoải mái vì anh ta là một người khôn ngoan và nhanh nhẹn.Nhưng chẳng bao lâu, năm tháng sẽ bắt kịp với tuổi đời anh, và những ngườitrẻ khác sẽ dần dần thay thế anh những vị trí công việc mà anh đã làm qua.Anh có vài ngàn đô la trong tài khoản tiết kiệm nhưng chẳng có gì chuẩn bịocho tuổi về hưu của mình. Anh ở trong một căn nhà mà anh chưa làm chủthực sự, mỗi ngày phải trang trải chi phí nuôi con và vẫn chưa trả dứt số nợhọc đại học. Đứa con nhỏ nhất của anh ta được 8 tuổi và hiện sống với ngườivợ trước của anh, còn anh thì đang nuôi nấng một đứa con khác 18 tuổi.Anh nói với tôi, "Tôi không cần phải lo lắng . Tôi còn trẻ và có nhiều thờigian trước mắt."Giờ đây, tôi đang tự hỏi là không bíêt anh có thể nói như thế được nữakhông.Theo tôi, anh cần phải nghiêm túc nghĩ ngay đến việc sé rào sang nhóm Choặc Đ. Anh cần phải làm việc với một cách sống mới, một quá trình học hỏimới. Trừ phi số anh đỏ trúng số độc đắc hay cưới một người vợ giàu, nếunhư lối sống cũ anh phải làm việc suốt đời.HÃY LO LÀM VIỆC CỦA MÌNHKhi nhóm L trở thành nhóm T một hướng đi phổ biến mà nhiều người haytheo là từ nhóm L chuyển sang nhóm T. Trong giai đoạn khủng hoảng và sathải nhân công, nhiều người tìm ra thông điệp chung rời bỏ vị trí trongnhững công ty lớn và bắt đầu sự nghiệp kinh doanh cho chính mình. Lúc nàycó một trào lưu kinh doanh phổ biến là "kinh doanh tại nhà". Rất nhiềungười quyết định dứt khoát "làm việc cho chính mình", "tự kinh doanh" và"tự mình làm chủ".Trong tất cả những sự lựa chọn ấy, tôi cảm thấy đáng tiếc cho lối sống nàynhiều nhất. Theo tôi, trở thành một người nhóm T có thể gạt hái được nhiềuthành công nhưng lại phải đổi nhiều rủi ro. Tôi nghĩ nhóm T là một nhómkhó sống nhất. Mức độ thất bại rất cao. Và nếu như bạn chọn lối sống đó,thành công tồi tệ hơn khi bạn thất bại rất cao. Đó là bởi vì khi bạn thành đạt,bạn sẽ phải làm việc cự hơn so với những người làm việc nhóm khác, và bạnphải làm việc trong một thời gian dài, nếu bạn muốn tiếp tục duy trì sự thànhcông ấy.Lý do khiến những người nhóm T làm việc cực là vì "và nấu cơm vầư rửachén". Họ phải đảm nhiệm và quán xuyến nhiều công việc mà những ngườiquản lý và nhân viên trong một công ty lớn thường làm. Người nhóm T phảilo bắt điện thoại, xử lý khách hàng, thuê mướn nhân công, ...Cho nên bản thân tôi thường hay phản ứng khi nghe một người nào đótuyên bố sẽ tự kinh doanh cho mình. Tôi thành tâm chúc người đó nhiều maymắn, thế nhưng toi rất lo ngại cho người đó. Toi chứng kiến nhiều ngườiđem số tiền dành dụm của mình, hay vay mượn của bạn bè ra kinh doanh.Chỉ trogn vòng 3 năm sau khi làm việc vất vả việc kinh doanh thất bại. Vàthay vì kiếm được tiền cho tuổi về hưu, họ phải gánh bao nhiêu nợ chồngchất.Theo một con số thống kê trên toàn nước Mỹ, cứ trung bình trong 10 hộcá thể kinh doanh, hết 9 hộ phá sản sau năm 5. Và những hộ kinh doanh cònlại sau 5 năm kế tiếp bị phá sản. Nói cách khác 99% hộ cá thể này phá sảnsau 10 năm.Tôi nghĩ phần lớn nguyên nhân của sự thất bại là do thiếu kinh nghiệm thựctế làm ăn và thiếu vốn. Một trong những nguyên nhân mà các hộ bị phá sảntrong 10 năm sau không phải do hết vốn mà do hết sinh lực kinh doanh.Những giờ làm việc căng thẳng và cực nhọc gặm nhấm dấn mòn năng lựccủa họ. Nhiều người nhóm T bị vắt kiệt sức. Đó là lý do nhiều chuyên viêncó trình độ thường hay thay đổi chỗ làm, hoặc tự khởi sự cho mình một côngviệc kinh doanh cho mình, và thê thảm hơnlà chết sớm. Có lẽ điều đó lý giảitại sao tuổi thọ của giáo sư và bác sĩ thường thấp hơn 58 tuổi trong khi tuổithọ trung bình của người thường khác là 70.Đối với những người sống sót, dường như họ chỉ quen thuộc với lối sốngmòn mỏi của việc sáng dậy đi làm và làm việc cần cù suốt đời. Và đó có lẽ làtất cả những gì họ biết.Nhiều người nhóm T trong thời điểm kinh doanh cao troà nhường lại chongười khác có nhiều sinh lực và tiền bạc hơn, trước khi họ vắt kiệt sức vìlàm việc quá tải. Họ nghĩ xả hơi một thời gian, đi du lịch rồi sau đó trở vềxây dựng công việc kinh doanh khác. Họ cứ làm như thế và tạo ra cơ sở kinhdoanh cho chính mình, họ yêu quý quy trình ấy. Thế nhưng, họ phải biết lúcnào họ rút ngay.Lời khuyên tệ nhất cho con của bạnNếu bạn sinh trước thập niên 30, lời khuyên đi học và lấy điểm cao là mộtlời khuyên tốt. Nhưng sau đó thì lời khuyên đó không còn hợp thì nữa.Tại sao vậy?Câu trả lời nằm ở hai chi phí lớn nhất của bạn:1. Thuế2. NợĐối với những người có thu nhập từ nhóm L, họ thường không tận dụngđược cơ hội giảm thuế. Hiện nay ở Mỹ, khi bạn làm một công nhân thì cónghĩa là bạn đang hợp tác 50/50 với chính phủ. Nghĩa làm trước sau gì chínhphủ cũng sẽ lấy đi hết một nửa thu nhập bạn kiếm được, và những khoản thunhập đó đã bị lấy trước khi bạn lĩnh lương.Khi bạn cho rằng chính phủ đang tạo cơ hội giảm thuế nhưng cũng đẩy bạnsâu hơn vào nợ, con đường đi đến sự thoải mái về tài chính trở lên hoàn toànxa vời với hầu hết người thuộc nhóm L và nhóm T. Tôi thường nghe chuyênviên tư vấn tài chính tư vấn khách hàng của họ tăng thêm thu nhập từ nhómL bằng cách mua một căn nhà mới để có thể lợi dụng những khoản lãi xuấtvay từ thuế. Trong khi với những người thuộc nhóm bên trái tứ đồ, điều đócó lý, còn bên phải thì chẳng hợp lý tí nào.Ai trả thuế nhiều nhất?Người giàu không bị đánh thuế nhiều. Tại sao vậy? Đơn giản người giàukhông kiếm tiền như người làm công. Những nhà tỷ phú biết rất rõ ràng rằngcách tránh thuế hợp phát nhất là kiếm thu nhập từ nhóm C hay Đ.Nếu kiếm tiền từ nhóm L, cách giảm thuế duy nhất đối với mọi người làmua một căn nhà to hơn, nhưng điều đó khiến họ mắc nợ nhiều. Đối vớinhững người thuộc nhóm L của tứ đồ, giải pháp đó chẳng khôn ngoan tí nàovề mặt tài chính. Giải pháp ấy đối với họ chẳng khác nào kiểu "anh cho tôimột đồng, tôi sẽ đưa cho anh 50 xu".LÀM THẾ NÀO ĐẠT ĐẾN SỰ TỰ DOThuế và nợ là là hai trong những số lý do khiến phần lớn mọi người khôngbao giờ cảm thấy yên tâm về tiền bạc không bao giờ đạt đến sự tự do thực sựvề tiền bạc. Con đường đi đến sự an toàn cũng như sự giải thích về tài chínhchỉ được tìm thấy phía bên trái của tứ đồ. Bạn cần phải vượt qua lối mòn củasuy nghĩ về sự ổn định việc làm. Đã đến lúc chúng ta cần phải biết sự khácnhau giữa ổn định và sự tự do về tài chính.ĐÂU LÀ SỰ KHÁC NHAUĐâu là sự khác giau giữa:1. Ổn định việc làm;2. Ổn định tài chính; và3. Tự do tài chínhNhư bạn đã biết, người bố học thức của tôi cố bàm vào lối suy nghĩ ổnđịnh việc làm phần lớn giống như người khác đồng thế hệ với người. Ngườicho rằng ổn định việc làm cũng giống như ổn định tài chính và Người cứsống theo quan điểm đó cho tới khi người mất việc không thể tìm ra mộtcông việc khác. Trong khi đó, người bố giàu không bao giờ đề cập đến kháiniệm ổn định hay sự tự do về việc làm, mà chỉ biết sự tự do về tài chính.Chìa khóa của việc tìm kiếm công việc ổn định hay sự tự do nào bạn muốn,có thể được tìm thấy trong những lối sống khác nhau dưới đây được thể hiệntừ kim tứ đồ.Những người sống theo lối sống này thường làm việc rất giỏi. Họ bỏ nhiềunăm trong trường rồi nhiều năm làm việc để lấy kinh nghiệm. Vấn đề là ởchỗ họ biết rất ít về nhóm C hay Đ cho dù họ có kế hoạch lâu dài. Họ thườngcảm thấy bất ổn về tiền bạc bởi vì họ chỉ được giáo dục về việc làm hoặc sựan toàn trong nghề nghiệp chuyên môn.ĐỨNG HAI CHÂN BAO GIỜ CŨNG VỮNG HƠN 1 CHÂNĐể có thể ổn định hơn về tài chính, tôi đề nghị làm việc tại nhóm L hay T,một cá nhân nên học hỏi thêm về những nhóm C hay Đ. Một khi có sự tự tinkiếm tiền bên cả hai bên của tứ đồ, tự nhiên người ta thấy sự ổn định hơnchop dù hiện tại họ kiếm được ít tiền. Hiểu biết là sức mạnh... và tất cảnhững gì họ cần làm là đợi chờ thời cơ vận dụng kiến thức đó, và thế là họ sẽkiếm được tiền.Đó là lý do tại sao mà Tạo hoá đã tặng cho chúng ta đôi chân. Giả dụchúng ta chỉ có một chân, chắc chắn con người sẽ thườn xuyên cảm thấy bấtổn và loạng choạng. Có hiểu biết ở cả hai phái tứ đồ, một bên trái và một bênphải, chúng ta sẽ có khuynh hướng cảm thấy an toàn hơn. Những người chỉbiết có một công việc hay nghề nghiệp chuyên môn của mình, những ngườiấy đang đứng trên một chân. Cứ mỗi lần nền kinh tế có biến động, cuộc sốnghọ sẽ chao đảo hơn và so với những người biết đứng bằng hai chân.Thay vì bỏ tiền vào quỹ hưu trí và mong chờ lãi, vòng chu kỳ trên chothấy mọi người sẽ cảm thấy tự tin về kiến thức hiểu biết của mình trong tưthế vừa làm công vừa làm nhà đầu tư. Ngay khi chúng ta ngồi trên ghế nhàtrường để làm việc cho đời, tôi hỏi tại sao chúng ta không tranh thủ cơ hộihọc cách trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp nhỉ.Hướng đi này đã được đề cập trong "Nhà triệu phú hàng xóm" củaThomas Stanley. Đó là một quyển sách tuyệt vời. Một nhà triệu phú Mỹtrung bình thường làm một nhà làm tư, sống tiết kiệm và đầu tư lâu dài.Hướng đi này cũng phản ánh con đường tài chính trong đời một con người.Con đường đó, con đường "xé rào" từ nhóm T sang nhóm C cũng chính làcon đường mà nhiều nhà kinh doanh tài giỏi đã qua, chẳng hạn Bill Gates.Con đường đó không phải là con đường dễ nhất, nhưng theo tôi đó là conđường ngắn nhất.HAI TỐT HƠN MỘTNhư vậy có hiểu biết về các nhóm khác, đặc biệt một nhóm bên phải vàmột nhóm bên trái, sẽ có ích lợi nhiều hơn thay vì chỉ biết về nhóm củamình. Trong chương 2, tôi có nêu một thực tế là một người giàu trung bìnhgiàu có thu nhập hết 70 phấn trăm từ phía bên phải và 30% từ phía bên trái.Tôi nhận thấy cho dù bao nhiêu tiền kiếm được, một người sẽ cảm thấy ổnđịnh hơn nếu họ hoạt động trên cùng lúc cả hai phía. Sự ổn định về tài chínhchẳng qua là một thế đứng vững vàng ở cả hai phái Kim tứ đồ.NHỮNG NHÂN VIÊN CỨU HOÀ TRIỆU PHÚTôi có hai người bạn là điển hình thành đạt ở cả hai phía kim tứ dồ. Họkhông những có việc làm đảm bảo với nhiều phúc lợi, mà đồng thời kiếmđược một gia tài đáng kể từ phía bên phải của kim tứ đồ. Cả hai đều là nhânviên cứu hoả làm việc cho chính quyền thành phố. Họ có một mức lương kháổn, nhièu phúc lợi và chỉ làm việc hai ngày một tuần. Trong ba ngày còn lạihọ là nhà đầu tư thực thụ. Và cuối tuần họ nghỉ cùng gia đình.Một người mua những ngôi nhà cũ, sửa chữa lại và cho thuê. Khi tôi viếtcuốn này thì anh ta là chủ của 45 căn nhà, kiếm mỗi tháng 10.000 đô sauthuế và sau khi trang trải mọi chi phí duy trì, quản lý và bảo hiểm. Lươngcứu hoả của anh ta khoảng 3.500 đó mỗi tháng như vậy tống thu nhập mỗitháng 13.000 USD. Điều đó không phải là quá tệ đối với nhân viên nhà nướccó 4 con.Người khác bỏ thời gian phân tích tìm hiểu công ty và mua các cổ phiếuvà các quyền mua bán cổ phần. Danh mục đều tư của anh ta hiện nay là 1triệu đô. Giả sử anh ta kiếm 10% , mỗi năm thì thu nhâp khoảng 300.000 đôcho đến khi xảy ra khủng hoảng.Cả hai người của tôi đều có thu nhập thụ động để có thể về hưu sớm ở tuổi40 sau 20 năm đầu tư liên tục. Thế nhưng cả hai đều yêu thích công việc củachính mình và muốn về hưu đúng tuổi để trọn vẹn kiếm phúc lợi từ địaphương. Khỏi cần nói cuộc sống của họ khi về hưu sẽ hoàn toàn tự do vì họđã gặt hái thành công ở cả hai phía.BẢN THÂN TIỀN BẠC KHÔNG ĐEM LẠI SỰ ỔN ĐỊNH VÀ ANTOÀNTôi cũng đã gặp nhiều người có hàng triệu đô trong tài khoản hưu trínhưng vẫn không tìm thấy sự an toàn. Tại sao vậy? Bởi vì số tiền được tạo ratừ công việc hay chuyện kinh doanh của họ. Họ đều có tiền trong tài khoảnhưu trí nhưng họ lại biết rất ít về đầu tư. Nếu số tiền đó tự nhiên biến mất vàtuổi lao động của họ lại không còn, họ có thể làm gì đây?Trong những giai đoạn khủng hoảng kinh tế, luôn có những luồng chuyểngiao lớn về của cải. Cho dù họ không có nhiều tiền, điều quan trọng là cầnđầu tư cho dù kiến thức hiểu biết của mình, cho đến khi có biến động lớn xảyra, bạn có thể chuẩn bị đối phó chúng dễ dàng. Đừng bao giờ mất cảnh giácvà sợ hãi. Như tôi đã đề cập, không ai có thể đoán trước điều gì xảy ra, chonên hãy chuẩn bị cho mình những hiểu biết để đương đầu với biến động đó.Bạn nên học hỏi ngay từ bây giờ.4. Đây là con đường đi đến sự tự do về tiền bạcĐây chính là con đường mà người bố giàu luôn khuyến khích tôi đi theo.Đó là con đường đi đến sự tự do về tài chính, sự tự do thực sự bởi vì trongnhóm C, người khác sẽ làm việc cho bạn trong khi ở nhóm Đ, tiền bạc làmviệc cho bạn. Bạn hoàn toàn tự do với công việc, có thể chọn làm việc theo ýcủa mình. Hiểu biết của bạn về hai nhóm này đã mang lại cho bạn sự tự dohoàn toàn trong việc bỏ công sức của mình cho công việc.Nếu bạn quan sát nhà tỷ phú, bạn sẽ thấy họ đang đi trên con đường nàynhư sơ đồ trên. Vòng chu kỳ giữa nhóm C và Đ chính là cấu trúc thu nhậpcủa Bill Gates, Rupert Murdoch, Ross Perot.Tuy nhiên tôi cũng muốn lưu ý bạn một điều. Nhóm C # Đ. Tôi đã chứngkiến nhiều người nhóm C rất thành công sang nhượng công ty của mìnhhàng triệu đô. Những người này có khuynh hướng cho rằng số tiền khổng lồhọ kiếm được đã chứng minh cho chỉ số thông minh IQ của họ, cho nên họhuyênh hoang đổ hết tiền vào nhóm Đ để rồi phá sản.Cuộc chơi cũng như luật chơi đều rất khác nhau ở mỗi nhóm. Và đó chínhlà lý do tại sao tôi hoàn toàn đề cao sự học hỏi lên trên bản ngã của mình.Và cũng giống như trường hợp tìm kiếm sự ổn định về tài chính, có thể đứngở hai nhóm sẽ mang lại nhiều ổn định hơn trên con đường đi đến sự tự do vềtài chính.CHỌN LỰA ĐƯỜNG ĐIĐó là những lối kiếm tiền khác nhau mà bạn có thể lựa chọn. Điều khôngmay là hầu hết mọi người đều chọn con đường tìm kiếm sự ổn địnhviệc làm. Khi nền kinh tế bắt đầu trao đảo, họ lại càng bám nhiều hơn vào sựđảm bảo việc làm đầy tuyệt vọng. Cuối cùng, cả cuộc đời họ bị kẹt mãi ở đó.Ở một mức tối thiểu, tôi đề nghị chúng ta nên học hỏi về sự ổn định về tàichính, mà từ đó sẽ đem lại cho chúng ta sự tự tin không những cho công việcmà cả khả năng kiếm được tiền của chính mình trước bất cứ mọi thăng trầm.Họ sẽ kiếm được tiền khi những kẻ đầu tư tay mơ hoảng sợ và bán tháo mọithứ mà lẽ ra khi ấy, những tay đó nên tận dụng cơ hội mua vào. Điều đó giảithích tại sao tôi không cảm thấy sợ hãi khi có biến động kinh tế xảy ra, bởi vìsự biến động cũng đồng nghĩa với sự sang tay của cải trong xã hội từ nhómngười này sang nhóm khác.NGƯỜI CHỦ KHÔNG LÀM CHO BẠN GIÀU CÓNhững biến động kinh tế đang xảy ra trên thế giới nguyên do một phần từviệc sang nhượng hay mua đứt giữa các công ty. Mới đây không lâu, mộtngười bạn sang nhượng công ty của mình. Người bạn của tôi kiếm được 15triệu đô bỏ vào tài khoản ngân hàng, trong khi các nhân viên của anh phải đikiếm việc khác.Bữa tiệc chia tay đầy nước mắt cứ ngấm ngầm chực trào những đợt sóngphẫn nộ và oán giận. Mặc dù anh ta trả lương các nhân viêcn lương cao, hầuhết các nhân viên chẳng khấm khá gì hơn so với ngày đầu họ vào làm việccho công ty. Nhiều người cay đắng phát hiện ông chủ của mình đã trở lêngiàu có trong suốt những năm tháng họ làm việc quần quật, lãnh lương vàtrang trải chi phí sinh hoạt hàng ngày.Thực tế người chủ không có bổn phận làm cho bạn giàu, mà chỉ có bổnphận làm sao cho mỗi tháng bạn lãnh lương theo hợp đồng. Nếu bạn muốngiàu đó là công việc của bạn. Và công việc làm giàu đó lẽ ra lên bắt đầu từlúc bạn lãnh lương. Nếu bạn không biết quản lý tiền bạc, cho dù có baonhiêu tiền trên thế giới này cũng không làm cho bạn giàu được. Còn ngượclại, nếu bạn biết sài tiền khôn ngoan và học hỏi cách làm giàu ở nhóm C hayĐ, bạn đang đi trên con đường tự mình làm giàu và nhất là đạt đến sự tự dovề tài chính.Người bố giàu thường nói với tôi và con cái của mình: "Sự khác nhau duynhất giữa người giàu và người nghèo là họ làm gì trong lúc rảnh rỗi."Tôi đồng ý nhận xét đó. Tôi nhận thấy có nhiều người mỗi lúc một bậnrộn, và thời gian rảnh trở lên quý như vàng. Thế nhưng, tôi đề nghị nếu bạnlúc nào cũng bận rộn, hãy cố bận rộn ở hai bên tứ đồ. Nếu banh thực hiệnđiều đó, bạn sẽ có nhiều cơ hội tìm được nhiều thời gian rảnh hơn và sự tựdo về tiền bạc. Khi ở công sở, bạn hãy làm việc chăm chỉ. Làm ơn đọc tạpchí "WallStreet" trong lúc làm việc. Chủ của họ sẽ tôn trọng bạn hơn vàđánh giá bạn cao hơn. Những gì bạn làm giàu sau những giờ làm việc cùngđồng lương của mình trong lúc rảnh rồi mới thực sự quyết định tương lai củabạn. Nếu bạn cứ lo làm việc quần quật bên trái tứ đồ, bạn sẽ làm việc suốtđời. Còn nếu bạn làm việc bên trái thì bạn sẽ đạt đến sự tự do.CON ĐƯỜNG TÔI ĐỀ NGHỊNhiều người thuộc bên trái tứ đồ thường hỏi tôi, "Theo ông tôi nên đi họctheo đường nào?" Tôi đề nghị con đường mà bố giàu đã chỉ cho tôi, conđường Perot, Bill và những nhà tỉ phú khác đã theo.Đôi khi tôi nhận thấy thế này, "Tôi muốn trở thành nhà đầu tư hơn".Khi đó tôi trả lời, "Vậy thì bạn cứ 'xé rào' thẳng đến nhóm Đ nếu như bạncó nhiều tiền và nhiều thời gian rảnh. Còn không, con đường mà tôi đề nghịvới bạn sẽ an toàn hơn rất nhiều"Hầu hết mọi người đều không có nhiều tiền và nhiều thời gian, cho nên họđã phản ứng lại, "Vậy thì lý do nào mà ông nghĩ tôi nên 'xé rào' tới nhóm Ctrước?"Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Tạ Nguyễn Tấn TrươngChương 4Ba kiểu hệ thống kinh doanhTrên con đường 'xé rào' vào nhóm C, hãy luôn ghi nhớ mục đích của bạn làlàm chủ một hệ thống và mướn người vận hành hệ thống đó cho bạn. Bạn cóthể tự mình lập một hệ thống riêng hoặc tìm mua một hệ thống có sẵn. Hãycoi hệ thống đó như một cây cầu nối mà nhờ đó bạn có thể vượt qua mộtcách an toàn từ phía bên trái sang bên phải tứ đồ. Cây cầu đó sẽ giúp bạn điđến bờ tự do về tài chính.Có 3 kiểu hệ thống kinh doanh hiện đang được áp dụng phổ biến hiệnnay là:1- Những tạp đoàn thuộc mô hình công ty truyền thống - đây là nơi bạn tạomột hệ thống cho mình.2- Hãy mua lại đặc quyền kinh doanh - đây là nơi bạn mua một hệ thống cósẵn3- Tiếp thị mạng lưới - đây là nơi bạn mua để hoà nhập thành một phần củahệ thống có sẵn.Mỗi kiểu hệ thống đều có ưu điểm và khuyết điểm riêng nhưng cả ba đềudẫn đến một mục đích. Nếu được vận hành đúng cách, mỗi hệ thống sẽ tạocho bạn một nguồn thu nhập ổn định mà không đòi hỏi chủ nhân của nó phảibỏ sức ra vận hành một hệ thống được thiết lập và đi vào hoạt động. Vấn đềnằm ở chỗ thiết lập được hệ thống và đưa nó vào quỹ vận hành.Vào năm 1985, khi mọi nghười hỏi: "Tại sao anh chị lâm vào tình cảnhkhông nhà?", hai vợ chồng chúng tôi chỉ trả lời, "Chúng tôi đang xây dựngcho mình một hệ thống kinh doanh".Hệ thống kinh doanh đó của chúng tôi là một sự pha trộn giữa kiểu quản lýcông ty theo mô hình truyền thống với kiểu mua lại đặc quyền kinh doanh.Như đã trình bày, nhóm C đòi hỏi phải có nhiều hiểu biết và kinh nghiệmtrong việc quản lý hệ thống con người.Quyết định xây nên một hệ thống riêng cho mình đòi hỏi mất rất nhiềucông sức. Tôi đã từng thử nghiệm cách làm này và kết quả công ty do tôithành lập đã thất bại. Mặc dù trong những năm đầu công ty đã phát triển rấttốt, nhưng đến năm thứ năm công ty bất ngờ lâm vào tình trạng phải tuyênbố phá sản. Khi chúng tôi thành công, chúng tôi đã không chuẩn bị kịp chomột hệ thống đầy đủ. Hệ thống đã bắt đầu tan vỡ cho dù chúng tôi có làmviệc cự đi hơn nữa. Chúng tôi có cảm giác mình đang ở trên con tàu lộng lẫybị thủng đáy và chúng tôi không thể nào tìm được chỗ nứt, chúng tôi vẫnkhông thể tát nước ra kịp để phát hiện chỗ nứt đó. Nhưng cho dù chúng tôicó phát hiện được, chúng tôi vẫn không chắc mình có thể bít được chỗ thủngđó.CON CÓ THỂ MẤT TỪ 2-3 DOANH NGHIỆPLúc còn đi học, người bố giàu đã kể cho tôi và con của người là người đãtừng làm mất một doanh nghiệp lúc tuổi 20. "Đó là một sự kiện đau đớn nhấtcũng đáng giá nhất trong đời ta", người kể. "Ta càng chán ghét kỷ niệm đóbao nhiêu, ta lại càng học thêm được nhiều bấy nhiêu làm cách nào sửa chữathất bại đó để có thể thắng lợi lớn sau này".Khi biết tôi đang rấp tâm mở cho mình một doanh nghiệp riêng, người bốgiàu đã nói. "Con có thể mất từ hai đến ba doanh nghiệp trước khi con có thểlập ra một doanh nghiệp thực sự thành công và tồn tại lâu dài".Người đã huấn luyện Mike, con của người để có thể thừa hưởng cơ nghiệpcủa người. Trong khi đó, bố ruột của tội chỉ là một công chức nhà nước vàngười chẳng có một cơ ngơi nào giao lại cho tôi. Tôi phải lập nghiệp từchính đôi tay của mình.THẤT BẠI LÀ MỘT THÀNH CÔNG"Thất bại là mẹ thành công" người bố giàu luôn nhắc. "Các con chỉ có thểhọc được nhiều nhất về chính bản thân mình khi các con bị thất bại. Do đó,các con đừng bao giờ sợ bị thất bại. Thất bại chỉ là một phần trong quá trìnhthành công. Các con không thể nào thành công mà không bao giờ bị thất bại.Những người thất bại chính là những người chưa nếm mùi thất bại bao giờ".Lời nói đó của người có lẽ là một cảnh báo trước đối với tôi, bởi vì chođến năm 1984, tôi đã làm mất doanh nghiệp thứ ba của mình. Khi tôi gặpKim - vợ tôi, tôi đã từng kiếm được hàng triệu đô để rồi hoàn toàn tay trắngvà làm lại mọi thứ từ đầu. Tôi biết chắc chắn là nàng đã không cưới tôi vìtiền bởi vì lúc ấy tôi không còn một đồng xu dính túi. Khi tôi tâm sự vớiKim là tôi sẽ lập lại một doanh nghiệp lần thứ tư nàng đã không bỏ rơi tôi."Em sẽ sát cánh bên anh cùng xây dựng nó", và nàng đã giữ đúng lời hẹnnhững gì đối với tôi. Cũng với một người bạn khác, chúng tôi đã lập lên mộthệ thống kinh doanh có 11 chi nhánh khắp thế giới, cứ tạo ra tiền cho chúngtôi bất kể chúng tôi có bỏ sức ra làm việc hay không. Con đừng đi đến sựthành công ấy từ tay trắng đã tước bao mồ hôi, nước mắt và sương máu củachúng tôi. Khi chúng tôi thành công, cả hai người bố đều rất vui mừng vàthành thật chúc mừng tôi, mặc dù cả hai đã bị mất tiền khi đầu tư vào nhữngcông ty thử nghiệm ban đầu của tôi lúc tôi còn tập tễnh bước đi trong thếgiới của nhóm C.CHƯỚNG NGẠI KHÓ NHẤTMike, còn người bố giàu, thường nói với tôi, "Mình sẽ không bao giờbiết được là mình có thể thực hiện được những gì mà bạn và bố của mình đãlàm với mình hay không. Mình được giao cho một hệ thống, và những gìmình làm chỉ là học cách vận hành hệ thống đó mà thôi".Tôi chắc chắn là anh có thể tạo ra cho mình một hệ thống thành công vìanh đã tiếp thu hết những gì mà bố anh dạy. Thế nhưng tôi hoàn toàn hiểu ýanh muốn anh chỉ điều gì. Khi xây dựng một doanh nghiệp từ tay trắng phầnkhó nhất nằm ở hai chướng ngại: Hệ thống, và những người xây dựng hệthống đó. Nếu cả hệ thống lẫn nhân sự không chặt chẽ, khả năng thất bại sẽrất cao. Đôi khi, thật khó mà biết phần đề phát sinh từ đâu - từ nguồn nhânsự hay từ hệ thống, đã gây ra sự thất bại đó.TRƯỚC THỜI CÓ HÌNH THỨC FRANCHISEKhi người bố giàu bắt đầu dạy tôi và cách trở thành một người nhóm C,thời ấy chỉ có một kiểu kinh doanh. Đó là kiểu làm ăn lớn của một đại côngty gân như độc quyền trong một tỉnh lẻ. Chỗ chúng tôi ở Hawaii có một nhàmáy sản xuất đường nhưng lại gần như khống chế hết mọi thứ, bao gồmnhững chuyện kinh doanh lớn khác. Thời ấy, hoặc là làm ăn lớn với hìnhthức đại công ty hoặc là theo kiểu gia đình chứ rất ít có những hình thức làmăn khác nằm trong khoảng giữa.Để có thể đạt đến bậc thang lãnh đạo trong những đại công ty lớn ấy chắcchắn không phải là những mục tiêu của những người bố của tôi. Những cộngđồng tiểu số trên cánh đồng và không bao giờ được phép đứng vào hàng ngũquản lý của công ty cả. Cho nên người bố giàu đã học mọi thứ bằng cách thửnghiệm và sửa sai.Khi tôi bắt đầu vào trung học, chúng tôi đã nghe đồn về khái niệm"franchise" nhưng hình thức kinh doanh kiểu ấy không xuất hiện ở thị chấnbé xúi chỗ chúng tôi ở. Chúng tôi không biết gì cả về tiệm bánh mì kẹp thịtMacDonald hay gà rán KFC. Khi tôi học hỏi với người bố giàu, những kháiniệm ấy hoàn toàn lạ đối với chúng tôi. Và rồi chúng tôi cứ liên tiếp nghe tindồn về những hình thức kinh doanh kiểu ấy, nào đó "Bất hợp pháp" , nào là"Chò lừa gạt bịp bợm", "nguy hiểm". Tất nhiên, một khi những lời đồn ấyđến tai người bố giàu, người đã mua vé máy bay đến California để kiểm tratin đồn hơn là chỉ nghe theo một cách mù quáng. Khi trở về, người chỉ nóivới chúng tôi. "Franchises sẽ là một cuộc cách mạng của tương lai," vàngười đã mua lại đặc quyền kinh doanh của cả hai thương hiệu ấy. Khi xãhọi bắt đầu dấy lên trào lưu "franchise" và hình thức ấy bát đầu trở lên phổbiến, cũng là lúc người trở thành triệu phú người bán lại những đặc quyềnkinh doanh cho những người khác muốn lắm lấy cơ hội làm ăn riêng chomình.Tôi nhớ có lần đã hỏi người mua lại một đặc quyền kinh doanh đó choriêng tôi người cản ngay: "Ta không bán cho con. Con đã học được từ ta rấtnhiều cách xây dựng riêng cho mình một hệ thống kinh doanh. Con đừngnhường lại ở đó hình thức franchise chỉ dành cho những ai không muốn tựmình tạo ra hay không biết cách tạo ra một hệ thống cho riêng mình. Hơnnữa, con làm gì có 250.000 đô để mua lại đặc quyền đó".Ngày nay, thật khó mà tưởng tượng không có thành phố hiện đại nào trênthế giới lại không có bánh mì kẹp thịt McDonald, gà rán KFC, hay bánhpizza Hut ở mỗi góc phố. Thế nhưng cách đây không lâu thôi, những củahàng kinh doanh kiểu ấy liệu có tồn tại và tôi vẫn còn nhớ mãi cái thời "tiềnsử" ấy trong suốt cuộc đời của mình .LÀM SAO HỌC ĐỂ TRỞ THÀNH MỘT NHÀ DOANH NGHIỆPTôi đã học trở thành một nhà doanh nghiệp bằng cách phụ việc cho ngườibố giàu. Cả con của người lẫn tôi đều là những người làm công lãnh lươnghọc cách trở thành chủ doanh nghiệp. Đó cũng là con đường mà nhiều ngườiđã đi qua, con đường "vừa làm vừa học". Và đó cũng chính là cách mà nhiềugia đình giàu đã vận dụng để giáo dục và truyền đạt kinh nghiệm qua bao thếhệ.Vấn đề ở chỗ, không phải ai cũng có may mắn đều được học hỏi nhữngkinh nghiệm "sau hậu trường" ấy trong thế giới của nhóm C. Hầu hết các"chương trình đạo tạo quản lý" trong các công ty lớn chỉ dừng lại ở mục đíchcủa chương trình - đó là công ty chỉ đào tạo bạn trở thành nhà quản lý màthôi. Rất ít công ty giám đào tạo cho nhân viên mình trở thành những ngườithuộc nhóm C đứng nghĩa.Thông thường, mọi người hay bị kẹt lại ở nhóm T trong cuộc hánh trìnhđến thế giới nhóm C. Sở dĩ như vậy chủ yếu là mọi người không phát triểnđược một hệ thống vững mạnh, cho nên họ đành chụi chấm dứt cuộc hànhtrình bằng cách trở thành một phần hoà nhập với hệ thống. Những ngườinhóm C chính là những người thiết lập được hệ thống vận hành mà khôngcần có sự can thiệp hay bỏ sức của họ vào.Có ba cách bạn có thể rút ngắn con đường đi đến thế giới của nhóm C.1. Tìm một người đỡ đầu. Người bố giàu là người đỡ đầu của tôi. người đỡđầu là người đã làm qua những gì bạn muốn làm... và đã thành công. Đừngtìm người cố vấn. Người cố vấn chỉ là kẻ biết bảo bạn là thê nào trong khibản thân người ấy có thể chưa từng làm qua bao giờ. Hầu hết những ngườicố vấn đều thuộc nhóm T. thế giới lúc nào cũng đầy ắp những người nhóm Tthích cố vấn cho bạn làm thế nào trở thành người nhóm C hay L.Người bốgiàu của tôi là người đỡ đầu nhưng không phải là người cố vấn.Một trong những bí quyết lớn nhất của người là:"Hãy thận trọng với người tư vấn mà con nghe được. Trong khi con phảiluôn rộng mở đầu óc để sẵn sàng tiếp thu cái mới, hãy dè chừng xem trướchết lời khuyên đó đến từ nhóm nào."Người bố giàu đã dạy tôi về những hệ thống và làm thế nào lãnh đạo mọingười, chứ không phải quản lý mọi người. Các nhà quản lý thường nhìn cấpdưới như hàng thứ yếu kém. Trong khi đó các nhà lãnh đạo phải chỉ đạonhững người khác khôn ngoan hơn mình.Nếu bạn muốn tìm đọc những quyển sách tuyệt vời về những bài học tuyệtvời về những bài học cơ bản để tự lập cho mình một hệ thống cho riêngmình, hãy tìm đọc quyển "Huyền thoại E" của Michael Gerber. Đối vớinhững ai muốn học cách lập cho mình một hệ thống, quyển sách đó thật hay.Một lối học truyền thống về những hệ thống là lấy bằng MBA (Cao học vềquản trị kinh doanh) của một trường nổi tiếng và nhanh chóng leo thang cấpbậc con đường sự nghiệp với tập đoàn lớn. Bằng MBA trở lên quan trọng vìbạn sẽ học được những cơ bản về kế toán, cũng như những con số liên quanđến tài chính và hệ thống kinh doanh trong doanh nghiệp bạn. Tuy nhiên, chỉcó bằng MBA không nhất thiết bạn có thể trở lên sành sỏi trong việc vậnhành tất cả các hệ thống, vốn cũng tạo thành một guồng máy kinh doanhhoàn hảo.Để có thể học được mọi hệ thống cần thiết có được trong một công ty, bạnphải mất từ 10 đến 15 năm làm việc và học hết các khía cạnh ngóc ngáchtrong chuyện kinh doanh. Sau đó, bạn có thể chuẩn bị từ chức và thành lậpdoanh nghiệp cho mình. Làm việc cho một đại công ty thành công cũnggiống như việc học hỏi với người đỡ đầu của bạn.Cho dù bạn có người đỡ đầu hoặc cho dù có tích luũy nhiều kinh nghiệm,phương pháp này đều đòi hỏi bạn phải bỏ ra nhiều công sức. Tạo ra một hệthống riêng cho mình đòi hỏi có nhiều thử nghiệm sai - sửa, chi phí về mặtpháp lý ban đầu và các côgn việc thủ tục giấy tờ khác. Tất cả những chuyệnnày sẽ phát sinh đồng thời khi bạn đang phát triển và tranh thủ nguồn nhânlực làm việc cho bạn.2. Đặc quyền kinh doanh (franchises). Một cách khác học về hệ thống là mualại một đặc quyền kinh doanh. Khi bạn mua lại đặc quyền kinh doanh, bạncũng đang mua lấy một hệ thống kinh doanh "đã thử nghiệm và chứng minhthành công". Có nhiều đặc quyền kinh doanh hoàn hảo.Khi mua lại một hệ thống bằng đặc quyền kinh doanh, thay vì thử tạo chomình một hệ thống, bạn có thể tập trung vào việc phát triển nguồn nhân lựccho mình. Mua lại hệ thống đã giúp cho bạn giảm bớt một gánh nặng khi bạnchỉ đang tập tễnh học cách trở thành một doanh nghiệp. Lý do tại sao nhiềungân hàng cho vay tiền mua đặc quyền kinh doanh là những doanh nghiệpmua đặc quyền kinh doanh là những doanh nghiệp nhỏ mới được thành lậplà vì các ngân hàng biết được tầm quan trọng các hệ thống kinh doanh hiệuquả sẽ làm giảm rủi ro cho vay các ngân hàng.Thế nhưng tôi xin lưu ý ở đây đối với ai mua lại đặc quyền kinh doanh. Cácbạn hãy làm ơn đừng vướng vào kiểu người nhóm T, tức là "muốn tự mìnhlàm mọi việc". Nếu bạn mua lại đặc quyền kinh doanh bạn hãy trở thànhngười nhóm L. Hãy làm chính xác những gì người bán đặc quyền yêu cầubạn. Không có gì tệ hơn là xảy ra hiện tượng kiện tụng tranh chấp giữangười bán và người mua lại đặc quyền.Người bố có học thức cao của tôi đã thất bại khi Người mua lại đặc quyềnkinh doanh một hiệu kem nổi tiếng và đắt tiền. Mặc dù hệ thống hoàn hảo,nhưng việc kinh doanh đó vẫn thất bại ê chề. Theo tôi, chuyện kinh doanh đóthất bại là những người hùn vốn với người chỉ là những người kiểu nhóm Lhay T không biết gì khi việc kinh doanh trở lên bết bát, và đã không yêu cầusự hỗ trợ của công ty mẹ. Kết quả, các đối tác tranh chấp với nhau về việckinh doanh cứ thế mà tồi tệ hơn. Họ đã quên một điều cơ bản là một ngườichủ doanh nghiệp thực sự không chỉ làm chủ một hệ thống, mà còn lệ thuộcrất nhiều vào khả năng vận hành hệ thống đó.CÁC NGÂN HÀNG SẼ KHÔNG CHO AI VAY TIỀN NẾU KHÔNGCÓ HỆ THỐNG.Nếu ngân hàng đã không cho những doanh nghiệp nhỏ không có hệ thốngvay tiền, thì tại sao bạn lại phải đầu tư vào họ? Gần như mỗi ngày đều cómỗi người tìm đến tôi với những kế hoạch kinh doanh của họ, hy vọngchúng tôi có thể bỏ tiền đầu tư vào những ý tưởng kinh doanh hay dự án làmăn cuả họ.Hầu như tôi đã bác bỏ điều của họ là nguyên nhân duy nhất. Những ngườiđến tìm tôi đầu tư đều không phân biệt được sự khác nhau giữa một sảnphẩm và một hệ thống. Tôi có những người bạn (vốn là ca sĩ) đến mời tôiđầu tư vào đĩa nhạc mới của họ còn những người khác muốn nhờ tôi thànhlập một tổ chức phi lợi nhuận mới để cải thiện thế giới. Mặc dù tôi có thể rấtthích dự án đó, sản phẩm đó hay con người đó, tôi đều chối từ họ bởi vì họhầu như không có kinh nghiệm vì trong vịêc tạo ra và vận hành một hệ thốngkinh doanh.Việc anh hát hay không có nghĩa là anh hiểu được hệ thống tiếp thị, hay hệthống về tài chính kế toán, hệ thống bán hàng, hệ thống thuê mướn nhâncông và đuổi việc, hệ thống luật pháp, và những hệ thống khác đã cùng tạora một doanh nghiệp kinh doanh có thể sống còn tồn tại và vươn lên trongthành công. Trong thế giới kinh doanh.Để một doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển lâu dài, 100% các hệ thốngtrong doanh nghiệp đó phải hoạt động và rõ ràng. Lấy ví dụ:Một chiếc phi cơ là một hệ thống của những hệ thống. Nếu chiếc phi cơ cấtcánh và giả dụ hệ thống xăng không hoạt động chắc chắn sẽ giúp máy bayngay điều đó cũng xảy tương tự đối với một doanh nghiệp. Không phảinhững hệ thống bạn biết sẽ là đầu mối phát sinh các vấn đề, mà chính nhữnghệ thống bạn không biết đến mới là nguy cơ làm cho bạn bị thất bại tan tành.Cơ thể con người là một hệ thống của mọi hệ thống. Hầu hết chúng ta đềucó người thân của mình qua đời do một trong những hệ thống cơ thể khônghoạt động, chẳng hạn như hệ thống tuần hoàn đã gây bệnh lây lan cho tất cảnhững hệ thống khác trong cơ thể.Đó là lý do tại sao xây dựng một hệ thống kinh doanh được thử nghiệm vàthành công không phải là điều dễ dàng tí nào. Chính những hệ thống bạnquên bẵng đi hay không chú ý tới mời là nguồn gốc gây ra những thảm kịchvà vỡ lợ. Đó cũng là lý do tại sao tôi ít khi đầu tư vào một người nhóm L hayT có một sản phẩm mới hay một ý tưởng kinh doanh mới. Những nhà đầu tưchuyên nghiệp có khuynh hướng đầu tư vào những hệ thống đã được chínhmình trong thế giới kinh doanh, được vận hành bởi những người có kinhnghiệm già dặn.Cho nên, nếu như ngân hàng chỉ cho vay những hệ thống đã được thửnghiệm thành công và quan tâm đến người nào sẽ được bổ nhiệm vào vị trívận hành hệ thống đó, thế thì bạn cũng nên làm y như vậy - nếu bạn muốntrở thành một nhà đầu tư khôn ngoan.3. Tiếp thị hệ thống. Còn được gọi là tiếp thị đa cấp hoặc các hệ thống phânphối trực tiếp. Cũng như đối với các đặc quyền kinh doanh, ban đầu xã hộicố gạt tiếp thị ra ngoài hệ thống pháp luật, và tôi biết có những quốc gia đãthành công trong chuyện đó hay nghiêm cấm khắt khe hình thức kinh doanhđó. Bất kỳ một hệ thống hay một ý tưởng mới nảy sinh trong thời kỳ đó cũngđều bị cho là "kỳ quặc và đáng nghi ngờ". Lúc đầu, tôi cũng cho tiếp thị hệthống là một trò lừa gạt. Nhưng sau nhiều năm, khi tôi đã nghiên cứu nhữnghệ thống khác nhau phát sinh qua tiếp thị hệ thống và chứng kiến nhiềungười bạn của mình trở lên thành công trong kiểu kinh doanh này tôi đã thayđổi quan điểm của mình.Sau khi tôi bỏ thành kiến của mình và bắt đầu bỏ công tìm hiểu về tíêp thịhệ thống, tôi nhận thấy rằng đã có nhiều người xây dựng cho mình những hệthống kinh doanh tiếp thị hệ thống một cách lương thiện và cần mẫn khi gặpđược họ, tôi có thể thấy tác động của những hệ thống kinh doanh này lên đờisống và tương lai tài chính của rất nhiều người khác. Chỉ cần bỏ ra mộtkhoản phí gia nhập vừ phải (thường khoảng 200 đô la Mỹ), mọi người có thểmua vào một hệ thống sẵn có và có thể bắt tay xây ngay cho mình một côngviệc kinh doanh nhờ vào những bước tiến khổng lồ trong công nghệ máytính các tổ chức này hoàn toàn được tự động hóa, và các công việc nhức đầunhư thủ tục giấy tờ, xử lý đơn hàng, phân phối, kế toán và những công việcphát sinh khác hầu như toàn bộ đều được quản lý bởi các hệ thống chươngtrình phần mềm tiếp thị hệ thống. Những nhà phân phối có thể dồn hết sứccủa mình vào việc xây dựng kinh doanh thông qua việc chia sẻ cơ hội làm ănđược tự động hoá này, thay vì phải lo lắng nhức đầu về những thủ tục banđầu trong giai đoạn sơ khai của một doanh nghiệp nhỏ.Một trong những người bạn thân của tôi đã từng kiếm được hàng tỷ đô từđầu tư bất động sản từ năm 1997, vừa mới ký hợp đồng là một nhà phân phốitiếp thị hệ thống và bắt đầu lập nghiệp kinh doanh cho mình. Tôi rất ngạcnhiên khi thấy anh cần mẫn chăm chút cho công việc kinh doanh tiếp thị hệthống của mình bởi vì rõ ràng anh không cần tiền khi tôi hỏi anh lý do, anhđã giải thích như vầy:"Tôi đã đi học để trở thành một kế toán viên chuyên nghiệp, sau đó tôi lấyđược bằng MBA và tài chính. Khi mọi người hỏi tôi cách làm giàu, tôi đã kểlại và chia sẻ với họ kinh nghiệm về những giao dịch địa ốc hàng triệu đô vàmức thu nhập "thụ động" hàng trăm ngàn đô tôi kiếm được mỗi năm từ đầutư bất động sản của mình. Và tôi nhận thấy thường thì mọi người thối chí rútlui và ngậm ngùng bỏ đi. Cả anh và tôi đều biết rằng cơ hội đầu tư địa ốchàng triệu đô như thế hoàn toàn nằm ngoài tầm tay của họ, bởi vì ngoài việckhông có kiến thức kinh nghiệm, họ cũng không có nhiều vốn để đầu tư. Chonên tôi đã bắt đầu tìm kiếm một con đường mà tôi có thể giúp họ đạt đượcnhững thu nhập thụ động như tôi đã kiếm được từ việc kinh doanh địa ốc củamình, mà không cần phải quay lại học hết 6 năm và bỏ thêm 12 năm đầu tưtrên lĩnh vực địa ốc. Tôi tin rằng tiếp thị hệ thống có thể giúp mọi người cócơ hội kiếm được thu nhập thụ động trong khi họ vẫn có thể học cách trởthành những nhà đầu tư chuyên nghiệp. Đó là lý do tại sao tôi đã đề nghịhình thức tiếp thị hẹ thống với họ cho dù họ có ít tiền đi chăng nữa họ vẫn cóthể đầu tư "số vốn tạo ra từ mồ hôi công sức của mình" trong vòng 5 năm vàcó thể kiếm được một mức thu nhập thụ động cần thiết cho những mối đầutư thực sự. Khi phát triển công việc làm ăn của mình, họ lại còn có thời gianrảnh rỗi để học hỏi thêm cũng như kiếm được nhiều vốn hơn để có thể cùngtôi nhắm vào những mối đầu tư lớn".Người bạn của tôi đã gia nhập vào một công ty tiếp thị hệ thống làm nhàphân phối sau khi đã nghiên cứu nhiều công ty khác nhau, và bắt đầu thiếtlập quan hệ làm ăn theo kiểu tiếp thị hệ thống với những người muốn hùnvốn đầu tư với anh sau này. Hiện tại, anh ta đang ăn lên làm ra trong hệthống kinh doanh tiếp thị hệ thống cũng như chuyện đầu tư của mình. Anhbảo tôi, "Ban đầu tôi làm điều này vì muốn giúp mọi người kiếm ra tiền đểđầu tư, vậy mà giờ đây tôi lại càng trở lên giàu có từ chuyện kinh doanhhoàn toàn mới mẻ này".Cứ mỗi tháng anh mở ra hai lớp học vào thứ bảy. Trong lớp học đầu, anhdạy mọi người và các hệ thống kinh doanh và nguồn nhân lực, hoặc cách trởthành một nhà doanh nghiệp thành đạt. Vào buổi học thứ hai, anh dạy họ vềkiến thức tài chính và sự thông minh về tiền bạc. Anh dạy học trở thànhnhững nhà đầu tư có hiểu biết. Các lớp họ của anh cứmỗi lúc một đông.Con đường anh đề nghị hoàn toàn giống nư con đường mà tôi đã đề nghị vớicác bạn trước đây.MỘT FRANCHISE CÁ NHÂNVà đó chính là lý do tại sao ngày nay tôi luốn khuyến khích mọi ngườihãy xem xét đến hình thức tiếp thị hệ thống. Nhiều đặc quyền kinh doanh nổitiếng đòi hỏi trong túi bạn phải có từ một triệu đô trở lên. Tiếp thị hệ thốngchẳng khác nào một đặc quyền kinh doanh cá nhân, và bạn chỉ tốn khoảng200 đô để mua nó.Tôi biết hình thức kinh doanh tiếp thị hệ thống đòi hỏi nhiều công sức.Nhưng sự thành công ở bất cứ nhóm nào cũng đòi hỏi sự làm việc cật lực.Về mặt cá nhân, tôi chưa kiếm được đồng thu nhập nào như một nhà phânphối tiếp thị hệ thống. Tôi đã nghiên cứu nhiều công ty tiếp thị hệ thốngkhác nhau, cũng như những chính sách thăng thưởng và giảm giá của họ.Trong quá trình tìm hiểu. Thực sự tôi có gia nhập vào một công ty nhưng chỉcó tư cách một người tiêu dùng chỉ vì các sản phẩm của họ quá tốt.Tuy nhiên, nếu tôi có thể đề nghị bạn tìm kiếm một tổ chức tuyệt vời nàođó có thể giúp bạn hội nhập vào phần bên phải của tứ đồ, chìa khóa khôngphải nằm ở chỗ sản phẩm mà nằm ở phần kinh nghiệm, kiến thức mà tổ chứcấy có thể đem lại cho bạn. Có những tổ chức tiếp thị hệ thống chỉ quan tâmđến việc làm thể nào bạn có thể rao bán hệ thống của họ cho những ngườibạn quen. Nhưng cũng có những tổ chức chỉ quan tâm đến việc huấn luyệnbạn và giúp bạn thành công.Từ việc nghiên cứu tìm hiểu về hình thức tiếp thị hệ thống này, tôi đã tìmthấy ra vấn đề quan trọng mà bạn có thể học hỏi được từ các chương trìnhcủa họ, mà hai vấn đề ấy rất quan trọng và cần thiết để trở thành một nhàdoanh nghiệp nhóm C thành công.1. Để thành công, bạn cần phải học cách chiến thắng và làm chủ nỗi sợ bị từchối, và đừng lo lắng những gì người khác nói về bạn. Rất nhiều lần tôi đãgặp những người cam chụi bỏ cuộc chỉ vì những lời phê bình về họ từ bạn bèkhi họ làm một điều gì đó hơi khác lạ. Tôi biết điều đã từng như vậy, trongmột thị trấn nhỏ, mọi người đều biết những gì một người khác đang dự địnhlàm. Một ai đó không thích những gì bạn làm có thị trấn sẽ kháo nhau vềchuyện đó và chuyện làm của bạn sẽ trở thành đề tài khiềm luận của mọingười.Một trong những câu châm ngôn hay nhất mà tôi thường tự lặp đi lặp lạivới chính mình là: "Những gì anh nghĩ về tôi không phải là chuyện của tôi.Điều quan trọng nhất là tôi nghĩ gì về chính bản thân mình".Một trong nhiều lý do khiến người bố giàu khuyến khích tôi làm việc chohãng Xerox trong 4 năm trời không phải là vì Người thích mấy cái máyphoto, mà vì người muốn tôi có thể làm chủ được sự mắc cỡ hổ thẹn khi bịtừ chối.2. Học cách lãnh đạo mọi người. Làm việc với những kiểu người khác nhaulà một vấn đề khó khăn nhất trong kinh doanh. Những người thành côngtrogn bất kỳ chuyện kinh doanh nào tôi gặp thường là những người có kỹnăng lãnh đạo tuyệt vời. Kỹ năng làm việc chung và gây hứng thú trongquan hệ công tác với người khác là một kỹ năng vô giá. Kỹ năng đó có thểđược học hỏi và rèn luyện.Như tôi đã nói, con đường "xé rào" từ phía bên trái sang bên phải khôngquan trọng ở những gì bạn làm được, mà quan trọng ở chỗ bạn muốn trởthành loại người nào. Hãy học cách ứng xử khi bị từ chối, làm thế nào khôngbị những gì người khác nghĩ về bạn sẽ ảnh hưởng đến bạn. Hãy học cáchlãnh đạo và bạn sẽ tìm thấy trái lành quả ngọt. Cho nên, tôi sẽ tán thành tổchức tiếp thị hệ thống nào cam kết trước nhất việc trui rèn bạn như một conngười hơn là một kẻ bán hàng. Tôi sẽ tìm kiếm những tổ chức nào mà:a) Có kỷ lục thành tích chứng nhận, một hệ thống phân phối và một hệ thốngphân phối và một chế độ thăng thưởng thành công trong nhiều năm.b) Có cơ hội kinh doanh mà bạn có thể thành công, biết tin tưởng và dámchia sẻ cơ hội ấy một cách tự tin với mọi người.c) Có các chương trình đào tạo dài hạn, thường xuyên trong việc phát triểnbạn như một con người. Sự tự tin là yếu tố quan trọng sống còn của mộtngười đứng trong thế giới bên phải của tứ đồ.d) Có một chương trình đỡ đầu, hỗ trợ vững mạnh. bạn có muốn học hỏi từnhững nhà lãnh đạo chứ không phải những nhà cố vấn, hãy học những kẻ trởthành nhà lãnh đạo ở phía bên phải tứ đồ và mong muốn bạn thành công nhưhọ.e) Có những con người bạn kính trọng và bạn thích được làm việc với họ.Nếu một tổ chức đáp ứng được 5 yêu cầu trên, lúc đó hãy nghiên cứu đếnsản phẩm của họ. Có rất nhiều người chỉ nhìn vào sản phẩm mà không chụixem xét hệ thống kinh doanh và cơ cấu tổ chức đằng sau sản phẩm đó. Trongmột vài tổ chức tôi biết, họ thường nêu một khẩu hiệu thế này, "Sản phẩm sẽtự bán được. Thật dễ dàng ". Nếu bạn muốn trở thành một kẻ bán hàng, mộtngười nhóm T, thế thì sản phẩm của họ trở lên quna trọng. Nhưng nếu bạnhoàn thiện để trở thành một nhà doanh nghiệp dài hạn, thế thì chính hệthống, kiến thức thu thập suốt đời và bản chất con người sẽ trở lên quantrọng nhất.Một người bạn đồng nghiệp rất am hiểu về nghành công nghiệp này đãnhắc nhở tôi về giá trị của thời gian vốn là tài sản quý nhất của đời người.Trong một công ty tiếp thị hệ thống, thành công thực sự khi bạn bỏ thời gianvà công sức của mình trong thời gian ngắn hạnh và thu nhập "thụ động"đáng kể trong dài hạn. Một khi bạn được xây dựng một tổ chức vững mạnhtrong tay mình, bạn có thể thôi làm việc mà nguồn thu nhập vẫn chảy vào túitừ những công sức xây dựng ban đầu. Tuy nhiên, chìa khoá quan trọng nhấtcủa sự thành công với một công ty tiếp thị hệ thống phải là cam kết lâu dàicủa chính bạn cũng như của tổ chức đó, là hướng tới mục tiêu trở thành mộtnhà lãnh đạo kinh doanh như bạn muốn.HỆ THỐNG LÀ CHIẾC CẦU DẪN ĐẾN TỰ DOTôi không muốn nhắc lạ chuyện không có nhà để ở. Tuy nhiên, đối vớihai vợ chồng tôi, kinh nghiệm đời sống thật là vô giá. Ngày nay, sự tự do vàbảo đảm không phải được tìm thấy ở những gì chúng ta đang có, mà chínhnhững gì chúng ta biết tạo ra bằng sự tự tin của chính mình.Từ đó, chúng tôi đã từng tạo ra một công ty địa ốc, một công ty dầu, mộtcông ty khai thác mỏ, và hai doanh nghiệp trong lĩnh vực đào tạo. Cho nên,quá trình học hỏi cách tạo ra một hệ thống thành công hoàn toàn lợi ích thiếtthực với chúng tôi. Thế nhưng tôi không muốn đề nghị quá trình đó với bấtcứ ai, trừ phi họ thực sự muốn con đường đó.Cho tới thời điểm cách đây vài năm , cơ hội cho người thành công nhóm Cchỉ có thể đối với những ai gan dạ hoặc giàu có sẵn. Hai vợ chồng tôi có lẽcó lá gan khá lớn bởi vì chúng tôi chẳng giàu có gì cả. Lý do khiến nhiềungười ở lại phái bên phải tứ đồ là vì họ cảm thấy rủi ro quá lớn khi phát triểnmột hệ thống cho chính mình. Đối với họ, sẽ khôn ngoan hơn khi kiếm mộtcông việc ổn định an toàn.Ngày nay, chủ yếu do những bước phát triển vượt bậc của khoa học côngnghệ, những con đường trở thành doanh nghiệp thành đạt giảm đi nhiều vàcơ hội làm chủ hệ thống kinh doanh cho riêng mình đều mở chửa tất cả mọingười.Đặc quyền kinh doanh và tiếp thị hệ thống đã làm giảm đi một phần gánhnặng trên con đường phát triển một hệ thống cho riêng bạn. Bạn mua lại đặcquyền kinh doanh từ một hệ thống thành công, và nhiệm vụ vủa bạn bây giờchỉ là phát triển nguồn nhân lực cho chính bạn.Hãy coi hệ thống này như những chiếc cầu. Những chiếc cầu đó sẽ vạchcho bạn một con đường an toàn đi đến thế giới bên phải Kim tứ đồ. Đó lànhững chiếc cầu dẫn bạn đến sự tự do tài chính.Trong chương kế tiếp, tôi sẽ bàn đến nhóm Đ.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Tạ Nguyễn Tấn TrươngChương 5Bảy cấp bậc đầu tưCó một lần người bố giàu bảo tôi, "Con cho ta biết sự khác nhau giữa ngườichơi cá ngựa và người chơi chứng khoán?"Tôi trả lời, "Con không biết".Người nói, "Chẳng khác nhau nhiều con à. Đừng bao giờ trở thành ngườichỉ biết mua chứng khoán. Việc mà con cần nhắm tới là khi lớn lên là ngườitạo ra chứng khoán mà các nhà môi giới sẽ bán và người khác mua."Trong một khoảng thời gian rất lâu, tôi đã không biết được lời người nói.Mãi cho tới khi tôi bắt đầu dạy môn đầu tư cho mọi người, tôi mới thực sựhiểu được sự khác nhau giữa các nhà đầu tư.Khi viết chương này tôi cám ơn John Burley. Ông được coi là một trognnhững người có đầu óc khôn ngoan nhất trong thế giới đầu tư bất động sản.Khi anh ngoài 30 anh đã mua 130 căn nhà mà không cần tới một đồng nàocủa mình. Đến 32 tuổi anh hoàn toàn tự do về tài chính không bao giờ phảilàm việc để kiếm tiền. Giống như tôi anh đã truyền đạt lại kinh nghiệm cảumình bằng cách đi dạy cho những người khác. Kiến thức hiểu biết của anhkhông chỉ gói gọn trong lĩnh vực địa ốc. Anh lập nghiệp bằng nghề kế hoạchtài chính, cho nên anh hiểu biết sâu về thế giới tài chính và thuế. Thế nhưnganh có một khả năng độc nhất vô nhị là giải thích mọi việc rất rõ ràng. Anhta có tài diễn dịch những thứ phức tạp thành những thứ đpn giản dễ hiểu. Khidiễn đạt anh chia đầu tư thành 6 bậc dựa trên mức độ kinh nghiệm đầu tư củahọ cũng như sự khác nhau về tính chất cá nhân. Tôi đã phát triển cách xếpbậc này của anh chi tiết hơn và tăng thêm một bậc thứ bảy cho các loại đầutư này.CÁCH HỌC LỰA CHỌNỞ cuối phần trình bày mỗi cấp bậc, tôi sẽ chứa một khoảng trống màbạn có thể điền tên những người bạn biết - theo nhận xét của bạn - phù hợpvào cấp bậc này hay không. Và klhi bạn nhận ra một cấp bậc đầu tư nào đóđúng với con của bạn, bạnc ó thể điền tên mình vào đó.Như tôi đã trình bày, đây chỉ là một cách học lựa chọn nhằm mục đíchnâng cao hiểu biết của bạn về các cấp bậc đầu tư khác nhau. Điều đó khôngnhằm hạn cấp hay phê phán những người bạn của bạn. Đề tài tiền bạc rất dễnhạy cảm và biến động như đề tài chính trị tôn giáo hay tình dục. Và đó cũngchính là lý do tại sao tôi đề nghị các bạn hãy giữ kín riêng tư những suy nghĩcá nhân của mình. Khoảng cuối ở mỗi phần trình bày chỉ nhằm mục đíchtăng thêm sự hiểu biết của bạn - nếu bhư bạn chọn dùng nó.Tôi thường dùng danh sách cấp bậc này khi bắt đầu các lớp học về đầu tư.Phương tiện ấy sẽ làm cho việc tíêp thu mau chóng hơn và đã giúp nhiềungười học trở nên ý thức rõ ràng hơn về cấo bậc họ đang ở cấp bậc đầu tư họmuốn nhắm tới.Qua nhiều năm, được sự cho phép của Jonh, tôi đã điều chỉnh lại nội dungcủa mỗi cấp bậc sao cho phù hợp với kinh nghiệm thực tế mà tôi đã trải qua.Mong các bạn hãy đọc kỹ 7 cấp bậc đầu tư này.BẢY CẤP BẬC ĐẦU TƯBẬC 0: NHỮNG NGƯỜI KHÔNG CÓ GÌ ĐỂ ĐẦU TƯNhững người này không có tiền để đầu tư. Hoặc là họ tiêu hết mọi thứ kiếmđược, hoặc là họ chi nhiều hơn thu. Có nhiều người 'giàu' rơi vào cấp bậcnày vì họ tiêu sài quá mức họ kiếm được. Điều không may là 50% nhữngngười lớn đêu rơi vào cấp bậc zero này.Bạn có biết bíêt ai thuộc cấp bậc 0? (tuỳ chọn).BẬC 1: NGƯỜI ĐI VAYNhữgn người mnày thườn giải quyết vấn đề tiền bạc bằng cách đi vay mượn.Thường thường họ đầu tư bằng số tiền họ vay được. Quan điểm về kế hoạchtài chính của họ là vay quýt trả cam. Cuộc sống tiền bạc của họ chẳng khácnào đà điểu vùi đầu vào cát, cứ hy vọng và cầu nguyện mọi thứ sẽ suôn sẻ.Họ có thể có vài tài sản đó, nhưng thực tế mức nợ của họ lại quá nhiều. hầunhư họ không ý thức gì về tiền bạc và thói quen tiêu sài của mình.Bất cứ thứ giá trị nào họ làm chủ cũng đều có bóng dáng nợ trong đó. Họdùng thẻ tín dụng một cách bốc đồng, rồi dồn khoản nợ tín dụng vào khoảnnợ nhà dài hạn, "rửa sạch" thẻ tín dụng và bắt đầu dùng tiếp. Nếu trị giá cănnhà họ ở tăng lên, họ liền đi vay dùng khoản giá trị căn nhà tăng lên đó làmthế chấp, hoặc mua một căn nhà lớn hơn, đắt tiền hơn. Họ tin là trị giá bấtđộng sản chỉ có một chiều đi lên.Những từ, những câu khuyến mãi như "trả góp hàng tháng chấp, dễ dàng"luôn hấp dẫn họ. Họ thường mua những đồ chơi sụt giá như du thuyền, hồbơi, đi du lịch hay o-to với câu khuyến mãi đó trong đầu. Họ liệt kê đồ chơisụt giá này thành tài sản của họ, quay lại ngân hàng để vay mượn tíêp và khibị ngân hàng từ chối, họ cứ thắc mắc không hiểu tại sao.Mua sắm là một cách vận động ưa thích của họ. Họ mua những thứ khôngcần và vẫn biện hộ cho mình bằng những câu như: "Ồ, cứ việc mua đi. Mìnhđáng được hưởng cơ mà" , hay như "Nếu mình không mua bây giờ, sẽ chẳngbao giờ mua được nó với giá hời như thế ", "Hàng đang giảm giá", "Tôimuốn bọn trẻ có những thứ mà trước đây tôi không được hưởng".Họ cứ nghĩ kéo dài nợ ra môt thời gian dài là một hành động khônngoan, luôn tự đùa với mình rằng họ sẽ làm việc nhiều tiền hơn trả hết nợvào một ngày đẹp trời nào đó. Họ tiêu sài hết những gì họ kiếm được. Nhữngngười này thường được coi như là người tiêu dùng.Các chủ tiệm và đại lý bán xe rất yêu mến những hạng người này. Nếuhọ có tiền, họ sẽ tiêu sài ngay. Nếu họ không có tiền ,họ cũng đi vay mượnđể tiêu sài.Khi được hỏi vấn đề của họ là gì, họ đều nói họ không kiếm đủ tiền. Họ nghĩtiền bạc giải quyết hết mọi khó khăn. Nhưng cho dù họ kiếm được bao nhiêutiền đi chăng nữa, họ chỉ càng ngập sâu hơn vào nợ. Hầu hết những ngườinày không nhận ra rằng số tìên mà họ đang tiêu sài hôm nay vốn từng là giấcmơ ao ước của họ, thậm chí là cả một gia tài mà họ thường mong có trongngày hôm qua. Thế nhưng đến ngày hôm nay, khi họ đã thực sự đạt đượcmức thu nhập họ mơ ước, số tiền ấy vẫn không đủ với họ.Họ không chụi nhận thấy rằng vấn đề khúc mắc không nhất thiết là số tiềnkiếm được (hay thiếu tiền) mà chính là thói quen tiêu sài của họ. Một vàingười cuối cùng thật sự tin rằng tình huống khó khăn của mình hoàn toàntuyệt vọng và cam chụi bỏ cuộc. Cho nên họ cứ tự chôn vùi mình sâu hơn vàbuông theo lối sống như trước. Thói quen đi mượn tiền, mua sắm, tiêu sàihoàn toàn mất sự kiểm soát của chính họ. Cũng giống như một dân nhậu chèchén kiếm gì ăn sau khi tỉnh rượu và mệt mỏi, những người này tiêu sài khihọ phiền muộn và bị ức chế. Họ cứ tiêu tiền, chán nản phiền muộn, và tiêusài tiếp.Họ thường tranh luận với người thân của họ về tiền bạc, nhất là tự biện hộkhi họ cần mua thứ này hay thứ kia. Họ hoàn toàn sống trong một sự chối bỏtài chính, cứ ảo tưởng một ngày nào đó cách khó khăn tiền bạc của họ sẽ tựnhiên biến mất, hay họ cứ giả vờ cho rằng họ sẽ luôn kiếm đủ tiền tiêu sàinhững thứ họ mong muốn.Hạng người đầu tư ở cấp bậc này trông có vẻ giàu có. Họ có thể cónhững căn nhà lớn, là những chiếc xe bóng loáng đắt tiền. Thế nhưng nếubạn có cơ hội kiểm tra, bạn sẽ thấy họ đều mua những thứ ấy bằng nợ. Họ cóthể kiếm được nhiều tiền, nhưng họ không cách xa mấy sự phá sản nếu cómột tai nạn nghề nghiệp xảy ra.Trong một lớp học của tôi từng là chủ doanh gnhiệp trước đây. Anh takhá nổi tiếng trong giới "kiếm lớn sài lớn". Anh ta có một dãy của hàng vàngbạc tồn tại trong nhiều năm. Rồi thì một lần, nền kinh tế bị xuống dốc thêthảm và anh ta mất hết các của tiệm của mình. Thế nhưng các khoản nợkhông mất đi. Chỉ không đầy sáu tháng, các khoản nợ này làm anh ta phásản. Anh ta đến tham dự lớp học của tôi để tìm kiếm một giải pháp mới, mộthướng đi mới, vậy mà anh ta vẫn khăng khăng không chụi chấp nhận ýtưởng là hai vợ chồng anh ta là nhà đầu tư bậc 1. Anh ta xuất thân từ nhómC, hy vọng có thể làm giàu trong nhóm Đ. Anh ta cứ cho rằng một khi anh tađã từng là một nhà doanh gnhiệp thành công, anh ta có thể vận dụng côngthức của mình để đạt đến sự tự do tài chính bằng cách đầu tư của anh ta. Đólà một bản ngã rất phổ biến ở một số nhà doanh nghiệp hay cho rằng mình cóthể tự độgn trở thành những nhà đầu tư thành công. Các quy tắc kinh doanhkhông phải lúc nào cũng giống như các quy tắc đầu tư.Nếu những người đầu tư kiểu này không giám tự thay đổi mình, tương lai tàichính của họ sẽ rất ảm đạm trừ phi họ có cưới được một ai đó giàu có vàchụi đựng được thói quen tiêu tiền như nước của họ bạn có biết ai thuộc cấpbậc này không? (tuỳ chọn)BẬC 2: NGƯỜI TIẾT KIỆMNhững người này thường để dành một khoản tiền "nhỏ" đều đặn. Họ bỏ tiềnvào những công cụ thấp rủi ro, thấp lãi suất như khoản tiết kiệm, tài khoảnđịnh kỳ.Nếu họ có tài khoản hưu trí cá nhân, họ sẽ đầu tư vào một ngân hàng haymột tài khoản tiền mặt trong một quỹ hỗ tương.Những người này thường tiết kiệm để tiêu dùng hơn là để đầu tư (chẳng hạnhọ tiết kiệm để mua một tivi mới, chiếc xa mới,...). Họ rất trung thành vàoviệc trả tiền mặt. Họ rất sợ hay tín dụng. Thay vào đó, họ thích sự an toàncủa tiền trong ngân hàng.Ngay cả khi chứng minh với họ trong bối cảnh kinh tế ngày nay, tài khoảntiết kiệm chỉ đem lại lãi suất âm (sau khi trừ lãi xuất tiết kiệm của ngân hàngvới mức lạm phát và mức thuế thu nhập), họ vẫn không dám chấp nhận rủiro. Họ không biết rằng đồng đô la Mỹ mất 90% trị gia từ năm 1950, và tiếptục mất giả ở mức hàng năm nhiều hơn mức lãi xuất mà ngân hàng trả chohọ. Những người này thường mua những kế hoạch bảo hiểm nhân thọ bởi vìhọ yêu thích cảm giác của sự an toàn và ổn định.Những người thuộc nhóm này thường phí phạm thời gian vốn là tài sản quýnhất của họ, cổ dành dụm. Họ bỏ hàng giờ cắt mẫu phiếu khuyến mãi trên tờbáo, còn ở trong siêu thị thì cảm trở người khác để cố tranh thủ tiết kiệm vàiđồng mua sắm.Thay vì chỉ cố để dành tứng đồng tiền, lẽ ra họ dùng thời gian họ cách đầutư. Nếu họ bỏ ra 10.000 đo la vào quỹ John Templeton vào năm 1954 vàquên bẵng nó đi, đến năm 1994 họ có 2.4 triệu đô trong tay. Hoặc giả sử họbỏ 10.000 đô vào quỹ Quantum của George Soros vào năm 1969, đến năm1994 họ kiếm được 22.1 triệu đô. Thay vì thế, chính nhu cầu đòi hỏi về sự antoàn tận sâu trong lòng họ phát sinh từ nỗi sợ đã khiến họ tiết kiệm trongnhững khoản đầu tư có mức lời ít ỏi, như tài khoản tiết kiệm của ngân hàng.Bạn thường nghe nói, "Tiết kiệm 1 xu là tiết kiệm được 1 xu", hay như, "Tôiđang tiết kiệm cho mấy đứa nhỏ". Sự thực lại là thường chính sự bất ổn điềukhiển chi phối họ và cuộc đời họ. Mặt khác, họ lại thường thay đổi xoànhxoạch bản thân họ cũng như những đối tượng mà họ muốn để dành tiền cho.Hầu như họ hoàn toàn đối lập với kiểu đầu tư bậc 1.Tiết kiệm là một ý tưởng tiết kiệm tốt trong thời đại nông nghiệp. Nhưngmột khi chúng ta bước vào thời đại Công Nghiệp, tiết kiệm không phải làmột lựa chọn khôn ngoan. Việc chỉ biết dành tiền thâmh chí trở lên tệ hạikho đô Mỹ không còn được bảo chứng bằng vàng, và khi chúng ta gặp phảithời kỳ lạm phát khiến cho chính phủ in tiền như điên. Người tíêt kiệm trongthời điểm này là kẻ thua cuộc. Dĩ nhiên, khi xảy ra giai đoạn giảm phát, họcó thể thắng cuộc...nhưng chỉ khi nào đồng tiền vẫn được in còn giá trị mộtthứ gì đó.Tiết kiệm là một thói quen tốt. Bạn nên có một nguồn tiền mặt bằng tổngchi phí sinh hoạt cho từ sáu đến 1 năm. Thế nhưng sau khi tiết kiệm đượckhoản tiền đó, hãy lên nhớ những có những công cụ đầu tư tốt hơn và antoàn hơn nhiều so với tài khoản tiết kiệm trong ngân hàng. bạn bỏ tiền tiếtkiệm vào ngân hàng mức 5% trong khi đó người khác được 15% đó có phảilà cách đầu tư không vậy bạn?Thế nhưng, nếu bạn không chịu học cách đầu tư và thường xuyên âu lo vềcác rủi ro tái chánh,thế thì tiết kiệm là mộtchọn lựa tốt hơn đầu tư. Bạn sẽkhông phải lo nghĩ nhiều nếu như bạn chỉ giữ tiền trong ngân hàng và cácchủ ngân hàng sẽ yêu thich bạn lắm. Mà tại sao lai không yêu thich bạn? Bạnhãy nhìn xem, cứ muôi môt đồng bạn bỏ tài khoản tiết kiệm, ngân hàng chovay từ10 dến 20 đồng ở mức lãi suất "chắc đẹp'' đến 19% , trong khi chỉ trảcho bạn không quá 5% một năm. Tại sao tất cả chúng ta lại không trở thànhngân hàng nhỉ?Bâc 3: NHƯNGNGƯỜI ĐẦU TƯ "MA LANH''Có 3 hạng đầu tư khác nhau trong nhóm này. Nhóm đầu tư này có ý thức rõvề nhu cầu đầu tư. Họ có thể tham gia vào các chương trình hưu trí ở công tynơi họ làm việc quỹ hưu trí tư khác. Họ thỉnh thoảng cũng có những khoảnđầu tư bên ngoài với các quỹ hỗ tương, thị trường chứng khoán, thị trườngtrái phiếu ,v.vNhìn chung, họ là những ngưuơi thông minh có nền học vấn vững vàng. Họchiếm hai phần 3 dân số nước Mỹ, và được các nhà xã hội học xếp thành"giai cấp trung lưu". Tuy nhiên, khi đề cập đến chuyện đầu tư, họ thườngkhông được giáo dục về lĩnh vực đó, hoặc không có sự "tinh vi chuyênnghiệp" của giới đầu tư . họ ít khi đọc báo cáo tài chánh hàng năm hay bảncáo bạch của công ty là làm sao họ đọc được nhỉ? Họ không dạy cách đọchiểu báo cảo tài chính. Họ thiếu kiến thưc về tai chính. Có thể họ có nhiềubằng cấp cao, có thể là bác sĩ hay thậm chí là kế toán viên, nhưng rất ít ngườitrong số họ được đào tạo chính thống về những thắng thua trong thế giới đầutư .Ở bậc này có 3 hạng đầu tư khác nhau. Họ thường làm những người thôngminh, có họ thức cao, kiếm được nhiều tiềnvà chịu đầu tư. Thế nhưng vẫn cósự khác nhau rõ rệt.Bậc 3-A. Những người thuộc bậc đầu tư này tạo thành một nhóm gọi là"không muốn bị làm phiền''. Những người này tự thuyết phục mình là họkhông hiểu gì về tiền bạc và sẽ không bao giờ muốn hiểu. Họ thường nóinhững câu đại loại như :"Tôi không giỏi tính toán lắm với mấy con số'' ."Tôi sẽ chẳng bao giờ hiểu được thế nào là đầu tư" ."Tôi quá bận rộn "."Sao mà lắm công việc giấy tờ đến thế "."Vấn đề đó quá phức tạp đối với tôi "."Đầutư là rui ro"."Tôi thích để các nhà chuyên nghiệp quyết định tiền bạc giùm tôi"."Chuyện ấy sao mà phiền phức đến thế ".'Chồng (vợ) tôi lo chuyện đầu tư của gia đình tôi ".Những người này chỉ biết bỏ tiền vàokế hoạch hưu trí, còn không thì giaohết cho một chuyên viên kế hoạch tài chánh luôn khuyên họ nên "đa dạnghoá" . Họ gạt tương lai tiền bạc ra khỏi đầu mình, chỉ biết mỗi ngày đi làmcật lực mà vẫn tự nói với mình: "Ít nhiều gì thì ta cũng có một chương trìnhhưu trí " .Khi họ về hưu, họ sẽ biết những khoản đầu tư hưu trí của họ đã hoạt độngnhư thế nào ngay mà .Bạn có biết ai thuộc cấp bạc 3 -A không ?(tuỳ trọn )Bậc 3 -B. Nhóm thứ hai này được gọi là nhóm của những kẻ "đa nghi".Những ngừơi này biết hết mọi lý tại sao môt j khoản đầu tư sẽ bị thất bại .Có những người này bên cạnh bạn thật là nguy hiểm. Họ nghe có vẻ thôngminh, lý luận chặt chẽ, lời nói của họ lại có trọng lượngvơi bạn vị trí côngviệc họ đang giữ . Họ thành công trên lĩnh vực chuyên môn của họ, nhưngthực tế họ chỉ là những tên hèn nhát nấp sau cái vỏ trí thức của mình. Nhữngngười đó có thể bảo cho bạn biết chính xác làm thế nào và tại sao mà mỗi chuyện đấu tư của bạn sẽ bị người ta lừa gạt . Khi bạn đến hỏi ý kiến của họvề loại cổ phiếu hay một công cụ đầu tư nào đó, bạn sẽ ra về với tâm trạnghết sức hoang mang va sợ hãi. Những người này thường nói những câu đạiloại như, ồ , trước đây tôi đã từng bị như vậy. Bọn ấy đừng hòng lường gạttôi một lần nào nữa" .Họ thường khoe khoang những thứ như: "Đại lý môi gói của tôi ở hãngMellLynch hay Dean witte r.. " Dùng những tên nổi danh như thế chẳng quahọ chỉ muốn che dấu nỗi bất ổn sâu kín trong lòng họ .Nhưng mà kì lạ thay, những người "đa nghi" như thế lại là những người hayhùa theo đám đông như những co cừu ngoan ngoãn. Ở sở làm, họ tranh thủđọc những trang tài chánh hay tạp c hí wall street. Rồi sau đó họ kể lạinhững gì họ đọc được cho người khác trong giờ giải lao. Ngôn ngữ của họtoàn những tiếng lóng , những thuật ngữ c ủa giới đầu tư.Họ bàn về những mối đầu tư lớn nhưng không bao giờ tham gia. Họ tìmnhững cổ phiếu được đăng trên trang nhất, và nếu như bài bình luận tốt, họsẽ đi mua những cổ phiếu đó, nhưng điều đó thường là quá trễ. Những nhàđầu tư khôn ngoan thưc sự đã mua chúng từ lâu trước khi giới nhà báo đưatin về chúng. Những người 'đa nghi'lại không hề biềt điều đó.Khi gặp tin xấu, họ phê phán và nói những câu như, "Tôi biết mà". Họnghĩ họ là người chơi, nhưng thực sự họ là kẻ bình luận đứng ngoài lề. Họrất muốn tham gia trò chơi, nhưng tận sâu trong lòng họ lại bị ám ảnh nỗi sợbị thua, bị mất tiền. Sự bảo đảm lần lượt cả sự thú vị và kích động của tròchơi đó.Các nhà phân tâm học cho biết sự đa nghi là tổng hợp giữa nỗi sợ và sự ngudốt, từ đó dẫn đến sự kêu căng. Những người như thế thường nhảy vào thịtrường khá chễ khi có sự biến động lớn chờ đợi đám đông hay có chứng cứrõ ràng và quyết định đầu tư của họ là đúng vì họ chờ đợi giấu hiệu thông tinđó, họ nhày vào thị trường trễ, mua ở giá cao và bán giá thấp. Khi thị trườngsuy sụp. Họ gán từ "bị lừa đảo" cho việc mua cao bán thấp đó. Những điềumà họ sợ xảy ra cứ xảy ra với họ hết lần này tới lần khác.Họ mua cao và bán thấp bởi vì họ quá "ma lanh" cho nên họ trở lên quá cẩnthận. Họ khôn ngoan đó nhưng họ sợ bị rủi ro và sai lầm, cho nên họ cố họchỏi nhiều hơn để khôn ngoan hơn. Một khi họ càng biết nhiều, họ chỉ càngthấy nhiều rủi ro hơn, và lại khiến họ miệt mài tìm hiểu nhiều hơn. Sự cầnthận đến mức đa nghi thái quá khiến họ cứ lần này nữa mãi và làm cho họchậm hơn so với mọi người. Họ nhảy vào thị trường khi lòng tham thắng thếnỗi sợ trong lòng họ.Tuy nhiên, khía cạnh xấu nhất của người này là tiêm nhiễm người xungquanh với nỗi sợ khủng khiếp của họ được tre dấu bằng sự chi thức. Khi đềcập đến đầu tư, họ có thể bảo cho bạn biết tại sao mọi chuyện không suôn sẻnhưng họ lại không thể bảo bạn làm sao cho mọi chuyện trơn chu. Nhữngngười này thường có mặt ở khắp mọi nơi, từ trong các học viện, chính phủcho đến tôn giáo, hệ thống thông tin đại chúng. Họ ưa nghe chuyện khủnghoảng tài chính hay vụ bê bối để họ có thể "truyền bá" đi. Thế nhưng, họ hầunhư rất hiếm có những điều gì tốt để kể về thành công tài chính. Người đanghi rất dễ khám phá ra những gì sai lầm đó chính là cách họ tự bảo vệ mìnhkhông bị lộ tẩy sự thiếu hiểu biết của mình.Những người đầu tư này được gọi là Cynics. Từ nay có nguồn gốc xuấtphát từ một trường phải thuộc Hylap cổ đại. Thời ấy, trường phái này bị xãhội khinh bỉ vì sự kêu căng và thái độ dè bỉu mỉa mai của họ đối với thànhcông hay công trạng của người khác. Khi đá động đến tiền bạc có rất nhiềungười thuộc loại này mà những người đó có họ vấn cao và thông minh. Hãycận thận trước những người này và đừng bao giờ cho phép họ soi bói đến cácgiấc mơ tài chính của bạn. Dĩ nhiên, trong thế giới tiền bạc không thiếu hạngngười lừa đảo, mánh mung bịp bợm, nhưng thử hỏi có ngành nào mà lạikhông có những câu ấy không?.Bạn có thể làm giàu nhanh mà không cần nhiều tiền mà không phải chụinhiều rủi ro. Điều đó hoàn toàn có thể nhưng chỉ khi nào bạn sẵn sàng chophép con người bạn giám tin tưởng vào khả năng hiện thực đó. Một trongnhững việc bạn làm là để cho đầu óc của bạn cởi mở và phóng khoáng vàhãy đề phòng trước hạng người đa nghi hay những kẻ bịp bợm. Cả hai loạingười đó rất nguy hiểm về tiền bạc.Bạn có biết ai thuộc cấp bậc 3-B?Bậc 3-C: Nhóm thứ ba trong bậc đầu tư này là những người "cờ bạc". Trongkhi những kẻ "đa nghi" quá cẩn thận, nhóm này lại khá cẩu thả. Họ nhìn vàothị trường chứng khoán, hay bất cứ thị trường đầu tư nào, giống như cách họnhìn vào thị trường sòng bạc ở Las Vegas. Đó chỉ là may mắn. Họ ném conxúc xắc vào cầu nguyện. Nhóm này không có một quy tắc hay một quy luậtđầu tư nào cả. Họ muốn hành động như những "tay chơi lớn", cho nên họ cứnguỵ trang như những đại ca lắm tiền cho tới khi họ thắng hay thua hết cơhội thua thường xảy ra rất nhiều. Họ tìm kiếm những "bí mật" đầu tư hay thứphép thuật mê tín "chiếc chén thánh". Họ luôn tìm cách đầu tư mới mẻ vàhồi hộp. Thay vì cần phải có sự cần mẫn dài hạn để học hỏi và hiểu biết, họchỉ quan tâm đến những "mánh khoé " hay những ngõ tắt.Họ nhảy vào mua bán háng hoá, những cổ phiếu lần đầu bán ra côngchúng, gas và đầu tư, gia súc, hay bất cứ thứ công cụ đầu tư nào mà conngười có. Họ thích dùng kỹ thuật đầu tư "phức tạp' như biên độ giao dịch,quyền mua bán cổ phần...họ nhảy vào chơi mà không biết ai là người chơi vàai là người đặt ra luật chơi.Những người này là người đầu tư tệ hại nhất trên hành tinh. Họ luôn cố đánhnhanh thắng nhanh và biến. Khi được hỏi tình hình đầu tư như thế nào họluôn miệng nói "chỉ huề vốn" hay "lời được một tí tẹo" thực tế là họ chỉ mấttiền, và mất nhiều tiền. Loại người đầu tư này mất đến 90% cơ hội họ khôngbao giờ bàn về chuyện thua cuộc của họ cả. Họ chỉ nhớ đến "cú thắng ngoạnmục" cách đây 6 năm họ tự cho mình là khôn ngoan và không chụi thừanhận họ chỉ may mắn mà thôi. Họ nghĩ tất cả những gì họ cần làm là chỉ cầnthắng "một cú lớn" thôi là họ sẽ sống thoải mái và giàu có. Xã hội gọi kẻ nàylà những "tay cờ bạc hết thuốc chữa". Thực tế sâu xa là khi đề cập đếnchuyện đầu tư tiền bạc, họ chỉ là những kẻ lười biếng.Bạn có biết ai thuộc cấp bậc 3-C?Bậc 4: NHỮNG NGƯỜI ĐẦU TƯ DÀI HƠINhững nhà đầu tư này ý thức rõ về sự cần thiết đầu tư họ chủ động trongquyết định đầu tư của mình. Họ có một kế hoạch đầu tư dài hạn được vạchsẵn để có thể giúp họ được mục tiêu tài chính của mình. Họ thường tìm tòivà học hỏi trước khi bắt tay vào thực hiện mua một khoản đầu tư nào đó. Họtận dụng cách đầu tư định kỳ, và khi có thể họ biết đầu tư một cách khônngoan về mặt thuế. Quan trọng nhất là biết tìm kiếm tư vấn từ những nhà kếhoạch tài chính lão luyện.Xin bạn đừng nghĩ những người đầu tư loại này là những người đầu tưlớn và nổi tiếng. Đến được trình độ đó còn xa lắm. Những người này khôngđầu tư vào địa ốc kinh doanh, hàng hoá hay bất kỳ công cụ đầu tư nào khác.Mà thay vào đó, họ đi theo con đường đầu tư dài hơi bảo thủ được nhnữngnhà đầu tư c huyên nghiệp nổi tiếng đề nghị như Peter Lynch hay warrenBuffet.Nếu bạn chưa là một người đầu tư dài hạn, bạn hãy tự mình đến đó càngnhanh càng tốt. Điều đò có ý nghĩa là gì ? Có nghĩa là bạn hãy ngồi xụốngvạch ra một kế hoạch. Hãy kiểm soát những thói quen tiêu sài của bạn. Hãygiảm mức nợ xuống đến mức tôi thiểu. Hãy sinh hoạt bằng những gì bạn cóvà sau đó mới tăng lên những phương tiện sinh hoạt chỉ khi nào bạn có thunhập dư giả. Hãy tìm hiểu xem bạn cần đầu tư bao nhiêu mỗi tháng, trongvòng bao lâu ở một mức lãi thực tế để đạt đựơc mục tiêu của bạn. Nhữngmục tiêu như: Bạn muốn nghỉ làm vào lúc mấy tuổi ? Bạn sẽ cần bao nhiêutiền sinh sống trong một tháng?Chỉ cần một kế hoạch tài chính dài hạn như thế sẽ làm giảm số nợ tiêu dùngcủa bạn , trong khi có thể dành ra một khoản tiền nhỏ (trên cơ sở định kỳ)vào một quỹ hỗ tương hàng đầu. Làm như thế sẽ tạo ngay cho bạn có cơ hộivề hưu một cách giàu có, nếu bạn bắt đầu đủ sớm và biết theo dõi những gìbạn đang làm.• Ở cấp bậc này, hãy giữ mọi thứ đơn giản. Đừng có mơ mộng và tượngnhiều quá. Hãy quên đi những cách đầu tư phức tạp. Chỉ tập chung vàonhững chưng khoán mạnh và những khoản đầu tư quy hỗ tương. Nếu bạnchưa biết gì cả, hãy học cách mua nhũng khoản đầu tư quỹ hỗ tương. Nếuban chưa biết gỉ cả, học cách mua những khoản đầu tư đóng kín của quỹ hỗtương. Đừng cố khôn hơn thị trường. hãy dùng những công cụ bảo hiểm mộtcách thông minh cho mục đích bảo vệ chứ không phải tích luỹ của cải. Cóthể sử dụng một quỹ hỗ tương như quỹ chỉ số 500 Vanguard làm tiêu chuẩn,vì trong quá khứ quỹ này dã làm tốt hơn hai phần ba các quĩ hỗ tương khác.Trong khoảng thời gian 10 năm, loại quĩ này có thể đem lại cho bạn mức lãivượt xa 90% mức lãi mà các nhà quản lý quỹ hỗ tương "chuyên nghiệp''khác cộng lại. Nhưng hãy luôn nhớ rằng không bao giờ có một khoản đầu tưnào an toàn 100% cả. Các quỹ chỉ số có chỗ sai lầm chết người cố hữu củachúng.•Hãy đừng đợi những mối " làm ăn lớn" nữa. Hãy nhảy vào cuộc chơi vàbắt đầu cuộc chơi và bắt đầu bằng những trò nhỏ (như căn nhà nhỏ đầu tiênmà tôi bắt đầu đầu tư chỉ bằng một vài đô la) lúc đầu, bạn đừng lo lắng đúnghay sai mà chỉ bắt đầu chơi thôi. Bạn sẽ học dược nhiều hơn một khi bạn bỏtiền ra, nhưng nhớ là chỉ bỏ chút ít thôi để chơi nhé.Tiền bạc có cách làm tăng sự thông minh tài chính của bạn nhanh chóng.Sợ hãi và do dự sẽ làm bạn thối lui. Bạn có thể tham gia những trò chơi lớnhơn bất cứ lúc nào bạn muốn, nhưng bạn sẽ không bao giờ lấy lại thời gianvà kiến thức bị mất khi bạn chỉ ngồi đó chờ đợi làm những điều đúng haynhững mối lớn. Nên nhớ, những mối làm ăn nhỏ sẽ dẫn đến những mối làmăn lớn, nhưng với điều kiện duy nhất là bạn phải bắt đầu chơi.Hãy bắt đầu trong ngày hôm nay mà đừng chờ đợi nữa hãy cắt bớt việc tiêusài bằng thẻ tín dụng, bỏ bớt những 'đồ chơi' đắt tiền giảm giá, và hãy gọicho một quỹ hỗ tương nổi tiếng. Bạn hãy ngồi xuống với những người thâncủa mình vạch ra một kế hoạch, gọi một nhà kế hoạch tài chính hay đi đếnthư viện và tự đọc về kế hoạch tài chính, tự mình để dành tiền (chẳng hạnmỗi tháng để dành 50$) bạn càng chờ đợi chừng nào bạn sẽ càng lãng phímột trong nhữgn tài sản quý giá của bạn - đó chinh là thời gian của mình.Một điểm thu vị cần chú ý. Bậc 4 chính là điểm xuất phát của nhà triệu phúMỹ. Quyển sách "Nhà triệu phú hàng xóm" đã mô tả một nhà triệu phú bìnhthường là một người lái chiếc Ford hiệu Taurus, làm chủ một công ty vàsống chi túc bằng những gì mình tạo được. Họ học hỏi, tìm tòi về đầu tư, cómột kế hoạch đầu tư dài hạn. Họ chẳng làm điều gì kỳ thú, chụi nhiều rủi rohay khiêu gợi gì cả khi đầu tư. Họ thực sự là những người bảo thủ, và chínhthói quen tiền bạc biết cân đối của họ đã làm cho họ giàu có và thành côngtrong suốt một khoảng thời gian dài.Đối với những người không thích tự do, muốn tập trung vào nghề nghiệpchuyên môn hay công việc của mình thay vì bỏ nhiều thời gian học hỏi cáchđầu tư, bậc 4 là bậc bắt buộc đối với họ nếu như họ muốn sống một cuộc đờigiàu có và trù phú. Đối với những cá nhân này, điều quan trọng hơn hết là họphải tìm kiếm tư vấn từ những chuyên gia kế hoạch về tài chính. Nhữgnngười này có thể giúp bạn vạch ra một chiến lược đầu tư và giúp con đườngbạn đi đúng hướng theo cấu trúc đầu tư dài hạn.Bậc đầu tư này đòi hỏi sự kiên nhẫn và biết tận dụng thời gian. Nếu bạn biếtđầu tư sớm và đều đặn, bạn có thể trở lên giàu có. Nếu bạn bắt đầu trễ, chẳnghạn ở tuổi 45, kiểu đầu tư bậc này sẽ chẳng giúp ích gì cho bạn, nhất là trongkhoảng thời gian từ mức này cho đến 2010.Bạn có biết ai thuộc cấp bậc 4 không? (tuỳ chọn)BẬC 5: NHỮNG NHÀ ĐẦU TƯ CHUYÊN NGHIỆPNhững nhà đầu tư này có "đủ sức" tìm kiếm những chiến lược đầu tư cónhiều rủi ro hơn hay chủ động hơn tại sao vậy? Bởi vì họ có thói quen tiềnbạc rất tốt, một nền tảng tiền bạc vững chắc và hiểu biết về đầu tư. Trờ chơiđối với họ chẳng mới mẻ gì họ tập chung chứ không thườgn đa dạng hóa. Họcó một kỷ lục dài về trận thằng mà họ đạt được đều đặn, và họ có đủ trậnthua để có thể tìm thấy kinh nghiệm, những bài học đáng giá rút ra từ sai lầmđó.Những người đầu tư này thường mua "sỉ" các khoản đầu tư hơn là mua"lẻ". Họ đặt những mối đầu tư của chính họ lại với nhau để tự sử dụng. Hoặchọ chuyên nghiệp tới mức đủ để tham gia mối đầu tư mà những người bạnbậc 6 của họ cần vốn.Những yếu tố nào quyết định sự chuyên nghiệp của những nhà đầu tư này?Họ có một nền tảng tài chính với nguồn thu nhập kinh doanh hay về hưuđáng kể từ nghề nghiệp của mình hay có những khoản đầu tư bảo thủ nhưngvứng chắc. Những người này kiểm soát được tỉ lệ vốn/nợ của mình, nghĩa làhọ có nhiều thu nhập hơn so với mức chi phí sinh hoạt hàng ngày. Họ có mộthiểu biết cặn kẽ về thế giới đầu tư và tự mình chủ động tìm kiếm những hiểubiết, những thông tin mới. Họ cẩn thận, nhưng không đa nghi, và luôn mởrộng đầu óc của mình.Trong mối đầu cơ, họ chụi rủi ro thấp hơn 20% số vốn họ bỏ vào. Họthường bắt đầu nhỏ, bỏ ra một ít tiền, để có thể hiểu biết về cách làm ăntrong giới đầu tư cho dù đó là cổ phiếu hay mua lại một doanh nghiệp kinhdoanh một hùn hạp đầu tư địa ốc hay mua lại tài sản bị tịch thu đấu giá thếnợ, vv .... Nếu họ mất 20% số vốn này, điều đó chẳng ảnh hưởng gì đến họ.Họ có thất bại đó như một bài họ kinh nghiệm, rồi quay lại cuộc chơi để họchỏi tiếp, coi thất bại chỉ là một phần quá trình của thành công. Mặc dù họkhông thích bị mất tiền, họ không hề sợ bị mất. Thất bại chỉ càng khiến họtiến tới trước để học hỏi, hơn là để mình chím đắm trong cảm xúc thu cuộcvà tìm luật sư để kiện tụng.Nếu mọi người trở lên chuyên nghiệp, họ có thể tự tạo ra những mối đầu tưcó mức lãi xuất từ 25% đến vô hạn. Những nhà đầu tư được gọi là chuyênnghiệp là bởi vì họ có dư tiền, có một đội ngũ cố vấn chuyên nghiệp mà họtự tay lựa chọn, và một kỷ lục chứng minh những thành công của họ.Như đã đề câp trước đây, cac nhà đầu tư ở cấp bậc này thương sắp đặt nhữngmối đầu tư của chính họ lại với nhau. Cũng giống như có nhiều người muanguyên bộ máy vi tính từ gian hàng bán lẻ có những người khác đi mua cácbộ phận rời và sau đó tự lắp ráp thành một máy vi tính cho nhu cầu sử dụngcảu mình. Các nhà đầu tư bậc 5 có thể nắp ráp các khoản đầu tư khác thànhmột mối đầu tư lớn y như vậy.Những nhà đầu tư này biết rõ rằng chính những thời điểm khi nền kinhtế đi xuống là lúc thị trường đang trao cho họ những cơ hội thành công ngànvàng. Họ nhảy vào thị trường khi người khác nhảy ra. Họ thường biết khinào nên nhảy ra. Ở cấp bậc này, một chiến lược thoát ra còn quan trọng hơnchiến lược nhảy vào.Họ rất rõ rang về những nguyên tắc hay những quy luật của chính họ về đầutư. Công cụ đầu tư lựa chọn của họ có thể là địa ốc, trái phiếu giảm giá,doanh nghiệp kinh doanh các doanh nghiệp bị phá sản hay những đợt cốphiếu mới phát hành. Trong khi họ chấp nhận rủi ro nhiều hơn một ngườibình thường, họ rất ghét chuyện cờ bạc. Họ có một kế hoạch và những mụctiêu cụ thể. Họ không ngừng học hỏi mỗi ngày. Họ đọc báo, tạp chí, đăng kývới những đặc san đầu tư và tham dự những buổi thảo luận về đầu tư. Họhiểu rõ tìên bạc và biết cách bắt tiền bạc làm việc cho mình. Họ tập chungchính vào việc làm tăng tài sản của họ hơn là đầu tư bởi vì họ có thể kiếmthem thu nhập. Họ tái đầu tư những khoản lời kiếm được để xây dựng và mởrộng tài sản của họ. Họ biết rõ rằng việc xây dựng một cơ sở tài sản vữngchắc đem lại lợi nhuận hay lãi xuất cao mà không bị đánh thuế nặng sẽ chínhlà con đường dẫn họ đến sự giàu có dài lâu trong cuộc đời của họ.Họ thường xuyên dạy những hiểu biết này cho con họ và để lại tài sản của họcho nhiều thế hệ theo sau dưới hình thức công ty, tập đoàn, tổ hợp uỷ tháchay đối tác. Bản than than họ hầu như không sở hữu nhiều thứ nào cả. Chẳngcó nhiều tài sản đứng dưới tên họ vì mục đích giảm thuế và bảo vệ khỏinhững người kiểu Robin Hood cứ tin vào chuyện lấy của giàu chia cho ngườinghèo. Nhưng mặc dù họ không sở hữu thứ gì, họ kiểm soát tất cả mọi thứqua các tập đoàn. Họ kiểm soát những thực thể có tư cách pháp nhân sở hữutài sản của họ.Họ có một hội đồng giám đốc của chính họ để có thể giúp họ trong việcquản lý những tài sản này. Họ lắng nghe những lời tư vấn và học hỏi. Hộiđống không chính thức này bao gồm một đội ngũ chuyên gia ngân hang, kếtoán viên, luật sư và nhà mua giới. Họ bỏ khá nhiều tiền cho cố vấn tài chínhvững chắc không chỉ làm tăng tài sản của họ mà còn bảo vệ số tài sản nàyđối với gia đình, bạn bè, tranh tụng và chính phủ. Ngay cả khi họ đã từ giãcõi đời, họ vẫn còn kiểm soát được tài sản của họ. Những người này thườngđược gọi là "những người quản lý tiền bạc". Ngay cả khi chết, họ vẫn tiếptục chi phối số phận đồng tiền mà họ đã tạo ra.Bạn có biết ai thuộc cấp bậc 5 không? (tuỳ chọn).BẬC 6: NHỮNG NHÀ ĐẦU TƯ THỰC SỰRất ít người trên thế giới này đạt được trình độ đầu tư tuyệt vời này. ỞMỹ, cứ vài trăm người mới có một người là nhà đầu tư thực sự. người nàykhông chỉ là nhà đầu tư thuộc nhóm Đ mà còn là doanh nhân tài giỏi thuộcnhóm C, bởi vì người này có thể vừa tạo ra một chuyện kinh doanh kinhdoanh lại vừa tạo ra cơ hội đầu tư cùng lúc. Mục đích của nhà đầu tư thực sựlà tạo ra nhiều tiền hơn bằng cách tổng hợp hài hoà nguồn vốn, tài năng vàthời gian của những người khác. Họ thường là những kẻ làm 'lay động vàthúc đẩy' xã hội, làm cho nước Mỹ và nhiều quốc gia to lớn khác trở thànhtrung tâm quyền lực tài chính đồ sộ. Đó là những người thuộc dòng họKennedy, gia đình Rockefeller, Ford,.. Chính những nhà đầu tư thực sự nàyđã đào tạo ra công ăn việc làm, chuyện kinh doanh và hàng hóa giúp cho mộtquốc gia phát triển thịnh vượng.Những nhà đầu tư bậc 5 thường tạo ra những khoản đầu tư cho riêng họsử dụng đồng vốn của mình. Trong khi đó, những nhà đầu tư thực sự tạo ranhững khoản đầu tư không những cho chính họ mà cho những người khác sửdụng tài năng và nguồn vốn của mọi người. Những nhà đầu tư thực sự khôngcần có tiền mới tạo ra tiền, chỉ bởi vì họ biết cách sử dụng tiền và thời giancủa người khác. Những nhà đầu tư bậc 6 tạo ra khoản đầu tư cho nhiềungười khác mua lại. Họ làm cho nhiều người khác cũng giàu lên, tạo ra côngăn việc làm, và làm cho mọi thứ có thể hoạt động được. Trong giai đoạn nềnkinh tế phát triển, chuyện đầu tư và làm ăn của họ rất suôn sẻ. Trong giaiđoạn nền kinh tế bị khủng hoảng và đi xuống, nhà đầu tư thực sự này lạicàng giàu hơn. Họ biết rằng những biến động kinh tế mở ra nhiều cơ hội mớicho họ. Họ là những người tham gia sớm nhất vào một dự án, một sản phẩm,một công ty hay một quốc gia, cả hang nhiều năm khi đám đông nhận ra vàtham gia. Khi bạn đọc trên báo về một quốc gia đang gặp khó khăn hay lâmvào chiến tranh bạn có thể chắc chắn là một nhà đầu tư thực sự nào đó chẳngbao lâu họ sẽ có mặt ở đó. Một nhà đầu tư thực sự sẽ đi đến nơi mà hầu hếtmọi người đêu tránh né, "Đừng đi đến nó. Quốc gia đó, hay chuyện kinhdoanh đó, đang gặp rối loạn rủi ro nhiều lắm".Những nhà đầu thư thực thụ thường nghĩ đến những lãi xuất từ 100%đến vô hạn. Đó là vì họ biết cách quản lý rủi ro và làm ra tiền mà không cầntiền. Họ có thể làm được điều đó vì họ biết tiền bạc không phải là một thứ đồvật hữu hình, mà chỉ là một ý tưởng được tạo ra trong đầu họ. Những ngườinày cũng có lỗi sợ như nhiều người khác, nhưng họ biến lỗi sợ thành kíchthích thúc đẩy họ tiến tới. Họ biến lỗi sợ thành kiến thức mới, tài sản mới.Trò chơi trong cuộc đòi của họ chính là trò chơi tiền tạo ra tiền. họ yêu thíchtrò chơi tiền bạc đó hơnb bất cứ trò chơi nào khác. Đó chính là trò chơi làmlên cuộc sống của họ. Cho dù có thẳng hay thua, bạn cũng đều nghe họ nói"Tôi yêu thích trò chơi này". Và đó chính là những gì tạo nên một nhà đầuthư thực sự.Cũng giống như những nhà đầu tư bậc 5 những nhà đầu tư thực sự lànhững người "quản lý tiền bạc" xuất sắc khi nghiên cứu con người này, bạnthường thấy họ rất rộng rãi với bạn bè gia đình, nhà thờ tôn giáo. Hãy nhìnnhững người lập ra học viện nổi tiếng trên toàn thế giới. Rockefller đã giúpdựng lên đại học Chicago, J.P.Morgan đã ảnh hưởng đến Đại học Harvardkhông chỉ bằng tiền bạc. Những nhà đầu tư thực sự khác đã để lại tên tuổicủa mình như những người sáng lập những trường đại học nổi tiểng nhưVandẻbilt, Duka, Stanjord. Họ là những người thuyền trưởng vĩ đại khôngnhững trong ngành công nghiêp mà cả trong giáo dục .Ngày này , Ngài john Templeton vẫn còn cống hiến rộng rãi cho tôn giáo, và Gểog số hiến tặng hang triệu đô cho những tổ chức tôn giáo mà ông tatin vào . Và cũng đừng quên tổ chức Ford, tổ chức Getty, cũng như tedTuruer đã từng chu cấp hàng tỷ đô cho tổ chức liên hiệp Quốc. Cho nên, tráingược với ngững gì mà nhiều kẻ đa nghi học thức mỉa mai hay những chỉtrích từ các trường học, chính phủ, nhà thờ và hệ thống thông tin đại chúnghay tuyên truyền, những nhà đầu tư thực sự đã cống hiến cho xã hội nhiềucách khác nhau không chỉ nnhư là những người huy trong ngành côngnghiệp, mà con tạo ra công ăn việc làm và tạo ra rất nhiều tiền . Để có mộtthế giới tốt đẹp hơn, chúng ta cần có nhiều hơn những nhà đầu tư thực sự,chứ không phải ít hơn mà nhiều kẻ đa nghi thường thuyết phục chúng ta.Thực tế lại có nhiều kẻ đa nghi hơn những nha dầu tư thực sự. Kẻ đa nghi,thường ồn ào và làm cho hang triệu người sợ sệt, bất an, chỉ biết di kiếm sựổn định , đảm bảo hơn là sự tự do.Bạn có biết ai thuộc cấp bậc 6 không ?TRƯỚC KHI ĐỌC TIẾPĐến đây, quyển sách dã hoàn tất phần giải thích kin từ Kim tứ đồ. Chươngnày chủ yếu giải thích nhóm Đ trên tứ đồ. trước khi các bạn đọc tiếp, dưóiđây là một số câu hỏi dành cho bạn1. Bạn là người đầu tư thuộc bậc nào?Nếu bạn thực tình muốn làm giàu nhanh chóng, hãy đọc đi đọc lại bảy cấpbậc đầu tư đó. Cứ mỗi lần tôi đọc qua những cấp bậc, tôi lại phát hiện thêmmột phần về con người mình được phản ánh trong bảy cấp bậc đó. Tôi khôngchỉ nhận thấy những ưu điểm của mình, mà còn, như Zig Ziglar nói, "nhữngthính cách yếu điểm" đã kiềm hãm tôi lại. Con đường đi dến sự giàu có tiềnbạc lớn lao chính là củng cố sức mạnh con người bạn và khắc phục nhữngyếu kém của mình. Để thực hiện được điều đó, trước hết bạn hãy nhận diệnchúng hơn là giả vờ con người bạn không có những yếu kém đó.Tát cả chúng ta điều muốn nghĩ tốt về mình. Tôi mơ ước trở thành nhà đầutư bậc 6 trong suốt cuộc đời của mình. Tôi biết đây chính lá điều mà tôimong muốn trở thành từ lúc người bố giàu giải thích sự giống nhau giữa mộtkẻ chơi chứng khoán với một kẻ cá ngựa. Những sau khi tìm hiêu những cấpbậc khác nhau trong danh sách này, tôi có thể phát hiện những tính cách yếuđiểm đã kềm giữ con người tôi lại. Mặc dù ngày hôm nay tôi đang hoạt độngnhư một nhà đầu tư bậc 6, tôi vẫn tiếp tục đọc đi đọc lại bảy cấp bậc này vàkhông ngừng trao đổi hoàn thiện mình.Tôi tìm thấy những tính cách yếu kém của mình từ bậc 3-C thường ngócđầu dậy trong những lúc bị áp lực.Tên cở bạc có trong tôi lá điều tốt, nhưngnó cũng có khía cạnh xấu. Do đó, nhờ có sự hướng dấn của vợ tôi và bạn bè,công thêm việc tìm tòi nghiên cứu, tôi băt đầu nhận ra ngay những yếu kémcủa mình và chuyển hoá chúng thành những sức mạnh cá nhân. Tính hiệuquả trong c on người tôi như nhà đầu tư bậc 6 được cải thiện ngay lập tức.Còn đây là một câu hỏi khác.2. Bạn muốn trở thành người đầu tư ở cấp bậc nào ngay bây giờ haytrong tương lai?Nếu bạn trả lời cho câu2 gíông như câu1, thế thì đó chính là cấp bậc bạnmuốn đạt tới. Nếu bạn cảm thấy hạnh phúc ở vị trí hiện tại so với việc trởthành một nhà đầu tư, thế thì bạn cũng chẳng cần nên đọc tiếp để làm gì.Chẳng hạn, nếu hiện tại bạn đang là một nhà đầu tư vững vàng ở bậc 4 vàkhông có ý múôn trở thành nhà đầu tư bậc 5 hay bậc 6, thế thì bạn đừng đọctiếp quyển sách nữa. Một trong những niềm vui lớn nhất của cuộc đời chínhlà sự hạnh phúc bằng lòng với hiện tại. Và tôi xin thành thực chúc mừngbạn!CÁNH CÁOBất cứ ai có mục tiêu trở thành nhà đầu tư bậc 5 hay bậc 6 điều phải pháttriển những kỹ năng của mình TRƯỚC HẾT ở bậc 4. Bậc 4 không thể nàobỏ qua được trên con đường mà bạn muốn nhắn tới bậc 5 hay bậc 6. Nhữngai cố gắng trở thành nhà đầu tư bậc 5 hay bậc 6 mà không có những kỹ năngcần thiết của nhà đầu tư bậc 4 chỉ là một người đầu tư bậc 3, tức là một kẻ cờbạc không hơn không kém !Nếu bạn vẫn muốn và cần biết nhiều hơn về tài chính, vẫn cố theo đuổimục tiêu của sự tự do tải chính, xin mời bạn đọc tiếp quyển sách. Nhữngchương còn lại sẽ chủ yếu tập trung vào những tính cách của một ngườithuộc nhóm C và Đ. Qua những chương này, bạn sẽ học cách "đột phá "từphía bên trái của tứ đồ sang phía bên phải một cách dễ dàng và ít rủi ro. Sựdi chuyển từ bên trái sang bên phải sẽ tiếp tục tập trung vào những tài sản vôhình của bạn dung để tạo ra những tài sản hữu hình ở phần bên phải của tứđồ.Trước khi tiếp tục, tôi xin hỏi bạn một câu cuối cùng:Từ lúc không cónhà cửa cho đến khi trở thành triệu plhú strong thời gian không quá 10 năm,bạn nghĩ hai vợ chồng tôi cần phải năm trong cấp bậc đầu tư nào? bạn sẽ tìmthấy câu trả lời trong chương kế, mà ở đó tôi sẽ chia sẻ với bạn những kinhnghiệm học hỏi được từ chuyến phiêu lưu của bản thân tôi trên con đườngnhằm tới sự tự do về tài chínhRobert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Tạ Nguyễn Tấn TrươngChương 6Con không thể lấy tiền bằng mắt con đượcVào cuối năm 1974, tôi mua một căn hộ trung cư nhỏ bé ở vùng venWaikiki. Đó là một trong những bất động sản đầu tiên của tôi. Giá căn nhàkhoảng 56000 đô. Căn nhà gồm hai phòng ngủ, một phòng tắm trong mộtchung cư hạng trung bình. Căn hộ đem cho thuê thật là hoàn hảo, và tôi biếtchắc sẽ có người thêu căn hộ đó ngay.Tôi lái xe đến văn phòng làm việc của người bố giàu, trong lòng khấpkhởi kể cho Người nghe về mối đầu tư đó. Người nhìn so qua sấp tài liệu, vàkhông đầy một phút sau Người ngẩng đầu lên và hỏi tôi: "Mỗi tháng con sẽmất bao nhiêu tiền?""Khoảng 100 đô mỗi tháng", tôi trả lời."Đừng có ngu ngốc", người bố giàu nói. "Ta chưa đọc kỹ những con sốnhưng từ xấp tài liệu đó ta có thể chắc chắn là con sẽ mất mỗi tháng nhiềuhơn số tiền đó. Hơn nữa, tại sao con lại đầu tư vào một thứ mà con biết consẽ mất bao nhiêu tiền?""Ồ, căn hộ trông thật dễ thương, và con nghĩ đó là một cơ hội tốt. Chỉ cầnsơn phết một tý xíu là căn hộ sẽ trông y như mới", tôi nói."Nhưng điều đó không giải thích tại sao con phải mất tiền", người bốgiàu nhếch mép."Bố à, tay môi giới địa ốc bảo con đừng lo lắng về việc mất tiền mỗi thángbây giờ. Hắn bảo trong một vài năm nữa, giá căn hộ sẽ tăng gấp đôi. Hơnnữa, chính phủ hiện tại cho phép con được trừ những khoản mất tiền đó vàothu nhập cá nhân. Nếu con không chộp lấy cơ hội đó, con e sẽ có người kháclấy mất".Người bố giàu đứng dậy và đóng cửa phòng lại. Khi Người làm thế, tôi biếttôi sẽ bị giũa tơi tả cũng như sẽ được dạy một bài học quan trọng. Tôi đã trảiqua những kiểu dạy như thế này của Người."Thế thì con sẽ mất bao nhiêu tiền mỗi tháng?" Người bố giàu hỏi lại."Khoảng 100 đô mỗi tháng", tôi nói với vẻ bồn chồn.Người bố giàu lắc đầu khi Người coi qua xấp tài liệu. Bài học sẽ bắt đầungay thôi. Hôm đó, tôi đã được dạy về tiền bạc và đầu tư nhiều hơn nhữngthứ tôi đã học được trong suốt 27 năm qua. Người bố giàu hài lòng khi tôi đãgiám bắt tay hành động và đầu tư vào một mảnh địa ốc, thế nhưng hành độngđó của tôi lại phạm quá nhiều lỗi lầm có thể khiến tôi lụi bại sau này. Tuynhiên, những bài học hôm đó về một mối làm ăn đã giúp cho tôi kiếm đượchàng triệu đô trong nhưng năm sau này.CON CẦN NHÌN ĐỒNG TIỀN BẰNG ĐẦU ÓC CỦA CON"Đó không phải là những gì mắt con thấy được", người bố giàu nói. "Mộtmảnh địa ốc chỉ là một mảnh địa ốc, cũng giống như tờ giấy chứng khoáncủa một công ty cũng chỉ là một tờ giấy chứng khoán. Con có thể thấy nhữngthứ đồ. Nhưng những gì con không thấy mới là quan trọng. Đó chính là mốilàm ăn, là sự thoả thuận tài chính, là thị trường, sự quản lý, các yếu tố rủi ro,luồng tiền mặt, cơ cấu của một công ty, các đạo luật về thuế và hàng ngànthứ khác sẽ quyết định một cơ hội đầu tư tốt hay không".Sau đó Người tiếp tục xé nhỏ mối giao kèo của tôi bằng hàng loạt câu hỏitới tấp. "Tại sao con lại chịu trả mức lãi suất cao đến như vậy? Con có hìnhdung mức lời của con là bao nhiêu hay không? Cơ hội đầu tư đó phù hợpnhư thế nào với chiến lược đầu tư dài hạn của con? Con sẽ tận dụng nhữngyếu tố dư thừa nào? Mức vốn tối đa của con là bao nhiêu? Con có kiểm tracác kỷ lục của căn nhà từ sở tài chính hay không/ Làm thế nào để con ướctính chi phí sửa chữa? Con có biết là chính quyền thành phố vừa mới thôngbáo kế hoạch quy hoạch trong khu vực đó và thay đổi hướng giao thông haykhông? Sẽ có một dự án thông đường ngay trước chung cư đó, cho nên dâncư vùng đó đang di chuyển sang nơi có thể tránh tiếng ồn trong suốt thờigian thi công. Con có biết điều đó không? Ta biết là hiện tại thị trường đangtrên đà tăng trưởng, nhưng con có biết là những yếu tố nào ảnh hưởng đến sựtăng trưởng đó hay không? Do sự hồi phục nền kinh tế hay là do lòng tham?Con nghĩ đà tăng trưởng đó sẽ kéo dài trong bao lâu? Và chuyện gì xảy ranếu như con không cho mướn được? "HẾT TẬP 2 - MỜI CÁC BẠN ĐÓN ĐỌC TẬP 3Cám ơn sự góp sức của Em gái : Ngô Minh Sông Giao và Anh Trần ĐạiNhơn và bạn n.trang đã cùng Tím hòan thành tập 2 này hen...Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Nguyễn Tấn ChươngTẬP III - Lời mở đầuDẠY CON LÀM GIÀULỜI KHUYÊN ĐẦU TƯ CỦA NGƯỜI BỐ GIÀUCách đây nhiều năm tôi hỏi người bố giàu, 'Bố sẽ khuyên gì với một ngườiđầu tư trung bình?' Người đáp, 'Đừng trung bình.'QUY TẮC TIỀN BẠC 90/10Hầu hết chúng ta đều biết quy luật 80/20. Tức là, 80% thành công củachúng ta được tạo ra từ 20% những cố gắng của mình. Quy tắc này do mộtnhà kinh tế học người Ý sáng lập vào năm 1897 - ông Vilfredo Pareto, vàđược gọi là Quy tắc về sự cố gắng tối thiểu.Người bố giàu đồng ý với quy tắc đó về sự thành công đạt được trên mọilĩnh vực, ngoại trừ lĩnh vực tiền bạc. Khi đề cập đến tiền bạc, người tin vàoquy tắc 90/10. Người nhận xét chỉ có 10% dân số chiếm đến 90% số tiền.Người chỉ ra trong thế giới điện ảnh, 10% các diễn viên kiếm được tới 90%tìên bạc. Thực tế đó cũng xảy ra trong môi trường thể thao, thế giới nghệ sỹ,thế giới các nhà đầu tư - Điều đó giải thích tại sao mà người khuyên, 'Đừngtrung bình'. Một bài báo mới đây đăng trên tạp trí Wall Stress đã chứngchứng minh điều nhận xét của Người. Bài báo đó cho thấy 90% cổ phiếu ởMỹ chỉ do 10% dân số Mỹ sở hữu.Quyển sách này sẽ giải thích cách làm thế nào các nhà đầu tư chiếm 10%dân số lại sở hữu đến 90% của cải xã hội và làm thế nào bạn có thể đạt đượcđiều đó.BẠN SẼ HỌC ĐƯỢC GÌ TỪ QUYỂN SÁCH NÀY.Ủy ban giao dịch chứng khoán Mỹ (SEC) định nghĩa một nhà đầu tư đủ điềukiện như sau:1. Người có thu nhập hàng năm từ 2000.000 đô trở lên; hoặc2. Người ấy và vợ chồng người ấy có tổng thu nhập hàng năm từ 300.000 đôtrở lên; hoặc3. Người ấy có tài sản giá trị thực từ 1 triệu đô trở lênSEC đã đưa ra các quy định đòi hỏi nhằm bảo vệ một nhà đầu tư trung bìnhtrước những khoản đầu tư có nhiều rủi ro và tệ hại nhất trong giới đầu tư.Vấn đề này lại phát sinh ở chỗ những đòi hỏi này cũng đồng thời ngăn cảnmột nhà đầu tư trung bình không có cơ hội tiếp cận những khoản đầu tư hờinhất trên thế giới. Và đó chính là lý do tại sao mà người bố giàu đã đưa ra lờikhuyên cho một nhà đầu tư bình thường, 'Đừng trung bình'.KHỞI SỰ TỪ TAY TRẮNG.Quyển sách này bắt đầu với thời điểm cột mốc vào năm 1973 - lúc đó tôitừ Việt Nam trở về. Điều đó, cũng có nghĩa là trong vòng một năm tới, tôi sẽthất nghiệp, không có tiền và không có tài sản gì cả. Do đó, quyển sách nàybắt đầu từ điểm cột mốc - cột mốc mà nhiều người bạn sẽ đồng cảm khi lậplên sự nghiệp cho chính mình từ đôi bàn tay trắng.Viết lên quyển sách này thật là một thử thách đối với tôi. Tôi đã viết đi viếtlại tới 4 lần quyển sách này. Khi tôi viết xong bản thảo đầu tiên, chính côSharon Lechter - đồng tác giả, đã nhắc tôi nhớ lại nguyên tắc 90/10 về tiềnbạc. Cố ấy nói: 'tôi tin rằng không quá 3% dân số có mức tối thiểu đủ đểnhận là nhà đầu tư chuyên nghiệp. Đối với riêng bản thân tôi, cột mốc khởiđầu là năm 1973 khi mà trong tay tôi không hề có một của cải nào. Những gìtôi có lúc ấy chỉ là những lời khuyên của người bố giàu và một giấc mơ làmgiàu, một ước nguyện trở thành một nhà đầu tư đủ điều kiện để có thể thamgia vào những cuộc chơi lớn trong thế giới người giàu - những cuộc chơi màmọi người chưa từng nghe đến, chưa từng được đề cập đến những trang báotài chính, thậm chí chưa từng được các nhà môi giới đầu tư giới thiệu 'bánlẻ' ra công chúng.Như vậy, dù cho bạn có nhiều tiền hay không để đầu tư đi nữa,. cho dù bạnhiểu biết như thế nào về đầu tư, quyển sách này cũng sẽ có ích cho bạn. Nộidung cuốn sách này sẽ trình bày thật đơn giản về một đề tài phức tạp. Vànhất là quyển sách này nhằm đến những người thích thú trở thành một nhàđầu tư hiểu biết cho dù họ có bao nhiêu tiền trong tay đi chăng nữa.Và bất cứ ai đọc "Dạy con làm giàu" đều biết, những gì mà tôi và Sharonyêu cầu bạn là một ý chí mong muốn học hỏi và thái độ tiếp thu cởi mở.LÀM THẾ NÀO ĐỂ ĐỪNG TRUNG BÌNHKhi đề cập đến chứng khoán, quy luật 90/10 về tiền bạc vẫn giữ nguyên giátrị.Về mặt cá nhân, tôi rất quan tâm đến thực tế này bởi vì ngày càng có nhiềuhộ gia đình dựa vào các khoản đầu tư làm nguốn thi nhập chủ yếu cho tươnglai. Vấn đề ở chỗ, trong khi càng nhiều người trở thành nhà đầu tư thì có rấtít người hiểu biết về đầu tư. Chuyện gì sẽ xảy ra đối với những người này.Ý định của tôi khi viết quyển sách này là để giúp các bạn tìm ra những giảiđáp cho những câu hỏi đại loại như thế. Và giả như các bạn không thoả mãnvới giải đáp ấy, quyển sách vẫn có thể tiếp thêm nguốn hứng khởi để giúpbạn đào sâu thêm và khám phá ra những phương cách có thể áp dụng trongđời bạn. Cách đây hơn 40 năm, điều quan trọng nhất là người bố giàu đã đểlại cho tôi chính là sự khơi dậy tính hiếu kỳ trong tôi về đề tài đầu tư. Tôinhận thấy người bố giàu đã có một sức mạnh mà bố tôi không hề có, và tôicũng muốn chính mình chiếm hữu được sức mạnh kỳ diệu đó.Tôi nhận ra rằng không phải đồng tiền đã làm cho người bố giàu trở thànhmột nhà đầu tư giàu có cách suy nghĩ và logic hoàn toàn đối lập với bố tôi.Tôi nhận ra rằng người bố giàu có cách suy nghĩ hoàn toàn đối lập với bố tôi.Tôi nhận ra mình phải hiểu cho được kiểu suy nghĩ của người bố giàu nếunhư tôi muốn có được trong tay những sức mạnh mà người đang có.Tôi tò mò. Và chính sự tò mò cũng như nối khát khao muốn làm chủ sứcmạnh của người bố giàu, còn được gọi là kiến thức và khả năng đã mở ra chotôi một chân trời mới trên con đường học hỏi và tìm kiếm.CÂU TRẢ LỜI CỦA NGƯỜI BỐ GIÀUCuối cũng, tôi cũng thu hết lòng can đảm của một đứa nhỏ 12 tuổi hỏingười bố giàu, 'Bố làm thể nào mà mua được 10 mẫu đất đắt tiền đó trongkhi bố con không thể nào mua nổi?' người choàng tay qua vai tôi, chậm chạpbước tới và giải thích cho tôi nghe những điều cơ bản về tiền bạc và nhà đầutư. "Ta cũng không mua nổi nó con à, mà chính sự nghiệp kinh doanh của tađã mua nó giùm ta."Cách đây vài năm, tôi dạy một lớp học đầu tư dài 3 ngày tại Sydney, Úc. Hếtmột ngày rưỡi đầu, tôi tập trung thảo luận về những thủ thuật và chiến lượcxây dựng kinh doanh. Một thành viên trong lớp hết chụi nổi đã chất vấn tôi,"Tôi bỏ tiền đến đây cốt để học cách đầu tư. Sao ông lại phí qúa nhiều thờigian về việc kinh doanh đến thế?"Tôi trả lời, "Có hai lý do. Lý do thứ nhất là vĩ trước sau gì chúng ta đều đầutư vào việc kinh doanh. Nếu anh đầu tư vào cổ phiếu, tức là anh đang đầu tưvào việc kinh doanh của một doanh nghiệp. Nếu anh ta mua một miếng đấtđể đầu tư cho thuê, miếng địa ốc đó chính là một việc kinh doanh của mộtdoanh nghiệp. Nếu anh ta mua một miếng đất để đầu tư cho thuê, miếng địaốc đó chính là một việc kinh doanh. Nếu anh ta mua trái phiếu, anh cũngđang đầu tư vào kinh doanh. Do đó để trở thành mộ nhà đầu tư giỏi, trướchết anh phải cần giỏi về kinh doanh. Lý do thứ hai là vì cách đầu tư tốt nhấtchính là sử dụng việc đầu tư cho mình. Cách nhà đầu tư dở nhất là cách đầutư cho một cá nhân đơn độc. Một nhà đầu tư trung bình biết rất ít về kinhdoanh và thường đầu tư đơn lẻ.Chính vì thế tôi đã bỏ ra nhiều thời gian nói về đề tài này trong khoáhọc đầu tư các bạn ạ".Và cũng thế, quyển sách này sẽ đề cập đến các đề tài xây dựng kinh doanhcũng như cách phân tích một doanh nghiệp. Phần còn lại sẽ đầu tư thông quaviệc kinh doanh cũng như cách phân tích một doanh nghiệp. Cách đây 40năm, người bố giàu đã nói, "Ta không mua nổi miếng đất đó, mà chính sựnghiệp kinh doanh của ta đã mua nó". Nói cách khác, quy tắc của người bốgiàu chính là "Lấy việc kinh doanh mua đầu tư cho chính mình". Hầu hếtmọi người đều không giàu là vì họ chỉ biết đầu tư cá nhân với tư cách cánhân riêng lẻ, chứ không phải với tư cách chủ doanh nghiệp. Qua quyển sáchnày, bạn sẽ thấy tại sao 10% dân số chiếm 90% tiền bạc. Từ đó quyển sáchsẽ chỉ cách làm thế nào bạn có thể thực hiện được giống như thế.Ngay sau đó, vị tham dự đó đã vỡ lẽ ra tại sao tôi dành nhiều thời gian vềkinh doanh. Cuối khoá học, cả lớp bắt đầu nhận ra rằng những nhà tỷ phútrên thế giới không mua các khoản đầu tư mà tự mình tạo ra chúng. Hiệntượng nhiều thanh niên chưa quá 30 tuổi đã trở thành tỷ phú không phải làdo những thanh niên ấy đi mua các khoản đầu tư, mà chính họ đã tạo ra cơhội đầu tư cho hàng triệu người khác đầu tư vào.Gần như mỗi ngày tôi đều nghe có người nói, "Tôi có một ý tưởng sảnphẩm mới có thể làm ra hàng triệu đô." Đáng tiếc thay, hầu như những ýtưởng sáng tạo đó không bao giờ thành những tài sản đồ sộ cả. Phân nửaquyển sách này sẽ tập trung làm thế nào các nhà tỷ phú đã biến những ýtưởng của mình thành những khoản đầu tư giá hàng triệu, hàng tỷ đô mời gọicác nhà đầu tư khác. Do đó, nếu bạn từng cho rằng suy nghĩ có thể giúp chomình giàu có, thậm chí có thể đưa bạn thành hội viên của câu lạc bộ nhữngngười giàu 90/10 đó, tôi xin tặng bạn nửa quyển sách này.MUA, GIỮ VÀ CẦU NGUYỆNTrong nhiều năm, người bố giàu đã chỉ cho tôi thấy đầu tư có ý nghĩakhác nhau đối với những hạng người khác nhau. Ngày nay tôi thường nghemọi người nói câu như:- "Tôi vừa mới mua 500 cỏ phiếu của công ty XYZ với giá 5 đô một cổphiếu. Sau đó, giá cổ phiếu tăng lên 15 đô và tôi bán ra, kiếm đưcợ 5.000 đôtrong vòng không đầy một tuần."- "Vợ chồng tôi mua lại những căn nhà cũ, sửa lại và sau đó bán đi kiếmđược lời."- "Tôi mua bán hợp đồng hàng hoá bán trước giao sau."- "Tôi có hơn 1 triệu đô la trong tài khoản hưu trí. "- "Chẳng có gì an toàn hơn bỏ tiền vào ngân hàng."- "Tôi có một danh mục đầu tư đa dạng hóa."- "Tôi đầu tư có quan điểm dài hạn."Trong khi những câu nói trên phản ánh những loại sản phẩm và nhữngkiểu đầu tư khác nhau, người bố giàu đã không đầu tư như vậy. Mà thay vàođó, Người nói, "Hầu hết mọi người không phải là nhà đầu tư mà chỉ là kẻtích luỹ cơ hội hoặc cờ bạc. Hầu hết mọi người đều mang cùng một hộichứng "mua - giữ - và cầu nguyện cho giá tăng." Họ sống chập chờn tronghy vọng thị trường sẽ đi lên và sợ hãi khi thị trường đi xuống hoặc sụp đổ.Một nhà đầu tư chính nghĩa đều kiếm được tiền bất kể thị trường đi lên hayđi xuống, bất kể họ thằng hay thua, và họ đều chơi cả 'ngắn' lẫn 'dài'. Ngườiđầu tư trung bình không biết làm thế, cà cũng chính vì thế mà hầu hết nhữngnhà đầu tư trung bình đó đều thuộc về nhóm 90% chỉ kiếm được 10% tiềnbạc. "KHÔNG PHẢI LÀ MUA, GIỮ VÀ CẦU NGUYỆNĐầu tư đối với người bố giàu không phải là việc mua, giữ và cầu nguyện đơnthuần. Quyển sách này sẽ đề cập đến đề tài sau:1. 10 kỹ năng kiểm soát của nhà đầu tư: Nhiều người cho rằng đầu tư là rủiro, người bố giàu lại nói, "Đầu tư không rủi ro, mà không kiểm soát được nómới chính là một rủi ro." 10 kỹ năng kiểm soát được trình bày trong quyểnsách này sẽ giúp các bạn có thể giảm mức rủi ro và tăng lợi nhuận.2. Kế hoạch của người bố giàu gồm 4 giai đoạn đã hướng dẫn tôi từ chỗkhông có một đồng tiền trong túi đến chỗ đầu tư với lượng tiền mặt dư dả.Giai đoạn đầu tiên chuẩn bị tinh thần để trở thành một nhà đầu tư. Đối vớimọi người, đây là giai đoạn nghe có vẻ đơn giản nhưng lại hết sức quantrọng trong việc đầu tư một cách tự tin.3. Các luật thuế khác nhau áp dụng cho các nhà đầu tư khác nhau. Trongquyển Dạy Con Làm Giàu tập 2, tôi đã phác hoạ chân dung bốn nhóm ngườitrong thế giới tiền bạc. Đó là:L: Nhóm người làm công;T: Nhóm người làm tư;C: Nhóm người làm chủ doanh nghiệp;Đ: Nhóm đầu tư.Nói cách khác, lý do thứ hai của thực tế 90/10 là chỉ có nhóm người 10%biết cách đầu tư từ bốn nhóm khác nhau để có thể tận dụng các ưu đãi vềthuế khác nhau. Trong khi đó, một nhà đầu tư trung bình thông thường chỉbiết đầu tư vào một nhóm.4. Tại sao làm thế nào một nhà đầu tư thực sự vẫn có thể kiếm tiền bất kể thịtrường lên xuống hay sụp đổ.5. Sự khác nhau giữa các nhà đầu tư chứng khoán theo trường phái nền tảngvà trường phái kỹ thuật.6. Trong tập 2, tôi đã phân tích sáu cấp bậc đầu tư. Quyển sách này sẽ bắtđầu từ hai bậc đầu tư cuối cùng và chia chi tiết hai bậc này ra thành cácnhóm:Nhà đầu tư đủ điều kiệnNhà đầu tư chuyên mônNhà đầu tư lão luyệnNhà đầu tư nội bộNhà đầu tư thực sự\Khi đọc hết quyển sách này, bạn sẽ biết được những kỹ năng và kiến thứccần đối với mỗi nhóm đầu tư khác nhau.7. Nhiều người nói, "Khi kiếm được tiền, tôi sẽ không còn gặp khó khăn vềtiền bạc nữa." Thế nhưng họ không nhận thấy rằng có quá nhiều tiền cũng tệhại như không có tiền. Trong quyển sách này, bạn sẽ nhận biết sự khác nhaugiữa hai vấn đề khó khăn về tiền back: không có tiền hoặc có quá nhiều tiền.Một trong nhiều nguyên nhân khiến cho rất nhiều người vẫn trở lên túngquẫn sau khi chiếm được nhiều tiền là bởi vì họ không biết cách giải quyếtvấn đề nhiều tiền. Quyển sách này không chỉ cho bạn cách kiếm tiền mà chỉbạn cách kiếm tiền mà cả cách giữ chúng. Như người bố giàu của tôi đã từngnói, "Có nghĩa lý gì khi con kiếm được nhiều tiền rồi để mất hết?"Một người bạn môu giới từng tâm sự với tôi, "Người đầu trung bình khôngkiếm ra tiền trên thị trường. Không nhất thiết họ bọ lỗ, mà chỉ là họ khôngkiếm được nhiều tiền mà thôi. Tớ chứng kiến khối người kiếm lời trong nămnay nhưng năm sau lại mất hết. "8. Làm thế nào để kiếm được nhiều tiền hơn một nhà đầu tư đủ điều kiện.Người bố giàu nói, "Tìên chỉ là một ý tưởng con ạ. Làm sao con có thể giàuđược nếu con cứ cho rằng 200.00 USD là một số tiền lớn? Nếu con muốn trởthành một nhà đầu tư giàu có, con phải nhìn thấy số tiền 200.000 đô đó chỉ làmột hột muối bỏ biển" Và điều đó giải thích tại sao phần 1 của quyển sáchnày hết sức quan trọng.ĐIỀU GÌ LÀM MỘT NHÀ ĐẦU TƯ THUỘC NHÓM 90/10 KHÁCHBIỆT?Một trong những khía cạnh chủ chốt nhất của quyển sách này chính là sựkhác nhau cơ bản về cách suy nghĩ giữa một nhà đầu tư 90/10 và một ngườiđầu tư trung bình. người bố giàu thướng nói, "Nếu con muốn giàu, hãy tìmhiểu xem những gì mà người khác làm và hãy làm ngược lại." Khi đọcquyển sách, bạn sẽ thấy giữa nhóm người giàu 90/10 và những người kháckhông có sự khác biệt về các phương tiện đầu tư, mà chỉ khác biệt ở lối suynghĩ và lập luận. Tôi xin đưa ra vài ví dụ:1. Hầu hết những người đầu tư thướng nói, "Đừng chấp nhận rủi ro" Nhàđầu tư giàu có muốn chấp nhận rủi ro.2. Hầu hết những người đầu tư thường "đa dạng hoá", trong khi nhà đầu tưgiàu có lại tập trung.3. Người đầu tư trung bình cố giảm nợ càng nhiều càng tốt, trong khi nhàđầu tư giàu có biêt tăng nợ có lợi cho mình.4. Người đầu tư trung bình cố giảm nợ càng nhiều càng tốt, trong khi đóngười đầu tư giàu biết cách tăng chi phí làm cho mình giàu hơn.5. Người đầu tư trung bình có việc làm. Nhà đầu tư giàu có tạo ra việc làm.6. Người đầu tư trung bình làm việc cực nhọc. Nhà đầu tư làm việc ít hơn màvẫn có nhiều tiền.MẶT BÊN KIA CỦA ĐỐNG TIỀNNhư vậy, điều quan trọng khi đọc quyển sách này là bạn cố gắng nhận biếtnhững suy nghĩ của mình khi nào hoàn toàn mâu thuẫn và đối chọi vớinhững tư tưởng hướng dẫn của người bố giàu. Người nói, "Một trong nhữnglý do khiến cho ít người trở lên giàu có là vì mọi người thường bị kẹt vàomột lối mòn suy nghĩ. Họ cho rằng chỉ có một cách suy nghĩ hay làm mộtđiều gì đó theo một cách thông thướng nào đó. Trong khi người đầu tư trungbình suy nghĩ, "Hãy chơi an toàn và đừng chấp nhận rủi ro," nhà đầu tư giàucó phải suy nghĩ làm thế nào cải thiện những kỹ năng của mình để có thểchấp nhận nhiều rủi ro hơn. Đó chính là cách suy nghĩ "ở cả hai mặt củađồng tiền." Nhà đầu tư giàu có thường suy nghĩ linh hoạt và sáng tạo hơnngười đầu tư trung bình rất nhiều. Chẳng hạn, trong khi cả hai đều nghĩ vềvấn đề an toàn, nhà đầu tư giàu có cũng đồng thời nghĩ cách làm thế nào cóthể giám chấp nhận nhiều rủi ro hơn. Đối với nợ, nhà đầu tư giàu lại nghĩ cảcách tăng nợ. Khi người đầu tư trung bình luôn sống trong nỗi sợ thị trườngbị khủng hoảng, nhà đầu tư giàu có lại trờ đợi có khủng hoảng. Những điềuđó nghe có vẻ vô lý đối với một người đầu tư trung bình, nhưng chính nhữngkiểu suy nghĩ nghe 'vô lý' lại làm giàu cho nhà đầu tư giàu có."Khi bạn đọc quyển sách này, hãy luôn ý thức sự đối lập khác nhau trongsuy nghĩ lập luận giữa người đầu tư trung bình và nhà đầu tư giàu có. Nhưngười bố giàu đã nói, "Nhà đầu tư giàu có luôn ý thức rõ về hai mặt của mỗiđồng tiền. Trong khi đó, người đầu tư trung bình chỉ chăm lo nhìn có mộtmặt của đồng tiền mà người đầu tư trung bình không thấy đã kiềm hãm họkhông bao giờ giàu lên được, trong khi nhờ nó mà người kia lại càng giàuhơn." Phần thứ hai của quyển sách này sẽ đề cập đến 'mặt bên kia của đồngtiền.'BẠN CÓ MUỐN VƯỢT HƠN CẤP BẬC ĐẦU TƯ TRUNG BÌNHKHÔNG?Quyển sách này không chỉ nói về đầu tư, những mách nước, hay những bíquyết làm giàu. Một trong những mục đích của chúng tôi là tạo ra cơ hội chobạn có được một cách nhìn khác về đầu tư. Bốn mươi năm trước đây, tôi đãnhận thấy sự khác nhau giữa người bố giàu và người bố giàu còn sâu sắc hơncả số tiền mà mỗi người bố có để đầu tư. Sự khác nhau đó chính là sự khaokhát mãnh liệt vượt xa hơn cấp bậc đầu tư trung bình. Nếu bạn có niềm khátkhao đam mê đó, vậy xin mời bạn đọc tiếp quyển sách này.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Nguyễn Tấn ChươngChương 1Con nên đầu tư vào đâu?Vào năm 1973, tôi từ Việt Nam trở về nhà. Sau khi ổn định chỗ ở tại căn cứkhông quân, tôi gọi điện cho Mike và hẹn gặp ăn trưa tại nhà anh với bố củaanh, mà tôi gọi là người bố giàu. Khi chiếc xe limousine của Mike đến đóntôi tại khu căn cứ xám xịt, tôi liền nhận ra ngay có biết bao nhiêu thay đổi đãxảy ra giữa hai đứa chúng tôi kể từ ngày tốt nghiệp trung học năm 1965."Chúc mừng cậu đã trở về", Mike nói khi tôi bước vào phòng khách trongcăn nhà lộng lẫy bằng đá hoa cương. Anh cười rạng rỡ, trong tay ẵm đứa trẻbảy tháng tuổi, nói: "Tôi thật mình đã trở về nguyên vẹn.""Mình cũng vậy," tôi đã trả lời khi nhìn ra bờ biển Thái Bình Dương xanhthẳm với bãi cát trắng mịn trước nhà. Ngôi nhà thật tuyệt vời. Đó là một biệtthự một tầng với nét kiến trúc hài hoà giữa phong cách Hawaii hiện đại và cổxưa. Trong nhà trải toàn thảm Ba Tư cùng với những chậu cây xanh tươi,mượt mà. Ngôi nhà hình chữ U, với một hồ bơi to lớn lọt thỏm ở giữa vàhướng ra phía biển lộng gió."Con mình nè, nó tên James," Mike nói"Ồ," tôi giật mình. Có lẽ tôi đã há hốc mồm khi bị cuốn hút vào vẻ tráng lệcủa ngôi nhà. "Con cậu trông kháu ra phết," tôi máy móc trả lời, nhìn ngắmđứa bé sơ sinh. Và khi tôi đứng đó mỉm cười , đứa bé đang trố mắt nhìn lạitôi, đấu óc tôi vẫn bị quay cuống bởi những thay đổi to tát trong tám nămqua. Tôi sống trong mộ căn cứ quân sự cũ kỹ và nghiêm khắc, chia phòngvới ba thành viên khác bê bết và cẩu thả, còn Mike thì sống trong một ngôinhà trị giá hàng triệu đô với một tổ ấm thật tuyệt vời.Sau khi dùng cơm chưa, người bố giàu lên tiếng: "Như con thấy đó,Mike đã làm xuất sắc việc đầu tư các khoản lời kiếm được từ kinh doanh.Trong hai năm qua, nó đã kiếm được số tiền lớn hơn số tiền mà ta kiếm đượctrong 20 năm qua. Kiếm được một triệu đô đầu tiên bao giờ cũng là việc khókhăn nhất.""Thế công việc kinh doanh tốt đẹp chứ?" tôi hỏi, khích lệ cả hai người chiasẻ những kinh nghiệm làm thế nào mà tài sản tăng vọt đến thế."Công việc kinh doanh thật tuyệt vời," người bố giàu nói. "Những chiếc máybay Boeing 747 đới mới không ngừng rước du khách đi khắp nơi trên thếgiới đến Hawaii, làm cho việc kinh doanh cứ phát triển liên tục. Nhưngthànhcông thực sự của chúng ta lại chủ yếu đến từ đầu tư. Và Mike đang quản lýcác khoản đều tư đó.""Chúc mừng cậu," tôi nói. "Cậu thật là cừ.""Cám ơn cậu," Mike nói. "Nhưng không hoàn toàn do mình cả đâu, mà đóchính là nhờ công sức đầu tư của bố mình đấy.Mình chỉ thực hành chính xác theo những gì mà bố đã dạy cho tụi mìnhvề kinh doanh và đầu tư trong những năm tháng trước đây.""Bây giờ cậu đã gặt hái thành quả rồi còn gì," tôi nói. "Mình không thể nàongờ cậu sống ở đây trong khu giàu nhất của thành phố. Cậu còn nhớ tụi mìnhlà người là những đứa trẻ nghèo vừa ôm những tấm lướt sóng ở ngoài biểnkhông?"Mike cười. "Nhớ chứ. Tớ còn nhớ mấy lão nhà giàu keo kiệt không cho bọnnhóc tụi mình lướt sóng trong khu bờ biển của họ. Bây giờ thì đến lượt mìnhlại y như vậy. Có ai ngờ tụi mình lại trở lên..."Mike đột ngột khi nhận ra mình lỡ lời. Anh nhận ra rằng trong khi anh đangở đây, tôi vẫn sống bên kia quần đảo trong những căn cứ buồn tẻ xám xịt."Mình xin lỗi," anh nói. "Mình... không có ý...""Có gì mà xin lỗi," tôi nhăn nhó cười. "Tớ rất mừng cho cậu . tớ mừng khinhìn thấy cậu giàu có và thành công đến như thế.Cậu rất xứng đáng bởi vì cậu đã tốn nhiều thời gian học cách điều hànhkinh doanh. Còn mình sẽ rời quân đội trong vài năm nữa nhay sau khi hếthạn quân ngũ."Cảm thấy có sự căng thẳng giữa Mike và tôi, người bố giàu vội nói chen vào."Nó đã làm công việc đó tốt hơn ta. Ta rất tự hào về Mike và vợ nó. Còn bâygiờ, chiến tranh đã kết thúc và con trở về. Đã đến lượt con rồi đó Robert."CON CÓ THÊ ĐẦU TƯ VỚI BỐ VÀ MIKE ĐƯỢC KHÔNG?"Con muốn đầu tư với bố và Mike," tôi nôn nóng đáp. "Trong thời gian ởViệt Nam, con có thể giành được 30 nghìn đô và con muốn dùng số tiền nàyđầu tư thay vì tiêu hết. Con có thể đầu tư với bố và Mike được không?""Ta sẽ giới thiệu với con một nhà môi giới giỏi," người bố giàu nói. "Tachắc chắn ông ta sẽ tư vấn hữu ích cho con, thậm chí ông ta sẽ cho con mộthai mách nước có hời.""Không, không," tôi nói. "Con muốn đầu tư vào những thứ mà bố đang đầutư cơ. Thôi mà bố. Bố biết con thân với cả hai người từ biết bao lâu rồi. Conkhông muốn gặp tay môi giới đó đâu."Căn phòng yên lặng khi tôi đợi bố và Mike trả lời.Cuối cùng tôi lên tiếng, "Con nói điều gì sai à?""Không đâu," Mike nói. "Tớ và bố đang đầu tư vào một án rất hấp dẫn,nhưng tớ nghĩ tốt nhất cậu nên lạc với người môi giới của chúng ta và bắtđầy với anh ta."Sự yên lặng bao trùm cả căn phòng, chỉ còn lại tiếng lách tách chén dĩa khingười giúp việc dọn bàn ăn. Vợ của Mike xin lỗi mọi người và ẵm đứa bélên phòng ngủ, nhường lại căn phòng cho ba người chúng tôi."Con không hiểu," tôi nói. "Trong những năm tháng trước đây con đã làmviệc kinh doanh cùng hai người. Con đã làm việc và đổi lấy hầu như khônggì cả. Con vào đại học theo ý của bố. Giờ đây, khi con bắt đầu lớn tuổi và chỉcòn một vài đồng để đầu tư, bố lại ngại ngùng khi con muốn đầu tư với bố.Con thực sự không hiểu. Tại sao lại thế hả bố? Tại sao lại lạnh lùng đến thế?Chẳng lẽ bố muốn gạt con ra ngoài à? Chẳng nhẽ bố lại không muốn congiàu như Mike và bố?""Không phải bố và tớ lạnh lùng với cậu," Mike nói. "Và cũng không phải bốvà tớ muốn gạt cậu ra ngoài hay không muốn cậu giàu có. Chỉ có điều mọithứ bây giờ đã khác.'Người bố im nặng gật đầu"Ta rất muốn con đầu tư với chúng ta," cuối cùng ông lên tiếng. "Nhưng làmnhư thế sẽ vi phạm pháp luật.""Vi phạm pháp luật à?" Tôi thốt lên không tin nổi. "Thế cả hai người đanglàm gì bất hợp pháp à?'"Không phải," người bố giàu mỏm cười khúc khích. "Ta không bao giờ làmmột điều gì đó trái pháp luật cả. Có nhiều cách làm giàu hợp pháp dễ dànghơn là mạo hiểm đi tù vì phạm luật con à.""Và cũng bởi vì bọn mình không muốn phạm luật, cho nên tớ mới nói là nếucho cậu đầu tư thì bọn mình sẽ vi phạm luật pháp," Mike nói."Đối với Mike và ta, đầu tư vào những dự án đó sẽ không phạm luật. Nhưngđối với con thì bất hợp pháp," người bố giàu cố tóm gọn vấn đề."Tại sao?" tôi hỏi."Bởi vì cậu không giàu," Mike nhẹ nhàng nói. "Những dự án đầu tư đó chỉgiành cho người giàu mà thôi."Câu nói của Mike như con dao đâm xuyên qua người tôi. Là bạn thân củaanh nên tôi thừa biết anh phải khó khăn lắm với nói những lời như thế đốivới tôi. Những câu nói của anh càng nhẹ nhàng bằng nào thì càng làm tổnthương trái tim tôi từng ấy. Tôi bắt đầu có khoảng cách giữa tôi và anh.Trong khi bố của tôi và bố của anh lập nghiệp từ hai bàn tay trắng, nhưnganh và người bố giàu trở lên giàu có không ngừng. Còn tôi và bố tôi vẫn bịkẹt phía bên kia của vòng đời. Tôi và Mike mới có 25 tuổi, nhưng Mike đãđi trước tôi đến 25 năm tài chính. Người bố ruột của tôi đã bị thất nghiệp vàphải làm lại từ đầu từ tuổi 52, còn tôi thì thậm chí chưa làm được việc gì cả."Con có sao không?" người bố giàu ân cần hỏi."Con không sao đâu bố," tôi trả lời và cố che giấu nỗi đau sâu thẳm tronglòng xuất phát từ mặc cảm tội nghiệp cho gia đình của chúng tôi. Con vừamới suy nghĩ và đang dò tìm linh hồn của mình bố ạ," tôi cố gắng mở một nụcười gượng gạo."Như vậy là con không thể đầu tư với bố và Mike bởi vì von không giàu,"tôi cuối cùng lên tiếng và sau khi đã đối diện trở lại thực tế trước mắt. "Vànếu như con đầu tư vào những dự án mà bố đang đầu tư, điều đó sẽ vi phạmpháp luật?"Mike và người bố gật đầu. "Trong một số trường hợp nhất định nào đó,"Mike thêm vào."Thế ai dựng lên đạo luật đó,' tôi hỏi."Chính phủ liên bang," Mike nói"Là SEC đấy," người bố trả lời"SEC à? SEC là gì vậy?" tôi hỏi."Là tên viết tắt của Uỷ ban Giao dịch chứng khoán, " ông trả lời. " Uỷ banđó ra đời từ những năm 30 theo chỉ thị của Joseph Kenedy, cha cố của tổngthống John Kenedy.""Tại sao phải lập ra nó?" tôi hỏiÔng cười và nói: "Nó thành lập để bảo vệ công chúng trước những tên môigiới, chủ kinh doanh và người đầu tư bất lương con ạ.""Vậy tại sao bố cười? Đó là một việc tốt đáng làm chứ.'"Đúng vậy, đó là một hành động rất tích cực," ống nói nhưng vẫn khúckhích. "Trước khi xảy ra cuộc khủng hoảng kinh tế 1929, vô số khoản đầu tưtồi tệ, rủi ro được bán ra công chúng. Lường gạt, thông tin giả nhan nhảntrên thế giới. Do đó, SEC được thành lập để ngăn chặn hiện trạng tiêu cựcnày. Đó là một cơ quan vừa có chức năng lập pháp và hành pháp, vừa có mộtvai trò rất quan trọng. Nếu SEC, khủng hoảng và hỗn loạn sẽ xảy ra liênmiên con ạ.""Vậy tại sao bố lại cười?" tôi tiếp tục hỏi"Bởi vì ngoài chức năng bảo vệ côgn chúng trước những khoản đầu tư tồi tệ,nó còn ngăn công chúng khỏi cơ hội tiếp cận với những khoản đầu tư tốtnhất," ông nghiêm túc nói."Nếu như vậy thì công chúng sẽ đầu tư vào đâu?""Vào những khoản đầu tư 'sạch sẽ', những khoản đầu tư tuân theo các quyđịnh hướng dẫn của SEC.""Thế thì có gì sai đâu nào?""Không có gì sai cả. Ta cho rằng đây là một ý tưởng hay. Chúng ta phải cóluật lệ và phải tuân theo lậu lệ. SEC chụi trách nhiệm toàn bộ những chuyệnđó.""Thế tại sao bố lại cười ? Con biết bố quá rõ mà bố. Con biết khi bố cười, bốđang ngầm ám chỉ một điều gì đó.""Ta đã bảo con rồi mà," ông nói. "Ta cười vì SEC vừa bảo vệ công chúngtrước những khoản đầu tư tồi tệ, vừa ngăn cản họ tiếp cận những khoản đầutư tốt nhất.""Và đó có phải chăng là một trong những nguyên nhân khiến cho người giàucàng giàu hơn?" tôi dè dặt hỏi."Đúng vậy,' ông nói. "Ta cười vì ta thấy được sự trớ trêu của vấn đề đó. Mọingười đầu tư đều muốn làm giàu. Nhưng vì họ không giàu nên không có cơhội tiếp cận những khoản đầu tư làm cho người giàu. Chỉ khi nào con giàucó, con mới có thể đầu tư vào những khoản đó của thế giới người giàu. Vàdo đó, người giàu mỗi lúc một giàu thêm. Theo ta, đó chínhlà sự trớ trêu củacuộc đời.""Nhưng tại sao lại như thế được cơ chứ?" tôi hỏi. "Chẳng lẽ điều đó ngăncản người nghèo giới trung lưu với người giàu à?""Không nhất thiết như vậy đâu cậu à," Mike chen vào. "Tớ nghĩ điều đó thựcsự chỉ nhằm bảo về người nghèo và giới trung lưu với chính họ mà thôi.""Tại sao cậu lại nghĩ như vậy?" tôi hỏi.Người bố giàu nói: "Bởi vì có nhiều khoản đầu tư tồi tệ hơn những khoảnđầu tư tốt. Mọi khoản đầu tư dù tốt hay xấu đều trông giống nhau. Cần phảicó nhiều kinh nghiệm và hiểu biết mới có thể nhìn ra khoản đều tư tốt hayxấu. Để có thể đạt được trình độ đầu tư lão luyện, con phảit có khả năngnhận biết sắc bén đâu là khoản đầu tư giúp con làm giàu và khoản nào sẽ đẩycon đến chỗ nguy hiẻm. Đơn gian là hầu hết mọi người đều không có kiếnthức và kinh nghiệm. Này Mike , con hãy mang ra đây hồ sơ mới nhất màchúng ta đang xem xét."Mike vào phòng làm việc của mình và mang ra một xấp hồ sơ đầy ắp nhữnghình vẽ, bảng biểu và bản đồ."Đây là một dự án đầu tư mà mình đang xem xét bỏ vốn vào," Mike vừa nóivừa ngồi xuống. "Đó còn gọi là một chứng khoán chưa đăng ký, có khi đượcgọi là hình thức gọi vốn đầu tư."Đầu óc tôi trở lên tê liệt khi Mike cho tôi xem qua các tài liệu chi chít toànchữ, hình vẽ và bảng biểu tính toán mức độ rủi ro và lợi nhuận đầu tư. Tôithừ người ra khi Mike giải thích với tôi những gì anh ta suy nghĩ và cho đâylà cơ hội đầu tư tuyệt vời.Nhận thấy tôi bị quay cuống trong mớ thông tin quá tải và đầy những thuậtngữ lạ lẫm, người bố giàu cắt ngang lời Mike và nói với tôi. "Đó là những gìanh ta muốn Robert thấy."Ông chỉ vào một đoạn văn nhỏ in trên bìa trước xấp hồ sơ và đọc lên thànhtiếng. "Miễn áp dụng luật chứng khoán vào năm 1933.""Ta muốn con nắm được chuyện này," ông nói.Tôi nhoài người tới trước để có thể đọc được rõ hơn những dòng chữ li titrong đoạn văn mà Người chỉ cho tôi. Những dòng chữ thế này:"Hình thức đầu tư này chỉ dành cho các nhà đầu tư đủ điều kiện. Một nhàđầu tư đủ điều kiện nếu người đó:• Có tài sản thực giá trị từ một triệu đô trở lên hoặc• Có nguồn thu nhập mỗi năm từ 200.000 đô trở lên trong những năm liêntiếp vừa qua (hoặc 300.000 đô nếu có chồng hay vợ), và có nguồn thu nhậptrong năm hiện tại tương đương."Tôi ngã người vào ghế và nói: "Điều đó giải thích tại sao bố bảo con khôngthể đầu tư cùng bố. Dự án đầu tư này chỉ dành cho người giàu.""Hoặc người có thu nhập cao," Mike nói."Không chỉ những điều kiện đó khắt khe thôi đâu, mà khoản đầu tư yêu cầutối thiểu là 35.000 đô. Đó là một cổ phần đầu tư đòi hỏi cho dự án này.""35.000 đô!" tôi há hốc miệng. "Thật là quá nhiều tiền và quá nhiều rủi ro.Cậu bảo đó là số tiền tối thiểu mà một nhà đầu tư cần có kia mà?Người bố giàu gật đầu. "Thế chính phủ trả lương cho con là bao nhiêu?""Con được trả mức lương 12.000 đo là một năm, cộng thêm trợ cấp bay vàtác chiến. Thế nhưng hiện tại con chưa biết mức lương của con là bao nhiêukhi đóng quân tại Hawaii này. Con có thể hưởng trợ cấp sinh hoạt, nhưngchắc chắn không nhiều đâu, và cũng chẳng thấm gì với mức sinh hoạt thực tếtại Hawaii.""Như vậy khoản tiết kiệm 3.000 đô của con là một cố gắng rất đáng khenđấy,' người bố giàu vừa nói vừa vận động tôi. "Con đã để giành được gần25% thu nhập của con rồi còn gì.""Thế thì con lên làm gì đây?" tôi hỏi. "Con có thể đưa 3.000 đô này cho bốđể nhập vào vốn đầu tư và sau đó chũng ta sẽ chia lợi nhuậnmột khi đầu tưthành công?""Chúng ta có thể làm như vậy," người nói. "Thế nhưng chúng ta khôngmuốn đề nghị con cách đó và sẽ không bao giờ dùng cách này với con cả.""Tại sao? Tại sao lại không đối với con?" tôi gặng hỏi."Con đã được trang bị một nền tảng kiến thức khá vững về tài chính. Và concó thể vượt xa mức của nhà đầu tư đủ điều kiện, trở thành một nhà đầu tư đủđiều kiện, trở thành một nhà đầu tư lão luyện nếu con muốn. Khi đó, con sẽgiàu có vượt xa gấp ngàn lần những giấc mơ lớn nhất cảu con.""Thế những nhà đầu tư đủ điều kiện và những nhà đầu tư lão luyện có gìkhác nhau hả bố?" tôi hỏi và cảm thất một ngọn lửa hy vọng nhen nhúmtrong lòng tôi."Câu hỏi đúng lắm," Mike mỉm cười và nhận ra bạn mình đã thoát khỏinhững mặc cảm tự ti."Một nhà đầu tư đủ điều kiện theo định nghĩa là một người có đủ điều kiệnvề tiền bạc. Nhà đầu tư này còn được gọi là nhà đầu tư chuyên nghiệp,"người bố giàu giải thích. "Nhưng chỉ có tiền bạc không thôi không làm chocon trở thành một nhà đầu tư lão luyện.""Khác nhau thế nào hả bố?" tôi gặng hỏi."Con có xem báo hôm qua đưa tin về một ngôi sao điện ảnh Hollywood vừamới bị lỗ hàng triệu dô la trong một vụ đầu tư bê bối không?' ông hỏi.Tôi gật đầu nói: "Con có đọc. Anh ta không thua lỗ hàng triệu đô, mà phảitrả thuế cho những khoản thu nhập không thuế trước đây từ vụ đầu tư đó.""Đó là một ví dụ về nhà đầu tư đủ điều kiện đó con à,' ông tiếp tục giảithích. "Không nhất thiết có nhiều tiền mới trở thành nhà đầu tư lão luyện.Chúng ta thường nghe có bao nhiêu bác sỹ, lậut sư, ca sĩ thua lỗ trong khoảnđầu tư đâu đâu. Những người đó có nhiều tiền nhưng không có sự lãoluyện". Họ không biết đầu tư vào đâu là an toàn mà vẫn có lãi cao. Mọikhoản đầu tư của họ đều giống như nhau. Họ không biết vụ đầu tư nào xấuhay tốt. Những người như thế tốt hơnlà nên mua khoản đầu tư 'sạch sẽ', cònkhông thì mướn một vị quản lý tài chính chuyên nghiệp mà họ tin tưởng đểđầu tư giùm họ.""Thế định nghĩa một nhà đầu tư lão luyện là thế nào?" tôi hỏi"Một nhà đầu tư lão luyện gồm 3K," ông trả lời."3K à? 3K là gì?"Ông rút ra một xấp hồ sơ và viết những chữ này.1. Kiến thức2. Kinh nghiệm3. Khoản tiền đầu tư dồi dào."Đó chính là 3K," ông nói. "Đạt được 3 thứ đó, con sẽ trở thành nhà đầu tưlão luyện."Tôi nhìn vào dòng chữ của ông vừa nói: "Như vậy vị diễn viên đó thừ tiềnnhưng lại không có kiến thức và kinh nghiệm ."Ông gật đầu: "Và cũng có nhiều người có kiến thức nhưng lại thiếu kinhnghiệm thực tế nên lại không có khoản tiền dư thừa để đầu tư.""Những người đó hay nói "Tôi biết mà" khi cậu giải thích một điều gì đó vớihọ, thế nhưng họ lại không thực hiện những gì họ biết," Mike thêm vào."Một vị giám đốc ngân hàng hay nói "Tôi biết rồi" với mình và bố, nhưngmột lý do nào đó ông ta lại không làm được những gì ông ta biết.""Và điều đó giải thích tại sao ông ta không có nhiều tiền dư," tôi nói.Người bố giàu và Mike đều gật đầu.Cuộc đối thoại tạm dừng và căn phòng chìm vào sự yên lặng."Con suy nghĩ gì thế?" người bố giàu hỏi."Con đang suy nghĩ con sẽ thành ai khi đã trưởng thành," tôi trả lời."Cậu muốn trở thành ai thế?" Mike hỏi."Mình đang nghĩ mình sẽ trở thành nhà đầu tư lão luyện," tôi trả lời. "Chodù cấp bậc đó được định nghĩa như thế nào đi nữa.""Rất khôn ngoan," người bố giàu lên tiếng. "Con đã có một bước khởi đầukhá tốt, đó chính là nền tảng kiến thức tài chính của con. Giờ đây chỉ cầntích luỹ kinh nghiệm.""Làm thế nào để biết mình có cả hai hả bố?" tôi hỏi"Khi mà con có nhiều tiền dư trong tay," ông mỉm cười.Khi ấy, cả ba chúng tôi đều nâng ly nước của mình lên, cụng nhau và nói:"Vì những khoản tiền dư."Người bố giàu tiếp tục: "và vì tương lai một nhà đầu tư lão luyện.""Vì tương lai một nhà đầu tư lão luyện và vì những khoản tiền dư," tôi lặnglẽ lặp đi lặp lại những câu hỏi đó trong đầu tôi.Giờ đây tôi tự quyết định cuộc đời mình. Ý tưởng học hỏi để trở thành mộtnhà đầu tư lão luyện thật hấp dẫn đối với tôi. Tôi có thể tiếp tục học hỏi từngười bố giàu vì tôi đã có những kinh nghiệm cần thiết. Lần này, người bốgiàu sẽ hướng dẫn tôi như những người lớn với nhau.HAI MƯƠI NĂM SAUVào năm 1993, tài sản đồ sộ của người bố giàu được chia cho con cáivà cháu chắt của ông. Trong vòng hàng trăm năm tới, những người thừa kếtài sản của Người sẽ không phải no lắng về tiền bạc. Mike đã tiếp nhậnnhững tài sản kinh doanh chính yếu đã xuất sắc phát triển, mở rộng vươngquốc tài chính của người bố giàu - một vương quốc mà Người đã lập lên từhai bàn tay trắng. Tôi đã chứng kiến vương quốc đó từ ngày đầu thành lậpcho đến khi nó phát triển mạnh trong suốt cuộc đời tôi.Tôi đã phải mất 20 năm mới đạt được những gì mà tôi nghĩ là phải mấtkhoảng 10 năm. "Một triệu đo la đầu tiên kiếm được bao giờ cũng khó khănnhất."Nhưng khi hồi tưởng lại, tôi nhận thấy kiếm được một triệu đó đầu tiênkhông khó, mà khó khăn ở chỗ giữ được số tiền và bắt nó làm việc lại chobạn. Tôi có thể về hưu năm 1994 ở tuổi 47, hoàn toàn tự do về tài chính.Nhưng về hưu sớm với tôi không thích bằng đầu tư như một tay lão luyện.Có thể cùng tham gia đầu tư với Mike và người bố giàu là mục đích của tôi.Cái ngày Mike và người bố giàu bảo tôi là không đủ điều kiện đầu tư năm1973, là một ngày quan trọng của cuộc đời tôi, và cũng là một ngày tôi đặt ramục tiêu trở thành một nhà đầu tư lão luyện cho mình.Dưới đây là khoản đầu tư được coi như giành cho nhà đầu tư đủ điềukiện và lão luyện1. Gọi vốn đầu tư2. Các gói đầu tư địa ốc và hợp tác có trách nhiệm hữu hạn.3. Chứng khoán niên yết ra công chúng lần đầu (IPO - mặc dù hình thức nàymọi nhà đầu tư đều có thể mua nhưng không phải đễ tiếp cận với khoản này)4. Gọi vốn trước khi niên yết ra công chúng lần đầu.5. Sát nhập doanh nghiệp; mua lại doanh gnhiệp.6. Cho vay vốn để đầu tư kinh daonh7. Các quỹ bảo hiểm tài chính.Đối với nhà đầu tư trung bình, các hình thức đầu tư trên mang quá nhiềutính rủi ro. Rủi ro ở đáy không phải là do bản chất của các khoản đầu tư đó,mà do người đầu tư trung bình không có kiến thức, kinh nghiệm hay khoảntiền dư để có thể hiểu rõ cơ chế hoạt động của hình thức đầu tư này. Hiện tại,tôi hoàn toàn ủng hộ SEC trong việc bảo vệ hạn chế nhà đầu tư không đủđiều kiện đối với những hình thức đầu tư ấy, bởi vì chính tôi đã phạm nhiềulỗi lầm và tính toán sai trong con đường học hỏi của mình.Ngày nay, tôi đang đầu tư vào những khoản đầu tư ấy như một nhà đầu tưlão luyện. Và những người đầu tư trên thế giới đầu tư tiền của họ vào chínhnhững hình thức đầu tư đó.Mặc dù đôi khi tôi bị lỗ, nhưng lợi nhuận kiếm được từ những khoản đầu tưthành công khác dư sức trang trải khoản lỗ ấy. Tôi đạt được mức lợi nhuận35% là chuyện bình thường, nhưng ít khi đạt được mức lợi nhuận 1.000% .Tôi tập trung đầu tư vào những khoản đó bởi vì chúng rất sôi động và nhiềuthách thức. Đó không phải là chuyện đơn thuần mua 100 cổ phiếu này bán đi100 cổ phiếu khác. Cũng không phải là chuyện quan tâm đến mức cao thấpcủa tỷ số p/e.Quyển sách này không nói về các khoản đầu tư.Quyển sách này nói về bản thân nhà đầu tư.CON ĐƯỜNGQuyển sách này không bàn về các khoản đầu tư, mà chủ yếu nói về ngườiđầu tư và con đướng trở thành một nhà đầu tư lão luyện. Quyển sách nàygiúp bạn khám phá bản thân mình để đưa ra con đường đạt đến 3K: Kiếnthức - Kinh nghiệm - Khoản đầu tư dồi dào.Quyển I đề cập đến con đường học hỏi của tôi khi còn nhỏ. Quyển II bànbạc đến tích luỹ kinh nghiệm của tôi khi đã trưởng thành từ 1973 đến 1994.Quyển sách này được viết trên cơ sở những bài học tôi thu thập được từnhững thực tế sống động, và chuyển thành những bài học tích luỹ đó thành3K để có thể trở thành một nhà đầu tư lão luyện.Vào năm 1973, toàn bộ vốn liếng của tôi chỉ có 3.000 đô la để đầu tư khônghề có mọt chút kiến thức hay kinh nghiệm thực tế nào. Đến năm 1994, tôi đãtrở thành một nhà đầu tư lão luyện.Cách đây hơn 20 năm, gnười bố giàu đã nói: "Cũng như có rất nhiều kiểunhà khác nhau dành cho người giàu, người nghèo và người trung lưu, cáckhoản đầu tư cũng vậy. Nếu con muốn đầu tư vào những khoản mà ngườigiàu đầu tư, con không phải chỉ giàu mà thôi. Con cần phải trở thành mộtnhà đầu tư lão luyện, chứ không chỉ một người giàu bỏ tiền đầu tư. "5 GIAI ĐOẠN TRỞ THÀNH MỘT NHÀ ĐẦU TƯ LÃO LUYỆNNgười bố giàu đã chia chương trình phát triển của tôi thành 5 giai đoạnriêng biệt mà tôi sẽ thể hiện qua các bài học ở các chương trong quyển sáchnày. Năm giai đoạn đó là:1. Bạn có sẵn sáng trở thành nhà đầu tư chưa?2. Bạn muốn trở thành nhà đầu tư loại nào?3. Làm thế nào xây dựng cho mình công việc kinh doanh vững mạnh?4. Ai là nhà đầu tư lão luyện? ,và5. Trả lạiQuyển sách này được viết dưới hình thức hướng dẫn, chứ không đưa ramột câu trả lời cụ thể. Mục đích của quyển sách này nhằm giúp cho bạn hiểunhững câu hỏi nào cần hiểu. Người bố giàu nói: "Con không thể dạy cho aiđó trở thành một nhà đầu tư lão luyện. Nhưng một người có thể học hỏi đểtrở thành nhà đầu tư lão luyện. Điều đó cũng giống như việc tập xe đạp vậy.Ta không thể dạy con xe đạp, nhưng con vẫn có thể học cách đạp xe. Tập xeđạp đòi hỏi phải chụi nhiều rủi ro, phải dám thử, sửa dần và có hướng dẫn rõràng. Đầu tư cũng như thế. Nếu con không muốn chấp nhận rủi ro, con sẽ nóilà con không muốn học, làm thế nào ta có thể dạy con được."Nếu bạn muốn tìm sách về mách nước đầu tư, cách làm giàu chụp giựthay một bí quyết đầu tư nào đó của người giàu, thế thì quyển sách này khônggiành cho bạn. Quyển sách này đề cập đến quá trình học hỏi hơn là đầu tưđơn thuần. Đối tượng của quyển sách là những người muốn học hỏi về đầutư, những người tự tìm kiếm cho mình một con đường làm gầu riêng riêngiền hơn là đi tìm một con đường làm giàu bàng phảng, trơn tru.Nếu mục đích của bạn là sự học hởi và tìm kiếm, bạn sẽ nhận thấy năm giaiđoạn của người bố giầu chíng là năm giai đoạn mà những nhà đầu tư tỷ phútrên thế giới đã trải qua. Bill Gates cha đẻ tập đoàn Microsoft, Warren Buffetlà nhà đầu tư giàu nhất của Mỹ; Thomas Edison - người sáng lập tập đoànGeneral Electric, tất cả họ đều đi qua những giai độan phát triển này. Cũngchính những giai đoạn đó các nhà triệu phú, tỷ phú trẻ tuổi của nghành côngnghiệp Internet hay "chấm com" hiện đang trải qua ngay trong lứa tuổi 20hoặc 30. Sự khác nhau duy nhất giữa hai thế hệ đó là trong thời đại thông tinkhác thành niên đó qua 5 giai đoạn ấy nhanh hơn. Và có lẽ bạn cũng có thểlàm được chuyện đó.BẠN CÓ DÁM LÀM MỘT PHẦN CỦA CUỘC CÁCH MẠNG HAYKHÔNG?Những gia đình thật sự giàu có đã ra đời trong thời đại công nghiệp. Điều đócũng đang xảy ra trong thời đại thông tin ngày nay.Hiện tại, tôi nhận thấy có một hiện tượng tương phản là xã hội chúng ta càngcó nhiều thanh niên trở thành triệu phú hay tỷ phú trong độ tuổi 20, 30 và 40,trong khi vẫn có những người 40 tuổi hay hơn sống chật vật trên từng đồnglương ít ỏi của mình. Nguyên nhân của khoảng cách này chính là sự giaocảm giữa thời đại công nghiệp và thời đại thông tin. Người ta thường nóirằng khi thời cơ thích hợp đến, một ý tưởng có thể đạt được một sức mạnhquyền lực vô song. Và cũng chẳng có gì hại hơn khi một người nào đó vẫnkhư khư bám giữ những tư tưởng suy nghĩ đã lỗi thời.Đối với bạn, quyển sách này có thể là một cách nhìn về những tư tưởng cũvà tìm kiếm những tư tưởng mới mẻ đối với sự giàu có. Quyển sách cũng cóthể là một mô - típ để đổi đời bạn. Sự đổi đời đó có thể là một bước chuyểnbiến triệt để và quyết liệt giống như sự lột xác xã hội như thời đại côngnghiệp nhường vị trí lịch sử cho thời đại thông tin. Quyển sách cũng có thểlà tầm gương soi chiếu lại chính bạn để bạn có thể tự tìm ra một hướng đi tàichính mới cho cuộc đời mình. Quyển sách sẽ giúp bạn tập cách suy nghĩ nhưmột nhà kinh doanh và một nhà đầu tư hơn là một người làm công hoặc mộtngười làm tư.Tôi đã mất rất nhiều năm để đi qua những giai đoạn đó, và hiện tôi vẫncòn trong cuộc hành trình ấy. Sau khi đọc quyển sách này, bạn có thể xemxét việc đi qua 5 giai đoạn này, hoặc bạn có thể cho là con đường phát triểnđó không phù hợp với mình. Tuy nhiên, nếu bạn chọn đi qua 5 giai đoạn,cuộc hành trình sẽ nhanh hay chậm hoàn toàn tuỳ thuộc vào bạn. Hãy lênnhớ quyển sách này không dạy cho bạn cách làm giàu nhanh. Sự chọn lựa cólên đi qua quá trình phát triển tính cách cá nhân và hiểu biết của mình haykhông, bạn có thể quyết định ngay sau khi đọc hết phần 1 của quyển sách -phần chuẩn bị tư tưởng và tinh thần trước khi bạn đặt đôi chân bé bỏng củamình lên cuộc hành trình kỳ diệu đó.BẠN CÓ SẴN SÀNG TRỞ THÀNH NHÀ ĐẦU TƯ CHƯA?Người bố giàu thường nói: "Tiền sẽ là bất cứ thứ gì con muốn." Ý của ông làtiền xuất bản từ chính tư tưởng và suy nghĩ của mình. Nếu một người haynói: "Kiếm tiền không dễ tí nào cả" thế thì người đó có thể sẽ kiếm tiền khókhăn thật. Nếu người khác nói: "Ồ tôi sẽ không bao giờ giàu được", hoặc"Làm giàu thật khó", Những điều đó có thể trở thành số phận thực sự củangười đó. Còn nếu một người nói : "Cách duy nhất làm giàu là làm việc cựcnhọc", người đó có thể làm việc quần quật thật. Nếu một người nói: "Nếu tôicó nhiều tiền, tôi sẽ bỏ vào ngân hàng bởi vì tôi không biết làm gì với nó cả",có thể điều ấy sẽ xảy ra y như vậy. Bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy có biết baonhiêu người trên thế giới hiện đang suy nghĩ và hành động y như thế. Ngườibố giàu từng cảng cáo tôi việc chuẩn bị tinh thần trở thành một nhà đầu tưlão luyện cũng giống như quá trình chuẩn bị tâm lý trong cuộc chinh phụcđỉnh núi Everest hay xuống tóc đi tu. Ông so sánh hài hước như thế, thếnhưng ông muốn tôi lưu ý không lên coi nhẹ tý nào về chuẩn bị tư tưởng đểlàm giàu. Ông nói với tôi: "Sự bắt đầu của con y như ta. Con khởi sự màtrong tay không có một đồng nào cả. Những gì con cả chỉ là niềm tin mãnhliệt và một ước mơ làm giàu khát khao bỏng cháy. Mặc dù có biết bao ngườimơ ước điều đó, nhưng ít ai có thể biến nó thành hiện thực. Hãy tập trungsuy nghĩ và chuẩn bị tâm lý của mình bởi vì con sẽ học cách đầu tư mà rất ítngười được cho phép đầu tư. Con sẽ nhìn thấy thế giới đầu tư từ bên trongnó chứ không phải từ bên ngoài. Có biết bao con đường đời dễ dàng hơn vànhững cách đầu tư nhẹ nhàng hơn cho con chọn lựa. Cho nên, hãy suy nghĩthật kỹ và hãy sẵn sàng nếu con biết chọn nó là con đường của chinh cuộcđời con.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Nguyễn Tấn ChươngChương 2Vun đắp nền móng tài sảnVào năm 25 tuổi, tôi đã vỡ lẽ ra những điều mà hồi còn nhỏ tôi không hiểuhết những gì người bố giàu đã dạy cho tôi. Tôi đã nhận ra trong suốt thờigian dài đó, ông đã lo chăm bẵm vun đắp nền móng tài sản của mình. Ôngbắt đầu lập nghiệp từ khu phố nghèo của thành phố, sống đạm bạc, lo kinhdoanh, mua địa ốc và tập chung thực hiện theo kế hoạch của mình. Giờ đây,tôi mới hiểu rõ kế hoạch của người bố giàu là trở thành đại phú. Lúc Mike vàtôi lên cấp ba, ông đã phát triển hệ thống tài sản của mình ra những khu vựclân cận của Hawaii, mua lại các công ty làm ăn yếu kém và tích luỹ địa ốc.Khi chúng tôi vào đại học, ông trở thành một trong những nhà đầu tư có tầmcỡ ở Hono - Lulu và các khu vực khác nhau ở Waikiki. Giờ đây, ông và giađình đang tận hưởng những trái lành quả ngọt của bao công sức lao động củamình. Thay vì sống trong khu nghèo nhất ở vùng ngoại ô thành phố, ông đãdọn vào khu dân cư giàu nhất ở Hono Lulu bề ngoài, gia đình ông trôngchẳng có vẻ gì giàu có so với các nhà hàng xóm khác. Thế nhưng, tôi thừabiết Mike và bố của anh rất giàu bởi tôi đã được ông cho xem các bản báocáo tài chính đã được kiểm toán mà không phải người nào cũng được ôngcho xem.Trong khi đó, bố ruột của tôi vừa mới thất nghiệp. Lúc ông ở đỉnh caocủa sự nghiệp cũng chính là lúc ông cũng bị guồng máy chính trị ở tiểu bangHawaii nghiền nát. Bố tôi đã mất hết mọi thứ mà ông đã làm việc cật lực mớiđạt được chỉ vì ông đã giúp vận động tranh cử cho đối thủ của xếp ông. Ôngkhông có một nền tảng tài sản nào. Mặc dù ông đã 52 tuổi trong khi tôi chỉ25 tuổi, nhưng chúng tôi lại có cùng một điểm xuất phát về tài chính. Cả haichúng tôi đều không có tiền. Chúng tôi đều có bằng đại học. Có thể kiếmđược một công việc ổn định, nhưng chúng tôi không hề có một tí tài sản thựcnào trong tay. Đêm hôm ấy, nằm trằn trọc lặng lẽ trong doanh trại, tôi biếttôi đang có một cơ hội hiếm có trong tay để chọn hướng đi cho cuộc đờimình. Sở dĩ tôi cho đó là hiếm bởi vì rất ít có cơ hội chứng kiến, so sánh haicuộc đời khác nhau của hai người bố, và từ đó chọn cho mình một hướng điđúng. Sự chọn lựa đó đối với tôi thật không dễ và không nên khinh thườngmột tí nào.NHỮNG KHOẢN ĐẦU TƯ CỦA NGƯỜI GIÀUMặc dù đêm đó vô số ý tưởng quay cuồng trong đầu tôi, nhưng chỉ có một ýtưởng đã làm phấn khích tôi hơn hẳn là có những khoản đầu tư giành chongười giàu như những khoản đầu tư giành cho một người khác. Khi tôi cònnhỏ và làm việc cho người bố giàu, ông chỉ luôn đề cập đến việc xxay dựngkinh doanh. Giờ đây khi ông đã trở lên giàu có, tất cả những gì ông quan tâmlà những khoản đầu tư giành cho người giàu. Sau bữa ăn trưa, ông đã giảithích với tôi: "Lý do duy nhất khiến ta xây dựng kinh doanh là vì việc kinhdoanh có thể giúp ta mua tài sản và ta có thể tham gia vàonhững khoản đầutư của người giàu. Không có kinh doanh, ta sẽ không thể nào đủ sức đầu tưvào những khoản của người giàu con ạ."Người bố giàu sau đó nhấn mạnh đến sự khác nhau giữa một người làm côngvà một chủ doanh nghiệp đi mua đầu tư. Ông nói: "Đa số các khoản đầu tưgiành cho người làm công đều rất mắc. Thế nhưng đối với công việc kinhdoanh, ta đều có thể mua những khoản đầu tư đó." Tôi không hiểu rõ lắmcâu nói của ông, nhưng tôi tin sự khác nhau là rất quan trọng. Giờ đây, tôitrở lên hết sức tò mò và nôn nóng muốn biết được sự khác nhau đó. Đêm ấy,tôi cứ mong chờ trời mau sáng để có thể gọi điện lại cho người bố giàu. Vàtôi đã mang những từ "cơ hội đầu tư giành cho người giàu" êm ái đó vàogiấc mơ của mình.NHỮNG BÀI HỌC TIẾP TỤCKhi tôi gọi cho ông sáng hôm sau, ông đã sẵn sàng dạy tôi tiếp ông đãgần giao hết việc kinh doanh cho Mike và về hưu sớm thay vì chơi gôn cảngày ông muốn làm một thứ gì khác có ý nghĩa hơn.Chúng tôi hẹn nhau ăn trưa ở một nhà hàng dọc bờ biển Waikiki. Thời tiếthôm đó thật tuyệt vời, những ánh nắng ấm áp tràn xuống bờ biến xanh dụidàng, êm ả. Tôi mặc quân phục khi đến gặp ông vì ngay sau buổi hẹn đó tôiphải bay trở về căn cứ ngoài biển khơi.Người bố giàu gật đầu bảo tôi ngồi và hỏi: "Thế sau khi hết hạn quân ngũnăm tới con dự định sẽ làm gì?""Ba người bạn phi công của con đã tìm được việc với các hãng hàng khôngmặc dù tình hình kinh tế hiện nay rất khó khăn nhưng họ có thể tìm được chocon một việc làm nhờ những mối quan hệ của họ.""Thế con đang suy nghĩ sẽ làm việc cho một hãng hàng không à?" ông hỏi.Tôi chầm chập gật đầu. "Ồ," đó là những gì con đang làm, và đang suynghĩ. Mức lương khá tốt còn các khoản phúc lợi thì không chê được. Hơnnữa, lịch trình bay của con khá kín," tôi nói. "Sau cuộc chiến đó, con đã trởthành một phi công khá giỏi. Nếu con có cơ hội bay thêm một năm nữa vớimột hãng hàng không nhỏ con có thể đảm nhiệm những chuyến phi cơ vậntải hạng nặng.""Thế đó là những gì con sẽ làm ư?" ông hỏi."Không đâu bố," tôi trả lời. "Không bao giờ kể từ khi từ sau bữa cơm trưahôm qua tại căn nhà mới Mike, và nhất là sau những chuyện đã xảy với bốcủa con. Đêm hôm qua con đã trằn trọc không ngủ được, và con cứ suy nghĩmãi về những điều bố nói về đầu tư con biết nếu con có một công việc ổnđịnh với một hàng hàng không nào đó, con vẫn có thể trở thành một nhà đầutư đủ điều kiện. Nhưng con cũng nhận ra rằng cả đời con sẽ không bao giờ đixa hơn lúc đó."Người bố giàu lặng lẽ gật đầu. "Thế những gì ta nói đã gõ trúng tim con,"ông khẽ nói."Đúng như vậy bố à," tôi trả lời. "Con đã hồi tưởng lại những bài học mà bốđã dạy cho con hồi nhỏ. Bây giờ con đã lớn, và những bài học đó có ý nghĩathật mới mẻ với con.""Thế con nhớ được những gì?" ông hỏi."Con nhớ bố đã cắt lương 10 xu một giờ của con, và bắt con làm việc khôngcông," tôi trả lời. "Con nhớ bài học đó chính là không lên xa vào sự nghiệpngập đối với tiền bạc."Nười bố giàu mỉm cười và nói: "Bài học đó thật không dễ dàng chút nào.""Đúng vậy đó bố." tôi trả lời. "Nhưng bài học đó cũng thật tuyệt vời. Bố ruộtcủa con đã nổi giận với bố đấy. Nhưng giờ đây, bố con lại đang sống khônglương. Sự khác nhau duy nhất là bố con đã 52 tuổi trong khi hồi ấy con chỉmời 9 tuỏi. Sau bữa hôm qua, con đã tự thề với mình không bao giờ sốngmột cuộc đời chỉ biết bám vào sự ổn định công việc chỉ vì con cần một đốnglương để sinh sống. Cũng vì thế, con cũng sẽ không chắc việc ở hãng hàngkhông đâu. Và vì thế con mong gặp bố hôm nay. Con muốn ôn lại các bàihọc của bố, làm thế nào bắt đồng tiền làm việc cho mình mà con không làmviệc suốt đời vì tiền. Nhưng lần này, con học với bố như một người lớn cơ.Bố hãy làm cho bài học khó hơn và chi tiết hơn. ""Con còn nhớ bài học đầu tiên của ta là gì không?""Người giàu không làm việc vì tiền," tôi đáp. "Nhưng người giàu biết cáchbắt đồng tiền làm việc cho họ"Một nụ cười rạng rỡ trên khuân mặt ông. Ông biết tôi đã lắng nghe vànhớ lời ông dạy. "Tốt lắm," ông đáp. "Đó chính là nền tảng để trở thành nhàđầu tư. Tất cả những nhà đầu tư đều phải học cách bắt đồng tiền làm việccho mình.""Đó chính là điều con muốn học, bố à," tôi đáp. "Con muốn học hỏi vàmuốn truyền lại cho bố con những kinh nghiệm của bố. Tình hình của bố conhiện giờ rất tệ và làm lại mọi thứ ở tuổi 52.""Ta biết, ta biết con ạ." Người đápVào buổi đẹp trờ đó, những bài học đầu tư của tôi đã bắt đầu. Những bàihọc nối tiếp nhau thành năm giai đoạn, và ở mỗi giai đoạn tôi lại càng hiểubiết hơn về quá trình tư duy của người bố giàu cũng như kế hoạch đầu tư củaông. Những bài học đã bắt đầu từ việc chuẩn bị sẵn sàng về mặt tinh thần vàkhả năng kiểm soát bản thân, bởi vì chi khi ấy đầu tư mới thực sự hiệu quả.Đầu tư là quá trình bắt đầu và kết thúc với việc kiểm soát của bản thân mình.Đêm đó, tôi đã bắt đât chuẩn bị cho mình về mặt tinh thần khi chọn lựagiữa sự ổn định làm ăn lâu dài - như theo lối sống của người bố nghèo củatôi, và sự vun đắp nền móng tài sản cho mình - theo lối sống của người bốgiàu. Đó là sự lựa chọn sẽ trở lên giàu, nghèo hay trung lưu.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Nguyễn Tấn ChươngChương 3Bài học đầu tư số 1 (Sự lựa chọn)Những bài học đầu tư của người bố giàu bắt đầu. "Khi nói đến tiền bạc vàđầu tư, mọi người có ba nguyên nhân hay lựa chọn cơ bản là:1. An toàn2. Thoải mái3. Giàu cóÔng tiếp tục giải thích: "Cả ba sự lựa chọn đó đều quan trọng. Sự khác nhautrong cuộc sống của mỗi người chủ yếu là do sự lựa chọn nào ưu tiên trước."Ông giảỉ thích rằng hầu hết mọi người khi đầu tư tiền bạc của mình đều theothứ tự đó. Nói cách khác, khi họ quyết định về tiền bạc, an toàn là điều quantrọng nhất, rồi mới đến sự thoải mái tiếp sau đó là giàu có. Chính vì vậy, hầuhết mọi người an toàn lên thứ tự ưu tiên nhất. Một khi họ có một nghềnghiệp ổn định và vững chắc, họ mới tập trung đến sự thoải mái. Chọn lựacuối cùng đối với phần lớn người giàu có"Người bố giàu đã nói: "Ai ai cũng mơ ước có được giàu có, nhưng đó khôngphải là sự lựa chọn hàng đầu của họ. Cũng chính vì lựa chọn thứ tự ưu tiênđó mà chỉ có 3 người trong 100 người Mỹ là giàu. Nếu sự giàu có phá vỡ sựthoải mái hay gây cảm giác không an toàn, phần lớn mọi người sẽ khôngnghĩ đến việc làm giàu nữa. Điều đó cũng giải thích tại sao nhiều ngườichuyên đi tìm kiếm sự đầu tư chụp giựt. Người nào đặt sự an toàn thoải máilên hàng đầu thường cố tìm cách làm giàu nhanh, dễ dàng, không có rủi rovà tiện lợi. Rất ít người trở lên đầu tư giàu có nhờ khoản đầu tư may mắn,nhưng những người này thường mất hết tiền mà thôi."GIÀU CÓ HOẶC HẠNH PHÚCTôi thường nghe nhiều người nói. "Tôi thà hạnh phúc hơn là giàu có." Riêngtôi, tôi không bao giờ hiểu nổi câu nói đó cả vì tôi đã trải qua lúc giàu nghèotrong cuộc sống. Trong cả hai tình huống đó, tôi đều có những lúc hạnh phúcvà không hạnh phúc. Tôi không hiểu nổi mọi người lại cho rằng phải lựachọn giữa hạnh phúc và giàu có.Khi tôi suy nghĩ về bài học này, tôi chiêm nghiệm ra rằng thực sự điều mànhững người ấy muốn nói chính là giàu có." Đó là vì một khi những ngườiấy không có cảm giác an toàn và thoải mái, họ sẽ không có hạnh phúc. Riếngtôi, tôi thà chấp nhận bấp bênh rồi sau đó trở lên giàu có. Tôi đã từng nghèo,từng giàu, có hạnh phúc và không có hạnh phúc. Thế nhưng, tôi có thể chắcchắn một điều với bạn rằng khi tôi nghèo và không hạn phúc, sự bất hạnh đócàng tệ hơn khi tôi giàu có và không hạnh phúc.Tôi cũng không thể hiểu nổi câu nói: "Tiền bạc không làm cho tôi hạnhphúc." Mặc dù câu nói ấy có thể đúng ở một khía cạnh nào đó, nhưng tôi vẫnluôn cảm thấy không thoải mái khi trong túi tôi không có tiền.Vào năm 1973, tôi đã xếp thứ tự các lựa chọn:1. Giàu có2. Thoải mái3. An toànTrên khía cạnh tiền bạc và đầu tư, cả ba lựa chọn này đều quan trọng. Xếpthứ tự chúng là một quyết định rất cá nhân mà bạn phải làm trước khi bắt đầuđầu tư vào cơ hội nào đó Người bố nghèo của tôi đã chọn: "an toàn' là mụctiêu trên hếtRobert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Nguyễn Tấn ChươngChương 4Tại sao đầu tư thường rối rắm?Một ngày nọ, tôi đang ngồi đợi ông bố giàu trong phòng làm việc trong khiông đang bận điện thoại. Ông nói những câu thật lạ tai, đại loại như: "Thếanh chơi dài ngày hôm nay à?", "Nếu lãi suất đặc biệt thì hạ mức chênh lệchra sao?", "Được rồi, được rồi. Bây giờ thì tôi hiểu tại sao anh lại đi mua hợpđồng quyền mua bán hai chiều để giữ được như mức cũ?", "Anh tính chơingắn cổ phiếu đó à? Tại sao lại không dùng hợp đồng quyền mua cổ phiếu?".Khi ông buông điện thoại, tôi liền nói:"Con chẳng hiểu những gì bố nói trênđiện thoại cả. Đầu tư thật là rối rắm khó hiểu".Ông mỉm cười: "Những gì ta nói không phải thực sự là đầu tư con ạ".Người bố giàu lại mỉm cười và nói: "Trước hết, những người khác thườngquan niệm về đầu tư rất khác nhau. Chính điều đó làm cho đầu tư có vẻ rốirắm khó hiểu đó con. Thế nhưng những gì mà hầu hết mọi người gọi là đầutư đều chẳng phải là đầu tư. Tất cả mọi người đều đề cập đến những khíacạnh khác nhau, nhưng họ lại tưởng rằng mình đều đang nói về cùng một đềtài"."Gì vậy bố?", tôi thắc mắc không hiểu được, "Tất cả mọi người đều cùng đềcập đến những khía cạnh khác nhau, nhưng họ lại tưởng rằng mình đangcùng đề cập về một đề tài? Con không hiểu".Người bố giàu phá lên tiếng cười thật to. Và bài học bắt đầu."ĐẦU TƯ CÓ Ý NGHĨA KHÁC NHAU ĐỐI VỚI NHỮNG NGƯỜIKHÁC NHAU"Khi người bố giàu bắt đầu bài học ngày hôm đó, ông đã lặp đi lặp lại câu nóiấy.Dưới đây là tóm tắt những gì tôi đã rút ra từ bài học quan trọng đó.NHỮNG NGƯỜI KHÁC NHAU ĐẦU TƯ VÀO NHỮNG THỨ KHÁCNHAU• Một số người đầu tư bằng chính sách con thật nhiều. Có một đại gia đìnhchính là một phương cách đảm bảo cuộc sống của họ, sau này khi về già họđược các con cái của mình chăm sóc.• Một người đầu tư vào nền học vấn tốt, có một công việc ổn định và nhiềuphúc lợi. Bản thân họ và những kỹ năng có được trở thành tài sản của chínhhọ.• Một người đầu tư vào những tài sản bên ngoài.Khoảng 45% dân số nước Mỹ đều có cổ phiếu ở các công ty. Tỷ lệ này cànglúc càng tăng khi mọi người nhận ra sự an toàn ổn định trong công việc cũngnhư khả năng làm việc suốt cuộc đời.• Có cổ phiếu, trái phiếu, quỹ hỗ tương, bất động sản, bảo hiểm, hàng hóa,tiền tiết kiệm, đồ sưu tập, kim loại quý hiếm, quỹ bảo đảm, v.v...• Mỗi một nhóm trên lại được phân loại thành nhiều nhóm nhỏ, chẳng hạn:Cổ phiếu có thể được chia thành những nhóm nhỏ sau:1. Cổ phiếu thông thường2. Cổ phiếu ưu đãi3. Cổ phiếu có bảo hành4. Cổ phiếu các công ty nhỏ5. Cổ phiếu các tập đoàn6. Cổ phiếu chuyển đổi7. Cổ phiếu kỹ thuật8. Cổ phiếu ngành9. Vân vân và vân vânBất động sản có thể được chia thành những nhóm nhỏ sau:1. Nhà ở2. Văn phòng cho thuê3. Trung tâm thương mại4. Chung cư5. Nhà kho6. Bến bãi7. Đất sản xuất8. Đất sản xuất gần đường lộ9. Vân vân và vân vânQuỹ hỗ tương có thể chia thành những nhóm nhỏ sau:1. Quỹ chỉ số2. Quỹ tăng trưởng năng động3. Quỹ khu vực4. Quỹ thu nhập5. Quỹ đóng6. Quỹ cân bằng7. Quỹ trái phiếu nhà nước8. Vân vân và vân vânBảo hiểm có thể được chia thành những nhóm nhỏ sau:1. Bảo hiểm nhân thọ trọn đời, định kỳ hay biến đổi.2. Bảo hiểm toàn bộ, hay toàn bộ biến đổi.3. Bảo hiểm hỗn hợp (vừa trọn đời vừa theo định kỳ trong cùng một chínhsách).4. Bảo hiểm tử vong người đầu, người thứ hai hoặc người cuối cùng.5. Bảo hiểm sử dụng để trợ vốn hợp đồng mua bán.6. Bảo hiểm sử dụng cho tăng trưởng quản trị và các khoản thưởng kháctrong chi trả ngay.7. Bảo hiểm sử dụng để chi trả các khoản phúc lợi hưu trí không điều kiện.8. Bảo hiểm sử dụng các khoản phúc lợi hưu trí không điều kiện.9. Vân vân và vân vân• Có nhiều sản phẩm đầu tư khác nhau dùng cho mục đích khác nhau. Đó làlý do đề tài đầu tư thường rối rắm khó hiểu.CÓ NHIỀU CÔNG CỤ ĐẦU TƯ KHÁC NHAUNgười bố già thường dùng từ "kiểu" để ám chỉ cho những kỹ thuật, phươngpháp hoặc công thức mua bán, trao đổi hay giữ các sản phẩm đầu tư.- Mua, giữ và cầu nguyện (chơi dài).- Mua rồi bán (trao đổi).- Bán rồi mua (chơi ngắn).- Quyền mua và quyền bán.- Giữ trung bình chi phối đồng đô.- Môi giới (trao đổi không kiếm lời).- Tiết kiệm.Nhiều người đầu tư được phân loại theo kiểu đầu tư và hình thức đầu tư củahọ.- Tôi là người mua bán chứng khoán.- Tôi đầu cơ vào địa ốc.- Tôi sưu tầm các đồng tiền quý hiếm.- Tôi mua bán các quyền hợp đồng Future hàng hoá.- Tôi là người mua bán hàng ngày.- Tôi tin tưởng vào tiền gửi ngân hàng.Đó chính là ví dụ về các loại đầu tư khác nhau, sản phẩm đầu tư chuyên biệtvà các kiểu đầu tư khác nhau của họ. Tất cả những điều đó càng làm tăng sựrối rắm của đầu tư, bởi vì núp dưới thuật ngữ "đầu tư" những người ấy chỉthực sự là:- Những kẻ cờ bạc- Những tay đầu cơ tích trữ- Những người mua bán- Những người tiết kiệm- Những kẻ mơ mộng- Những kẻ thất bạiCHẲNG CÓ AI LÀ KẺ SÀNH SỎI MỌI THỨ"Đầu tư có ý nghĩa khác nhau đối với những người khác nhau", người bốgiàu nói. "Không có ai sành sỏi về mọi thứ bởi vì có rất nhiều sản phẩm đầutư và kiểu đầu tư khác nhau".MỌI NGƯỜI ĐỀU CÓ MỘT KHUYNH HƯỚNG RIÊNG CỦA MÌNHMột người thường chơi chứng khoán sẽ nói, "Cổ phiếu là hình thức đầu tưtuyệt vời nhất". Một người đam mê địa ốc sẽ nói, "Bất động sản chính là nềntảng của mọi sự giàu có". Còn một người không ưa vàng sẽ phát biểu: "Vànglà một thứ hàng hoá đã quá lỗi thời".Và nếu như bạn thêm vào đó các kiểu đầu tư khác nhau, chắc chắn bạn sẽ bịrối ngay. Một số người cho rằng: "Hãy đa dạng hoá. Đừng bỏ hết mọi quảtrứng bạn có trong một cái tổ". Thế nhưng những người khác như WarrenBuffet - nhà đầu tư vĩ đại nhất của nước Mỹ chẳng hạn, lại nói: "Đừng đadạng hoá. Hãy bỏ hết quả trứng bạn có vào trong một cái tổ và theo dõi nócẩn thận".Tất cả những khuynh hướng rất cá nhân của những người được gọi là chuyêngia đầu tư, càng làm cho đầu tư trở thành một đề tài rắc rối và hết sức khóhiểu.CÙNG MỘT THỊ TRƯỜNG NHƯNG CÓ NHIỀU HƯỚNG KHÁCNHAUMỗi người có một cái nhìn, cách đánh giá khác nhau về hướng chuyển độngcủa thị trường và tương lai nền kinh tế thế giới, điều này càng làm cho việcđâu tư thêm rối rắm. Nếu bạn thường xem các chuyên mục tài chính trển tivi,bạn sẽ thấy một vị chuyên gia nào đó hùng hổ phát biểu: "Thị trường đã quánhiều rồi. Trong vòng sáu tuần tới, chúng ta sẽ sụp đổ" Thế nhưng chỉ mườiphút sau một vị chuyên gia khác lại xuất hiện trên màn hình và trấn an: "Thịtrường sẽ còn đi lên nữa. Sẽ không có khủng hoảng xảy ra".NHẬP CUỘC TRỄMột người bạn gần đây đã hỏi tôi: "Cứ mỗi lần tôi nghe thấy một cổ phiếuhấp dẫn nào đó, khi tôi nhảy vào mua là giá thị trường lại sụp. Điều đó chẳngkhác nào tôi đi mua ở giá cao và ngày hôm sau, cổ phiếu được giao là hấpdẫn đó lại bắt đầu tụt giá. Tại sao tôi cứ luôn bị nhập cuộc trễ vậy anh?".Một than phiền khác mà tôi thường nghe là: "Cổ phiếu ấy giảm giá nên tôibán đi. Thế mà qua ngày hôm sau, nó leo lên trở lại. Tại sao vậy?".Tôi gọi đó là hiện tượng "nhập cuộc trễ" hoặc hiện tượng "bán quásớm".Vấn đề với đầu tư thường ở chỗ một khi cổ phiếu hay một quỹ đầu tưnào đó được đánh giá, xếp hạng số một trên thị trường trong vòng hai nămqua thường là cổ phiếu đó, hay quỹ đó đã được các nhà đầu tư thực sự kiếmlời rồi. Những người ấy đã biết nhảy vào cuộc chơi ngay từ đầu và biết nhảyra khi ở mức giá cao nhất. Đối với tôi, chẳng có gì đáng sợ hơn khi nghe mộtngười nào đó huênh hoang: "Tôi mua cổ phiếu ở mức giá 2 đô và hiện đanglà 35 đo." Những câu chuyện như thế, hay những mách nước như thế chẳnglàm cho tôi được lợi lộc gì cả mà chỉ làm tôi kinh khiếp. Đó chính là lý do tạisao mà ngày nay mỗi khi tôi nghe câu chuyện kiếm tiền hay làm giàu nhanhchóng như thế trên thị trường tôi chỉ lặng lẽ bỏ đi mà không cần phải nghethêm gì cả. Đối với tôi, những điều đó không phải là đầu tư thực sự.ĐÂY CHÍNH LÀ LÝ DO TẠI SAO ĐẦU TƯ LẠI TRỞ NÊN RỐI RẮMPHỨC TẠPNgười bố giàu thường nói: "Đầu tư sở dĩ trở nên rối rắm, phức tạp bởi vì nólà một đề tài rộng lớn. Nếu con nhìn quanh con sẽ thấy mọi người đầu tư vàonhững thứ khác nhau. hãy nhìn những thiết bị điện trong nhà con xem.Chúng chính là những sản phẩm của những công ty mà người khác bỏ tiềnvào đầu tư. Nguồn điện mà con đang sài chính là từ một công ty điện lựccung cấp mà người ta đầu tư vào. Một khi con hiểu được điều đó con sẽ nhìnra cùng một bức tranh đối với chiếc xe của con, bình ga, vỏ xe, dây thắt antoàn, cây gạt nước, bộ đề máy, đường xá, các giải phân cách trên đường, lonnước ngọt, đồ đạc nội thất, trung tâm thương mại, cao ốc văn phòng, ngânhàng, khách sạn, v.v... Tất cả những thứ đó sở dĩ xuất hiện và tồn tại do mộtngười nào đó đã đầu tư sản xuất ra chúng, làm cho sản phẩm hàng hóa xã hộiphong phú và đời sống con người ngày một văn minh. Đó mới chính là đầutư thực sự đấy con ạ".Và người bố giàu đã kết thúc bài học của mình về đầu tư với câu nói thế này,"Đối với hầu hết mọi người đầu tư là một vấn đề phức tạp và rối rắm chỉ bởivì những gì mà mọi người gọi là đầu tư không phải là đầu tư thực sự".Trong những chương tiếp theo người bố già đã hướng dẫn tôi giảm bớt sựphức tạp khó hiểu của đầu tư và chỉ cho tôi thấy đầu tư thực sự là gì.MỜI ĐÓN ĐỌC TẬP 4Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thu NhiTẬP IVLời Giới ThiệuNgày nay, trong thời đại công nghệ thông tin, giáo dục đóng vai trò hết sưcquan trọng .Nguyên tắc của những thời trước đi học, ra trường kiếm việclàm, đeo bám sự ổn định lâu dài của công việc, dành dụm tiền gửi tiết kiệmvà hi vọng về hưu được xã hội chăm lo đã lỗi thời. Cái thời "Gừng càng giàcàng cay "đã qua rồi. Thời đại này đòi hỏi chúng ta phải không ngừng họchỏi để nâng cao kiến thức và trình độ. Chúng ta phải chịu trách nhiệm trướccuộc sống của mình vì ngày nay chúng ta có rất nhiều sự lựa chọn. Những gìta đã học được là quan trọng, nhưng không quan trọng bằng tốc độ chúng tahọc hỏi, thay đổi và thích nghi với lượng thông tin mới . Chúng ta đã thấynhiều tấm gương của những người trẻ trên thế giới biết lắm bắt cơ hội và đãthành công trong thời kỳ có nhiều thay đổi. Họ đã trở thành tỉ phú (BillGates ), hay ở tưổi U45 làm giám đốc của Tập đoàn lớn như AOL, TimeWarrnerNền kinh tế ngày nay đang cần những người trẻ có khả năng đột phá bằng sựlinh hoạt, sáng tạo hơn là những con người chỉ học theo khuôn mẫu. Nhưvậy, liệu việc giáo dục ở trường không thôi có cung cấp đủ những gì cầnthiết để chúng ta bước vào đời thành công trong cuộc sống và thích nghi vớisự thay đổi hay không? Liệu trường học có trang bị đủ kiến thức về tài chínhđể chúng ta có thể làm giàu? Và chúng ta hãy nhớ rằng cho dù chúng ta córât nhiều tiền nhưng thiếu kiến thức để làm giàu được; rằng ngân hàng khôngđòi hỏi học bạ mà họ muốn xem bản báo cáo tài chính của chúng ta. Họmuốn biết thành tích về tài chính của chúng ta chứ không cần biết chúng tahọc giỏi như thế nào. Do vậy, việc bố mẹ truyền đạt cho chúng ta thành côngvà giàu có.Quyển sách này sẽ cung cấp những kiến thức và bí quết quí báu để chúng tatự tin bước vào thế giới thực thế giới chúng ta phải đối đầu khi ra trường,quyển sách này đăc biệt dành cho những ai:- Muốn có khởi đầu thận lợi về tài chính trong cuộc sống để làm giàu,- Muốn phát hiện và phát huy tài năng của mình,và- Muốn trở thành người học suốt đời."TIỀN BẠC LÀ LÝ TƯỞNG"Khi tôi còn bé, người bố giàu thường nói : "Tiền bạc là ý tưởng. Tiền bạc cóthể là bất kỳ thứ gì con muốn.Nếu con nói, 'Con sẽ chẳng bao giờ giàu,' thìhẳn là con không trả nổi."Người bố thông thái của tôi lại nói nhiều về giáo dục.Có phải mỗi đứa trẻ sinh ra đều giàu có và giỏi giang không? Một số ngườinghĩ là có thể như vậy và cũng có một số người nghĩ là không thể. Ý kiếncủa bạn ra sao?Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thu NhiChương 1Mọi đứa trẻ sinh ra đều thông minh và giàu cóCả hai người bố của tôi là những người thầy có ảnh hưởng rất lớn đến tôi .Cả hai đều tin rằng tất cả mọi đứa trẻ sinh ra dã có sẵn thông minh và giàucó. Họ là những người thầy vĩ đại vì họ tin vào sự bộc lộ tài năng của đứatrẻ.Từ education (giáo dục) xuất phát từ tiếng Latin educare, có nghĩa là "làmbộc lộ ra". Không may là nhiều người trong chúng ta ký ức về giáo giục chỉlà những năm học dài, khổ sở với những kỳ thi, những bài kiểm tra, để nhồinhét một đống kiến thức vào đầu, và rồi quên béng mất những gì đã họcđược. Hai người bồ của tôi thường nói rất ít, chờ tôi hỏi khi muốn tìm hiểuđiều gì mới trả lời. Hoặc họ hỏi tôi, để xem tôi biết đến đâu,thay vì chỉ nóicho tôi biết những gì họ biết.Mẹ tôi cũng là một người thầy lớn và tấm gương sáng cho tôi. Người thầycủa tôi về lòng yêu thương, lòng tốt và sự quan tâm đến người khác. chẳngmay mẹ tôi mất sớm lúc mới bốn mươi tám tưổi . Mẹ đau ốm liên miên, vậtlộn với một trái tim đau yếu từ cơn sốt thấp khớp hồi bé. Chính sự ân cần,yêu thương người khác bất chấp đau bệnh của mẹ đã dạy tôi một bài họcsống động. Rất nhiều lần tôi bị tổn thương và muốn trả miếng lại ngườikhác,thì tôi lại nghĩ về mẹ và nhớ ra phải tốt bụng... thay vì giận dữ. Và đốivới tôi, đó là bài học quan trọng mà tôi cần nhớ hằng ngày.NHỮNG BÀI HỌC TỪ BỐ VÀ MẸCó cả bố và mẹ làm thầy như thế là rất may mắn đối với tôi. Tôi to con vànặng hơn hầu hết những đứa trẻ cùng lứa khác. Mẹ tôi luôn lo ngại tôi ỷ thếbự con đi bắt lạt bạn bè, nên mẹ đã ép tôi phát triển thành dạng mà ngày nayngười ta hay gọi là thỏ đế. Mẹ muốn tôi tốt bụng và nhân ái như người,nêntôi đã theo thế. Năm cuối lớp một, tôi đem học bạ về nhà, trong đó thầy giáoghi: "Robert cần mạnh mẽ hơn. Tất cả những em trai khác hay trêu chọc emmặc dù em to con hơn các em đó nhiều!"Khi mẹ tôi xem học bạ, bà không có ý kiến gì. Bố tôi đi làm về và đọc nó,người nổi điên. "Những đứa khác trêu chọc con là sao? Tại sao con để chochúng trêu chọc? Con là thỏ đế hả?" Người la mắng và để ý đến những nhậnxét về hành vi của tôi chứ không mấy để ý đến điểm số. Khi tôi giải thích vớibố là tôi chỉ nghe theo lời dạy của mẹ, bố quay sang mẹ và nói: "Học cáchđối phó với chuyện bị ức hiếp là quan trọng đối với tất cả trẻ con, nếu khôngkhi lớn lên chúng sẽ hay bị ức hiếp. Tốt bụng cũng là một cách đối phó vớinhững đứa hay bắt nạt, nhưng như vậy là phản tác dụng với lòng tốt khôngđược trân trọng."Quay sang tôi, bố hỏi: "Còn con cảm thấy thế nào khi bị bạn trêu chọc?"Ràn rụa nước mắt, tôi trả lời: "Con cảm thấy khiếp sợ. Con cảm thấy bơvơ, hoảng loạn. Con không muốn đến trường. Con muốn chống trả, nhưngcon cũng muốn là một đứa trẻ ngoan như bố mẹ muốn vậy. Con ghét bị gọilà "thằng mập" và "thằng khờ" hay bị trêu chọc. Con ghét nhất là đứng chịutrận. Con cảm thấy mình là thỏ đế. Thậm chí mấy bạn gái còn cười con vìcon chỉ biết đứng khóc. Con biết con có thể đánh lại tụi nó. Tụi nó chỉ làmấy đứa hay kiếm chuyện với người khác, và tụi nó thích kiến chuyện vớicon vì con là đứa to con nhất trong lớp. Mọi người nói đừng đánh chúng vìcon lớn hơn, nhưng con ghét đứng chịu trận. Con ước gì mình có thể làm gìđó. Tụi nó biết con sẽ không làm gì hết nên tụi nó mới chêu chọc con trướcmặt những đứa khác hoài. Con muốn thộp cổ và đấm tụi nó.""Được rồi, đừng đánh chúng. Nhưng bằng bất cứ cách gì có thể được, conphải cho chúng biết rằng con sẽ không chịu để bị chọc ghẹo nữa. Con đanghọc một bài học rất quan trọng về lòng tự trọng và học cách đứng lên vì lẽphải. Đừng đánh chúng. Hãy nghĩ ra cách cho chúng biết là con sẽ không đểbị bắt nạt nữa."Tôi ngừng khóc. Tôi cảm thấy khá hơn nhiều và lấy lại đươc phần nàodũng cảm và tự tin. Bây giờ tôi đã sãn sàng quay trở lại trường học.Hôm sau, bố mẹ tôi bị mời vào trường vì tôi đã ấn hai tên 'đại bàng' xuốngvũng bùn sau khi đã kiên nhẫn yêu cầu chúng thôi trêu chọc tôi, nhưngchúng vẫn cứ tiếp diễn.Từ đó trở đi, năm học của tôi dễ chịu hơn nhiều. Tôi đã có một chút tưtin, tôi đã có được sự nể trọng trong lớp, và cô bạn xinh nhất lớp trở thànhbạn gái của tôi. Nhưng thú vị nhất là hai 'đại bàng' cuối cùng cũng trở thànhbạn của tôi. Tôi đã học được cách sống hoà mình bằng sự mạnh mẽ thay vìsợ hãi dai dẳng.Mấy tuần sau, tôi đã học thêm được một số bài học đáng giá trong cuộcsống từ cả bố và mẹ tôi. Tôi học được rằng trong cuộc sống không có câu trảlời đúng hoặc sai. Tôi học được rằng trong cuộc sống, chúng ta có sự chọnlựa, và mỗi chọn lựa có một hệ quả. Nếu chúng ta không thích chọn lựa nàyvà hệ quả của nó thì chúng ta có thể tìm kiếm một chọn lựa khác với một hệquả dễ chịu hơn. Từ vụ vũng bùn, tôi đã nghiệm ra tầm quan trọng của cả tốtbụng, nhân ái từ mẹ, và mạnh mẽ, chuẩn bị chống trả từ bố. Tôi đã học đượcrằng quá nhiều cái này hoặc cái khác, hoặc chỉ cái này mà không phải cáikhác có thể làm ra tự hạn chế mình. Giống như quá nhiều nước có thể làmchết một cái cây đang khô héo, con người chúng ta có khuynh hướng đi quáxa về một hướng này hoặc hướng khác. Tối hôm chúng tôi từ phòng hiệutrưởng về nhà, bố tôi nói: "Rất nhiều người sống trong một thế giới trắng đenhoặc đúng sai. Rất nhiều người sẽ khuyên con, 'đừng bao giờ đánh trả', vàcũng có những người khác nói, 'đánh trả đi'. Nhưng con cần nhớ cái chínhđể thành công trong đời là: Nếu con phải đánh trả, con phải biết chính xácđánh khó khăn thế nào. Để biết điều đó đòi hỏi phải thông minh hơn nhiều sovới việc nói, 'đừng đánh trả', hay 'đánh trả đi.' "Bố tôi thường nói: "Thông minh thực sự là biết cái gì tường tận và thoảđáng hơn là chỉ đơn giản biết cái gì là đúng hoặc sai." Là một đứa trẻ sáutuổi, tôi đã học được từ mẹ rằng tôi cần phải tốt bụng và hoà nhã... nhưngtôi cũng học được rằng không lên quá tốt bụng và hoà nhã. Từ bố tôi, tôi họcsự mạnh mẽ, nhưng tôi cũng nghiệm ra rằng tôi cần phải thông minh, sửdụng đúng sức mạnh của mình. Tôi đã thường nói rằng đống tiền có hai mặt.Tôi chưa bao giờ thấy đồng tiền một mặt. Nhưng tất cả chúng ta thường hayquên điều đó. Chúng ta thường nghĩ mặt chúng ta đang đứng trên đó là mặtduy nhất hoặc là mặt phải. Khi đó, chúng ta có thể thông thái, chúng ta cóthể biết sự thật của chúng ta, nhưng chúng ta cũng có thể giới hạn sự thôngminh của mình.Có lần một thầy giáo của tôi nói: "Thượng đế cho chúng ta chân phải vàchân trái. Thượng đế không cho chúng ta chân phải và chân sai. Con ngườitiến lên bằng cách bước chân phải trước rồi đến chân trái. Người nào nghĩrằng họ luôn luôn phải cũng giống như nguời chỉ có chân phải. Họ nghĩ họđang tiến lên, nhưng thông thường họ đang bị lẩn quẩn trong vòng tròn."Chúng ta đang ở trong một thời đại Công nghệ thông tin và các bạn trẻcó thể "thạo thời" hơn bố mẹ mình, nhưng chúng ta có thể học để thôngminh hơn bằng chính thông tin và cảm xúc của chúng ta. Chúng ta cần phảihọc từ cả bố và mẹ mình, bởi vì mới thông tin nhiều hơn, chúng ta cần phảithông minh hơn mới sử lý hết được.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thu NhiChương 2Con bạn là một thiên tàiBỐ TÔI ĐÃ TIN RẰNG MỌI ĐỨA TRẺ SINH RA ĐỀU CÓ TIỀMNĂNGTôi luôn tin rằng bố tôi là một học sinh rất có tài. Người là một người mêđọc sách, một cây viết vĩ đại, một nhà hùng biện xuất chúng, và là một ngườithầy lớn. Thời đi học Người luôn đứng đầu và nằm trong ban cán sựlớp.Người tốt nghiệp thủ khoa Đại học Hawaii,và sau đó đã trở thành mộthiệu trưởng trẻ nhất trong lịch sử của Hawaii. Người được mời là nghiên cứusinh ở các trường Đại học Stanford, Chicago và Tây Bắc. vào cuối thập niên80,Người được các đồng nghiệp bầu là một trong hai nhà giáo dục hàng đầutrong lịch sử giáo giục cộng đồng 150 năm qua của Hawaii và được cấp bằngtiến sĩ danh dự. Măc dù tôi gọi Người là bố nghèo bởi vì người luôn coithường tiền bạc làm ra, nhưng tôi rất hãnh diện vì người.Người thường nói:"Ta không quan tâm đến tiền bạc. Ta sẽ không bao giờ giàu."và những lời đótrở thành những lời tiên chi đúng như ý người.Sau khi đọc cuốn Dạy Con Làm Giàu tập 1,nhiều người đã nói: "Ta khôngquan tâm đến tiền bạc. Ta sẽ không bao giờ giàu." Và những lời đó trở thànhnhững lời tiên tri đúng như ý Người.Sau khi đọc cuốn Dạy Con Làm Giàu tâp 1, nhiều người đã nói: "Giá nhưtôi đọc đươc sách này hai mươi năm trước." Rồi một số người hỏi: "Tại saoông không viết nó sớm hơn?". Câu trả lời của tôi là: "Bởi vì tôi đợi cho bốtôi mất tôi mới viết."Tôi biết quển sách sẽ làm Người đau lòng nếu Ngườiđọc thấy khi còn sống... nhưng trong thâm tâm mình, tôi nghĩ Người ủng hộnhững bài học mà tất cả chúng ta có thể học từ cuộc đời của Người.IQ LÀ GÌ?Khi bạn nói ai đó có IQ rất cao, thì có nghĩa là gì? IQ của bạn thể hiệnđiều gì? Có phải có IQ cao sẻ đảm bảo rằng bạn sẽ thành công? Có phải nếubạn có IQ cao thì hẳn là bạn sẽ giàu có?Khi tôi học lớp bốn, cô giáo thông báo với cả lớp: "Các em, chúng ta tựhào vì có một thiên tài trong lớp. Bạn ấy là một cậu bé đầy tài năng, và bạnấy có IQ rất cao."Rồi cô tiếp tục thôi đó chính là một trong những bạn thânnhất của tôi, Andrew, là một trong những học xinh thông minh nhất mà côtừng dạy.Chúng tôi hay gọi Andrew là Andy Kiến, vì cậu nhỏ con và đeocặp kính dày cộp nên bộ dạng giống như một con kiến. Bây giờ chúng tôi đãgọi nó là "Andy Kiến Trí Tuệ"Chẳng hiểu IQ có nghĩa là gì,tôi giơ tay lên và hỏi cô: "Thưa cô, IQ là gìạ?"Cô giáo lắp bắp một chút và trả lời: "IQ là chỉ số thông minh.""Dạ, như thế nghĩa là gì ạ?"Một lần nữa cô lại lăp bắp, với một chút kiên nhẫn. "Tôi đã bảo với em nếuem không biết định nghĩa điều gì thì em nên tìm hiểu trong từ điển. Giờ emhãy kiếm quyển từ điển và tự tra lấy.""Dạ," tôi nhe răng cười trả lời khi nhận ra cô cũng không biết định nghĩa.Nếu cô biết,cô hẳn đã tự hào nói cho cả lớp nghe. Chúng tôi biết là khi côkhông biết điều gì đó, cô thường không bao giờ thừa nhận điều đó ngoại trừviệc bảo tự chúng tôi tìm hiểu.Cuối cùng sau khi tra từ "chỉ số thông minh" trong từ điển, tôi đọc to địnhnghĩa lên. Tôi đọc: "Chỉ số thông minh - một thương số của sự so sánh mứcthông minh thực tế và mức thông minh theo lứa tuổi, được xác định bằngcách lấy tuổi trí tuệ của người đó, theo kết quả của một bài kiểm tra IQ, chiacho tuổi sinh học tăng trưởng hàng năm (Tuổi đời) của người đó nhân cho100."Khi đọc xong định nghĩa,tôi ngước lên và nói: "Em vẫn chưa hiểuđược."Nản lòng, cô giáo cao giọng nói: "Em không hiểu vì không muốn hiểu.Nếu em không hiểu thì em cần nghiên cứu thêm.""Nhưng cô là người nói nó quan trọng," tôi phản công. "Nếu cô nghĩ nó cóquan trọng, thì ít ra có thể nói cho chúng em nghe nó là gì và tai sao nó quantrọng."Luc đó, Andy Kiến đứng lên và nói: "tôi sẽ giải thích nó cho cả lớp." Nó rakhỏi bàn và tiến lên bảng.Rồi nó viết lên bảng:"Người ta nói tôi là một thiên tài bởi vì tôi 10 tuổi nhưng có điểm kiểm traIQ rất cao, ngang bằng với mức thông minh của một người 18 tuổi."Cả lớp ngồi im một lúc để tiêu hoá thông tin mà Andy vừa đưa lên bảng."Nói cách khác, nếu bạn không tăng cường học hỏi thì khi bạn già đi IQ củabạn sẽ bị giảm," tôi nói."Đó là cách tôi có thể giải thích,"Andy nói. "Tôi có thể là một thiên tài ngàyhôm nay, thế nhưng nếu tôi không nâng sự hiểu biết của mình, IQ của tôi sẽgiảm dần mỗi năm, đó những gì phương trình này cho thấy.""Bạn sẽ là một thiên tài ngày hôm nay nhưng là một thằng đần ngày mai,"tôi lẩm bẩm và cười to."Rất buồn cười. nhưng đúng vậy. Tuy vậy tớ vẫn không lo lắng về việc cậucó thể đánh bại được tớ.""Tớ sẽ trả đũa sau giờ học. Tớ sẽ gặp cậu ở sân bóng chày rồi chúng ta sẽxem ai có IQ cao hơn."Tôi cười và cả lớp cũng cười theo. Andy Kiến là mộttrong những người bạn thân của tôi.Tất cả chúng tôi đều biết rằng nó thôngminh,và chúng tôi biết nó không phải là một vận động viên xuất sắc. Dù nókhông để đánh bóng và bắt bóng, nhưng nó vẫn là một phần quan trọng củachúng tôi .xet cho cùng, cả đám đều tán thành truyện đó.IQ TÀI CHÍNH LÀ GÌ?Vậy thì làm cách nào đo được IQ tài chính của một người? có phải chúng tađo chúng bằng giá trị chi phiếu, thu nhập ,loại xe hay căn nhà của chúng ta?Mấy năm trước, tôi hỏi người bố giàu xem IQ tài chính là gì.Người nhanh chóng trả lời: "Chỉ số thông minh tài chính không phải đo quasố tiền con kiếm được, mà qua số tiền con giữ được và việc nó giúp ích chocon như thế nào."Về sau người bổ sung thêm định nghĩa về IQ tài chính. Có lần, Ngườinói: "IQ tài chính của con tăng vì khi càng già thì tiền bạc càng đem lại chocon sự tự do hơn, hạnh phúc hơn, mạnh mẽ hơn, và nhiều lựa chọn hơn trongcuộc sống." Người tiếp tục giải thích rằng nhiều người kiếm được nhiều tiềnkhi họ có tuổi, nhưng điều đó chỉ làm cho họ càng ít tự do hơn, nghĩa là cónhiều hoá đơn nặng đô hơn cần thanh toán. Như vậy người đó phải làm việccật lực hơn để thanh toán chúng. Theo người, như thế không phải là người cóđầu óc kinh tế. Người đã thấy nhiều người làm ra được hàng đống tiền,nhưng tiền đó lại chẳng làm cho họ hạnh phúc hơn. Người nói: "Tại sao phảilàm việc cho đồng tiền và chịu bất hạnh? Nếu con phải làm việc vì đồng tiền,thì hãy tìm cách làm việc thoải mái và hạnh phúc. Đó mới là đầu óc kinh tế."Về sức khoẻ, Người nói: "Có nhiều người làm việc cật lực vì tiền vàbán dần bán mòn sức khoẻ của mình. Tại sao phải làm thế? Đó không phải làcách làm giàu. Họ nghĩ đến việc làm lụng cực khổ để kiếm tiền hơn là làmthế nào để có những niềm vui trong cuộc sống."Về sự lựa chọn, Người nói thế này: "Bố biết khu vực hạng nhất trên máybay cũng cấp cánh cùng lúc với khu vực hạng thường. Điều đó không thànhvấn đề. Vấn đề ở chỗ con chọn vé bay hạng nhất hay vé bay hạng thường?Hầu hết những người dùng vé hạng thường không có sự lựa chọn. Có tiền làcó quyền, bởi vì càng nhiều tiền càng có nhiều chọn lựa. "Những bài học về hạnh phúc được người càng nhấn mạnh khi về già.Càng về cuối đời, có được nhiều tiền hơn mong ước, người bắt đầu lặp đi lặplại: "Tiền bạc không làm cho con hạnh phúc. Đừng bao giờ nghĩ con sẽ hạnhphúc khi con trở nên giàu có. Nếu con không hạnh phúc khi đang làm giàu,thì hẳn là khi giàu hay nghèo, cũng hãy đảm bảo là con đang được hạnhphúc."Người bố giàu thích được tự do thoải mái làm việc và tự do chọn ngườilàm việc chung. Người thích tự do mua bất cứ thứ gì mình muốn. Ngườithích có sức khỏe, hạnh phúc và những sự lựa chọn. Người thích có khả năngtài chính để làm từ thiện theo ý nguyện. Và thay vì than vãn về những nhàchính trị và cảm thấy bất lực không thay đổi được hệ thống thì người lạikhiến những nhà chính trị tìm đến để xin lời khuyên (và hy vọng vào sựđóng góp của người cho chiến dịch vần động). Người thích có quyền lựcthông qua những người đó. Nhưng điều người tâm đắc nhất là thời gian rảnhrỗi mà tiền bạc đã đem lại cho người. Người thích giành thời gian nhìn ngắmnhững đứa con lớn lên và theo đuổi những dự án mà người thích, dù nó cóđem lại lợi nhuận hay không. Cho nên người bố giàu của tôi đo IQ tài chínhcủa mình bằng thời gian hơn là bằng tiền bạc. Những năm cuối đời là nhữngnăm tháng vui thú nhất bởi vì người giành phần lớn thời gian để chi tiền thayvì cố gằng giữ chúng. Có vẻ như người có nhiều niềm vui khi chi tiền ra nhưmột mạnh thường quân hay như một nhà đầu tư. Người sống một cuộc sốnggiàu có, hạnh phúc và rộng lượng. Quan trọng nhất là người đã có một cuộcsống hoàn toàn tự do, và đó là cách người đo IQ tài chính của mình.SỰ THÔNG MINH LÀ GÌ?Bố ruột của tôi, một nhà lãnh đạo trong nghành giáo dục và là một thầygiáo có tài,cuối cùng đã trở thành gia sư riêng cho Andy Kiến. Andy thôngminh và học lớp cao hơn tôi thay vì học lớp năm. Bố mẹ cậu ấy đã bị nhiềuáp lực phải để cậu nhảy nhiều lớp,trong khi họ muốn cậu vẫn học đúngtuổi.Vì bố ruột tôi cũng là một thiên tài, một người đã tốt nghiệp chươngtrình bốn năm đại học chỉ trong hai năm, nên người đã hiểu rằng Andy đangtrải qua điều gì và đã tôn trọng nguyện vọng của bố mẹ cậu. Người đồng ývới bố mẹ Andy là cậu nên hoàn thiện thể chất và tình cảm hơn là lên trườnghọc hay cao đẳng học với những xinh viên gấp đôi tuổi. Cho nên, sau khihọc chương trình tiểu học với những đứa trẻ bình thường,Andy sẽ đến bố tôi,một thanh tra giáo dục và dành buổi trưa để học với người. Và tôi đến chỗngười bố giàu và bắt đầu chương trình để học nâng cao kiện thức về tàichính của mình.Thật lạ, những người bố bỏ thời gian ra để dạy con của người khác. Trongcuộc sống nhiều bậc cha mẹ ưu tiên thời giờ của mình để dạy thể thao, nghệthuật, âm nhạc , khiêu vũ , nghề thủ công, kỹ năng kinh doanh, và nhiều thứnữa cho người khác. Tất cả những người lớn đều là người thầy theo cách nàyhay cách khác...Là người lớn, trúng ta là những người thầy qua việc làm củachúng ta hơn là qua lời nói. Khi cô giáo của chúng tôi thông báo với cả lớpAndy là một thiên tài IQ cao,có nghĩa là cô cũng nói với chúng tôi những tròcòn lại không phải là thiên tài. Tôi về nhà hỏi bố định nghĩa của người về sựthông minh. Câu trả lời của người thật đơn giản. Người chỉ nói thế này:"thông minh là khả năng vượt trội để phân biệt mọi chuyện tốt hơn"Như biết tôi không hiểu nên người giải thích thêm. Người hỏi: "con cóbiết từ thể thao nghĩa là gì không ?""Chắc chắn con biết. Con khoái thể thao""Tốt. Có gì khác nhau giữa đá bóng, golF và lướt ván không?""Dĩ nhiên là có ạ. Có sự khác nhau rất lớn giữa các môn thể thao này.""Tốt. Nhũng sự khác nhau này được gọi là những sự phân biệt. "Ý bố lànhững sự phân biệt tương tự khác biệt ?"Bố tôi gật đầu."Cho nên con có thể kể ra càng nhiều sự khác biệt giữa sự vật gì đó thì concàng thông minh à ?" tôi tiếp tục hỏi."Đúng rồi,"bố tôi trả lời. "con giỏi thể thao hơn Andy... nhưng Andy họcgiỏi hơn con. Nghĩa là Andy học tốt nhất bằng cách đọc và con hoc tốt nhấtbằng cách làm. Vì thế Andy thấy thoải mái khi học trong lớp còn con thấythoải mái khi học ở sân vận động. Andy sẽ học lịch sử và khoa học nhanhchóng và con sẽ tiếp thu nhanh môn bóng chày và bóng đá."Tôi đứng lặng đi một lúc. Bố tôi để tôi đứng đó một hồi. Cuối cùng tôi tỉnhchí lại và nói: "cho nên con học bằng cách chơi còn Andy học bằng cách đọcsách."Một lần nữa bố tôi gật đầu.Tôi tiếp lời : "khi cô giáo con nói rằng Andy là một thiên tài, có nghĩa là cậuta giỏi hơn con trong việc học bằng cách đọc, còn con giỏi hơn trong việchọc bằng cách làm.""Ừ," bố tôi tán thành."Vậy con cần phải tìm những gì cần học thích hợp nhất với cách học củacon."Bố tôi gật đầu đồng ý. "Con vẫn cần phải học bằng cách đọc, nhưng có vẻnhư con sẽ học nhanh hơn bằng cách làm.Trên nhiều phương diện, Andy gặpvấn đề là cậu có thể đọc chứ không thể làm, cậu ta có thể thấy thực tế cuộcsống là một nơi khó thích nghi hơn con. Cậu vẫn giỏi khi còn ở trong môitrường khoa học và giáo dục. Và đó là lý do cậu chật vật khi ở ngoài sânbóng chày hoặc khi nói truyện với những đứa trẻ khác. Bố nghĩ thật tuyệt khicon và các bạn rủ cậu cùng vào đội bóng. Con sẽ dạy cho cậu những thứ màtrong sách giáo khoa không bao giờ dạy... những môn học và những kĩ năngcực kỳ quan trọng để thành công trong cuộc đời.""Andy là một người bạn tốt. Nhưng nó thích đọc sách hơn chơi bóng chày.Còn con thích chơi bóng chày hơn đọc sách. Nó thông minh hơn khi ở tronglớp, nhưng không có nghĩa là nó thông minh hơn con. IQ cao của nó cónghĩa là nó có tài học bằng mắt. Con cấn phải tìm cách phân biệt nhanh hơnđể con có thể học nhanh hơn... theo cách tốt nhất đối với con".NHÂN LÊN BẰNG CÁCH CHIA BANgười bố học thức của tôi nói: "Cũng như một tế bào sinh sản bằng cáchchia đôi... trí thông minh cũng vậy. Khi chúng ta chia một chủ đề ra làm 2,chúng ta đã làm tăng sự thông minh của mình lên. Nếu sau đó chúng ta lạichia, thì ta có bốn, và chí thông minh của chúng ta đã được nhân lên bốnlần... nhân lên bằng cách chia ra. 'Đó gọi là cách học lượng tử' chứ khôngphải 'cách học tuyến tính'. "Tôi gật đầu, như hiểu ra tôi nói: "Khi con chơi bòng chày lần đầu, con khôngbiết gì nhiều. Nhưng con mau chóng phát hiện ra sự khác nhau giữa đánhbóng, chạy về chỗ. Có phải đó là điều bố muốn nói trí thông minh của contăng lên bằng cách đưa ra những phân biệt tốt hơn?""Đúng vậy. Không phải con tự thấy mình tiến bộ khi con học nhiều hơnsao?""Rất đúng. Andy học rất giỏi nhưng cậu ta không thể chạm vào bóng.""Andy có thể biết sự khác nhau giữa chặn bóng và chạy về chỗ, nhưng nókhông thể thực hiện được cú nào cả.""Và đó là vấn đề với việc đánh giá một người chỉ thường qua việc học tậpxuất sắc của người đó. Thông thường người học xuất sắc không thành cônglắm trong cuộc sống thực tế.""Tại sao vậy ạ?" tôi hỏi."Đó là một câu hỏi hay mà bố không có câu trả lời. Bố nghĩ bởi vì nhữngnhà sư phạm chủ yếu chú trọng vào những kỹ năng trí tuệ chứ không phải kỹnăng thực hành. Bố cũng nghĩ là những nhà sư phạm phạt người ta vì sựphạm lỗi, và nếu con sự bị phạm lỗi, con sẽ không làm được gì cả. Chúng tađang ở trong hệ thống giáo dục chú trọng quá nhiều vào sự cần thiết của việcphải làm đúng và sợ bị sai. Chính sách đó đã ngăn cản người ta hành động.Tất cả những gì chúng ta học được là thông qua hành động. Ở trường đầynhững người có thể nói với con tất cả những gì con có thể biết về bóng chày,nhưng họ không thể chơi bóng chày được."CÓ BAO NHIÊU DẠNG TÀI NĂNG KHÁC NHAU?Đầu thập niên 80, trong quyển sách Frame ò Mind (Khung trí tuệ), HowardGardner đã xác định bảy dạng tài năng khác nhau trong lĩnh vực.1. Học tập: Đó là khả năng đọc viết bẩm sinh của một người, là một năng lựcquan trọng bởi vì nó là một trong những cách cơ bản nhất để con người thuthập và chia sẻ thông tin. Nhà báo, nhà văn, luật sư, giáo viên thường đượctrời ban cho dạng tài năng này.2. Tính toán: Là dạng tài năng liên quan đến dữ liệu số. Một nhà toán họchiển nhiên được trời ban tặng cho dạng tài năng này. Một kỹ sư được đào tạochính quy có thể cần phải giỏi ở cả hai dạng tài năng này.3. Không gian: Đây là dạng tài năng thường gặp ở những người có đầu ócsáng tạo, như nghệ sĩ, nhà thiết kế. Một kiến trúc sư giỏi phải có ba dạng tàinăng trên bởi vì nghề nghiệp của họ đòi hỏi cả từ ngữ, con số, và thiết kếsáng tạo.4. Thể lực: Đây là dạng tài năng thường gặp ở nhiều vận động viên và vũ sư.Nhiều người tuy không học giỏi ở trường nhưng có tài này. Nhiều lúc ngườicó tài này bị hút về hướng kinh doanh địa ốc hay máy móc. Họ có lẽ thíchcác sưởng mộc hay các lớp học nấu ăn. Nói cách khác, họ là những thiên tàikhi mắt thấy, tay chạm và làm mọi thứ. Một người thiết kế có thể cần có cảbốn dạng tài năng trên.5. Nội tâm: Dạng tài năng này thường được gọi là "Thông minh trong cảmxúc" (hay thông minh tâm hồn). Đó là những gì chúng ta tự nói với bản thân,như khi chúng ta sợ hay giận dữ. Thông thường, người ta không thành côngở một số mặt nào đó không phải vì thiếu kiến thức mà bởi vì họ sợ thất bại.Ví dụ, tôi biết nhiều người thông minh sáng láng, học thường đạt điểm caonhưng lại kém thành công trong cuộc sống, lý do là họ sợ phạm sai lầm haythất bại.Tôi hoàn toàn chắc chắn rằng hầu hết chúng ta đều đã trải nghiệm sức mạnhcủa cảm xúc vượt xa lý trí, đặc biệt khi chúng ta sợ hãi mất cả ý trí hoặcchúng ta nói điều gì đó mà chúng ta không nên nói.Tôi đồng ý rằng sự thông minh cảm xúc là một tài năng quan trọng nhấttrong tất cả các dạng tài năng tôi nói vậy là ví nội tâm là sự kiểm soát củachúng ta đối với những gì chúng ta nói với bản thân. Đó là tôi nói chuyệnvới chính tôi và bạn nói chuyện với chính bạn.6. Giao tế: Đây là dạng tài năng tìm thấy ở những người có tài ăn nói. Chẳnghạn như những nhà giao tế, các ngôi sao ca nhạc, nhà thuyết giáo, nhà chínhtrị, nghệ sĩ, người tiếp thị bán hàng và những người dẫn chương trình.7. Môi trường: Đây là dạng tài năng giúp gắn kết con người với mọi thứxung quanh họ. Dạng này thường có ở những nhà nông lớn, các nhà huấnluyện thú, các nhà địa hải dương học và những người quản lý công viên.Nếu chia nhỏ các dạng tài năng cơ bản trên bằng cách phân biệt rõ hơn, ta cóthể có đến hơn ba mươi dạng tài năng.NGƯỜI THẤT BẠI TRONG HỌC TẬPNgười nào học không giỏi ở trường, ngay cả khi họ rất chăm chỉ, thìthường không có tài học tập. Những người này không thể học bằng cáchngồi ì một chỗ, nghe giảng, hoặc đọc sách. Họ chắc chắn là có năng khiếutrong lĩnh vực khác.Bố ruột tôi rõ ràng có tài học tập, đó là lý do người có kỹ năng đọc, viết rấttốt và có IQ cao. Người cũng là một nhà giao tế tài năng.Còn người bố giàu lại có tài tính toán. Và người còn là một diễn giả rất giỏivà rất có tài giao tiếp. Người có hàng trăm nhân viên thích làm việc chongười. Người cũng không e ngại nói về rủi ro, điều đó có nghĩa là tài năngnội tâm của người cũng rất mạnh. Nói cách khác, người có khả năng tậpchung rất cao vào các chi tiết gắn liền với khả năng thấp nhận rủi ro trongđầu tư; và người có khả năng xây dựng các công ty mà người ta thích vàolàm.Người bố ruột của tôi tuy rất có tài, nhưng nỗi sợ bị thu lỗ tiền bạc chínhlà một điểm yếu của người. Khi người cố gắng bắt đầu sự nghiệp kinhdoanh, sau đó bị thua lỗ, người đau lòng và quay trở về đi làm công. Mộtđiều mà người chủ doanh nghiệp phải có, đặc biệt khi bắt tay xây dựng mộtdoanh nghiệp mà không có tiền là tài năng trong nội tâm.Người bị té ngã và biết đứng lên được gọi là người vững vàng, ngoan cườnghay quả quyết. Người giảm làm những điều mà người khác thấy kinh hãiđược gọi là có khí phách hay dũng cảm. Một người phạm sai lầm, nhưnggiám chấp nhận sai lầm đó và xin lỗi, được gọi là người khiêm tốn... đócũng là dạng tài năng khác.TẠI SAO CÓ NHỮNG NGƯỜI THÀNH CÔNG HƠN NGƯỜIKHÁC?Vào cuối thập niên 1930 một nghiên cứu trên những người thành đạtcủa viện Carnegie cho thấy, trình độ chuyên môn kỹ thuật chiếm đến 15%trong thành công của một người. Nói cách khác, một số tiến sỹ thành cônghơn những người khác không nhất thiết vì họ học trường nào hay học thôngminh đến đâu. Tất cả chúng ta đều biết người học giỏi ở trường và rất thôngminh, chưa hẳn đã thành công trong cuộc sống. Khi bạn nhìn vào 7 dạng tàinăng khác nhau, bạn có thấy có nhiều lý do khác nhau để một người thànhcông. Nói cách khác, bạn có thể phân biệt rõ nền tảng của sự thông minh.Một nghiên cứu khác được tiến hành trên 3000 ông chủ qua phỏng vấn trảlời câu hỏi: "Hai kỹ năng hàng đầu mà bạn tìm kiếm khi tuyển nhân viên làgì?". Sáu kỹ năng được đề cập nhiều nhất là: Thái độ tốt; kỹ năng giao tíêptốt; kinh nghiệm làm việc; những ý kiến của cơ quan cũ; những kỹ năngđược huấn luyện ra sao; tổng thời gian đến trường.Một lần nữa, thái đọ và kỹ năng giao tiếp lại được xếp cao hơn năng lực vềchuyên môn trong việc xác định một việc làm thành công.PHÁT HIỆN RA NĂNG KHIẾU CỦA BẠN VÀ TRỞ THÀNH MỘTNGƯỜI CÓ TÀI.Bố tôi biết rằng việc ngồi yên trong phòng, nghe giảng, đọc sách và đọcnhững môn mà không vận động cơ thể không phải là cách học tốt nhất củatôi. Người ta thường nói: "Ta không tin bất kỳ đứa con nào của ta sẽ học giỏiở trường". Người biết là tất cả trẻ con không học cùng một kiểu. Một ngườichị của tôi là hoạ sỹ tài ba, sắc sảo về màu sắc và bố cục. Bây giờ chị ấy làmviệc như một hoạ sỹ thương mại. Người chị khác của tôi là một nữ tu sĩ vàrất yêu thiên nhiên. Anh trai tôi là một học giả giỏi. Anh thích làm và họcvới hai bàn tay mình. Đưa anh một cái tua - vít là anh muốn .chữa chữa mọithứ. Anh cũng là một nhà giao tiếp tài ba, đó là lý do anh làm việc tại ngânhàng Máu. Anh thích trấn an những người bồn chồn lo lắng và đề nghĩ củahọ hiến máu để cứu người khác. Còn tôi tôi sẽ nói rằng nội tâm của tôi rất tốtđiều đó cho phép tôi vượt qua nỗi sự hãi và hành động. Đó là lý do tôithích làm một người phụ trách hãng buôn và một nhà đầu tư. Tôi đã học cáchthống trị nỗi sợ và chuyển chúng thành sự hào hứng.Bố tôi thông minh đủ để khuyến khích con mình nhận ra được năng khiếucủa ta và chọn cách học cho riêng chúng. Khi người phát hiện ra là tôi thựcsự quan tâm đến tiền bạc, chủ nghĩa tư bản và kinh tế học những môn màngười không ưa, người khuyến khích tôi tìm những thầy giáo có thể dạy tôinhững mà người không ưa, người khuyến khích tôi tìm nhưng thầy giáo cóthể dạy tôi nhưng môn đó. Vả dó là lý do ở tuổi nên chín, tôi bắt đầu học hỏitừ người bố giàu. Mặc dù người bố ruột của tôi tôn trọng người bố giàu,nhưng họ không đồng quan điểm với nhau trong nhiều vấn đề. Bố ruột tôibiết ràng nếu một đứa trẻ thích thú một môn học nào, thì đứa trẻ đó có cơ hộitốt hơn để phát hiện ra tài năng bẩm sinh của nó. Người cho phép tôi họcnhững môn tôi ưa thích mặc dù người không đặc biệt thích môn đó . Và khitôi không đạt điểm cao ở trường, người không buồn, mặc dù Người là mộtlãnh đạo trong ngành giáo dục.Người biết rằng mặc dù trường học là quan trọng, nhưng đó không phải lànơi tài năng của tôi đươc nhận ra. người biết nếu trẻ con học và làm những gìchúng ưa thích thì chúng sẽ nhận ra những tài năng của chúng và sẽ thànhcông. Người biết và nói chúng tôi thông minh, mặc dù chúng tôi thường bịđiểm thấp ở trường. là một nhà giáo có uy tín, Người biết rằng giáo dục thựcsự là làm bộc lộ lăng khiếu của trẻ ra, chứ không phải nhồi nhét thông tinvào.BẢO VỆ NĂNG KHIẾU CỦA CON BẠN.Bố tôi rất nghiêm túc trong viêc bảo vệ năng khiếu của tất cả những đứacon. Người biết rằng trường học chỉ phát hiện ra được năng khiếu giao tiếp.Người quan tâm đến tôi bởi vì tôi là một đứa trẻ hiếu động và ghét nhữngmôn học từ tư, chán ngắt. Người biết tôi có khẳ năng tập trung ngắn và sẽgặp rắc rối khi đi học. Vì những lý do đó, người khuyến khích tôi chơi thểthao và học hỏi ở người bố giàu. Người muốn tôi vẫn rất năng động và họcmột môn mà tôi rất hứng thú để đảm bảo sự tự tin của tôi, điều nay có liênquan mật thiết đến việc giữ cho năng khiếu của tôi nguyên vẹn. Người đã ápdụng như vậy với anh chị em tôi.Khi xem truyền hình nếu chúng ta cảm thấy chán, chúng ta chỉ việc nhấnnút và xem chương trình khác hứng thú hơn buồn thay, con cái chúng ta lạikhông có được cơ hội đó ở trường học.RÙA VÀ THỎBố tôi thích câu chuyện ngụ ngôn Rùa và Thỏ.Người thường nói với congái: "Có những bạn học ở trường thông minh, nhanh nhẹn hơn các con ở môtvài mặt nào đó. Nhưng không có nghĩa là họ dẫn đầu trước các con. Hãyluôn nhớ câu chuyện rùa và thỏ.Nếu các con học hành theo tiến độ của mìnhvà cứ học mãi thì con sẽ vượt qua mặt những kẻ học nhanh nhưng rồi ngưnglại. Đơn giản bởi vì một đứa trẻ có điểm cao ở trường không có nghĩa là đứatrẻ có cuộc sống. nên nhớ, nền giáo dục thật sự sẽ bắt đầu khi con ra trường."đó là cách khuyến khích của bố tôi để con cái trở thành người học suốt đờinhư người.IQ CỦA BẠN CÓ THỂ GIẢM.Tôi nghiệm ra rằng cuộc sống là một bài học phải học không ngừng.Cũng giống như một con thỏ nằm ngủ, nhiều người sẽ nằm ngủ sau khi ratrường. Trong cuộc sống thay đổi đến chóng mặt ngày nay, thái độ như vậyphải trả giá rất đắt. Hẵy kiểm tra lại công thức xác định IQ:Tuổi trí tuệIQ= x 100tuổi đờiBằng cách tính đó, IQ của bạn sẽ giảm vì tuổi đời của bạn mỗi năm mỗităng. Đó là lý do câu chuyện về rùa và thỏ của bố tôi luôn đúng. Khi bạn họpmặt bạn bè thời trung học, bạn luôn có thể nhận ra những con thỏ ngủ gậttrên đường. Rất nhiều lần họ đã là những sinh viên được bầu là "Tài năngtrẻ"... nhưng bây giờ họ đã không còn dược như vậy nữa. họ quên sự giáodục ngoài đời diễn ra sau khi ra trường.PHÁT HIỆN RA NĂNG KHIẾU CỦA CON BẠN"Con bạn là một thiên tài ". tôi nghĩ là vậy và tôi hy vọng bạn cũng nghĩ thế.Thực ra, có lẽ con bạn có nhiều năng khiếu khác nhau. Vấn đề ở chỗ, nềngiáo dục hiện tại của chúng ta chỉ phát hiện ra một dạng năng khiếu thôi. nếunăng khiếu của con bạn không phải là năng khiếu do giáo dục phát hiện, conbạn có thể cảm thấy ngu dốt ở trường thay vì thấy mình thông minh. tệ hạinhất là năng khiếu đó có thể bị lờ đi hoạc có thể bị cản trở phát huy trongnền giáo dục. Tôi biết có nhiều đứa trẻ bị làm cho cảm thấy kém thông minhbởi vì chúng bị so sánh với những đứa trẻ khác. Thay vì phát hiện ra từngnăng khiếu riêng của mỗi đứa trẻ thì chúng ta lại áp dụng một tiêu chuẩnchung về IQ cho mọi đứa trẻ. Trẻ con đi học với cảm giác mình không thôngminh. điều nay sẽ gây bất lợi lớn trong cuộc sống. điều quan trọng các bậcbố mẹ cần làm là xác định năng khiếu bẩm sinh của con mình ngay nhữngnăm tháng đầu đời, khuyến khích phát triển những năng khiếu đo, và bảo vệchúng khỏi "năng khiếu cào bằng " của nền giáo dục. Như bố của tôi từngnói với các con ."nền giáo dục của chúng ta được thiết kế để dạy trẻ connhưng buồn thay nó không được thiết kế để dạy tất cả mọi đứa trẻ."Khi người ta hỏi tôi có nghĩ tất cả mọi trẻ con đều thông minh không, tôiđáp: "Tôi chưa từng thấy đứa trẻ nào mà không háo hức tò mò học hỏi. tôichưa từng thấy đứa trẻ nào phải được bảo học đi học nói. Tôi chưa từng thấyđứa trẻ nào té ngã trong khi học đi mà lại không muốn đứng nên lại và nóitrong khi mặt úp suống sàn, 'Con lại thất bại nữa rồi. Con nghĩ là con khôngbao giờ học đi được.' Tôi chỉ thấy những đứa trẻ té lên té xuống nhưng cuốicùng vẫn đứng lên và bắt đầu đi đuợc , rồi sau đó còn chạy nữa. Trẻ con lànhững xinh linh bé bỏng có khả năng học hỏi rất cao. Tuy nhiên, tôi cũng đãgặp nột số đứa trẻ rất ngán trường học hoặc tức giận khi ra trường, hoặc ratrường với cẳm giác thất bại, hoặc ra trường với lời thề không bao giờ đi họcnữa ."Hiển nhiên, đối với những đứa trẻ này, chuyện gì đó đã xảy ra với sự yêuthích học hỏi tự nhiên của chúng từ khi sinh ra cho đến khi học song. ngườibố học thức của tôi đã nói: "Một công việc quan trọng nhất của các bậc chamẹ là phát hiện và phát huy năng khiếu của con mình và giữ lòng đam mêhọc hỏi của nó sống mãi, dặc biệt nếu đứa trẻ đó không thích trường học."Nếu bố tôi đã không làm vậy, có lẽ tôi đã ra trường trước khi tốt nghiệp từlâu rồi. Người đã giữ cho ngọn lửa học tập của tôi cháy mãi, và luôn tìmcách khuyến khích tôi phát triển năng khiếu của mình. Tôi đã ở lại trường,mặc dù tôi ghét trường học!Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thu NhiChương 3Cho con sức mạnh trước khi cho con tiềnMột ngày nọ, đứa bạn cùng lớp -Richie mời tôi đến nghỉ cuối tuần tại nhànghỉ ở bãi biển của gia đình nó. Tôi cảm động lắm, Richie là một những đứagiàu nhất lớp, và ai cũng muốn kết bạn với nó. Và tôi lại may mắn nhậnđược lời mời đến nhà nghỉ bờ biển của nó, trên mảnh đất riêng cách nhà tôikhoảng 45km.Mẹ giúp tôi chuẩn bị hành lý và cảm ơn bố mẹ của Richie có du thuyềnriêng và rất nhiều đồ chơi hiện đại. Chúng tôi chơi từ sáng đến tối. Lúc bốmẹ Richie đưa tôi về nhà lại, da tôi đã rám nắng, lòng phấn khởi và đầy cảmkích.Mấy hôm sau, ở đâu tôi cũng cứ huyên thuyên về những ngày cuối tuầnđó. Tôi kể về những trò chơi, những món đồ chơi, chiếc du thuyền, nhữngmón ăn ngon, và ngôi nhà tuyệt đẹp ven biển. Đến ngày thứ tư cả nhà tôingán đến tận cổ khi nghe những chuyện đó. Tối thứ năm, tôi hỏi bố mẹ xemchúng tôi có thể mua một ngôi nhà ngoài bãi biển gần nhà của Richie không.chỉ có thế mà bố tôi nổi dận lôi đình "Bốn ngày nay, tất cả những gì cả nhànghe được là mấy ngày nghỉ cuối tuần của con ở nhà nghỉ ngoài bãi biển củanhà Richie. Ta mệt mỏi vì nghe ba cái thứ đó rồi. bây giờ con muốn chúng tamua một ngôi nhà bãi biển. Con nghĩ bộ ta in ra tiền hả? ta chỉ có khả năngthanh toán hết hoá đơn và giữ cho cả nhà còn cơm để mà ăn.Ta còng lưnglàm lụng suốt ngày cho cả nhà có đủ cơm ăn áo mặc và thanh toán hết hoáđơn tính tiền hàng tháng. Nếu con muốn sống như Richie thì sao không quaở bên đó luân đi?"Khuya đó, mẹ rón rén vào phòng tôi. Trên tay mẹ là một trồng phong bì.Ghé ngồi xuống giường tôi, bà nói: "bố con đang căng thẳng về tài chính."Tôi nằm đó trong bóng đêm, rối tung vi những cảm giác lẫn lộn và ngướcnhìn mẹ. là đứa bé mới chín tuổi, tôi đã buồn, sốc, giận, và thất vọng. Tôikhông có ý chọc giận bố. Tôi biết chúng tôi đang trong giai đoạn khó khănvề kinh tế. Tôi chỉ muốn chia sẻ một chút với cả nhà về liềm hạnh phúc củatôi và về bức tranh của một cuộc sống tốt đẹp... một cuộc sống mà tiền bạccó thể đem lại... một cuộc sống mà có lẽ chúng tôi cũng khao khát đạt được.Mẹ bắt đầu cho tôi xem những hoá đơn, rất nhiều con số được đánh dấuđỏ. "Chúng ta đã rút quá số tiền gửi trong ngân hàng, những hoá đơn nàychưa thanh toán và còn một số hoá đơn đã trễ hạn hai tháng.""Tại sao:"Tôi hỏi, gần như nài nỉ một sự giải thích nào đó. "Chúng ta xài quánhiều, nhưng bố con lại không kiếm ra nhiều tiền đến thế. Và mẹ của bố, bànội con, lại đề nghị chúng ta gửi tiền để giúp đỡ họ. bố con vừa nhận đượcthư hôm nay, và bố con rất lo lắng vì chúng ta cũng đang gặp khó khăn.Chúng ta không thể trả nổi những thứ ma bố mẹ Richie có thể trả.""Nhưng tại sao?""Mẹ không biết tại sao. Mẹ chỉ biết chúng ta không thể trả nổi những thứnhư họ. Chúng ta không giàu như họ. Bây giờ thì nhắm mắt và ngủ đicon.Ngày mai con phải đi học rồi, và con cần phải học thật giỏi nếu conmuốn thành công trong cuộc sống. Nếu con có học vấn cao thì con có thểgiàu như bố mẹ Richie.""Nhưng bố có học vấn cao, mẹ cũng có học vấn cao," tôi cãi lại. "vậy tại saochúng ta không giàu? tất cả những gì chúng ta có là một đống hoá đơn chưatrả nổi. con không hiểu nổi.""Đừng bận tâm, con yêu. Đừng lo nghĩ về tiền bạc. Bố mẹ sẽ giải quyết vấnđề tiền bạc. Sáng mai con phải đi học, nên con cần phải ngon giấc tối nay."Lúc bấy giờ tôi chín tuổi và gặp đứa bạn học như Richie, tôi biết đó là sựkhác biệt lớn giũa gia đình tôi và nhiều gia đình của cácc bạn học. Trong dạycon làm giàu tập 1, thật may là tôi được học ở trường tiểu học của những đứatrẻ giàu thay vì trường tiểu học của những đứa trẻ nghèo hay trung lưu. Cónhững đứa bạn con nhà giàu trong khi gia đình mình nợ ngập đầu, và ở vàođộ tuổi nhạy cảm đó, nhận thức này trở thành một bước ngoặc trong đời tôi.CÓ PHẢI CẦN CÓ TIỀN MỚI LÀM RA TIỀN KHÔNG?Một trong những câu hỏi thưòng xuyên nhất mà tôi nhân được là : "cóphải cần có tiền mới làm ra tiền không?"Câu trả lời của tôi là: "Không, không phải vậy.Tiền bạc đến từ ý tưởngcủa bạn bởi vì tiền bạc chỉ là ý tưởng."Một câu hỏi khác là: "Tôi đầu tư thế nào nếu tôi không có tiền? Làm sao tôicó thể đầu tư khi thậm chí tôi không thể trả nổi những hoá đơn của mình ?"Tôi biết rằng với nhiều người câu trả lời của tôi là không thoả mãn, trong khihọ đang tìm kiếm những câu trả lòi về cách nhanh chóng kiém một vài đồngbạc để họ có thể đầu tư và tiến lên trong đời. tôi muốn người ta biết rằng họcó quyền lực và khả năng để có tiền như ý muốn... nếu họ muốn và sứcmạnh đó không có trong tiền bạc, không có ở bên ngoài con người họ. sứcmạnh đó có trong ý tưởng của họ... sức mạnh của ý tưởng. đáng mừng làchuyện đó không cần dùng đến tiền bạc... nó chỉ cần sự sẵn lòng thay đổimột vài ý tưởng, và bạn có thể đạt được sức mạnh và tiền bạc, thay vì để chotiền bạc khống chế bạn.Người bố giàu của tôi thương nói: "người ta nghèo vì họ có những ýtưởng nghèo. hầu hết những người nghèo có ý tưởng về tiền bạc và cuộcsống tư bố mẹ của họ. vì chúng ta không được dạy dỗ gi cả về tiền bạc ởtrường học, nên ý tưởng về tiền bạc được chuyền tư bố mẹ sang con cái, quanhiều thế hệ. "Mặc dù lúc đó tôi không hiểu tại sao nhà Richie giàu hơn nhà tôi, nhưng mấynăm sau thì tôi hiểu ra. nhả Richie biết cách bắt tiền làm viêc cho họ, và họchuyền lại kiến thức đó cho con cái. Richie vẫn đang rất giàu và sẽ còn giàunữa. Ngày nay, bất cứ khi nào chúng tôi gặp lại nhau chúng tôi vẫn là nhữngngười bạn thân thiết nhất , và đã hơn bốn mươi năm kể từ khi chúng tôi kếtbạn vơi nhau. Thường 5 năm chúng tôi mới gặp nhau một lần, thế mà cứ nhưlà mới gặp nhau hôm qua vậy. Bây giờ tôi đã hiểu tại sao nhà cậu ấy giàuhơn nhà tôi; tôi thấy cậu chuyền đạt lại kiến thức đó cho con mình. Nhưngkhông những chuyền lại cách "kiếm tiền", cậu còn chuyền đạt lại sức mạnhvề tiền bạc. và đó là sức mạnh về tiên bạc... chứ không chỉ tiền, khiến ngườita giàu có. sức mạnh về tiền bạc - đó là điều mà tôi muốn quyển sách nàychuyền đạt lại cho bạn để bạn có thể chuyền đạt lai cho con cháu.NGUỜI GIÀU KHÔNG CẦN TIỀN.Mặc dù người bố giàu cho những đứa con khác của người một khoản tiền,nhưng người không cho MiKe đồng nào cả, và người không trả tiền khôngcho chúng tôi khi chúng tôi làm việc cho người. Người nói: "cho một đứa trẻtiền, đó là con đã dạy nó làm việc cho đồng tiền thay vì học cách làm rađồng tiền."Bây giờ tôi không nói là bạn nên bắt con minh làm việc không công. Và tôicũng không nói là đừng cho bọn trẻ tiền.tôi sẽ không ngớ ngẩn đến độ bảobạn nói với con của bạn những gì, vì rằng mỗi đứa trẻ mỗi khác và mỗi nhàmỗi cảnh. Điều tôi đang nói là tiền bạc đên tù ý tưởng. Có một câu nói rấtquen thuộc là: "Một cuộc hành trình hàng ngàn dặm bắt đầu bằng một bướcchân đơn giản." một câu nói chính xác hơn sẽ là: "Một cuộc hành trình hàngngàn dặm băt đầu bằng ý tưởng tạo nên cuộc hành trình ." Đối với tiền bạc,nhiều người bắt đầu cuộc hành trình trong đời họ bằng những ý tưởng nghèonàn hoặc nhưng ý tưởng hạn chế họ sau này trong cuộc đời.KHI NÀO BẠN DẠY CON VỀ TIÊN BẠC?Tôi thường được hỏi: "Ở độ tưổi nào thì tôi nên bắt đầu dạy con về tiềnbạc?"Câu trả lời của tôi là: "khi con bạn bắt đầu quan tâm đến tiền."Tôi có mộtngười bạn có đứa con 5 tuổi. Giả dụ tôi có một tờ 5 đôla hoặc một tờ 20 đôlavà hỏi thằng bé: "con muốn cái nào?" thì thằng bé sẽ chọn cái nào?Người tôihỏi luôn trả lời không chút ngập ngừng: "tờ 20 đôla."Tôi đáp lại: "Chínhxác, thậm chí một đứa trẻ 5 tuổi cũng hiểu sự khác biệt giữa một tờ 5 đôla và20 đôla."Người bố giảu lấy 10 cent mỗi giờ cho việc dạy tôi cách làm giàu. Người đãkhông làm điều đó chỉ để dạy tôi chuyện tiền nong. Tôi yêu cầu được họclàm giàu, tôi không chỉ muốn học về tiền nong. Nếu đứa trẻ không thật sựmuốn học làm giàu, thì hiển nhiên bài học nên khác đi. một trong những lýdo mà người bố giàu cho những đứa con khác tiền tiêu là vì những đứa trẻcon đó không quan tâm đến chuyện làm giàu, nên người đã dạy họ những bàihọc khác về tiền. Mặc dù những bài học khác nhau, người vẫn dạy họ cóđược sức mạnh về tiền bạc thay vì phí cả đời chạy theo nhu cầu về tiền bạc.Người đã nói: "Con càng nhuềi tiền bao nhiêu thì con càng ít sức mạnh bấynhiêu."GIỮA CHÍN TUỔI VÀ MƯỜI LĂM TUỔINhiều nhà tâm lý giáo dục đã nói với tôi rằng lứa tuổi từ 9 đến 15 tuổirất quan trọng trong sự phát triển của một đứa trẻ. Tôi không phải là mộtchuyên gia về sự phát triển của trẻ em cho nên hãy xem những lời của tôinhư những hướng dẫn chung chung chớ đừng xem đó như một kinh nghệmchuyên môn. Một chuyên gia từng tiếp súc đã nói rằng ở khoảng 9 tuổi, trẻcon thường phá vỡ một số điều mà bố mẹ áp đặt và tự tìm cho mình một conđường riêng. Tôi biết rằng điều đó đúng với tôi bởi vì năm nên 9, tôi bắt đầulàm việc với người bố giàu. Tôi muốn thoát khỏi thế giới thực tại của bố mẹtôi, nên thế tôi cần một cá tính mới.Một chuyên gia khác đã nói rằng ở độ tuổi này, trẻ con phát triển nhữnggì mà chúng gọi là "phương pháp để thành công". Đó chính là ý tưởng củamột đứa trẻ về cách mà sẽ tồn tại tốt nhất và thành công. Nói cách khác, nếumột đứa trẻ nghĩ rằng nó học giỏi ở trường và tốt nghiệp danh dự nếu mộtđứa trẻ không học giỏi ở trường hoặc không thích trường học, đứa trẻ có thểtìm một phương pháp khác.Chuyên gia này cũng nêu một số điểm đáng chú ý về phương pháp để thànhcông, rằng mâu thuẫn giữa bố mẹ và con cái bắt đầu khi phương pháp đểthành công của mỗi đứa trẻ không giống với của bố mẹ. Và những vấn đề giađình nảy sinh khi các bậc bố mẹ bắt đầu áp đặt phương pháp của họ lên contrẻ mà không tôn trọng phương pháp của con. Bố mẹ trước tiên cần phảinắng nghe kỹ lưỡng phương pháp để thành công của con mình.Chuyên gia này cũng rằng nhiều người lớn gặp rắc rối lúc về già khi họnhận ra rằng những phương pháp mà họ đặt ra cho bon trẻ không thành côngđối với họ nữa. Nhiều người lớn sau đó đã thay đổi công việc hoặc nghềnghiệp. một số khác thì tiếp tục cố gắng làm cho phương pháp cửa mình cóhiệu lục trở lại. còn nhưng người khác thất vọng, nghĩ là mình đã thất bạitrong cuộc đời, thay vì nhận ra phương pháp để thành công của minh đãkhông còn phù hợp nữa. Nói cách khác, người ta thường hạnh phúc nếuphương pháp của mình thành công. Người ta thường thấy bât hạnh với cuộcsống nếu cảm thấy mệt mỏi vì phương pháp của mình, hoặc phương pháp đókhông còn phù hợp nữa, hoặc phương pháp của mình không đạt được.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thu NhiChương 4Nếu con muốn giàu thì con phải làm bài tập ở nhàCả bố mẹ tôi và bố mẹ Mike đều không ngừng nhắc nhở chúng tôi làm bàitập ở nhà. Một lần nữa, sự khác biệt ở chỗ họ không đòi hỏi phải làm cùngloại bài tập."Con làm bài tập ở nhà chưa?" mẹ tôi hỏi.T"Con sẽ làm ngay khi chơi xong trò này.""Con chơi đủ rồi đấy! Giờ thì nghỉ đi và cầm sách vở xem. Nếu con khôngđạt điểm cao thì con sẽ không vào đại học được, rồi họ làm sao kiếm đượcviệc làm tốt nổi?""Dạ, dạ. Con sẽ nghỉ chơi nhưng mà để con mua thêm một khách sạn nữa."Nghe lời mẹ và ngưng chơi ngay đi. Bố biết con thích chơi nhưng đến lúccon phải học rồi."Đó là giọng của bố tôi, nghe có vẻ không vui. Tôi biết tôi phải dừng ngaythay vì năn nỉ. Điều này khiến tôi mất mấy ngôi nhà xanh be bé, và tài sảnkhiến tôi tích góp khi chơi. Tôi sắp sửa thao tác đúng được một dãy phố.Nhưng tôi biết bố tôi nói đúng. Tôi sẽ có một tiết kiểm tra vào ngày mai màtôi chưa học gì cả.Đó là cái thời tôi hoàn toàn bị cờ tỉ phú mê hoặc. Tôi chơi trò đó từ năm támtuổi cjp đến năm mười bốn tuổi, khi tôi bắt đầu chơi bóng cho đội của trườngtrung học. Mặc dù không còng chơi cờ tỉ phú như trước nữa, nhưng khôngbao giờ tôi bị mất lòng đam mê vào nó, và một khi tôi đã đủ lớn, tôi bắt đầuchơi trò đó ngoài đời thật.XÂY NHỮNG TOÀ NHÀ TỪ NGƯỜI BỐ GIÀU CỦA TÔISau khi có nhận thức mạnh mẽ và đúng đắn, một trong những toà nhà quantrọng nhất để đi đến sự giàu có là bài tập ở nhà.Có nhiều buổi thứ bảy, thay vì rong chơi cùng bạn bè hay chơi môn thể thaonào đó thì tôi ngồi lại văn phòng của người bố giàu, học ngóc ngách của việcđiều hành công việc kinh doanh và những kỹ năng cần thiết để trở thành mộtnhà đầu tư.Một hôm, người bố giàu hỏi Mike và tôi: "Các con có biết tại sao ta sẽ luôngiàu hơn những người làm việc cho ta không?"Mike ngồi phỗng người ra một lúc, rà soát trong đầu để tìm câu trả lời xácđáng nhất. Cuối cùng, tôi đánh bạo trình bày câu trả lời mà tôi nghĩ là hiểnnhiên. "Bởi vì bố làm ra nhiều tiền hơn họ", tôi nói"Ừ, Mike nói, gật đầu tán thành." Bố làm chủ công ty, và bố quyết định trảlương cho bố bao nhiêu và họ bao nhiêu."Người bố giàu lắc lư người trên ghế, mỉm cười. "Được đúng là ta quyết địnhtrả lương cho mỗi người bao nhiêu. Nhưng sự thật là ta được trả lương thấphơn nhân viên của ta."Cả Mike và tôi nhìn người bố giàu sửng sốt. "Nếu bố làm chủ công việc kinhdoanh này, htì sao lại có nhân viên nào được trả lương hơn bố được?" Mikehỏi.Người đáp: "Bởi vì khi con mới khởi nghiệp, tiền mặt luôn eo hẹp, và ngườichủ thường là người cuối cùng được lãnh lương.""Ý bố là nhân viên luôn là người được lãnh lương trước tiên?" Mike hỏi.Người bố giàu gật đầu. "Đúng như vậy. Và không chỉ họ lãnh lương trướctiên mà họ còn lãnh lương trước ta.""Nhưng tại sao lại như vậy?" tôi hỏi. "Tại sao lại làm chủ một doanh nghiệpnếu bố lãnh lương sau cùng và bết bát nhất?""Bởi vì đó là những gì một chủ doanh nghiệp thường cần phải làm trước tiênnếu anh ta muốn xây dựng một doanh nghiệp thành công.""Điều đó thật là vô lý," tôi đáp. "Bố hãy cho con biết tại sao bố làm như vậyđi?""Bởi vì những nhân viên làm việc vì tiền, và ta làm việc để xây dựng một tàisản.""Cho nên khi doanh nghiệp này phát triển hơn. Lương của bố tăng lên?""Có thể đúng hoặc không. Ta nói điều này bởi vì ta muốn các con biết đượcsự khác biệt giữa tiền và tài sản. Ta có thể hoặc không tự trả lương cho mìnhcao hơn về sau, và ta không làm lụng cực khổ vì tiền lương. Ta làm việc đểxây dựng cột tài sản tăng về mặt giá trị. Có lẽ ngày nào đó ta bán doanhnghiệp này lấy hàng triệu đô la, hoặc một ngày nào đó ta sẽ thuê một chủtịch điều hành nó cho ta, và ta xây dựng doanh nghiệp khác.""Vậy là đối với bố, xây dựng một doanh nghiệp là xây dựng cột tài sản. Vàtài sản đối với bố quan trọng hơn là tiền bạc," tôi nói, cố hết sức hiểu đượcsực khác biệt tài sản và tiền bạc."Đúng rồi. Và đó là lý do thứ hai ta lãnh lương ít hơn là vì ta đã có nhữngnguồn thu nhập khác.""Ý bố là bố có tiền từ những tài sản khác?"Một lẫn nữa người bố giàu lại gật đầu, "Và đó là lý do ta luôn hỏi các concâu hỏi đầu tiên, tại sao ta luôn giàu hơn nhân viên ta, bất chấp những aikiếm tiền nhiều nhất từ lương? Ta đang cố hết sức dạy các con một bài họcquan trọng.""Bố học gì vậy?""Bài học là, con không làm giàu ở chỗ làm. Con làm giàu ở nhà""Con không hiểu," tôi than. "Ý bố là gì, bố làm giàu ở nhà sao?""Ừ, ở chỗ làm con kiếm tiền. Và ở nhà con quyết định con sẽ làm gì với sốtiền của con. Con làm gì với số tiền của con sau khi con kiếm ra nó sẽ làmcon giàu hay nghèo.""Nó giống như bài tập con làm ở nhà," Mike nói."Ừ, đúng như thế! Đó là từ ta muốn gọi. Ta gọi việc làm giàu là làm bài tậpở nhà""Nhưng bố con đem một đống bài tập ở nhà," tôi nói nhắn nhủ như thế. "Mànhà con có giàu đâu?""Ừ, bố con đem công việc về nhà, nhưng ông thực sự không làm bài tập ởnhà của ông. Cũng giống như mẹ con làm việc nhà... đó không phải là dạngbài tập mà ta muốn nói.""Hay làm việc vườn," tôi gật đầu."Ừ có sự khác nhau việc làm vườn, những bài tập con đem về nhà làm, vàcông việc bố đem về nhà làm." Rồi người bố giàu nói cho tôi điều tôi khôngbao giờ quên: "Sực khác nhau cơ bản giữa người giàu, nghèo và trung lưu làhọ làm gì trong lúc rảnh.""Thời gian rảnh của họ," tôi nói với giọng hồ nghi. "Ý bố là gì"Người mỉm cười với Mike và tôi một lúc, rồi hỏi: "Các con biết công việckinh doanh khách sạn này từ đâu? Các con nghĩ rằng doanh nghiệp này từtrên trời rơi xuống không?""Không," Mike nói: "Bố mẹ bắt đầu doanh nghiệp này từ bàn ăn nhà ta. Đólà nơi tất cả mọi doanh nghiệp của bố bắt đầu kinh doanh mấy năm trướcđúng không?"Mike gật đầu: "Dạ con nhớ. Đó là ngày tháng khó khăn của gia đình nhà ta.Chúng ta có quá ít tiền.""Và hiện nay chúng ta đã có bao nhiêu cửa hàng rồi?""Chúng ta có năm.""Và có bao nhiêu khách sạn?""Bảy ạ!"Khi ngồi nghe, tôi bắt đầu hiểu một chút về những sự phân biệt mới mẻ."Cho nên lý do khiến bố kiếm tiền ít hơn từ khách sạn này là bố có thu nhậptừ doanh nghiệp khác?""Đó là một phần của câu trả lời. Phần còn lại trong bàn cờ tỷ phú. Các conhiểu biết rằng cờ tỷ phú là bài tập tốt nhất mà con phải làm.""Cờ tỉ phú ư?" tôi mỉm cười hỏi. Tôi có thể vẫn nghe thấy giọng mẹ tôi bảotôi dẹp bàn cờ đi để làm bài tập ở nhà. "Ý bố là sao, cờ tỷ phú là bài tập ởnhà ư?""Để ta cho con thấy," người bố giàu vừa nói vừa mở trò chơi được ưa thíchnhất trên thế giới. "Điều gì xảy ra khi con đi được một vòng?""Con kiếm được 200 $," tôi đáp."Nên mỗi khi con đi được một vòng, cũng giống như con tích góp tiềnlương. Đúng không?""Dạ. Con đoán vậy," Mike nói."Và để thắng cuộc, các con phải làm gì?" người bố giàu hỏi."Con phải mua bán bất động sản," tôi nói."Đúng vậy. Và mua bất động sản là bài tập ở nhà của con. Đó là điều khiếncon giàu lên chứ không phải tiền lương."Mike và tôi ngồi im một lúc lâu. Cuối cùng tôi đánh bạo hỏi một câu: "Cóphải bố đang nói tiền lương cao không làm cho bố giàu?""Đúng rồi. Tiền lương không làm cho bạn giàu. Chính việc con làm với tiềnlương mới làm cho con giàu, nghèo hay trung lưu.""Con không hiểu," tôi nói: "Bố con luôn nói rằng nếu bố được tăng lươngcao hơn, thì nhà con sẽ giàu.""Và đó là điều mà mọi người đều nghĩ. Nhưng thực tế người ta càng kiếmđược nhiều tiền thì họ càng lún sâu vào nợ nần. Cho nên họ làm việc cật lựchơn.""Tại sao thế ạ?" Tôi hỏi."Chính vì những gì con làm ở nhà, làm trong thời gian rảnh. Hầu hết mọingười có một kế hoạch nghèo nàn hoặc một công thức nghèo nàn đối với tiềnbạc của họ sau khi họ kiếm được.""Vậy thì ta phải tìm công thức hay nhất để làm giàu được tìm thấy ngay trênbàn cở tỷ phú," người bố giàu nói, chỉ vào bàn cờ."Công thức nào cơ?" tôi hỏi."Được làm sao con chơi thắng?""Con mua một vài hecta bất động sản, rồi con bắt đầu đặt những ngôi nhàlên đó," Mike trả lời."Bao nhiêu ngôi nhà?""Bốn ạ," tôi nói. "Bốn ngôi nhà màu xanh.""Tốt! và sau khi con đã có bốn ngôi nhà xanh, con làm gì nữa?""Con đổi bốn ngôi nhà xanh lấy một khách sạn màu đỏ," tôi nói."Và đó là một trong những công thức để giàu to. Ngay tại đây, trên bàn cờ tỷphú, con có một trong những công thức làm giàu trên thế giới. Đó là mộtcông thức mà nhiều người làm theo để giàu hơn cả giấc mơ hoang đườngnhất của họ.""Bố đang đùa với con," tôi nóivới một chút hồ nghi. "Không thể đơn giảnnhư thế được.""Đơn giản như vậy đó," người bố giàu xác nhận. "Ta đã kiếm tiền trongnhiều năm từ công việc kinh doanh của ta và chỉ mua bất động sản. Rồi việcta làm là sống hẳn bằng thu nhập từ bất động sản và tiếp tục xây dựng doanhnghiệp. Ta càng kiếm được nhiều tiền từ doanh nghiệp thì ta càng đầu tư vàobất động sản. Đó là công thức làm giàu cho nhiều người.""Vậy nếu nó đơn giản như vậy, tại sao người ta không đầu tư bắt chước đi?"Mike hỏi."Bởi vì họ không làm bài tập ở nhà của họ," người bố giàu đáp."Không," người bố giàu nói. "Nhưng nó là công thức rất hay giúp nhiềungười làm giàu hàng thế kỷ nay. Nó đúng với vua chúa, và ngày nay nó vẫnđúng. Chỉ có điều khác biệt là con không cần là quý tộc mới làm chỉ đượcbất động sản.""Cho nên bố đã chơi cờ tỉ phú ngoài đời thực? Mike hỏi.Người bố giàu gật đầu. "Nhiều năm trước, khi ta còn là một cậu bé chơi cờtỉ phú, ta quyết định rằng kế hoạch làm giàu của ta là xây dựng doanh nghiệpvà rồi lấy doanh nghiệp mua bất động sản. Và đó là tất cả những gì người talàm. Thậm chí khi chúng ta có rất ít tiền, ta vẫn mua được bất động sản.""Có nhất thiết là mua bất động sản không?" tôi hỏi."Không. Nhưng khi con lớn lên và bắt đầu hiểu sức mạnh của các tập đoànvà luật thuế, con sẽ không hiểu tại sao bất động sản là một trong những mónhời nhất.""Bố còn có thể đầu tư vào đâu nữa?" Mike hỏi."Nhiều người thích cổ phiếu và trái phiếu.""Bố có trái phiếu không?" tôi hỏi."Dĩ nhiên là có rồi. Nhưng vẫn có nhiều bất động sản hơn.""Tại sao?" tôi hỏi."Tại vì ngân hàng của ta sẽ cho ta vay tiền để mua bất động sản nhưng lạinhăn nhó"khó khăn khi cho ta vay để mua cổ phiếu.Cho nên ta có thể nhântiền của mình lên tốt hơn bằng bất động sản ,và luật thuế ưu ái cho bất độngsản hơn .Nhưng chúng ta đang gú lại điểm mấu chốt.,,"Điểm mấu chốt là gì ạ'' tôi hỏi."Điểm mấu chốt là,con làm giàu là ở nhà chú không phải ở chỗ làm.Ta thựcsự muốn các con hiểu điều đó.Ta không quan tâm các con mua bất động sảnhay cổ phiếu, trái phiếu hay xây dựng một doanh nghiệp. Ta chỉ quan tâm làcác con hiểu được hầu hết mọi người không làm giàu ở chỗ làm. Họ làmgiàu ở nhà bằng cách làm bài tập ở nhà của họ"."Con đã hiểu rồi" tôi nói."Vậy khi bố xong việc ở khách sạn tại đây thì bố đi đâu tiếp""Rất vui vì con đã hỏi" người bố giàu nói. "Đi thôi. Hãy ra xe và chờ ta lấyxe nhé ta sẽ cho con thấy nơi ta đến sau khi xong công việc"Mấy phút sau, chúng tôi đến một vùng đất rộng với ngôi nhà xây cạnh nhau."Đây là 20 mẫu anh (khoảng 8hects) bất động sản cơ bản của ta"."Bất động sản cơ bản?" Tôi bộp chộp hỏi. Có lẽ tôi mới 20 tuổi, nhưng tôinhìn là biết một khu cho thuê giá thấp. "Chỗ này thật kinh khủng.""Được, để ta giải thích cho con nghe. Hãy nghĩ những ngôi nhà này nhưnhững ngôi nhà màu xanh trong nhà tỉ phú. Các con thấy chưa."Mike và tôi chầm chậm gật đầu cố hết sức mường tượng ra. Những ngôi nhàkhông gọn gàng sạch sẽ như những ngôi nhà trong bàn cờ. "Vậy nhữngkhách sạn màu đỏ đâu". Chúng tôi gần như đồng thanh hỏi.Rồi sẽ có. Nhưng nó không phải là một khách sạn màu đỏ. Mấy năm nữa thịtrấn nhỏ bé của ta sẽ phát triển theo hướng này. Thành phố đã thông báo kếhoạch xây dựng một sân bay ở đầu kia ở mảnh đất này.Cho lên những ngôi nhà và mảnh đất này sẽ nằm giữa thị trấn và sân bay.Con hiểu ra rồi. Rồi khi thời điểm đến ta sẽ phá tất cả ngôi nhà cho thuê nàyra và chuyển mảnh đất này thành khu công nghiệp nhẹ. Và rồi ta sẽ kiểmsoát một trong mảnh đất giá trị của thị trấn này."Rồi bố sẽ làm gì".Ta sẽ theo công thức giống như vậy. Ta sẽ mua thêm những ngôi nhà màuxanh và khi thời điểm đến chuyển chúng thành khách sạn màu đỏ hoặc mộtkhu công nghiệp nhẹ hoặc một khu dân cư hoặc bất cứ thứ gì mà thành phốcần vào lúc đó. Ta không phải là người thông thái lắm, nhưng ta biết cáchtheo đuổi một kế hoạch thành công. Ta làm việc vất vả, và làm bài tập ở nhàcủa mình."Khi Mike và tôi mười hai tuổi, người bố giàu bắt đầu trở thành một trongnhững người giàu nhất Hawaii. Không tẩu được mảnh đất công nghiệp đó,Người bố giàu còn tậu được cả một mảnh đất ở bãi biển, bằng cách áp dụngcông thức giống như vậy. Ở tuổi 34, người đã chuyển tiếng tăm một doanhnhân không tiếng tăm thành một doanh nhân giàu có, đầy quyền lực.Trong cuốn tập 1, bài học làm giàu của người bố giàu là không làm việc vìtiền, thay vào đó người bố giàu bắt đồng tiền làm việc vì mình. Tôi cũng đãbiết về Ray Kroc, người sáng lập tập đoàn MacDonald's, người đã phát biểu:"Tôi không ở trong ngành kinh doanh hamburger. Công việc của tôi là bấtđộng sản. "Như một thằng nhóc nhỏ tuổi, tôi sẽ luôn nhớ tác động của việcso sánh bài học về bàn cờ tỷ phú với bài học trong cuộc đời thực đến ngườibố giàu và nhiều người khác. Sự giàu có của họ thực sự đạt được từ những gìngười bố giàu gọi là "làm bài tập ở nhà của họ". Đối với tôi, ý tưởng giàu cóđạt được ở nhà chứ không phải ở chỗ làm là một bài học từ người bố giàu.Bố ruột tôi đã đem về nhà hàng đống công việc của cơ quan, nhưng người đãlàm rất ít bài tập ở nhà.Khi tôi từ Việt Nam về năm 1973, tôi lập tức đăng ký một khoá học đầu tưbất động sản mà tôi thấy quảng cáo trên Tivi. Học phí 385 đô la. Khoá họcđó làm cho vợ chồng tôi thành tỷ phú, và thu nhập từ bất động sản mà chúngta đã mua bằng cách sử dụng công thức mà khoá học đó dạy đã đem lại chochúng tôi sự tự do.Vợ chồng tôi không cần phải làm việc nữa vì có thu nhập cố định từ việc đầutư vào bất động sản. Cho nên khoá học 385 đô la đó đã trả lại cho tôi nhữngthứ còn quan trọng hơn tiền bạc. Thông tin thu được từ khóa học đó đã đemlại cho vợ chồng tôi những thứ còn quan trọng hơn là công việc an phận thủthường. Nó đã đem lại cho chúng ta sự đảm bảo và tự do về tài chính. Chúngtôi làm việc vất vả tại chỗ làm và chúng tôi cũng làm bào tập ở nhà củamình.Như người bố giàu đã nói khi chơi cờ tỷ phú với Mike và tôi: "Các conkhông giàu lên ở chỗ làm, các con làm giàu lên ở nhà."TRÒ CHƠI ĐÒI HỎI NHIỀU HƠN MỘT NĂNG KHIẾUBố ruột tôi cũng hiểu là tôi cần một sự khích lệ, một phấn thưởng khi họcxong. Người bố thông thái để biết rằng bảo tôi "Hãy đến trường lấy điểm caođể có thể làm việc làm ổn định" không phải là động lực thúc đẩy tôi yêuthích trường học. người biết là tôi cần học những gì tôi muốn học, học theocách tốt nhất đối với mình, và tôi cần có một phần thưởng khuyến khích choviệc học của mình. Mặc dù Người không thích chơi cờ tỉ phú hàng tiếngđồng hồ với người bố giàu, nhưng Người vẫn thông thái đủ để biết rằng tôiđang chơi vì những lợi ích tôi có thể đạt được từ trò chơi đó. Người biết tôicó thể nhìn thấy tương lai mình. Đó là lý do Người nói: "Hãy đến trường vànhìn thế giới, nhưng nếu con đậu vào một trường dạy học cho con về cả thếgiới, con sẽ thích việc học của mình."Bố không nhận ra rằng ý tưởng này sẽ bám chặt vào đầu tôi. Đối với người,du hành vòng quanh thế giới để biết chơi cờ tỷ phú không có ý nghĩa gì cả.Nhưng đến khi người thấy tôi thắp sáng ý tưởng vòng quanh thế giới để học,Người bắt đầu khuyến khích tôi. Người tìm ra điều gì đó thu hút tôi. Ngườibắt đầu đem nhiều sách về đi biển và du hành vòng quanh thế giới... vàNgười sử dụng những gì tôi có thể thấy hoặc đang bắt đầu thấy qua cờ tỷ phúnhư một sự khích lệ tôi học tiếp và chăm chỉ hơn. Ngày nay tôi đi quanh thếgiới chơi cờ tỷ phú bằng tiền thật. Mặc dù kỹ năng đọc viết của tôi không tốtlắm, nhưng tôi đã đọc và viết khá hơn vì người bố thầy giáo của tôi đủ thôngthái tìm ra môn học tôi thích thay vì buộc tôi học môn tôi không ưa.PHƯƠNG PHÁP ĐỂ THÀNH CÔNGMột trong những điều quan trọng nhất tôi đã học từ cờ tỉ phú là phương phápđể thành công. Tôi biết mình phải mua bốn căn nhà màu xanh rồi chuyển nóthành một khách sạn màu đỏ, nhưng tôi đã không biết phải làm như thế nào.Nói cách khác, ở đọ tuổi chín và mười lăm tuổi, tôi đã học được rằng mìnhkhông có năng khiếu học tập như Andy Kiến bạn tôi. Khi tôi tìm ra côngthức trên bàn cờ, rồi tiến lên và thực sự nhìn thấy, chạm vào và cảm nhậnđược những ngôi nhà màu xanh của người bố giàu, tôi đã phát hiện ra nhữngphương pháp để thành công cho mình. Tôi biết phương pháp ngời bố nghèolà học hành chăm chỉ, làm việc cần mẫn để có công việc ổn định và ngồi cảngày trong phòng làm việc - không phải là một phương pháp giành cho tôi.Vậy cũng may. Nhưng tôi đã nói, mỗi đồng xu đều có hai mặt. Mặt rủi ởchỗ15 tuổi, những lời doạ dẫm như "Nếu con không chăm chỉ học hành thìcon sẽ không thành công dược," đã có ảnh hưởng một chút và thúc đẩy tôihọc môn mà tôi không muốn học.Khi tôi nhìn vào điểm kiểm tra thấp nhất của bọn trẻ ngày nay, tôi tin rằngvì không ai cho học sinh lý do hào hứng để học hành chăm chỉ mà chỉ dừngở việc ép buộc chúng học.Tôi nghĩ nhiều bạn trẻ sẽ quan tâm hơn đến việchọc nếu họ được chơi cờ tỉ phú ngay từ năm lớp một. Nếu một đứa trẻ muốntrở thành tỉ phú, bạn vẫn có thể cung cấp cho chúng cùng một chương trìnhhọc như khi tôi còn là một đứa trẻ. Đứa trẻ có lẽ thực sự sẵn lòng học hỏiđiều đó, bởi vì phần thưởng cuối cùng là sự hào hứng và bõ công học hỏi.Bằng cách chơi cờ tir phú, tôi đã tìm ra phương pháp thành công của mình.Tôi có thể thấy tương lai của tôi vào cuối cùng cuộc chơi. Một khi tôi biếtmình có thể làm được, tôi rất muốn thành một tỉ phú. Đối với tôi điều đó thậthào hứng và tôi sẵn sàng học để đạt được điều đó. Tôi không có tư tưởng tìmmột công việc đảm bảo hay một công ty hoặc chính phủ lo cho đời tôi. Vàotuổi 15, tôi biết mình chắc chắn sẽ giàu. Tôi không chỉ nghĩ vậy, tôi biết lànhư vậy. Khi tôi biết điều đó tư tưởng của tôi được nâng cao.Người bố nhà giáo của tôi có thể thấy rằng tôi đã học tốt nhất bằng cách làmthay vì nghe và đọc. người khuyến khích ước mơ du hành vòng quanh thếgiới của tôi và kết hợp những ước mơ đó với cờ tỉ phú. Người không quantâm đến điểm số của tôi có vào được một ngôi trường thanh thế. Người chỉquan tâm đến việc tôi ở lại trường, lấy bằng đại học và quan trọng là họctiếp.DẠY DỖ NHỮNG ĐỨA TRẺ GIÀU CÓ VÀ THÔNG MINHVào đầu năm 2000, một trong những công ty hàng đầu mạng lưới Marketingđã mời tôi đến nói chuyện với người mà họ gọi là "thế hệ tiếp nối" về đầu tư.Tôi không biết họ là những người thế nào và chỉ được biết rằng họ là nhữngngười trẻ có bố mẹ thành công trong tiếp thị kinh doanh. Khi tôi hỏi tại saohọ cần học về đầu tư, câu trả lời là: "Bởi vì hầu hết các bạn trẻ sẽ được thừakế công việc kinh doanh hàng triệu dola, và có khi hàng tỉ đô. Chúng tôi đãvà đang dạy họ những kỹ năng kinh doanh, và hiện nay chúng tôi cần ôngdạy họ những kỹ năng đầu tư." Với câu trả lời đó, tôi biết tại sao tôi đượcmời nói chuyện với họ.Tôi có hai ngày ở một khu nghỉ mát để nói chuyện với 73 bạn trẻ, tuổi 15đến 35, về tầm quan tròn của đầu tư. Thật dễ chụi vì không có câu hỏi đạiloại như: "Tôi đào đâu ra tiền đầu tư?" người bố giàu của tôi từng nói: "Chỉcó hai dạng về vấn đề tiền bạc. Một là không đủ tiền, và hai là quá dư tiền."Và những bạn trẻ này gặp phải vấn đề thứ hai.Vào ngày thứ hai, tôi đã để ý thấy những bạn trẻ này quá khác biệt. Họkhông giống như bạn trẻ khác tôi từng gặp trước đây. Những bạn trẻ tuổi đôimươi này cũng có thể tổ chức buổi nói chuyện về tiền bạc, kinh doanh, vàđầu tư như những người trưởng thành nói chuyện với nhau chứ không phảinhư những bạn trẻ nói chuyện với người lớn. Tôi đủ già để sinh ra họ, và tôithường cảm thấy như thể là mình đang nói chuyện với người ngang hàng quamột bàn họp lớn. Rồi tôi nhận thấy các bạn trẻ này được lớn lên trong môitrường kinh doanh, nhiều ngời trong đó đang quản lý lưu lượng tiền mặt khálớn những mục đầu tư còn lớn hơn cả tôi. Tôi cảm thấy đúng và nhỏ bé, vì sựgiàu có họ đang sở hữu chứ không phải vì sự kiêu kỳ của họ. Họ không chỉthoải mái với người lớn mà họ còn thoải mái nói chuyện với người lớn vềtiền bạc và kinh doanh. Tôi đã từng gặp một số bạn trẻ trước đây, một số chỉcó 14 tuổi, đứng trước 40.000 người và đọc diễn văn rung động cả phòng.Khi tôi trở về sân bay, tôi nhận thấy rằng người bạn thân nhất của tôi, Mikecũng đã được truyền đạt nhiều kinh nghiệm như vậy. Tôi nhận ra rằng anh đãhọc chăm chỉ hơn ở trường đại học vì phần thưởng cuối khoá học ở trường làmột công việc kinh doanh hàng triệu đô. Tôi nhận ra rằng tôi cũng có maymắn có được một người bố, đã làm việc ở nhà và có thời giờ dạy dỗ con traicủa Người và tôi những kỹ năng sống có thể áp dụng trong thực tế.Khi tôi bảo người ta cân nhắc đến việc kinh doanh tại nhà - bất kỳ việc gì, từmột mạng lưới tiếp thị cho đến một chuỗi cửa hàng đến việc gì ta có thể tựkhởi nghiệp được - tôi có ý nói đến những bạn trẻ trên ngọn núi đó.Trong lịch sử rất nhiều người trên thế giới giàu có bằng cách khởi nghiệpngay tại nhà. Henry Force, Michael Dell,...Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thu NhiChương 5Con bạn sẽ cần bao nhiêu phương pháp để thành công?Nhìn lại cuộc đời của người bố giàu và người bố nghèo, tôi nhận ra ai thànhcông hơn ai đơn giản vì người đó có nhiều phương pháp để thành công hơn.Bạn của tôi - Adrrian - đã làm việc nhiều năm cho tập đoàn lớn và vào đầunăm 1990 cô đã nghỉ việc. Với sự cầu tiến và muốn tự mình kinh doanh,Adrian đã mua lại quyền kinh doanh một đại lý du lịch bằng tiền để dành vàtiền nghỉ việc từ công ty cũ. Khi cô điều hành đại lý của mình, các công tyhàng không bắt đầu cắt giảm tiền hoa hồng trên mỗi vé mà đại lý bán được.Tiền hoa hồng trước kia là 800$, nay chỉ còn 100$, thậm chí có lúc 50$. Côđang đối mặt với việc đóng cửa đại lý, và lần này cô hết sạch tiền tiết kiệmvà không nhận được xu nào tiền nghỉ việc từ đại lý của mình. Cô đang raobán đại lý du lịch của mình, nhưng giá cả của nó đã sụt thê thảm vì hoa hồnggiảm.Tôi tin rằng một trong những đại lý khiến cho Adrian túng thiếu lúc về già làcô không đủ phương pháp để thành công chuẩn bị sẵn cho cuộc đời .Andrian không phải là người duy nhất tôi biết đang phải chật vật bởi vì côthiếu phương pháp để thành công. Có nhiều người học giỏi nhưng ra trườngkhông tìm phương pháp để thành công.CON BẠN CẦN 3 PHƯƠNG PHÁP TÓI THIỂU ĐỂ THÀNH CÔNGCó 3 phương pháp cơ bản mà một đứa trẻ cần phải học để thành công trongviệc và tài chính trên đường đời:Một phương pháp trong học tậpMột phương pháp trong công việcMột phương pháp trong tài chíngPHÁT HUY MỘT PHƯƠNG PHÁP ĐỂ THÀNH CÔNG TRONG HỌCTẬPGiai đoạn từ lúc mới sinh ra đến 15 tuổi rất quan trọng; đó là thời gian trẻcon tìm kiếm và phát huy một phương pháp để thành công trong học tập củamình. Nếu một đứa trẻ thích thú học hành có kết quả tốt thì đứa trẻ đó sẽpháp huy được phương pháp học giỏi. Nếu trẻ chật vật trong những năm đầuđời thì chúng sẽ tự tin mặc cảm với bạn bè cùng trang lứa và những năm cắpsách tới trường là một cực hình. Đứa trẻ có cảm thấy mình "ngu xuẩn" vàthấy không thể sống nổi trong hệ thống giáo dục. Chúng bắt đầu bị gánnhững biệt danh tệ hại như "Chậm phát triển" thay vì được gọi bằng nhữngtừ mỹ miều như "tài năng", "sáng láng" hay "có năng khiếu". Là một ngườilớn tôi ghét cho những biệt danh xấu. Bạn có nghĩ những đứa trẻ 11, 12 tuổithích những biệt danh như vậy?Hệ thống đánh giá kết quả học tập là một lý do nữa để trẻ thấy ít an toàn vềmặt giáo dục. Trên đồ thì của hệ thống, nếu có 10 đứa trẻ thì có 2 đứa trẻ lênđường cong, 2 đứa đáy đường cong, 6 đứa ở giữa. Thông thường, trong cáccuộc kiểm tra năng lực học tập, tôi thường đánh giá là thuộc 2% ở trên vềtiềm năng nhưng 2% thuộc ở dưới điểm số. Người bố nhà giáo của tôithường đánh giá: "Học sinh đúng là một hệ thống loại trừ hơn là một hệthống giáo dục." Với tư cách là một người bố, ông có trách nhiệm giữ chotôi được an toàn về tinh thần cảm xúc, và giúp tôi tránh khỏi hệ thống loạitrừ.SỰ THAY ĐỔI NĂM CHÍN TUỔITriết lý giáo dục của nhà giáo dục hàng đầu - Rudolf Steiner - đã kết hợpchặt chẽ trong các trường học Waldorf, được đánh giá là một trong những hệthống trường học phát triển nhanh nhất thế giới hiện nay. Steiner thường nóivà viết về "sự thay đổi năm chín tuổi". Sự khám phá của ông là khoảng độ 9tuổi, trẻ em bắt đầu tách khỏi tính cách của bố mẹ và tự hình thành tính cáchcủa mình. Steiner đã khám phá ra rằng đây thường là một giai đoạn trẻ concảm thấy cô độc. Đứa trẻ bắt đầu tìm kiếm "cái tôi" của nó trong cái "chúngtôi, chúng ta" của gia đình. Trong giai đoạn này, đứa trẻ cần học những kỹnăng sống thực tế. Vì lý do này, những đứa trẻ học tập ở hệ thống Wanldorfvào độ tuổi này sẽ dạy trồng vườn, xây nhà chòi, bánh mì nướng, và nhữngthứ giống như vậy. Không phải là chúng học nghề cho tương lai mà chúnghọc kỹ năng này đảm bảo cho cá nhân rằng chúng có thể tồn tại được. Đứatrẻ cần biết rằng chúng có thể tồn tại trong giai đoạn này để kiếm đặc điểmriêng của mình. Nếu chúng không phát triển được một cảm giác an toàn nàotrong giai đoạn này thì hậu quả có thể ảnh hưởng lên các đường hướng vàlựa chọn cho tương lai của chúng. Hiển nhiên, mỗi đứa trẻ phản ứng lại sựkhủng hoảng tính cách này khác nhau, và đó là lý do tại sao những quan sátvà cảm nhận cẩn thận của các bậc phụ huynh lại cần đến vậy. Một thầy giáovới 30 học sinh không thể nhận ra đượ từng lựa chọn và nhu cầu khác nhaucủa các học sinh mình ở độ tuổi này.Người bố học thức của tôi không tán thành công trình nghiên cứu củaRodolf, nhưng ông công nhận giai đoạn phát triển này trong cuộc đời đứatrẻ. Khi Người ấy để ý thấy rằng tôi không học giỏi ở trường, và tôi bị AndyKiến ảnh hưởng đến thế nào khi tôi thông báo rằng Andy là thiên tài còn tôikhông, người bằt đầu quan sát và hướng dẫn tôi một cách tường tận hơn. Đólà lý do Người khuyến khích tôi chơi thể thao nhiều hơn. Người biết rằngAndy học bằng cach đọc và tôi cũng có thể trở thành công trong học tập theocách riêng tôi. Người muốn tôi tìm ra cách để giữ được sự tự tin trong trườnghọc, nagy cả khi qua thể thao hơn là qua các môn lý thuyết.Gia đình tôi cũng gặp vấn đề về tiền bạc vào thời điểm tôi 9-10 tuổi. Tôiđoán là người bố học thức đã nhận ra rằng sự thiếu khả năng kiếm tiền củaNgười đã ảnh hưởng đến tôi như thế nào. Người biết rằng tôi thường thấy mẹngồi khóc trước hoá đơn cần trả. Tôi nghĩ Người biết rằng tôi có lẽ sẽ tìmkiếm thấy một phong cách khác hẳn Người, và tôi đã làm vậy. Tôi đã bắt đầuhọc với người bố giàu băn 9 tuổi. Nhìn lại, tôi tự tìm ra câu trả lời có thểgiúp gia đình trong giai đoạn khó khăn về tài chính này. Rõ ràng là tôi đangtìm kiếm một tính cách không giống bố mẹ tôi.PHƯƠNG PHÁP CỦA ADRIAN NGƯỢC VỚI PHƯƠNG PHÁP CỦATÔIBởi vì trước đây Adrian học tập tốt ở trường nên tôi khuyên cô trở vềtrường để học một lĩnh vực mới . Phương pháp học tập của tôi khác với củaAdrian . Đó là phương pháp tôi đã học lúc 9 tuổi - tìm một chuyên gia giỏivà học bằng cách làm . Ngày nay tôi vẫn tìm những chuyên gia giỏi để họchỏi . Tôi tìm những chuyên gia giỏi đã làm những việc tôi muốn làm , hoặcnghe họ nói về những gì họ đã làm . Tôi cũng đọc , nhưng đó là cách saucùng . Thay vì trở về trường để học kinh doanh , tôi tự xây dựng công ty chomình , bởi vì tôi học bằng cách làm hơn là học bằng cách ngồi trong lớp .Tôi tìm kím một chuyên gia giỏi , hành động, sai lầm , và tìm sách hoặc băngnói về những sai lầm tôi mắc phải để học hỏi từ những sai lầm . Ví dụ, khibắt đầu chiến dịch tiếp thị - một trong những công việc của tôi - bị thất bại ,tôi vào một phòng học lớn và tìm cách để có câu trả lời mới mẻ . Ngày nay ,là một nhà tiếp thị khá giỏi ... nhưn tôi sẽ không được như vậy nếu tôi chỉngồi trong lớp , đọc sách và nghe giảng từ những người thầy không có côngty nào để làm chủ cả.Mỗi đứa trẻ sẽ có môt phương pháp độc đáo riêng để thành công trong họctập . Việc của bố mẹ là quan sát và hỗ trợ đê chúng chọn được phương pháphọc tập tốt nhất . Nếu đúa trẻ học không giỏi ơe trường , hãy gần gũi với trẻhơn để hỗ trợ nó tìm cách tốt nhất để học giỏi .Nếu con bạn học giỏi và thichư đi học , thì bạn thật hạnh phúc . Hãy đểchúng vượt trội hơn và tận hưởng điều đó . Nếu chúng không thích trườnghọc , hãy làm cho chúng biết rằng chúng vẫn còn có tài năng , và khuyếnkhích chúng tìm ra cách học trong một hệ thống chỉ cần có một tài năng .Nếu chúng có thể làm được, chúng sẽ đạt được những kỹ năng để có thể tồntại trong thế giới thực, một thế giới đòi hỏi nhiều tài năng khác nhau để tồntại. Đó là những gì mà bố tôi muốn tôi làm. Người khuyến khích tôi tìm raphương cách học tập cho mình, mặc dù thực tế tôi ghét những gì tôi học. Đólà một sự rèn luyện chuẩn bị cho cuộc sống thực tế sau này.SỰ TỰ NHẬN THỨC BỊ ĂN MÒNTôi nói rằng nợ nần và mất cảm giác an toàn về tài chính có thể làm ănmòn sự tự nhận thức về tài chính của một người. Nói cách khác, nếu bạn cóquá nhiều thất bại về tài chính hoặc cảm thấy sa lầy trong việc cần sự an toàntrong công việc và trang trải mọi thứ, thì sự tự nhận thức về tài chính của bạncó thể bị đông đặc. Đối với chuyện học hành cũng vạy, nếy chúng ta nóirằng đứa trẻ không thông minh như những đứa trẻ khác thì chúng có cảmgiác ghét chuyện học. Nếu không có sự ủng hộ của bố tôi, tôi có thể đã nghỉhọc từ lâu chỉ vì không ai muốn cảm giác ngu đần. Tôi biết mình không dốt.Tôi biết mình chỉ chán ngán những môn đang học ở trường thôi. Tuy nhiên,những điểm số tồi tệ ở trường của tôi vẫn bắt đầu ăn mòn sự tự nhận thức vềhọc hành của tôi. Chính người bố thông thái của tôi giúp tôi qua khỏi giaiđoạn khó khăn trong cuộc đời.Dù cho con bạn có học giỏi hay không, hãy quan sát và khuyến khích chúngtìm ra phương pháp học tập, bởi vì một khi chúng ra trường và bước và đời,sự giáo dục của chúng mời thực sự bắt đầu.NHỮNG MỐI QUAN TÂM CỦA NGƯỜI BỐ THÔNG THÁI CỦATÔIMột vài năm trước, người bố nhà giáo của tôi cố thử thay đổi hệ thống.Người biết rằng những đứa trẻ khác nhau thì có năng khiếu khác nhau.Người cũng nhận ra rằng hệ thống là một dạng "một cỡ cho tất cả mọingười", hệ thống này chỉ thích hợp với khoảng 30% trẻ và đúng là đáng sợđối với những đứa trẻ còn lại. Người thường nói: "Lý do hệ thống giáo dụckhông thay đổi là vì nó không thiết kế để thay đổi. Nó là một hệ thống đượcthiết kế để tồn tại vĩnh cửu."Hầu như ai cũng biết các thầy cô đang cố hết sức để dạy bọn trẻ. Vấn đề là ởchỗ, một hệ thống như đề cập ở trên chỉ sẽ làm chậm chúng ta thay vì thayđổi thúc đẩy chúng. Đối với tôi đó là hệ thống cứng nhắc Đó là một công tyduy nhất mà tôi biết không cung cấp nổi cho khách hàng. Thay vì nói chúngta có một hệ thống đáng chán thì họ nói: "Con cái bạn chậm quá" hoặc "Cácgiáo viên có sự yếu kém trong việc giảng dạy." Như tôi đã nói, đó là đơn vịduy nhất đổ lỗi cho khách hàng những sai lầm của chính mình.Trước đây người bố ruột tôi nhận ra rằng đó là một hệ thống có những rạnnứt kinh khủng bên trong. Người rất bực khi phát hiện ra hệ thống giáo dụcđược hầu hết các nước nói tiếng anh áp dụng là một hệ thống giáo dục cónguồn gốc hàng trăm nước ở Phổ. Người rất bực khi phát hiện ra hệ thốngkhông phải là dạy trẻ em học mà là tạo ra người lính và người làm thue. Mộthôm người nói với tôi: "Lý do chúng ta có từ 'nhà trẻ' trong một hệ thốnggiáo dục là vì hệ thống của chúng ta có nguồn gốc hàng trăm năm trước từPhổ, từ 'nhà trẻ' là theo tiếng Phổ. Nói một cách khác, một nhà trẻ để chínhquyền giáo dục, hoặc 'truyền bá'. Đó là một hệ thống được thiết kế để lấy đitrách nhiệm giáo dục khỏi bố mẹ và duỵ trẻ em cách phục vụ tốt nhất chonhu cầu và mong muốn của chính quyền."TỪ SAMURAI ĐẾN BÁC SĨ ĐẾN THẦY GIÁOBên nội tôi có truyền thống chiến đấu, nhiều người thuộc samurai trong thờiđại phong kiến Nhật. Nhưng sau giao thương với phương Tây đượcCommodore Perry mở ra, hệ thống của chế độ phong kiến bắt đầu tàn lụi.Gia đình bên nội tôi bắt đầu bỏ con đường samurai và trở thành những bác sĩy khoa. Ông nội tôi được định sẵn để trở thành một thầy thuốc, nhưng ông đãbỏ đến Hawaii, ông đã phá vỡ dây chuyền. Mặc dù ông nội tôi không phải làmột bác sĩ, nhưng bố tôi vẫn mong được vào trường y, nhưng ông cũng lạiphá vỡ dây chuyền đó.Khi tôi hỏi bố tôi tại sao người không làm bác sĩ Người trả lời: "Lúc bố tôicòn học trung học, bố tôi bắt đầu hỏi tại sao nhiều bạn đột nhiên nghỉ họcgiữa chừng. Hôm trước bạn bố còn đó, hôm sau đã thấy không còn trong lớp.Bố bắt đầu tìm hiểu về ban giám hiệu.Bố sớm phát hiện ra rằng đồn điền mía đường và trồng thơm (dứa) yêu cầucác trường học đánh rớt ít nhất là 20% trẻ di cư từ châu Á. Đó là cách đảmbảo là họ có một đội ngũ công nhân thủ công thất học ổn định. Máu bố sôilên khi nhận ra điều đó, và bố quyết định bước vào lĩnh vực giáo dục thay vìvào y tế. Bố muốn đảm bảo rằng tất cả mọi đứa trẻ đều có cơ hội được giáodục như nhau. Và bố sẵn sàng đấu tranh vì điều đó."Bố tôi đã đấu tranh cả đời để thay đổi hệ thống và cuối cùng nỗ lực của ôngbị đánh bại. Gần cuối đời, ông được công nhận là một trong hai nhà sư phạmhàng đầu trong lịch sử 150 năm của nền giáo dục ở Hawaii. Mặc dù Ngườiđược những người trong hệ thống công nhận vì lòng can đảm, nhưng hệthống nhìn chung vẫn cong như cũ. Như tôi đã nói, đó là hệ thống được thiếtkế cho sự tồn tại hơn là sự thay đổi. Điều đó không có nghĩa là hệ thống đãkhông làm việc tốt cho nhiều người. Nó là một công việc xuất sắc chokhoảng 30% số người làm việc tốt trong hệ thống. Vấn đề ở chỗ, hệ thốnghiện nay đã được đào tạo từ hàng trăm năm trong thời đại nông nghiệp, thờiđại trước cả xe hơi mà bay,... Đó là hệ thống mạnh hơn cả khủng long và dainhư cá sấu. Đó là lý do bố tôi khó chụi hướng dẫn cách học ở nhà, Ngườithường nói với các con: "Điểm cao không quan trọng bằng việc phát hiện ranăng khiếu của các con." Nói cách khác, mọi đứa trẻ đều khác nhau. Tuỳ bốmẹ có chụi khó quan sát những cách giúp con họ học tốt hay không hỗ trợcon trong việc phát triển phương pháp để thành công trong học tập.Bất cứ khi nào tôi thấy những đứa trẻ là tôi thấy ngay những thiên tài nhỏtuổi hào hứng học hỏi. Mấy năm sau, có khi tôi lại thấy những đứa trẻ thầnđồng đó đang chán học và tự hỏi tại sao chúng bị ép buộc những điều màchúng cảm thấy không thích hợp. Nhiều học sinh cảm thấy bọ sỉ nhục vìchúng xếp loại dựa trên cùng môn mà chúng không hề ưa thích và rồi bị gáncho là thông minh hay không thông minh. Một anh bạn trẻ nói với tôi:"Chẳng phải là cháu thông minh. Chỉ vì cháu không quan tâm thôi. Trướchết hãy nói cho cháu biết tại sao cháu không nên quan tâm đến những mônhọc đó và cháu có thể sử dụng kiến thức đó như thế nào rồi, rồi cháu sẽ họctốt môn đó."Vấn đề này quan trọng hơn cả chuyện điểm cao điểm thấp. Người bố thôngthái của tôi dĩ nhiên đã nhận ra là điểm số có thể ảnh hưởng đến tương laicủa một học sinh một cách tích cực hay tiêu cực, nhưng Người cũng khôngquan tâm đến sự ảnh hưởng của điểm kém có thể có trên sự tự nhận thức vàtự tin của một học sinh. Người thường nói: "Nhiều đứa trẻ bước vào trườngvới sự hào hứng học hỏi nhưng chẳng bao lâu khi ra trường chỉ học đượcviệc chán ghét học hành. " Lời khuyên của Người là: "Nếu một vị bố mẹ cócon ghét phải đi học, việc quan trọng nhất là đảm bảo cho con mình duy nhấtduy trì sự yêu thích học hỏi bẩm sinh. Hãy phát hiện ra năng khiếu bên trongcon bạn, hãy phát hiện ra những gì mà con quan tâm muốn học, và giữ lạicho chúng luôn hào hứng trong chuyện học, ngy cả không phải trong họctập"Thực tế là ngày nay trẻ học nhiều hơn chúng ta trước kia. Nếu khôngvậy, chúng sẽ bị rớt lại trong 2 phương pháp để thành công kế tiếp, sẽ đượcđề cập trong chương tiếp theo. Đó là lý do mà theo tôi, việc phát triểnphương pháp để thành công trong học tập của con bạn ở nhà quan trọng hơnnhiều so với điểm số chúng nhận được ở trường. Như cả hai người bố đã nói:"Việc giáo dục thực sự của bạn bắt đầu khi bạn ra trường và bước vào đời."Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thu NhiChương 6Con bạn trở nên vô dụng khi tới 30 tuổi?Khi tôi còn nhỏ, bố mẹ tôi đã đưa ra hướng đi tương lai của tôi là đi học, tốtnghiệp ra trường, tìm một việc làm và trở thành một người làm thuê trungthành, cố hết sức để thăng tiến dần trong công ty và làm ở đó khi tới nghỉhưu. Sau khi nghỉ hưu tôi sẽ nhận được chiếc đồng hồ vàng và chơi golftrong một hội những người nghỉ hưu nào đấy, và thường lái xe ra về trognánh hoàng hôn."GỪNG CÀNG GIÀ CÀNG CAY!"Ý tưởng có một công việc làm trọn đời là ý tưởng của thời đại côngnghiệp. Từ năm 1989, khi bức tường Berlin sụp đổ và WWW xuất hiện vàphổ biến khắp nơi trên thế giới cùng luật lệ thuê mướn đã thay đổi. Theo đó,luật "gừng càng già càng cay" (đối với việc kinh doanh) - đúng với thời đạicông nghiệp; nay trong thơì đại thông tin, điều đó đã đảo lộn.Chính vì vậy mà nhu cầu về phương pháp để thành công trong học tập củađứa trẻ ra đời, nhằm giúp nó thay đổi những gì đang diễn ra . Phương phápđể thành công trong học tập phải được thực hiện tốt và phát triển cùng nhịpvới những thay đổi của phương pháp để thành công trong nghề nghiệp củađứa trẻ. Nói cách khác, rất nhiều khả năng con cái bạn sẽ lạc hậu khi bướcvào tuổi 30; và chúng cần phải học một phương pháp mới để thành côngtrong công việc, hầu đáp ứng thay đổi thị trường lao động. Hay, nếu con bạnnghĩ về một nghề nghiệp suốt đời, không chụi học hỏi và chuẩn bị tốt chonhững thay đổi nhanh chóng thì cứ mỗi năm trôi qua con bạn sẽ càng cónguy cơ bị rớt lại sau.ĐIỂM SỐ CAO KHÔNG CÓ Ý NGHĨA NHIỀU LẮMTương lai không thuộc về đứa trẻ ra trường với điểm số cao, mà rơi vàobàn tay của trẻ có phương pháp học tập tốt nhất và những ý tưởng thiên vềkhoa học mới nhất. Quan trọng hơn là việc học như thế nào để có điềm cao,đứa trẻ cần học cách học; học cách thay đổi; và học cách thích nghi nhanhhơn. Tại sao vậy? Đó là vì rất nhiều trong số những kỹ năng các ông chủ vàcác doanh nghiệp cần nhân viên có để trả lương cao cho họ trong tương lailại thường không được học ở trường ngày nay. Hãy cứ nhìn vào bầu khôngkhí kinh doanh ngày nay, người được đòi hỏi nhiều nhất là người am hiểu vềmạng Web - một lĩnh vực không được dạy tại trường. Người ít được đòi hỏihơn là những người thuộc về thế hệ của tôi, người muôố có lương cao nhưnglại nằm ngoài rìa thời đại Công nghệ thông tin.SỰ KHAN HIẾM NHÂN CÔNGNói về những người trở lên thừa thãi trong tình hình khan hiếm nhân côngthì quả là lạ. Những người bạn vô tư của tôi nói rằng: "Ừm, ngộ nhỡ tôi giàđi và có hạn chế về kỹ năng vi tính thì sao? Có rất nhiều công việc mà, và tôicó thể ra giá bất cứ đâu tôi muốn làm."Sở dĩ có sự khan hiếm nhân công đơn giản là vì nền kinh tế chúng ta đangbùng nổ. Hàng tỉ đôla đổ vào công ty có nguy cơ sẽ không còn hoạt độngkinh doanh trong vòng vài năm nữa. Khi nhiều công ty èo uột về kỹ thuật bắtđầu ngưng hoạt động vì hết tiền, thì thị trường sẽ một lần nữa lại bị ngập lụtbởi vô số công nhân. Và khi những công ty đóng cửa thì kéo những ngànhkinh doanh khác đóng cửa theo.BAO NHÊU TUỔI THÌ QUÁ GIÀ.Trong chuyến đi Autralia gần đây, bạn tôi, Kelly Richie trao cho tôi mộtbản foto tờ West Autralia, một tờ bào địa phương. "Anh đọc đi," Kelly bảo,"Bài bào này tóm tắt điều mà bao năm rồi anh cố nói với mọi người để biếtxem 'bao nhiêu tuổi là quá già'. Nó xác định tuổi hiện tại của mỗi người gắnvới nghề nghiệp của họ." Trang báo số ngày 08-4-2000 chạy tít lớn BẠNĐANG VƯỢT QUA NÓ? Bài báo còn kèm theo những tấm hình chụp mộtngười thiết kế đồ hoạ trẻ, một vận động viên thể dục dụng cụ, một luật sư vàmột người mẫu thời trang. Dưới hình của từng người đều có câu chú thíchbằng chữ in hoa, đậm như sau:1. Nhà thiết kế đồ hoạ: sử dụng trong vòng 30 năm.2. Vận động viên thể dục dụng cụ: sử dụng trong vòng 14 năm.3. Luật sư: sử dụng trong vong 35 năm.4. Người mẫu: sử dụng trong vòng 25 năm.Nói rõ hơn, trong những ngành nghề kể trên khi bạn ngấp nghé tới nhữngtuổi đó tức là bạn đã quá già rồi. Bài báo mở đầu bằng câu chuyện về mộtngười mẫu khôgn còn là siêu mẫu làm ra 2000 đola một tuần nữa. Ở tuổi 28cô thất nghiệp. Bài báo giải thích kỹ hơn:Nhiều nghề có gắn những sợi dây báo động nghề nghiệp căng mặt đất - ởnhững cột mốc 20,25,30 hay 40. Cho dù những sợi dây này được căng ở đâuthì cũng phải cách tuổi nghỉ hưu rất xa. Điều đó có thể là do cơ thể: nhan sắccủa người mẫu tàn tạ, những vòng đo không còn chuẩn xác như trước nữa.Có thể là do trí nữa nhà toán học ngày càng hay tính toán sai; những nhàquảng cáo đại tài không còn ý tưởng đáng đồng tiền bát gạo nữa. Có thể liênquan đến sức chụi đựng: những chủ ngân hàng cà những luật sư kiệt quệ, lydị, kiệt sức (hay cả ba) vào lúc 40 tuổi. Điều đó không có nghĩa là bạn khôngbao giờ làm việc nữa, nhưng cơ hội để tiến đến đỉnh cao đã trôi qua. Bạn sẽlà một kẻ về đích sau.Bài báo tiếp:Cài thời mà bạn khởi nghiệp lúc 20 tuổi, làm việc cần mẫn trong nhiềunăm và từ từ nhích lên địa vị cao hơn cho đến khi đáp đến gần 55 hay 60 đãqua lâu rồi. Sự thật ngày nay là nếu bạn không làm được điều đó trước 40tuổi thì bạn sẽ không bao giờ làm được nữa. Và trong một số ngành nghề,bạn sẽ biết được lúc 20 hay 25 tuổi mình có cần bắt đầu nghĩ đến khởinghiệp trong bụi rậm bằng ngành kinh doanh máy xén cỏ hay không. Cácthành phồ lớn đầy những nhà thiết kế già đang vẽ vời vớ vẩn, đang nhào nặnvài cái bình gốm, hay thậm chí đang điều hành một tiệm bánh ở địa phương.Bà Di rachiger - giám đốc phụ trách việc làm của Đại học Melbourne - nóirằng khuynh hướng sự nghiệp ngày nay - lên đến đỉnh điểm ở 40 và bắt đầutuột dốc tại đó, có nghĩa là người ta cần làm việc với tâm trí hướng tới mộtcông việc khác và dành thời gian để đào tạo lại hoặc để đào tạo lại hoặc đểtiếp thu phục vụ công việc mới. Bà bói một số ngành nghề, kể cả nghề thiếtkế đồ hoạ được coi là trẻ và hàng đầu, cần phải loại trừ những người trên 40.Thế điều gì xảy ra cho những người lao động già ấy? Bài báo viết:Trong những ngành bấp bênh, và có nhịp thay đổi nhanh như thế, mỗi ngườilính thường có khuynh hướng là một Melissa - trẻ đầy tham vọng, và sẵnsàng làm 12 giờ một ngày.Những người ưu tú nhất trong số những lao động lớn tuổi thường luânchuyển bên trong bộ máy quản lý. Nhưng những người còn lại cầm chắc sẽbị đẩy ra ngoài. Tháng 9 vừa qua, một công ty máy tính ra tuyển ngườichuyên xử lý sự cố chương trình. Đương nhiên, mọi bộ hồ sơ vòng phỏngvấn đều được tô vẽ một cách đẹp đẽ bằng tất cả những tiêu chuẩn cần phảicó cho từng chi tiết một của những kỹ năng máy tính.Và dĩ nhiên, tất cả các ứng viên đều có khả năng làm công việc đó, nếu đượccho cơ hội. Vậy thì, những người phỏng vấn làm như thế nào để "phân biệtvàng thau"?Rất đơn giản. "Chúng toi chỉ việc nhìn vào ngày tháng năm sinh của mộtứng cử viên và chia họ ra thành viên trên 35 và dưới 35," những người trongcuộc tiết lộ. "Và chúng tôi vứt 'những người trên 35' vào chồng hồ sơ bịloại" Cách làm đó rõ ràng là không thuyết phục lắm, nhưng về mặt nào đó đãdựa theo thuyết đơn giản của Dawin"Những người thích hợp thì tồn tại, và thất bại cho những người già.LÀM VIỆC CẬT LỰC VỚI CÔNG VIỆC KHÔNG LỐI THOÁT(KHÔNG HƯỚNG TIẾN THÂN)Kelly Richie đưa tôi bài báo BẠN ĐANG VƯỢT QUA NÓ? bởi vì nhiềunăm liền tôi thường nói với những học trò của mình: "Hầu hết mọi ngườilàm theo lời khuyên của bố mẹ họ - 'đi học lấy điểm cao và tìm việc'. Đó làmột ý nghĩ lạc hậu, một ý nghĩ thời đại công nghiệp. Vấn đề là những ngườilàm theo lời khuyên đó rốt cuộc bị kẹt trong một công việc không lối thoát.Có thể họ được điểm cao, có công ăn việc làm ổn định, kiếm được rất nhiềutiền, nhưng vấn đề là, công việc không đi cũng với một cái thang."Có những người vẫn đang làm việc, có thu nhập khá, nhưng trí óc cà thể xáchọ mệt mỏi rã rời, không ít người đã kiệt quệ... và không hề có thang để trèora hay leo lên đỉnh. Ở đâu đó trên đường đi, họ đụng vào sợi dây nghềnghiệp hồi nào không hay. Trong khi họ vẫn có công ăn việc làm hoặc vẫncòn có doanh nghiệp thì đột nhiên cái thang trên đỉnh bỗng biến mất. Tôi cónhiều bạn bè học giỏi trong trường, sau khi ra trường và đạt đến một mức độthành công nào đó ở tuổi dưới 40, nhưng rồi sự nhiệm màu trong công việcchựng lại và phía đồi bên kia đã hiện ra. Trong những trường hợp này, tôi tinlà phương pháp để thành công trong nghề nghiệp đã không còn tác dụng, bởivì phương pháp để thành công trong học tập cũng đã ngừng rồi. Nói cáchkhác, bạn bè tôi vẫn còn đang sử dụng cùng một phương pháp để học tậpthành công, và phương pháp đó đang ngừng toả phép màu trong công việc.GIÀU CÓ Ở TUỔI 40 VÀ KHÁNH KIỆT Ở TUỔI 47Tôi có một người bạn học ở lớp rất giỏi thời trung học. Sau đó anh vàohọc một trường đại học danh giá. Anh gia nhập câu lạc bộ golf của cha mình,cưới một cô vợ - cha cô cũng sinh hoạt ở cùng câu lạc bộ - có con, và giờcon cái anh học ở ngôi trường tư ngày xưa anh học.Sau vài năm làm việc, tích luỹ chút kinh nghiệm và chơi golf với nhữngngười thành đạt, anh có tên trong những giao dịch nhà đất rất lớn. Gươngmặt tươi cười của anh đã xuất hiện trên trang bìa tạp trí kinh doanh địaphương cà anh được ca tụng là một trong những nhà kinh doanh hàng đầucủa thế hệ anh. Khi đến 40 tuổi, anh đã an vị cuộc đời. Vào cuối thập niên1980, thị trường nhà đất Hawaii bỗng xấu đi khi Nhật rút tiền đầu tư của họra khỏi bang này, và anh mất gần hết gia tài của mình. Anh và vợ chia tay vìanh ngoại tình, và bây giờ anh phải cưu mang hai gia đình. Anh tán gia bạisản, ở tuổi 47 với những hoá đơn khổng lồ cần phải trả.Tôi gặp anh cách đây vài tháng. Anh đã bước qua tuổi 50, đã hồi phcụphần lớn những mất mát và thậm chí còn có một người bạn đời mới. Nhưngdẫu anh khẳng định rằng mọi sự vẫn ổn và anh đang làm tốt, tôi vẫn thấy lửatắt. Có cái gì đó đã thay đổi bên trong, anh thậm chí còn làm việc quyết liệthơn để duy trì hình ảnh những năm quá khứ của mình. Hình như anh có cẻbồn chồn và yếm thế hơn.Một lần trong bữa ăn tối, người bạn đời của anh nói với chúng tôi về việckinh doanh internet mới mà cô vừa khởi sự. Cô rất hào hứng, doanh nghiệpcủa cô đang phát đạt và nhận được hợp đồng từ khắp nơi trên thế giới. Độtnhiên anh bạn tôi sửng cồ lên, hình như anh đã uống quá nhiều và áp lựcnhiều và áp lực bên trong đang rạn nứt cái vỏ bọc bên ngoài lạnh lùng củaanh. Rõ ràng, bực bội với sự thành công mới mẻ của cô, hay với sự kémthành đạt của mình, anh cao giọng: "Cô làm sao mà làm tốt được? Cô đãkhông học đại học. Và cô không quen biết những người danh tiếng như tôi."Khi Kim về nhà khuya hôm đó, cô nói về sự mất bình tĩnh đột ngột của anh:"Xem ra anh ấy đang cố làm cho phương pháp để thành công xưa cũ củamình hoạt động và hình như nó chẳng hiệu nghiệm gì cả."Tôi gặt đầu và nghiệm tới điều mà nhà báo West Australia gọi là "chạm tớisợi dây báo động nghề nghiệp". Tôi nghĩ đến người thanh niên phòng nhânsự đống lý lịch ra làm những ứng viên trên 35 tuổi và những người dưới 35.Tôi nghĩ về Adrian, người bạn bị giảm biên chế đã mua một đại lý du lịch vàgiờ đang học trường luật, chờ ra trường ở tuổi 57. Tôi nghĩ đến Người bốthông thái, người tin vào sức mạnh của nền tảng giáo dục tốt, dù sự giáo dụctốt rốt cuộc cũng không cứu được người. Cuối cùng, thoát khỏi những ý nghĩriêng tư, tôi nói với Kim: "Có vẻ như những ý tưởng kinh doanh cũ đốinghịch với những ý tưởng mới."Anh đoán chắc là những ý tưởng kinh doanh của cô ấy mới hơn của anhấy?" Kim hỏi.Tôi gật đầu. "Chúng ta hãy bỏ đi từ kinh doanh. Như vậy là cô ấy có nhữngý tưởng mới còn anh ấy vẫn vận hành trên những ý tưởng mà anh trau dồi ởtrường phổ thông. Họ chỉ hơn nhau vài tuổi nhưng những ý tưởng của cô ấymới... tuy không độc đáo nhưng với cô chúng mới, tươi tắn và phấn khích,vì vậy cô cũng không độc đáo và anh đã giữ chúng suốt 40 năm qua!""Đúng vậy. Những ý tưởng, đặc biệt là phương pháp để thành công của họđã trở lên lạc hậu," tôi đáp. "Anh ấy thức dậy và đi làm, nhưng thay vì làmột người tiến bộ và sáng tạo với những ý tưởng mới, thì anh bây giờ vớinhững ý tưởng cũ trong khi chỉ mới 50 tuổi. Vấn đề là anh ấy đã già và đãlạc hậu từ cách đây mười năm mà không hề hay biết. Anh vẫn tiếp tục vớinhững phương pháp cũ và không sẵn sàng thay đổi phương pháp của mình.Ngày nay anh tất bật ngược xuôi khắp thành phố với bản lý lịch trong tay vàđau tranh công ăn việc làm với người còn rất trẻ.""Vậy, lời khuyên 'hãy học đi và lấy điểm cao' là lời khuyên tốt kho anh cònnhỏ," Kim nói, "nhưng lại là lời khuyên xấu khi anh trưởng thành.""Vấn đề là anh ấy bị mắc bẫy ở trong ngay chính phương pháp để thànhcông của mình mà không hề hay biết," tôi nói nhỏ nhẹ. "Anh ấy không nhậnra rằng lời khuyên tốt trong quá khứ là lời khuyên xấu hiện tại, và vì tươnglai của anh thật u ám.""Anh vẫn giữ phương pháp cũ," Kim đáp lại."Và còn tiếp tục dùng nó nữa... Nó càng ít hiệu quả thì anh ấy càng bất an,và anh lại càng khuyến khích những người khác làm theo lời khuyên của anh- theo phương pháp của anh - mặc dù, đối với anh nó chẳng có tác dụng gìcả.""Tôi nghĩ anh kẹt ở hai nơi. Thứ nhất, anh ấy bị kẹt ở chỗ phương pháp đểthành công của mình không có tác dụng nên chán nản và mệt mỏi... nhưnganh vẫn tiếp tục. Thứ hai, anh ấy bị kẹt trong quá khứ, lúc anh ấy thành côngnhất. Và vì phương pháp của mình có hiệu quả cao, nên anh ấy muốn táikhẳng định với chính mình rằng ngày nay anh đang muốn làm điều đúngđắn.""Vì vậy anh nói cho tất cả mọi người làm điều anh đã làm. Thậm chí nó đãhết hiệu nghiệm.""Anh ấy chưa nhận ra nó đã hết tác dụng. khi bạn ra trường, không ai traocho bạn tấm bản đồ chỉ đường tới thành công. Một khi dấu vết biến mất, đasố chúng ta lại cố công lần mò tìm đường qua khi rừng rậm, hy vọng sẽ tìmlại được dấu vết. Có người tìm lại được, có người không. Khi không tìmđược dấu vết mới bạn thường ngồi nghĩ về lối cũ. Đó là cuộc sống thực."NHỮNG Ý TƯỞNG DÁNH CHO CÁC BẬC BỐ MẸCách đây một vài năm, tôi xem một chương trình truyền hình, trong đó cácbà mẹ mang con cái tới sở làm để khoe chúng làm được gì. Người dẫnchương trình xoáy vào tình tiết đó và nói: "Đây là một ý tưởng hoàn toànmới - mẹ dạy con gái hãy là người làm thuê tốt trong tương lai."Tôi thốt lên: "Ôi! Một ý tưởng cũ mèm!"Khi nói chuyện với những thanh niên ngày nay, tôi thường hỏi họ xem họđang theo phương pháp để thành công của ao - của họ hau của bố mẹ?Vào thời của tôi, ở thập niên 1960, các ông bố bà mẹ dạy con rằng: "Hãy họcđi, đạt điểm cao và tìm việc làm ổn định." Tôi rất sợ điều này. Sở dĩ họ dạycon mình như thế vì nhiều người trong số họ lớn lên trong thời kỳ Đại khủnghoảng, một thời kỳ công ăn việc làm rất hiếm hoi. Do vậy, nỗi sợ thấtnghiệp, sợ không cói đủ tiền luôn ám ảnh họ một cách sâu sắc.Ngày nay bạn nhìn quanh sẽ thấy khắp nơi đều có bảng "Thông báo tuyểndụng". Những ông chủ ráo riết tìm bất cứ ai biết đọc biết viết, vui vẻ, biếtmỉm cười và có thể huấn luyện được. Mặc dù những kỹ năng kỹ thuật kháquan trọng nhưng nhiều đóng góp khác còn có ý nghĩa đối với các ông chủhơn. Mặc dù có hàng hà sa số công ăn việc làm, nhưng tôi vẫn nghe nhữngngười trẻ lạp đi lặp lại với con họ cũng với vẻ hãi hùng, những lời bố mẹ họđã nói với họ: "hãy đi học, đạt điểm cao và tìm việc làm."Khi tôi nghe ai đó nói: "Nhưng chúng ta cần phải có công ăn việc làm ổnđịnh", tôi nói: "hãy từ từ nào, bình tĩnh lại hít thở và nhìn quanh. Có rấtnhiều công việc đang chờ bạn. Thời kỳ khủng hoảng đã qua, Internet ngàynay càng phát triển mạnh. Hãy thôi trút xuống những lời khuyên cũ kỹ lạchạu. Ngày nay, nếu bạn muốn có việc làm an toàn, ổn định bạn có thể tìmđược. Vậy, hãy ngừng một chút và suy nghĩ."Có người bình tĩnh, có người không. Đa số những người tôi gặp đều sợkhông có việc làm, không có tiền đóng góp tiền nhà, một số người không thểnghĩ sáng suốt được vì những nỗi sợ do bố mẹ truyền lại.Một trong những điều quan trọng nhất bố mẹ có thể làm là ngừng lại, suynghĩ đến tương lai, hơn là đưa ra những lời khuyên dựa vào kinh nghiệm cũ.TÔI CẦN PHẢI NGỪNG LÀM ĐIỀU TÔI GIỎIKhi tôi nghỉ hưu vào năm 1974 lúc đó tôi 47 tuổi, câu hỏi "Mình sẽ làm gìtrong quãng đời còn lại?" đè nặng tâm trí tôi. Thay vì nghỉ ngơi một năm, tôiquyết định làm điều được gọi là "đầu tư lại" bản thân. Tức là tôi cần thay đổiphương pháp để thành công trong học tập và trong công việc của mình. Nếutôi không làm, tôi sẽ giống một võ sĩ già trở lại đấu trường sau một nămvắng bóng. Bằng cách đầu tư lại bản thân, tôi không làm điều giỏi và thíchlàm. Điều đó có nghĩa là tôi phải dừng dạy kinh doanh và đầu tư. Để đầu tưlại mình, tôi cần phải học những điều mới, cần thiết cho bản thân để thay đổicách làm cũ của mình. Để làm được điều đó, tôi tạo ra một trò chơi để dạynhững gì tôi đã học cách viết, một môn tôi từng rớt hai lần ở trường phổthông. Ngày nay tôi được biết đến như một nhà văn hơn bất cứ ngành nghềnào khác tôi từng làm. Nếu không có phương pháp để thành công trong họctập, công việc và trong tài chính, tôi đã không dám mạo hiểm chuyển đôitcuộc đời mình. Mà nếu tôi không chuyển hướng tôi sẽ thành vô dụng ở tuổi47,s ẽ gặm nhấm quãng đời còn lại bằng lỳ ức về những ngày huy hoàng đãxa.CÔNG ĂN VIỆCH LÀM ÔNT ĐỊNH GÓP PHẦN NHƯ THẾ NÀOCHO CUỘC SỐNG GIA ĐÌNH?Bố mẹ ngày nay cần nhìn xa trông rộng hơn trong việc học và tìm côngăn việc làm của con cái, vì chúng thông minh hơn. Chúng đã thấy được ảnhhưởng của công ăn việc làm ổn định đối với cuộc sống gia đình, và chúngthấy bố mẹ chúng có công việc làm nhưng không có cuộc sống. Đó khôngphải là tương lai mà con cái muốn. Để trở thành bố mẹ thành công với mốiquan hệ tốt đẹp với con cái mình, các bậc bố mẹ phải nhìn vào quả cầu phalê, nhưng không phải của họ mà là của con cáo. Phải chia sẻ tầm nhìn vàotương lai, hơn là bắt ép con cáo theo quan điểm về tương lai của mình.Tôi đã thấy nhiều tranh luận giữa bố mẹ và con cái về phương pháp để thànhcông. Ví dụ, bố mẹ nói: "Con phải đi học", con cái lại bảo: "Con muốn rakhỏi trường". Để có mối quan hệ thành công, bô mẹ phải thấy và hiểu đượctầm nhìn của con cái, bởi vì rõ ràng nền giáo dục không tốt không phải làmột phần của tầm nhìn đó. Ở thời điểm này, tôi không khuyên bố mẹ cứ đểmặc kệ con cái muốn làm gì thì làm. Điều tôi muốn nhấn mạnh là: bố mẹ cầnnhìn xa hơn là cấp ghép phương pháp để thành công đã có tác dụng mỹ mãnvới mình vào đầu con cái. Tôi biết không dễ, nhưng tôi nghĩ như thế vẫn tốthơn là xung đột.Khi bố mẹ nhìn thấy điều con cái nghĩ, và hướng đi của chúng thì việc thôngtin giữa bố mẹ và con cái tốt hơn và bố mẹ sẽ chỉ dẫn cho chúng. Thật là vôích khi bố mẹ nghiêm khắc bảo "Bố mẹ không muốn con làm như thế",nhưng bọn trẻ cứ sẽ làm hoặc đã làm như thế rồi. Chia sẻ quan điểm và làmgiảm thiểu sự va chạm trong phương pháp để thành công giữa bố mẹ và concái đóng vai trò quan trọng trong sự hướng dẫn dài hạn.Một khi đã có thông tin liên lạc, tôi nghĩ bố mẹ nên chia sẻ với con cái ởđiểm chúng thích làm nhiều nghề trong cuộc sống hơn là một nghề suốt đời.Một khi nắm bắt được ý tưởng ấy, con cái sẽ đề cao việc học suốt đời hơn.Khi đó, nó sẽ hiểu được tại sao cần phải phát triển phương pháp để thànhcông trong học tập để thành công trong học tập, và tại sao tới trường là quantrọng. Tôi nghĩ điều này không quan trọng vì tôi không nghĩ bất cứ bố mẹnài lại muốn con cái mình bị kẹt trong một công việc không lối thoát, và"gừng càng gì càng cay."So sánh những ý tưởngThời đại công nghiệp Thời đại công nghệ thông tinViệc làm ổn định, theo bằng cấp Công việc tự do, công ty ảoTrả lương theo thâm niên Trả lương theo kết quả làm việcMột công việc Có nhiều nghềLàm việc cho tới tuổi nghỉ hưu Nghỉ hưu sớmChạy theo chiếc kim đồng hồ Làm việc khi có cảm hứngTrường học Những cuộc thảo luậnBằng cấp Tài năng nội lực thật sựKiến thức cũ Những ý tưởng mớiKế hoạch nghỉ hưu của công ty Bản lý lịch hồ sơ tự quản lýKế hoạch nghỉ hưu nhà nước Không cần điều nàyKế hoạch chăm sóc sức khoẻ của chính phủ Không cầnLàm việc ở công ty Làm việc tại nhàTóm lại, bạn và con bạn sec có nhiều sự lựa chọn hơn bố mẹ bạn. Những sựlựa chọn của thời đại công nghệ thông tin. Điều mấu chốt là, ngày nay cónhiều sự lựa chọn hn, và con cái bạn biết điều đó. Thách thức ở đây là phảiủng hộ trường học, và bố mẹ chuẩn bị cho con cái có những kỹ năng học tậpđể chúng có càng nhiều sự lựa chọn càng tốt. Tôi nghĩ, chẳng có bố mẹ nàolại muốn con mình dừng chân ở ngay hiệu bán giày vì nó đã làm theo lờikhuyên "Đi học thật tốt để có công ăn việc làm ổn định:. Ngaàynya con cáocần được giáo dục tốt hơn thế.MỘT LỜI NHẮN NHỦ CUỐI CÙNGTrong một lớp học dành cho người lớn, khi tôi nói với họ rằng chính lờikhuyên "đi học thật tốt để có công ăn việc làm ổn định" đã sập bẫy, thì nhiềucánh tay giơ lên và yêu cầu giải thích rõ hơn. Nhiều người đã hiểu rõ đó làlời khuyên tốt cho đứa trẻ, nhưng là xấu đối vời người lớn... nhưng họ vẫnmuốn biết nhiều hơn. Một học viên hỏi: "Bằng cách nào mà có công ăn việclàm lại khiến ta sập bẫy?""Một câu hỏi hay," tôi nói. "Không phải công ăn việc làm khiến ta sập bẫy,mà chính lời nhấn mạnh đi kèm với lời tuyên bố 'đi học để có công ăn việclàm' đã bẫy bạn"Lời nhắn đi kèm? Một học viên hỏi. "Lời nhấn mạnh đó là gì""Lời nhấn mạnh đó: "Hãy cẩn thận và đừng có phạm lỗi đó"Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimTẬP V -Giới thiệuVì sao David gặp GoliathDavid và Goliath là một trong những câu chuyện mà người cha giàu thíchnhất. Tôi nghĩ rằng ông tự xem mình là David, một người bắt đầu từ con sốkhông, sau đó dám đứng lên chống lại gã khổng lồ. Người cha giàu nói:"David sở dĩ có thể đánh bại được Goliath vì David đã biết cách sử dụng đònbẩy. Một chàng trai trẻ và một khẩu súng cao su đơn giản mạnh hơn nhiều sovới một gã khổng lồ là Goliath. Đó là sức mạnh của đòn bẩy". Những cuốnsách trước của tôi đề cập về sức mạnh của vòng quay tiền mặt. Người chagiàu thường nói: "Vòng quay tiền mặt là từ ngữ quan trọng nhất trong thếgiới tiền bạc. Từ ngữ quan trọng thứ hai là đòn bẩy". Ông cũng nói:" Đònbẩy cũng là lý do vì sao một số người trở nên giàu, một số còn lại thìkhông". Và người cha giàu tiếp tục giải thích rằng đòn bẩy là sức mạnh, màđòn bẩy có thể làm việc cho bạn hoặc có thể chống lại bạn. Vì đòn bẩy là sứcmạnh, một số người dùng nó, một số thì lạm dụng nó, một số thì sợ nó. Ôngnói tiếp: " Lý do ít hơn 5% người Mỹ là người giàu vì chỉ có 5% biết sửdụng sức mạnh đòn bẩy. Nhiều người muốn giàu có, đã thất bại trong việclàm giàu vì họ đã lạm dụng. Và hầu hết mọi người không giàu có được vì họsợ sức mạnh của đòn bẩy."Có rất nhiều dạng đòn bẩyĐòn bẩy có rất nhiều dạng. Một trong những dạng được tín nhiệm đó làmượn tiền. Ngày nay chúng ta có cái nhìn không tốt về những người mượntiền. Hàng triệu người gặp rắc rối về tài chính vì sử dụng sức mạnh của nợđể chống lại họ. Vì hậu quả của việc lạm dụng đòn bẩy nợ, nhiều người đãsợ dạng đòn bẩy này, và nói rằng: "Cắt giảm thẻ tín dụng, trả hết tiền vay vàđừng bao giờ nợ". Người cha giàu của tôi thường cười và nói: "Cắt giảm thẻtín dụng không làm con giàu. Cắt giảm thẻ tín dụng chỉ làm con khốn khổthêm". Tuy nhiên, người cha giàu đồng ý rằng nếu bạn đã lạm dụng đòn bẩynợ, bạn nên cắt giảm thẻ tín dụng, trả hết các khoản vay, thoát khỏi nợ nần.Ông nói: "Đưa thẻ tín dụng cho một người giống như đưa khẩu súng chongười say rượu. Ai gần một người say rượu đều nguy hiểm, ngay cả ngườisay ấy". Thay vì dạy chúng tôi sợ sức mạnh của đòn bẩy nợ, người cha giàuđã dạy tôi và con trai ông làm thế nào để sử dụng sức mạnh của nợ vào mụcđích của mình. Chính vì vậy mà ông thường nói: "Có nợ tốt và nợ xấu. Nợtốt làm con giàu và nợ xấu làm con nghèo". Hầu hết mọi người đều mang nợxấu, một số người khác thì sợ nợ và tự hào khi hết nợ...ngay cả khi trả hếtnợ tốt. Trong cuốn sách này, quý vị sẽ khám phá làm thế nào mà vợ tôi,Kim, và tôi về hưu sớm và về hưu giàu vì chúng tôi lún sâu trong nợ, lún sâuvới những nợ tốt, nhưng món nợ đã làm tôi giàu và tự do tài chính. Nói cáchkhác, chúng tôi đã sử dụng sức mạnh của đòn bẩy, chúng tôi đã không lạmdụng nợ hay sợ chúng. Thay vì như thế, chúng tôi tôn trọng sức mạnh củađòn bẩy và sự dụng nó một cách khôn ngoan và thận trọng.Mọi người có thể giàu hay không?Trong hàng trăm cuộc phỏng vấn sau khi cuốn "Rich dad poor dad" pháthành, tôi đã được đặt câu hỏi: " Ông nghĩ mọi người đều có thể giàu a'?"Tôi trả lời: "Vâng. Tôi nghĩ mọi ngượi đều có tiềm năng để trở nên giàu."Sau đó , tôi được hỏi: "Nếu mọi người đều có tiềm năng để giàu có, tại saumột số ít chúng ta lại thật sự giàu?". Tôi thường trả lời: "Tôi không đủ thờigian để trả lời câu hỏi đó" Nếu họ cứ khăng khăng, tôi nói: "Hầu hết câu trảlời nằm trong cuốn sách đầu tiên trong Rich dad series." Nếu người phỏngvấn vẫn cố chấp, họ có thể hỏi: "Khi nào ông sẽ cho chúng tôi toàn bộ câutrả lời?"Tôi trả lời: " Tôi không biết ai có thể có toàn bộ câu trả lời".Mặc dù tôi không có toàn bộ câu trả lời, nhưng tôi rất hạnh phúc vì cuốicùng tôi đã mang cho đọc giả cuốn sách này, cuốn sách thứ 5 trong Rich dadseries. Cuốn sách này sẽ giải thích rõ ràng vì sao tôi tin rằng mọi ngườichúng ta đề có tiềm năng để giàu có...xin nhắc là mọi người chúng ta, chứkhông phải là một trong số chúng ta. Tôi cũng sẽ giải thích vì sao vợ tôi,Kim, và tôi có thể về hưu sớm và về hưu giàu, mặc dù chúng tôi bắt đầu từcon số không. Và tôi cũng sẽ giải thích tại sao một số người thì giàu còn mộtsố khác thì nghèo mặc dù chúng ta ai cũng có tiềm năng tiềm tàng. Tất cảđều vì đòn bẩy.Các tập sách trước của tôi nói về sức mạnh của vòng quay tiền mặt. Cuốnsách này hoàn toàn về đòn bẩy. Vì sao phải cả một cuốn? Lý do là vì đònbẩy là một một chủ đề rộng lớn, nó bao gồm mọi thứ trong cuộc sống. Cuốnsách sẽ tập trung vào ba dạng đòn bẩy. Bao gồm:Phần 1: Sức mạnh đòn bẩy của trí ócĐây là phần quan trọng nhất của cuốn sách. Trong phần này, bạn sẽ khámphá vì sao tiền không làm bạn giàu. Đồng thời, bạn cũng khám phá đòn bẩymạnh nhất trên thế giới, là trí óc, có khả năng làm bạn giàu hay nghèo. Cũngnhư một người có thể sử dụng, lạm dụng hay khiếp sợ đòn bẩy nợ, điều nàycũng tương tự khi đề cập đến bộ óc của bạn, một công cụ đầy quyền lực.Lời nói là đòn bẩyBạn sẽ khám phá sức mạnh của lời nói. Người cha giàu luôn luôn nói:"Lờinói là đòn bẩy. Lời nói là công cụ đầy quyền lực...công cụ của bộ não. Cũngnhư con có thể dùng nợ để trở nên giàu hay nghèo, lời nói cũng có thể đượcsử dụng để làm con giàu hay nghèo". Trong phần này, bạn sẽ thấy sức mạnhcủa lời nói và làm thế nào người giàu dùng lời nói giàu và người nghèo dùnglời nói nghèo. Người cha giàu thường nói: " Bộ óc của con có thể là tài sảnmạnh nhất của có thể là tiêu sản mạnh nhất. Nếu con dùng lời nói đúng, consẽ trở nên rất giàu. Nếu con dùng những lời nói sai, bộ óc con sẽ làm connghèo". Trong phần này bạn sẽ khám phá lời nói giàu và lời nói nghèo...lờinói nhanh và lời nói chậm. Bạn sẽ biết vì sao người cha giàu nói:" Khôngphải có tiền mới làm ra tiền". Ông nói: "Làm giàu bắt đầu bằng lời nói củacon mà lời nói thì miền phí". Trong Rich dad poor dad, bạn có thể nhớ rằngngười cha giàu cấm tôi và con trai ông nói: "Tôi không mua nổi nó". Ngườicha giàu dạy rằng: " Sự khác nhau giữa người giàu và người nghèo là ngườinghèo thường hay nói "Tôi không mua nổi nó" nhiều hơn người giàu. Đó làđiểm khác nhau cơ bản".Tại sao đầu tư không rủi roTrong cuốn sách này bạn sẽ biết vì sao những người thường nói "Đầu tư làrủi ro" là những người thất bại trong thị trường đầu tư. Một lần nữa là vì lờinói. Bạn sẽ khám phá rằng những gì bạn tin là thật sẽ là là thực tế của bạn.Đồng thời bạn cũng sẽ khám phá vì sao những người nghĩ rằng đầu tư là rủiro thường đầu tư vào những cuộc đầu tư rủi ro nhất. Để đầu tư an toàn hơn,lợi nhuận cao, mọi người phải bắt đầu bằng cách thay đổi lời nói.Như đã nói trước đây, sức mạnh của đòn bẩy có thể được sử dụng, làm dụnghay khiếp sợ. Trong phần này, bạn sẽ hiểu làm thế nào sử dụng đòn bẩy củatrí óc để chiếu cố tình hình tài chính của bạn, hơn là chống lại bạn. Ngườicha giàu thường nói:"Hầu hết mọi người dùng công cụ quyền lực mạnh nhấtlà trí óc để làm họ nghèo. Đó không phải là sử dụng, đó là lạm dụng. Bất cứkhi nào con nói "Tôi không mua nổi nó", "Tôi không làm được việc đó","Đầu tư là rủi ro" hay "Tôi sẽ không bao giờ giàu nổi", con đang sử dụngđòn bẩy đầy quyền lực mà con có để hại con".Nếu bạn muốn về hưu sớm và giàu, bạn cần sử dụng trí óc của bạn trong sựhợp tác, không phải để chống lại bạn. Nếu bạn không làm được điều đó, haiphần sau của cuốn sách này không khả thi cho bạn, cho dù chúng thật dễlàm. Nếu bạn làm chủ được dạng đòn bẩy mạnh nhất , hai phần sau sẽ rất dễvì chúng rất đơn giản.Phần 2: Sức mạnh đòn bẩy của kế hoạchTrong cuốn sách, Rich dad's guide to investing, tôi đã viết "Đầu tư là một kếhoạch." Để về hưu sớm, tôi và vợ đã có một kế hoạch...một kế hoạch bắtđầu với con số không, vì chúng tôi không có gì. Mặc dù chúng tôi đã bắt đầutừ số không, chúng tôi đặt mục tiêu xấp xỉ $85.000 - $120.000 thu nhậptrong một năm, phụ thuộc vào thị trường, mà không phải làm việc. Thu nhậpcủa chúng tôi chỉ đơn thuần từ các vụ đầu tư. Mặc dù đó không phải là mộtsố tiền lớn, nhưng chúng tôi đã được tự do tài chính vì chi phí hàng năm củachúng tôi ít hơn $50.000.Chúng tôi về hưu sớm để làm giàuMột trong những thuận lợi của việc về hưu sớm là chúng ta có thời gian rảnhrỗi để làm giàu. Tạp chí Forbes định nghĩa giàu là thu nhập một năm từ 1triệu đô trở lên. Nói cách khác, theo tạp chí Forbes, chúng tôi chưa giàu khichúng tôi về hưu. Biết được điều đó, một trong những lý do để về hưu sớmlà chúng tôi có thời gian để làm giàu. Sau khi về hưu, kế hoạch của chúng tôilà dành thời gian để đầu tư và xây dựng các công ty. Ngày nay, không nhữngchúng tôi nắm giữ những bất động sản giá trị, chúng tôi còn có một công tyấn bản, một công ty khai thác mỏ, một công ty công nghệ thông tin, mộtcông ty dầu khí, cũng như đầu tư vào thị trường chứng khoán. Thu nhập củachúng tôi hàng năm lên hàng triệu đô và tiếp tục tăng nhanh chóng, ngay cảkhi thị trương chứng khoán sụp đổ. Tất cả đều đi theo kế hoạch.Cũng trong cuốn, Rich dad's guide to investing, tôi nói rằng hầu hết mọingười có kế hoạch để trở nên nghèo. Vì vậy mà nhiều người nói: "Khi tôi vềhưu, thu nhập của tôi sẽ thấp xuống". Nói cách khác, họ đang nói: "Tôi có kếhoạch làm việc cực nhọc suốt đời và tôi sẽ trở nên nghèo hơn khi về hưu."Đó là một kế hoạch chấp nhận được trong thời đại Công nghiệp, nhưng làmột kế hoạch nghèo trong thời đại Thông tin.Hàng triệu công nhân hiện nay đang tính toán trong kế hoạch về hưu, như:401k, IRA, Superannuation (ở Australia), RRSP (ở Canada). Những kếhoạch về hưu này tôi gọi là Kê hoạch về hưu thời đại Thông tin. Tôi gọi nhưthế vì trong thời đại Thông tin, công nhân gánh trách nhiệm cho sự nghỉ hưu.Trong thời đại Công nghiệp, công ty hay chính phủ sẽ gánh trách nhiệm vấnđề tài chính của bạn khi bạn hết làm việc. Có một điều làm tôi sốc là hàngtriệu người làm việc cực nhọc đặt toàn bộ tương lai tài chính của mình vàothị trường chứng khoán. Điều gì sẽ xảy ra nếu có chuyện chẳng may, một khihọ đã 60 tuổi? Bạn sẽ nói với họ "Đi xin việc làm và bắt đầu tiết kiệm"?Điều đó đã làm tôi lo lắng và vì sao tôi viết sách và dạy học. Tôi tin rằngchúng ta cần được giáo dục và chuẩn bị tốt hơn cho thời đại Thông tin, thờiđại mà chúng ta cần biết nhiều về tiền bạc. Thời đại mà chúng ta gánh tráchnhiệm tài chính bằng chính mình chứ không phải chính phủ hay công ty mộtkhi chúng ta nghỉ làm việc.Hãy nhìn vào con số. Vào năm 2010, 75 triệu trẻ em thời kì bùng nổ dân sốđầu tiên sẽ bắt đầu nghỉ hưu. Sau nhiều năm, giả sử 1 trong số 7 triệu ngườinày bắt đầu lấy chỉ $1000 từ kế hoạch về hưu của chính phủ và $1000 từ thịtrường tài chính mỗi tháng. Tính sơ sơ, 75 tỷ đô mỗi tháng từ chương trìnhcủa chính phủ và 75 tỷ đô từ thị trường tài chính. 75 tỷ đô mỗi tháng từchính phủ và thị trường tài chính là một tác động lớn. Chính phủ sẽ làm gì?Tăng thuế? Thị trường tài chính sẽ làm gì khi 75 tỷ đi ra thay vì đi vào? Hayai đó khuyên bạn " Mua và giữ đó, đầu tư dài hạn"? Tôi không có viên ngọcpha lê và cũng không giả vờ đoán trước tương lai. Nhưng tôi có thể nói rằng150 tỷ đô chảy ra ngoài từ hai tổ chức lớn thay vì chảy vào sẽ dẫn đến vàigợn sóng cho nền kinh tế.Những kế hoạch lạc hậu từ nền kinh tế lạc hậu sẽ dẫn đến hàng triệu ngườigặp thử thách gay go về tài chính một khi họ hết khả năng làm việc. Hàngtriệu người Mỹ không có kế hoạch về hưu của công ty hay kế hoạch của cánhân họ. Họ sẽ làm gì? Làm việc cực nhọc suốt đời là một kế hoạch nghèo.Bất chấp đây là kế hoạch nghèo, hàng triệu người theo kế hoạch này, ngay cảmột số người làm rất nhiều tiền hiện nay. Họ làm việc chăm chỉ hôm nay màchẳng để được gì cho ngày mai.Tôi nghe nhiều người nói "Tôi không cần nhiều tiền khi tôi nghỉ hưu. Tôi sẽtrả hết tiền mua nhà và sẽ cắt giảm chi phí". Điều đó đúng nhưng chí phí y tếcủa bạn sẽ tăng lên nhiều. Ngày nay thuốc men, chi phí sức khoẻ, nhakhoa...đã rất đắt đối với người lao động. Điều gì sẽ xảy ra khi ngành y tếphải đối mặt với hàng triệu người về hưu cần được chăm sóc sức khoẻ khôngđủ tiền trả?Có thể vì vậy mà Alan Greenspan, chủ tịch Cục Dự Trữ Liên Bang, gần đâycó phát biểu trên TV, "Chúng ta cần phải bắt đầu giáo dục tự do tài chính ởtrường học". Chúng ta cần giáo dục con trẻ phải tự lo về tài chính, hơn là dạychúng mong đợi chính phủ hay công ty mà chúng đang làm việc se lo chochúng sau khi chúng nghỉ hưu.Nếu bạn muốn về hưu sớm và về hưu giàu , bạn cần một kế hoạch tốt hơnnhững người khác. Phần 2 tập trung về sức mạnh đòn bẩy của việc có một kếhoạch làm thế nào để về hưu sớm và giàu.Phần 3: Sức mạnh đòn bẩy của hành độCó một câu chuyện về ba con chim đậu trên hàng rào. Câu hỏi là, "Nếu haicon quyết định bay đi, hỏi còn lại mấy con?". Câu trả lời là: "Ba con bay đihết". Bài học ở đây là, bạn quyết định làm một điều gì không có nghĩa là bạnsẽ làm những gì bạn đã quyết định. Sở dĩ 5% người Mỹ giàu có là vì 95%dân số Mỹ có thể muốn giàu nhưng chỉ 5% đưa vào hành động.Trong cuốn sách trước, tôi viết rằng hệ thống trường học phạt học sinh khichúng mắc lỗi. Nhưng, nếu bạn nhìn lại chúng ta đã học như thế nào, chúngta học từ lỗi lầm. Hầu hết chúng ta học lái xe đạp bằng cách té ngã một vàilần. Chúng ta hoc đi đứng cũng thế. Rồi chúng ta đến trường để được dạyrằng chúng ta không được té. Chúng ta được dạy rằng những người té lànhững người ngu dốt. Chúng ta được dạy rằng người thông minh là ngườiđậu trên hàng rào như ba chú chim và học thuộc lòng câu trả lời.Nếu bạn nhìn vào tiểu sử những người giàu nhất thế giới hiện nay, như BillGates, nhà sáng lập Microsoft, Michael Dell, nhà sáng lập Dell Computer,Ted Turner, nhà sáng lập CNN, Henry Ford, nhà sáng lập Ford Motor, vàThomas Edison, nhà sáng lập General Electric, họ đều bỏ học nửa chừng.Tôi không nói trường học không tốt. Trong thời đại Thông tin, trường học vàgiáo dục quan trong hơn bao giờ hết. Tôi nói rằng đôi khi để thành công,chúng ta cần phải học không làm những điều mà chúng ta đã được dạy làphải làm. Nếu bạn muốn thành công hơn, đơn giản là nhìn bọn trẻ học nhưthế nào và bắt chước chúng. Một điều tôi đã được học là làm thế nào để vượtqua nỗi sợ của việc phạm lỗi, của việc thất bại, của việc ngại ngùng. Hầu hếtmấy đứa trẻ đều biết làm thế nào để làm điều đó mọt cách tự nhiên, sau đóchúng ta lại dạy chúng không làm điều đó ở trường. Nếu tôi không được họcphạm lỗi như thế nào, thất bại như thế nào và vượt qua sự ngại ngùng nhưthế nào, tôi đã không về hưu sớm và giàu như bây giờ.Ba điều dễ dàng mà mọi người có thể làm để giàu cóTôi luôn luôn nói rằng những điều bạn cần làm để trở nên giàu có thật đơngiản và dễ dàng. Hầu hết mọi người đều làm được. Tôi rất hạnh phúc đượcchia sẻ cuốn sách này vì Phần 1 và 2 chuẩn bị cho bạn để làm những điềuđơn giản bạn cần phải làm, nếu bạn muốn về hưu sớm và giàu. Trong phần 3tôi sẽ đi vào những điều đơn giản và dễ dàng mà mọi người có thể làm đểgiàu có. Tôi sẽ đi vào ba loại tài sản chính giúp bạn giàu có và cho phép bạnvề hưu sớm.Ba loại đó là:1. Bất động sản2. Tài sản dưới dạng giấy tờ3. Công tyTrong phần 3, bạn sẽ khám phá ra điều bạn cần làm để bắt đầu thu được baloại tài sản cực kỳ quan trọng này. Lý do tôi và Kim về hưu sớm và giàu vìchúng tôi dành thời gian để thu thập các tài sản này chứ không làm việc vìtiền.Nếu bạn đọc hết cuốn sách, bạn có thể làm theo những bước đơn giản để bắtđầu thu thập 3 loại tài sản quan trọng, tài sản mà 5% dân số có được. Tôi xinhứa với bạn rằng bạn có thể làm các bước, nhưng bạn phải đọc hết 2 phầnđầu của cuốn sách. Nếu không, bạn không thể làm theo các bước ấy, ngay cảkhi nó thật dễ dàng. Cũng như người cha giàu đã nói với tôi nhiều năm trước"Làm giàu bắt đầu với ý tưởng đúng đắn, lời nói đúng và một kế hoạchđúng. Sau khi con có nó, các bước hành động thật dễ".Vậy vì sao David gặp Goliath? Câu trả lời của người cha giàu :"David gặpGoliath vì David có thể gặp con người phi thường ngự trị trong anh ta". Ôngcòn thêm: "Trong mỗi chúng ta đều có một David và một Goliath. Nhiềungười không thành công trong cuộc sống vì họ bỏ chạy mỗi khi gặp Goliath.Nếu không có Goliath, David sẽ không bao giờ trở thành người phi thường."Người cha giàu dùng câu chuyện này để truyền cảm hứng cho tôi và con traiông trở thành những gã khổng lồ về tài chính. Nói cách khác, thay vì giết đigã khổng lồ, người cha giàu đã khuyên chúng tôi trở thành những ngườikhổng lồ.Cuốn sách này nói về tự do tài chính. Kim và tôi đã được tự do bằng cáchthu thập hoặc xây dựng tài sản...những tài sản làm việc cực nhọc vì vậychúng tôi không phải làm việc. Một khi chúng ta đã tự do, chúng ta chỉ đơngiản tiếp tục xây dựng lợi tức của ba loại tài sản, bao gồm doanh nghiệp, cổphiếu và bất động sản. Chúng tôi về hưu sớm và trở nên giàu hơn bằng cáchsử dụng đòn bẩy, chúng tôi đã có thể xây dựng những loại tài sản này. Ngàynay, những tài sản ấy sản sinh cho chúng tôi thật nhiều thu nhập trong khichúng tôi làm việc thật ít. Nếu bạn muốn làm y như vây, cuốn sách này dànhcho bạn. Cuốn sách này được viết ra để giúp bạn tìm con đường tự do tàichính của chính bạn... tự do từ những công việc cực nhọc của cuộc sống.Tóm lại, David trở nên phi thường bằng cách sử dụng sức mạnh của các loạiđòn bẩy. Bạn có thể làm giống như thế. Cuốn sách này sẽ khơi dậy conngười phi thường trong bạn.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimChương 1Làm thế nào để về hưu sớm và giàuPhần 1: Sức mạnh đòn bẩy của trí ócSức mạnh đòn bẩy mạnh nhất đó là trí óc của chúng ta. Vấn đề của loại đònbẩy này là nó có thể làm việc theo ý của bạn hoặc cũng có thể chống lại bạn.Nếu bạn muốn về hưu sớm và giàu, điều đầu tiên bạn cần làm là sử dụng sứcmạnh của trí óc bạn để làm bạn giàu. Khi nói đến tiền bạc, nhiều người dùngsức mạnh của trí óc họ để làm họ nghèo thêm.Như người cha giàu nói: "Sự khác nhau lớn nhất giữa người giàu và ngườinghèo là người nghèo thường hay nói "Tôi không mua nổi nó" nhiều hơnngười giàu". Trong phần này bạn sẽ thấy sự khác nhau giữa lời nói giàu vàlời nói nghèo, lời nói nhanh và lời nói chậm. Bạn sẽ biết làm thế nào để thayđổi tương lai tài chính bằng cách thay đổi lời nói bạn sử dụng và cách bạnsuy nghĩ. Nếu bạn thay đổi lời nói của bạn và suy nghĩ theo cách người giàu,về hưu sớm và giàu sẽ trở nên dễ dàng.Chương 1: Làm thế nào để về hưu sớm và giàuTiếp theo câu chuyện làm thế nào vợ tôi, Kim, người bạn tốt nhất của tôi,Lary, và tôi bắt đầu cuộc hành trình từ chỗ phá sản cho đến giàu có và vềhưu trong vòng 10 năm. Tôi kể câu chuyện này để khuyến khích những aiđang trong nợ nần hoặc cần chút tự tin để bắt đầu cuộc hành trình về hưusớm. Khi Kim và tôi bắt đầu, chúng tôi gần hết tiền, không còn chút tự tin vàlún sâu trong nợ. Chúng tôi có toàn nợ. Điều khác biệt là những gì chúng tôilàm với những món nợ này.Cuộc hành trình bắt đầuTháng 12 năm 1984, Kim, bạntôi, Larry Clark và tôi đang trượt tuyết ở Vancouver, British Columbia.Tuyết rất dày và trượt tuyết rất thú vị mặc dầu rất lạnh. Buổi tối, ba chúng tôingồi gần nhau trong cabin giữa những cây thông cao. Ngồi giữa đống lửamỗi đêm, chúng tôi thảo luận kế hoạch của chúng tôi trong tương lai. Chúngtôi có những hy vọng rất cao nhưng lại rất ít tiềm lực. Kim và tôi đang trongnhững đồng đôla cuối cùng và Larry đang trong quá trình xây dựng mộtcông ty khác. Những cuộc thảo luận của chúng tôi kết thúc rất khuya, mỗiđêm. Chúng tôi thảo luận về những cuốn sách mà chúng tôi đã đọc và nhữngcuốn phim đã xem. Chúng tôi đã nghe các cuốn băng cát sét giáo dục đemtheo và thảo luận những bài học ấy.Vào ngày đầu năm, chúng tôi đề ra mục tiêu cho năm mới. Nhưng năm nay,mục tiêu của chúng tôi khác trước. Larry muốn làm nhiều hơn thay vì đề ramục tiêu cho năm tới. Anh ta muốn đề ra mục tiêu thay đổi cuộc đời củachúng tôi. Anh ấy nói: "Tại sao chúng ta không viết một kế hoạch để tất cảchúng ta được tự do tài chính".Tôi lắng nghe những lời anh ta nói, nhưng điều đó không thích hợp với tìnhtrạng của tôi lúc đó. Tôi đã mơ mộng về điều đó và biết một ngày nào đó tôisẽ làm được. Nhưng ý tưởng tự do tài chính luôn luôn là ý tưởng của tươnglai, không phải hôm nay..."Tự do tài chính ư?" Tôi nói.Larry nói:"Chúng ta đã nói về nó nhiều lần rồi. Nhưng tôi nghĩ đây là lúckhông phải nói, không phải mơ mộng, hãy bắt đầu tiến hành đi. Hãy viếtxuống. Một khi ta viết xuống, chúng ta biết phải làm gì. Một khi chúng taviết xuống, chúng ta sẽ hỗ trợ lẫn nhau trong cuộc hành trình".Gần hết tiền, Kim và tôi đã nhìn nhau và nói: "Đó là ý kiến hay nhưng tôinghĩ tôi nên tập trung vào việc làm sao để tồn tại vào năm tới". Tôi vừa mớithất bại doanh nghiệp túi nylon Velcro. Sau khi phá sản vào năm 1979, tôi đãmất 5 năm để xây dựng lại nó và sau đó lại bỏ nó. Tôi bỏ là vì doanh nghiệpđã thay đổi một cách trầm trọng. Chúng tôi đã không còn sản xuất ở Mỹ. Đểcạnh tranh với các đối thủ khác, chúng tôi di dời nhà máy sang Trung Quốc,Đài Loan và Hàn Quốc. Tôi bỏ doanh nghiệp là vì tôi không thể tiếp tục sửdụng ý tưởng bóc lột công nhân để làm giàu cho mình. Doanh nghiệp đã bỏtiền vào túi tôi nhưng tâm hồn tôi bị tổn thương. Tôi cũng đã mất một sốngười bạn là cộng sự của tôi. Tôi đã ra đi với một phần chia ít ỏi. Tôi khôngthể tiếp tục làm việc trong một công ty mà tâm hồn tôi bị cô lập và vớinhững cộng sự mà tôi không thể nói chuyện được. Tôi không tự hào về việctôi ra đi, nhưng tôi biết đây là lúc để ra đi. Tôi đã ở đó 8 năm và học đượcthật nhiều. Tôi đã học làm sao để xây dựng một doanh nghiệp, làm sao đểhuỷ bỏ một doanh nghiệp và làm sao để xây dựng lại nó. Mặc dù tôi đã ra đivới một số ít tiền, nhưng tôi đã đi với những bài học và kinh nghiệm vô giá."Cố lên", Larry nói,"Các bạn nhút nhát rồi. Thay vì đặt mục tiêu trong mộtnăm, hãy đặt mục tiêu lớn trong nhiều năm. Hãy đi đến tự do"."Nhưng chúng tôi không có nhiều tiền. Bạn biết chúng tôi đã bắt đầu một lầnnữa. Tất cả những điều chúng tôi muốn làm là tồn tại trong 6 tháng tới hay 1năm tới. Làm sao chúng tôi nghĩ về tự do tài chính khi trong đầu tôi bây giờchỉ nghĩ về tồn tại". Một lần nữa tôi bị sốc và yếu đuối như thế. Sự tư tintrong tôi đã xuống rất thấp.Larry tiếp: "Tôi không nói là về hưu trong năm tới. Tôi nói là lên kế hoạchvề hưu bây giờ đi. Hãy viết xuống mục tiêu, nghĩ ra một kế hoạch và sau đótập trung vào ý tưởng đó. Hầu hết mọi người không nghĩ về việc về hưu chođến khi quá trễ...hoặc họ lên kế hoạch về hưu khi 65 tuổi. Tôi không muốnnhư thế. Tôi muốn sống. Tôi muốn giàu. Tôi muốn du lịch khắp thế giới khicòn trẻ để thích thú nó"Và tôi ngồi đó lắng nghe Larry và bất thình lình, tôi nhớ lại lời của ngườicha giàu: "Thử thách lớn nhất của con là sự thiếu tự tin và sự lười biếng.Chính hai điều này đã định nghĩa và giới hạn con là ai. Nếu con muốn thayđổi con thì con phải vượt qua sự thiếu tự tin và sự lười biếng. Hai điều nàykiềm hãm con là người nhỏ bé và phủ nhận cuộc sống mà con muốn. Chẳngcó ai cản đường con ngoại trừ con lòng tin của con. Không thay đổi thì dễdàng. Hầu hết mọi người chọn cách giữ nguyên cuộc sống hiện tại suốt đời.Nếu con vượt qua được sự thiếu tự tin và lười biếng, con sẽ tìm thấy cáchcửa đi đến tự do ".Người cha giàu đã nói với tôi điều này trước khi tôi rời Hawai để bắt đầucuộc hành trình. Ông biết tôi rời Hawai vì điều tốt. Ông biết tôi rời gia đìnhvà một nơi tôi cảm thấy rất ấm cúng. Ông biết tôi mạo hiểm để đi vào thếgiới mà không có chút bảo đảm an toàn nào. Bây giờ chỉ sau 1 tháng saubuổi nói chuyện với người cha giàu, ngồi trên đỉnh núi tuyết này, tôi cảmthấy yếu đuối, bị tổn thương, không an toàn và lắng nghe người bạn thân nóinhững điều tương tự. Tôi biết đây là lúc để trưởng thành hoặc từ bỏ và trở vềnhà. Đó là lúc để lựa chọn. Tôi có thể để sự tự tin và lười biếng trong tôichiến thắng hoặc tiếp tục đi tới và thay đổi sự nhận thức. Đó là lúc để đi tớihoặc đi lùi.Tôi trở lại nói chuyện với Larry về tự do tài chính và nhận ra anh ta khôngthật sự nói về tự do. Vào lúc đó, tôi nhận thấy vượt qua sự thiếu tự tin vàlười biếng là điều quan trọng nhất tôi có thể làm. Nếu tôi không vượt quađược, cuộc đời tôi sẽ đi lùi lại"."OK. Hãy làm điều đó. Hãy lên kế hoạch tự do tài chính"Đó là ngày đầu năm 1985. Vào năm 1994, Kim và tôi đã tự do. Larry tiếp tụcxây dựng doanh nghiệp, đó là một trong những doanh nghiệp phát triểnnhanh nhất trong năm 1996. Larry nghỉ hưu năm 1998 khi 46 tuổi sau khibán công ty và nghỉ xả hơi một năm.Làm thế nào tôi thực hiện điều đó?Mỗi khi tôi kể câu chuyên này, tôi thường được hỏi: "Làm thế nào ông thựchiện điều đó?".Tôi trả lời: " Không phải tôi làm như thế nào, mà tại sao tôi làm. Nếu khôngcó cái tại sao, cái như thế nào trở nên bất khả thi".Tôi có thể giải thích làm thế nào tôi , Kim và Larry được như vây, nhưng tôiđã không. Làm sao nào chúng tôi làm được không quan trọng. Nếu cần, tôichỉ nói đơn giản rằng trong khoảng thời gian 1985 đến 1994, Kim, Larry vàtôi tập trung vào ba con đường của người cha giàu đã dạy để đi đến giàu có,là:1. Phát triển kỹ năng về doanh nghiệp2. Phát triển kỹ năng quản lý tiền bạc3. Phát triển kỹ năng đầu tưCó rất nhiều cuốn sách viết về các chủ đề này, nhưng tôi nghĩ quan trọnghơn là tại sao tôi đã làm điều đó, là bởi vì tôi muốn thách thức sự thiếu tự tin,lười biếng và quá khứ của tôi.Tranh luận với bản thânĐêm ấy, trên đỉnh núi, lắng nghe Larry, tôi bản thân tôi tranh luận với anhấy. Mỗi khi anh ấy nói: "Hãy đặt mục tiêu, viết xuống một kế hoạch". Tôinghe trong tôi muốn những điều như:1. "Nhưng tôi không có tiền"2. "Tôi không làm nổi"3. "Tôi nghĩ về nó sang năm, khi tôi và Kim ổn định"4. "Larry không hiểu tình cảnh của tôi"5. "Tôi cần nhiều thời gian"Vì sao tôi quyết định về hưu sớmCó bao nhiêu người trong số các bạn có dịp nói với bản thân mình "Tôi mệtmỏi lắm rồi?" Vâng, vào ngày năm mới đó, ngồi quanh đống lửa với Kim vàLarry, tôi đã mệt mỏi và đã quyết định là phải thay đổi. Đó không phải là sựthay đổi về mặt trí óc, mà một sự thay đổi sâu tận trong tôi. Đó là lúc cho sựthay đổi lớn và tôi biết tôi có thể thay đổi vì tôi khám phá vì sao tôi muốnđiều ấy:1. Tôi đã gặp rắc rối quá nhiều về tài chính. Tôi đã đôi lần giàu có với côngty ví nylon, nhưng sau khi phá sản, tôi gặp rắc rối lần nữa. Tôi vẫn chưa giàucó và đây là lúc để trở nên giàu.2. Tôi quá mệt khi ở mức trung bình. Mặc dù khi ở trường, thầy giáo thườngnói: "Robert là học sinh sáng sủa nhưng không chú ý vào chính mình. Suycho cùng, cậu ấy chỉ là học sinh trung bình "3. Khi tôi lên tám, tôi về nhà và nhìn thấy mẹ tôi ngồi khóc trên bàn ăn. Bàkhóc vì chúng tôi còn một núi hoá đơn chưa trả. Cha tôi đã làm tất cả đểkiếm tiền, nhưng là một giáo viên, ông không thành công về tài chính. Ôngthường nói: " Đừng lo, tôi sẽ gánh". Nhưng ông đã không. Cách mà cha tôiđã gánh là ông quay lại trường, làm việc nhiều hơn, và chờ tiền lương hàngnăm tăng lên. Trong lúc đó, hoá đơn cứ chất đóng và mẹ tôi cảm thấy cô đơnnhiều hơn vì không ai lo nổi. Cha tôi không thích thảo luân về tiền bạc vànếu có chỉ là sự nổi giận.4. Một lý do nữa là vợ tôi, Kim. Tôi đã gặp người bạn đời tuyệt vời và cô ấycùng tôi cuộc hành trình tài chính này.Tôi đã viết những điều này vào mảnh giấy và cất ở một nơi bí mật. Những aiđã đọc cuốn sách thứ 2 của tôi, Rich dad's Cashflow Quadrant, có thể nhớrằng mọi việc còn tệ hơn khi chúng tôi rời đỉnh núi ấy. Tôi bắt đầu cuốn sáchbằng câu chuyện Kim và tôi đã sống trong xe hơi trong 3 tuần khi hết sạchtiền. Mọi chuyện không tốt hơn vì chúng tôi quyết định về hưu giàu, đó là lýdo tại sao chúng tôi tiếp tục.Nhiều năm trước tôi đã học một điều : đam mê là sự kết hợp của yêu và ghét.Nếu không có sự đam mê, thật khó mà hoàn thành bất cứ việc gì. Người chagiàu thường nói: "Nếu con muốn cái gì, hãy đam mê nó. Sự đam mê manglại sự sống cho con. Nếu con muốn thứ gì con không có, hãy khám phá vìsao con yêu cái con muốn có và vì sao con ghét cái con không muốn khôngcó. Khi con kết hợp hai ý tưởng đó, con sẽ tìm thấy năng lượng để lấy đượcbất cứ thứ gì con muốn".Tôi đề nghị bạn hãy viết một danh sách những điều yêu và ghét vào chỗtrống dưới đây. Có thể bạn sẽ sống một cuộc đời với nhiều sự đam mê hơn.Hãy ngồi xuống và khám phá điều bạn yêu và ghét. Hãy viết xuống. Viếtxuống mơ ước, mục tiêu và kế hoạch của bạn để được tự do tài chính, về hưusớm, càng sớm càng tốt. Một khi đã được viết xuống, bạn có thể đưa chomột người bạn xem để có thể hỗ trợ bạn thành công. Hãy nhìn vào mảnhgiấy với những mơ ước, mục tiêu và kế hoạch một cách thường xuyên, luônnói về nó, tìm kiếm sự hỗ trợ và sẵn sàng không ngừng học hỏi , mọi chuyệnsẽ bắt đầu diễn ra.Một lời chú thích, Tôi nghe nhiều người nói: "Tiền không mang lại hạnhphúc". Câu nói ấy phần nào đúng. Nhưng tiền có thể mua được thời gian đểtôi làm những điều tôi yêu thích và trả tiền cho người khác làm những điềutôi không thích.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimChương 2Tại sao phải về hưu càng sớm càng tốt?Sau gần 10 năm làm việc cực nhọc và rắc rối, tôi đã tự do tài chính vào năm47 tuổi. Năm đó, 1994, một người bạn đã gọi cho tôi và nói: "Hãy xả hơi ítnhất một năm sau khi bán các doanh nghiệp""Một năm à?" Tôi trả lời."Tôi định nghỉ xả hơi cả đời còn lại của tôi""Không đâu?" Nyhl nói. Nyhl là một thành viên của một nhóm đã xây dựngmột vài công ty lớn, trong số đó có MTV và CMT vào những năm 1980. Saukhi xây dựng và bán đi vài công ty, anh nghỉ hưu năm 41 tuổi. Chúng tôi làmbạn và anh đang dạy tôi bài học về nghỉ hưu. "Trong vòng 3 tháng, bạn sẽchán và bạn sẽ bắt đầu xây dựng một công ty khác", anh nói. "Điều khó nhấtđối với bạn là chẳng có việc gì làm. Vì vậy tôi khuyên bạn hãy đề ra mụctiêu mới, chờ trong một năm trước khi bắt đầu một công ty mới."Tôi cười và cố gắng cam đoan với anh rằng tôi không có ý định bắt đầu mộtcông ty mới. Tôi nói: "Tôi nghỉ hưu rồi. Tôi không phải trở lại làm việc. Lầnsau bạn gặp tôi , bạn sẽ không nhận ra tôi dâu. Tôi không mặc áo khoác hayđể tóc ngắn nữa. Tôi sẽ trông như tên lang thang trên bãi biển"Nyhl nghe tôi nói, nhưng anh nhấn mạnh cho tôi. Anh muốn tôi nghe và hiểunhững gì anh muốn nói. Sau buổi nói chuyện dài anh bắt đầu nói thận trọng:"Rất ít người có cơ hội như cậu. Mấy ai được tự do tài chính và chẳng cóviệc gì làm. Không nhiều người nghỉ hưu giữa đời. Hầu hết mọi người khôngthể ngừng làm việc, cho dù họ rất muốn...cho dù họ ghét công việc của họ".Nyhl tiếp tục giải thích rằng hầu hết các nhà doanh nghiệp đều bán công tycủa họ và xây dựng lại công ty khác ngay sau đó. Anh nói: "Trước đây, tôiđã từng xây dựng một công ty, bán nó và ngay lập tức xây dựng một công tykhác. Tôi đã xây và bán ba công ty vào lúc tôi 35 tuổi. Tôi có rất nhiều tiềnnhưng không thể ngừng làm việc. Tôi không biết ngừng lại là thế nào. Nếukhông làm việc tôi cảm thấy mình vô dụng và lãng phí thời gian, vì vậy tôilàm việc chăm chỉ hơn. Sự chăm chỉ ấy đã cướp đi thời gian của tôi với giađình. Rồi một ngày tôi quyết định làm một điều gì đó khác biệt. Sau khi bánđi công ty cuối cùng và bỏ hàng triệu đô trong ngân hàng, tôi nghỉ xả hơimột năm. Dành trọn một năm cho gia đình là một quyết định tốt nhất của tôitừ trước đến nay. Không mấy ai có được niềm vui khi có một năm ngồi vànghĩ về bản thân mình"Điều khó nhất mà tôi phải làmNyhl nói đúng. Điều khó nhất khi về hưu là chẳng có gì làm. Sau nhiều năm,tôi đã thức dậy vào buổi sáng mà chẳng có gì hối hả để làm. Vào tháng 9năm 1994, tôi đã hoàn thành việc bán đi các doanh nghiệp. Tôi bỏ tiền trongngân hàng và mua vài căn hộ, kho hàng, tôi chính thức nghỉ hưu. Lúc đó tôi47 và vợ 37. Tôi đã hoàn toàn tự do tài chính, phần đời còn lại tôi chỉ muốnhưởng thụ. Đúng như Nyhl nói, tôi thức dậy sớm, nhận ra hôm nay chẳng cókế hoạch gì. Tôi chẳng gọi điện cho ai và cũng không ai gọi cho tôi. Tôi côđơn một mình chẳng biết đi đâu. Tôi cảm thấy vô dụng và lãng phí. Nyhl nóiđúng, không có gì làm là chuyện khó nhất đối với tôi. Sau đó tôi và Kim đãđi du lịch ở Fiji, đó là một nơi tuyệt vời. Nơi đó tôi đã suy nghĩ thật nhiều vềbản thân mình. Tôi đã có thời gian nghĩ về gia đình, những người bạn cũ,những người bạn gái cũ và những cộng sự trước đây. Tôi nghĩ về lựa chọncủa tôi và tự hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu tôi có một lựa chọn khác...chẳng hạnnhư: Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi cưới cô bạn gái thời đi học? Điều gì xảy ra nếutôi không làm phi công trong cuộc chiến tranh Vietnam? Điều gì sẽ xảy ranếu tôi lẩn tránh cuộc chiến đó như phần lớn các bạn tôi đã làm? Điều gì xảyra nếu tôi học lấy bằng Thạc sĩ thay vì thành lập công ty túi nylon Velcro?Và quan trọng hơn, tôi đã học được gì và tôi trở thành người thế nào saunhững thành công và thất bại ?Đúng là bạn không thể thay đổi quá khứ...nhưng bạn có thể thay đổiquan điểm của bạn về quá khứ. Thời gian đó đã cho tôi cơ hội dừng lại vànhìn lại cuộc đời. Có nhiều điều tôi đã làm mà tôi không tự hào chút nào vàtôi không muốn làm lại lần nữa. Có nhiều lỗi lầm mà tôi ước ao tôi đã khôngphạm phải. Có những người bạn tốt mà tôi đã làm họ đau lòng. Trong nămấy, tôi khám phá ra những sự kiện trong đời tôi quan trọng như thế nào. Khiđó, tôi cũng đã liên lạc lại với những người bạn cũ, gia đình và chính bảnthân tôi và cảm ơn họ đã là một phần của cuộc đời tôi. Ngồi một mình trênđỉnh núi, tôi đã có thời gian nói lời "cảm ơn" với quá khứ của tôi và chuẩn bịcho tương lai.Ngày nay, khi nói trước công chúng về khoảng thời gian này, tôi thườngnói: "Điều tuyệt vời nhất của việc về hưu sớm và nghỉ ngơi một năm là bạncó cơ hội để bắt đầu cuộc đời một lần nữa".Mười tám tháng sau khi bán các doanh nghiệp và nghỉ hưu, cuối cùng tôilái xe ra khỏi những ngọn núi phía nam Arizona. Tôi không biết tiếp theophải làm gì... tôi chỉ biết tôi muốn làm điều gì đó khác biệt. Trong máy vitính của tôi đã có bản thảo của Rich dad poor dad và trong cặp tôi đã có bảnphác hoạ của trò chơi Cashflow 101. Nửa đời còn lại của tôi bắt đầu. Lúcnày tôi đã già dặn hơn, khôn ngoan hơn, thông minh hơn, ít lo lắng hơn vàđáng tin cậy hơn.Rời khỏi ngọn núi với nửa cuộc đời mới bắt đầu. Tôi không còn đi theo tiếnggọi của cuộc đời nữa, không còn theo những mong ước của cha me, thầy cô,bạn bè hay thời thơ ấu.Cuộc đời tôi bắt đầu và đây là lúc tôi dành cuộc đời cho trách nhiệm củatôi.Và lý do chính tôi khuyên mọi người hãy về hưu càng sớm càng tốt . Điềuđó sẽ cho bạn một cơ hội để bắt đầu cuộc đời mới.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimChương 3Làm thế nào tôi về hưu sớmMùa xuân năm 1999, tôi có một buổi nói chuyện với khoảng 250 quan chứcngân hàng ở Los Angeles. Tôi là người nói đầu tiên vào buổi sáng, tôi đã baytừ Phoenix(nơi tôi sống) từ đêm hôm trước. Sau bữa điểm tâm, tôi ngồi trongphòng khách sạn và nghĩ trong đầu chủ đề về những gì phải nói với mấy ôngquan chức ngân hàng này. Bình thường tôi nói về : bản kê tài chính, sự hiểubiết về tài chính và sự khác nhau giữa tài sản và tiêu sản...nhưng dường nhưkhông thích hợp với những người này. Họ không phải những quan chứcngân hàng bình thường, họ là những nhà cho vay. Tôi nghĩ họ hiểu rõ vềnhững kiến thức tài chính cơ bản mà tôi thường nói, hay ít nhất tôi cũng hivọng như vậy.Buổi nói chuyện của tôi theo kế hoạch là 9:30, bây giờ đã là 8:00. Tôi muốncó một ý tưởng mới cho những người này. Ngồi trên bàn, tôi liếc nhìn tờ báomà khách sạn đã cung cấo. Trên trang nhất là một tấm hình của một cặp vợchồng ngồi trên chiếc xe đánh gôn của họ và một dòng nhan đề:"Chúng tôiquyết định nghỉ hưu sớm".Tờ báo giải thích kế hoạch nghỉ hưu 410k của cặp vợ chồng này đã hoànthành 10 năm trước. Nhờ thị trường chứng khoán bùng phát nên họ nghỉ hưusớm hơn 6 năm so với kế hoạch. Khi đó người chồng 59 tuổi và người vợ 56tuổi. Tờ báo trích dẫn lời nói của họ "Quỹ chung của chúng tôi đã hoạt độngkhá tốt và một ngày kia chúng tôi nhận ra chúng tôi là triệu phú. Thay vì làmviệc thêm 6 năm, chúng tôi nghĩ lại, bán nhà cửa và mua căn nhỏ hơn ở khunghỉ hưu, trả thêm tiền từ lợi nhuận bán căn nhà vào tiền thế chấp, cắt giảmchi phí và hôm nay chúng tôi chơi gôn mỗi ngày"Tôi đã tìm thấy chủ đề cho buổi nói chuyện. Đọc xong bài báo, tôi tắm rửa,thay đồ và chờ những nhà cho vay. Đúng 9:30, tôi được giới thiệu và lên sânkhấu. Tôi chiếu lớn bài báo lên, bắt đầu buổi nói chuyện bằng cách chỉ vàobức anh của đôi vợ chồng và lặp lại nhan đề :"Chúng tôi quyết định về hưusớm". Tôi chỉ ra tuổi của đôi vợ chồng và đôi dong chú thích trong bài báo.Đặt tờ báo xuống tôi nói: "Vợ tôi , Kim, và tôi về hưu thật sớm. Vào năm1994, tôi 47 tuổi và vợ tôi 37 tuổi. Tôi nhìn quanh phòng và nhận thấynhững người khác nhau về độ tuổi đang bị thu hút. Sau một hồi im lặng, tôitiếp: "Tôi hỏi các bạn nhé...Làm thế nào mà tôi về hưu trước ông ta 12năm...và vợ tôi sớm hơn 19 năm? Điều gì tạo ra sự khác biệt?"Sự im lặng vẫn tiếp tục. Tôi đã bắt đầu một cách tệ hại. Tôi biết còn quá sớmvà tôi biết tôi đã yêu cầu thính giả phải suy nghĩ thay vì lắng nghe. Tôi biếttôi có thể kiêu căng và tự phụ, so sánh sự nghỉ hưu sớm hơn đôi vợ chồngtrong tờ báo. Nhưng tôi muốn để lại dấu ấn cho những người này và quámuộn để quay đầu lại. Tôi cảm thấy mình như người hề đang nói câu chuyệnvui mà khán giả chẳng ai cười. Tiếp tục, tôi hỏi: "Bao nhiêu người trong sốbạn có kế hoạch về hưu sớm?"Một lần nữa không ai trả lời. Không ai giơ tay. Không khí nặng nề trongphòng tăng lên. Tôi như chết đứng trên sân khấu. Tôi biết tôi đã làm điều gìđó quá nhanh. Nhìn xuống đám đông, tôi thấy hầu hết mọi người đều trẻ hơntôi. Một số bằng tuổi tôi thì không ấn tượng lắm khi tôi nói về nghỉ hưu sớm.Tôi hỏi tiếp: "Bao nhiêu người trong số các bạn dưới 45 tuổi?".Bất thình lình có trả lời. Những cánh tay chậm chạp giơ lên khắp căn phòng.Tôi ước khoảng 60% số người đã giơ tay để ra dấu rằng họ chưa đến 45 tuổi.Thay đổi cách nói chuyện, tôi hỏi đám đông: "Bao nhiêu trong số bạn muốnvề hưu trong khoảng thời gian 40-50 tuổi và tự do tài chính trong khoảng đờicòn lại?"Bây giờ những cánh tay giơ lên hăng hái hơn. Tôi bắt đầu giao thiệp tốt hơnvà những thính giả bằng tuổi tôi hoặc lớn hơn bắt đầu lúng túng, họ nhìnnhững người trẻ tuổi ngang hàng. Nhận thấy sự không hài lòng của nhữngngười này, tôi cần phải nói điều gì đó để họ không ghét.Nhìn sang những người này tôi cười và nói: "Tôi xin cảm ơn các nhân viênngân hàng cho vay trên toàn thế giới vì họ giúp tôi hoàn thành việc về hưusớm, chứ không phải những nhà môi giới bất động sản hay chứng khoán,cũng không phải các nhà cố vấn tài chính hay kế toán viên. Chính là các bạn,những người cho vay trên thế giới, những người làm cho giấc mơ về hưusớm hơn bố tôi 20 năm thành hiện thực" Nhìn quanh căn phòng, tôi thấy sựbực bội đang bắt đầu tiêu tan và tôi có thể tiếp tục buổi nói chuyện. Tôi hỏitiếp: "Vậy làm thế nào tôi có thể về hưu sớm hơn cặp vợ chồng trong tờ báovà làm thế nào các nhà cho vay như các bạn đã giúp tôi?"Một lần nữa là sự im lặng. Tôi bắt đầu nhận ra rằng họ không biết đã giúp tôinhư thế nào. Mặc dầu vẫn là sự im lặng nhưng lần này họ dường như đãđược đánh thức. Quýêt định không hỏi nữa vì sẽ khiến họ do dự. Tôi quaysang viết hai chữ thật lớn:Nợ & Tiền quỹTrở lại với khán giả, tôi chỉ vào chữ Nợ và nói: "Tôi có thể về hưu sớm hơnvì tôi dùng nợ để hỗ trợ cho việc về hưu. Còn đôi vợ chồng này, nhữngngười với chương trình 401k, dung tiền quỹ của họ để hỗ trợ họ về hưu. Vìvậy họ mất thời gian lâu hơn tôi".Dừng lại một lúc, tôi muốn để họ hiểu sâu một tí. Thế rồi một người giơ tayvà hỏi: "Ý ông là những người trong tờ báo này dùng tiền của họ để về vềhưu còn ông thì dùng tiền của chúng tôi để về hưu""Đúng thế", tôi nói. "Tôi dùng tiền của các bạn và lún sâu trong nợ , còn họthì cố gắng thoát nợ""Vì vậy mà họ mất thời gian lâu hơn à", một người khác nói. "Mười hai nămlâu hơn ông. Họ mất thời gian lâu hơn vì họ dùng tiền của họ, tiền quỹ củachính họ để về hưu".Mười tám năm của một đời ngườiTôi cười, gật đầu và nói: "Đối với tôi, về hưu ở cái tuổi 47 đã cho tôi thêm18 năm khi so sánh với ai đó về hưu ở tuổi 65. Và 18 năm là giá trị biếtchừng nào...18 năm của tuổi trẻ? Đối với vợ tôi thì cô ấy có thêm 28 năm đểđược hưởng tuổi trẻ. Có bao nhiêu bạn ở đây muốn về hưu sớm để đượchưởng tuổi trẻ, sức sống và tự do...tự do để làm bất cứ chuyện gì bạn muốnđể kiếm toàn bộ số tiền bạn cần?"Nhiều cánh tay giơ lên khắp căn phòng. Bây giờ có thêm nhiều nụ cười kèmtheo những cánh tay ấy. Đúng như mong đợi, có vài người ngồi khoanh taytrước ngực và gác chân lên đầu gối. Buổi nói chuyện của tôi dường nhưkhông được hài lòng bởi những người này. Những người hoài nghi thì luônhoài nghi. Dường như tôi không đụng chạm đến họ và ít nhất tôi đã cứunguy được phần mở đầu tệ hại và một số người đã đứng về phía tôi.Một người đàn ông dãy ghế trước giơ tay và hỏi: "Ông không phiền giảithích chút xíu làm thế nào ông sử dụng nợ và họ sử dụng tiền quỹ"."Được thôi", tôi nói và hạnh phúc khi có cơ hội để giải thích xa hơn. Cầm tờbáo và chỉ vào tấm hình tôi nói: "Những người này về hưu trước kế hoạch 6năm, nếu 65 là cái mốc để về hưu, là nhờ thị trường chứng khoán làm việctốt. Cho nên , ông ta làm tốt vì đã đầu tư tiền của ông vào thị trường. Liệu sẽtốt hơn cho ông ấy nếu ông mượn tiền của ngân hàng các bạn và đầu tư tiềncủa các bạn vào thị trường tương tự như thế?"Một chút lo lắng hiện lên trên các gương mặt. Điều tôi vừa nói đã làm họ bốirối. Một chàng trai trẻ với vẻ khó hiểu đã lên tiếng: " Nhưng tôi sẽ khôngcho ông ấy mượn tiền để đầu tư chứng khoán?""Tại sao?" , tôi hỏi."Bởi vì nó rất rủi ro", anh ta trả lời.Gật đầu , tôi nói: "Bởi vì rủi ro nên những người về hưu này đã phải dùngtiền của họ..tiền quỹ của họ. Kế hoạch hưu của họ, 401k, đã làm việc tốt vàloại cổ phiếu họ chọn cũng vậy. Họ làm tốt vì thị trường làm việc tốt. Thịtrường làm việc tốt vì hàng triệu người làm tốt, hàng triệu người ấy cũng nhưhọ thôi, cùng làm những điều như nhau vào một thời điểm...vì vậy họ vềhưu sớm. Nhưng họ mất thời gian lâu hơn vì họ dùng tiền của chính họ. Thúvị ở chỗ, họ đầu tư vào ngành của các bạn, mà họ không được cho mượn tiềnvì nhân tố rủi ro. Ngân hàng của các bạn không cho mượn tiền để suy xét vềthị trường chứng khoán , đúng không?"Hầu hết mọi người trong phòng gật đầu."Vậy ý ông là họ may mắn a'?", một người khác hỏi"Vâng, họ đã ở đúng nơi đúng lúc của chu kì thị trường", tôi nói. "Nếu chiềuhướng đi ngược lại, họ đã không thể về hưu sớm rồi""Vậy ông dùng tiền của chúng tôi để đầu tư vào cái gì?""Bất động sản", tôi nói. "Các bạn còn cho mượn tiền vào việc gì nữa? Cácbạn là những người cho vay, không phải à? Các bạn không phải là nhữngnhà đầu tư, phải không?"Một người trẻ gật đầu và nói nhỏ: "Chúng ta là những nhân viên ngân hàngcho vay và chúng ta cho mượn tiền vào bất động sản, không phải chứngkhoán, không phải khế ước , cũng không phải vào các quỹ chung"."Nhưng không phải thị trường chứng khoán tăng giá nhiều hơn bất động sảntrong 10 năm gần đây sao?", một phụ nữ trẻ nói. " Quỹ 401k của tôi đã thựchiện tốt hơn nhiều so với các vụ đầu tư bất động sản mà tôi từng thấy"."Điều đó có thể đúng", tôi nói. "Nhưng quỹ 401k tăng giá trị vì thị trườngtrên đà đi lên và tăng lợi nhuận. Vậy chính sách của bạn là đầu tư vào thịtrường đang lên và có thể tăng lợi nhuận à?""Không phải là một chính sách", cô ấy trả lời."Tôi cũng vậy", tôi trả lời. "Tôi không chỉ đầu tư vì tăng lợi nhuận. Giá trịcủa các bất động sản của tôi không cần phải tăng giá trị thì tôi mới có thểlàm ra tiền...mặc dù một số đã tăng giá rất nhanh trong cùng thời kỳ vàkhông có cái nào giảm giá như cổ phiếu hay các quỹ chung"."Vậy nếu ông đầu tư để tăng lợi nhuận, thì ông đầu tư vì cái gì?", cô ấy hỏi."Tôi đầu tư vì vòng quay tiền mặt", tôi nói nhỏ. " Quỹ 401k đã bỏ vô túi cácbạn bao nhiêu tiền mỗi tháng để các bạn tiêu xài?""Chẳng có gì",cô ấy nói. "Mục đích của kế hoạch về hưu là có sự giảm thuếvà số tiền đó vào tài khoản của chúng tôi. Nó không có mục đích tạo vòngquay tiền mặt cho chúng tôi.""Bạn có sở hữu bất động sản nào để tạo vòng quay tiền mặt hàng tháng cộngvới sự giảm thuế", tôi hỏi."Không", cô ấy nói. "Những gì tôi có là kế hoạch đầu tư vào các quỹchung"."Và bạn là nhân viên ngân hàng cho vay phải không?", tôi hỏi với giọng trêuchọc.Cô ấy tiếp: "Ông mượn tiền của chúng tôi để mua bất động sản. Mỗi thángmỗi bất động sản đó đem lại vòng quay tiền mặt cho ông. Ông và vợ ông cóthể về hưu vì ông có vòng quay tiền mặt trong khi chúng tôi thì hy vọng cósự tăng giá của các quỹ chung và hy vọng về hưu sau đó...hy vọng thịtrường không khủng hoảng khi đến lúc về hưu. Nói cách khác, tôi giúp ôngvề hưu sớm nhưng tôi không giúp chúng tôi?""Đó có thể là một điều tôi muốn nhắm tới", tôi trả lời. "Và đó là lý do vì saotôi ở đây cảm ơn các bạn và ngành nghề của các bạn vì đã đóng góp vào quỹhưu của chúng tôi. Các bạn đã đóng góp hàng triệu đô vì vậy tôi đã có thểnghỉ hưu sớm. Tôi hy vọng các bạn cũng suy nghĩ và làm như cho chính cácbạn".Buổi nói chuyện kết thúc và mặc dù họ là những quan chức ngân hàng chovay, tôi có thể nghe những lời như thế này trong đám đông:1. "Những gì ông ấy nói quá rủi ro"2. "Tôi sẽ không bao giờ cho ông ta mượn tiền nữa"3. "Ông ấy không biết ông đang nói cái gì"4. "Bạn không thể làm như vậy hôm nay. Thị trường đã khác rồi"5. "Ông ta chỉ may mắn. Cứ chờ thị trường khủng hoảng rồi ông ta sẽ quỳgối năn nỉ chúng ta"6. "Bất động sản quá nhiều rồi, sẽ sớm khủng hoảng"7. "Biết bao nhiêu người như ông ta phá sản với bất động sản"8. "Nếu nợ nhiều quá, tôi sẽ không cho ông ta mượn tiền nữa".9. "Nếu ông ta về hưu rồi, còn đến đây làm gì nữa"Bài học của người cha nghèoNgười cha nghèo của tôi thường khuyên "Đến trường, đạt điểm cao, tìmcông việc ổn định, làm việc chăm chỉ và tiết kiệm tiền". Ông còn trích dẫnnhững câu danh ngôn như "Đừng là người mượn tiền hay là người chomượn". hoặc "Một xu tiết kiệm được là một xu kiếm được" hoặc "Nếu bạnkhông mua nổi nó thì đừng mua nó, luôn trả bằng tiền mặt".Cuộc đời người cha nghèo của tôi sẽ rất tốt đẹp nếu ông làm theo những lờikhuyên của chính ông, cũng như nhiều người, ông nói những điều rất đúngnhưng ông làm không đúng. Thay vì vậy ông mượn tiền để mua nhà, mua xe.Ông không bao giờ đầu tư vì ông luôn nói "Đầu tư rất rủi ro". Thay vì vậyông cố gắng tiết kiệm tiền...nhưng mỗi lần khẩn cấp, ông lại lấy tiền từ sốtiền ấy. Ông mượn tiền vì những thứ làm ông nghèo và ông từ chối mượntiền để có những thứ làm ông giàu. Đây là những điều khác nhau tinh tế đãgây ra nhiều điều khác biết trong đời ông. Bởi vì những lối suy nghĩ và cáchquản lý tiền bạn suốt đời này của ông mà ông không thể về hưu ở tuổi 65.Điều này cũng giải thích vì sao ông phải làm việc cho đến ngày ông bệnhung thư và không làm được nữa. Ông đã làm việc cực nhọc suốt đời vànhững tháng cuối đời ông, ông chiến đấu vì cuộc đời và căn bệnh ung thư.Ông rất tốt, làm viêc chăm chỉ, dành hết đời để làm việc, tránh cảnh nợ nầnvà cố gắng tiết kiệm. Và những bài học về cuộc đời và tiền bạc ấy đã đượcông cố gắng truyền lại cho tôi.Bài học của người cha giàuNgười cha giàu của tôi, người bạn thân nhất của cha ruột tôi, đã dạy tôinhững bài học khác hẳn về cách suy nghĩ về tiền bạc. Ông thường hỏi và nóinhững điều như:1. "Mất bao lâu thì con tiết kiệm được 1 triệu đô?". Sau đó ông lại hỏi: "Mấtbao lâu thì con mượn được 1 triệu đô?"2. "Ai sẽ giàu hơn sau một đoạn đường dài? Một người làm cả đời để tiếtkiệm 1 triệu đô? Hay một người biết cách mượn 1 triệu đô ở lãi suất 10% vàbiết cách đầu tư nó để nhận 25% tiền lời mỗi năm?"3. "Những người như thế nào thì ngân hàng cho mượn tiền? Một người làmviệc cực nhọc vì tiền hay một người biết cách mượn tiền và bắt số tiền đólàm việc một cách an toàn và khôn ngoan?"4. "Con phải là người như thế nào và con cần phải biết những gì để vào ngânhàng và nói "Tôi muốn mượn 1 triệu đô". Sau đó ngân hàng trả lời "Tôi cósẵn giấy tờ cho ông ký trong vòng 20 phút""5. "Tại sao chính phủ đánh thuế tiền tiết kiệm của con mà lại bớt thuế khicon đang nợ".6. "Ai sẽ thông minh hơn về mặt tài chính và được giáo dục về tiền bạc? Mộtngười có một triệu đô trong khoản tiết kiệm hay một người đang nợ mộttriệu đô"7. "Ai sẽ thông minh hơn với tiền bạc? Một người làm việc vì tiền hay mộtngười bắt tiền làm việc vì mình"8. "Nếu con có một lựa chọn, con sẽ chọn đến trường và học cách làm việcvì tiền hay đến trường và học cách bắt tiền làm việc vì mình?"9. "Tại sao ngân hàng vui vẻ cho con mượn tiền để suy xét về bất động sản,nhưng sẽ do dự khi cho con mượn tiền để suy xét về thị trường chứngkhoán?"10. "Tại sao những người làm việc cực nhọc nhất thì trả thuế nhiều hơnnhững người làm việc ít và mượn nhiều?" Khi nói đến việc đi làm, tiền bạc,tiết kiệm và nợ, hai người cha của tôi đã có những quan điểm khác nhau rõràng.Nhưng điểm khác nhau lớn nhất là câu nói của người cha giàu: "Ngườinghèo và người trung lưu mất nhiều thời gian để làm giàu vì họ dùng tiềncủa chính họ. Nếu con muốn làm giàu, con cần biết cách sử dụng tiền củangười khác...chứ không phải của con."Cảnh báo: Cuốn sách này không phải về mượn tiền và lún sâu trong nợ...mặc dù tôi sẽ thảo luận về cách sử dụng nợ như một công cụ để về hưu sớmvà giàu. Như đã nói ở phần giới thiệu, đòn bẩy là sức mạnh...mà sức mạnhcó thể được sử dụng, lạm dụng và khiếp sợ. Chúng ta nên coi nợ như mộtkhẩu súng nạp đạn, thật cẩn thận. Nợ, như khẩu súng nạp đạn, có thể giúpbạn nhưng cũng có thể giết bạn...bất chấp là ai đang cầm nó.Tôi nhấn mạnh điều này vì trên trang web của tôi , một thanh niên trẻ viếtrằng anh đã xin thôi việc, mang ra vài thẻ tín dụng và lún sâu trong nợ đểmua bất động sản. Anh nói: "Tôi theo lời khuyên của Robert và lún sâu trongnợ với những nợ tốt".Trước tiên, tôi chưa bao giờ khuyên ai dùng thẻ tín dụng để mua bất độngsản, tôi không khuyến khích quá trình này, thật nguy hiểm. Tôi khôngkhuyến khích vì tôi biết nhiều người đã dùng thẻ tín dụng để mua bất độngsản và đã phá sản. Điều tôi khuyên là hãy học cách sử dụng nợ một cáchkhôn ngoan.Trong khi tôi bắt đầu chương này bằng nói lên sự khác nhau giữa nợ và tiềnquỹ, cuốn sách này không chỉ nói về nợ. Cuốn sách này còn nói về một chủđề quan trọng hơn cho những ai muốn về hưu sớm và giàu.Từ ngữ quan trọng thứ haiTrong phần giới thiệu tôi đã viết về câu nói của người cha giàu: "Từ ngữquan trọng nhất trong thế giới tiền bạc là vòng quay tiền mặt. Từ ngữ quantrọng thứ hai là đòn bẩy". Khi nói với các quan chức ngân hàng về việc dùngtiền của họ để về hưu sớm, tôi thực sự đang nói dùng tiền của họ như mộtsức mạnh đòn bẩy.Cũng trong phần giới thiệu, tôi viết rằng câu chuyện mà người cha giàu thíchnhất về đòn bẩy là David và Goliath. Ông muốn thường kể cho chúng tôimỗi khi chúng tôi muốn nghe. Ông còn nói: "Hãy nhớ, David đánh bạiGoliath vì David hiểu công thức của sức mạnh đòn bẩy"."Con nghĩ anh ấy dùng súng cao su", tôi nói."Đúng", ông trả lời. "Nằm trong tay, một khẩu súng cao su là một dạng củađòn bẩy. Một khi hiểu được sức mạnh của đòn bẩy, con sẽ thấy nó ở mọi nơi.Nếu con muốn giàu, con phải học cách khai thác sức mạnh đó." Người chagiàu gõ vào đầu tôi "Ngay cả khi con là những người nhỏ bé trên thế giới,con có thể chiến thắng những người to lớn nếu con hiểu sức mạnh của đònbẩy"Khi chúng tôi lớn lên, người cha giàu đã tìm những ví dụ về đòn nhằm làmnhững bài học về tiền bạc thêm phần thú vị và ông thường tìm những chủ đềmà chúng tôi ưa thích để dạy chúng tôi những bài học ấy. Ví dụ, khi bannhạc Beatles lần đầu tiên đến Mỹ, thập niên 60, bọn trẻ chúng tôi rất thích,và ông đã gây ấn tượng cho chúng tôi về số tiền mà Beatles đã làm được.Trong bài học , ông nói: "Lý do The Beatles làm thật nhiều tiền vì họ biếtdụng nhiều đòn bẩy". Ông giải thích rằng The Beatles làm nhiều tiền hơn cảTổng thống Mỹ, bác sĩ, luật sư, kế toán và cả ông cũng vì sức mạnh đòn bẩyvề mặt tài chính. Ông tiếp: "The Beatles sử dụng ti vi, rađio, băng đĩa nhưđòn bẩy. Vì vậy nên họ giàu".Tôi và Mike hỏi: "Ti vi, rađio, băng đĩa là dạng duy nhất của đòn bẩy sao?""Chúng ta cần phải là siêu sao nhac rock để giàu sao?", tôi hỏi. Tôi lúc này16 tuổi và tôi biết ca hát không phải điểm mạnh của tôi và nhạc cụ duy nhấttôi chơi được là chiếc rađio.Người cha giàu cười và nói: "Không, con không cần phải là siêu sao để giàucó và ti vi, rađio và băng đĩa không phải loại đòn bẩy duy nhất. Nhưng nếucon muốn giàu, con phải sử dụng vài dạng đòn bẩy. Sự khác nhau giữa ngườigiàu, nghèo và trung lưu là những dạng đòn bẩy khác nhau mà họ dùng.Người giàu giàu hơn vì họ dùng các loại đòn bẩy khác và họ dùng nhiềunhững dạng đó."Cuốn sách này nói về sức mạnh của đòn bẩyNgười cha giàu thường lặo đi lặp lại nhiều lần cho chúng tôi "Đòn bẩy tàichính là một thuận lợi mà người giàu có trong khi người nghèo và trung lưuthì không". Ông cũng nói: "Đòn bẩy tài chính là cách người giàu càng giàuhơn một cách nhanh chóng". Vì thế mà cuốn Rich dad poor dad tập 1 tậptrung vào vòng quay tiền mặt, cuốn sách này sẽ tập trung vào chữ đòn bẩy đểgiúp bạn về hưu sớm và về hưu giàu,bạn cần sử dụng vài dạng đòn bẩy. Đólà đòn bẩy, chứ không phải chăm chỉ, đã giúp tôi và Kim về hưu sớm. Trongchương kế tiếp, cuốn sách này sẽ đi vào vài ví dụ về đòn bẩy.Tôi bắt đàu chương này với câu chuyện về buổi nói chuyện với các quanchức ngân hàng và làm thế nào tôi dùng tiền của họ hơn là tiền của tôi để vềhưu sớm. Đó là một ví dụ về sử dụng nợ như một đòn bẩy.Vấn đề là đòn bẩy như con dao hai lưỡi, có thể cắt chính bạn. Nói cách khác,một người có thể dùng đòn bẩy để tiến lên trước hoặc rơi phía sau về mặt tàichính.Một trong những lý do tầng lớp trung lưu và nghèo làm việc cực nhọc, làmnhiều năm hơn, gặp khó khăn để trả hết nợ, trả nhiều thuế vì họ thiếu mộtdạng đòn bẩy rất quan trọng...và đó là sự giáo dục về tài chính. Vì vậy trướckhi bạn chạy ra ngoài mượn nợ để đầu tư vào tài sản, hãy nhớ rằng nợ chỉ làmột dạng của đòn bẩy và tất cả các loại đòn bẩy đều có 2 cạnh rất sắt. Tôixin lặp lại lời nói của người cha giàu:"Ai sẽ thông minh hơn về mặt tài chính và được giáo dục về tiền bạc? Mộtngười có một triệu đô trong khoản tiết kiệm hay một người đang nợ mộttriệu đô"Điểm quan trọng nhất tôi muốn nói là Cuốn sách này cơ bản nói về Giáo dụctài chính, Và bất chấp loại đòn bẩy nào bạn dùng, trước hết tôi khuyên bạnhãy học bất cứ loại đòn bẩy nào mà bạn thích.Người cha giàu nói: "Nếu con muốn giàu , con cần biết sự khác nhau giữa nợtốt và nợ xấu, chi phí tốt và chi phí xấu, thu nhập tốt và thu nhập xấu, tiêusản tốt và tiêu sản xấu".Chương này đơn thuần nói về dạng đòn bẩy nợ. Nếu bạn không quen thuộcsự khác biệt giữa các khái niệm này, đơn giản thế này, nợ tốt là nợ bỏ tiềnvào túi bạn mỗi tháng, nợ xấu là nợ móc tiền từ túi bạn mỗi tháng. Ví dụ, nợtừ các căn hộ cho thuê của tôi bỏ tiền vào túi tôi mỗi tháng, nợ từ căn nhà tôiđang ở ( tôi vay tiền mua nhà) móc tiền từ túi của tôi mỗi tháng).Sau khi xem xét danh sách này, bạn có thể nghĩ về điều bạn muốn làm vớimón nợ. Bạn có thể muốn giảm nợ xấu và nghĩ về tăng nợ tốt. Nếu bạn làmviệc để tăng nợ tốt, cỏ hội của bạn để nghỉ hưu sớm và giàu đã cải tiến tốthơn. Nhưng luôn nhớ xử lý với nợ giống như xử lý một khẩu súng nạp đạn,rất cẩn thận.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimChương 4Làm thế nào để về hưu sớm?Có hai người cha cho phép tôi nhìn hai thế giới khác nhau về đòn bẩy. Ngườicha ruột của tôi là người có học vị cao và làm việc chăm chỉ. Người cha giàucủa tôi là người có sức mạnh đòn bẩy rất cao. Vì vậy ông làm việc rất ít vàkiếm tiền rất nhiều hơn người cha nghèo. Nếu bạn muốn về hưu sớm và giàuthì hiểu được khái niệm đòn bẩy là rất quan trọng. Theo định nghĩa, chữ đònbẩy đơn giản là khả năng làm nhiều với cái ít ỏi. Khi nói về chủ đề làm việc,tiền bạc và đòn bẩy, người cha giàu thường nói: "Nếu con muốn giàu, concần phải làm việc ít, kiếm nhiều tiền. Để như thế, con cần phải dùng vài dạngđòn bẩy". Ông hay nói điều tương phản như: "Người làm việc cực nhọc cógiới hạn về đòn bẩy. Nếu con làm việc cực mà không tiến bộ gì về tài chính,thì con có thể là đòn bẩy của ai đó". Ông cũng nói: "Nếu con có tiền gửi tiếtkiệm ngân hàng hay tài khoản nghỉ hưu, thì có người đang sử dụng tiền củacon để làm đòn bẩy cho họ".Đòn bẩy ở khắp nơi Khi còn nhỏ ,tôi thường người cha giàu nói: "Đòn bẩy ởkhắp nơi".Ông còn nói: "Con người tiến bộ hơn con vật vì con người không ngừng tìmkiếm đòn bẩy. Thuở khai thiên , con vật chạy nhanh hơn con người, nhưngngày nay con người có thể đi nhanh và xa hơn loài vật vì họ sáng tạo nhiềucông cụ làm đòn bẩy, như: xe đạp, xe hơi, máy bay. Thuở xa xưa, chim cóthể bay còn con người thì không. Ngày nay, con người bay cao hơn, ca hơnvà nhanh hơn chim nhiều".Đòn bẩy là sức mạnhLoài vật có khuynh hướng chỉ sử dụng đòn bẩy mà thượng đế đã ban tặng vànhìn chung chúng không có năng lực để kiếm các đòn bẩy khác. Vì vậy màloài vật đã để loài người thống trị hành tinh này. Điều tương tự xảy ra khimột số người sử dụng nhiều sức mạnh đòn bâỷ hơn những người khác. Nhưngười cha giàu nói: "Những người với nhiều sức mạnh đòn bẩy có ưu thếhơn những người có ít". Nói cách khác, loài người người thống trị các loàivật vì sử dụng các công cụ đòn bẩy, tương tự, những người có công cụ đònbẩy sẽ có quyền lực hơn những người không có. Nói đơn giản hơn "Đòn bẩylà sức mạnh".Giải thích làm thế nào loài người thu được ngày càng nhiều đòn bẩy, ngườicha giàu nói: "Con chim sử dụng đôi cánh là đòn bẩy duy nhất mà thượng đếban tặng. Con người quan sát cách chim bay và dùng bộ óc để khám phá làmthế nào để con người cũng bay được. Một người có thể bay từ bay từ ChâuMỹ sang châu Âu có sức mạnh đòn bẩy lớn hơn một người chỉ có một chiếcthuyền để vượt Đại Tây Dương." Ông còn nói: "Người nghèo có ít đòn bẩyhơn người giàu. Nếu con muốn giàu có và vững mạnh, con cần hiểu sứcmạnh của nó".Một tin tốt là ngày nay rất nhiều đòn bẩy được tạo ra, những công cụ như:máy vi tính, Internet...Những người có thể thích nghi với các công cụ này lànhững người đang tiến về phía trước. Những người không chịu học hỏi cáchsử dụng những công cụ đòn bẩy ngày càng nhiều này sẽ rơi lại phía sau vềmặt tài chính hoặc sẽ tiếp tục làm việc cực nhọc mãi. Nếu bạn muốn thứcdậy mỗi buổi sáng và đi làm kiếm tiền, hơn là làm việc để kiếm những đònbẩy thuận lợi cho bạn, thì bạn có nguy cơ rơi lại phía sau rồi. Trong lịch sửchưa bao giờ có nhiều đòn bẩy được phát minh trong một thời gian rất ngắnnhư thời buổi này.Đòn bẩy của Thượng đế ban tặngTrong khi học về lịch sử kinh tế toàn cầu ở New York, tôi đã học rằng 5000ngàn năm trước, loài người đã bắt đầu ứng dụng cánh buồm và sức gió đểđẩy những chiếc thuyền đi xa. Trong trường hợp này, buồm và gió là đònbẩy, cho phép con người đi xa và mang trọng tải lớn hơn mà không tốn nhiềucông sức. Những người đã dùng những chiếc thuyền lớn và buồm lớn đã rấtgiàu so với người không có. Ngày nay, chúng ta có thể di chuyển nhiều hànghoá và giàu hơn chỉ cần click con chuột thay vì những chiếc thuyền kia.Những người không có đòn bẩy làm việc cho những người có đòn bẩyTrong lịch sử, những người bị bỏ rơi phía sau là người thất bại trong việcứng dụng các đòn bẩy mà họ đã tạo ra trong đời họ. và những người thất bạitrong việc sử dụng các đòn bẩy này là những người phải làm việc cho nhữngngười thành công...và những người ấy phải làm việc cực nhọc hơn. Ngườicha giàu tôi thường nói: "Những người không có đòn bẩy làm việc chonhững người có đòn bẩy".Những đòn bẩy lỗi thờiBởi vì kỹ thuật đến từ bộ óc con người, nên chúng ta có những lựa chọn khácnhau trong việc truyền tải sức mạnh đòn bẩy hơn tổ tiên chúng ta. Ngày nay,thay vì đi bộ, chúng ta có thể chọn xe đạp, xe hơi, máy bay. Hay chúng ta cóthể chọn tivi, điện thoại hoặc email để nối liền khoảng cách.Chúng ta có nhiều lựa chọn khi nói về hình thức đòn bẩy giao thông, khi nóivề vấn đề tiền bạc chúng ta cũng có nhiều đòn bẩy tài chính có thể sử dụng.Những người có ứng dụng nhiều đòn bẩy tài chính sẽ tiến xa hơn về mặt tàichính. Những người dùng các loại đòn bảy lỗi thời sẽ đặt tương lai và sự antoàn tài chính của họ vào rủi ro. Ngày nay hàng triệu người đang ứng dụngcông cụ gọi là quỹ chung để chuẩn bị cho về hưu. Trong khi quỹ chungkhông có nghĩa lỗi thời, chúng không phải là những công cụ đòn bẩy tàichính mà các nhà đầu tư lựa chọn. Và đó là nội dung cuốn sách này. Nếu họmuốn về hưu sớm và giàu, họ cần phải bổ sung vào quỹ chung bằng cáccông cụ đòn bẩy tài chính nhanh hơn, an toàn hơn và nhiều thông tin về tiềnbạc hơn.Tại sao nhiều người không sử dụng công cụ đòn bẩy tài chínhThật là mỉa mai khi nói rằng người nghèo và người trung lưu chỉ nghĩ về cáccông cụ tài chính mang đầy rủi ro. Vì họ nghĩ rằng chúng rủi ro, hầu hết mọingười không ứng dụng những công cụ đòn bẩy nhanh hơn. Người giàu thíchdùng các đòn bẩy tài chính, còn người nghèo và người trung lưu có xuhướng dùng các đòn bẩy thuộc về vật chất. Còn bẩy thuộc vật chất còn cónghĩa là làm việc cực nhọc. Người giàu ngày càng giàu hơn đơn giản vì họdùng các đòn bẩy tài chính và người nghèo và trung lưu thì không...hay tốithiểu họ không dùng cùng một cách các công cụ tương tự người giàu.Nợ có thể là đòn bẩy của người chiến thắng...cũng có thể là đòn bẩy củangười thất bạiTrong chương trước, tôi nói về sử dụng nợ để mang lại chu nhập phát sinh từbất động sản. Trong ví dụ nợ là đòn bẩy của tôi. Tôi có thể mua được các vụđầu tư lớn hơn và tiến xa hơn ai đó cố gắng làm việc và đầu tư bằng tiền tiếtkiệm, còn được gọi là tiền quỹ. Một người biết cách sử dụng nợ để thu thậptài sản thì có sức mạnh đòn bẩy tài chính lớn hơn so với một người khônghiểu làm sao để khai thác sức mạnh của nợ. Người cha giàu của tôi nói:"Người giàu dùng nợ để chiến thắng về mặt tài chính và người nghèo vàtrung lưu dùng nợ để thất bại về mặt tài chính". Nhưng để sử dụng nợ nhưmột công cụ đòn bẩy, người ấy cần phải có nhiều giáo dục về tài chính.Những trang tiếp theo của cuốn sách này sẽ giải thích làm thế nào bạn có thểtăng thêm sự giáo dục tài chính.Người cha nghèo của tôi nói: "Đừng bao giờ là người mượn tiền hay làngười cho mượn mượn tiền". Ông còn nói: "Trả hết hoá đơn càng sớm càngtốt. Trả hết tiền vay càng sớm càng tốt. Nợ nần rất rủi ro". Những ý tưởng vàniềm tin này là lý do vì sao ông làm việc cực nhọc suốt đời mà chẳng tiến bộgì về tài chính. Người cha giàu của tôi làm việc ít hơn người cha nghèo màlại kiếm càng nhiều tiền hơn khi ông càng già. Cuộc đời người cha giàu củatôi khác biệt vì ông biết cách khai thác sức mạnh đòn bẩy tài chính và ngườicha nghèo thì không vì cho rằng điều đó rất rủi ro.Sẽ châm biếm khi nói rằng người nghèo và trung lưu nghĩ rằng dùng nợ đểmua tài sản là rủi ro nhưng lại hăng hái dùng nợ và ra ngoài mua tiêu sản.Một lý do người trung lưu và nghèo bị bỏ lại sau lưng người giàu vì họ dungsức mạnh tài chính của những cái nợ xấu để kéo họ lại, trong khi người giàudùng sức mạnh của những cái nợ tốt để đẩy họ lên trước. Một người làm việccực nhọc, tiết kiệm tiền, và tránh nợ nần bị rơi phía sau một người đượchuấn luyện dung nợ như một đòn bẩy tài chính. Một người trung bình nghĩrằng nợ là xấu và họ sử dụng nợ rất tồi. Chính vì vậy mà hầu hết đều tránhnợ và tiết kiệm tiền để nghỉ hưu. Đối với họ, tránh nợ và tiết kiệm là thôngminh và là một cách an toàn để sống...và với họ đó là sự lựa chọn khônngoan , được khuyên bởi những người có sự giáo dục tài chính ở mức trungbình..hay thiếu giáo dục về tài chính.Những dạng đòn bẩy khácCó nhiều dạng đòn bẩy, chứ không chỉ có nợ, mà Kim và tôi đã sử dụng đểvề hưu sớm. Nhằm xây dựng một công ty với 11 văn phòng, tôi đã phải sửdụng thời gian của người khác (OPT-Other People's Time) để xây dựng mộtlại tài sản khác, một tài sản được biết đến là công ty. Trong ví dụ này, đònbẩy là sức lao động của con người, nhằm để tạo ra tài sản nhanh hơn, lớnhơn và giá trị hơn.Lý do hầu hết mọi người không giàu nhanh đơn giản vì đó là tiền của họ(Tiền tiết kiệm trong ngân hàng ) và thời gian và công việc của họ (một côngviệc an toàn) mà người giàu đang dùng như một đòn bẩy để thu thập và tạora tài sản cho người giàu. Tôi đã không thể kiếm được nhiều tài sản trongmột thời gian ngắn nếu như tôi không sử dụng hai loại đòn bẩy tài chính làthời gian của người khác (OPT- Other People's Time ) và tiền của ngườikhác (OPM- Other People's Money)Một tin vui là có rất nhiều dạng đòn bẩy, chứ không chỉ OPM và OPT, màbạn có thể dùng để thu thập tài sản cho chính bạn. Cũng như loài người 5000năm trước đã khai thác sức gió cho các chiếc thuyền, bạn có thể tìm các dạngđòn bẩy khác để giúp bạn. Có vô số dạng đòn bẩy một khi bạn hiểu côngthức của đòn bẩy và bắt đầu tìm kiếm nó. Cũng như lời người cha giàu đãnói với tôi nhiều năm trước "Một cách tự nhiên, con người luôn tạo ra cácdạng đòn bẩy mới". Ví dụ: Một người nông dân với 1000 mẫu đất có nhiềusức mạnh đòn bẩy hơn một nông chỉ có 100 mẫu, nhưng điều đó còn phụthuộc vào khả năng quản lý của người nông dân ấy. Hay một chiếc máy vitính là một công cụ đòn bẩy rất đa năng, nhưng một lần nữa phụ thuộc vàochiếc máy tính đó dùng để làm gì.Tiếp sau đây tôi kể ra một vài dạng đòn bẩy khác. Sức khoẻ của bạn,thờigian của bạn, sự giáo dục của bạn và các mối quan hệ của bạn có thể giúp đỡbạn hay cản trở bạn trên mục tiêu về hưu sớm và giàu.Sức khoẻMột cách rõ ràng, sức khoẻ là một dạng đòn bẩy rất quan trọng.Rất nhiềungười không đánh giá được giá trị của sức khoẻ cho đến khi họ đánh mất nó.Có lợi lộc gì nếu bạn về hưu sớm mà lại không có sức khoẻ tốt để hưởngthụ?Thời gianThời gian cũng rất quan trọng. Một khi con người bắt đầu rơi lại sau lưng vềmặt tài chính, sẽ rất khó khăn để tìm lại thời gian để tiến lên phía trước. Nếumột người đang chơi trò rượt bắt tài chính, sẽ rất khó để được chuẩn bị đểnắm bắt cơ hội khi nó hiện ra trước mắt. Tôi thường nghe nhiều người nói"Anh ta may mắn vì anh ta đã ở đó đúng lúc đúng chỗ". Tôi nghĩ nếu nóiđúng hơn là: "Anh ta may mắn vì anh ta được giáo dục, có kinh nghiệm, sẵnsàng và chuẩn bị nắm bắt cơ hội khi cơ hội hiện ra" Thời gian tôi hưởng thụsự nghỉ hưu sớm đã giúp tôi tăng sự giàu có của tôi lên. Bây giờ tôi có thờigian để nhìn và nhận ra cơ hội.Giáo dụcSự giáo dục là một dạng đòn bẩy quan trọng. Sự khác biệt trong thu nhập củamột người bỏ học và một người tốt nghiệp Đại học có thể lên hàng triệu đô,khi so sánh cả đời người. Nhưng một người tốt nghiệp Đại học mà có ít giáodục về tài chính thường bỏ rơi phía sau một người có giáo dục tài chính tốt,cho dù có đến trường hay không. Tôi đã gặp nhiều người có nhiều bằng cấpnhưng khi ra trường lại lún sâu trong nợ ( là tiền vay thời đi học). Nhưng tệhơn là những tiền vay đi học đó, những bằng cấp ấy lại khó khăn trong việcxin việc làm vì vậy họ càng lún sâu hơn trong nợ tiền mua sắm. Đó là cái giácủa việc giáo dục tốt nhưng thiếu giáo dục về tài chính. Một công việc lươngcao mà không có giáo dục về tiền bạc đồng nghĩa với một người lún sâutrong nợ nhanh hơn một người lương thấp. Điều đó không thông minh tí nào.Không những sự giáo dục tài chính giúp bạn về hưu sớm , nó còn giúp bạnlàm cho tài sản sinh sôi nảy nở.Các mối quan hệĐòn bẩy có thể được tìm thấy trong các mối quan hệ, giữa công ty hay cánhân. Sau đây là các ví dụ:• Tôi thấy nhiều người đau khổ vì họ làm việc cho một công ty được điềuhành bởi một ông chủ bất tài. Tôi cũng thấy nhiều người giàu có vì có mốiquan hệ với những người có kiến thức về tiền bạc• Một hiệp hội như hiệp hội giáo viên hay phi công là một dạng đòn bẩy.Một tổ chức chuyên nghiệp như Hiệp hội y tế Hoa Kì có thể là một dạng đònbẩy. Các hiệp hội và liên đoàn chuyên nghiệp là những người với đòn bẩychuyên nghiệp thường trói buộc nhau và bảo vệ nhau khỏi những người cósức mạnh đòn bẩy tài chính• Nhiều người giàu vì có những cố vấn tài chính tuyệt vời. Cũng có nhiềungười khốn đốn về tài chính vì có những cố vấn bất tài. Như người cha giàunói: "Lý do nhiều nhà cố vấn tài chính được gọi là nhà môi giới vì họ thườnghay phá sản hơn con. Vì vậy con phải cẩn thận khi nhân lời khuyên từ một aiđó". Người cha già cũng nói: "Những lời khuyên đắt giá nhất thường miễnphí. Đó là lời khuyên về tiền bạc, đầu tư hay kinh doanh mà con có được từnhững người bạn nghèo hay bà con".Hầu hết chúng ta đều nghe về sức mạnh của hôn nhân. Một cuộc hôn nhânvững mạnh của hai người mạnh mẽ sẽ càng mạnh mẽ hơn. Chúng ta cũngthấy nhiều cặp vợ chồng khó khăn về tài chính vì người bạn đời của họkhông còn yêu, hoà thuận và phát đạt nữa. Tôi không thể giàu như hôm naymà không có Kim, người bạn tốt nhất và cộng sự tốt nhất.Khi nói về người bạn đời, tôi từng nghe một người nói: "Bạn gần như khôngthể giàu nếu người bạn đời của bạn không muốn giàu". Tôi không biết câuđó đúng 100% hay không nhưng tôi chắc chắn rằng có phần nào đó đúngtrong câu nói này.Vì vậy những người xung quanh bạn có thể là nguồn đòn bẩy của bạn, có thểtích cực hay tiêu cực. Bạn có thể hỏi chính bạn có bao nhiêu người xungquanh bạn cản trở bạn về mặt tài chính và bao nhiêu người đang kéo bạn vềphía trước về mặt tài chính. Khi nói đến tiền bạc, các mối giao thiệp của bạncó thể là nguồn sưc mạnh đòn bẩy. Người cha giàu thường nói: "Để giàu,những gì con biết không quan trọng bằng những người con quen".Công cụMột người thợ tìm đòn bẩy trong các đồ nghề. Một bác sĩ dung các y cụ đểphục vụ công việc. Một chiếc xe là một dạng đòn bẩy của chúng ta. Mộtchiếc máy tính cho phép chúng ta làm việc với thế giới thông qua Web, vìthế nó là một công cụ đòn bẩy quan trọngThời gian rãnh rỗiĐòn bẩy có thể tìm thấy ở thời gian rãnh rỗi. Tôi biết nhiều người dành thờigian để xem TV hay shopping. Tôi đã gặp nhiều người giàu nhờ thời gianrãnh rỗi, chứ không nhờ công việc làm. Công ty HP và Ford bắt đầu tronggara và Dell bắt đầu trong phòng nội trú. Một người bạn của tôi là luật sưtrong các ngày làm việc và là nhà đầu tư bất động sản vào các ngày cuốituần. Ngày nay anh ta làm việc miễn phí cho các tổ chức từ thiện và vui đùacùng các con trẻ hay chơi gôn cả ngày. Anh ấy vừa mới 39 tuổi.Hãy tìm kiếm đòn bẩy nào làm việc cho bạnVì vậy tôi muốn nhấn mạnh rằng có nhiều dạng đòn bẩy mà bạn có thể dùngđể thu thập và tạo ra tài sản để bạn có thể về hưu sớm. Bạn không phải dùngOPM hay OPT để làm giàu nếu bạn không muốn. Nhưng, nếu bạn muốn vềhưu sớm và giàu , bạn cần tìm ra loại đòn bẩy nào làm việc tốt nhất cho bạn.Xin lặp lại lần nữa vì đây là câu tóm tắt của cuốn sách, người cha giàu củatôi nói: "Những người làm việc cực nhọc có giới hạn về đòn bẩy. Nếu thânxác con làm việc cực nhọc mà không tiến bộ gì về tài chính thì con có thể làđòn bẩy của một ai đó." Ông cũng nói: 'Nếu con có tiền ở ngân hàng trongtài khoản tiết kiệm hay nghỉ hưu thì có ai đó đang dùng tiền của con làm đònbẩy".Trong các cuốn sách trước của tôi , tôi đã viết rằng có ba loại giáo dục là:1. Giáo dục phổ thông2. Giáo dục chuyên môn3. Giáo dục tài chínhNgười cha nghèo của tôi dừng lại ở giáo dụng chuyên môn và không thíchthú gì về giáo dục tài chính. Điều đó xác định điểm dừng của ông về tàichính. Còn người cha giàu của tôi không ngừng học hỏi về tiền bạc và điềuđó xác định điểm dừng của ông là sự giàu có. Người nghèo càng nghèo hơnvì họ thường thiếu kiến thức cơ bản của 3 loại giáo dục trên.Những người rơi lại phía sau ngày nay bao gồm những người có nhiều đònbẩy nhưng thất bại trong việc tiếp thu nhiều hơn các đòn bẩy khác. Bạn tốtnghiệp Đại học 19 năm trước không có nghĩa bạn ngừng tiếp thu các đònbẩy. Như người cah giàu từng nói: "Bằng Đại học không có nghĩa con ngừnghọc tập hay cải thiện các đòn bẩy của con". Ông tiếp tục "Có 1 triệu đô trongngân hàng không có nghĩa là con ngừng học hỏi. Sự thật là, nếu con ngừnghọc, tiền của con sẽ chuyển sang người không ngừng học hỏi."Tương lai của đòn bẩyNgày nay, chúng ta thấy những học sinh trung học bán những công ty củachúng hàng triệu đô và nghỉ hưu mà chưa hề đi xin việc làm đơn giản vìchúng dùng dạng đòn bẩy khac với cái mà bố mẹ chúng đã dùng. Cũng lúcnày, chúng ta thấy hàng triệu học sinh đến trường để sau này kiếm việc làm.Sự khác biệt tìm thấy ở chữ đòn bẩy. Ngày nay , đối thủ của bạn không cầnphải ở cùng thành phố hay cùng đất nước với bạn. Người chiến thắng làngười biết làm ra nhiều và nhiều với cái ít và ít...chứ không phải ngườimuốn được trả nhiều và nhiều bằng cách làm ít và ít.Trong các trang kế tiếp, một vài con số có thể không xác thực với bạn. Thậtkhó khăn để nghĩ đến chuyện kiếm một triệu đô một năm mà không phải làmviệc trong khi hiện tại, bạn có thể đang làm việc cực nhọc để kiếm $50000một năm. Tôi nhấn mạnh ý tưởng đòn bẩy làm nhiều và nhiều vì bất chấpbao nhiêu tiền bạn kiếm được hôm nay, một triệu đô một năm mà khôngphải làm việc là rất khả thi, nếu bạn tiếp tục suy nghĩ về câu làm ra nhiều vànhiều với cái ít và ít. Nếu bạn không nghĩ như vậy, từ $50000 lên $1 triệumột năm có thể khó khăn đấy.Điều trớ trêu là, những người không chịu nghĩ rằng làm nhiều và nhiều vớicái ít và ít là những người thường làm việc rất nhiều và nhiều vì cái ít và ít.Tin mừng là chừng nào bạn còn nghĩ như thế, bạn sẽ kiếm được nhiều vànhiều mà làm viêc thật ít và ít. Điều bạn phải làm là giữ ý tưởng này trongđầu và nó sẽ dễ dàng hơn cho bạn để về hưu sớm và giàu.Đề nghị: Lấy một mảnh giấy trắng và bắt đầu viết cẩu trả lời cho câu hỏinày:"Tôi có thể làm gì cho nhiều người với cái giá tốt hơn mà chỉ làm việc thật ít?"Nếu bạn không thể nghĩ ra điều gì, cứ tiếp tục suy nghĩ. Đây là một câu hỏirất quan trọng. Chỉ là một câu hỏi, nếu được trả lời và đưa vào hành động, cóthể làm bạn thành triệu phú, có thể tỷ phú. Vì vậy mà người cha giàu gọi đâylà "câu hỏi một triệu đô"Trong chương kế tiếp, tôi sẽ đi vào sức mạnh của đòn bẩy của trí óc. Khảnăng trả lời các câu hỏi như trên chẳng hạn là một vấn đề sống còn cho việcvề hưu sớm và giàuRobert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimChương 5Sức mạnh đòn bẩy của trí ócTại sao một số người có thể và một số thì không thểTrong Rich dad's Guide to Investing, tôi đã nói về một bài học với người chagiàu mà tôi đã nói đi nói lại nhiều lần Bài học bắt đầu với người cha giàu,con trai ông và tôi đi bộ trên một mảnh đất tuyệt đẹp trước bãi biển Haiwai.Ông dừng lại, chỉ vào mà nói: "Ta vừa mới mua mảnh đất này".Tôi rất ngạc nhiên rằng ông có thể mua được miếng đất đắt đỏ này. Mặc dùtôi còn rất nhỏ, nhưng tôi biết một miếng đất trước bãi biển Haiwai là mắcđến cỡ nào. Từ lúc người cha giàu của tôi còn chưa giàu, tôi tự hỏi làm saoông có khả năng tham gia một vụ đầu tư. Người cha giàu đã chia sẻ với tôi bímật lớn nhất làm thế nào ông có thể đầu tư những vụ mà ông đủ khả năng.Đó là một trong những bí mật đã làm ông giàu.Một thực tại khácNói một cách đơn giản, người cha giàu của tôi có khả năng mua miếng đấtđắt tiền ngay cả khi ông không nhiều tiền lúc đó, vì ông đã làm "cho nó cóthể" một phần thực tại của ông lúc đó. Còn người cha nghèo, mặc dù ôngkiếm nhiều tiền hơn lúc đó, ông vẫn nói: "Tôi không mua nổi nó", vì ý tưởngmua một miếng đất đắt đỏ nằm ngoài thực tại của ông.Một bài học quan trọng nhấtTrong nhiều năm, người cha giàu đã dạy tôi nhiều bài học...những bài họcđã ảnh hưởng hoàn toàn cục diện của cuộc đời tôi. Bài học về sức mạnh thựctại của một người là một bài học quan trọng nhất. Những ai đã đọc Rich dadpoor dad, có thể nhớ rằng ông cấm con ông và tôi nói câu "Tôi không muanổi nó".Ông hiểu sức mạnh của thực tại của một người. Bài học đó là: "Những gìbạn nghĩ là thật sẽ là thực tại của bạn"Là một người có tín ngưỡng, người cha giàu thường trích dẫn thông điệp củaOld Testament, "và lời nói trở thành sự thật". Ông còn đặt thông điệp đó vàomỗi khoá học để chúng tôi có thể hiểu được. Ông không ngừng nói với tôi vàMike ""Lời nói trở thành hiện thực" nghĩa là bất cứ những gì con nói và nghĩlà thật sẽ thành thực tại của con". Khi ông đến miếng đất đẹp trước biển đó,ông từ chối nói: "Tôi không mua nổi nó", mặc dù lúc đó ông không có tiền.Ông làm việc cực nhọc và mang những gì nằm ngoài thực tại của ông và làmnó trở thành một phần thực tại của ông. Không phải tiền làm ông ngày cànggiàu thêm. Chính khả năng mở rộng thực tại của ông đã làm ông ngày cànggiàu hơn.Đầu tư có rủi ro không?Mọi người thường nói "Đầu tư rất rủi ro". Với họ, ý tưởng đó là sự thật, vàbởi vì họ nghĩ nó là thật, rồi nó trở thành thực tại của họ, mặc dù đầu tưchẳng có gì rủi ro. Trong khi luôn luôn có rủi ro, cũng như rủi ro khi băngqua đường hay lái xe đạp, nhưng hành động của họ không cần phải liều lĩnh.Vì vậy nhiều người nghĩ đầu tư là rủi ro vì họ nghĩ các ý tưởng đó là thật.Vài tháng trước, một nhà cố vấn đầu tư của một ngân hàng nổi tiếng và tôiđược phỏng vấn trong một chương trình rađio. Nhà cố vấn ấy có vẻ tháchthức tôi với những ý tưởng trong Rich dad poor dad. Anh bắt đầu: "RobertKiyosaki nói rằng mọi người nên bắt đầu thành lập công ty của chính họ nếuhọ muốn giàu. Nhưng Kiyosaki sai ở chỗ là mọi người không thể bắt đầukinh doanh bằng chính họ được. Thành lập một doanh nghiệp thật rủi ro.Con số cho thấy 9 trong số 10 doanh nghiệp thất bại trong 5 năm đầu. Vì vậyý tưởng của Kiyosaki thật rủi ro. Xin hỏi ông có thể nói gì với các sự thậtnày".Nhà bình luận hạnh phúc vì có vài sự tranh luận trong chương trình này vàhỏi tôi bằng giọng bằng giọng hân hoan: "Ông phải nói gì về sự thật này,ông Kiyosaki?"Nghe điều này nhiều lần trước đây, tôi sẵn sàng tham gia cuộc tranh luậnnày. Dừng một lúc, tôi lúc: "Tôi đã nghe và thấy những con số này trướcđây...và từ kinh nghịêm của tôi, tôi muốn nói rằng những con số này rấtchính xác. Tôi đã thấy nhiều công ty đã thất bại trước lần kỷ niệm thứ 5 củahọ"."Vì vậy sao ông lại khuyến khích mọi người bắt đầu chuyện kinh doanh củahọ?", nhà cố vấn hỏi với một giọng nói có chút giận dữ."Trước tiên",tôi trả lời, "Tôi không khuyên mọi người bắt đầu một công ty,tôi nói rằng mọi người nên nghĩ về chuyện kinh doanh của mình. Khi tôi nói"nghĩ về chuyện kinh doanh", tôi có ý mọi người nên nghĩ về lợi ích của việcđầu tư. Không nhất thiết phải lập công ty, mặc dù một công ty mạnh thườnglà một tài sản sẽ làm bạn rất giàu"."Thế thì việc rủi ro thì sao?" nhà bình luận hỏi với vẻ vui sướng sau khinhận ra buổi thảo luận không leo thang trong trạng thái căng thẳng.Trước hết, trong khi 9 trong số 10 không thành công, nhớ rằng có 1 trong số10 đã thành công. Một khi tôi nhận ra rằng 9 trong số 10 thất bại, tôi biết tôicần phải chuẩn bị thất bại ít nhất là 9 lần"."Ông chuẩn bị thất bại 9 trong 10 lần?" nhà cố vấn tài chính hỏi với giọngmỉa mai."Vâng", tôi trả lời. "Thật sự tôi đã từng là một trong số 9 lần thất bại đó. Tôiđã thành công trong lần cố gắng thứ 3""Ông cảm thấy thế nào khi thất bại? Nó đáng giá chứ?", nhà cố vấn hỏi, anhta là một công nhân của một ngân hàng chứ không phải là chủ doanh nghiệp."Tôi cảm thấy rất kinh khủng ở lần thất bại thứ nhất và tệ hơn ở lần thứ hai.Nhưng vâng, nó thật đáng giá. Nếu không có 2 lần thất bại đó, tôi đã khôngvề hưu sớm 18 năm hay tự do tài chính ngày nay rồi. Tôi phải mất thời gianmới dành lại được. Mặc dù cảm thấy tồi tệ, nhưng tôi vẫn chuẩn bị tinh thầnđể tiếp tục 10 lần nữa, hay 20 lần nếu cần thiết. Tôi không muốn thất bạinhiều lần, nhưng tôi sẵn sàng"."Nghe có vẻ quá rủi ro cho tôi và cho mọi người", anh ta nói."Tôi đồng ý", tôi trả lời. "Nhưng nó đặt biệt rủi ro nếu bạn không sẵn sàngthất bại dù chỉ một lần trước khi bạn thành công. Sẽ thật tệ hơn nếu bạn nghĩrằng thất bại là xấu xa. Tôi được người cha giàu dạy rằng thất bại là mộtphần của chiến thắng. Mặc dù tôi thành công trong quá khứ, tôi vẫn nhận rarằng tỉ lệ vẫn không thay đổi. Mỗi khi bắt đầu một công ty, tôi tiếp tục xemxét rằng 9 trong số 10 đã thất bại"."Tại sao ông lại nói thế?", nhà bình luận hỏi."Vì tôi luôn cần phải khiêm tốn và tôn trọng tỷ lệ đó. Tôi đã thấy nhiềungười xây dựng một công ty, làm ra thật nhiều tiền, tự mãn, và bắt đầu mộtcông ty khác mà nghĩ rằng họ biết tất cả. Trong khi tỷ lệ của họ được cảithiện đôi chút vì những kinh nghiệm và thành công trong quá khứ, chúng tacần phải khiêm tốn để biết rằng tỷ lệ 9/10 luôn áp dụng cho tất cả công ty"."Tôi hiểu được chút ít rồi", anh ta nói. "Vì vậy ngày nay khi bắt đầu mộtcông ty ông vẫn phải thận trọng. Ông vẫn tôn trọng tỷ lệ 1/10 có khả năngthành công"."Vâng. Tôi có vài người bạn tự mãn đặt toàn bộ số tiền từ công ty cuối cùngvào một công ty mới và mất tất cả. Nếu bạn muốn thành công, bạn cần luônluôn tôn trọng tỷ lệ đó, bất chấp bạn thành công như thế nào trong quá khứ.Bất cứ một người chơi bài xì lát nào cũng biết rằng lần này bạn có lá ách vàlá vua, không có nghĩa lần sau cũng vậy"."Tôi xin ghi nhớ. Nhưng vẫn nghỉ nó rủi ro. Ông và các cuốn sách của ôngthật nguy hiểm. Hầu hết mọi người không thể làm những gì ông làm. Hầuhết mọi người không được chuẩn bị để điều hành một doanh nghiệp. Ôngđồng ý chứ?"."Câu ấy có phần đúng. Hệ thống trường học của chúng ta đào tạo con ngườiđể thành người thợ chứ không phải ông chủ và vì vậy mọi người không đượcchuẩn bị để điều hành một công ty. Vì vậy tôi đồng ý với ông."Tôi đang cố hết sức để không tranh cãi với người cố vấn này mặc dù tôi bịkhiêu khích. Tiếp tục tôi nói: "Nhưng tôi muốn nhắc anh rằng cách đây chưatới 100 năm, hầu hết mọi người đều là những doanh gia nhỏ bé độc lập. Họlà những nhà buôn bán. Con người cách đây 100 năm đủ mạnh mẽ để điềuhành các doanh nghiệp của họ mặc dù rủi ro. Mãi cho đến khi những ngườinhư Henry Ford bắt đầu xây dựng các công ty vĩ đại thì mới có nhiều ngườitrở thành công nhân. Nhưng mặc dù sự phát minh các công ty tầm cỡ nhưFord hay General Electric, những doanh nghiệp nhỏ độc lập vẫn tiếp tục phátđạt."Sự thật là, các doanh nghiệp nhỏ có trách nhiệm cho hầu hết các công ănviệc làm và có trách nhiệm cho phần lớn tiền thuế thu được. Vì vậy mặc dùrủi ro, ngày càng nhiều người xây dựng các doanh nghịêp của họ. Nếu khôngcó họ, sự thất nghiệp sẽ càng tăng lên. Nếu không có những cá nhân nàychấp nhận rủi ro, đất nước chúng ta đã tụt lùi về tài chính và không thịnhvượng như ngày nay. Những người chấp nhận rủi ro sẽ phát đạt".Buổi phỏng vấn tiếp tục trong 10 phút nữa mà không có sự phân giải haytranh biện nào. Rõ ràng chúng tôi có những thực tại khác nhau, lúc này tôinhớ lời người cha giàu: " Nhiều cuộc tranh biện trong cuộc sống bắt nguồntừ thực tại khác nhau"Tỷ lệ rủi ro-phần thưởng nằm tuỳ thuộc vào bạnMột trong những điều tôi muốn nói với nhà cố vấn này là tỷ lệ rủi ro- phầnthưởng tuỳ thuộc vào tôi. Nhưng nhất định cần phải có lý lo để kiểm tra aiđúng ai sai. Tôi không muốn làm điều đó trên rađio nhưng tôi muốn giảithích cho bạn...rằng có sự rủi ro trong những gì tôi làm nhưng không nhấtthiết phải chơi trò may rủi.Nhiều năm trước, người cha giàu giải thích cho tôi và con ông rằng tầm quantrọng của sự hiểu biết các rủi ro, các phần thưởng và có một phương phápchiến thắng...một phương pháp chiến thắng có kèm thất bại. Người cha giàutin vào tỷ lệ 9/10 thất bại của các doanh nghiệp vừa mới bắt đầu. Ông cũngtin rằng phần thưởng chỉ có tỷ lệ 1/10. Ông đã giải thích chiến thắng biếtrằng thất bại là một phần của thành công. Khi tôi còn ở Marine Corp, chúngtôi luôn luôn có những kế hoạch bất ngờ, là những kế hoạch khi mọi thứkhông đi đúng theo mong đợi. Hầu hết mọi người ngày nay không có nhữngkế hoạch nghỉ hưu bất ngờ. Họ không có kế hoạch hưu đính kèm khả năngthị trường khủng hoảng sau khi về hưu hoặc sống lâu hơn mà không còn đủcác quả trứng dành cho nghỉ hưu. Nói cách khác, khi nói về kế hoạch nghỉhưu, hầu hết mọi người có chiến lược của kẻ thất bại vì đó là chiến lượckhông có chỗ cho những lỗi lầm.Đánh mất 98% thời gianTrong tiếp thị trực tiếp, hầu hết các nhà tiếp thị biết rằng cơ hội là 98% cácbức thư mà họ gửi đi sẽ không dẫn đến vụ mua bán. Vì vậy những nhà tiếpthị chuyên nghiệp chỉ tính vào 2% của sự phản hồi, thậm chí thấp hơn. Họbiết rằng 2% phản hồi là giá trị bao trùm của 98% không trả lời. Một khi cácnhà tiếp thị biết thư phản hồi chỉ 2%, họ chỉ đơn giản tăng số lượng thư gửiđi, họ biết rằng mất đi 98% thời gian. Họ biết cách làm giàu mà chiến thắngchỉ 2% và thất bại đến 98%.Người thất bại nghĩ rằng Thất bại là xấu.Người cha giàu nói "Người thất bại là những người nghĩ rằng thất bại là xấu.Người thất bại không có khả năng để thất bại và thường lẩn tránh thất bại dùbất cứ giá nào. Nhiều người thất bại chỉ đánh vào những điều chắc chắn...những điều như công việc ổn định, tăng lương, bảo đảm trợ cấp và tiền lờitrong tài khoản. Người thất bại cứ thất bại người chiến thắng cứ chiến thắngvì người chiến thắng biết rằng thất bại là một phần của chiến thắng."Khi còn nhỏ, người cha giàu thường nói với chúng tôi "Con có sẵn sàng thấtbại 99 trong 100 lần không?"Câu trả lời mà ông trông chờ là "Nếu phần thưởng cho sự chiến thắng lớnhơn các rủi ro và trị giá bằng thất bại 99 lần". Để giải thích rõ hơn chúng tôixin nói "Nếu chúng tôi biết chúng tôi sẽ thắng 1 triệu đô,và tỷ lệ rủi ro-phầnthưởng là 1:100 và mỗi lần đặt tối thiểu là $1, chúng tôi có $100 thì chiếnlược của chúng tôi là đặt $1 100 lần. Sau khi chúng tôi chiến thắng, chúngtôi sẽ trở lại với tỷ lệ cũ vì tỷ lệ ít khi thay đổi. Chúng tôi có thể tăng tiền đặtlên, nhưng chỉ khi chúng tôi có thể tồn lại sau khi thất bại 99/100 lần".Đó là một cách đơn giản để huấn luyện chúng tôi suy nghĩ trong sự rủi ro vàchiến thắng thay vì đúng hay sai, rủi ro hay an toàn. Người cha giàu đãkhông cờ bạc hay khuyến khích chúng tôi cờ bạc.Tại sao anh em nhà Wright đã đúngNgười cha giàu kể cho tôi và con ông về một dịp ông đến Kitty Hawk, NorthCalifornia. Ông đã ở đó khi rời khỏi quân đội trong chiến tranh thế giới 2.Ông nói: "Các con, một ngày nào đó con cần phải đến Kitty Hawk và thấyrằng Orville và Willbur Wright thông minh mức nào. Anh em họ đã biết córủi ro trong lần bay đầu tiên nhưng họ đã không liều.". Ông đã giải thíchrằng anh em nhà Wright chọn một bãi đất cỏ rộng và thực tập thất bại. ÔNgnói "Những chàng trai trẻ này biết họ sẽ té ngã vì vậy họ tìm một miếng đấtan toàn để mà té. Họ không nhảy trên cầu hay trên đỉnh núi. Họ thực tập trêndải đất rộng với gió mạnh cho đến khi họ bay được"."Vì họ sẵn sàng chấp nhận rủi ro một cách khôn ngoan, những chàng trai nàyđã mãi mãi thay đổi thế giới. Một ngày nào đó, hai con nên đến và xemmiếng đất này nơi hai con người dũng cảm đã chọn và thực tập vì vậy ngàynay chúng ta có thể bay. Hầu hết mọi người sẽ không vượt lên về tài chínhđơn giản vì họ chọn cách tránh thất bại." Tháng 8 năm 2000, tôi ngồi trênmảnh đất rộng này và thấy những gì mà người cha giàu đã thấy cách đây 50năm. Tôi đã thấy một mảnh đất là một nơi tuyệt vời để té ngã trước khi cấtcánh.Tôi xin truyền lại bài học của người cha giàu về anh em nhà Wright. Ông đãvẽ tấm hình này cho tôi và con ông"Giải thích về tấm hình , người cha giàu nói "Khi một người nói những điềunhư:1. "Tôi không mua nổi nó"2. "Bạn không thể làm được điều đó"3. "Tôi không thể làm nổi"4. "Điều đó bất khả thi" Họ thường nói trong phạm vi thực tại của họ.Ông tiếp "Khi anh em Wright tuyên bố rằng họ sẽ là những người đầu tiênbay được, nhiều người đã nói "Con người không bao giờ bay". Sự thật là,một trong những người đã nói điều đó là người Cha xứ của họ, một ngườiđáng tôn trọng ở nhà thờ "Vì vậy khi nhìn vào bức hoạ đơn giản của người cha giàu, bạn có thể thấyrằng hầu hết mọi người nghĩ rằng con người bay được là chuyện nằm ngoạithực tại.Lý do nhiều người nói "Con người sẽ không bao giờ bay được" vì ý tưởngấy nằm ngoài thực tại của hầu hết mọi người lúc đó. Nhưng ý tưởng đókhông nằm ngoài lĩnh vực khả thi của anh em Wright...và họ đã dành nhiềunăm để làm nó trở thành hiện thực. Khi nói đến tiền bạc, đó là điều tương tựmà người cha giàu còn người cha nghèo thì không. Ngày nay, có câu nói phổbiến là "Sẵn sàng suy nghĩ bên ngoài cái hộp". Câu hỏi là, bạn có thể suynghĩ ra bên ngoài cái hộp trong nhiều năm không? Nếu có thể, bạn sẽ trở nêngiàu và càng giàu".Sau đó trong đời tôi, tôi đã nói với người cố vấn tài chính rằng tôi sẵn sàngthất bại 9 trong 10 lần trong kinh doanh bởi vì phần thưởng lơn hơn nhiềucác rủi ro, tôi nghĩ anh ta đã nghe tôi nói. Anh không thật sự nghe khi tôi nói"Tôi bắt đầu kinh doanh biết rằng tôi sẽ thất bại. Tôi không nghĩ tôi sẽ thànhcông nhưng tôi biết tôi phải bắt đầu thất bại". Cách suy nghĩ đó dường nhưkhông phải là cách suy nghĩ của anh ta. Ở đây tôi không nói anh đúng ai sai,mà điều tôi muốn nói ở đây là thực tại của chúng tôi khác nhau. Và bởi vìthực tại khác nhau, chúng tôi suy nghĩ khác nhau và nhìn thế giới bằngnhững cách khác nhau.Sức mạnh đòn bẩy của trí óc.Tôi không khuyến khích ai đó ra ngoài bắt đầu thất bại một cách ngẫu nhiênvà bắt đàu chơi xì lát trong casino. Thật là dại nếu đặt việc nghỉ hưu của bạntrong cuộc xổ số. Bài học này nói về sự khác nhau trong thực tại của mỗi cánhân.Bài học này là trí óc của chúng ta là một đòn bẩy mạnh nhất. Bất cứ điều gìchúng ta nghĩ là thật sẽ thành sự thật, trong hầu hết các trường hợp. Mộtngười nghĩ đầu tư là rủi ro thường tìm thấy tất cả các thực tại để chứng minhcho điều đó. Người này sẽ mở tờ báo ra và đọc về những người mất tiềntrong đầu tư. Nói cách khác, trí óc có sức mạnh để thấy tất cả những gì nónghĩ là thật mà không thấy những thực tại khác. Như những người nói vớianh em Wright "Con người không bao giờ bay được". Và nói với Columbus"Bạn không thể nhìn thế giới là mặt phẳng à?" Mỗi người luôn có thực tạicủa chính họ.Nhằm mục đích về hưu sớm và giàu, một trong những điều quan trọng là bạncó thể học để làm chủ thực tại của chính bạn. Nếu bạn có thể học để làm điềuđó, làm ra nhiều và nhiều tiền với ít và ít công sức sẽ hơn nhiều.. Nếu bạnkhông thể làm chủ và thay đổi thực tại của bạn, thì làm giàu sẽ mất nhiềuthời gian hơn đấy. Chính khả năng thay đổi thực tại cuối cùng đã làm ngườicha giàu của tôi giàu hơn. Không phải miếng bất động sản trước bãi biển đãlàm ông giàu, mà khả năng thay đổi thực tại. Sau khi ông mua miếng đất đóông đã sớm tìm kiếm một miếng lớn hơn để thử nghiệm thực tại của ông.Trong lúc đó, người cha nghèo của tôi lại bất lực trong việc thay đổi thực tạicủa ông và ông phải làm việc nặng nhọc hơn mà không tiến bộ gì về tàichính. Ông không ngừng nói "Tôi không mua nổi nó" và đã nó đã thành thựctại của ông. Người cha giàu của tôi là một người rất thông minh. Ông có thểmua miếng đất tương tự nếu ông sẵn sàng thay đổi thực tại của ông, nhưngông không biết chính thực tại của ông đã làm ông như vậy. Ông thật sự nghĩrằng ông không thể mua miếng đất hàng triệu đô trước bãi biển. Chính suynghĩ cuủa ông là thực tại của ông.Tóm lại, điểm khác nhau cơ bản giữa hai ngườii cha giàu và nghèo là sựkhác nhau về thực tại. Một người chọn cách mở rộng thực tại bằng cách nói"Làm sao để mua miếng đất ngay trước bãi biển?" ngay cả khi ông khôngthể mua được vào thời điểm đó. Người kia thì nói "Tôi không mua nổi nó".Như tôi đã nói không phải miếng đất trước bãi biển làm một người thì giàucòn một người thì nghèo.mà là sự lựa chọn thực tại của họ.Đòn bẩy số 1Đòn bẩy số 1 là đòn bẩy của trí óc vì nó là nơi thực tại của bạn được hìnhthành. Kim và tôi về hưu sớm và giàu vì chúng tôi không ngừng làm chủ,thay đổi và mở rộng thực tại của chúng tôi. Ngày nay tôi nói với nhiều người"Bước đầu tiên để đi từ $50,000 một năm lên $1 triệu đô một năm bắt đầuthay đổi thực tại "Thực tại thay đổi không nhất thiết phải lớn hơn hay tốt hơn. Một sự thay đổithực tại có thể chỉ đơn giản là thay đổi một quan điểm. Ví dụ, thay vì nóirằng điều gì đó rất rủi ro, như các nhà đầu tư cò con thường nói, hãy nói "Tỷlệ rủi ro- chiến tháng là bao nhiêu?" Hay "Tôi sẽ thất bại bao nhiêu lần trướckhi chiến thắng?". Thay vì nói "Miếng đất đó quá đắt", hãy đọc một cuốnsách về ai đó có thể mua miếng đất đó, hay hỏi một người đã mua đó vàkhám phá làm cách nào họ mua được. Điều quan trọng không phải là miếngđất mà là sự thay đổi thực tại của bạn.Tại sao một người cha thì càng giàu và một người thì càng nghèoNgười cha giàu có khả năng không ngừng thay đổi , làm chủ, và mở rộngthực tại. Và bởi vì ông có thể không ngừng mở rộng thực tại, ông đã trở nênngày càng giàu trong khi làm việc càng ít. Người cha nghèo, mặt khác, chọncách sống trong thực tại. Ông đã sống trông thế giới của những điều ôngnghĩ là thật và đó là thực tại duy nhất khải thi cho ông. Vì vậy ông làm việcngày càng nặng và nghỉ hưu nghèo. Ông có một thực tại duy nhất và khôngbao giờ làm chủ, thay đổi hay mở rộng nó. Thay vì thay đổi , ông lại thườngnói những câu như " Tôi không mua nổi nó", "Tôi không bao giờ giàu", "Tôikhông thích tiền". "Khi tôi về hưu, thu nhập sẽ giảm xuống". Lời nói củaông trở thành hiện thực của ông.Nếu bạn muốn về hưu sớm và giàu, bạn có thể cần thay đổi và mở rộng thựctại của bạn tập thói quen thay đổi và mở rộng thực tại. Như người cha giàuvẫn thường nói "Suy nghĩ và lời nói của con sẽ thành hiện thực"Sống ngoài thực tại trong nhiều nămNgồi trên đỉnh núi ở Canada vào ngày đầu năm ấy, tôi nhận ra tôi cần phảithay đổi suy nghĩ ở ngoài thực tại, và tiếp tục suy nghĩ như thế cho đến khinhững ý tưởng này khó khả năng thành hiện thực của chúng tôi. Cũng nhưanh em nhà Wright dành nhiều năm để sống ngoài thực tại của mọi người.Sự thật, chúng tôi cũng đã sống ngoài thực tại trong nhiều năm. Chúng tôithường tranh cãi với nhiều người và thường bị chỉ trích là những kẻ mơmộng, khờ khạo, liều lĩnh hay hấp tấp. Kim, Larry và tôi đã phải sống vớiniềm tin với ít nhất 4 năm trước khi chúng tôi bắt đầu thấy những kết quảxác thật trong thực tại của chúng tôi. Nói cách khác, mất 4 đến 8 năm để đưathực tại đến những chiến thắng cụ thể mà chúng tôi tìm thấy trong sự khả thi.Ngày nay khi mọi người hỏi tôi điều gì khiến tôi giàu, tôi nói "Đó là khảnăng mở rộng hiện thực. Nếu bạn không sẵn sàng thay mở rộng thực tại,làmgiàu sẽ mất nhiều thời gian"Một đề nghị: Một cách mà người cha giàu dạy chúng tôi để mở rộng thực tạiđó là đọc các cuốn sách về cuộc đời của những người đã sống theo cách màchúng tôi mong muốn. Ví dụ, ông khuyên chúng tôi đọc tiểu sử của JohnD.Rockefeller và Henry Ford. Gần đây, tôi đã đọc những cuốn sách viết vềBill Gates, Richard Branson, George Soros và những người khác.Khi tôi nghe người ta nói "Tôi quá già rồi", tôi khuyên họ hãy đọc về câuchuyện của Colonel Sanders, một người đã không làm giàu được cho đến 60tuổi. Khi tôi nghe một phụ nói "Tôi không làm giàu nổi vì đây là thế giới củađàn ông", tôi khuyên cô đọc về Anita Roddick, nhà sáng lập Body Shop,hoặc Muriel Schiefer, người phụ nữ đầu tiên có ghế trong Thị trường.Chứng khoán New York. Khi có người nói họ quá trẻ, tôi bảo họ đọc sách vềBill Gates, người giàu nhất thế giới khi chưa đến 30 tuổi. Nếu những câuchuyện này không mở rộng thực tại của họ, nhất định sẽ có những câuchuyện khác làm được điều đó.Một cuốn sách hay khác là Body for Life của Bill Phillips. Một người bạn đềnghị tôi đọc cuốn sách này tôi bụng tôi đang ngày càng lớn. Tôi vừa mới đọcxong và tôi đang làm theo các bước trong cuốn sách. Bill Phillips nói nhiềuđiều giống như những gì người cha giàu đã dạy tôi, nhưng chủ đề của anh talà sức khoẻ cho cơ thể,còn chủ đề của người cha giàu là dồi dào về tài chính.Cho dù là chủ đề gì, tôi thấy quá trình cũng như nhau. Ví dụ, Bill Phillipsviết về việc hãy tìm lý do để giảm cân trước khi bạn bắt đầu thực hiện việcgiảm cân. Người cha giàu gọi đó là Tại sao. Bill Phillips có một chương rấthay về những ước mơ và đích đến và tại sao cả hai đều quan trọng. Sự tươngquan gần nhất tôi thấy ở đây giữa việc để có sức khoẻ và giàu có là hãy ănuống vào và vượt qua thực tại.Bill Phillips khuyên con người hãy ăn nhiều, không phải giảm bớt. Anhkhuyên rằng hãy ăn 6 bữa một ngày nếu bạn muốn giảm cân, có sức khoẻ vàlấy lại sức khoẻ. Anh nói rằng nhiều người muốn giảm cân bằng cách cốnhịn ăn thì chỉ có thể nhịn được được một thời gian ngắn thôi, trong thờigian đó họ chỉ mất sức lực, không mập lên và sau đó họ lại trở lại với việc ănuống say sưa, điều đó đã làm họ mập hơn. Họ mập hơn khi giờ đây họ cónhiều calo và không đủ sức lực để chấm dứt việc hấp thụ calo. Tôi biết rất rõcông thức đó.Người cha giàu nói những điều tương tự về những người cố làm giàu bằngcách tằn tiện, keo kiệt, không chịu chi tiền, sống dưới mức có thể. Hầu hếtmọi người không lớn mạnh về tài chính với cách cư xử như vậy. Một ngườicần phải chi nhiều tiền nếu muốn giàu có...nhưng họ phải biết chi như thếnào và chi vào việc gì để được giàu có. Người cha giàu thường nói "Cónhững chi phí tốt và những chi phí xấu". Và hầu hết chúng ta đều biết cónhững thức ăn tốt và thức ăn xấu. Cũng như một người cố gắng giảm cânbằng cách nhịn ăn, một người cố gắng làm giàu bằng cách tằn tiện, chỉ càngyếu ớt thêm về tài chính thôi, và sau đó bất ngờ họ lại say sưa chi tiền.Bill Phillips cũng đề nghị rằng "Cảm xúc tối đa xảy ra khi bạn nắm đượcthất bại". Tôi tin rằng Phillips đang nói rằng chỉ sau khi bạn không thể đi xahơn, tại thời điểm bạn thất bại, bạn bắt đầu làm lành lại và phát triển lần nữa.Nói cách khác, chỉ sau khi bạn đặt bản thân vượt xa hơn giới hạn của bạn, vàthất bại, đó là lúc bạn trở nên khoẻ hơn. Tôi thấy điều đó tương tự như việclàm giàu. Tôi thấy nhiều người khong thành công vì họ tránh thất bại vớimọi giá. Cũng như những nhà cố vấn khuyên bạn không thành lập doanhnghiệp vì 9 trong số 10 đã thất bại, hầu hết mọi người nghĩ thất bại là xấu.Người cha giàu dạy chúng tôi thất bại là cực kỳ quan trọng trong quá trìnhhọc hỏi và thành công. Riêng cá nhân tôi, tôi đã học nhiều sau khi thất bạichứ không phải trước khi thất bại. Mặc dù điều đó rất đau đớn, quá trình hàngắn vết thương sau khi thất bại cuối cùng đã cho tôi nhiều cảm xúc và sứcmạnh tài chính.Tôi đã gặp nhiều người không thành công vì họ đã thành công trong việc thấtbại. Họ thất bại trong việc vượt qua thực tại của chính họ, họ không vượt quađược những điều mà họ nghĩ là khả thi. Khi họ thất bại trong việc đó, họcũng thất bại trong việc khám phá ra điều gì khả thi trong đời họ. Như tôi đãnói, khả năng không ngừng mở rộng và thay đổi thực tại cuối cùng đã làmcho người cha giàu ngày càng giàu. Một số người không nghĩ rằng một ngàynào đó họ sẽ giàu, thì làm họ giàu lên được.Nếu bạn thật sự muốn về hưu sớm và giàu, một nơi để bắt đầu là thực tại củachính bạn.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimChương 6Bạn nghĩ rằng điều gì rủi ro?Có hai người cha mạnh mẽ đã cho tôi cơ hội để xem xét các thực tại khácnhau. Mặc dầu lúc đó tôi rất rối rắm và mâu thuẫn, phải lắng nghe hai thựctại khác nhau đã có ích cho tôi rất nhiều về sau. Tôi nhận ra rằng cả hai đềunghĩ họ đúng và cho rằng người kia sai.Cha ruột tôi đã tiến lên không ngừng trên nấc thang của chính quyền tiểubang. Ông nhanh chóng đi lên từ một thầy giáo và trở thành người quản lýgiáo dục của tiểu bang Hawai. Nhìn thấy điều này, nhiều người đã nói thầmnhau rằng cha tôi một ngày nào đó sẽ tiến vào chính trị.Vào lúc cha tôi đang leo lên nấc thang của chính phủ, người cha giàu đã làmviệc cực nhọc và đưa chính ông thoát khỏi cảnh nghèo nàn và tiến lên sựgiàu có. Trong lúc tôi và con ông vào trung học, ông đã giàu và ngày cànggiàu hơn. Kế hoạch mà ông đã thực hiện trong 20 năm đã làm việc. Thật bấtngờ , mọi người bắt đầu chú ý đến ông và những việc ông làm. Ông khôngcòn ở trong bóng tối mà chẳng ai biết đến nữa. Mọi người bắt đầu tự hỏi ônglà ai mà bất ngờ mua nhiều miếng bất động sản ở Hawai. Người cha giàu làmột người bắt đầu từ con số không, có một kế hoạch dài hạn, làm việc theokế hoạch và bây giờ là điểm chú ý của giới người giàu và quyền lực ởHawai.Trong những năm của tuổi 40, người cha giàu đã chuyển chỗ ở từ một thịtrấn nhỏ nơi chúng tôi đã sống và đến vui đùa trên bãi biển Waikiki. Nhữngtờ báo đầy ắp những bài viết về một nhân vật mới trong thị trường khách sạnnày. Chẳng bao lâu ông làm chủ một lô đất trước bãi biển cũng như một sốbất động sản trên hòn đảo này.Người cha giàu không còn là một cậu bé nghèo của một thị trấn nhỏ nữa.Ông đã đi đến trung tâm thành phố và mọi người chú ý đến.Trong khi hai người cha đang có một bước đột phá về sự nghiệp, tôi đang ởtrường Cao đẳng Quân sự New York. Mike, giờ đây là con trai của mộtngười giàu, sống trong một căn hộ chung cư lớn trên bãi biển Waikiki trongkhi anh ta đang học ở ĐẠi học Hawai và đang được chuẩn bị để điều hànhđế chế của cha anh. Nghe thật ấn tượng rằng anh sống ở chung cư, nhưngthật sự, Mike đã làm điều hành khách sạn, chung cư khi anh còn đang đi học.Trong mùa nghỉ Giáng sinh ở nhà, Mike và tôi ở trong văn phòng của ngườicha giàu và thảo luận về những gì đã học ở trường và những người bạn mới.Đã gặp nhiều người đến từ các quốc gia khác nhau, tôi đã nói với người chagiàu và Mike: "Cháu để ý thấy rằng mọi người nghĩ về tiền bạc rất khácnhau. Cháu đã gặp những đứa trẻ của những gia đình giàu có và những đứatrẻ từ gia đình nghèo khổ. Mặc dù hầu hết các đứa trẻ đều rất thông minh ởtrường, nhưng những đứa từ gia đình nghèo và trung lưu có những suy nghĩrất khác so với các đứa từ những gia đình giàu".Người cha giàu trả lời rằng. "Chúng không nghĩ khác nhau. Chúng nghĩ tráingược nhau". Ngồi trên bàn , ông lấy tờ giấy và viết xuống:Những suy nghĩ trái ngượcSau khi viết xong, ông nhìn tôi và nói "Thực tại của con được định nghĩabằng những gì con nghĩ là thông minh và những gì con nghĩ là rủi ro".Nhìn vào tờ giấy, tôi hỏi "Bác cho rằng người trung lưu nghĩ rằng công việcổn định là thông minh và xây dựng một công ty là rủi ro". Tôi biết điều nàyrất rõ vì đó là thực tại của người cha nghèo của tôi."Đúng thế", ông nói,"Còn điều gì nữa khi nói đến công việc ổn định"Tôi nghĩ một lúc và nói "Cháu không biết bác đang nói đến điều gì. Thật sựlà bố cháu và nhiều người khác nghĩ ràng có một công việc ổn định là thôngminh.""Con đã quên thực tại của bác rồi. Bác nói với con rằng người trung lưu vàngười nghèo không nghĩ khác, họ nghĩ hoàn toàn trái ngược . Vì vậy , thựctại trái ngược của bác là gì?""Vậy bác nghĩ rằng xây dựng một công ty là thông minh và một công việcổn định là rủi ro. Có phải bác nghĩ điều ngược lại không?" Tôi hỏiNgười cha giàu đã gật đầu"Bác nghĩ rằng bác không xây dựng một công ty là rủi ro?" tôi hỏiNgười cha giàu lắc đầu và nói: "Không. Học cách xây dựng một công tycũng như học mọi cái khác. Bác nghĩ bám vào một công việc ổn định suốtđời thì nhiều rủi ro hơn là chấp nhận rủi ro để học cách xây dựng một côngty. Một rủi ro thì trong một thời gian ngắn , còn một rủi ro thì cả đời người".Đó là những năm cuối thập niên 60. Chúng tôi chỉ biết về việc đến trường,rồi kiếm việc làm, làm việc cả đời, đến khi nghỉ hưu thì công ty hay chínhphủ sẽ chăm sóc cho việc nghỉ hưu của bạn. Tất cả chúng tôi đều được dạy ởnhà và ở trường là "Học cho giỏi vì vậy bạn có thể thành một nhân viêngiỏi". Điều đó cũng có ý là bạn đến trường để trở nên dễ sử dụng hơn là mộtviệc làm thông minh. Ngày nay chúng ta biết rằng công việc ổn định là mộtviệc làm của quá khứ, nhưng chẳng ai tự hỏi rằng tìm việc làm ổn định cóphải là một việc làm thông minh không.Tôi nhìn vào sự so sánh của người cha giàu về việc người giàu thì tham lamvà người giàu thì rộng rãi và tôi biết thực tại của tôi lúc đó là gì. Tronggiađình tôi, người giàu được xem là những người có trái tim băng giá, nhữngngười tham lam, chỉ thích thú tiền bạc và không lo lắng gì đến người nghèo.Về điều này, người cha giàu nói "Con có hiểu sự khác nhau trong cách suynghĩ?""Sự suy nghĩ ngược nhau. Không chỉ sự khác nhau. Đó là lý do mà khiếncon người ta rất khó làm giàu. Làm giàu cần có nhiều hơn là chỉ nghĩ khácđi". Tôi nói"Nếu con muốn giàu, con phải học cách suy nghĩ trái ngược với những gìcon nghĩ hịên nay", người cha giàu nói"Chỉ là cách suy nghĩ thôi sao?" tôi nói. "Không cần phải làm những điềukhác à?""Không nhất thiết", người cha giàu nói. "Nếu con làm việc vì một công việcổn định, con sẽ làm cực nhọc cả đời người. Nếu con làm việc xây dựng mộtcông ty, con có thể chỉ làm cực nhọc lúc ban đầu và về sau con sẽ làm ít lạivà con có khả năng kiếm ra tiền nhiều 10, 100 hay 1000 lần. Vì vậy cái nàothông minh hơn?""Còn đầu tư thì sao?" Tôi nói. " Bố mẹ con luôn nói rằng đầu tư là rủi ro vàtiết kiệm thì thông minh. Bác không làm những điều khác khi bác đầu tư à?'Người cha giàu cười và nói về điều đó: "Tiết kiệm và đầu tư tiền là nhữnghoạt động hoàn toàn giống nhau. Con sẽ phải làm những điều tương tự...mặcdù con nghĩ hoàn toàn khác nhau"."Giống nhau?"tôi hỏi."Nhưng nó không rủi ro hơn sao?""Không", người cha giàu nói là một lần nữa lại cười. "Để bác nói cho cháumột bài học rất quan trọng trong đời." Tôi lúc này đã lớn hơn và ông có thểđưa nhiều chi tiết vào bài học cho tôi và Mike. "Nhưng trước khi bác chocháu bài học này, bác hỏi cháu vài điều nhé?""Tất nhiên là được, bác hỏi cái gì cũng được""Bố mẹ cháu làm gì để tiết kiệm tiền?" ông hỏi"Họ cố làm thật nhiều điều.""Kể cho bác nghe một điều. Điều gì mà họ dành dành thật nhiều thời gian đểlàm""Vâng, mỗi ngày thứ tư, khi siêu thị quảng cáo thức ăn với giá đặt biệt trongtuần, bố mẹ cháu đọc hết tờ giấy và lên kế hoạch mua thức ăn trong tuần. Họnhìn những loại thức ăn giảm giá. Đó là một hoạt động mất nhiều thời giannhất. Sự thật là, chế độ ăn uống của nhà cháu phụ thuộc vào sự giảm giá củasiêu thị." tôi kể"Sau đó họ làm gì?", ông hỏi tiếp"Sau đó họ lái xe xuống phố đến những siêu thị khác nhau và mua nhữngmón mà được quảng cáo là giảm giá. Họ nói rằng họ tiết kiệm rất nhiều tiềnvì mua sắm lúc giảm giá". Tôi nói"Và họ có mua sắm quần áo luc giảm giá không?"Tôi gật đầu "Vâng, họ làm những điều tương tự khi đi mua xe, mới hay cũ.Họ dành nhiều thời gian đi mua sắm để tiết kiệm tiền"."Vì vậy họ nghĩ tiết kiệm là thông minh à?", ông hỏi"Chính xác là thế". Thật sự , khi họ thấy món gì đó đang giảm giá, họ muathật nhiều và đặt vào tủ lạnh lớn. Cũng như một bữa nọ họ thấy có giảm giáthịt heo và họ mua thật nhiều , con nghĩ là đủ cho mấy tháng. Họ tiết kiệmthật kinh khủng. Họ tiết kiệm từng xu có thể. Bộ điều đó có gì sai à?"."Không", người cha giàu nói. "Điều đó chẳng có gì sai. Bây giờ bác sẽ dạycon một trong những bài học quan trọng nhất mà con chưa từng học"."Bài học là bác không làm giống như bố mẹ cháu đã làm?" tôi hỏi"Không. Bài học là bác làm y chang những gì mà ba mẹ cháu làm. Sự thật làcháu đã thấy bác làm rồi.""Sao? Bác mua sắm đầy tủ lạnh à? Cháu không nghĩ là cháu từng thấy báclàm thế?""Không , cháu đã thấy bác "mua sắm" các vụ đầu tư đang giảm giá để lắpđầy danh mục vốn đầu tư của bác".Ông nói Tôi ngồi trong im lặng một lúc và nói "Bác mua sắm để lắp đầydanh mục vốn đầu tư còn bố mẹ cháu thì mua sắm để lắp đầy tủ lạnh? Ý báclà bác có những hoạt động giống nhau nhưng bác mua sắm những thứ khácnhau để lấp đầy những thứ khác nhau?"Ông gật đầu. Ông muốn bài học của ông ngấm vào cái đầu 22 tuổi của tôi."Bác làm những điều tương tự nhưng bố mẹ cháu càng nghèo còn bác cànggiàu. Đó là bài học à?" Tôi hỏiNgười cha giàu gật đầu và nói: "Đó là một phần của bài học"."Vậy còn phần khác của bài học?" tôi hỏi"Hãy suy nghĩ", ông nói. "Chúng ta đã từng nói về điều gì?"Tôi suy nghĩ một lát và cuối cùng một nửa còn lại của bài học đã đến với tôi"Ồ, Bác và cha mẹ cháu làm những điều tương tự nhau nhưng thực tại củabác thì khác""Cháu bắt đầu hiểu rồi đấy. Thế còn thông minh và rủi ro""Họ nghĩ tiết kiệm là thông minh và đầu tư là rủi ro.""Tiếp tục đi""Vì họ nghĩ đầu tư là rủi ro, họ làm việc cực nhọc để tiết kiệm tiền...nhưngtrong thực tế họ làm những điều tương tự như bác. Nếu họ thay đổi thực tạicủa họ vào đầu tư và làm những điều tương tự như tiết kiệm tiền khi họ muathit, họ sẽ ngày càng giàu hơn. Bác làm những điều tương tự với họ nhưngbác mua sắm các công ty, các vụ đầu tư bất động sản, chứng khoán và các cơhôi kinh doanh khác.""Vậy họ làm những điều tương tự nhưng từ một thực tại khác". Ông nói."Chính thực tại của họ là nguyên nhân làm họ nghèo hay trung lưu...chứkhông phải hành động của họ"."Chính thực tại trong trí óc họ làm họ nghèo", tôi nói nhỏ. "Chính những gìchúng ta nghĩ là thông minh và những gì họ nghĩ là rủi ro đã xác định tìnhtrạng kinh tế xã hội cua họ". Tôi sử dụng một từ mới mà tôi đã học ở trườngkinh tế.Người cha giàu tiếp tục nói: "Chúng ta làm những điều tương tự nhau nhưngchúng ta hoạt động trong những suy nghĩ khác nhau. Bác hoạt động trongsuy nghĩ của người giàu con bố mẹ cháu hoạt động trong suy nghĩ của ngườitrung lưu""Đó là lý do vài sao bác nói "Những gì bạn nghĩ là thật sẽ trở thành thực tạicủa bạn"", tôi nói nhỏÔng gật đầu và nói " Và bởi vì họ nghĩ đầt tư là rủi ro, họ tìm những ví dụ vềnhững người đã mất tiền hay gần mất tiền. Thực tại của họ đã che mắt họthấy những thực tại của người khác. Họ thấy những gì họ nghĩ là thật, mặcdù nó không có thật"."Vì vậy một người nghĩ công việc an toàn là thông minh sẽ tìm những ví dụvì sao công việc ổn định là thông minh và tìm ví dụ vì sao xây dựng mộtcông ty là rủi ro. Một người sẽ tìm những bằng chứng cho thực tại mà họ tintưởng vào", Mike thêm vào."Chính xác", người cha giàu nói. "Bây giờ hiểu chưa? Con đã tiếp thu đượcbài học chưa?"Tôi gật đầu. Chỉ vào dòng "căn nhà lớn" và "căn nhà chung cư" trên mảnhgiấy, tôi nói " Vì vậy bố mẹ cháu luôn tìm kiếm căn nhà lớn hơn và bác luôntìm kiếm căn chung cư lớn hơn. Bác làm điều tương tự nhưng bác giàu hơntrong khi bố mẹ cháu chỉ có những món vay lớn hơn. Đó là ví dụ khác về sứcmạnh của suy nghĩ và thực tại, phải không bác?""Đúng", ông nói. "Và tại sao bố mẹ cháu luôn tìm kiếm căn nhà lớn hơn?""Vì tiền lương ông càng tăng vì thế mà thuế cũng tăng. Kế toán của ông bảoông mua một căn nhà lớn hơn vì ông sẽ được giảm thuế cho khoản vay lớnhơn". Tôi trả lời"Và ông nghĩ rằng như thế là thông minh...phải không?", người cha giàunói. "Ông cho rằng như thế là thông minh vì ông tin căn nhà là một tài sảnvà ông được giảm thuế từ chính phủ".Tôi gật đầu và thêm "Và họ nghĩ rằng mua những căn hộ chung cư là rủi ro"."Chúng ta đều được giảm thuế nhưng cái giảm của bác giúp bác giàu hơntrong khi cái giảm của bố mẹ cháu càng làm họ gặp rắc rối về tài chính và họphải làm việc cực nhọc hơn. Bác có sự giảm thuế cho những nợ tốt, là cácmón nợ làm bác giàu hơn còn bố mẹ cháu thì mang những món nợ xấu. Bâygiờ cháu đã hiểu thế nào là thông minh và rủi ro đã định nghĩa thực tại củacon người chưa?", người cha giàu hỏi.Tôi và Mike gật đầu, Mike nói "Con hiểu rõ hơn rồi"."Thế còn câu cuối cùng?" Tôi chỉ vào "người giàu thì tham lam" và "ngườigiàu thì rộng rãi"."Trước tiên, không nhất thiết người giàu hay nghèo là tham lam hay rộng rãi.Thế giới có đầy những người nghèo tham lam và những người nghèo rộngrãi. Và như bác thường nói với cháu, có rất nhiều cách để làm giàu. Cháu cóthể giàu bằng cách hà tiện, nhưng vấn đề là cuối cùng cháu là một người hạtiện ở cuối đời. Cháu có thể giàu bằng cách cưới một ai đó vì tiền, chẳng hạnnhư một ngôi sao thể thao, nhưng người ta sẽ biết cháu là loại người gì. Cháucó thể giàu bằng cách gian lận, nhưng tại sao phải chấp nhận rủi ro vào tùtrong khi dễ dàng làm giàu mà không phải vô tù. Hoặc cháu có thể giàu nhờmay mắn, nhưng cháu phải tính toán vận may thay vì sử dụng trí thôngminh"Tôi đã nghe qua điều này nhiều lần. Nhưng lần này tôi thật sự muốn đượcchứng minh cho thấy làm thế nào để giàu bằng cách rộng rãi, vì vậy tôi nhấnmạnh "Thế còn sự khác biệt giữa "người giàu thì tham lam" và "người giàuthì rộng rãi"?""Vâng, làm nhiều và nhiều với cái ít và ít là một dạng của sự rộng rãi. Thậtsự, cách dễ dàng nhất để làm giàu là rộng rãi", người cha giàu nói"Ý bác là làm giàu bằng cách phục vụ nhiều người", tôi nói"Đúng thế. Bất cứ lúc nào bác muốn có tiền, những gì bác phải làm là tự hỏibản thân mình làm thế nào để phục vụ nhiều người".Mike quay sang nói với tôi "Bố tớ không bao giờ nói chuyện này trước mặtcậu, nhưng tớ nghĩ cậu sẵn sàng nghe bài học kế tiếp rồi. Chúng ta đủ lớn đểhiểu rõ hơn"."Hiểu cái gì?" Tôi hỏi.Mike nói "Bố cậu luôn luôn nói rằng người giàu thì tham lam, đúng không?"Tôi gật đầu nói "Nhiều lần như thế"."Lý do ông nói bậy là vì ông nghĩ rằng người giàu nên trả tiền cho côngnhân càng nhiều khi họ làm việc càng nhiều. Ông gọi đó làm sự thâm niên.Đúng không?"Tôi gật đầu."Nhưng cậu có hiểu rằng, trong hầu hết trường hợp, một người thường làmmột số lượng công việc như nhau hoặc một nghề nghiệp như nhau?"Mikenói nhỏ."Tớ hiểu điều đó. Nhưng bố tớ nhìn theo cách khác. Ông tin rằng tăng lươngdựa trên sự tận tụy và thâm niên""Vì thế mà bố cậu cho rằng người giàu tham lam vì họ không trả cho sự tậntuỵ và thâm niên. Đúng không?""Đúng", tôi trả lời."Bạn có nghĩ rằng muốn được nhiều tiền mà làm một số lượng công việcnhất định là tham lam không?" Mike nói."Nhưng đó cách mà những người trong thế giới của bố cháu kiếm tiền. Đó làthực tại của họ", tôi nói."Đó là từ thực tại. Chúng ta đến từ những thực tại khác nhau. Trong thế giớicủa bác, để có thêm tiền mà làm một công việc như nhau là tham lam. Tronggiới của bác, nếu muốn có nhiều tiền, điều đầu tiên cần làm là phải làmnhiều và nhiều với ít và ít tiền, vì nhiều và nhiều người, thì sẽ giàu". Ngườicha giàu nói."Đó là vì sao bố tớ bắt chúng ta đọc tiểu sử của Henry Ford. Henry Ford trởthành một trong những người giàu nhất thế giới vì ông cung cấp xe hơi chothật nhiều người với giá rất thấp. Theo cách nhìn của bố tớ thì Henry Ford làmột người rất rộng rãi. Nhưng nhiều người khác nghĩ rằng ông tham lam vìtheo thực tại của họ, ông bóc lột công nhân. Sự xung đột xảy vì những thựctại khác nhau"."Cháu hiểu rồi. Khi lớn lên, cháu nhận thấy sự khác nhau giữa những ngườimuốn làm nhiều và nhiều vì ít và ít tiền và những người muốn làm ít và ít vìnhiều và nhiều tiền. Trong giới của bố cháu, giáo sư đại học là những ngườiđược trả nhiều nhất mà chỉ làm việc thật ít. Họ gọi đó là sự thâm niên và đólà quan điểm của bố cháu.""Và đó là cách họ gọi là thông minh", người cha giàu nói. "Nhưng đó khôngphải là cách của bác"."Đó là lý do bố cậu có căn nhà lớn hơn bố tớ", Mike nói. "Bố tớ mất nhiềunăm mua và xây những căn hộ vì vậy ông có thể phục vụ nhiều gia đình vớinhững giá cả mà họ có khả năng chi trả. Vì vậy ông càng xây dựng nhiều cănhộ, giá cho thuê càng giảm. Nếu không có những người như bố tớ, những giađình có thu nhập thấp sẽ trả tiền thuê nhiều hơn vì có rất ít căn hộ cho thuêvới giá cả hợp lý. Nhiều căn hộ nghĩa là tiền thuê sẽ giảm. Đó là quy luậtkinh tế cơ bản cung và cầu. Bố cậu làm việc cực nhọc để mua nhà cho ôngvà gia đình ông. Ông chẳng cung cấp nhà cho ai cả, vì vậy ông tiếp tục nghĩrằng người giàu thì tham lam. Đó là thực tại của bố cậu chứ không phải củabố tớ".Tôi ngồi đó im lặng cảm ơn Mike và bố cậu đã rất nhẹ nhàng khi nói với tôivề chủ đề này. Họ đã làm những gì tốt nhất để chỉ ra sự khác nhau giữa thamlam và rộng rãi cho tôi. Ở tuổi 20, tôi bắt đầu thay đổi thực tại của tôi. Tôibiết tôi có thể chọn thực tại nào tôi muốn và tôi quyết định thực tại của ngườicha giàu. Và đó là hầu hết người giàu đều rộng rãu. Tôi biết rằng nếu từ naytrở đi, nếu tôi muốn giàu hơn, điều đầu tiên tôi cần khám phá là làm thế nàođể rộng rãi hơn. Tôi đã biết rằng tôi có thể chọn cách giàu bằng cách đòi hỏinhiều tiền hơn bằng cách làm việc ít hơn, nhưng tôi cũng biết rằng tôi có thểgiàu hơn bằng cách làm việc cho thật nhiều người. Tôi đã chọn thực tại theocách đó. Như người cha giàu nói :"Cách suy nghĩ không khác nhau, mà làtrái ngược nhau". Ở tuổi 20, tôi bắt đầu suy nghĩ theo hướng trái ngược vớicách suy nghĩ của gia đình tôi. Để về hưu sớm và giàu, tất cả những điều tôilàm là trở nên rộng rãi hơn, không phải là tham lam hơn. Tôi bắt đầu cáchsuy nghĩ của gia đình tôi là cách suy nghĩ tham lam.Trong cuốn Rich dad's cashflow quadrant, Tôi viết về các loại người khácnhau trong kim tứ đồ, được minh hoạ như sau:Kim tứ đồ mô tả các thực tại khác nhau. Một người muốn chuyển sang gócphần tư khác hoặc muốn nằm trong 2 hay nhiều hơn kim tứ đồ đòi hỏi phảithay đổi thực tại. Ví dụ, từ nhóm E(employee), nghĩa là người làm việc lãnhlương, là nhóm nhìn thế giới từ hiện thực là công việc ổn định.Nhóm S (Small business, hay Self employed), là nhóm nhìn thế giới từ nhómngười làm việc độc lập, trong tâm trí luôn có quan điểm tự mình làm hết mọiviệc . Khi so sánh nhóm S và nhóm B( Business), nhóm chủ công ty, bạn sẽthấy sự khác nhau về việc sử dụng đòn bẩy. Một điểm khác nhau chính giữacác chủ doanh nghiệp nhỏ và các công ty lớn là ở số lượng người mà ngườichủ đó phục vụ. Một người chủ công ty lớn làm tất cả để xây dựng một hệthống phục vụ nhiều người nhất có thể được. Một người chủ doanh nghiệpnhỏ phụ thuộc khả năng của cá nhân để phục vụ nhiều người. Vấn đề củanhóm S là chủ doanh nghiệp nhỏ mất nhiều thời gian mà không thể phục vụnhiều người nhiều người như chủ công ty lớn. Vì vậy sự khác biệt là chủdoanh nghiệp nhỏ phục vụ mọi người bằng khả năng của mình, còn chủ côngty dùng một hệ thống để phục vụ càng nhiều người càng tốt.Nhóm I(Investor), nhóm đầu tư, là sân chơi của người giàu. Các nhà đầu tưlàm ra tiền bằng tiền. Họ không phải làm việc vì tiền của họ phải làm việccho họ.Để về hưu sớm và giàu , tôi đã phải chối bỏ quan điểm của gia đình tôi trướckhi tôi từ bỏ và tìm kiếm thực tại của chính tôi. Để Kim và tôi về hưu sớm vàgiàu, chúng tôi phải tìm cách phục vụ càng nhiều người, hơn là phục vụ ít vàmong được trả nhiều.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimChương 7Làm thế nào để làm việc ít mà kiếm nhiều tiền"Nếu con muốn giàu", người cha giàu nói, "đừng đòi hỏi sự tăng lương.Thay vì vậy, hãy tự hỏi làm thế nào phục vụ nhiều người. Nếu con thật sựmuốn giàu, con sẽ không muốn sự tăng lương. Nếu con được tăng lương thìcon đang làm việc cho loại tiền không đúng rồi".Trong chương trước, tôi nói rằng tôi về hưu sớm bằng cách tăng nợ hơn làtránh nợ, như hầu hết mọi người đều làm. Điều logic ở đây là có những nợtốt và nợ xấu và hầu hết mọi người đều mang những nợ xấu. Điều tương tựcũng đúng với thu nhập. Hầu hết mọi người không để ý là có những thu nhậptốt và thu nhập xấu...và mọi người không giàu được là vì họ làm việc cựcnhọc vì thu nhập xấu..và khi bạn yêu cầu sự tăng lương, bạn đã yêu cầu chomột sự tăng thu nhập xấu. Nếu bạn muốn về hưu sớm và giàu , bạn cần phảilàm việc cực nhọc cho loại thu nhập đúng đắn.Trong các cuốn sách trước , tôi đã thảo luận về 3 loại thu nhập, đó là: 1. Thunhập kiếm được: Thu nhập kiếm được là thu nhập bạn làm việc vì tiền. Đó làloại thu nhập dưới dạng được trả lương. Đó cũng là loại mà bạn đòi hỏi đượctăng thêm, thưởng, làm ngoài giờ, huê hồng...2. Thu nhập lợi tức: Thu nhập lợi tức nói chung là thu nhập từ tài sản dướidạng giấy tờ như cổ phiếu, giấy nợ, quỹ đầu tư chứng khoán đa dạng. Phầnlớn các tài khoản về hưu dựa trên thu nhập lợi tức trong tương lai.3. Thu nhập thụ động: Thu nhập thụ động nói chung thường đến từ bất độngsản. Đó cũng là thu nhập từ bản quyền sáng chế hay sử dụng các tài sản trítuệ như âm nhạc, sách, và những món khác có giá trị về trí óc.Tại sao người cha giàu không thích thu nhập kiếm đượcTrong quan điểm của người cha giàu, loại thu nhập tệ nhất là thu nhập kiếmđược, Với ông, đó là loại thu nhập tệ nhất vì 4 lý do sau:1. Đó là thu nhập bị đánh thuế cao nhất và là thu nhập ít được làm chủ nhất,bao nhiêu bạn phải trả và khi nào bạn trả thuế?2. Cá nhân bạn phải làm việc vì nó và nó lấy hết thời gian quý báu của bạn3. Có rất ít đòn bẩy trong thu nhập kiếm được. Cách duy nhất mọi ngườităng thu nhập kiếm được là làm việc nhiều hơn4. Thường thì không có dư. Nói cách khác, bạn làm việc, được trả lương, vàsau đó quay lại làm việc và được trả tiếp. Một lần nữa, theo người cha giàu,có rất ít sức mạnh đòn bẩy khi làm việc vì loại thu nhập này.Khi lớn lên , tôi luôn luôn thấy thú vị rằng người cha giàu không thích thunhập kiếm được. Ông thường nói: "Lời khuyên tệ nhất mà con khuyên mộtđứa trẻ là hãy đến trường vì vậy mới có thể kiếm được công việc lương cao".Lý do ông nói vậy không phải ông chống lại trường học...ông chỉ chống lạicách dạy đứa trẻ dành hết đời người làm việc vì thu nhập kiếm được. Hầu hếtmọi người tôi biết đều mơ ước có công việc lương cao với thật nhiều thunhập kiếm được. Người cha giàu nói: "Dạy mọi người dành cả đời người làmviệc cho thu nhập kiếm được giống như dạy ai đó cả đời làm một nô lệ choviệc lương cao"Tại sao người cha giàu thích thu nhập thụ độngMặc dù ông có cả 3 loại thu nhập, nếu có sự chọn lựa trong 3 loại đó, ông sẽchọn thu nhập thụ động. Vì sao? Vì đó là loại thu nhập mà ông làm việc ítnhất, cũng là thu nhập ít thuế nhất và mang lại thu nhập nhiều nhất cho ôngtrong thời kỳ lâu dài. Nói cách khác, ông làm việc vì thu nhập thụ động vì,trong thời gian dài, ông làm việc càng ít, phục vụ càng nhiều người và kiếmđược cang nhiều tiền khi ông càng già.Trong cuộc hành trình về hưu sớm và giàu , tôi phải biết làm việc cực nhọccho loại thu nhập nào. Kim và tôi có thể về hưu sớm vì kế hoạch của chúngtôi là làm việc cho thu nhập thụ động, không phải thu nhập kiếm được, nhưhầu hết mọi người. Một điều khác nữa là chúng tôi lên kế hoạch nghỉ hưuvới thu nhập thụ động chứ không phải thu nhập lợi tức, như hầu hết mọingười đều lên kế hoạch nghỉ hưu. Trong khi mọi người nghỉ hưu bằng thunhập lợi tức, đó không phải là loại thu nhập tốt nhất vì đó là loại thu nhập bịđánh thuế cao thứ 2 trong 3 loại thu nhập...Và thuế là khoản chi phí lớn nhấtcủa một đời người. Tôi sẽ giải thích điều này sau.Người cha giàu của tôi có cả 3 loại thu nhập. Lý do ông có cả 3 vì mỗi loạicó những thuận lợi và bất lợi khác nhau. Người cha nghèo của tôi chỉ làmviệc cực nhọc cho một loại thu nhập. Sự khác nhau đó giữa hai người đã tạora sự khác biệt lớn khi xét cả một đời làm việc.Hai người cha làm việc cực nhọc cho những loại tiền khác nhauHai người cha của tôi không làm việc cho cùng một loại thu nhập. Người changhèo thường nói: "Đến trường thì mới có công việc lương cao". Người chagiàu thì: "Không phải con làm ra bao nhiêu tiền mà con giữ được bao nhiêu".Ông tiếp tục: "Thu nhập kiếm được là thu nhập mà con làm việc cực nhọcnhất và cho phép con giữ lại ít nhất".Tiền 50%Người cha giàu thường gọi thu nhập kiếm được, thu nhâp mà bạn nhận đượctừ việc trả lương, là "tiền 50%". Lý do ông gọi nó là 50% vì không cần biếtbạn kiếm bao nhiêu tiền, chính phủ luôn lấy ít nhất là 50% hoặc nhiều hơnbằng cách khác. Nếu bạn làm ra $50,000 một năm, thì ít nhất $25,000 có thểđã đi vào chính phủ trước khi bạn chạm tay vào. Ngay cả khi bạn nhận được$25,000, thuế vẫn tiếp tục. Và như hầu hết mọi người đều biết, bạn bị đánhthuế khi bạn làm ra tiền, chi phí, tiết kiệm, đầu tư và khi bạn chết. Sự thật làtiền thuế khi bạn chết có thể sẽ rất cao khi bạn không chuẩn bị cho sự kiệnđó. Như người cha giàu nói: "Nếu con không chuẩn bị một kế hoạch về tiềnbạc của con sau khi con chết, thì chính phủ sẽ làm điều đó".Theo quan điểm của người cha giàu, thật là kém thông minh khi làm việccực nhọc và để chính phủ lấy ít nhất 50% số tiền. (Nhiều năm trước, tiềnthuế còn cao hơn 50%. Trong khi con số ấy có giảm trong những năm gầnđây, nhiều lỗ hổng về thuế đã được bù đắp lại vì sự giảm thuế. Sự thật là, khingười cha giàu còn trong những năm làm viêc kiếm tiền, ông thường gọi làtiền 80% vì đó là con số mà chính phủ đã lấy từ những người có thu nhậpcao).Tiền 20%Hầu hết mọi người ngày nay cố gắng về hưu bằng cách tận dụng loại tiền màngười cha giàu gọi là tiền 20%, tức là tiền từ sự tăng lợi nhuận hay tăng giácổ phiếu và đôi khi là bất động sản. Mức này còn cao hơn nhiều năm trước,nghĩa là ngày nay làm việc vì tăng lợi nhuận thông minh hơn. Khi các chínhtrị gia nói rằng "Tôi phản đối một sự giảm thuế cho người giàu", họ thườngám chỉ đến một số loại đầu tư được giảm thuế. Nhiều người thông minh hơnvề tài chính và không làm việc cực nhọc cho thu nhập kiếm được. Nhiềungười yêu cầu sự chọn lựa cổ phiếu tức là tiền 20%, nếu công ty thành công.Sự chọn lựa chứng khoán có thể không có giá trị gì nếu công ty cải thiện giátrị trên thị trường.Điểm chú ý ở đây nhiều người bám theo những thuận lợi về thuế và các cấpbậc đòn bẩy khác nhau của các loại thu nhập khác nhau. Khoảng cách cànglớn giữa những người có và những người không có là vì hầu hết mọi ngườikhông quan tâm có nhiều loại thu nhập khác nhau...và họ làm việc cực nhọccho loại thu nhập không đúng.Tiền 0%Một trong những lý do Kim và tôi về hưu sớm vì chúng tôi đã sử dụng loạitiền trì hoãn thuế và nhiều lần người cha giàu gọi đó là tiền 0%. Tiền trì hoãnthuế là loại tiền từ lợi nhuận mà không bị đánh thuế ngay lập tức...và đượctrì hoãn cho đến khi chúng tôi muốn đóng các tiền thuế này. Ví dụ: Chúngtôi đặt xuống $5,000 và mua căn nhà $50,000. Hai năm sau chúng tôi bán đivới giá $100,000. Kết quả chúng tôi có lợi nhuận là $50,000 nhưng chúng tôichọn cách không trả 20% lợi nhuận, khoảng $10,000. Thay vì trả thuế cho sốlợi nhuận đó, (con số tương tự trong chứng khoán hay quỹ chung), chúng tôitrì hoãn lợi nhuận và đặt $55,000, gồm $50,000 lợi nhuận và $5,000 tiền đặtmua ban đầu, vào vụ đầu tư kế tiếp. Nói cách khác , chúng tôi có 1000% tiềnlời sau 2 năm và không trả thuế ngay lập tức. Chúng tôi trì hoãn thuế mộtcách hợp pháp và sử dụng tiền của chính phủ một cách nghiêm túc như làtiền đặt xuống cho một căn hộ lớn hơn với giá $330,000. Sau đó chúng tôidùng tiền ngân hàng và tiền chưa trả của người bán để cấp vốn giúp chúngtôi số tiền $275,000 mà chúng tôi không có. Không những chúng tôi sử dụngOPM (tiền của người khác), chúng tôi đã sử dụng tiền của chính phủ để giúpchúng tôi về hưu sớm và giàu. Giữa năm 1988 và 1994, chúng tôi đã dungcách đầu tư và chiến lược thuế này nhiều lần. Ở Mỹ, một trong những thuậnlợi của đầu tư bất động sản hơn hẳn tài sản dưới dạng giấy tờ là kẽ hở hợppháp về mã thuế. Lý do chính phủ cho phép kẽ hở thuế này vì họ muốn cácnhà đầu tư giữ tiền của họ để đầu tư vào bất động sản để cung cấp nhà chonhững người không mua nhà hoặc không đủ khả năng mua nhà. Sự giảmthuế giúp các nhà đầu tư như Kim và tôi cung cấp một cách phong phú nhàcho thuê và do đó giá thuê nhà cũng giảm xuống. Sự khuyến khích về thuếnày cũng giữ cho ngành bất động sản sôi nổi, và giúp nền kinh tế quốc giamạnh mẽ, kể từ lúc bất động sản là một lĩnh vực lớn của kinh tế Mỹ. Nếungành bất động sản bị tổn thương, cả quốc gia cũng vậy.Tiền miến thuếCó nhiều cách để kiếm tiền miễn thuế. Một cách là đầu tư vào công phiếumiễn thuế. Ví dụ một người đặt $1,000 vào công phiếu miễn thuế ở lãi suất5%. Nghĩa là mỗi năm người này sẽ nhận $50 miễn thuế. Trong khi nghechẳng có gì thú vị, nhưng có những lúc tiền lời sẽ rất lớn.Tiền miễn thuế từ tiền 0%Một cách khác để trì hoãn thuế là tạo ra sự sụt giá từ việc cải tiến tài sản củabạn. Ví dụ, tôi mua căn nhà cho thuê giá $100,000. Miếng đất trị giá $20,000và căn nhà trị giá $80,000. Chính phủ cho phép tôi giảm giá căn nhà vàkhông trả thuế trên số tiền giảm đó. Giả sử chính phủ cho phép tôi giảm giácăn nhà trong thời kì 20 năm với số tiền cải tiến $80,000. Bằng nhiều cách,tiền bù $4,000 của thu nhập phụ mà tôi không phải trả thuế trong năm đó.Trong khi $4,000 không phải là số tiền lớn, khi vốn của bạn lên hàng triệuđô, số tiền sụt giảm đó, khi cộng với số tiền mất mà bạn không thật sự mất,sẽ rất kinh ngạc. Một phương pháp người giàu sử dụng để nhân được tiềnmiễn thuế một cách hợp pháp là họ đơn giản trì hoãn lợi nhuận từ bất độngsản và sau đó, cuối đời, họ chuyển các bất động sản thành các tổ chức từthiện. Khi họ làm thế, họ có thể không bao giờ phải trả thuế cho tất cả các lợinhuận hoặc sụt giá, họ trì hoãn và dùng số tiền đó cho cuộc sống bản thân.Đó là vì kẽ hở hợp pháp mà nhiều người giàu tặng các biệt thự của họ hoặcmột phần vào cuối đời. Gia đình họ thường rất giàu có nhờ sự trì hoãn thuếdựa trên những tài sản họ đã tặng, và họ không cần các tài sản đó để làm họgiàu thêm. Họ đã làm đủ tiền để kiếm các tài sản khác. Một lần nữa, điều đóđược trả cho những người rộng rãi.Lời khuyên tốtLời khuyên tốt nhất lúc này là hãy tìm kiếm những lời khuyên tốt. Tôi khôngphải là luật sư thuế, kế toán thuế vụ, hay luật sư bất động sản. Có những đặcbiệt và phức tạp của luật pháp mà bạn có thể tìm thấy lờ khuyên tốt nhất, đăcbiệt khi bạn là người giàu hoặc có kế hoạch làm giàu. Như người cha giàuthường nói: "Lời khuyên đắt nhất con có thể nhận được là lời khuyên miễnphí. Đó là lời khuyên từ bạn bè, họ hàng là những người không giàu hoặckhông có kế hoạch làm giàu".Lời khuyên xấuKhông những bạn có thể nhận lời khuyên xấu từ bạn bè hay gia đình, bạn cóthể nhận lời khuyên xấu từ các nhà cố vấn tài chính chuyên nghiệp. Nhiềungười được khuyên rằng căn nhà của họ là khoản khấu trừ thuế lớn nhất.Theo tôi, lời khuyên đó tệ nhất trong các lời khuyên xấu. Ở Mỹ, mỗi đôlabạn trả trong lãi suất, chính phủ cho phép bạn khấu trừ thuế khoảng 30%.Nếu điều đó hợp lý đối với bạn, hãy đưa cho tôi 1 đôla và tôi sẽ gửi lại chobạn 50cents. Một điểm nhỏ mà hầu hết các nhà cố vấn không nói cho bạnbiết là sau khi bạn vượt quá $125,000 thu nhập kiếm được, bạn bắt đầu mấtsự khấu trừ thuế căn nhà của bạn. Đó là một lý do khác không làm việc vìthu nhập kiếm được và mua căn nhà lớn hơn đẻ có các thuận lợi về thuế.Kẽ hở thuế tốt nhấtTrong các chương trước, tôi viết về sự khác nhau giữa những gì một sốngười nghĩ là thông minh và người khác nghĩ là rủi ro. Trong ví dụ đầu tiên,tôi nói rằng người cha nghèo nghĩ rằng công việc ổn định là thông minh vàxây dựng một công ty là rủi ro. Người cha giàu thì hoàn toàn ngược lại. Ôngnói: "Nếu con là việc vì một công việc an toàn, con sẽ kiếm được ít và ít khicon làm việc nhiều và nhiều. Với tôi, cá giá để cho một chút an toàn là quácao". Ngày nay, cũng như khi còn nhỏ, cách tốt nhất để kiếm nhiều mà làm ítlà sở hữu một công ty. Điều này được giải thích bằng kẽ hở tốt nhất trên thếgiới. Một lý do để bắt đầu một công ty của chính bạn là:Một người làm việc lãnh lương tiêu xài mọi thứ bằng đồng tiền sau thuế. Vídụ, hầu hết công nhân chi trả tiền xe cộ với các đồng đôla sau thuế. Ngườichủ công ty thì được phép trả tiền mua xe bằng tiền trước thuế nếu nó đượcdùng cho công ty và các cuộc gặp mặt cần thiết. Khi bạn làm việc cho loạitiền 50%, chiếc xe của bạn có thể đắt hơn nhiều so với chiếc xe ông chủ bạn,mặc dù chiếc xe của bạn giá thấp hơn. Những thứ như vé bóng đá, tiền dungoạn, các bữa tối, tiền giữ trẻ và nhiều món khác thường có thể được muabằng những đồng tiền trước thuế. Các chủ công ty có thể trả cho những thứnày bằng tiền trước thuế trong khi giới làm công trả bằng tiền sau thuế.(Những món tiền này phải được liệt kê như chi phí chính đáng cho công ty).Vì vậy không những hầu hết mọi người ở Mỹ làm việc cho loại tiền 50%, màcòn trả tiền cho những vật dụng cuộc sống với đồng tiền đã bị giảm đi mộtnửa. Khi tôi học sự khác nhau với người cha giàu, tôi nhanh chóng nhận racái giá của một công việc ổn định thật đắt.Một lời cảnh báoCuốn sách này không phải là cuốn sách về luật pháp. Cuốn sách được viếtvới mục đích giúp bạn nhận ra sự khác nhau của các loại thu nhập. Tôi xinbạn chú ý rằng: có cách giảm thuế hợp pháp chừng nào bạn còn dùng nhữngchiến lược thuế nhằm mục đích làm ra nhiều tiền hơn. Nếu bạn dùng nhữngchiến lược thuế chỉ để giảm thiểu thuế, thì bạn vi phạm luật pháp. Đây làđiểm rất quan trọng và lý do tôi khuyên bạn tìm những lời khuyên về thuế tốtnhẩt. Tôi đã gặp nhiều người làm những điều chỉ với mục đích tiết kiệm thuếvà họ đã bị chính phủ trừng phạt. Một lần nữa, sự hỗ trợ chuyên nghiệp tốtnhất trong lĩnh vực luật pháp thường vô giá.Nếu bạn muốn nhiều thông tin về thuế, liên đoàn và những chiến lược giảmthuế hợp pháp, bạn có thể truy cập trang richdad.com và tìm kiếm thư việcbăng catset và sách của các tác giả là cố vấn của Rich Dad. Các cuốn catsetchỉ phỏng vấn các nhà cố vấn về các chủ đề riêng biệt, trong khi các cuốnsách được viết bởi các nhà cốn vấn về chuyên môn. Nhớ rằng đây chỉ lànhững sản phầm giáo dục. Tôi khuyên bạn nên hỏi ý kiến các nhà cố vấnchuyên nghiệp trước có một hành động cụ thể nào.Ít kẽ hở thuếKhi bạn học và hiểu Kim tứ đồ bạn sẽ sớm bắt đầu nhận ra rằng luật thuế tệnhất cho những người làm công. Thật sự đó là những người làm công đượctrả lương thấp mà phải trả thuế cao nhất - để chính phủ có thể bảo vệ tầnglớp lao động. Ngay cả nhóm S có nhiều kẻ hở hơn nhóm E. Nhóm tốt nhất lànhóm B đơn giản vì nhóm B cho phép bạn lấy tất cả những lợi thế từ cácnhóm khác. Ví dụ, là một người nhóm B, tôi có thể dùng các lợi thế củanhóm E, nhóm S và nhóm I. Nói cách khác, nếu bạn là người làm công hoặclàm tư như luật sư hay bác sĩ, bạn không được phép dùng các kẽ hở nhưnhóm B được. Một lần nữa, những lời khuyên về tài chính và thuế đúng đắnrất quan trọng nếu bạn muốn dùng luật pháp sao cho có lợi.Bạn đang làm việc cực nhọc vì loại tiền nào?Câu hỏi là: Bạn đang làm việc cực nhọc vì loại tiền nào? Nếu bạn làm việccho tiền 50%, bạn sẽ phải làm vất vả hơn người làm việc cho loại tiền rẻhơn, và loại tiền đắt nhất được tìm thấy trong nhóm E. Nếu bạn hỏi bất cưngười nào có bằng CPA, họ sẽ nói với bạn rằng họ sẽ chẳng giúp gì cho bạnnhiều nêu bạn là người nhóm E. Chính phủ đã khóa tất cả các kẽ hở chonhóm này. Những người nhóm E, nhóm người làm công, lợi thế tốt nhất vềthuế là 401k. Tôi cũng có. Bất chấp bạn lên kế hoạch để được an toàn, thuậnlợi hay giàu, mọi người nên mở rộng tối đa các lợi thế của 401k. Nó là mộtkẽ hở duy nhất được dành cho người nhóm EMột vấn đề của 401kMặc dù tôi khuyên mọi người nên có và tăng tối đa sự đóng góp cho 401k,nếu họ có một khoản 401k. tôi thấy vẫn có một vết nứt. Vết nứt ở đây là mặcdù bạn tiết kiệm tiền trong nó và hi vọng sẽ tăng 20%, và khi bạn muốn rútra khi về hưu, bạn sẽ bị đánh thuế 50% như loại thu nhập kiếm được. Mặc dùbạn tin rằng bạn đang đầu tư vào chứng khoán (hay tiền 20%), nhưng khibạn bỏ tiền vào, bạn vẫn bị đánh thuế ở mức như loại thu nhập kiếm được.Nói cách khác, mặc dù bạn đầu tư vào tiền trì hoãn thuế 20%, bạn bị đánhthuế ở mức 50% khi bạn cần tiền. Điều đó nghĩa là bạn làm việc suốt đời choloại tiền 50%, và khi về hưu bạn vẫn bị đánh thuế ở mức 50%. (Dĩ nhiên ,nếu chủ của bạn kết kợp sự đóng góp của bạn vào 401k, điều này hợp lý khităng tối đa sự đóng góp của bạn).Vấn đề thứ hai của 401k là nó chỉ làm việc cho những người có kế hoạch trởnên nghèo. Nếu thu nhập của bạn giữ ở mức cao khi bạn về hưu, bạn tiếp tụctrả thuế cao hơn với số tiền hưu vì thu nhập của bạn tăng lên chứ không giảmxuống. Khi tôi thảo luận 3 bậc của kế hoạch tài chính, một là an toàn và bảođảm, một là thoải mái và một là giàu, nên nhớ rằng đó là những phương tiệnđầu tư khác nhau cho mỗi loại kế hoạch. Kế hoạch 401k và tiết kiệm lànhững kế hoạch của tôi để được an toàn, bảo đảm và thoải mái. Đó khôngphải kế hoạch của tôi để làm giàu.Vấn đề phúc lợi xã hộiVấn đề của phúc lợi xã hội là nó chỉ làm việc cho những ai muốn nghèo. Nếusau khi bạn về hưu và bạn thấy phúc lợi xã hội không đủ cho bạn sinh sống,và bạn tiếp tục làm việc kiếm thu nhập, chính phủ sẽ bắt đầu giảm tiền phúclợi cho bạn. Nói cách khác, trong hầu hết trường hợp, cách duy nhất để nhậntoàn bộ số tiền là hãy chọn con đường nghèo.Vấn đề của tiết kiệmVới những người tin rằng giữ toàn bộ số tiền trong ngân hàng, nghĩ rằng tiếtkiệm là thông minh, tiền của họ đang làm việc cho loại tiền 50%. Tôi cũngcó tiền trong ngân hàng, nhưng tôi không nghĩ tiết kiệm là thông minh nhưnhiều người vẫn nghĩ. Tôi có tiền trong khoản tiết kiệm như một phần của kếhoạch an toàn và bảo đảm về tài chính, không phải kế hoạch làm giàu. Đâylà sự thật mặc dù tôi không nghĩ rằng sẽ thông minh khi tiền của tôi làm việccho loại tiền 50%, cũng như vì lý do lạm phát.Thực tại tệ nhấtTrong các chương sau, bạn sẽ học vì sao lời khuyên "Đến trường, kiếm việclàm, làm việc chăm chỉ, tiết kiệm, bỏ tiền vào khoản 401k" có thể là lờikhuyên tệ nhất nhìn từ khía cạnh thuế. Người cha nghèo của tôi nghèo vì ôngtự khuyên mình và các con của ông như thế. Đây là thực tại duy nhất của ôngkhi nhắc tới tiền bạc.Làm thế nào kiếm nhiều thu nhập có nhiều lợi thế về thuếNếu bạn muốn về hưu sớm và giàu, bạn cần phải đi theo lời khuyên củangười cha giàu. Và lời khuyên của ông bắt đầu với ý tưởng là: hãy lo chuyệnkinh doanh của mình.Chỉ đơn giản bắt đầu một công ty nhỏ tại nhà, mua một franchise hoặc thamgia một công ty mạng lưới tiếp thị, bạn sẽ di chuyển sang loại thu nhập cónhiều lợi thuế về thuế. Nếu bạn có thể cắt giảm chi phí, bằng cách sử dụngtiền từ việc sử dụng các thuận lợi về thuế, bạn đã tiến bộ về tài chính rồi.Nhưng luôn nhớ rằng mục đích của bạn là làm ra nhiều tiền chứ không phảilà trốn thuế. Một mặt là kế hoạch đóng thuế, một mặt là trốn thuế. Nếu bạncó hứng thú về việc khám phá làm thế nào để làm việc cho loại tiền có nhiềulợi thế về thuế, bạn có thể vào trang Web của chúng tôi và tìm kiếm các sảnphẩm khác, nhằm giúp những người muốn học hỏi thêm; ví dụ, chúng tôi cóhai sản phẩm của chuyên gia thuế vụ, Diane Kennedy, CPA, là:1. Your first step to Financial Freedom : 4 cuốn catset2. The Loopholes of the Rich: 1 cuốn sáchLàm việc tự nguyệnTrong Rich dad poor dad, tôi đã kể về câu chuyện người cha giàu ngừng trảcho chúng tôi 10 cents cho mỗi giờ làm việc và bắt chúng tôi làm việc tựnguyện. Nhiều người nghĩ đây là câu chuyện thú vị nhưng làm việc tựnguyện không phải một phần thực tại của họ. Tôi muốn nhắn với bạn rằng:Trong hầu hết trường hợp, nếu bạn muốn làm việc cho loại tiền trì hoãn thuếhoặc tiền miễn thuế, nghĩ là bạn phải làm việc tự nguyện.Tiền có được từ sự bù đắp của sức lao động bị đánh thuế cao nhất trong cácloại thu nhập. Đó là lý do vì sao tôi thường khép mình khi tôi gặp nhữngngười trẻ tuổi ở trường rất phấn khởi về việc có một công việc lương cao.Một người trẻ với ý định như vậy hoặc có thực tại như vậy thường có kết quảbằng cách làm việc chăm chỉ cho loại tiền 50%. Một ngày nào đó, họ thứcdậy ở tuổi 40 với công việc lương cao và bắt đầu tự hỏi tại sao bạn bè họ đãvượt xa họ về tài chính. Lý do những người làm công chăm chỉ tiến xa hơnvề tài chính trễ hơn vì họ làm việc cho cực nhọc vì thu nhập lương bổng. Họlàm việc cực nhọc để được tăng lương và tiền thưởng.Mặc dù người cha nghèo của tôi bắt đầu với số thu nhập nhiều hơn ngườicha giàu, nhưng cuối cùng người cha giàu đã vượt qua người cha nghèo vềtiềm năng thu nhập. Người cha giàu nói: "Con sẽ đầu tư thời gian bất chấpcon đang làm việc cho loại thu nhập kiếm được, lợi tức hay thụ động. Mộtkhó khăn của làm việc cho loại thu nhập kiếm được là con mãi làm việc cựcnhọc vì nó. Cuối cùng một người làm việc cho loại thu nhập lợi tức và thunhập thụ động sẽ vượt qua con về mặt tiềm năng thu nhập vì họ làm việc ít ,kiếm được nhiều, trả thuế càng ít".Điều đó được giải thích như sau:Thu nhập kiếm được: tiền 50%Thu nhập lợi tức: tiền 20%Thu nhập thụ động: tiền 0%Người cha nghèo của tôi bị người cha giàu qua mặt vì thu nhập kiếm đượcthường có được từ sức lao động và hai loại thu nhập kia có được từ tài sản.Thời gian trôi qua, người cha giàu tiến chậm nhưng ông bảo đảm tiếp tụctăng số lượng và mở rộng các tài sản của ông và bắt chúng làm việc cựcnhọc vì ông. Người cha nghèo chỉ biết làm thế nào để làm việc chăm chỉ mộtmình cho loại tiền 50%. Những người nhóm E ít được làm chủ nhất về thuếvà trả nhiều thuế nhất, ngay cả khi về hưu. Nếu thu nhập của bạn ngày nay làtừ nhóm E, bạn có thể hãy làm gì đó để kiếm thu nhập ở nhóm khác. NhómS có một số ít lợi thế hơn nhóm E, trong đó lợi thế chính là bạn có thể khấutrừ một số chi phí từ thu nhập của bạn, trước khi trả thuế. Vấn đề của cảnhóm E và S là nhân tố đòn bẩy của sức lao động là tối thiểu và trả thuế caohơn. Những nhóm được làm chủ cao nhất về thuế, có tiềm năng đòn bẩy củalao động cao nhất và có nhiều lợi thế nhất về thuế là nhóm B và I. Nếu bạnthật sự muốn về hưu sớm và giàu, bạn có thể xem xét việc làm việc tựnguyện. Khi bạn tự hỏi bản thân mình: "Làm sao tôi giàu bằng cách làm việctự nguyện được?" bạn bắt đầu thúc đẩy trí óc của bạn sang một thực tại khác.Nếu không có gì đập vào đầu bạn khi bạn làm việc tự nguyện, cứ tiếp tụcthúc đẩy trí óc bạn hay bắt đầu thỉnh thoảng đầu tư và học tập cuộc đờinhững người giàu có từ nhóm B và nhóm I Người cha giàu nói: "Làm việc vìtiền rất khó giàu. Nếu con muốn thật sự giàu, hãy học cách xây dựng, mua vàtạo ra tài sản". Ông cũng nói: "Làm việc chăm chỉ để được trả cao thật rủiro". Điều đó rủi ro vì mọi người thường lún sâu vào cái vòng lẩn quẩn: làmviệc suốt đời để tăng lương và thứ hai nữa là người khác sẽ tiến xa hơn bạnvề mặt tài chính. Nhiều người giàu trở nên giàu nhờ thời gian rảnh rỗi. Vìvậy, nếu bạn có việc làm vì bạn phải chịu trách nhiệm taì chính, cứ tiếp tụcviệc làm đó nhưng tốt hơn nên sử dụng thời gian rãnh rỗi. Khi bạn của bạn đichơi golf hoặc câu cá..., bạn hãy bắt đầu một công ty bán thời gian. Công tyHP bắt đầu từ gara, cũng như Forf Motor. Luôn nghĩ trong đầu rằng hôm naybạn có thể đi lên từ nghèo khổ lên giàu có nhanh hơn bao giờ hết. MichealDell đi từ sinh viên cao đẳng lên tỷ phú chỉ trong 3 năm. Trong khi bạn anhta làm bài tập ở nhà và uống bia, anh đang xây dựng một công ty trị giá hàngtỷ đô trong phòng nội trú. Hầu hết bạn anh ta, bây giờ cũng chỉ hơn 30 tuổi,đang làm việc cho loại tiền 50%. Nhiều người bây giờ quay lại trường họcvới hy vọng được tiến cử và tăng lương và một số thì đang uống bia và xemTV. Về mặt tài chính, họ có thể có căn nhà lớn, có con đang học trường tư vàđang hy vọng khoản 401k sẽ cung cấp đủ tiền cho họ khi họ về hưu. Một sốthì im lặng tự hỏi làm sao Michael Dell, một sinh viên bị đuổi học ở caođẳng, lại may mắn như vậy. Sự may mắn của anh đến từ một thực tại khác,sẵn sàng học hỏi, nhưng không học vì điểm, sẵn sàng làm việc tự nguyện.Lý do Kim và tôi về hưu sớm vì chúng tôi làm việc cực nhọc để xây dựngcông ty và mua bất động sản. Kế hoạch đó cho phép chúng tôi làm việc ít màkiếm được nhiều. Chúng tôi không làm việc vì tiền. Chúng làm việc để xâydựng, mua và tạo ra tài sản, đúng theo lời khuyên của người cha giàu. Chúngtôi không thích công việc lương cao hay được tăng lương. Chúng tôi cũngkhông thích làm những việc không có đòn bẩy và làm việc cho loại tiền màđòn bẩy của nó bị giảm tới 50%. Theo chúng tôi như thế là không thôngminh, và xét về lâu dài, điều đó thật rủi ro. Trong những chương sau, tôi sẽgiải thích làm thế nào bạn có thể làm việc để thu thập nhiều tài sản mà ít rủiro và nhiều lợi tức nhất. Nhưng tôi cảnh báo bạn là bạn có thể cần phải họcvà làm việc tự nguyện để học cách thu thập tài sản. Tôi cảnh báo ngay lúcnày vì học và làm việc tự nguyện là những điều mà rất ít người chịu làm...vàđó là lý do chỉ có ít người về hưu sớm và giàu.Tôi không chống lại việc đóng thuế. Thuế là chi phí của mỗi công dân. Nếukhông có thúê, chúng ta không có cảnh sát, lính cứu hoả, giáo viên, côngnhân vệ sinh, toà án, đường xá...Điểm chính của chương này là học cáchlàm chủ một cách thông minh và hợp pháp số tiền trả thuế và khi nào thì phảitrả.Một đề nghị: Lên danh sách số tiền bạn thu được trong một tháng theo cácloại thu nhập sau:1. Thu nhập kiếm được $_______2. Thu nhập lợi tức $_______3. Thu nhập thụ động $_______Nếu bạn muốn về hưu, trong hầu hết các trường hợp bạn cần có số thu nhậplợi tức và thụ động. Bạn càng có thu nhập thụ động lợi tức và thụ động sớmchừng nào, bạn sẽ đi trên con đường về hưu sớm và giàu sớm chừng ấy.Không những bạn có thể về hưu sớm, bạn còn có thể cảm thấy an toàn hơnvề tiền bạc. Bạn cũng có thể cảm thấy thông minh hơn khi bạn có thu nhập20% hay thu nhập từ việc trì hoãn thuế, chứ không phải thu nhập 50% màhầu hết mọi người đều theo đuổi. Chương cuối cùng của cuốn sách này sẽ đivào những cách thức để có thể thu nhập lợi tức và thu nhập thụ động mộtcách an toàn và lợi tức cao hơn. Nhưng một lần nữa, nó có thể yêu cầu sựhọc hỏi và làm việc tự nguyện trước khi bạn nhận các loại thu nhập này.Điều đó cần bạn phải cống hiến để tiến đến một thực tại khác. Nếu bạn quyếtđịnh bước vào cuộc hành trình thu thập các loại thu nhập có sức mạnh đònbẩy tốt hơn, hãy luôn nhớ đến anh em Wright. Họ là ví dụ điển hình củanhững người đã học tập vì họ muốn học hỏi chứ không vì điểm số, họ làmviệc cực nhọc một cách tự nguyện mà không cần sự bảo đảm, chấp nhận rủiro một cách thông minh và thúc đẩy chính họ và thế giới vào một thực tạikhác.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimChương 8Cách nhanh nhất để làm giàu: Tóm tắt về đòn bẩy trí ócKhông lâu sau khi cuốn Rich kid smart kid phát hành, cuốn thứ tư trong Richdad series, một bài bình luận xuất hiện trên một tờ báo nổi tiếng. Hầu hết cácphương tiện thông tin đại chúng đều cho rằng Rich dad series có những tánthành tốt. Họ có cái nhìn rất công bằng , khách quan trong các bài bình luậnvề các cuốn sách của tôi. Riêng bài báo này của tờ báo này về Rich kid smartkid lại không như vậy. Nhà báo bắt đầu bài bình luận bằng một sự tấn côngvề khả năng viết sách của tôi. Anh ta ít nhiều nói rằng tôi cần phải đếntrường và học viết thêm. Sự mỉa mai rằng tôi đã phơi bày trong cuốn sách làtôi đã thi trượt hai lần môn Anh Văn vì tôi không có khả năng viết. Bị đặtbiệt danh là ngu dốt và trùm thi rớt khi 15 tuổi vì tôi viết văn rất tệ là một sựkiện rất đau đớn trong đời tôi.Từ đó tôi không bao giờ nghĩ mình là một nhà văn. Viết có thể là kỹ năngyếu nhất của tôi và là lý do tôi đã có một thời gian khắc nghiệt khi còn ởtrường. Cuốn sách thứ tư trong Rich dad series nói về cách làm thế nào tôivượt qua khả năng không biết đọc biết viết của tôi mà vẫn tốt nghiệp caođẳng. Rich kid smart kid nói về cách tìm kiếm và phát triển thiên tư cá nhâncủa trẻ con, mặc dù chúng có thể không biết đọc biết viết, cũng như sự cầnthiết của việc phát triển kĩ năng tồn tại về tài chính của chúng. Vì vậy bàiphê bình của nhà báo ấy không tập trung về nội dung chính mà về kỹ năngviết của tôi, là vấn đề tôi gặp phải suốt thời gian ở trường. Nhà báo kết thúcbằng câu tóm tắt mà anh ta nghĩ rằng đã tán thành tôi và khách quan nhất.Anh ta viết: "Cuốn sách sẽ giúp con bạn được tuyển dụng hơn". Lúc này tôithấy lời phê bình về kỹ năng viết của tôi được bào chữa. Tôi cảm thấy bị xúcphạm khi bài báo của anh ta nói rằng cuốn sách của tôi giúp bọn trẻ đượctuyển dụng hơn. Tôi cá là anh ta chưa đọc hết cuốn sách. Cuốn sách khôngphải giúp bọn trẻ được tuyển dụng hơn, mà làm cho bọn trẻ không đượctuyển dụng hơn. Nếu bạn muốn về hưu sớm và giàu , bạn cần nghĩ về cáchlàm thế nào để ít được tuyển dụng hơn, chứ không phải được tuyển dụnghơn. Một lần nữa, sự khác nhau được thấy ở thực tại về trí óc.Làm thế nào để không được tuyển dụngTrong phần tóm tắt sự quan trọng của đòn bẩy trí óc, tôi trình bày rằng thựctại của bạn đơn giản chỉ là những gì bạn nghĩ là thật. Hay nói một cách phổbiến, sự nhận thức của bạn là thực tại của bạn. Khi được hỏi: " Thật khó đểthay đổi thực tại của một người?". Tôi trả lời "Còn tuỳ". Với tôi, chínhnhững khó khăn cá nhân đã phủ nhận thực tại của người cha nghèo về nhữnggì ông nghĩ là thông minh, và chấp nhận những ý tưởng của người cha giàuvề những gì ông cho là thông minh. Bằng nhiều cách, thay đổi thực tại củamột người từ tầng lớp trung lưu hay nghèo sang giàu cũng như học cách ănbằng tay trái sau nhiều năm bạn ăn bằng tay phải. Trong khi điều đó khôngkhó khăn, và mọi người đều làm được nếu họ kiên nhẫn, nhưng nó cũng cóthể là điều không dễ thực hiện. Cách nhanh nhất để làm giàu là khả năngthay đổi thực tại nhanh hơn. Điều đó nói dễ hơn làm với hầu hết mọi người,vì tôi đã thấy hầu hết chỉ muốn giữ nguyên thực tại để được thoải mái...ngay cả khi đó là thực tại của những khó khăn tài chính và thiết chặt. Ngườicha giàu nói: "Hầu hết mọi người thích sống giữa mức trung bình hơn là mởrộng khoảng trung bình đó".Ông tin rằng hầu hết mọi người thích làm việcthoải mái suốt đời hơn là làm việc không thoải mái một số năm, làm việcchăm chỉ để mở rộng nhận thức rồi phần đời còn lại nghỉ ngơi. Dùng phép ẩndụ chuyển từ tay phải sang tay trái, hầu hết mọi người thích nghèo khổ vớiviệc ăn bằng tay phải hơn là trở nên giàu bằng cách học ăn với tay trái. Bằngnhiều cách, nó đòi hỏi một sự thay đổi nhận thức trong trí óc.Nội dung vs sức chứaFast company là một tờ báo lớn và tôi khuyên mọi người nên đăng ký nó.Trong một bài báo gần đây nhan đề "Học 101", chúng tôi đã đọc:"Học tập là một công cụ quan trọng nhất của con người, nhóm người vàcông ty muốn tiến nhanh và cứ nhanh mãi trong nền kinh tế mới" Tiếp theobài báo trích dẫn câu nói của Estee Solomon Gray, cố vấn của InterWise,Inc. Cô nói:"Vì vậy trong nền kinh tế cũ, nội dung là vua, trong nền kinh tế mới, sứcchứa là vua"Nói cách khác, học cách chuyển từ tay phải sang tay trái quan trọng hơn làloại muỗng nĩa nào đang dùng. Hệ thống trường học hiện nay vẫn rắc rốibằng việc cho bọn trẻ một nội dung tốt hơn, hơn là nhìn xem thời đại thôngtin đã thay đổi sức chứa của thể giới mà chúng ta đang sống. Cũng nhưngười bình luận được nhắc đến trước đây cảm thấy, quan điểm xã hội củacuốn sách của tôi là làm cho bọn trẻ được tuyển dụng hơn, hầu hết các giáoviên đều tạo ra các khoá học có nội dung nhằm giúp bọn trẻ được tuyển dụnghơn. Đó là lý do vì sao hệ thống trường học tiếp tục tập trung vào nội dunghơn là sức chứa. Sức chứa của thế giới đã thay đổi. Khi cha mẹ tôi đang lớnlên trong thời kì đại khủng hoảng, sức chứa là: công việc là nỗi kinh hoàngvà một công việc ổn định là vua. Đó là lý do vì sao bố mẹ tôi nhấn mạnh sựcông việc của điểm cao và một công việc ổn định. Trong thời kỳ của bố mẹtôi, nếu bạn tìm một công việc ổn định với một công ty tốt, và bạn làm việcchăm chỉ và hợp pháp, cuộc đời bạn đã được ấn định. Công ty sẽ có tráchnhiệm cho vấn đề tài chính của bạn sau khi bạn về hưu. Ngày nay, sau cuộcđào thải những năm đàu 90, hầu hết mọi người nhận ra rằng sức chứa hayluật lao động đã mãi mãi thay đổi.Nội dung, sức chứa và năng lựcMặc dù người cha giàu không sử dụng từ ngữ nội dung và sức chứa, thay vìthế ông dùng từ thực tại, ông cũng thường xuyên dùng từ năng lực. ÔNgcũng nói: "Không những một người nghèo có một thực tại nghèo, mà họ còncó rất ít năng lực cho phép tiền ở lại với họ".Ộng có ý rằng khi một người nói những câu: "Tôi chẳng bao giờ giàu nổi","Tôi không mua nổi nó", hay "Đầu tư là rủi ro", điều đó hạ bớt năng lực củahọ để làm giàu. Ông nói: "Khi một người có thực tại của nghèo hoặc trunglưu bất thình lình đến với tiền bạc, họ thường không đủ năng lực về tinh thầnvà cảm xúc để gánh vác sự giàu có bất ngờ của tiền bạc...va tiền sẽ tràn vàtrôi đi.". Đó là vì sao bạn thường nghe người ta nói: " Tiền vừa mới tuộtkhỏi tay tôi". Hoặc "Tôi làm bao nhiêu không thành vấn đề, tôi sẽ thiếu tiềnvào cuối tháng". Hoặc "Tôi sẽ đầu tư khi có dư tiền".Thỉnh thoảng tôi cũng dùng ví dụ của người cha giàu từng dùng để dạy chocon ông và tôi. Người cha giàu dùng một cái ly rỗng và sau đó rót nước đầyly và tiếp tục rót. Chẳng bao lâu thì nước tràn ra và cứ tiếp tục tràn chừngnào ông còn rót nước vào. Người cha giàu nói: "Tiền có muôn vàn trên thếgiới. Nếu con muốn giàu, trước tiên con phải mở rộng thực tại của con(sứcchứa) nhằm để giữ phần chia của con của sự muôn vàn đó". Trong các khoáhọc chuyên đề, tôi dùng ví dụ tương tự để giải thích mối liên hệ giữa nộidung, sức chứa và năng lực. Tôi bắt đầu rót nước vào một ly rượu, sau đó làmột ly nước lớn hơn, và sau đó là một cái ly lớn hơn nữa. Đó chỉ là mộtchứng minh đơn giản để minh hoạ sự khác nhau giữa năng lực giữ tiền củangười nghèo , trung lưu và giàu.Làm thế nào để mở rộng năng lựcKhi được hỏi: "Làm thế nào tôi mở rộng năng lực hay sức chứa?" Tôi trả lời:"Hãy nhìn vào ý tưởng của bạn". Tôi cũng nhắc mọi người một trong nhữngcâu nói ưa thích nhất của người cha giàu, "Tiền chỉ là một ý tưởng". Tôi trảlời bằng cách truyền đạt lời khuyên mà người cha giàu đã dạy tôi. Ông chỉ ranhững câu như:1. "Tôi không mua nổi nó".2. "Tôi không thể làm được"3. "Điều đó sai rồi"4. "Tôi biết điều đó rồi"5. "Tôi thử một lần rồi và nó không hoạt động"6. "Điều đó bất khả thi. Nó sẽ không bao giờ hoạt động"7. "Bạn không thể làm nổi"8. "Điều đó bất hợp pháp"9. "Điều đó rất khó làm'10. "Tôi đúng còn anh sai"Người cha giàu nói: "Người ngu dốt sẽ tin vào bất cứ một viễn cảnh cườngđiệu nào và một người hoài nghi sẽ chỉ trích bất cứ thứ gì nằm ngoài thực tạicủa họ. Thực tại của một người hoài nghi không tiếp bất cứ cái gì mới nằmngoại thực tại và một người ngu dốt khôgn có khả năng bỏ ra ngoài những ýtưởng ngu dốt. Nếu con muốn giàu, con phải mở rộng đầu óc, một thực tạimềm dẻo và những kỹ năng biến những ý tưởng mới thành hiện thực và cólợi ích về mặt kinh doanh."Theo tạp chỉ Fast company: "Vì vậy, trong thời kỳ kinh tế cũ, nội dung làvua, trong thời kỳ kinh tế mới, sức chứa là vua" Theo cách nói của người chagiàu: "Nếu con muốn giàu nhanh, con cần phải mở rộng đầu óc để có nhữngý tưởng mới và có những kỹ năng tiếp thu các khả năng lớn hơn các khảnăng hiện tại. Để làm được điều đó, con phải có một thực tại có thể thay đổi,mở rộng và phát triển nhanh chóng. Cố gắng làm giàu bằng thực tại củangười nghèo hoặc thực tại bị hạn chế là một điều bất khả thi".Tại sao không làm giàuNgồi trên ngọn núi British Columbia 1985, Kim, Larry và tôi quyết địnhchúng tôi sẵn sàng chịu cực và thúc đẩy chúng tôi vào thực tại mới, nhằm đểvề hưu sớm và giàu...và hãy tin tôi, lúc đó thật khổ cực. Khi được hỏi làmthế nào về hưu sớm và giàu, tôi chỉ nói đơn giản "Chúng tôi không ngừngthay đổi thực tại". Khi được hỏi làm thế nào để thay đổi thực tại của mộtngười, tôi trích dẫn câu nói của Robert Kennedy:"Nhiều người nhìn vào những điều như họ hiện tại và nói "Tại sao?", còn tôimơ ước những điều chưa đạt được và nói "Tại sao không?" " Nếu bạn muốngiàu nhanh, bạn có thể phải đi ngược lại sự thoải mái của thực tại hiện naycủa bạn và tiến vào những điều khả thi mới cho cuộc đời bạn. Như RobertKennedy nói: "Tại sao không?" Có một đầu óc có thể mở rộng thực tại hoặcsức chứa nhanh chóng là một dạng đòn bẩy rất quan trọng. Sự thật là, nó cóthể là dạng đòn bẩy quan trọng nhất, đặc biệt trong thế giới thay đổi nhanhchóng ngày nay. Với người cha giàu, tôi tin chính vì có một đầu óc có thểmở rộng thực tại là kỹ năng cá nhân tuyệt vời và lý do ông không ngừngthành công về tài chính. Bây giờ tôi đã già và hy vọng đã khôn hơn, tôi đãhiểu hơn vì sao người cha giàu cấm tôi và con ông nói :"Tôi không mua nổinó". Trong những năm tới đây, khả năng thay đổi và mở rộng thực tại làdạng đòn bẩy quan trọng duy nhất của bạn. Những ai có thể làm được nhưthế sẽ thịnh vượng hơn những người không thể. Nếu bạn muốn về hưu sớmvà giàu, bạn cần khả năng không ngừng thay đổi sức chứa nhanh chóng... vìsức chứa xác định nội dung. Và sức chứa cộng với nội dung bằng năng lựcĐến đây phần nào hoàn thành những ý tưởng về sự quan trọng của sức mạnhđòn bẩy trí óc. Mặc dù ở đây kết thúc phần thực tại về tinh thần, phần nhiềucủa cuốn sách sẽ trở lại khái niệm rất quan trọng của sức mạnh của thực tạicủa một người. Phần kế tiếp của cuốn sách nói về sự quan trọng của sứcmạnh đòn bẩy của một kế hoạch tài chính của cá nhân bạn. Lý do có một kếhoạch rất quan trọng vì hầu hết mọi người có những mơ mộng nhưng thất bạitrong việc lên kế hoạch. Có một giấc mơ về hưu sớm và giàu là quan trọngrồi, nhưng để biến giấc mơ thành hiện thực, một người cần có một kế hoạchđể bắc cầu cho giấc mơ đó thành hiện thực. Sức mạnh đòn bẩy trí óc bạn sẽđược kiểm tra trong phần kế tiếp vì chúng tôi sẽ đi vào những con số đôlamà vượt xa thực tại của hầu hết mọi người. Nếu những con số này vượt xathực tại, hay sức chứa của bạn, thì những con số này chỉ mãi là giấc mơ thôi.Như tôi đã nói trước đây, thật khó khăn cho một người đang kiếm dưới$50,000 một năm để mơ ước về hưu trong vài năm với số thu nhập một triệuđô. Trong khi hầu hết mọi người mơ ước một ngày nào đó về hưu với số tiềnđó, nhưng chỉ ít hơn 1% dân số Mỹ làm được. Thực tại đó mãi mãi nằmtrong giấc mơ của 99% dân số. Tin tốt là nếu bạn hiểu sự quan trọng của việccó một thực tại và sức chứa đúng đắn, và hiểu được tầm quan trọng của mộtkế hoạch, cơ hội của việc về hưu sớm và giàu sẽ tăng lên đáng kể. Nếu bạncó thể thay thực tại và có một kế hoạch mạnh bạo, bạn có thể thấy rằng làmra 1 triệu đô hay nhiều hơn mà không phải làm việc có thể dễ hơn nhiều làmviệc suốt đời cho $50,000. Tất cả những gì cần thiết là một thực tại hay mộtsức chứa mềm dẻo và một kế hoạch được đi theo. Phần kế tiếp là tạo ra mộtkế hoạch...một kế hoạch có sức mạnh đòn bẩy cao để về hưu sớm và giàu.Phần 2: Sức mạnh đòn bẩy của kế hoạchĐoạn dưới đấy trích dẫn bài phỏng vấn với Robert Reich, Tổng thư ký bộ laođộng thời Clinton: "Khảng cách càng rộng giữa người giàu và nghèo đã đặtchúng ta vào một khó khăn nghiêm trọng" "Là một Tổng thư ký của bộ Laođộng, mục tiêu của tôi là cố gắng và tạo ra nhiều việc làm với tiền lương tốthơn cho người Mỹ, và sau khi làm việc cực nhọc vì mục tiêu đó qua nhiềunăm, tôi không thể giúp gì được khi cảm thấy việc làm và tiền lương là tấtcả. Nhưng không phải thế" "Vấn đề không phải là việc làm và tiền lương khánữa" "Trong thời đại kinh tế mới, với thu nhập không thể biết trước...có haicon đường đang ở mức báo động, con đường nhanh và con đường chậm"Câu hỏi là: Bạn và kế hoạch của bạn trên đường nhanh hay đường chậm?Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimChương 9Kế hoạch của bạn nhanh cỡ nào?Ý tưởng làm việc suốt đờ, tiết kiệm và bỏ tiền vào khoản hưu trí là một kếhoạch rất chậm. Đó là một kế hoạch tốt và hợp lý cho 90% dân số. Nhưng đókhông phải là kế hoạch của những ai muốn về hưu sớm và giàu. Nếu bạnmuốn về hưu sớm và giàu, bạn cần có một kế hoạch nhanh hơn kế hoạch củahầu hết mọi người. Nếu bạn có dịp, hãy mướn cuốn phim Top Gun (TomCruise) và xem hai chàng phi công trẻ đã bay và ra những quyết định sốngcòn. Năng lực điều khiển tốc độ rất quan trọng đối với hai chàng phi công vìcuộc sống của họ phụ thuộc vào tốc độ. Điều tương tự cũng đúng với cuộcsống và kinh doanh hiện nay. Tốc độ thay đổi và mở rộng sức chứa để thíchnghi với sự thay đổi của việc kinh doanh trên thế giới hiện nay là tối quantrọng với những ai muốn thành công về tài chính. Khoảng cách giữa cái cóvà cái không có không còn nữa. Ngày nay khoảng cách đang thay đổi nhanhchóng nhất là khoảng cách tài chính giữa người giàu và trung lưu. Nói mộtcách chính xác, nếu bạn có một kế hoạch chậm của thời đại Công nghiệp (hay sức chứa), bạn đang bị bỏ lại sau lưng...không phải bởi những ngườicùng trang lứa, mà bởi những người trẻ tuổi với một đầu óc nhanh nhạy vànhững ý tưởng nhanh. Sự thay đổi về sức chứa nhanh chóng này lý do chúngta thấy có những tỷ phú 25 tuổi và những người 55 tuổi mong mỏi một việclàm $50,000 một năm. Điều buồn là nhiều người cùng trang lứa 55 tuổi củachúng ta vẫn còn khuyên con cái đi theo bước chân của họ...cùng đi trên contàu chậm chạp như cha mẹ chúng đã đi. Trong cuốn Rich Dad's Guide toInvesting, tôi bắt đầu bằng câu: Đầu tư là một kế hoạch. Tôi cũng nói rằnghầu hết mọi người lên kế hoạch để trở nên nghèo, đó là lý do vì sao nhữngngười như người cha nghèo nói "Khi tôi nghỉ hưu, thu nhập của tôi sẽ thấpxuống". Nói cách khác, họ đã lên kế hoạch để làm việc chăm chỉ suốt đời chỉđể nghèo hơn. Như người cha giàu nói: "Nếu con muốn giàu và về hưu sớm,con phải có một kế hoạch thật nhanh giúp con ngày càng giàu mà làm việcngày càng ít".Làm thế nào tạo ra một kế hoạch nhanh?Một trong những nguyên lý của người cha giàu về tiền bạc là: "Tiền chỉ làmột ý tưởng". Thêm vào, người cha giàu cũng nói: "Có những ý tưởngnhanh và những ý tưởng chậm cũng như có những chuyến tàu nhanh vànhững chuyến tàu chậm. Khi nói đến tiền bạc, hầu hết mọi người lên chuyếntàu chậm, nhìn ra ngoài cửa sổ nhìn chiếc tàu nhanh vượt qua mặt họ. Nếucon muôn giàu nhanh, kế hoạch của con phải có những ý tưởng nhanh". Nếuchúng ta muốn xây nhà, hầu hết mọi người trước tiên thuê một kiến trúc sư,và kiến trúc sư và bạn làm việc với nhau để lên kế hoạch. Nhưng khi nhữngngười này bắt đầu xây dựng cơ đồ hay lên kế hoạch cho tương lai, hầu hếtmọi người không biết bắt đầu từ đâu...và họ không bao giờ phác hoạ một kếhoạch tài chính cho cuộc đời họ. Không có một kế hoạch chi tiết nào để giàucó. Khi nói đến tiền, hầu hết mọi người chỉ thưo kế hoạch tài chính của chamẹ...là kế hoạch thường là làm việc chăm chỉ và tiết kiệm. Đi theo kế hoạchđó, hàng triệu người ngồi trên tàu làm việc và nhìn những chiếc limosine,phản lực tư nhân và những căn nhà xa hoa... Nếu bạn không muốn lên kếhoạch dành cả đời mình nhìn ra cửa sổ từ chiếc tàu, chiếc xe của bạn đang bịkẹt giữa giờ cao điểm, bạn cần tạo ra một kế hoạch tài chính nhanh hơn. Sauđây là những ý tưởng làm thế nào bắt đầu xây dựng và phát triển mmọt kếhoạch nhanh hơn.1. Chọn chiến lược rút lui trướcTôi thường được hỏi: "Làm thế nào tôi bắt đầu đầu tư?" hay "Tôi nên đầu tưvào cái gì?". Câu trả lời bằng một câu hỏi khác: "Chiếc lược rút lui của bạnlà gì?". Và thỉnh thoảng, câu hỏi thứ hai là: "Bạn muốn rút lui khi bao nhiêutuổi?" Người cha giàu của ôi thường lặp lại nhiều lần: "Một nhà đầu tưchuyên nghiệp luôn luôn có một chiếc lược rúi lui trước khi họ đầu tư". Cómột chiến lược rút lui là quy tắc đầu tư cơ bản. Đó là vì sao người cha giàunói: " Luôn luôn bắt đầu ở nơi kết thúc trước khi con bắt đầu." Nói cáchkhác, trước khi bạn đầu tư, trước tiên bạn cần biết như thế nào, khi nào, ởđâu và bao nhiêu tiền khi bạn rúi lui. Ví dụ, nếu ai đó nói với bạn: "Điều đầutiên bạn nên lảm trước khi bạn lên kế hoạch du lịch là gì?" Câu trả lời sẽ là:"Ồ, bạn muốn đi đâu?". Hay khi ai đó hỏi bạn: "Tôi nên học ngành gì?" Câutrả lời sẽ là: "Bạn muốn làm cái gì sau khi bạn tốt nghiệp?". Điều tương tựcũng đúng với đầu tư. Trước khi quyết định đầu tư vào cái gì, trước tiên bạncần biết bạn muốn kết thúcở đâu. Đó là lý do vì sao người cha giàu thườngnói: "Biết được chiến lược rút lui là một nguyên tắc đầu tư cơ bản". Nhiềungười đầu tư vì họ nhận ra công ty họ đang làm việc hay chính phủ sẽ cônglo cho họ sau khi họ không còn khả năng làm việc. Nhiều người đang đầu tưngày nay vì sự an toàn tài chính lâu dài. Trong khi điều đó rất tốt, tôi e ngạirằng nhiều nhà đầu tư không nghĩ nhiều về một chiếc lược rút lui trước khihọ bắt đầu đầu tư.Bạn có bao nhiêu tiền sau khi bạn ngừng làm việc?Vài năm trước, một người đã cho tôi xem những con số thống kê từ chínhphủ. Mặc dù con số này có từ vài năm trước đây, tôi không nghĩ tỷ lệ haycon số đó thay đổi nhiều. Lấy tuổi 65 làm chuẩn khi hầu hết mọi người vềhưu ( hay rút lui), câu hỏi là, bạn muốn có thu nhập bao nhiêu khi không làmviệc nữa? Con số điều tra của chính phủ như sau:Ở tuổi 65, cứ 100 người thì: 36 người chết 54 người sống bằng trợ cấp củachính phủ hay gia đình 5 người buộc phải tiếp tục làm việc 4 người nghỉngơi thoải mái 1 người giàu Con số trên đã kiểm chứng lại câu nói của tôirằng hầu hết mọi người dường như có một kế hoạch làm việc cực suốt đời vàvề hưu nghèo. Hoặc họ đã lên kế hoạch về hưu nghèo hoặc họ không chú ývề kế hoạch tài chính của mình và chiến lược rút lui. Nhìn vào con số, câuhỏi được đặt ra là, khi bạn 65 tuổi, bạn muốn hay lên kế hoạch để trở thànhnhóm người nào? Người cha nghèo của tôi, mặc dù có bằng cấp cao và làmviệc chăm chỉ, vẫn tiếp tục trở lại học viện và học những bằng cấp cao hơn,những cuối đời vẫn bị xếp vào nhóm mà xã hội có cả đống. Người cha giàu,mặc khác, kết thúc còn vượt xa cả những người giàu. Mặc dù cả hai bắt đầuít nhiều gì với hai bàn tay trắng, nhưng mỗi người có những kế hoạch vàchiến lược rút lui khác nhau. Mặc dù cả hai vẫn tiếp tục làm việc sau 65 tuổi,sự khác nhau là một người phải làm việc còn một người làm việc vì cảm thấythích.Mục tiêu của chiến lược rút lui của bạn là gì? Sau khi xem con số của chínhphủ, tôi thêm vào khoảng cách xa hơn cho những con số này, dựa vào trị giáđôlà của năm 2000. Lúc về hưu ở tuổi 65, thu nhập mà không phải làm việcrơi vào các nhóm sau:Nghèo $25,000 hoặc ít hơn một nămTrung lưu $25,000 đến $100,000 một nămDư dả $100,000 đến $1,000,000 một nămGiàu $1,000,000 hoặc nhiều hơn một nămCực giàu $1,000,000 hoặc nhiều hơn một thángMột sự thật kém may mắn là chỉ một trong 100 người Mỹ đạt tới nhóm dư dảhoặc hơn khi họ ngừng làm việc. Trong các khoá học chuyên đề, tôi thườnghỏi các nhà đầu tư "Các bạn muốn vào nhóm vào một khi bạn hêt làmviệc?". Nói cách khác"Mục tiêu của các bạn khi rút lui là ở nhóm nào?" Tôithấy thú vị là hầu hết mọi người hanh phúc khi kết thúc ở nhóm trung lưu.Sau đó tôi nói: "Nếu các bạn muốn thế, cứ tiếp tục đi trên chuyến tàu chậm.Con tàu chậm sẽ đưa bạn đến đó. Con tàu chậm đi theo kế hoạch tìm mộtcông việc ổn định, làm việc chăm chỉ, sống dưới mức trung bình, tiết kiệmvà đầu tư lâu dài" Khi tôi được hỏi: "Tôi có thể tiến lên nhóm dư dả bằngcon tàu chậm không?" Câu trả lời là: "Có...bạn có thể đến đó bằng một côngviệc ổn định lương cao...nhưng bạn bắt đầu đầu tư sớm, sống tằn tiện, đầu tưbằng một phần lớn thu nhập, hy vọng thì trường đừng sụp đổ và sẵn sangnghỉ hưu sau 65 tuổi". Giải thích xa hơn, tôi nói: "Có một cái giá khi sửdụng kế hoạch công việc ổn định và tằn tiện để đén với nhóm dư dả. Cái giálà rất khó để chuyển lên nhóm giàu và cực giàu bằng kế hoạch bảo thủ này".Nếu bạn muốn về hưu ở nhóm trung lưu và dư dả, bạn không cần cuốn sáchnày. Có nhiều cuốn sách viết về những nhóm này hay những người có nhữngthực tại như thế. Nhóm trung lưu và dư dả là nơi kết thúc không thể, khoảng50% dân số không đạt được mức đó, khiến tôi hết sức lo lắng.Hãy lên chuyến tàu nhanhNếu bạn bắt đầu cuộc đời bằng một số ít ỏi như tôi, và muốn về hưu sớm vàgiàu ở nhóm gàiu và cực giàu, bạn sẽ cần phải từ bỏ hẳn công việc ổn địnhvà nhảy lên chuyến tàu nhanh. Để lên được chuyến tàu nhanh, một người cầnphải mở rộng đầu óc, có những ý tưởng nhanh, có giáo dục về kinh doanh vàđầu tư tốt hơn, và có một kế hoạch nhanh hơn. Nói cách khác, những ngườinày sẽ cần phải hoạt động trong một nội dung và sức chứa khác về mặt tinhthần , chứ không như đa số mọi người. Những người sử dụng công việc ổnđịnh và kế hoạch đầu tư lâu dài để đạt đến nhóm dư dả thường không có sứcchứa, nội dung, và năng lực gánh vác các khắc khổ cuộc sống như tầng lớpgiàu và cực giàu. Như người cha giàu thường nói: " Con sẽ nhiều thứ khi congiàu, hơn là có nhiều tiền". Vợ tôi , Kim và tôi quyết định thoát khỏi cáivòng lẩn quẩn ở nhóm dư dả. Đó là mục tiêu của chúng tôi. Một khi chúngtôi xác định mục tiêu, năm 1985, chúng tôi đã làm việc và phát triển chiếnlược rút lui, kế hoạch đầu tư của chúng tôi, và sau đó chúng tôi mới xác địnhchiến lược đi vào. Một khi chúng tôi có chiến lược rút lui, chúng tôi biết phảilàm gì và bắt đầu từ đâu. Đối với chúng tôi, đó là đi lên chuyến tàu nhanh đểxây dựng một công ty và đầu tư vào bất động sản. Điều đó có nghĩa chúngtôi phải từ bỏ các ngày nghỉ cuối tuần và xem TV ít lại. Điều đó sẽ dẫn đếnnhiều bạn bè hay bà con sẽ hỏi bạn "Sao không đi kiếm việc làm đi?" hoặc"Sao bạn làm việc chăm chỉ thế?" Làm việc cực nhọc, công việc không đảmbảo, và đi theo một kế hoạch cứng nhọc trên con tàu nhanh. Chúng tôi đạtđược mục tiêu từ các vụ đầu tư khi Kim 37 tuổi, còn tôi 47 tuổi. Mất chínnăm kể từ lúc kế hoạch được viết ra cho đến khi chúng tôi thành công.Chúng tôi tạo ra một kế hoạch năm 1985 và rút lui năm 1994. Trong năm1985, chúng tôi chọn một kế hoạch đưa chúng tôi lên nhóm dư dả thật nhanhcũng như đem lại cho chúng tôi nhiều sự giáo dục và kinh nghiệm giúpchúng tôi đủ tiêu chuẩn chuyển sang nhóm giàu và cực giàu. Mấu chốt ở đâylà từ đủ tiêu chuẩn, tôi sẽ giải thích trong các chương sau. Bởi vì các vụ đầutư của chúng tôi mang lại cho chúng tôi hơn $100,000 một năm trong thunhập thụ động, chúng tôi có thể chuyển sang nhóm giàu đơn giản vì chúngtôi có thời gian, tiền và tiêu chuẩn cơ bản để chuyển sang nhóm kế tiếp.Chúng tôi đi từ nhóm dư dả sang nhóm giàu trong 5 năm. Bước kế tiếp lànhóm cực giàu. Nếu mọi thứ theo kế hoạch chúng tôi mất khoảng 3 năm.Hãy lên chuyến tàu nhanh Nếu bạn bắt đầu cuộc đời bằng một số ít ỏi nhưtôi, và muốn về hưu sớm và giàu ở nhóm gàiu và cực giàu, bạn sẽ cần phảitừ bỏ hẳn công việc ổn định và nhảy lên chuyến tàu nhanh. Để lên đượcchuyến tàu nhanh, một người cần phải mở rộng đầu óc, có những ý tưởngnhanh, có giáo dục về kinh doanh và đầu tư tốt hơn, và có một kế hoạchnhanh hơn. Nói cách khác, những người này sẽ cần phải hoạt động trong mộtnội dung và sức chứa khác về mặt tinh thần , chứ không như đa số mọingười. Những người sử dụng công việc ổn định và kế hoạch đầu tư lâu dàiđể đạt đến nhóm dư dả thường không có sức chứa, nội dung, và năng lựcgánh vác các khắc khổ cuộc sống như tầng lớp giàu và cực giàu. Như ngườicha giàu thường nói: " Con sẽ nhiều thứ khi con giàu, hơn là có nhiều tiền".Vợ tôi , Kim và tôi quyết định thoát khỏi cái vòng lẩn quẩn ở nhóm dư dả.Đó là mục tiêu của chúng tôi. Một khi chúng tôi xác định mục tiêu, năm1985, chúng tôi đã làm việc và phát triển chiến lược rút lui, kế hoạch đầu tưcủa chúng tôi, và sau đó chúng tôi mới xác định chiến lược đi vào. Một khichúng tôi có chiến lược rút lui, chúng tôi biết phải làm gì và bắt đầu từ đâu.Đối với chúng tôi, đó là đi lên chuyến tàu nhanh để xây dựng một công ty vàđầu tư vào bất động sản. Điều đó có nghĩa chúng tôi phải từ bỏ các ngàynghỉ cuối tuần và xem TV ít lại. Điều đó sẽ dẫn đến nhiều bạn bè hay bà consẽ hỏi bạn "Sao không đi kiếm việc làm đi?" hoặc "Sao bạn làm việc chămchỉ thế?" Làm việc cực nhọc, công việc không đảm bảo, và đi theo một kếhoạch cứng nhọc trên con tàu nhanh. Chúng tôi đạt được mục tiêu từ các vụđầu tư khi Kim 37 tuổi, còn tôi 47 tuổi. Mất chín năm kể từ lúc kế hoạchđược viết ra cho đến khi chúng tôi thành công. Chúng tôi tạo ra một kếhoạch năm 1985 và rút lui năm 1994. Trong năm 1985, chúng tôi chọn mộtkế hoạch đưa chúng tôi lên nhóm dư dả thật nhanh cũng như đem lại chochúng tôi nhiều sự giáo dục và kinh nghiệm giúp chúng tôi đủ tiêu chuẩnchuyển sang nhóm giàu và cực giàu. Mấu chốt ở đây là từ đủ tiêu chuẩn, tôisẽ giải thích trong các chương sau. Bởi vì các vụ đầu tư của chúng tôi manglại cho chúng tôi hơn $100,000 một năm trong thu nhập thụ động, chúng tôicó thể chuyển sang nhóm giàu đơn giản vì chúng tôi có thời gian, tiền và tiêuchuẩn cơ bản để chuyển sang nhóm kế tiếp. Chúng tôi đi từ nhóm dư dả sangnhóm giàu trong 5 năm. Bước kế tiếp là nhóm cực giàu. Nếu mọi thứ theo kếhoạch chúng tôi mất khoảng 3 năm.2. Hãy tạo ra một kế hoạch làm việc cho bạnTôi ước tính khoảng 90% dân số đi theo kế hoạch tương tự. Đó là lý do vìsao hơn 99% dân số kết thúc ở dưới mức nhóm dư dả. Có những người cốgắng đạt tới nhóm dư dả hay giàu, nhưng họ đã thất bại trong việc biến kếhoạch thành hiện thực. Tôi nhấn mạnh việc tạo một kế hoạch của chính bạnvì mỗi chúng ta có những điểm mạnh, điểm yếu, những hy vọng và mongước khác nhau. Tôi biết tôi phải có một kế hoạch của chính tôi vì tôi khôngthông minh như bố tôi về mặt giáo dục hàn lâm.Tôi thông minh ở lĩnh vựckhác, không phải lĩnh vực mà hệ thống giáo dục của chúng ta thừa nhận làthông minh. Một trong những bước đầu tiên trong việc tạo một kế hoạch làkhám phá thiên tư bẩm sinh của bạn và quá trình nào bạn học tập tốt nhất.Trong cuốn Rich kid smart kid, Tôi viết về bảy thiên tài khác nhau và bốncách học tập. Hệ thống giáo dục hiện tại chỉ thừa nhận duy nhất một loạithiên tư, thiên tư đó thuộc về ngôn ngữ, và đọc và viết là cách duy nhất đểhọc. Người cha nghèo giúp tôi tìm kiếm thiên tư và cách học tập của tôi, mặcdù điều đó không được công nhận bởi tổ chức mà ông đứng đầu, Sở đào tạocủa chính phủ. Ngày nay, tôi kiếm tiền không không nhờ những gì tôi học ởtrường, mà bằng những gì tôi học được bằng cách làm theo kế hoạch. Ngaycả khi bạn chưa bao giờ đến trường, hay không có con cái, điều đó có vẻ làmột bài tập tốt cho bạn để tìm kiếm thiên tư của mình và cách học của cánhân bạn. Nếu bạn muốn về hưu sớm và giàu, biết được thiên tư của mình vàcách học là một phần quan trọng của kế hoạch.Rời bỏ con đường Công việc ổn địnhTôi nhớ rõ ngày Larry và tôi rời khỏi công ty Xerox cuôi những năm 70. Đólà việc làm cuối cùng của tôi. 20 năm sau, một số người bạn của tôi ở Xeroxbây giờ đang lo bị đào thải vì thử thách về kỹ thuật và tài chính của Xerox.Khoảng cách 20 năm đã nới rộng hơn là tiền. Đó là một khoảng cách vê thựctại, cũ và mới.Một sự thay đổi về sức chứaĐoạn trước không viết về chuyện vỗ lưng tôi nhưng để minh hoạ sự thay đổivề sức chứa sau 20 năm. 20 năm trước, thật thông minh khi tìm một việc làmvà leo lên nấc thang liên đoàn. Tôi nhớ nhiều người không hiểu vì sao Larryvà tôi bỏ một cơ hội nghề nghiệp với một công ty tuyệt vời. Sau nhiều năm,hai chúng tôi đứng đầu trong việc bán hàng, công vẫn phát triển khôngngừng, tương lai chúng tôi có vẻ sáng sủa. Không những chúng tôi ra đi mộtcách khó hiểu vào thời kỳ kinh tế ấy, mà ý tưởng từ bỏ một công việc lươngcao là điều không được chấp nhận. Điều được chấp nhận là làm việc và leolên nấc thang liên đoàn và một ngày nào đó trở thành giám đốc hay phó giámđốc của một vùng. Khi tôi nói với những người trẻ tuổi sinh sau 1975, vềthời gian tương tự chúng tôi rời Xerox, nhiều người trong số họ không muốnleo lên nấc thang liên đoàn nữa. Với nhiều người trong số họ, điều phải làmlà bắt đầu một công ty của chính mình và đưa nó vào một IPO (niêm yết trênthị trường chứng khoán) và sau đó nghỉ hưu hoặc bắt đầu với một công tykhác và cổ phần hoá nó. Sự thay đổi về sức chứa sau 20 năm quả thật lớn.Tôi có những người bạn không biêt IPO là cái gì...nhưng con cái họ thì biết.Con cái họ nói về việc trở thành nhà doanh nghiệp hoặc làm việc với nhữngngười có thể cổ phần hoá công ty vì chúng muốn tiến nhanh đến giàu có.Chúng muốn tiến vào con đường nhanh hơn là bị sa lầy vào cái vòng lẩnquẩn như cha mẹ chúng...một vòng lẩn quẩn tài chính cuối cùng sẽ đưa đếnmột căn nhà nghèo khổ cho hàng triệu người thuộc thế hệ của tôi.Làm thế nào để nắm bắt sự thay đổi?Tôi có những người bạn ghét sự thay đổi về thời trang, âm nhạc và kỹ thuật.Những người này ghét nhạc rap, không có một trang web cho công ty và vuimừng khi nhiều dot-com thất bại. Một số trong những người tương tự tiếptục tin vao công việc ổn định, Bảo hiểm xã hội, y tế...những ý tưởng củathời đại Công Nghiệp. Trong khi có những người chiến đấu với sự thay đổi,lại có những người trốn tránh sự thay đổi. Tôi có những người bạn khác chủđộng tìm kiếm những việc làm không bị ảnh hưởng hoặc dính dáng gì đếnWWW. Một người trong số họ xin những việc làm là giáo viên, không phảivì anh thích dạy học bọn trẻ. Anh chọn việc làm đó vì muốn trốn tránh sựthay đổi không ngừng vì thế giới. Anh muốn một việc làm nơi anh có thểđược bảo đảm công việc và không bị sa thải. Hệ thống trường học là nơi ẩnnấu của anh ta trong một thế giới thay đổi. Một người bạn khác thì mua mộtcông ty mà không bao giờ bị ảnh hưởng bởi Internet. Cô nói: "Tôi quá già đểcó thể học làm cách nào kinh doanh qua Internet vì vậy tôi muốn một côngty không có Web. Tôi không có tiền cho việc nghỉ hưu nên kế hoạch của tôilà làm việc cho đến khi không còn làm việc được nữa thì thôi". Những ví dụnày cho thấy những thực taih và sức chứa không chịu thay đổi theo thời gian.Những người này sẽ bị bỏ lại sau lưng giữa khoảng cách ngày càng lớn củangười giàu và trung lưu. Chiếc tàu đã rời xưởng để đến vùng đất của nhữngcơ hội lớn, giàu có và thịnh vượng và nhiều người chọn cách ở lại phía sau...đơn giản là họ không thể thay đổi sức chứa của trí óc bản thân mình.Làm thế nào để nhìn thấy tương laiTrên chuyến bay từ London đến New York, tôi ngồi cạnh một quan chức cấpcao của IBM. Sau khi biết nhau, tôi hỏi anh "Làm thế nào anh chuẩn bị chotương lai?". Anh trả lời "Một lỗi lầm khi người lớn nhìn tương lai là họ nhìnbằng chính cặp mắt của họ. Đó là lý do vì sao nhiều người lớn không thểnhìn thấy sự thay đổi đang đến. Nếu bạn muốn nhìn thấy thế giới sẽ ra saosau 10 năm, hãy nhìn những cô cậu tuổi 15. Quan sát thế giới từ đôi mắt củabọn chúng và bạn sẽ thấy tương lai". "Nếu bạn có thể ảo tưởng về thế giới vàthật nhìn thế giới bằng quan điểm của một người trẻ hơn, bạn sẽ thấy một thếgiới lớn hơn, một thế giới với sự thay đổi dữ dội và thật nhiều các cơ hội sắpđến. Có những cơ hội kinh doanh và đầu tư đang đến có thể tạo ra của cảilớn hơn cả xe ô tô của Henry Ford, dầu của John D.Rockefeller, máy vi tínhcủa Bill Gates, và Internet của hai nhà sáng lập trẻ yahoo, AOL vàNetscape." Sau đó tôi hỏi: "Vậy sẽ sớm có một tỷ phú ở độ tuổi trung họcchứ?" Anh trả lời: "Tôi đánh cuộc vào điều đó" Nếu bạn chưa giàu ngày nayvì bạn lỡ chuyến tàu cuối, đừng lo, một chiếc tàu khác đi đến sự giàu có vàcơ hội sẵn sàng cập bến. Câu hỏi là, liệu bạn sẽ ở trên đó không?Lịch sử tự nó sẽ lập lạiMột trong những môn học ưa thích của tôi ở trường là kinh tế và lịch sử kinhtế. Lịch sử kinh tế thường được gắn liền với những nhà kinh tế học đi đầucủa mỗi thời kỳ. Một số những nhà kinh tế học như Adam Smith, DavidRicardo, Thomas Malthus và John Maynard Keynes. Câu chuyện về cuộcđời và làm thế nào họ đã thấy thế giới trong thời kỳ của họ thấp dẫn hấp dẫn,tôi luôn tìm hiểu làm sao mà kỹ thuật, con người và kinh tế tiến triển. Mộtthời kỳ của lịch sử kinh tế được hình thành sau khi một nhóm người đượcgọi là Những kẻ lạc hậu. Những kẻ này là những người họp lại thành nhómvà tấn công phá huỷ nhà máy và thiết bị vì họ sợ mất việc làm. Ngày nay khiai đó gọi một người là Kẻ lạc hậu, có nghĩa là người đó chống lại sự thay đổicủa công nghệ, hoặc sợ công nghệ thay đổi, hoặc chỉ đơn giản mong côngnghệ biến đi chỗ khác và để thế giới được yên ổn. Trong khi những kẻ lạchậu nguyên thuỷ đã hết, nhưng những kẻ lạc hậu thời hiện đại đã thế chỗ họ.Lịch sử luôn tự nó lặp lại.Bạn có bị đóng băng bấy lâu nay không?Nhiều người trong chúng ta đã từng thấy những người hoá trang trên TVbiến những người xấu xí thành xinh đẹp và ngược lại. Một nhóm gồm ngườichuyên làm tóc, trang điểm...có thể làm một người trở nên đẹp một cách kìdiệu. Một vài sự biến đổi ấy thật đáng kinh ngạc và một có thể thay đổi cảđời một người nào đó. Một người bạn của tôi là một chuyên gia hàng đầutrong lĩnh vực này, thuộc hạng top thế giới, nghĩa là anh được trả để trauchuốt và cải thiện hình ảnh của những người giàu. Anh là một trong nhữngngười mà tôi trả tiền để sửa soạn cho tôi. Lý do tôi trả cho ai đó để chọnquần áo và cắt tóc cho tôi một cách khác biệt vì tôi không muốn bị đóngbăng trong một thời gian dài. Thay vì thế, tôi muốn đi cùng với thời gian,đồng bộ hoá với sự thay đổi về sức chứa và nội dung, hợp thời với nhữngthay đổi thời trang. Lý do tôi đổi hình ảnh của tôi vì nó giúp tôi đông bộ hoávới thời gian.Chuyên gia tạo mẫu ấy, cũng tên là Robert, một lần nói với tôi, "Một ngườithường trở nên đóng băng theo thời gian khi họ cảm thấy thích thú cuộc sốngnhất. Đó thường là thời kỳ họ cảm thấy thành công nhất, vui vẻ nhất, yêu đờinhất...hoặc trên tất cả những điều đó. Đó là lý do vì sao bạn thấy nhữngngười hiện nay vẫn còn trông như thời hippi. Và cũng là lý do vì sao bạnnhìn thấy nhiều cựu chiến binh cũng trạc tuổi bạn vẫn còn mặc quân phục.Cuộc chiến là khoảng thời gian họ cảm thấy yêu đời nhất và cuộc đời đó cónghĩa với họ". Khi bạn thấy ai đó mặc đồng phục thời đi học ngay cả khi họđã tốt nghiệp nhiều năm trước, đó là sự thèm khát quá khứ thông qua đồngphục thời đi học. Một ví dụ khác của việc đóng băng theo thời gian là khi cóngười lúc lớn lên bắt đầu cư xử, ăn mặc trông giống cha mẹ họ. Ngược lại làngười bắt đầu ăn mặc như trẻ con cố gắng để được trông trẻ hơn hoặc trở lạikhoảng thời gian mà họ thu hút nhất. Những trường hợp bị mắc kẹt trong quákhứ ấy tốt hơn nên thay đổi với thời gian. Điều đó được thể trên cách ănmặc. Ý tôi không phải là thay đổi quần áo mà là họ bị đóng băng về mặt sứcchứa của đầu óc. Những người này thường trở nên cứng nhắc khi họ cànggià.Tại sao bạn không muốn bị mắc kẹt trong quá khứNgày nay chúng ta thấy những người có những hành động quá trớn về thờitrang hoặc những cố chạy theo mốt hay quá tân thời. Tôi không muốn nói vềđiều đó. Một trong những lý do tô khuyên là hãy ăn mặc hợp thời một cáchthông minh, như người bạn Robert của tôi đã nói, vì bạn muốn được đồng bộhoá với thời gian. Nếu bạn không ở phía trước của những gì đang xảy ra, thìbạn sẽ ở trong quá khứ. Nếu bạn ở trong quá khứ, sau đó bạn sẽ làm việchoặc đầu tư trong những vụ cũng ở trong quá khứ. Những vụ đầu tư củanhững thời kỳ đã trôi qua là những vụ sẽ đi xuống thay vì làm bạn giàu. Mộttrong những lý do những người đầu tư vào những vụ đã trôi qua vì nhữngngười này có thể cũng bị kẹt trong quá khứ.Điều gì sẽ xảy raNếu bạn muốn về hưu sớm và giàu, bạn cần phải đầu tư vào những gì sẽ xảyra, hơn là những gì đã xảy ra. Trong thế giới đầu tư, có phần nào sự thậttrong câu nói "con chim đến sớm sẽ bắt được sâu"Nhìn thấy tương lai sẽ làm bạn giàuNgười cha giàu thường nói với con ông và tôi "Nếu con muốn giàu, con cầnphải phát triển tầm nhìn của con.Con cần phải đứng ở mép rìa của thời gian, và nhìn chằm chằm vào tươnglai." Người cha giàu cũng kể những câu chuyện về Rockefeller làm giàu vìông đã nhìn thấy sự phát triển quan trọng của dầu lửa vì sự phát triển của ôtô. Ông cũng kể cho chúng tôi làm thế nào Henry Ford có thể nhìn thấy tầnglớp trung lưu thèm khát chiếc ô tô, khi mà chỉ có người giàu mới có ô tô.Ngày nay thời hiện đại, Bill Gates trở thành tỷ phú vì anh chó thể nhìn thấysự phát triển của máy tính cá nhân trong khi lão già khôn ngoan IBM nhìntương lai bằng chiếc máy tính lớn. Lão già IBM không nghĩ như Henry Fordvà vì thế họ đánh mất tương lai và trao nó cho Microsoft. Nếu tôi là nhà đầutư cho IBM, tôi sẽ đuổi cổ những gã mù quáng này và bắt họ trả tiền lươnglại. Thay vì thế, họ đã thưởng và các nhà đầu tư đã mất tương lai. Nhữngngười trẻ tuổi mang lại cho chúng ta Yahoo, Netscape, AOL và những côngty Internet nổi tiếng khác đã trở thành tỷ phú trước khi tốt nghiệp vì họ đãthấy tương lai. Nếu bạn lỡ chuyến tàu để đi đến cánh đồng dầu lửa, thời đạithông tin, thời đại Internet, đừng lo, sẽ có những con tàu khác cập bến.Trong bộ phim TOP GUN, có đoạn tất cả các phi công đều nói "bắn đi, bắnđi". Nếu bạn xem cuốn phim, bạn có thể nhớ thời gian có thể bắn chiếc máybay địch đo bằng mili giây. Nếu bạn chờ quá lâu, hoặc chưa chuẩn bị, bạn sẽlỡ cơ hội. Điều tương tự cũng đúng trong thế giới tiền bạc. Cửa sổ của cơ hộirất hẹp. Nếu bạn bị đóng băng với thời gian, mắc kẹt trong quá khứ, ăn mặcnhư bố mẹ, không chuẩn bị, thiếu các kỹ năng kinh doanh và đầu tư cầnthiết, bạn có thể nắm lấy các cơ hội bị đóng băng hoặc chẳng đi tới đâu. Năm1999, một người bạn đến nói với tôi, " tôi đã nghe lời khuyên của anh và đầutư vào một căn nhà cho thuê. Tôi đã mua căn nhà kép với giá $150,000 trongmột vực tốt. Đó là một sự khởi đầu rất tốt phải không?" Tôi đã chúc mừnganh ta, chỉ thế thôi. Đó là một sự khởi đầu tốt. Nhưng vấn đề là, anh đã bắnđến mục tiêu khi thời gian đã trôi qua. Anh đã đến trễ bữa tiệc. Anh đãkhông làm khi anh nên làm. Nhưng đó là sự khởi đầu tốt và tốt hơn là khôngbao giờ bắt đầu. Điều đó tốt vì ngay cả khi anh mất tiền , ít nhất anh cũng cónhững kiến thức và kinh nghiệm vô giá. Tuy nhiên anh đã không làm khi anhnên làm. Tôi nói vậy vì anh cùng với tôi và Kim khi chúng tôi thực hiện điềuđó giữa năm 1989 và 1994. Kim và tôi đã mua khi thị trường rớt giá. Khi tôinói anh cũng nên mua, anh nói, "Rủi ro quá. Tôi có thể mất việc làm. Anhbiết là họ đang đào thải nhiều người. Bên cạnh đó, bất động sản đang thấp vàhạ giá. Nếu nó tiếp tục rớt giá thì sao? Nếu chúng ta rơi vào tình trạng khốnđốn thì sao?" Cửa sổ cơ hội đã mở và nó đã đóng. Mười năm sau, khi giá bấtđộng sản lên đỉnh điểm, và thị trường chứng khoán lung lay, anh bạn tôinhận ra anh nên bắt đầu. Bây giờ anh bắn vào mục tiêu đã già cỗi và chẳngđi đến đâu... như anh vậy. Anh bị đóng băng theo thời gian và bây giớ bắnvào mục tiêu cũng bị đóng băng với thời gian. Ít nhất anh cũng làm điều gìđó nhưng tôi e rằng anh sẽ trả một cái giá lớn. Cái giá đó sẽ cao hơn cái giácăn nhà kép đắt đỏ của anh...một tài sản mang lại cho anh rất ít vòng quaytiền mặt và tăng giá rất chậm, nếu có. Tôi rất tự hào về anh vì đã chịu đibước đầu, một bước khác so với cha mẹ anh từ thời đại công nghịêp. Kim vàtôi vẫn đầu tư vào công ty và bẩt động sản. Sự khác biệt là chúng tôi nhắmvào các mục tiêu đang phát triển trong tương lai, không phải quá khứ. Đó làlý do bạn cần đồng bộ hoá với tương lai và chuẩn bị bắn vào mục tiêu khicửa sổ cơ hội mở ra, như chúng tôi đã làm trong khoảng từ 1989 đên 1993.Cửa sổ cơ hội đã mở với cả bất động sản và chứng khoán trong khoản 1989và 1993. Như tôi đã viết trong phần này, năm 2001, thị trường chứng khoánkhủng hoảng. Chỉ số Nasdaq giảm 50%. Thị trường chứng khoán chỉ giảmxuống 42% năm 1929. Sự sa thải xảy ra một lần nữa. Người bạn của tôi bắtđầu hoảng sợ. Anh nhận ra rằng anh phải trả quá nhiều cho căn nhà kép. Vớitôi, cửa sổ đang chuẩn bị mở ra lần nữa. Trong các khoá học chuyên đề củatôi, tôi thường để Kim nói về kinh nghiệm của cô về đầu tư. Cô thường nóichúng tôi bắt đầu tư năm 1989 và dừng lại năm 1994. Cô thường thêm rằnggiữa năm 1985 và 1989, chúng tôi đã chuẩn bị để đầu tư, làm theo kế hoạch.Trong thời kỳ đó chúng tôi xây dựng công ty và học hỏi về đầu tư bất độngsản. Những ai còn nhớ về thời kỳ đó, giữa năm 1985 và 1989 giá bất độngsản rất cao. Kim và tôi chuẩn bị "bắn vào mục tiêu" khi cơ hội mở ra. Khi nómở ra, bạn tôi hoảng sợ và chúng tôi bắt đầu mua. Kế hoạch của bạn tôikhông có sự chuẩn bị khi cơ hội mở ra. Ngày nay, anh ta đến trễ, đầu tư vàonhững bất động sản quá mắc, và tệ hơn nữa, anh không chuẩn bị cho nhữngsự kiện kế tiếp. Anh ăn mặc như ông già mặc dù anh trẻ hơn tôi, và đầu tưnhư một ông già. Nếu bạn muốn về hưu sớm và giàu, bạn phải lên một kếhoạch sẵn sàng cho những cơ hội chưa đến. Vì vậy thời điểm hiện tại rấtquan trọng, đồng bộ với thời gian và nhìn vào tương lai.Kế hoạch cho tương laiNếu bạn thật sự muốn về hưu sớm và giàu, kế hoạch của bạn cần phải là mộtkế hoạch cho tương lai, tương lai chưa tồn tại. Như Rockefeller đã chuẩn bịtương lai cho xe ô tô, và Bill Gates và Michael Dell đã sẵn sàng cho thời đạimáy tính, bạn cũng phải chuẩn bị cho cơ hội của tương lai. Nếu không, bạnsẽ đầu tư vào những vụ đầu tư của quá khứ và những vụ đầu tư đó thườngkhông có tương lai.Làm thế nào để nhìn tương lai?Để về hưu sớm và giàu, bạn có thể cần phải huẩn luyện cho tương lai...mộttương lai chưa tồn tại. Như người quan chức của IBM đã nói với tôi "Một lỗilầm khi người lớn nhìn tương lai là họ nhìn bằng chính cặp mắt của họ. Đó làlý do vì sao nhiều người lớn không thể nhìn thấy sự thay đổi đang đến". Cóthể IBM đã được học những bài học quý mà Bill Gates đã dạy. Bài học là,nếu bạn muốn nhìn thấy tương lai, bạn cần phải nhìn xuyên thấu cặp mắt củanhững người trẻ tuổi. Bạn đáp ứng như thế nào với sự thay đổi thời trang, âmnhạc và kỹ thuật sẽ ảnh hưởng cách suy nghĩ và sức chứa của trí óc của bạnnhư thế ấy. Nếu bạn mắc kẹt trong quá khứ, hay không đồng bộ với hiện tại,bạn sẽ hoàn toàn bỏ lỡ tương lai. Một cách khác để nhìn tương lai là học quákhứ. Trong nhận thức của tôi, lịch sử có khuynh hướng tự nó lặp lại, mặc dùnó không thể lặp lại một cách chính xác. Nhiều người lớn bỏ lỡ tương lai,hoặc đi ngược với tương lai vì những kế hoạch của họ không có tầm nhìn vềquá khứ. Năm1998, tôi nói chuyện với một nhà bình luận trẻ ở San franciscovừa bỏ học cao đẳng. Khi tôi nói với cô ta rằng quỹ chứng khoán đầu tư đadạng rất rủi ro và tôi có thể thấy nó sẽ sớm khủng hoảng, cô ta giận dữ. Cô tabắt đầu trích dẫn cho tôi nghe những lời nói và ý kiến của nhà môi giớichứng khoán của cô ta. "Quỹ chứng khoán mà tôi đầu tư đứng đầu trong 3năm. Nó đã tăng trung bình 25%. Thị trường chứng khoán là thị trường đầutư tốt nhất vì mặc dù có những lúc giảm, như năm 1987, thị trường đã tăngsuốt trong 40 năm. Đây là nơi tốt nhất để đầu tư". Cô ta chẳng bao giờ làmkhông khí buổi phỏng vấn được vui vẻ vì cách nhìn của tôi về tương laikhông hợp với của cô. Ngày nay, quỹ đầu tư quý giá của cô đã giảm hơn50%. Trong khi số liệu và dữ kiện của cô ta có phần được tính toán đúng,vấn đề là các dữ kiện ấy đi không đủ xa về quá khứ. Nếu cô ta biết lịch sử thịtrường, cô ta sẽ biết rằng chúng ta có một cuộc khủng hoảng cứ sau trungbình 75 năm. Trong khi không có nghĩa chúng ta có một cuộc khủng mỗi 75năm, lịch sử cổ đại phần ít đã giải thích vì sao thị trường đã đi lên trog 40năm cuối cùng. Lần cuôi cùng thị trường khủng hoảng vào năm 1029. Mấtkhoảng 25 năm thị trương mới khôi phục lại như năm 1929, tức là năm 1955.Tôi nói với cô ta vào năm 1998, vì vậy số liệu của cô ta đã tính đúng rằng thịtrường đã đi lên trong 40 năm. Cái nhìn của cô ta về tương lai bị cản trở vìtầm nhìn của cô ta về tương lai không đính kèm đầy đủ quá khứ. Một điềumà người cha giàu bắt tôi học là đọc các cuốn sách về lịch sử kinh tế. Mộtcuốn sach tuyệt vời tôi khuyên mọi người nên đọc nếu họ muốn hiểu vềtương lai là :The world philosophers của Robert Heilbroner. Đó là cuốn sáchtuyệt vời cho những ai muốn nhìn tương lai bằng cách học quá khứ. Khi tôidạy các lớp học đầu tư, tôi bảo mọi người điền vào bản tình trạng tài chính.Sau đó tôi bảo họ nhìn vào quá khứ và tự hỏi bản thân họ có thấy tương laicủa họ không. Nếu họ không thích những gì họ thấy, chẳng hạn như một bảntình trạng tài chính với đầy những nợ xấu, thu nhập xấu, chi phí xấu, tiêu sảnxấ, và không có tương lai, nếu đó là bức tranh tương lai của họ mà bản tìnhtrạng tài chính đã biểu hiện, tôi khuyên họ không nên đóng băng nữa, hãyhợp thời lên, bỏ quần áo cũ đi, mua quần áo mới, thay đổi những người bạncũ đi và bắt đầu nhìn tương lai. Nếu bạn có thể thay đổi sức chứa đầu óc củabạn đẻ được thú vị hơn với những cơ hội trong tương lai, bạn có một cơ hộitốt hơn để về hưu sớm và giàu. Tôi đã viết trong phần giới thiệu rằng về hưusớm và giàu thật dễ. Nó không khó như thực hiện....nhưng với nhiều người,vứt bỏ quá khứ và bước đi dũng cảm vào một tương lai không chắc chắn khóhơn nhiều so với việc trở nên giàu và nghỉ hưu sớm. Đối với hàng triệungười, sẽ an toàn và bảo đảm hơn khi ở lại với quần áo, các bộ sưu tập vàquan điểm của bố mẹ hay quá khứ. Đó là lý do vì sao hơn 50% dân số vềhưu gần ở mức bần cùng. Họ leo lên chuyến tàu chậm và ở trên đó cho đencuối đời...tất cả đều đi theo kế hoạch.Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimChương 10Sức mạnh đòn bẩy của việc nhìn thấy một tương lai giàu cóKhi tôi đưa ra những con số dưới đây cho một chiến lược rút lui, nhiều ngườikhông thể tưởng tượng một tương lai tự do tài chính với thu nhập hơn$100,000 hoặc hơn trong một năm mà không phải làm việc.Nghèo $25,000 hoặc ít hơn một nămTrung lưu $25,000 đến $100,000 một nămDư dả $100,000 đến $1,000,000 một nămGiàu $1,000,000 hoặc nhiều hơn một nămCực giàu $1,000,000 hoặc nhiều hơn một thángLý do nhiều người không thể tưởng tượng có nhiều tiền như vậy vì nó khôngnằm trong thực tại của họ. Nhiều người có thể mơ ước những số tiền như thếvà có thể nói rằng một ngày nào đó họ sẽ làm nhiều như vậy...nhưng thực tế,hầu hết mọi người chỉ mơ mộng. Các con số đã chứng minh sự thật này.Tương lai của bạn được tạo ra ngày hôm nayNhiều người không nhận ra mục tiêu tài chính của họ vì họ dùng những từnhư một ngày nào đó, có lẽ hoặc trong tương lai. Người cha giàu luôn luônnói: "Tương lai của con được tạo ra bằng những gì con làm hôm nay, khôngphải ngày mai". Khi bạn nhìn vào những con số trên , câu hỏi bạn có thể hỏichính mình là "Liệu những gì tôi làm hôm nay sẽ đưa tôi đến mục tiêu tàichính tôi muốn ngày mai không?" Một sự thật khắc nghiệt là 99% dân số Mỹsẽ kết thúc chỉ đến mức $100,000. Hầu hết mọi người đi theo bước chân củabố mẹ để rồi đi theo kế hoạch của bố mẹ. Nói cách khác, họ làm những điềutương tự và kết thúc đúng mục tiêu. Chỉ sau khi trở về từ Vietnam, tôi nhớ sựthất vọng vì kiếm được chỉ $900 khi còn là một nhân viên của Marine Corp,trong khi Mike kiếm được gần 1 triệu đô một năm từ các vụ đầu tư của anh.Tôi cảm thấy như bị bại trận và thất vọng về khoảng cách giữa thế giới củaanh và thế giới của tôi, thực tại của anh và thực tại của tôi. Những ai đã đọccuốn Rich dad's guide to Investing, bạn có thể nhớ lại người cha giàu đãngồi xuống với tôi trước khi tôi rời Marine Corp và giúp tôi lên kế hoạch.Như cuốn sách ấy đã viết "Đầu tư là một kế hoạch, không phải là một sảnphẩm hay một thủ tục".Một kế hoạch và chiếc cầu đến ước mơNgười cha giàu đã vẽ phác hoạ một dòng sông lớn có tôi đứng một bên bờcủa con sông ấy. Ông nói: "Một kế hoạch là chiếc cầu đến ước mơ. Côngviệc của con là biến kế hoạc hay chiếc cầu thàn hiện thực, vì vậy giấc mơcủa con mới thành hiện thực. Nếu tất cả những gì con làm là đứng một bênbờ sông và mơ về phía bên kia, ước mơ của con sẽ mãi mãi là ước mơ.Trước tiên con phải biến kế hoạch thành hiện thực rôi ước mơ của con sẽthành hiện thực". Giữa năm 1989 và 1994, Kim và tôi làm việc để biến kếhoạch thành hiện thực hơn là mơ ước về các giấc mơ. Những gì chúng tôilàm cũng là những phi côn chiến đấu phải làm. Chúng tôi thực tập hằngngày, chuẩn bị cho ngày cửa sổ cơ hội mở ra. Một khi nó xuất hiện, chúngtôi sẽ bắn vào mục tiêu rồi sau đó cửa sổ sẽ đóng lại. Như người cha giàu đãnói: "Tương lai của con được tạo ra ngày hôm nay chứ không phải ngàymai". Nói cách khác, những gì bạn làm hôm nay là tương lai của bạn. Lý dotôi và Km không xin việc làm, mặc dù chúng tôi không còn tiền mặt, vìchúng tôi không có kế hoạch làm nhân công trong tương lai. Thay vì thế,chúng tôi dành thời gian cho những khoá học chuyên đề để học cách xâydựng một công ty hay đầu tư vào bất động sản. Mặc dù chúng tôi không cótiền, mỗi ngày chúng tôi thực tập xây dựng một công ty và đầu tư một cáchtốt hơn. Chúng tôi đã làm những gì chúng tôi lên kế hoạch trong tương lai.Ngày nay chúng tôi vẫn tiếp tục xây dựng công ty và đầu tư vào bất độngsản. Ngày mai có thể chúng tôi làm như thế. Tôi không có kế hoạch làmnhững gì người cha nghèo đã làm sau khi ông nghỉ hưu, làm kiếm việc làmvì thế ông có thể nhận tiền hưu trí của bộ xã hội. Ông bắt đầu cuộc đời bằngcách kiếm việc làm và kết thúc cuộc đời cũng bằng cách kiếm việc làm. Vàonăm 2020, sẽ có hàng triệu người tuổi tôi làm những điều như người changhèo đã làm...kiếm việc làm để nhận tiền hỗ trợ từ bộ xã hội. Ngày mai họsẽ làm tương tự những gì họ làm hôm nay.Một sự thay đổi của thực tạiCó một điều khác mà người cha nghèo đã làm hằng ngày trong suốt đời ông.Ông luôn luôn nói: "Tôi sẽ đầu tư khi tôi có tiền". Ông cũng thường xuyênnói: "Tôi không mua nổi nó". Khi bảo ông làm , ông lại nói: "Hãy xem, tôikhông có thời gian làm bất cứ điều gì ngày hôm nay, ngay mai chúng ta nóichuyện sau". Đó là thực tại hằng ngày của ông và đó cũng là thực tại của ôngvào cuối đời. Theo tôi, lý do cơ bản khiến ông nghèo vì ông có một thực tạicủa người nghèo, mặc dù ông kiếm được rất nhiều tiền, và ông không sẵnsàng thay đổi thực tại đó. Như tôi đã nói, cách dễ nhất để làm giàu là khôngngừng thay đổi và cải thiện thực tại của bạn. Nhưng rõ ràng là đổi với nhiềungười , để thay đổi thực tại, thay đổi những gì họ làm hôm nay, là phần khónhất để làm giàu. Khi tôi đến Haiwai, tôi thấy nhiều người bạn của tôi đanglàm chính xác theo những gì bố mẹ họ đã làm. Khi bạn tôi hỏi tôi đang làmgì, tôi nói họ tôi xây dựng công ty và đầu tư vào bất động sản, nhiều ngườitrong số họ nói những điều như bố mẹ tôi, "Tôi không thể làm được", hoặc"Tôi đã nghĩ về việc đầu tư, có lẽ một ngày nào đó tôi sẽ đầu tư khi tôi cótiền". Khi tôi nói với họ hãy chuẩn bị và học hỏi trước khi đầu tư họ thườngnói: "Anh biết tôi bận cỡ nào không? Tôi không có thời gian đi học đầu tư.Chính phủ nên có những khoá học miễn phí về đầu tư. Sau đó có thể tôi sẽ đihọc. Tại sao tôi phải trả tiền để đi học đầu tư? Như dù sao, đầu tư thật rủi ro.Tôi thích bỏ tiền vô ngân hàng hơn". Người cha giàu của tôi thường nói:"Hãy lắng nghe lời nói của họ và bạn sẽ nhìn thấy tương lai của họ". Nếubạn muốn về hưu sớm và giàu có, bạn có thể cần phải bắt đầu lắng nghe lờinói của bạn và nhìn thấy tương lai của bạn. Hãy tự hỏi bản thân: "Nếu tôitiếp tục dùng những từ ngữ này, và suy nghĩ theo cách này, tôi sẽ rút lui ởtầng lớp nào? Là nhóm nghèo, trung lưu, dư dả, giàu hay cực giàu?" Nếu bạntrung thực và muốn thay đổi kế hoạch, điều bạn cần làm trước tiên là thayđổi thực tại của bạn bằng cách thay đổi kế hoạch, lời nói, và hành động hằngngày. Tương lai của bạn là những gì bạn làm hôm nay, bất chấp ước mơ củabạn là gì. Như người cha giàu nói: "Thật khó để gặp được nàng công chúahay hoàng tử nếu hằng ngày con chỉ ngồi trên giường, ăn kẹo và xem TV".Bắt đầu tương lai từ hôm nayTại sao quá nhiều người về hưu nghèo và trễ? Họ không thể chấm dứt nhữnggì họ đang làm...ngay cả khi nó chẳng có tương lai. Họ không thể thay đổisức chứa của trí óc...là một công việc ổn định, làm việc chăm chỉ, và tiếtkiệm tiền. Nhiều người trông như ông già, ăn mặc quần áo từ thời quá khứvà bám vào ý tưởng của cha mẹ từ thời đại Công nghiệp và sau đó thì khôngthể đồng bộ với hiện tại và tương lai. Điều đó chẳng liên quan gì đến tuổi tác, mà là phạm vi đầu óc của họ Vì vậy làm thế nào một người bắt đầu sự giàucó và tự do ngay hôm nay? Một lần nữa, tin mừng là nó bắt đầu từ trong tríóc của bạn. Nó bắt đầu với lời nói, ý nghĩ và hành động của bạn mỗi ngày.Nó bắt đầu bằng những nơi và những người bạn dành nhiều thời gian nhất.Bắt đầu tương lai ngày hôm nay bằng cách tạo ra một kế hoạch cho tươnglai. Và đối với nhiều người, một trong những bước đầu trong kế hoạc làngừng làm việc những gì bạn không muốn có trong tương lai. Nếu bạnkhông muốn làm việc cực nhọc cho loại thu nhập kiếm được, bắt đầu tự hỏibản thân làm thế nào học cách làm việc cho thu nhập thụ động và thu nhậplợi tức. Một khi bạn có câu trả lời, làm đưa những câu trả lời này thành mộtphần kế hoạc của bạn. Có thể bạn phải học nhiều hơn, đọc nhiều sách hơn,nghe những cuốn băng, tham gia nhiều khoá học, bắt đầu một công ty tại nhàvà gặp nhiều bạn mới. Nói cách khác, hôm nay làm những gì bạn muốn cótrong tương lai.Làm thế nào để nhìn thấy tương lai?Tôi thường được hỏi: 'Làm thế nào để nhìn thấy tương lai kho tôi không thểnhìn nó bằng mắt?" hay "Làm thế nào tôi thấy một triệu đô một năm khi tôikhông thể thấy %50,000 một năm hiện nay?" Đây là một câu hỏi rất thôngminh để mở rộng đầu óc. Câu trả lời là những điều mà người cha giàu đã nóivới tôi trước đây. Ông viết thật lớn trên bảng: Cảnh tượng là những gì connhìn bằng mắt Viễn cảnh là những gì con nhìn bằng trí óc Khi tôi hỏi ôngđiều gì cải thiện khả năng nhìn thấy viễn cảnh của một người. Ông nói "Lờinói và con số". Ông nhấn mạnh sự quan trọng của việc làm thế nào để đọccác bản tình trạng tài chính vì bạn không thể nhìn thấy tương lai tài chínhcủa bạn nếu bạn không thể đọc các bản tình trạng tài chính. Sự thật là, nếubạn không thể đọc các bản báo cáo tài chính, bạn không thể nhìn quá khứ,hiện tại và tương lai tài chính. Tôi đã tạo ra một trò chơi có tên CASHFLOWđể giúp mọi người cải thiện khả năng nhìn thấy viễn cảnh bằng trí óc bằngcách dạy cho họ những con số và từ vựng của người giàu. Khi người ta hỏitôi vì sao tôi giàu, tôi nói: "Tôi chơi trò này hàng ngày". Sự thật là, bạn càngchơi nhiều trò này, bạn càng dạy nhiều cho trò chơi, và bạn càng đem tròchơi vào cuộc sống, và khả năng nhìn thâấy viễn cảnh của bạn sẽ tốt hơn.Như người cha giàu nói: "Nếu con muốn có bộ răng khỏe trong tương lai,hãy chải răng hôm nay".Lời nói nhanh và kế hoạch nhanhNếu bạn muốn tạo ra một kế hoạch nhanh, bạn cần sử dụng những lời nóinhanh. Nhiều người không thể giàu nhanh vì họ dùng từ ngữ chậm trong kếhoạch của họ. Nếu bạn muốn làm giàu nhanh , bạn cần dung những từ ngữnhanh Nếu bạn muốn vê hưu sớm và giàu, nếu bạn muốn làm giàu nhanh,bạn cần phải cập nhật nhiều hơn, hợp thời hơn, những từ ngữ kinh doanh vàđầu tư nhanh hơn. Nếu không, những từ ngữ cổ lỗ sẽ giồng như một ngườitiều phu chuyên nghiệp nói: "tôi không qua tâm tới việc có thể chặt gỗ nhiềuhơn với chiếc cưa máy để làm nhiều tiền. Bố tôi đã cho tôi chiếc rìu và tôi sẽdùng nó cho đến ngày tôi chết". Nhiều người ngày nay làm việc và vẫn dùngchiếc rìu của bố mẹ họ để đầu tư tiền bạc.Công cụ cho trí ócTrong một lớp học của tôi, một phụ nữ trẻ đã hỏi: "Ông nghĩ rằng khi nóiđến tiền bạc, có những từ ngữ nhanh và từ ngữ chậm à?" Tôi trả lời: "Chínhxác với những gì tôi nghĩ. Nếu tiền là một ý tưởng, thì ý tưởng được làm nênbằng từ ngữ. Hầu hết mọi người dùng từ ngữ chậm, sẽ đưa họ đến những ýtưởng chậm, nghĩa là họ làm giàu cũng chậm" "Lời nói là công cụ à?" cô ấyhỏi nhỏ Gật đầu, tôi nói: "người cha giàu của tôi nói 'Lời nói là công của chotrí óc.Lý do nhiều người gặp khó khăn về tài chính vì họ đã ban cho trí óccủa họ những công cụ cũ kỹ, chậm và lỗi thời. Nếu con muốn giàu, điều đầutiên con làm là cập nhật các công cụ của con'". "Ông có thể cho tôi một vídụ về từ ngữ nhanh và từ ngữ chậm được không? "Chắc chắn rồi. Hầu hếtmọi người nghĩ rằng tiết kiệm là thông minh . Tiết kiệm tiền thật chậm. Bạncó thể giàu bằng cách tiết kiệm, nhưng cái giá là thời gian...cả đời. Vì vậyvới tôi tiết kiệm là từ ngữ chậm. Người cha giàu của tôi không tiết kiệm.Thay vì vậy, ông dạy tôi làm thể nào để làm ra tiền." "Nhưng nếu ai đókhông biết cách làm ra tiền thì sao?" một người khác hỏi "Thì tiết kiệm làcách tốt nhất hoặc đầu tư thời gian, học cách làm ra tiền. Làm ra tiền là mộtkỹ năng cần học". "Nhưng thật khó cho mọi người khi hỏi về tiền bạc?""Lần đầu tôi cũng vậy... cũng như học bất cứ cái gì mới. Điều đó cũng nhưhọc lái xe đạp. Tôi rất hồi hộp lúc bắt đầu và phạm lỗi lần đầu...và tôi vẫnphạm lỗi ngày nay. Nhưng tôi học từ lỗi lầm, vì vậy sự giáo dục của tôi vàkinh nghiệm làm ra tiền dễ hơn và càng dễ hơn khi tôi càng già. Có nhữngngười khác khi càng già thì càng cố gắng làm việc chăm chỉ và tiết kiệmtiền. Đó là một kế hoạch chậm sử dụng những từ ngữ chậm mà họ có thểđược thừa hưởng từ bố mẹ"."Vì vậy trong khi tôi cố gắng tiết kiếm $100 một tháng, ông có thể làm hàngtriệu đô. Đó là những gì ông muốn nói rằng lời nói là công cụ...và có nhữngtừ ngữ thì nhanh và có những từ khác thì chậm" Tôi chỉ gật đầu và nói: "Lờinói là công cụ cho trí óc".Kế hoạch có sử dụng những từ ngữ nhanhNếu bạn lên kế hoạch để về hưu sớm và giàu, bạn có thể cần cập nhật kho từvựng của bạn, Và nếu bạn thay đổi từ vựng, bạn có thể tăng tốc các ý tưởngcủa bạn. Ví dụ: Người cha nghèo luôn khuyên tôi: "Kiếm một công việclương cao".Người cha giàu thì khuyên tôi: "Con cần có vòng quay tiền mặt từ các tàisản". Tìm kiếm một công việc lương cao dường như có thể là một con đươngnhanh để làm giàu lúc bắt đầu, nhưng trong hầu hết trường hợp đó là mộtcách chậm để làm giàu về sau. Nhớ rằng người cha nghèo kiếm nhiều hơnngười cha giàu lúc bắt đầu sự nghiệp, nhưng ở cuối đời, khoảng cách giữathu nhập của họ rộng như biển Thái Bình Dương. Sự thật là, rất ít người giàubằng một việc làm...ngay cả một việc làm lương cao. Đoạn dưới đây là mộtvài ví dụ vì sao vòng quay tiền mặt từ tài sản tốt hơn thu nhập từ một việclàm.Hãy xem ba loại thu nhập: Thu nhập kiếm được:50% Thu nhập lợi tức:20% Thu nhập thụ động:0% Thu nhập kiếm được, trong hầu hết các trường hợp, là thu nhập từ sứclao động của một người hay làm việc. Thu nhập lợi tức, trong hầu hết cáctrương hợp, là thu nhập từ tài sản dưới dạng giấy tờ như cổ phiếu, trái phiếuvà qũy đầu tư chứng khoán đa dạng. Thu nhập thụ động, trong hầu hết cáctrường hợp, là thu nhập từ bất động sản. Luôn nhớ rằng, trước khi ra mộtquyết định tài chính nào, sẽ rất quan trọng khi có lời khuyên của các nhàchuyện môn đủ trình độ về những chuyện có liên quan đến thuế. Một kếhoạch thuế hợp pháp cho một người có thể sẽ xâm phạm về thuế của mộtngười khác. Điểm chính của phần này là biết các từ ngữ khác nhau có thểlàm những điều khác nhau. Có một sự khác biệt quan trong về thuế giữa thunhập kiếm được và thu nhập thụ động. Trong phạm vi đòn bẩy, thuế cho hầuhết mọi người là đòn bẩy nghịch hoặc đòn bẩy bị động. Một người làm việccho thu nhập kiếm được phải làm việc chăm chỉ ít nhất là hai lần so với mộtngười làm việc chăm chỉ cho thu nhập thụ động. Làm việc cho thu nhậpkiếm được giống như tiến hai bước lên phía trước và sau đó lùi lại một bước.Họ đánh thuế bạn ngay cả khi bạn ngưng làm việcNhững người nói: "làm việc chăm chỉ, tiết kiệm tiền, đầu tư vào khoản401k", là người đang làm việc cho tiền 50%. Một khi bạn nghỉ hưu, và bạnbắt đầu rút tiền từ kế hoạch 401k, số tiền rút ra bị đánh thuế ở mức thu nhậpkiếm được, hoặc tiền 50%, như người cha giàu thường gọi. Lãi suất từ khoảntiết kiệm cũng bị đánh thuế ở mức thu nhập kiếm được. Nhiều người nói:"Tôi phải tiếp tục làm việc vì tiền trợ cấp từ Bộ xã hội từ chính phủ khôngđủ cho chi phí của tôi". Ngay lúc một người bắt đầu làm việc cho thu nhậpkiếm được để hỗ trợ cho tiền trợ cấp, chính phủ không những đánh thuế thunhập của bạn, mà còn giảm số tiền trợ cấp cho bạn vì bạn có một việc làm.Khi người cha giàu nói: "Hầu hết mọi người lên kế hoạch nghèo", ông biếtông đang nói cái gì. Ông lo lắng luật pháp của chính phủ về thu nhập kiếmđược sau khi nghỉ hưu. Nếu bạn không nghèo và bạn muốn kiếm nhiều tiền,chính phủ sẽ không giúp bạn. Nhiều người về hưu đơn giản vì họ thấy nghèothì tốt hơn và không trở lại làm việc thì lý do thuế. Điểm chính tôi muốn nóilà, chọn lựa cách sử dụng những từ ngữ làm việc chăm chỉ, tiết kiêm và đầutư vào khoản 401k là chọn những từ ngữ chậm chạp, là nguyên nhân bạn cómột kế hoạch tài chính chậm. Trong khi chọn cách dùng những từ cho kếhoạch tài chính của mình có thể cho phép bạn đạt lên nhóm dư dả có thunhập hưu từ $100,000 đến $1,000,000 một năm, những lời nói tương tựtrong hầu hết trường hợp sẽ không cho phép bạn đi lên nhóm giàu và nhómcực giàu. Như người cha giàu nói: "Con sẽ có nhiều thứ khi con giàu chứhơn là có nhiều tiền". Người giàu dùng những hệ thống từ ngữ khác vànhững từ ngữ này sẽ hướng dẫn họ đến những kinh nghiệm sống khác...những kinh nghiệm như: học cách tăng số tư bản hơn là tiết kiệm tiền.Những từ khác như:Người cha giàu khuyên mọi người học cách tiết kiẹm tiền. Nhưng bản thânông thì không tiết kiệm. Ông nói: " Tập trung vào tiết kiệm tiền mất quanhiều thời gian và có rất ít sức mạnh đòn bẩy với tiền tiết kiệm". Ông cũngnói: "Số tiền mà hầu hết mọi người tiết kiệm được là tiền sau thuế". Để mộtngười tiết kiệm $10, số tiền thực sự họ kiếm được là $20 vì đó là thu nhậpkiếm được hay là tiền 50%. Nhưng trên hết, lãi suất từ số tiền bạn kiếm đượccũng là một chủ để của tiền thuế cao hơn. Thay vì tập trung vào tiết kiệmtiền, người cha giàu dành cả cuộc đời để rèn luyện bản thân làm ra tiền. Ôngnói: "Nếu con biết cách xây dựng công ty và đầu tư tiền, con có thể làmnhiều nhiều tiền, vấn đề của con sau đó là có quá nhiều tiền. Khi con có quánhiều tiền, trong ngân hàng con sẽ có dư thừa tiền hơn là tiết kiệm". TrongRich dad's guide to investing, tôi đã viết về hai vấn đề của tiền bạc. Đó làkhông đủ tiền và quá nhiều tiền. Hầu hết mọi người chỉ biết vấn đề thứ nhất,vấn đề không có đủ tiền. Những người này nên học cách tiết kiệm tiền. Kếhoạch tài chính của người cha già là có quá nhiều tiền. Vấn đề của ông làông có quá nhiều tiền trong tài khoản tiết kiệm và ông không ngừng tìmkiếm các vụ đầu tư để chuyển số tiền này sang. Thực tại và sức chứa trongđầu ông là thế giới này có vô số tiền. Còn thực tại của người cha nghèo làtiền thật đáng sợ và đó là lý do vì sao ông gặp rắc rối khi dành suốt đời đểtiết kiệm tiền. Sự khác nhau giữa làm việc vì tiền và làm ra tiền là gì? Nếubạn đã đọc Rich dad poor dad, bạn có thể nhớ câu chuyện của tôi lắng nghengười cha nghèo và cố gắng làm ra tiền. Tôi đã cố gắng làm ra tiền bằngcách nấu chảy phần kim loại của ống kem đánh răng và sau đó đúc khuôncác đồng xu. Người cha nghèo đã giải thích cho tôi sự khác nhau giữa làm ratiền và sự giả mạo. Ông không có khả năng nói cho tôi làm cách nào làm ratiền đơn giản vì tất cả những gì ông biết là làm việc vì tiền. Trong thế giớithật sự của tiền bạc, nhiều người giàu trở nên rất giàu bằng cách làm ra tiền,hơn là làm việc vì tiền. Ví dụ, Bill Gates giàu nhất thế giới không phải vì anhlàm việc vì tiền, mà làm ra tiền. Anh trở thành người giàu nhất thế giới bằngcách xây dựng một công ty và bán cổ phần của công ty ấy Bán cổ phiếu củacông ty bạn là một dạng của việc làm ra tiền. Theo nguyên tắc, chừng nàocòn có một thị trường sẵn sàng gồm người mua và người bán cho bất cứ thứgì bạn sản xuất ra, thì bạn đang làm ra tiền. Những cuốn sách của tôi là ví dụcho một dạng làm ra tiền. Khi nào còn có một thị trường như thế cho nhữngngười bán sách, thì sách của tôi làm ra tiền cho tôi hơn là tôi làm việc vì tiền.Nếu tôi là một bác sĩ phải làm việc để được trả lương, thfi tôi sẽ là một bác sĩlàm việc vì tiền. Nếu tôi là một bác sĩ phát minh một loại thuốc mới và bánnó thông qua các nhà thuốc, thì viên thuốc đó là một dạng của bác sĩ làm ratiền hơn là làm việc vì tiền. Tóm lại, làm việc vì tiền trong hầu hết cáctrường hợp là chậm, và tìm kiếm những cách làm ra tiền có thể nhanh hơnnếu bạn biết bạn đang làm gì. Vì vậy nếu kế hoạch của bạn là làm việc vìtiền và sau đó cố gắng tiết kiệm tiền, thì bạn đang đong đưa với chiếc rìuchậm chạp và buồn tẻ của bố hay mẹ bạn. Có những từ ngữ khác có thể làmchậm sự sáng tạo làm giàu của bạn và có những từ tăng tốc độ làm ra tiềncủa bạnNếu bạn không hiểu đầy đủ thuật ngữ sự tăng giá và sự sụt giá , đừng lolắng. Tôi đã mất một thời gian mới hiểu hết chúng. Nếu bạn thật sự muốnhiểu chúng hơn, bạn có thể cần hỏi kế toán viên hay một chuyên gia đầu tưbất động sản để giải thích khái niệm này cho bạn. Một ngày khác, mộtchương trình Tv chiếu một câu chuyện về các học sinh trung học học cáchđầu tư vào thị trường chứng khoán. Một trong những học sinh được phỏngvấn nói: " Tôi làm ra nhiều tiền vì tôi đã mua cổ phần của công ty XYZ vàgiá các cổ phiếu này tăng cao". Nói cách khác, anh đang chơi với thị trườngvới hy vọng có được lợi nhuận hay sự tăng giá trị của loại cổ phiếu anh đãchọn. Khi mọi người nói: " Căn nhà là của tôi là khoản đầu tư lớn nhất", họnói thể vì họ mong đợi căn hà của họ tăng giá trị. Tôi nghe nhiều người bạnnói với tôi những câu như: "Tôi đã mua nhiều lô trong khu vực đánh gôn. Đólà một vụ đầu tư tốt và tôi mong mảnh đất này sẽ tăng gấp đôi trong 5 năm".Với họ tiền lời là khoản đầu tư tốt...và hy vọng họ sẽ nhận được gấp đôi sốtiền trong 5 năm tới. Người cha giàu đã dạy con ông và tôi dùng những từngữ tôi. Khi nói đến bất cứ các vụ đầu tư nào, ông luôn luôn nói: "Lời cóđược là khi con mua, chứ không phải khi con bán". Nói cách khác, ôngkhông bao giờ mong các vụ đầu tư của ông tăng giá trị. Nếu có, với ông, sựtăng giá chỉ là một phần thưởng. Người cha giàu cũng đầu tư cho một thứ màông gọi là sự sụt giá. Một ví dụ là sự sụt giá của toà nhà mà tôi đã nói ởchương trước. Ông thích vòng quay tiền mặt ngay lập tức và sự sụt giá vìông không phải chờ cho các vụ đầu tư của ông tăng giá trị để làm ra tiền choông. Ông cũng nói, "Chờ đợi cho cổ phiếu hay bất động sản tăng giá thị thậtchậm và đầy rủi ro". Điểm chính ở đây là, nếu bạn chờ đợi làm ra tiền mộtlúc nào đó trong tương lai, thì kế hoạch của bạn là một kế hoạch chậm vì bạnđang dùng những từ ngữ chậm, sẽ dẫn bạn đến những ý tưởng chậm.Lập lại lời nói của người cha giàu:" Lời có được là khi con mua, chứ khôngphải khi con bán". Tôi gặp nhiều người mua một miếng bất động sản, mấttiền vào đó mỗi tháng, và nói với tôi: "Tôi sẽ làm ra tiền trở lại khi giá nhàtăng lên và tôi bán nó đi". Ở Úc, nhiều người mua bất động sản, mất tiền mỗitháng, và nghĩ điều đó là tốt vì chính phủ sẽ cho họ giảm thuế vì mất tiền.Theo ý kiến của tôi, đó là cách suy nghĩ của người thất bại. Tôi thường nóivới họ: "Tại sao không mua một bất động sản làm ra tiền cho bạn mỗi thángvà cho bạn giảm thuế mỗi tháng". Tôi thường nghe câu trả lời là: "Không, kếtoán của tôi nói rằng tôi nên tìm những bất động sản lấy tiền của tôi mỗitháng và mang lại cho tôi sự giảm thuế". Họ đang nói về chọ một con tàuvừa chậm và rủi ro thay vì một con tàu nhanh nhiều lợi ích. Người cha nghèocủa tôi nói: "Điều đó quá rủi ro" hay "Hãy chơi cho an toàn" hay "Tại saophải gánh lấy rủi ro?". ÔNg càng tin vào những ý tưởng này, ông càng mấtsự làm chủ cuộc sống tài chính của ông. Là một người làm công cố chơi choan toàn, ông mất tự chủ tiền thuế của ông. Vì nói rằng đầu tư là rủi ro vàkhông thích tiền, ông càng mất làm chủ sự học hỏi về tài chính của ông.Cuối cùng, ông trả nhiều thuế hơn, mặc dù đã nghỉ hưu và chỉ đầu tư vàonhững vụ an toàn mà chẳng đi đến đâu mà còn mất tiền. Tôi có một người họhàng dành 25 năm trong cho quân đội, nghĩ hưu là một nhân viên văn phòngvà bây giờ ngồi trước TV theo dõi các chương trình tài chính, xem giá trị cổphiếu ngày càng thấp hơn. Ông cang thất vọng đơn giản vì ông không làmchủ được giá trị lợi nhuận của ông. Một ngày nọ, ông đã nhìn một vị chủ tichmột công ty mà ông sở hữu một số lớn cổ phần, vừa sắm một chiếc phản lựcriêng, ông phàn nàn rằng các nhân viên của vị chủ tịch ấy cũng được thưởnghàng triệu đô. Trong khi ông đã gia nhập nhóm người giữ cổ phần nổi giận,ông cũng chỉ có thể làm rất ít mà thôi. Trong Rich dad's guide to investing,tôi đã viết về 10 điều làm chủ của một nhà đầu tư mà người cha giàu đã dạy.Những điều làm chủ này là sống còn đối với những ai muốn được làm chủcuộc sống và tương lai của mình ở một mức độ nào đó. Hiện nay, điều lolắng của tôi là 90% dân số ở Mỹ và nhiều nước châu Âu khác có rất ít quyềnlàm chủ tương lai tài chính của họ. Con số này còn tệ hơn ở các nước đangphát triển. Người cha giàu nói với tôi phải có một kế hoạch học cách làm chủtương lai tài chính của tôi. Ông nói: "Để là một người đi trên con đườngnhanh, con cần có một kế hoạch làm thế nào để được làm chủ hơn. Tren conđường nhanh, con phải làm chủ nhiều hơn số tiền con đếm được". Nếu bạnmuốn biết nhiều hơn về mười điều làm chủ bạn có thể cần phải đọc hoặc đọclại Rich dad's guide to investing. Một lời cuối cùng về rủi ro vs làm chủ.Người cha giàu nói: "Một người càng tìm kiếm sự an toàn, người đó càng tựbỏ sự làm chủ cuộc đời họ". Ngày nay tôi thấy có hai thế giới đi đôi vớinhau. Một thế giới tôi gọi là trách nhiệm xã hội. Đó là nhóm người tin vào sựcó trách nhiệm đối với cuộc sống của họ và kết quả cuổi cùng của cuộc đờihọ. Một thế giới khác tôi gọi là nạn nhân xã hội, là nhóm người tin vào mộtai đó, một công ty, hay chính phủ sẽ có trách nhiệm cho cuộc đời họ. Trongbất cứ nhóm nào, gia đình hay công ty, thường có hai loại xã hội. Cả hai nhìnthế giới từ quan điểm và thực tại của chính họ và cả hai đều nghĩ là họ đúng.Tôi thấy một trong những nhân tố gây chia rẽ hai xã hội này là cách nhìn cốtlõi của họ về rủi ro vs làm chủ. Những nạn nhân này dường như cho đi sựlàm chủ cuộc đời họ cho một người khác nhằm tránh rủi ro. Sau đó họ giậndữ khi cảm thấy ai đó lạm dụng sự làm chủ mà họ đã cho người lạm dụng.Nói cách khác, những nạn nhân này thường là nạn nhân của chính họ. Trongnhững năm tới, sẽ có nhiều nạn nhân về tài chính. Nhiều nạn nhân tài chínhtrong tương lai sẽ tin vào câu thần chú: "Đầu tư dài hạn, đa dạng hoá, và giữđó, thị trương đã tăng giá trong 40 gần đây, và hãy chơi cho an toàn". Nếuhọ không chọn các nhà cố vấn một cách khôn ngoan, họ có thể thành nhữngnạn nhân tài chính. Ngày nay, hàng triệu người đặt tương lai và bảo đảm tàichính vào chứng khoán và quỹ đầu tư chứng khoán đa dạng. Ngay cả tôicũng sở hữu quỹ này trong kế hoạch hưu. Nhưng tôi không lên kế hoạch làmgiàu nhanh với quỹ đầu tư chứng khoán đa dạng và cũng không mong đợinhững quỹ này sẽ lo cho tôi một khi tôi hết khả năng làm việc. Theo cá nhântôi, tôi không có niềm tin vào thị trường chứng khoán. Tôi cũng thấy rằngqũy đầu tư chứng khoán là quá chậm và yêu cầu tôi phải dùng tiền của chínhtôi. Như tôi đã nói trước đây trong cuốn sách này, tôi thích dùng tìên mượnđể làm giàu hơn là dùng tiền của chính tôi...Và ngân hàng sẽ không cho tôimượn tiền nếu tôi mua chứng khoán. Một lý do khác tôi nói quỹ đầu tưchứng khoán quá chậm vì lợi nhuận lớn nhất hay sự tăng giá của tài sản dạnggiấy tờ được tạo ra lúc công ty được thành lập, trước khi công ty đó được cổphần hoá. Khi những nhà đầu tư giàu có bắt đầu đầu tư vào cổ phần của mộtcông ty, họ thường đầu tư theo các điều lệ của SEC's (Securities andExchange Commision), Điều D, Luật 506, và các điều lệ tương tự. Nói cáchkhác, người giàu đầu tư vào cổ phần của một công ty khi công ty ấy còn làmột công ty tư nhân. Dân chúng thì đầu tư vào cổ phần của công ty sau khinó đã trở nên một công ty cổ phần. Sự khác biệt có thể rất lớn. Ví dụ, nếubạn đầu tư $25,000 vào Intel trước khi được cổ phần hoá, thì $25,000 đó cóthể trị giá hơn $40 triệu đo hôm nay tuỳ thuộc vào thị trường lên xuống.Điểm chính ở đây, người giàu đã làm ra tiền trước khi dân chúng đổ xô vào.Điều đó có nghĩa người giàu thường đầu tư ít rủi ro và với tiềm năng lợinhuận cao hơn nhiều. Thời điểm qũy đầu tư chứng khoán đa dạng mua cổphần của một công ty, lợi nhuận đã được tạo ra rồi. Sau đó phần lớn dânchúng mua quỹ đầu tư đã mua cổ phần của công ty ấy, cũng là công ty màngười giàu đã mua cổ phần khi còn là một công ty tư nhân. Nói cách khác,thay vì đầu tư vào quỹ đầu tư chứng khoán đa dang hay thị trường chứngkhoán, người giàu đầu tư vào một công ty tư nhân, được biết đến theo điều lệ506. Sự khác biệt về tiềm năng tốc độ của việc làm giàu giữa quỹ đầu tư vàIPO (hay điều lệ 506) đáng kinh ngạc. Như người cha giàu nói: "Đầu tư vàoquỹ chứng khoán đa dạng là đầu tư vào phần cuối cùng của bữa ăn". Điềunày không có nghĩa quỹ đầu tư chứng khoán đa dạng là không tốt. Đối vớihầu hết mọi người, quỹ đầu tư là khoản đầu tư tuyệt vời. Đó là những vụ đầutư tốt nếu bạn biết bạn đang làm gì, biết những rủi ro là gì và biết bức tranhlớn của toàn bộ trò chơi đầu tư vào chứng khoán...cổ phần hoá và tư nhân.Tôi có thể nghe vài người trong số các bạn nói: "IPOs chỉ tốt trong thời kỳthịnh vượng của thị trường chứng khoán...chứ không tốt trong thị trường đixuống". Có một vài sự thật trong câu nói ấy, nhưng bất chấp thị trường,người giàu luôn luôn đặt hàng những vụ đầu tư tư nhân chứ không đặt hàngcác công ty cổ phần. Đó là lý do hiều biểt lời nói, từ vựng, từ chuyên môncủa các vụ đầu tư của người giàu sẽ cải thiện cơ hôi làm giàu của bạn nhanhhơn. Trong tương lai gần, người giàu sẽ càng giàu hơn vì họ sẽ đi cùng vớinhững lời đề nghị trước IPO. Họ sẽ không đầu tư vào công nghệ, hay vi tính,hay dot-com. Thay vì vậy, họ đầu tư vào những công ty công nghệ sinh họcnóng hổi, công ty công nghệ di truyền, và những công ty có những tên nhưNetwork, system. Họ sẽ đầu tư những công ty nóng hổi của tương lai, nhữngcông ty mà chúng ta chưa hề nghe tới. Họ đầu tư vào những công ty và dự ánbất động sản mà một người trung bình chỉ nghe sau khi lợi nhuận đã đượclàm ra. Họ cũng sẽ đầu tư vào công ty tư nhân, công ty hữu hạn, những vụđầu tư về giao thông, thay vì quỹ đầu tư chứng khoán đa dạng. Hầu hếtchúng ta để biết luôn luôn có giá bán sỉ và giá bán lẻ. Đầu tư cũng giống nhưvậy. Người giàu càng giàu vì họ thích trả giá sỉ hơn giá bán lẻ. Họ còn đượcbiết đến là những người bạn và cùng gia đình với những người chuyên muabán các vụ đầu tư với giá sỉ. Bill Gates là người giàu nhất hành tinh khôngphải vì mua cổ phiếu cổ phiếu của Microsoft. Anh là người giàu nhất vì ôngđược biết đến là người "bán cổ phiếu". Để thành một người bán cổ phiếu,bạn cần là người sáng lập hoặc là một người bạn hoặc thàn viên gia đình củangười sáng lập. Người cha nghèo của tôi đến trường thường xuyên. Đó là vìsao ông học ở Đại học Chicago, Northwestern và Đại học Stanford, tất cảđều là những trường danh tiếng và thanh thế. Ông trở lại trường một cáchthích thú, hăng hái và mong một sự tiến cử vì ông đã đầu tư thời gian để trởlại trường. Người cha giàu của tôi đến những khoá học chuyên đề. Ông nói:"Con đến trường nếu con muốn là một công nhân tốt hoặc một nhà chuyênmôn tốt như: bác sĩ, luật sư hoay kế toán viên. Nếu con không quan tâm vàobằng cấp, sự tiến cử hay công việc ổn định, hãy đến các khoá học chuyên đề.Các khoá học đó dành cho những người muốn một kết quả tài chính tốt hơnlà một sự tiến cử hay tăng mức ổn định của một công việc". Tôi dạy nhữngkhoá học chuyên đề hơn là dạy trong trường. Trường học thu hút loại họcsinh khác so với khoá học chuyên đề. Ví dụ, vợ tôi, Kim và tôi đồng ý vớinhau tham 2 khoá học một năm. Chúng tôi đi cùng nhau vì chúng tôi thấycác khoá học chuyên đề, cho dù không hay, đã làm hôn nhân, tình bạn vàtinh thần cộng tác cao hơn. Thông tin và giáo dục có sức mạnh trói buộc mọingười lại gần nhau bằng những kinh nghiệm chung cũng như chia rẽ nhau,nếu họ không cùng nhau học. Trong nhiều năm chúng tôi đã tham dự nhiềukhoá học đầu tư, tiếp thị, bán hàng, phát triển hệ thống, quản lý nhân sự.Chúng tôi đang chuẩn bị tham dự khoá học về cách mượn tiền từ chính phủđể đầu tư vào những căn nhà cho người có thu nhạp thấp. Chi phí khoá họcchỉ $85, trả cho chính phủ và chúng tôi trông chờ làm ra hàng triệu đô nhờ gìchúng tôi học. Nhiều người tham dự khoá học vì kết quả chứ không phải dựtiến cử. Tôi gặp nhiều tác giả dạy rất tổt ở trường nhưng sách của họ khôngbán nhiều như sách của tôi. Khi tôi đề nghị họ đi học các lớp tiếp thị trựctiếp hay bán hàng, nhiều người đã phẫn nộ. Như tôi đã nói trong Rich dadpoor dad, tôi là tác giả bán chạy nhất chứ không phải tác giả viết hay nhấtMột ngày khác, tôi gặp một người bạn gửi con gái vào một trường nổi tiếng.Anh tự hào vì anh đã trả $85,000 trong 4 năm học của con gái anh. Nay côấy đã xin được việc làm $55,000 một năm và anh ấy cũng rất xúc động Sauđó anh hỏi tôi các khoá học chuyên đề của tôi giá bao nhiêu và tôi nóikhoảng $5,000 cho 3 ngày. Anh kinh ngạc vì giá tiền và nói: "Tôi không trảnổi. Giá đó quá mắc cho một khoá học quá ngắn". Khi anh hỏi tôi dạy cái gìtrong 3 ngày, tôi trả lời: "Trong ngày thứ nhất , chúng tôi dạy làm cách nàoxây dựng một công ty như Bill Gates đã làm và cổ phần hoá nó bằng IPO.CHúng tôi cũng dạy trong ngày thứ nhất làm thế nào để trở thành một thànhviên của nhóm bạn và gia đình thuộc tầng lớp IPO, nhưng chỉ trong trườnghợp bạn không muốn thành Bill Gates và bạn chỉ muốn mua cổ phiếu với giásỉ". Sau đó tôi tiếp: "Trong ngày thứ hai và ba chúng tôi dạy làm thế nào đểtìm các vụ đầu tư bất động sản, làm thế nào nhanh chóng nhận ra nó và làmthế nào để tính toán nó. Nói cách khác, chúng tôi dạy bạn làm thế nào để suynghĩ, đàm phán và nhận ra các vụ giao dịch tương tự những người nhưDonald Triump suy nghĩ và đầu tư vào bất động sản. Một ngày khác chúngtôi dạy cách dùng tuỳ chọn để mua bán như cách mua bán của George Soros,chứ không như cách của những giám đốc quỹ đầu chứng khoán đa dạng.Trên hết chúng tôi dạy cách sử dụng liên đoàn để trả ít thuế và bảo vệ tài sảncủa bạn. Bạn sẽ gặp những nhà đầu tư nội bộ trên con đường nhanh nói vớibạn làm thế nào tìm được các vụ đầu tư có sức mạnh đòn bẩy lớn nhất trênthế giới. Và quan trọng nhất, bạn sẽ gặp những người như bạn, suy nghĩ nhưbạn. Nói cách khác, bạn có thể có những người bạn mới là những người cùngdi chuyển với cùng tốc độ như bạn". Tất cả những gì anh nói là: "Quá nhiềutiền trong vòng 3 ngày". Như tôi đã nói, có những từ ngữ nhanh và từ ngữchậm. Với tôi, tôi thích bỏ ra $5,000 và 3 ngày để học cách làm ra hàng triệuđô và có thể hàng tỷ hơn là học trong 4 năm và tốn $85,000 để học cách làmviệc cho $55,000 hay ít hơn trong một năm cho cả đời mình. Trên hết,$55,000 là thu nhập kiếm được.Tại sao một số người chỉ tìm kiếm nội dungMột điểm khác biệt lớn giữa những người đến trường và những người thamdự khoá học chuyên đề một lần nữa là sự khác nhau giữa sức chứa và nộidung. Tôi để ý thấy một người đến trường hỏi một người đến khoá họcchuyên đề rằng: "Bạn học được gì từ các khoá học chuyên đề?", người ấythường không trả lời được những gì mà họ học được. Lý do là, nhiều khoáhọc chuyên đề thường mở rộng sức chứa hơn là tăng nội dung trong trí ócbạn. Một người vừa mới mở rông sức chứa trí óc thường không thể nói chitiết những gì mà họ có được. Một người hướng về trường học, một ngườimuốn trở thành một nhân viên hơn, thường không thể hiểu những gì mangtính chất gần đúng. Một người chỉ muốn giữ nguyên sức chứa và chỉ tìmkiếm để có một nội dung tăng cao, sẽ không hiểu một người đang hạnh phúcvì nhận thức được mở rộng và chỉ chờ một nội dung mới xuất hiện. Mộtngười chỉ muốn có nội dung thường rất thất vọng khi sức chứa của họ bị rốitung lên. Một tin mừng là cả hai đều tiến về phía trước, bất chấp họ tìm kiếmcái gì. Nhưng một người tiến về phía trước nhanh nhất là người tìm kiếm cảhai: sự mở rộng sức chứa và tăng cường nội dung. Đã đến lúc thoát khỏivòng lẩn quẩn? Một ngày kia, một người nói với tôi: "Tôi đã chơi tròcashflow một lần. Bây giờ tôi phải làm gì?" Tôi trả lời: "Anh chơi tròcashflow 101 chỉ một lần?" "Chỉ một lần,"anh trả lời. "Anh chơi trò nàytrong bao lâu?" tôi hỏi. "Khoảng 3 tiếng", anh trả lời. "Anh có thoát khỏivòng lẩn quẩn không?" tôi hỏi "Không, tôi không thể. Nhưng tôi đã rút rađược bài hoc?", anh nói. "Bài học anh rút ra là gì?" tôi hỏi "Tôi cảm thấychán. Tôi đã học rằng, lọt vô vòng chuột thật chán và mệt. Tôi ghét trò chơinày vì vậy tôi hỏi anh phải làm gì tiếp theo. Tôi không muốn chơi trò này.Tôi muốn làm giàu. Vì vậy anh bảo tôi tiếp theo phải làm gì". Tôi lấy tròchơi ra và chỉ vào Tôi bắt đầu nói chậm rãi và thận trọng, tôi chỉ vào vòngchuột lẩn quẩn,"Vậy đối với anh, trò chơi này là một trò chơi ngớ ngẩn à?"Gật đầu, anh ta cười và nói: "Vâng, tôi không muốn chơi trò này. Tôi muốnlàm giàu trong cuộc sống thực tế." "Anh không nghĩ trò chơi này là thực tếsao?" Tôi hỏi."Vâng", anh ta nói và cười. "Trò chơi này không áp dụng với tôi". "Thật thúvị", tôi nói. "Với tôi, trò chơi này là cuộc sống thực tế. Tôi hỏi anh nhé. Anhđang ở trong vòng nào? Vòng lẩn quẩn hay vòng nhanh?" Người đàn ông trẻnhìn tôi và không nói gì cả. Tiếp tục, tôi nói, "Với tôi trò chơi này là thực tế.Trong cuộc sống, mỗi người chúng ta đang ở một trong hai vòng". Chỉ vàobài báo của Robert Reich, tôi đọc các câu trích dẫn: "Vấn đề không đơn giảnlà có một công việc hay được trả lương cao nữa rồi". "Trong thời đại kinh tếmới, với những thu nhập không thể đoán trước...có hai vòng đang ở mứcbáo động, vòng nhanh và vòng chậm." "Ý anh là vòng nhanh thực sự tồntại?" anh ta hỏi. Gật đầu, tôi nói, "Vâng, và vòng lẩn quẩn cũng vậy. 99%dân số Mỹ đầu tư từ vòng lẩn quẩn. Và những người ở vòng lẩn quẩn ngàycàng rơi lại phía sau. Như Robert Reich nói, có một "sự thiếu cân bằng giữachúng". Điều đó có nghĩa là bạn hoặc ở vòng này hoặc vòng khác. Vậy bạnđang đầu tư ở vòng nào?" "Ồ, tôi có một công việc lương cao và tôi làm ranhiều tiền. Điều đó không có nghĩa là tôi đang đầu tư từ vòng nhanh à?""Tôi không nghĩ thế nhưng tôi không thực sự biết được. Anh phải nói cho tôibiết. Anh đang đầu tư vào cái gì?" Tôi hỏi. "Anh có phải là triệu phú khôngvà anh có kiếm được $200,000 hàng năm không?" "Tôi có $350,000 trongkhoản 401k và tôi kiếm $120,000 một năm. Điều đó không có nghĩa là tôi đủtiêu chuẩn cho vòng nhanh sao?" anh ta hỏi "Tôi không nghĩ thế ," tôi trả lời."Ít nhất theo điều lệ SEC, anh không đủ tiêu chuẩn để vào vòng nhanh"."Tôi không hiểu", anh hỏi. "Anh có thể nói cho tôi nghe tôi đang thiếu cáigì?" Tôi an tâm vì cuối cùng anh ta đã mở rộng sức chứa đầu óc để tiếp thunội dung mới. Tôi luôn luôn thấy rằng thật khó dạy ai đó một điều gì khi họnghĩ họ đã toàn bộ câu trả lời. Tất cả chúng ta đều biết thật khó để đổ thêmnước vào một cái ly đầy, điều đó cũng khó khi dạy một điều gì mới chonhững người mà đầu óc đã khép kín hay lấp đầy một nội dung khác. Bắt đầuchậm rãi, tôi nói, "Tôi thiết kế trò chơi này với hai vòng vì với tôi, đây là tròchơi của cuộc sống thực. Trong cuộc sống, chúng ta ở một trong hai vòng.Và bài học của trò chơi này là làm thế nào bạn và tôi có thể thoát khỏi vònglẩn quẩn. Mục đích của trò chơi là mở rộng đầu óc của bạn để bạn có khảnăng làm giàu và tự do tài chính...tự do từ vòng lẩn quẩn mà chúng ta đềubiết...tự do từ sự lao động cực nhọc suốt đời vì tiền và sống dưới mức trungbình. Bạn càng chơi trò chơi , bạn càng dạy cho người khác, bạn càng mởrộng đầu óc để biến nó thành sự khả thi...và càng tiến lên tự do tài chínhthực sự trong đầu óc bạn, cả về sức chứa lẫn nội dung. Nếu đầu óc của bạnkhông mở ra, bạn sẽ là một trong số 99 người dành cả đời cho vòng lẩnquẩn." "Ngay cả khi tôi làm ra thật nhiều tiền?" anh ta hỏi. "Câu hỏi hay.Câu hỏi hay nhất mà tôi đã được hỏi. Câu trả lời là tiền không thể giúp bạnthoát khỏi vòng lẩn quẩn và chỉ tiền thôi không cho phép bạn vào vòngnhanh. Đó là lý do vì sao người cha giàu của tôi thường nói: "Tiền khônglàm con giàu". "Vì sao?" anh ta hỏi với một cái nhìn khó hiểu. "Không phảicó nhiều tiền là tiến vào vòng nhanh được sao?" "Một câu hỏi hay khác...vàcâu trả lời là không?". Tôi nói và yên tâm trí óc anh đã mở rộng cho những ýtưởng mới hơn là giả vờ biết toàn bộ câu trả lời. "Cần nhiều thứ hơn là tiềnđể thoát khỏi vòng lẩn quẩn và còn nhiều thứ hơn để tiến vào vòng nhanh"."Tôi không hiểu. Phải cần thứ gì nếu có hơn cả tiền. Tôi có hiếu vì sao cầnnhiều thứ hơn tiền để thoát khỏi vòng lần quẩn nhưng tôi không hiều vì saocần nhiều thứ hơn tiền để đầu tư vào vòng nhanh". Tôi thu thập các suy nghĩtrước khi trả lời cho anh ta. " Anh có nhớ các quảng cáo trong các tờ báo TheWall Street Journal và các ấn phẩm tài chính là có một bức tănh một ngườiăn mặc chỉnh tề thuộc tầng lớp dư dả mang một tấm biển đứng ở góc đườngghi: "Tôi có tiền để đầu tư" không? "Vâng, tôi đã thấy quảng cáo đó. Tôikhông thực sự hiểu được." Anh nói. "Trong thời kỳ sung túc giữa năm 1995và 1999. Có rất nhiều cá nhân làm ra rất nhiều tiền ở thị trường chứng khoánhay từ công việc và họ đang tìm kiếm các vụ đầu tư của người giàu, nhữngvụ đầu tư tìm thấy thấy ở vòng nhanh. Vấn đề là ngay cả khi họ có tiền, họvẫn không được phép đi vào các vụ đầu tư ở vòng nhanh. Giả sử có nhữngvụ nhỏ nhoi và quanh co ở vòng nhanh cho phép họ đầu tư vào, nhưngnhững giao dịch tốt nhất đóng lại với hầu hết mọi người...ngay cả khi họ cótiền". "Ngay cả khi họ có tiền? Tại sao , tôi không hiểu" anh ta hỏi "Vì tiềnkhông được đếm ở vòng nhanh. Trong đầu tư thực tế, tiền chỉ được đếm vớinhững ai còn mắc kẹt vòng lẩn quẩn." "Tại sao không tính đến tiền? " anhhỏi "Vì những người ở vòng nhanh đã có nhiều tiền rồi. Đó là vì sao tiềnkhông được tính đến nữa. Đển đi vào những vụ đầu tư tốt hơn ở vòng nhanh,những gì được đếm là những gì bạn biết và những người bạn quen." "Đó lànhững gì bạn đem vào bàn và đếm chứ không phải tiền", anh nói nhỏ. "Anhnói chính xác. Những điều đó không khác nhau giữa người giàu, ngườinghèo và trung lưu. Mà là trái ngược nhau. Một bên nghĩ rằng tiền là quantrọng và khi bạn giàu rồi, bạn sẽ thấy tiền không còn quan trọng nữa". Tôidành ít phút để chỉ cho anh thấy những cấp bậc khác nhau của những chiếnlược rút lui. Tôi đã giải thích cho anh ta rằng nhiều người có thể để đạt lênnhóm dư dả, có thu nhập từ $100,000 đến 1 triệu. Nếu họ đạt được như vậybằng cách làm việc chăm chỉ, tiết kiệm, sông tằn tiện, họ có thể không đượcphép đầu tư vào những vụ đầu tư của người giàu và cực giàu. Nhiều ngườikhông được phép đầu tư đơn giản vì họ có tiền nhưng không có giáo dục vàkinh nghiệm cho những vụ đầu tư ở vòng nhanh. Họ có tiền nhưng khôngmang theo thứ gì khác đến bàn họp." "Vì vậy đó là lý do vì sao những quảngcáo với những người dư dả cầm tấm bảng 'Tôi có tiền để đầu tư'" người đànông trẻ có đầu óc vừa được mở rộng nói. "Họ có tiền nhưng không ai cầntiền của họ vì họ không được chuẩn bị cho vòng nhanh". "Chính xác", tôinói. "Và đó là lý do người cha giàu nói "Có nhiều thứ cho con khi con giàu,chứ không phải có nhiều tiền." "Thế thì tôi nên làm gì?" anh ta hỏi "Vâng,điều đầu tiên anh nên làm là trở lại chơi trò Cashflow 101 một chục lần.Chơi cho đến khi nào anh thoát khỏi vòng lẩn quẩn trong vòng một tiếng, bấtchấp nghề nghiệp của anh là gì, lương bao nhiêu, cao hay thấp, tình trạng củathị trường lên hay xuống khi anh chơi trò này. Sau đó hãy nhìn vào từ ngữcủa vòng nhanh và tra định nghĩa của những từ đó. Sau khi học định nghĩa,anh bắt đầu tìm kiếm các nhà đầu tư đang đầu tư ở vòng nhanh. Dành thờigian với họ. Lắng nghe lời nói của họ và bắt đầu hiểu đối với họ điều gì quantrọng...hơn tiền bạc. Anh càng hiểu lời nói của họ anh cang có khả nănggiao tiếp với họ và bắt đầu nhìn thấy thế giới của họ... thế giới của vòngnhanh". Tôi nói "Đó là những gì anh đã làm à?" anh ta hỏi "Không đó, đó lànhững gì tôi đang làm. Đó là những gì tôi làm hằng ngày của cuộc đời tôi.Như tôi đã nói: "Trò chơi này là cuộc sống thực tế. Bạn đang ở trong vònglẩn quẩn hay vòng nhanh". Tôi nói "Vì vậy làm thế nào mà anh thoát khỏivòng chuột?"anh hỏi. "Tôi biết anh bắt đầu từ con số không". "Tôi đã có mộtkế hoạch. Tôi có một kế hoạch làm thế nào để thoát khỏi vòng lẩn quẩn. Sựkhác biệt lớn là kế hoạch của tôi là một kế hoạch giàu ngày từ khi bắt đầu.Đó là kế hoạch cho phép tôi kiếm thật nhiều tiền, nhưng quan trọng hơn làgặt hái được những từ ngữ, sự giáo dục và kinh nghiệm cần thiết cho vòngnhanh. Vì vậy đầu tư một ít thời gian bằng cách chọn chiến lược rút lui trướctiên và sau đó bắt đầu sáng tạo và thiết kế kế hoạch của chính bạn...một kếhoạch có kèm theo giáo dục, kinh nghiệm và tự vựng cần thiết cho vòngnhanh". Người đàn ông trẻ gật đầu. Đầu óc anh bây giờ đã mở ra. "Vì vậynhiều người nghỉ hưu nhưng họ vẫn ở trong vòng lẩn quẩn." "Hầu hết là nhưthế. Cuộc sống của họ đi theo kế hoạch. Họ lên chuyến tàu chậm và ở trên đósuốt đời. Tôi không muốn lên chiếc tàu chậm vì vậy tôi tìm kiếm một kếhoạch tốt hơn...một kế hoạch làm việc cho tôi. Tôi hy vọng anh cũng tìmmột kế hoạch tốt hơn". Người đàn ông gật đầu và nói nhỏ "Tôi sẽ làm"Tóm tắt về sức mạnh đòn bẩy của kế hoạchTheo ý kiến của tôi, Lý do nhiều người làm việc cực nhọc cả đời mà vẫn kếtthúc nghèo khổ hay mắc kẹt vào vòng lẩn quẩn vì họ đã sống cuộc sống củahọ theo mọt kế hoạch chậm. Một bước quan trọng để về hưu sớm và giàu làngồi xuống im lặng và hỏi bản thân mình: "Tôi đang đi theo kế hoạch gì vàcủa ai?" Những kế hoạch khác bà có thể tự hỏi mình là:1. Chiến lược rút lui của tôi là gì?2. Từ ngữ và ý tưởng của tôi nhanh cỡ nào?3. Tôi đang ở trên vòng nào và trong tương lai tôi sẽ vào vòng nào? 4. Tôiđang làm việc cho loại thu nhập nào và đó có phải là loại thu nhập tôi mongmuốn trong tương lai hay không?5. Cái giá lâu dài của sự an toàn là gì?Robert Kiyosaki và Sharon LechterCha giàu cha nghèoDịch giả: Thiên KimChương 11Sức mạnh đòn bẩy của sự trung thựcTừ 1985 đến 1989, Kim và tôi đã không có thu nhập lợi tức và thu nhập thụđộng. Chúng tôi làm việc cần cù để xây dựng công ty vì vậy chúng tôi đã cóthể có nhiều thu nhập kiếm được với sức mạnh đòn bẩy. Toàn bộ số tiền dưchúng tôi kiếm được trở lại vào việc xây dựng công ty. Chúng tôi đã biết loạithu nhập chúng tôi muốn, chúng tôi biết định nghĩa của loại thu nhập chúngtôi cần, chúng tôi biết phải chuyển thu nhập kiếm được sang thu nhập lợi tứcvà thu nhập thụ động, nhưng chúng tôi chẳng có gì đưa ra khi nói về hai loạithu nhập này. Nhiều năm qua, tôi nghe người cha giàu nói: "Giây phút conlàm ra được thu nhập thụ động và thu nhập lợi tức, cuộc đời con sẽ thay đổi.Lời nói sẽ trở thành hiện thực". Cả hai người cha của tôi đều là những ngườikhắc khe về định nghĩa của từ ngữ. Sự khác nhau là, họ không tập trung vàonhững từ ngữ như nhau. Một người bắt tôi tra những từ ngữ của trường lớpcòn một người bắt tôi tra những từ thuộc về tiền bạc, công ty, đầu tư. Nhiềuđêm tôi ngồi với cuốn từ điển, tìm những ý nghĩa khác nhau của những từngữ khác nhau cho hai người cha. Tôi gặp nhiều người tự gọi họ là nhà đầutư. Khi tôi hỏi họ có bao nhiêu thu nhập và thu nhập lợi tức, nhiều người thúthật là họ không có nhiều, vậy mà họ tự khai là nhà đầu tư. Cả hai người chađều nói: "Con chỉ tốt như lời nói của con thôi. Những người không giữ đượclời nói thì không tốt gì mấy ". Một trong những lý do một ít người về hưusớm và giàu vì họ không trung thực với lời nói của họ. Họ dùng những từ màvới họ không có thật.Nhiều hơn cả định nghĩaNhững ai đã đọc Rich dad poor dad, bạn có thể nhớ lại sự khác nhau vềnghĩa của hai người cha về hai từ tài sản và tiêu sản. Người cha nghèo chorằng ông đã biết định nghĩa của cả hai từ, vì vậy ông không bao giờ tra cứuchúng. Ngay cả khi ông tra cứu chúng cũng chưa thể giải thích thấu đáođược, đơn giản vì định nghĩa được tìm thấy trong các cuốn từ điển hàn lâmđã thất bại trong việc giải thích sự khác nhau. Tôi ghét tra định nghĩa của từngữ, nhưng tôi vẫn tra cứu những từ tôi không thực sự hiểu. Tại sao tôi tracứu chúng? Tôi tra chúng vì , theo quan điểm của tôi, từ ngữ là công cụquyền lực nhất của loài người. Như người cha giàu nói: " Lời nói là công cụcủa bộ óc. Lời nói cho phép bộ não nhìn những gì mắt không thể thấy." Ôngcũng nói: " Một người dùn những từ ngữ nghèo sẽ có những ý tưởng nghèo,và kết quả là một cuộc đời nghèo." Dành một chút suy nghĩ về sự khác biệtto lớn của tôi và những người khác bằng cách biết sự khác nhau giữa thunhập kiếm được, lợi tức và thụ động. Chúng ta những từ ngữ đơn giản,nhưng nếu biết sự khác nhau có thể tạo ra một sự khác biệt lớn trong cuộcđời bạn. Nếu bạn muốn thay đổi tương lai tài chính của bạn, một trongnhững bước quan trọng nhất và không mất tiền mà bạn có thể có được là biếtđịnh nghĩa của những từ ngữ bạn đang dùng một cách nghiêm chỉnh. TrênTV, một vài chuyên mục đầu tư thường nói đến các từ như: tỷ lệ P/E, kếhoạch tái đầu tư, tư bản hoá thị trường...và những thuật ngữ đầu tư khác.Những căn nhà đầu tư yêu cầu bạn phải suy nghĩ, biết được những đinhnghĩa rất quan trọng để trở thành một nhà đầu tư tốt. Nhưng có nhiều thứhơn những khái niệm cơ bản và những định nghĩa quan trọng mà bạn cầnphải biết để về hưu sớm và giàu. Một vài cái hơn đó, những nguyên tắc cơbản và những từ ngữ quan trong để hiểu là tỷ lệ hiện tại, tỷ lệ nhanh, tỷ lệtạm thời, cũng như tài sản và tiêu sản, và sự khác nhau giữa thu nhập kiếmđược, lợi tức và thụ độngKhai thác sức mạnh của từ ngữTại sao những từ sau đây quan trọng hơn? Câu trả lời là, vì những từ như tỷlệ P/E, kế hoạch tái đầu tư, tư bản hoá thị trường thật sự chẳng có quan hệ gìvới bạn...đặc biệt khi bạn bắt đầu một doanh nghiệp hay đầu tư. Nếu bạnhiểu làm thế nào các tỷ lệ áp dụng cho cá nhân bạn, và nếu bạn áp dụngnhững từ ngữ này cho cuộc đời bạn, thì lời nói sẽ trở thành một phần củacuộc sống...lời nói trở thành sự thật...Và khi điều đó xảy ra, bạn đã khaithác sức mạnh của từ ngữ. Tỷ lệ P/E áp dụng rộng rãi cho các công tythương mại cổ phần, như IBM và Microsoft. Một tỷ lệ P/E không áp dụngcho cá nhân bạn trừ khi bạn quyết định bán và tôi tin rằng chế độ chiếm hữunô lệ bị huỷ hại ở lúc này. Đối với những ai chưa hiểu tỷ pệ P/E là gì, thì nhớcho: chỉ số P/E nhanh chóng định giá mức mắc rẻ của một chứng khoán. Nóchỉ đơn giản là: một người đi chợ hỏi bao nhiêu một ký thịt heo. Có một sựkhác nhau giữa một ký thịt heo bán với giá $2.99 và một ký bán với giá$1.99...và một người đi chợ khôn ngoan nào cũng biết rằng giá thịt rẻ khôngnhất thiết có nghĩa đó là một vụ giao dịch tốt. Điều tương tự cũng đúng vớitỷ lệ P/E cao hay thấp. Một tỷ lệ P/E chỉ đơn giản đo lường giá trị tương đốicủa một cổ phiếu cũng như so sánh tiềm năng của nó. Ví dụ, nếu cổ phiếu trảmỗi $2 cho một cổ phiếu (cổ tức là $2) và một cổ phiếu giá $20, tỷ lẹ P/Ecủa cổ phiếu là 10...nghĩa là bạn mất 10 năm để lấy lại $20 nếu mọi chuyệncứ giữ nguyên. Nhưng một cổ phiếu có tỷ lệ P/E cao hay thấp không cónghĩa đó là một vụ mua bán tốt hay xấu, cũng như giá tiền mỗi ký không nóicho bạn biết là thịt heo đó nên mua hay không. Có những nhân tố khác bạncần phải kiểm tra trước khi mua thịt heo rẻ. Trong suốt thời kỳ dot-com,nhiều cổ phiếu có chỉ số Ps cao và không có Es...đã làm cho đầu tư vào dotcom thật lố bịch, nếu bạn đi theo tỷ lệ Price- Earnings. Khi thị trường sụp đổ,có rất nhiều người ước họ có thể mua thật nhiều thịt heo rể và cất vào tủlạnh, thay vì mua cổ phiếu với Ps cao và không có Es. Ngày nay, ngay cả khithịt heo đông lạnh có nhiều giá trị hơn cổ phiếu của các công ty dot-com.Những kẻ đáng cười thật sự là những người tin rằng bạn có thể đầu tư vàolời hứa về tương lai mà không có chút thực tế nào hôm nay. Nhiều người xúctiến dot-com trẻ có một sức chứa tốt nhưng đã thất bại về nội dung...đó làgiáo dục và kinh nghiệm về kinh doanh và đầu tư. Có những tỷ lệ quan tronghơn, cơ bản và chủ yếu hơn để tìm hiểu...và nếu bạn hiểu và sử dụng chúng,cơ hội của bạn để làm giàu hơn và thành công tài chính sẽ cải thiện. Một tỷlệ hữu dụng là tỷ lệ nợ-quỹ. Tại sao nó quan trọng hơn? Vì mỗi người trongchúng ta đều có thể dùng tỷ lệ này...và chúng ta nên dùng tỷ lệ này trongmỗi tháng. Ví dụ, nếu bạn có nợ dài hạn và ngắn hạn, chẳng hạn $100,000 vàbạn có tiền trong quỹ là $20,000, thì tỷ lệ nợ-quỹ sẽ như thế này: $100,000 /$20,000 Vì thế trong trường hợp này, tỷ lệ nợ-quỹ của bạn là 5. Câu hỏi là,nó có nghĩa là gì? Vâng, thực sự là nó là con số nhỏ, nhưng nếu tháng sau tỷlệ đó là 10, điều đó có thể nói cho bạn biết bạn có thể không còn quản lýcuộc đời của bạn nữa. Một tỷ lệ nợ-quỹ là 10 có thể mang ý nghĩa là món nợcủa bạn đã tăng lên $200,000 và tiền quỹ của bạn là $10,000. Trong trườnghợp đó, những con số có ý nghĩa hơn vì chúng là những con số có liên quanđến cuộc đời của bạn. Như người cha giàu nói: "Hãy lo chuyện kinh doanhcủa mình". Và biết những tỷ lệ đơn giản là những công cụ thông minh để tựdạy bảo bản thân mình suy nghĩ cũng như quản lý chuyện kinh doanh củamình...của cuộc đời bạn.Những tỷ lệ áp dụng cho cuộc đời bạnCũng như tỷ lệ P/E phản ảnh sự tự tin của một công ty đầu tư về sự quản lýcủa một công ty cổ phần, bạn là một giám đốc của cuộc đời bạn cần phải cónhững tỷ lệ áp dụng cho chính bạn. Sau đây là những tỷ lệ bạn có thể cầnphải đi theo, nếu bạn muốn trở thành một người quản lý tốt cuộc sống tàichính của bạn. Một trong những tỷ lệ người cha giàu muốn tôi phải xem vàtheo dõi là tỷ lệ giàu có. Tỷ lệ giàu có đó là: Thu nhập thụ động + thu nhậplợi tức thụ động và thu nhập lợi tức có bằng hay vượt quá tổng số chi phí haykhông.Điều này có nghĩa bạn có thể xin thôi việc (nguồn thu nhập kiếm được củabạn) và xây dựng lối sống của bạn. Một khi thu nhập thụ động và lợi tứcvượt quá chi phí, tỷ lệ này sẽ bằng hoặc lớn hơn 1 và bạn có thể thoát khỏivòng lẩn quẩn. Đây là mục tiêu của trò chơi Cashflow 101, trò chơi mà tôisáng chế ra nhằm dạy bạn làm thế nào tạo ra thu nhập thụ động là thu nhậplợi tức. Một ví dụ là: $600 thụ động + $200 lợi tức =0.2 $4,000 Nếu ngườicha giàu nhìn tỷ lệ này,0.2, hay thu nhập thụ động hay lợi tức bằng 20% chiphí, ông có thể sẽ có một buổi nói chuyện căng thẳng với tôi về làm việcchăm chỉ hơn để tăng hai loại thu nhập đó. Như người cha giàu nói: "Giâyphút con làm ra thu nhập thụ động và lợi tức là một phần cuộc sống của con,cuộc đời con sẽ thay đổi. Những lời nói này là sự thật". Với ông, tôi càngthật sự biết thu nhập thụ động và thu nhập lợi tức là gì, cuộc đời tôi sẽ thayđổi vì thực tại của cuộc sống sẽ thay đổi. Người cha giàu nghĩ rằng tỷ lệ giàucó là một tỷ lệ rất quan trọng để biết tận tường vì nó là một sự chỉ dẫn tuyệtvời làm thế nào bạn quản lý cuộc đời bạn. ÔNg nói: "Hầu hết mọi người vềhưu nghèo đơn giản vì họ không bao giờ biết cuộc đời họ sẽ cảm thấy nhưthế nào khi có thu nhập thụ động và thu nhập lợi tức. Họ có thể hiểu địnhnghĩa, nhưng họ không có sự trung thực để làm cho lời nói là một phần cuộcsống của họ". Trong 5 năm, Kim và tôi đã biết những định nghĩa của từ ngữlà gì, chúng tôi biết chúng tôi cần nó trong cuộc đời...nhưng trong 5 nămchúng tôi không có hai loại thu nhập này. Bất ngờ sau khi thị trường chứngkhoán khủng hoảng năm 1987 và 7 năm trì trệ sau đó, chúng tôi biết cửa sổcơ hội đã mở ra. Đó là thời gian để chúng tôi biến lời nói thành hiện thực.Đó là lúc tỷ lệ giàu có phải lớn hơn 0. Chúng tôi mua tài sản đầu tiên năm1989 và đến năm 1994, chúng tôi đã có hơn $10,000 thu nhập thụ động mộttháng và chi phí của chúng tôi ít hơn $3,000 một tháng. Điều đó cho chúngtôi tỷ lệ giàu có là 3.3. Ngày nay tỷ lệ giàu có của chúng tôi là 12, mặc dùchi phí của chúng tôi tăng nhanh chóng. Đó là sức manh của việc biến từ ngữthành một phần cuộc sống của bạn. Nếu bạn thật sự muốn về hưu sớm vàgiàu, bạn có thể cần biến tỷ lệ giàu có của người cha giàu thành một phầncuộc sống của bạn. Tôi nghĩ bạn sẽ tìm thấy nhiều ý nghĩa hơn là tỷ lệ P/Ecủa IBM hay Microsoft. Nếu bạn xem tỷ lệ đó hàng tháng, tôi nghĩ bạn sẽtìm thấy sự thay đổi của bạn manh hơn khi so sánh với ai đó đang làm việcđể được tăng lương. Tỷ lệ giàu có của người cha giàu có ảnh hưởng lớn vềnhững gì tôi nghĩ là quan trong cho cuộc đời tôi. Khi tôi nhìn lại cuộc đờimình, chính những bài học đơn giản từ người cha giàu đã làm ra nhiều tiềnnhất trong suốt cuộc đời của tôi. Ngày nay, tỷ lệ nợ-quỹ của tôi khoảng 0.7,nghĩa là tôi ngủ ngon mỗi đêm, ngay cả khi tôi có nhiều nợ. Tôi không có ýtránh nợ và không bao giờ lên kế hoạch tránh nợ cả.Điểm chính ở đây, những bài học đơn giản của người cha giàu đã có sự tácđộng mạnh mẽ đến cuộc đời tôi hơn những năm tôi học tính toán, lượnggiác, và hoá học. Lý do những bài học đơn giản của người cha giàu có mộttác động sâu sắc vì những bài học ấy thích hợp với tôi chừng nào tôi cònsống. Tôi chưa bao giờ sử dụng tính toán, lượng giác học hay tỷ lệ P/E đểthúc đẩy tôi ra một quyết định đầu tư. Tôi không dùng chúng vì chúng khônghữu dụng và có rất ít sự liên quan đến thành công tài chính của tôi.Thêm sức mạnh vào cuộc đời bạnCó hai điểm tôi muốn lưu ý trong phần lời nói, hành động và sự trung thực.Một điểm đó là một vài định nghĩa đơn giản và những con số đơn giản có thểthêm vào nhiều sức mạnh cho cuộc đời bạn. Cũng như những người đi chợkhôn ngoan muốn biết giá cả của một ký thịt, mỗi người chúng ta nên để ý tỷlệ nợ-quỹ, tỷ lệ giàu có, và những chỉ số toán học đơn giản khác, mà tôikhông muốn nói thêm ở đây. Điểm thứ hai là có nhiều sự thành công hơn làđơn giản chỉ biết định nghĩa của từ ngữ và dùng những thuật ngữ này để giảvờ như thông minh lắm. Rất nhiều người dùng những từ mà họ không hiểurõ. Nhiều người bán hàng dùng những từ ngữ tài chính mà họ không hiểu,những từ như "tỷ lệ P/E", để cố gắng làm cho họ được xem là thông minhhơn khách hàng. Điểm chính là, nếu bạn muốn về hưu sớm và giàu, sẽ rấtcho bạn khi cải thiện từ vựng tài chính của bạn. Nhưng để cải thiện hoàntoàn từ vựng của bạn, cũng rất quan trọng khi biết nhiều hơn là những địnhnghĩa. Theo tôi, điều quan trọng là biến những lời nói đó thành một phầncuộc đời và thực tại của bạn. Ví dụ, khi tôi nói thu nhập thụ động...tôi nóivới một cảm xúc mạnh mẽ vì nó là một phần của cuộc đời tôi. Thu nhập thụđộng có ý nghĩa nhiều với tôi cũng như từ tăng lương đối với một người làmcông. Lý tôi tôi không thích thú với từ tăng lương vì với tôi thu nhập đókhông có nhiều tương lai. Tôi đã dành nhiều năm học cách chuyển thu nhậpkiếm được thành thu nhập thụ động . Tôi càng danh nhiều thời gian chuyểnthu nhập kiếm được thành thu nhập thụ động, tôi càng thu được nhiều kinhnghiệm cuộc sống. Vấn đề tôi gặp phải với nhiều người cố vấn tài chính, nhưcác nhà môi giới chứng khoán, bất động sản và các nhà hoạch định tài chính,là trong khi họ bán các sản phẩm đầu tư cho bạn, những sản phẩm hy vọngmột ngày nào đó sẽ cho bạn thu nhập thụ động, nhưng chính họ lại làm việccho thu nhập kiếm được. Với tôi, đó là một kiểu không trung thực.Cái mũi nhà cố vấn tài chính của bạn dài cỡ nào?Người cha giàu thích các câu chuyện cổ tích. Một trong những câu chuyệnông thích là Pinochio...một chú búp bê gỗ muốn trở thành một cậu bé thựcsự. Trong câu chuyện, Pinocchio nói dối và càng nói dối, cái mũi gỗ của anhcàng dài ra. Chỉ sau khi anh tìm ra trái tim của anh và bắt đầu nói thực, anhmới trở thành một cậu bé thực sự. Khi người cha giàu kể cho tôi và con ôngcâu chuyện này, ông nói. "Đó là một ví dụ khác về lời nói sẽ trở thành sựthật...hay gỗ." Khi tôi nghĩ về hàng triệu người đang đặt tương lai và sự antoàn tài chính của họ vào thị trường chứng khoán, tôi thật sự lo lắng. Hàngtriệu người lo lắng về tương lai tài chính của họ cũng như số người bị sa thảităng lên và thị trường tiếp tục dao động. Trong bản copy bài báo tôi vừa đọc,có nhiều câu chuyện về những người về hưu mất hết số tiền tiết kiệm về hưucủa họ vào những nhà cố vấn đầu tư hay những người bán bảo hiểm mà họtin tưởng. Bài báo nói rằng những nhà cố vấn và đại lý bảo hiểm bắt đầu báncho những người về hưu những khoảng đầu tư giả mạo, đơn giản vì công tymà họ làm việc đx cắt giảm huê hồng (Thu nhập kiếm được) mà họ đã trảcho các đại lý...vì vậy các đại lý tìm thấy những sản phẩm mới, giả mạo đểbán cho những người tin tưởng họ...những người với hy vọng có thêm thunhập thụ động và lợi tức cho tuổi giờ. Trong những thập kỷ tới sẽ có hàngtriệu người gặp rắc rối tài chính về già đơn giản vì họ nghe những nhàchuyên môn nổi tiếng với những chiếc mũi dài. Những người ấy cứ nói: "Thịtrường chứng khoán luôn luôn tăng, quỹ đầu tư chứng khoán đa dạng tăngtrung bình 12% một năm, hãy đầu tư dài hạn, đa dạng hoá".Sức mạnh của lòng trung thựcTrong khi cả hai người cha không nhấn mạnh sự quan trọng của những từngữ giống nhau, cả hai đều nhấn mạnh sự quan trọng sự trung thực của lờinói. Cả hai người cha đều đồng ý rằng một định nghĩa của sự trung thực làsự tương quan giữa lời nói của một người và hành động của một người. Cảhai nói: "Lắng nghe những gì một người nói, nhưng quan trọng hơn, hãynhìn những gì người đó làm." Nói cách khác, nếu một người nói: "Tôi sẽ đếnđó đón bạn lúc 7 giờ ", và người đó đón bạn lúc 7 giờ, thì lúc đó người đó cósự trung thực là 100%. Lời nói và hành động là một. Nếu một người nói,"Tôi sẽ đến đón bạn lúc 7 giờ", và người đó không bao giờ đến, không gọiđiện, không xin lỗi, thì lúc ấy người ấy có 0% sự trung thực. Hành động vàlời nói của họ không kết hợp nhau. Lời nói của họ không là một. Người charuột của tôi chỉ cho tôi thấy một định nghĩa trong từ điển của từ trung thực làtừ trọn vẹn hay hoàn chỉnh. Ông thường nói: "Con chỉ tốt như lời nói củacon thôi". Ông luôn nhắc nhở con cái về sự quan trọng của việc giữ lời. Ôngnói: 'Cuối cùng, chúng ta là lời nói của chúng ta. Cuối cùng, tất cả những gìchúng ta có là lời nói của chúng ta. Nếu lời nói của con không tốt, thì concũng thế". Đó là lý vì sao ông nói: "Đừng bao giờ hứa nếu con không địnhgiữ". Một ngày kia ở Dallas, hai người thanh niên hỏi tôi họ có thể tham dựkhoá học đầu tư của tôi không. Họ xin vé miễn phí vì họ không có tiền. Khihọ cố gắng làm cho tôi tin tưởng, Kim và tôi đồng ý cho họ hai vé. Họ khôngbao giờ phát biểu và tôi nhận ra vì sao họ có vấn đề về tiền bạc, mặc dù cảhai có công việc rất tốt.Một kế hoạch trung thựcMột điều đơn giản hơn, nhưng là một phần quan trọng trong kế hoạch của tôiđể có một cuộc đời giàu có là chắc chắn có sự trung thực trong lời nói của tôivà tôn trọng sức mạnh lời nói bằng cách kết hợp lời nói và hạnh động. Trongnhiều năm, người cha giàu dạy tôi biết giữ lời trong những thoả thuận nhỏ.Ông nói: "Nếu con giữ được những thoả thuận nhỏ, con sẽ giữ được nhữngthoả thuận lớn. Một người không thể giữ những thoản thuận nhỏ sẽ khôngbao giờ biến giấc mơ lớn thành hiện thực". Tôi mang ý tưởng này ngày nayvì có những người có những kế hoạch lớn nhưng những kế hoạch ấy khôngbao giờ thành sự thật. Lý do là, Nhiều người có kế hoạch lớn nhưng thất bạitrong việc giữ được thoả thuận nhỏ. Như người cha giàu nói: "Những ngườikhông giữ những thoả thuận nhỏ là những người không thể tin tưởng. Nếucon không thể được tin tưởng với những thoản thuận nhỏ, mọi người sẽkhông giúp con biến giấc mơ con thành hiện thực. Nếu con không thể giữlời, moi người sẽ thất bại trong việc tin tưởng con và có rất ít nìêm tin trongcon và lời nói của con". Tôi đã xem sự khôn ngoan về lời khuyên của haingười cha về sức mạnh của lời nói không kiềm chế. Tôi đã thấy nhiều ngườibiểu hiện hành vi bản chất của họ khi áp lực đè nặng. Tôi có một ngườikhông đúng hẹn với tôi và sau đó hỏi tôi vì sao không muốn kinh doanhcùng anh. Anh cũng sai hẹn với người khác như các cộng sự, công nhân, vànhân viên ngân hàng, và thường xuyện lường gạt họ. Mặc dù anh ta thànhcông, nhưng anh luôn tìm kiếm những người cộng sự mới để làm ăn với anh.Thay vì xây dựng mối quan hệ của mình, anh đã phá huỷ nó và bắt đầu lạivới những người hoàn toàn mới. Anh không gặp vấn đề gì khi tìm kiếmnhững người bạn mới nhưng cái mũi của anh cứ dài ra và không thể che dấuđược nữa. Một người bạn khác của tôi là một người nói dối hàng ngày. Thayvì nói lên sự thật, cô ấy cứ dối trá và nghĩ cô ấy sẽ che dấu được. Khi bị đốidiện, cô ấy nói: "Đó không phải lỗi của tôi. Tôi không thể giúp được. Bêncạnh đó, tôi đã không nói dối. Anh không nghe những gì tôi nói". Nhưngngười cha giàu nói: "Những người không giữ những thoả thuận nhỏ là nhữngngười không thể tin tưởng. Nếu con không thể được tin tưởng với nhữngthoản thuận nhỏ, mọi người sẽ không giúp con biến giấc mơ con thành hiệnthực". Vì vậy tôi xin truyền lại cho các bạn sự khôn ngoan của hai người chacâu nói của hai người cha: "Bảo đảm lời nói và hành động của con là một".Trong phần từ ngữ nhanh và từ ngữ chậm, tôi khuyên bạn rằng một phần kếhoạch của bạn là phải hiểu tường tận những từ ngữ một cách cảm xúc, tựnhiên. Cuộc đời con sẽ mãi mãi thay đổi một khi con học cách mua cổ phiếudạng bán sỉ chứ không bán lẻ. Khi con biết con có thể giàu như thế nào khimua sỉ , con sẽ không bao giờ mua lẻ nữa". Ông cũng nói: "Cuộc đời con sẽmãi thay đổi một khi con hiểu sự khác nhau giữa tiết kiệm tiền và làm ratiền". Và " Cuộc đời con sẽ mãi thay đổi một khi con hiểu vì sao tốt hơn khicó sự sụt giá chứ không phải hy vọng và cầu nguyện sự tăng giá". Ông nói:"Nếu con cống hiến cuộc đời để biến lời nói thành một phần cuộc đời con,cuộc đời con sẽ khác nhiều với một ai đó chỉ biết định nghĩa của từ ngữ bằngtrí óc". Một phần ý nghĩa của kế hoạch của tôi là bảo đảm những từ ngữ mớivà nhanh mà tôi đã học hay quan tâm thành một phần của cuộc đời tôi. Theoquan điểm của người cha giàu, tôi sẽ không trung thực nếu tôi đơn giản nóira những từ ngữ tài chính để nghe có vẻ thông minh, hay để gây ấn tượng vớimọi người, và không thật sự dùng chúng trong đời. Vì vậy bài học tôi truyềnlại cho bạn từ cả hai người cha giàu và nghèo là khi lên kế hoạch của bạn,hãy làm nó thành một phần kế hoạch sử dụng và hiểu sức mạnh những từngữ mới nhanh hơn mà bạn mong muốn trong đời bạn. Đừng chỉ hiểu địnhnghĩa thôi, hay tệ hơn, không biết định nghĩa và cứ nói suốt các thuật ngữ,hy vọng gây ấn tượng. Biến lời nói thành một phần hiện thực và bạn sẽ khaithác sức mạnh của lời nói. Người cha giàu thường nói: "Có những ngườithuyết giáo và có những thầy giáo. Người thuyết giáo là những người nóicho bạn những gì bạn cần làm nhưng họ không làm những gì họ nói với bạn.Thầy giáo là những người nói với mọi người về những gì họ đang làm vànhững gì họ đã làm." Ông cũng nói: "Trong thế giới tiền bạc, kinh doanh vàđầu tư, chúng ta có rất nhiều người thuyết giáo".Tóm tắtNếu bạn muốn về hưu sớm và giàu, dành thời gian để trau dồi từ vựng tàichính và có sự trung thực để đi theo cái nói, hơn là cứ nói thôi. Luôn nhớrằng lời nói là công cụ của bộ não và có những lời nói nhanh và lời nói chậmđể đi đến giàu có.Từ ngữ phá hoại nhất trong các từ ngữNgười cha giàu thường nói: "Từ ngữ huỷ hoại nhất trong các từ ngữ là từngày mai". Ông nói: "Người nghèo, người không thành công, không hạnhphúc, không khỏe manh là những người dùng từ ngày mai nhiều nhất. Nhữngngười này thường nói, "Tôi sẽ bắt đầu ngày mai", hay "Tôi sẽ bắt đầu kiêngăn và tập thể dục ngày mai"...Người cha giàu nói từ ngày mai là từ huỷ hoạicuộc đời hơn bất kỳ một từ nào. Ông nói: "Một vấn đề của từ ngày mai là takhông bao giờ thấy ngày mai. Ngày mai không tồn tại. Ngày mai chỉ tồn tạitrong trí óc những kẻ mơ mộng và thất bại. Những người trì hoãn đến ngàymai sẽ thấy tội lỗi và nhữn thói quen xấu cuối cùng sẽ bám theo họ. Takhông bao giờ thấy ngày mai. Tất cả những gì ta có là hôm nay. Hôm nay làtừ củat người chiến thắng và ngày mai là từ của người thất bại". Trongnhững chương và bài học tiếp theo, bạn sẽ học cách là những điều đơn giảnngày nay...những điều đơn giản có thể cải tiến đáng kể ngày mai của bạn