Một số Châm-ngôn, Ngạn-ngữ thông dụng trong tiếng Anh có nguồn gốc từ Kinh Thánh.

A

A1. ALL things to ALL men:

Nguồn gốc: I Côrinhtô (Corinthians) 9:22. Theo bản KT NKJV: "to the weak I became

as weak, that I might win the weak. I have become all things to all men, that I might by all

means save some." Dịch là "Đối với người yếu đuối tôi trở nên yếu đuối để cứu những người

yếu đuối. Tôi đã trở nên như mọi người để có thể cứu một số người bằng mọi cách." (BPT);

"tôi đã trở nên mọi cách cho mọi người..." (BTT); "tôi hòa mình với mọi người ..." (BDY).

Câu này do Thánh Phao-lô muốn hòa mình với người khác, tìm mẫu số chung tương

đồng với người, để tìm dịp giới thiệu Đấng Christ cho họ. Ông William Barclay, trong GNKT

viết rằng: "Chúng ta chẳng bao giờ có thể làm chứng đạo hay kết bạn với bất cứ ai, trừ phi chúng

ta biết nói cùng một thứ ngôn ngữ, suy tư cùng tư tưởng với kẻ khác. Có người bảo dạy học, làm

thầy thuốc và làm mục sư là 'ba nghề làm thầy thiên hạ'. Bao lâu chúng ta còn thái độ trịch

thượng và không cố gắng tìm hiểu, tìm một điểm để tiếp cận người khác, chúng ta sẽ chẳng làm

gì được với họ cả."

Câu này tương đương câu: "When in Rome, do as Romans do," "ở bầu thì tròn, ở ống thì

dài," "nhập gia tùy tục, nhập giang tùy khúc" (入家隨俗. 入江隨曲 )...

Ngày nay, ở đôi lúc, câu "all things to all men" bị xử dụng lệch lạc đi, khi chỉ những

người "theo gió phất cờ," "hoạt đầu chính trị" (滑 頭 政治 ) ...

A2. ALL things work together for good:

Nguồn gốc: Rôma (Romans) 8:28, theo bản KJV: "And we know that all things work

together for good to them that love God, to them who are the called according to his purpose."

Dịch là: "Chúng ta biết trong mọi việc, Thượng Đế đều làm lợi ích cho những người yêu mến

Ngài, là những người Ngài đã gọi, theo mục đích của Ngài" (BPT); hoặc "Chúng ta biết mọi

việc đều hợp lại làm ích cho người yêu mến Chúa, tức là những người được lựa chọn theo ý định

của Ngài" (BDY).

Mọi sự đã hiệp lại

Làm ích cho những người

Vâng theo sự kêu gọi

Yêu mến Đức Chúa Trời.

Câu nói này an ủi nhiều người khi gặp nghịch cảnh, tức là những hoàn cảnh không thuận

lợi vì Đức Chúa Trời sẽ biến đổi tai họa ra phước hạnh cho những người yêu kính Chúa.

A3. It is not good for the man to be ALONE:

Nguồn gốc: Sáng Thế (Genesis) 2:18, (Sau khi tạo dựng Adam) Đức Chúa Trời lại nói:

"Con người ở một mình không tốt! Ta sẽ dựng nên cho người một kẻ giúp đỡ thích hợp."

(BDM).

A4. Never let the sun go down on your ANGER:

Nguồn gốc: Êphêsô (Ephesians) 4:26, Phao-lô khuyên trong câu này: Khi đang nóng

giận chớ nên phạm tội, và hãy nguôi giận trước khi mặt trời lặn (BPT). Xem thêm W15.

Chớ phạm tội khi anh em nổi nóng,

Cơn giận nên nguôi khi bóng chiều tà.

Làm người, không ai là không có những lúc nổi giận, nhưng làm sao mà không để mình

thốt ra những lời không đẹp, hoặc làm những việc không hay, để khỏi có những hối tiếc về sau.

Để cơn giận kéo dài, sôi sục trong lòng chỉ làm hại mình: tim sẽ đập nhanh, huyết áp sẽ tăng

vọt, trí óc mất sáng suốt và sẽ mất ngủ nếu vẫn còn nuôi cơn giận sau khi mặt trời lặn. Trong

chữ Nho, NỘ (怒) là giận, theo chiết tự "nộ" gồm chữ nô (奴) là nô lệ và chữ tâm (心) là lòng.

Người xưa có lẽ cho rằng ai không kiềm hãm được cơn giận, là trái tim mình đang trong tình

trạng nô lệ. Trong tiếng Anh, cơn giận (Anger) và nguy hiểm (Danger) liền nhau một vần, và chỉ

cách nhau một mẫu tự D, tức là chỉ cách nhau trong gang tấc. Các nhà tù nhan nhản những

người bình thường như chúng ta, vì không kềm được cơn giận trong phút chốc mà họ can tội sát

nhân. Những người này sống trong ân hận suốt đời.

Tục ngữ Việt Nam: "no quá mất ngon, giận quá mất khôn" "vui đừng hứa, giận đừng

nói." Ca dao có câu: "Cơm ăn mỗi bữa một lưng, Hơi đâu mà giận người dưng thêm phiền."

Để có sự bình an trong tâm hồn, chúng ta hãy dập tắt cơn giận càng sớm càng tốt!

A5. APPLES of Gold

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 25:11 "A word aptly spoken is like apples of gold

in settings of silver" (NIV).

Châm Ngôn 25:11: "lời bàn đúng lúc, chẳng khác gì trái táo vàng trên đĩa bạc" (BDY);

"Không gì quý bằng lời bàn đúng lúc, như quả táo vàng trên đĩa bạc mời dâng" (TCTK).

Lời nói hợp lý, hợp tình,

Khác nào mâm bạc, táo vàng đi đôi.

Ngạn ngữ của người Lebanon có câu: "Nói là bạc, im lặng là vàng" (If speech is silver,

silence is gold) nhưng lời nói đúng lúc, đúng chỗ, đúng người làm họ lên tinh thần, hay giúp họ

giải quyết được nan đề thì quý hơn vàng. Ca dao Việt Nam:

Lời nói không mất tiền mua,

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.

A6. ASK, and it shall be given you:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 7:7 "Ask and it will be given to you; seek and you will

find; knock and the door will be opened to you" (NIV). Nghĩa là "Hãy xin, Thượng Đế sẽ ban

cho các con. Hãy tìm, các con sẽ gặp. Hãy gõ, cửa sẽ mở ra cho các con" (BPT).

Đây là một trong những lời dạy của Chúa Giê-xu, trích trong phần gọi là "Bài Giảng

Trên Núi" (Sermon on the Mount). Chúa nhấn mạnh rằng Thượng Đế sẵn sàng ban phước cho

ai tìm và xin. Một câu phán khích lệ của Đức Chúa Trời được ghi trong Giêrêmi (Jeremiah) 33:3

"Call to Me, and I will answer you, and show you great and mighty things, which you do not

know" (NKJV):

Con hãy kêu cầu Ta

Ta sẽ tỏ bày ra

Những việc lớn và khó

Con chưa từng biết qua.

Ngày nay, câu nói thường dùng để khuyến khích chúng ta đừng quá nhút nhát, e ngại, mà

hãy mạnh dạn hỏi hoặc nhờ người khác giúp cho mình những nhu cầu chính đáng.

B1. BABEL:

B

Babel có nghĩa là tiếng nói, âm thanh lộn xộn, nghe không hiểu được, có nguồn gốc từ

thành ngữ "Tower of Babel" trong sách Sáng Thế Ký (Genesis) 11:1-4.

Ngày xưa, tại vùng Mesopotamia, có một thành phố tên là Babylon, hay là Babel, con

cháu của ông Noah xây cất một cái tháp thật cao mong ước đến tận thiên đình. Họ làm được vì

họ cùng nói một thứ tiếng nói, nhưng sau đó Đức Chúa Trời đã làm cho họ nói hằng trăm thứ

ngôn ngữ khác nhau, công việc xây cất phải bỏ dở vì họ không còn hiểu nhau nữa. Có người đề

nghị dịch "Tower of Babel" là "Tháp Bá Biện" vì Bá là hằng trăm và Biện là phân biệt. Ngày

nay, Babel dùng để chỉ một tình trạng hỗn độn, nhiều âm thanh lộn xộn và cũng nhắc lại tánh

ngạo mạn của con người. Xem T8.

B2. Out of the mouth of BABES: lời trẻ, miệng trẻ

Nguồn gốc: Thi-Thiên (Psalm) 8:2; Mathiơ (Matthew) 21:16.

Con trẻ thường có đầu óc trong trắng, tâm hồn đơn sơ, mộc mạc. Đức Chúa Trời đặt vào

lương tri con trẻ sự nhận biết Đấng Tạo hoá nên có thể tự nhiên thốt ra lời tán tụng Thượng Đế

"Hosanna".

Ngày nay, "out of the mouth of babes" chỉ lời nói ngây thơ, thành thật, ngộ nghĩnh,

khiến chúng ta mắc tức cười, như câu ca dao VN:

Có vàng, vàng chẳng hay phô,

Có con, con nói trầm trồ mẹ nghe.

B3. BEARING with one another and forgiving one another: chịu đựng nhau và tha thứ

nhau. Xem thêm C3.

Nguồn gốc: Côlôse (Colossians) 3:13 "Nếu một người trong anh em có sự gì phàn nàn

với kẻ khác thì hãy nhường nhịn nhau và tha thứ nhau: như Chúa đã tha thứ anh em thể nào, thì

anh em cũng phải tha thứ thể ấy" (BTT).

Bài thơ của Tường Lưu "Làm gì đừng để Chúa đau" trong Thách Đố Tâm Linh có đoạn:

Anh em cùng một đức tin

Hãy vì danh Chúa, "dằn" mình, "nhịn" nhau

Làm gì, đừng để Chúa... đau

Nữa mai... họp mặt, nói sao... với Ngài!

Tục ngữ VN: Một câu nhịn, chín câu lành.

Ca dao VN có bài :

Làm dâu khó lắm em ơi

Nhịn ăn nhịn mặc nhịn lời mẹ cha

Nhịn cho nên cửa, nên nhà

Nên kèo, nên cột, nên xà đòn vông

Nhịn cho nên vợ nên chồng

Rồi em coi sóc lấy trong cửa nhà.

Sách Mạnh Tử có câu: "Từ nhượng chi tâm, lễ chi đoan dã" 辭 [辞] 讓 [让] 之心 禮 [礼] 之

端也 (lòng biết nhường nhịn là đầu mối lễ).

B4. BEATITUDES: Những mối phước (phúc).

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 5:3-10. Tám mối phước tìm thấy trong đoạn KT Mathiơ

5:3-10 nằm trong Bài Giảng Trên Núi (Sermon on the Mount) do Chúa Giê-xu ban phát.

BEATITUDE có nguồn gốc từ chữ Latin có nghĩa là Phúc (Blessed). Mỗi mối đều bắt

đầu bằng chữ Blessed (Phúc). Người Việt miền Bắc hay nói là chữ Phúc, còn người miền Nam

gọi là Phước, tránh nói Phúc vì kỵ huý các vua chúa nhà Nguyễn. Tương truyền vào năm 1563,

bà vợ của Nguyễn Hoàng khi mang thai người con trai thứ sáu của Nguyễn Hoàng, nằm mộng

thấy thần nhân cho một tờ giấy hồng điều trên có nhiều chữ Phúc (福 ), lại có một chữ Phúc rất

lớn rơi vào lòng, sau đó sanh ra một trai đặt tên là Nguyễn Phúc Nguyên, sau là Chúa Sãi. Các

con trai, cháu trai về sau của Chúa Nguyễn đều dùng chữ lót là Phúc.

Ai ai cũng tìm phước, lánh họa. Người đời tìm cầu phước về phương diện vật chất, như

người Á Đông cầu xin Ngũ Phúc Lâm Môn (五 福 臨 門 ) là mong 5 thứ phước vào nhà mình,

đó là Phú, Quý, Thọ, Khương, Ninh tức là Giàu, Sang, Sống Lâu, Khỏe Mạnh, Bình An. Kinh

Thi chia ra năm thứ phước là (1) Giàu (phú 富), (2) Yên lành (an ninh 安寧), (3) Thọ 壽 (4) Có

đức tốt (du hảo đức攸好德 ), (5) Vui hết tuổi trời (khảo chung mệnh 考終命).

Chúa Giê-xu đảo lộn tư tưởng thông thường của loài người khi Ngài đưa ra quan niệm

Phúc về phương diện tâm linh.

Xin ghi lại 8 mối phúc này theo BPT: 1Phúc cho những ai đang nghèo khó về tâm linh,

vì nước thiên đàng thuộc về họ. 2Phúc cho những ai đang buồn bã, vì Thượng Đế sẽ an ủi họ.

3Phúc cho những ai khiêm nhường, vì họ sẽ nhận được đất. 4Phúc cho những kẻ lúc nào cũng cố

gắng làm điều phải, vì Thượng Đế sẽ thỏa mãn họ. 5Phúc cho những ai tỏ lòng thương xót đối

với kẻ khác, vì Thượng Đế cũng sẽ tỏ lòng thương xót đối với họ. 6Phúc cho những ai có tư

tưởng trong sạch, vì sẽ được ở với Thượng Đế. 7Phúc cho những ai mang lại hòa bình, vì

Thượng Đế sẽ gọi họ là con cái Ngài. 8Phúc cho những ai bị ngược đãi vì làm điều phải, vì nước

thiên đàng là của họ.

B5. In the BEGINNING: ban đầu, khởi thủy.

Nguồn gốc: Sáng Thế Ký (Genesis) 1:1 "In the beginning, God created the heaven and

the earth" và Giăng (John) 1:1 "In the beginning was the Word, and the Word was with God,

and the Word was God" (KJV). : Sáng Thế Ký 1:1 "Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời

đất." Giăng 1:1 "Ban đầu có Ngôi Lời, Ngôi Lời ở cùng Đức Chúa Trời và Ngôi Lời là Đức

Chúa Trời" (BTT).

Thánh John cố ý dùng lại nhóm chữ "In the beginning" từ sách Sáng Thế Ký để nhấn

mạnh rằng Chúa Giê-xu (Ngôi Lời) chính là Đức Chúa Trời.

B6. BLESS the Lord, O my soul:

Nguồn gốc: Thi-Thiên (Psalm) 103 và ở nhiều nơi khác trong sách Thi-Thiên. Theo

NIV: Praise the Lord, O my soul.

Bless trong trường hợp này, không phải là ban phước, mà là ca ngợi, ngợi tôn, như trong

tiếng Anh, có nhiều bản dịch là Praise (như NIV).

Bless bắt nguồn từ tiếng Hebrew "bàrakh". Có 5 trường hợp khác nhau của bàrakh:

1Đức Chúa Trời ban phước cho con người, thiên nhiên, quốc gia ... (Gen 1:22, 1:28, 2:3, 24:1,

Psalm 33:12, 1:1-3), 2Con người ca ngợi Đức Chúa Trời (Psalm 103:1-2), 3Con người có thể

chúc phước lẫn nhau (Matt 5:44; 1Peter 3:9),4Người lành thánh chúc phước trên hậu tự của

mình (Gen 9:26-27), 5Con người có thể biệt riêng vật gì ra, chúc phước nó, dùng nó vào việc

thánh (1Côrinhtô 10:16).

B7. Ninth BLESSING: Phước (phúc) thứ chín.

Nguồn gốc: xem chữ Beatitudes ở trên.

Ngoài 8 mối phúc ghi trong Mathiơ (Matthew) 5:3-10, có nhiều nơi trong Kinh Thánh ghi

một vài phước khác như trong Matthew 5:11 cho biết vì danh Chúa mà bị nhục mạ, bách hại là

một điều phước." Hoặc trong John 20:29b "Ai không thấy mà tin là người có phúc thật" (BPT);

Khải Huyền (Revelation) 22:7b "Phúc cho những ai vâng giữ những lời tiên tri trong sách này"

(BPT).

Có một câu không bắt nguồn từ Kinh Thánh được nhiều người xem như phước thứ chín:

Blessed is he who expects nothing, for he shall never be disappointed: (Phúc cho ai không kỳ

vọng vì họ sẽ không thất vọng). Quan niệm vô cầu này phảng phất tư tưởng Lão Trang hơn là tư

tưởng Cơ Đốc.

B8. Blind leading the BLIND: Kẻ mù dắt người mù.

Nguồn gốc: Luca (Luke) 6:39 "Can a blind lead a blind man? Will they not both fall

into a pit?" (NIV) (Kẻ mù có thể dắt người mù được không? Không, vì cả hai sẽ cùng té

xuống hố. BPT)

Chỗ này Chúa Giê-xu muốn nói đến những người Pharisees mù về tâm linh sẽ đưa người

khác đi lạc.

Câu này có ý khuyên chúng ta nên cẩn thận khi chọn người lãnh đạo. Ngay cả "chọn bạn

mà chơi," chúng ta cũng cần cẩn thận vì bạn có thể đưa mình vào chỗ tốt hay chỗ xấu.

Thành ngữ Hán Việt có câu: "Manh nhân hạt mã" có nghĩa người mù cỡi ngựa đui. Ý

nói nguy hiểm lắm. Lấy từ 2 câu thơ: Manh nhân kỵ hạt mã, Dạ bán lâm thâm trì 盲 人 騎 瞎

馬 夜 半 臨 深 池 (Người mù cỡi ngựa đui, nửa đêm đi tới ao sâu).

B9. This is my BODY, which is broken for you:

Nguồn gốc: I Côrinhtô (Corinthians) 11:24: "Đây là thân thể ta hi sinh vì các con. Hãy

làm điều này để tưởng nhớ ta" (BPT).

Câu này thường nhắc tới trong Lễ Tiệc Thánh (Communion Service) nhắc đến sự hy sinh

của Chúa Giê-xu để cứu chuộc tội lỗi của nhân loại.

B10. Of making many BOOKS there is no end:

Nguồn gốc: Truyền-Đạo (Ecclesiastes) 12:12 do vua Solomon viết: "Người ta chép

nhiều sách chẳng cùng; còn học quá làm mệt nhọc cho xác thịt" (BTT) "of making many books

there is no end; and much study is a weariness of the flesh" (ASV).

Lời này trong đoạn Truyền Đạo trên khuyên chúng ta không nên ôm đồm quá nhiều trong

việc đọc sách hay việc học. Đọc sách như ăn, không cần biết là đọc được bao nhiêu mà phải

xem tiêu hóa được bao nhiêu. Đọc sách đạo không chỉ nhắm vào việc tăng kiến thức mà còn

phải nhắm vào việc thay đổi được lòng mình, bổ ích cho đời sống tâm linh của mình.

B11. BORN again: tái sinh (sinh lại).

Nguồn gốc: Giăng (John) 3:3 NKJV ghi lời Chúa Giê-xu phán "unless one is born

again, he cannot see the kingdom of God". "Không ai có thể vào nước Trời nếu không sinh lại"

(BPT).

Sự sinh lại (tái sinh) mà Chúa Giê-xu muốn nói tại đây không phải thuộc thể xác mà nói

về tâm linh: làm chết bản ngã tội lỗi mình, tin nhận Chúa là được sinh lại qua quyền phép của

Đức Thánh Linh.

B12. Give us this day our daily BREAD: cho chúng con lương thực hằng ngày.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:11; Luca (Luke) 11:3. Xem L8, B13.

Câu này nằm trong lời cầu nguyện mẫu mà Chúa Giê-xu dạy cho môn đồ, tiếng Anh gọi

là "The Lord's Prayer" có ý tin tưởng là Đức Chúa Trời không những cung cấp cơm gạo cho đời

sống thể xác mà còn ban những sự dạy dỗ cho đời sống tâm linh. Chính Chúa Giê-xu là lương

thực hằng ngày của Cơ-đốc nhân. Xem thêm B13 câu: "I am the bread of life."

B13. I am the BREAD of life: Ta là bánh hằng sống.

Nguồn gốc: Giăng (John) 6:35; 6:48. Lời phán của Chúa Giê-xu trong câu John 6:35: "I

am the bread of life. He who comes to Me shall never hunger, and he who believes in Me shall

never thirst (NKJV)." Theo BDHĐ: "Ta là bánh của sự sống. Ai đến với Ta sẽ không bao giờ

đói, và ai tin Ta sẽ không bao giờ khát nữa."

Cơ-đốc nhân ăn bánh hằng sống mỗi ngày bằng cách đọc Kinh Thánh (Lời Chúa), cầu

nguyện, tĩnh nguyện để tạo mối thông công với Chúa, tìm kiếm ý Chúa cho đời sống của riêng

mình. Xem thêm B14.

B14. Man does not live on BREAD alone:

Nguồn gốc: Phục-Truyền (Deuteronomy) 8:3 và Mathiơ (Matthew) 4:4 "It is written,

Man does not live on bread alone, but on every word that comes from the mouth of God"

(NIV).

Thánh Kinh chép, "Người ta không phải chỉ sống nhờ bánh mà thôi mà còn nhờ vào

những lời phán của Thượng Đế" (BPT).

Đây là lời Chúa Giê-xu nhắc lại lời trong Cựu Ước (Phục Truyền) khi bị ma quỉ cám dỗ.

Ngài đã nhịn ăn 40 ngày đêm nên đói lả. Ma quỉ thách thức rằng nếu Ngài là Con Thượng Đế thì

hãy biến những viên đá thành bánh mà ăn. Chính lời Kinh Thánh, là lời của Thượng Đế, giúp

Ngài thắng được cám dỗ.

Con người không phải chỉ có đời sống vật chất mà còn có đời sống tình cảm, tinh thần,

tâm linh. Lời Chúa có sức mạnh, có quyền năng giúp chúng ta đắc thắng. Hằng ngày, chúng ta

có thể gặp những thách thức, cám dỗ quá lớn mà sức mình không thể thắng được, chúng ta có thể

nhờ vào Lời Chúa tức là lời Kinh Thánh.

B15. Cast your BREAD upon the waters:

Nguồn gốc: Truyền-Đạo (Ecclesiastes) 11:1 "Cast thy bread upon the waters: for thou

shalt find it after many days" (KJV). "Cast your bread upon the waters, for after many days

you will find it again" (NIV). Bản dịch The Living Bible viết: "Give generously, for your gifts

will return to you later." "Hãy liệng bánh ngươi nơi mặt nước, vì khỏi lâu ngày ngươi sẽ tìm

nó lại" (BTT). Hãy gởi bánh con ăn trên mặt nước; Sau nhiều ngày, con sẽ tìm thấy lại.

(BDM).

Vua Solomon khuyên chúng ta nên giúp cho người khác vì sẽ có ngày chúng ta nhận lại

điều tốt đẹp. Đây cũng là một hình thức luật nhân quả.

Tục ngữ VN có câu: "Ở xởi lởi Trời gởi cho, ở co ro Trời lấy lại." Câu Châm Ngôn

11:24 nói lên ý này: "There is one who scatters, yet increase more; and there is one who

withholds more than is right, but it leads to poverty" NKJV. "Rộng rãi cho đi, tiền của sẽ nhiều

lên, Chắt bóp quá, lại càng thêm thiếu thốn" (TCTK).

B16. Am I my BROTHER's keeper?

Nguồn gốc: Sáng Thế Ký (Genesis) 4:9 "Tôi là người giữ em tôi sao?" (BTT) "Con

đâu phải là người trông nom nó" (BDY).

Sau khi Cain vì ganh ghét, giết em trai mình là Abel, Đức Chúa Trời hỏi Cain rằng Abel

ở đâu. Cain đáp: "bộ con là người trông nom nó sao?"

Người ta thường dùng câu "Am I my brother's keeper" để chối bỏ trách nhiệm của mình

về người khác.

C

C1. Render to CAESAR the things that are Caesar's, and to God the things that are

God's:

Nguồn gốc: Mác (Mark) 12:17 KJV.

Các lãnh tụ Do thái muốn tìm cách bắt Chúa Giê-xu, họ phái vài người Pharisees (những

người giữ luật Do thái nghiêm nhặt) và đảng viên đảng Hêrốt (những người theo chính quyền cai

trị La mã) đến gặp để gài bẫy Ngài trong lời nói. Họ đến cùng Ngài và hỏi, "Thưa Thầy, chúng

tôi biết Thầy là người chân thật. Thầy không màng người ta nghĩ gì về mình, vì Thầy không

đánh giá bề ngoài của họ. Thầy luôn luôn dạy sự thật theo đường lối của Thượng Đế. Xin Thầy

vui lòng cho biết: Chúng ta có nên đóng thuế cho Xêxa hay không? Chúng ta nên đóng hay

không đóng?" Biết ý xấu của họ nên Chúa Giê-xu bảo "Sao các ông tìm cách đánh bẫy ta? Đưa

ta xem một đồng tiền." Họ chìa ra cho Ngài xem một đồng tiền. Ngài hỏi, "Hình và danh hiệu

trên đồng tiền này là của ai?" Họ đáp, "Của Xêxa." Chúa Giê-xu bảo họ, "Nếu thế thì cái gì của

Xêxa hãy trả lại cho Xêxa, còn cái gì của Thượng Đế hãy trả lại cho Thượng Đế." Bọn họ

rất kinh ngạc về điều Chúa Giê-xu nói (theo BPT).

Vào thời Chúa Giê-xu tại thế, xứ Do thái bị sự cai trị khắc nghiệt của chính quyền La mã. Dân

Do thái thường chống lại việc thu thuế của chính phủ. Những người đến hỏi về việc đóng thuế để gài bẫy

Chúa Giê-xu. Nếu Chúa trả lời không nên đóng thuế, họ sẽ tố cáo Ngài là làm loạn, chống lại triều đình

và bản án là tử hình. Nếu Chúa trả lời phải đóng thuế là đi ngược lại nguyện vọng của người dân. Đây là

loại câu hỏi rất khó, không thể trả lời một cách đơn giản là Phải hay Không được. Cách trả lời khôn

ngoan của Chúa Giê-xu làm cho bọn người này phải câm miệng (chúng ta thấy một trường hợp tương tự

khi họ đem người đàn bà xấu nết đến cho Chúa xử). Vế thứ hai trong câu đáp của Chúa "cái gì của

Thượng Đế hãy trả lại cho Thượng Đế" ngụ ý nhắc cho họ nhớ lại rằng đời sống tinh thần của con người

là thuộc về Thượng Đế, có nhớ trả lại cho Thượng Đế không? Ngày nay, nhiều người nhắc lại câu "Cái

gì của Xêxa trả lại cho Xêxa", mà không biết đến vế thứ hai.

C2. Kill the fatted CALF:

Nguồn gốc: Luca (Luke) 15. Lấy từ sự tích "đứa con hoang đàng" trong Luke 15. Một

người cha có 2 đứa con trai. Đứa con nhỏ đòi chia gia tài rồi đem phần tài sản này ăn tiêu phung

phí tại nơi xa. Khi tiêu vừa hết tiền thì trận đói kém lại xảy ra, nó phải chăn heo cho người ta để

có thức ăn. Phải làm việc cực nhọc mà ăn không đủ no, nó nghĩ lại hối tiếc những ngày còn ở

nhà cha mà tìm đường trở về. Khi nó về tới nhà, người cha không trách mắng, còn bảo tôi tớ giết

bê mập ăn mừng.

Câu "kill the fatted calf" tương tự như câu "mổ trâu, giết bò, giết heo, làm gà" để khao,

để thết yến tiệc trong bất cứ trường hợp nào.

C3. Turn the other CHEEK: Đưa má bên kia. Xem thêm B3.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 5:38-39. Theo bản NKJV: "You have heard that it was

said, 'An eye for an eye, and a tooth for a tooth' but I tell you not to resist an evil person. But

whoever slaps you on your right cheek, turn the other to him also." BPT dịch lời dạy của Chúa

Giê-xu: "Các con có nghe nói, 'Mắt đền mắt, răng đền răng.' Nhưng ta bảo các con: Đừng

chống trả kẻ ác. Nếu ai tát má bên mặt, đưa luôn má bên trái cho họ." Câu tương tự thấy trong

Luke 6:29 "Ai vả ngươi má bên nầy, hãy đưa luôn má bên kia cho họ; còn nếu ai giựt áo ngoài

của ngươi, thì cũng đừng ngăn họ lấy luôn áo trong" (BTT).

Một câu trong sách Isaiah 50:6 nói tiên tri về Chúa Giê-xu: "I gave My back to those who struck

Me, and My cheeks to those who plucked out the beard; I did not hide My face from shame and spitting."

BDY đã diễn tả câu này: "Tôi đưa lưng cho người ta đánh và đưa má cho người ta tát. Tôi không che mặt

khi bị người ta sỉ vả và khạc nhổ vào mặt."

Đây nói lên một tiêu chuẩn đời sống đạo rất cao của Cơ-đốc giáo: chẳng những không báo thù,

mà còn nhịn nhục, thậm chí yêu kẻ thù mình và cầu nguyện cho họ.

Xin xem câu chuyện nhẫn nhịn bên Tàu: Một danh sĩ đời Đường bên Tàu tên là Lâu Sư Đức làm

đến Tể tướng có người em trai tánh rất háo thắng, thường dạy dỗ, nhắc nhở em nên nhẫn nhịn để tránh tai

họa. Một hôm, người em được bổ làm Thứ sử Đại Châu, đến từ biệt anh. Ông Lâu Sư Đức nói: "Anh em

mình nhận ân sủng quốc gia quá nhiều, vinh hoa cũng quá rồi. Điều này sẽ khiến cho người khác ghen

ghét đố kỵ. Em có cách gì tránh được nguy hiểm không?" Người em khoe: "Bây giờ, nếu có ai nhổ nước

bọt vào mặt em thì em sẽ lau và không phản ứng gì lại họ đâu. Như vậy là tránh được phiền phức." Lâu

Sư Đức lắc đầu nói: "Không được lau. Khi người ta nhổ nước bọt vào mặt em là lúc đó họ đang giận dữ

vô cùng. Nếu em lau khô nước bọt trên mặt đi tức là em tỏ vẻ phản kháng, lau cho sạch cái dơ bẩn đó đi

và càng làm cho họ thêm tức giận, như thế thì như thêm dầu vào lửa. Em không được lau mà phải để nó

tự khô đi, lúc đó họ cũng đã nguôi giận rồi nên không còn nguy hiểm nữa." Từ sự tích trên, người đời

sau có thành ngữ "thóa diện tự can" 唾面自乾 (nước miếng nhổ lên mặt cứ để tự nó khô đi, để diễn tả độ

lượng quảng đại, nhẫn nhịn của một người hiền lành (theo Thông Dụng Thành Ngữ Cố Sự của Vương

An).

C4. Spare the rod and spoil the CHILD: kiêng đòn, con hư.

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 13:24. Châm ngôn: "Ai kiêng roi chính là ghét

con mình, Chăm sửa trị mới là tình thương lớn" (TCTK).

Nhiều thanh thiếu niên hiện nay đang hư hỏng vì được cha mẹ quá nuông chiều. Ca dao,

tục ngữ VN: "Thương con cho roi, cho vọt; Ghét con cho ngọt cho bùi."

Uốn cây từ thuở còn non,

Dạy con từ thuở con còn trẻ thơ. (CD)

Sách Minh Đạo Gia Huấn của Trình Di ghi lại câu cách ngôn: "Nuôi con trai mà không

dạy, chẳng bằng nuôi lừa; nuôi con gái mà không dạy, chẳng bằng nuôi heo" (Dưỡng nam bất

giáo, bất như dưỡng lư; dưỡng nữ bất giáo, bất như dưỡng trư 養男不教不如養驢, 養女不教不

如養豬.)

Đẻ con chẳng dạy, chẳng răn,

Thà rằng nuôi lợn mà ăn lấy lòng. (CD)

Tuy nhiên, cha mẹ không nên vin vào câu "kiêng đòn, con hư" này mà đối xử quá khắc

nghiệt, ngược đãi con cái. Trẻ em dưới 12 tuổi cần một nền giáo dục quân bình giữa tình thương

và kỷ luật.

C5. Train up a CHILD in the way he should go:

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 22:6, "Train up a child in the way he should go, and

when he is old, he will not depart from it" NKJV. Châm Ngôn 22:6 "Hãy dạy trẻ thơ đường

công chính phải đi, Đến già lão vẫn không hề lìa khỏi" TCTK.

Bài thơ Children Learn What They Live của Dorothy Law Nolte (1924 - 2005) nói về

môi trường sống sẽ ảnh hưởng đến trẻ như thế nào:

If children live with criticism, they learn to condemn.

.....

(Quý vị có thể tìm nguyên bài này trên internet).

C6. When I was a CHILD, I spoke as a child:

Nguồn gốc: 1 Côrinhtô (Corinthians) 13:11 "Khi tôi là con trẻ, tôi nói như con trẻ":

Thánh Phao-lô nhấn mạnh rằng khi ông thành niên, ông không làm, không nghĩ tới những điều

trẻ con nữa. Về Đức Chúa Trời, ngày nay chúng ta chỉ biết thật rất ít, chờ đến ngày gặp Chúa,

chúng ta hiểu rõ hơn. Vì cái nhìn, cái hiểu biết của chúng ta rất hạn hẹp, nên tránh phán đoán,

lên án, kết tội người khác.

C7. CHILDREN, obey your parents: Xem Obey (O1).

C8. Let the CHILDREN come to me:

Nguồn gốc: Mác (Mark) 10:14-15. Lời Chúa phán: "Hãy để trẻ con đến với Ta"

Chúa Giê-xu rất yêu trẻ con. Ngài dạy phải có tâm tình như trẻ thơ thì mới thấy được

nước Thiên Đàng: "Có một số người mang các trẻ thơ đến cùng Chúa Giê-xu để Ngài đặt tay lên

chúng nó, nhưng các môn đệ ngăn cấm. Chúa Giê-xu thấy vậy không bằng lòng, mới bảo họ

rằng: 'Hãy để cho các trẻ thơ đến cùng ta, đừng ngăn cấm, vì nước Trời thuộc về những ai có

lòng như chúng nó. Ta bảo thật, các con phải tiếp nhận nước Trời giống như một trẻ thơ, nếu

không các con sẽ không thể vào đó được đâu.' Rồi Ngài bồng chúng nó, đặt tay lên và ban

phước cho chúng" (Mác 10:13-16 BPT.)

Chúng ta thích trẻ thơ vì chúng có tính hồn nhiên, chất phác, đôn hậu, nhu mì và dễ tha

thứ. Vì vậy, Mạnh Tử trong sách Ly Lâu hạ, chương 12 dạy "Bậc đại nhân cũng không nên mất

tấm lòng con đỏ" (Đại nhân giả, bất thất kỳ xích tử chi tâm dã 大人者不失其赤子之心也.).

Lão Tử qua Đạo Đức Kinh chương 28 khuyên người lớn muốn thấy đạo, nên "trở về như trẻ thơ"

(Phục qui ư anh nhi 復 歸 於嬰 兒 ). Trẻ con cũng có tánh vâng phục trọn vẹn và tin cậy trọn

vẹn một cách dễ thương. Nhà truyền giáo George MacDonald (1824-1905) cho rằng một người

lành, một Cơ Đốc nhân đúng nghĩa là người luôn luôn có chỗ để trẻ con đến với mình.

Một lần, các môn đệ hỏi Chúa ai là người lớn nhất trong nước Trời. Chúa bèn chỉ một

đứa trẻ và dạy "Các con phải thay đổi và trở nên giống như trẻ thơ. Nếu không, các con không

thể vào nước Trời được. Người khiêm nhường như trẻ thơ là người lớn nhất trong nước Trời"

(theo Mathiơ 18:1-4). Có lẽ lúc đó, các môn đệ mới biết ý của Chúa Giê-xu. Ngài đến thế gian

không phải xây dựng nước trên thế gian, mà là xây dựng nước Trời. Nước Trời thì trái nghịch

với nước đời. Ai muốn vào nước Trời phải làm chết bản ngã của mình, phải bỏ tánh tự cao, tự

phụ để trở về tánh khiêm nhu, coi người khác trọng hơn mình. Bác sĩ Luca ghi lại lời Chúa Giê-

xu: "Người hèn mọn nhất trong các con là người cao trọng nhất" (He who is least among you all

will be great. Luke 9:48). Như con trẻ, người muốn vào nước Trời sẽ không dùng mưu mô,

không nghi ngờ sự dữ, không bêu rếu cái xấu của người, không lằm bằm, cay đắng, quên rất

nhanh lỗi lầm của người; tin tưởng vào lòng tốt, vào tánh thiện của người. Cũng như một hài

nhi còn đỏ hỏn, người muốn vào nước Trời sẽ đơn sơ trông cậy vào ân sủng của Chúa, và hoàn

toàn vâng phục ý chỉ của Ngài vì biết mình bất toàn, bất lực.

C9. COME to me (hoặc COME unto me):

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 11:28 "Come to me, all you who labor and are heavy

laden, and I will give you rest" (NKJV). "Những ai mệt mỏi và nặng gánh, hãy đến cùng ta. Ta

sẽ cho các ngươi được nghỉ ngơi" (BPT).

Đây là lời mời gọi của Chúa Giê-xu đến với những người đang lao khổ, mệt nhọc thể xác

và tinh thần. Nếu đến với Chúa, Ngài sẽ cất gánh nặng trên vai hoặc trong lòng đi, Ngài sẽ ban

sự bình an cho tâm hồn, cùng sự yên nghỉ trong Chúa.

Về phương diện thần học: nhân loại hiện nay đang sống dưới thời đại ân điển của Chúa,

nên không cần làm gì nhọc nhằn hay bo bo giữ luật pháp để được sự cứu rỗi, mà chỉ cần đến với

Chúa, mở lòng mình tiếp nhận Chúa Giê-xu vì Ngài là con đường mới, đưa con người hoà giải

cùng Đức Chúa Trời. Trong Thi-Thiên, câu 55:22 có ý nghĩa tương tự. "Người công chính, hãy

trao Ngài gánh nặng, Chúa đỡ nâng, chẳng dao động chuyển lay" (TCTK).

C10. If you love me, keep my COMMANDMENTS:

Nguồn gốc: Giăng (John) 14:15 (NKJV) "Nếu các con yêu ta thì sẽ vâng giữ những lời

dạy của ta" (BPT); "Nếu các con yêu kính Ta, các con sẽ giữ các điều răn Ta" (BDM).

Chúa Giê-xu phán điều này sau Bữa Tiệc Ly Cuối Cùng (The Last Supper).

C11. You shall not COVET... (KJV: Thou shalt not covet):

Nguồn gốc: Exodus (Xuất-Hành) 20:17 "You shall not covet your neighbor's house.

You shall not covet your neighbor's wife, or his manservant or maidservant, his ox or donkey, or

anything that belongs to your neighbor" (NIV). "Ngươi chớ tham nhà kẻ lân cận ngươi, cũng

đừng tham vợ người, hoặc tôi trai tớ gái, bò, lừa, hay là vật chi thuộc về kẻ lân cận ngươi"

(BTT).

Đây là điều răn thứ mười trong 10 điều răn ghi trong Cựu Ước mà Đức Chúa Trời truyền

cho dân sự qua ông Moses.

C12. Take up his CROSS daily: Xem thêm C16.

Nguồn gốc: Luca (Luke) 9:23 "Jesus said unto all, If any man would come after me, let

him deny himself, and take up his cross daily, and follow me" (ASV); "Ngài phán cùng mọi

người rằng: Nếu ai muốn theo ta, phải tự bỏ mình đi, mỗi ngày vác thập tự giá mình mà theo ta.

(BTT).

Trong Tâm Linh Thi Tuyển 11, thi sĩ Tường Lưu viết trong bài "Quên Mình":

Vác là nặng! Đường thuộc linh, đường hẹp

Thập tự mình, mình vác sẽ ... oằn vai

Tự bỏ mình thì nặng ấy ... nhẹ ngay

Vác thập tự, quên mình: Dư sức vác.

C13. CROWN of glory: Xem thêm G14.

Nguồn gốc: 1 Phiêrơ (Peter) 5:4 "Khi Chúa Cứu Thế là Đấng Chăn Chiên Trưởng đến,

anh em sẽ nhận được mão triều vinh hiển không bao giờ phai." (theo bản dịch Niềm Hy Vọng).

Cũng gặp trong Châm‐Ngôn (Proverbs) 16:31

Tóc bạc là mão triều thiên vinh hiển

Cho ai theo đường lương thiện, công bình.

Vương miện (mão triều thiên) vinh hiển: phần thưởng danh dự quý giá dành cho người

đắc thắng.

C14. CUP of cold water:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 10:42 "If anyone gives even a cup of cold water to one of

these little ones because he is my disciple, I tell you the truth, he will certainly not lose his

reward" (NIV). "Ai cho một trong những người bé mọn này chỉ một ly nước lạnh vì người đó

là môn đệ Ta, thật, Ta bảo các con, người ấy sẽ không mất phần thưởng của mình đâu." (BDM).

Ca dao VN:

Miếng khi đói, gói khi no.

Của tuy tơ tóc nghĩa so ngàn trùng.

Nhóm ỉ sự giúp đỡ tuy nhỏ bé, nhưng đúng lúc vẫn có gía trị lớn.

C15. My CUP runs over (NKJV),

Nguồn gốc: Thi-Thiên (Psalm) 23:5 "Chén tôi đầy tràn". My CUP overflows (NIV).

Xem P9.

Vua David muốn ám chỉ rằng ơn phước của Chúa làm ông được vui sướng.

C16. Remove this CUP from me: lấy chén này ra khỏi tôi. Xem thêm C12.

Nguồn gốc: Luca (Luke) 22:42. Trong Tân Ước, chén chỉ về nỗi thống khổ. Trong câu

KT này, Chúa Giê-xu xin khỏi uống "chén đắng", tuy nhiên Chúa Giê-xu sẵn sàng làm theo ý

Cha, là chịu hành hình trên thập tự giá.

Thi sĩ Linh Cương diễn tả:

Giê‐xu Christ thương người nên xuống thấp

Chịu đắng cay khổ nhục huyết tuôn tràn

Phó mạng vàng đền nợ tội nhân gian

Ban sự sống, bình an, niềm vui thánh.

D

D1. This is the DAY the Lord has made:

Nguồn gốc: Thi-Thiên (Psalm) 118:24 "This is the day the Lord has made; let us rejoice

and be glad in it" (NIV).

Đây là ngày Chúa tạo ra,

Chúng con tận hưởng, hoan ca vui mừng.

D2. Each DAY has enough trouble of its own:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:34b (NIV) Mỗi ngày có đủ việc để lo rồi. (BPT).

Xem thêm W15.

Những cách diễn tả khác: One day at the time; Seize the moment; Seize the day (carpe

diem); Seize the day, put no trust in the morrow (carpe diem, quam minimum credula postero);

Quá nhất nhật, đắc nhất nhật (過一日 得一日)

Đừng lo chi lắm mai hay mốt

Ngày hôm nay lao nhọc đủ phần!

Trong bài "Đừng Làm Mình Thêm Khổ", Tường Lưu diễn tả ý này:

Lời Chúa dạy đừng làm mình thêm khổ

Sống ngày nay sự khó nhọc đủ rồi

Lo lắng gì tình trạng cũng thế thôi

Muốn một khắc đời dài thêm đâu được!

Suốt ngày làm đã lao tâm, lao lực

Khi đêm về ta hãy tạm... ngưng tay

Đừng bắt mình lo lắng chuyện ngày mai

Việc ngày mai để ngày mai sẽ liệu!

D3. Let the DEAD bury their dead:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 8:22 "để kẻ chết chôn kẻ chết" (BPT).

Chúa Giê-xu phán cùng người môn đồ muốn về chôn cha: "Hãy theo ta, để kẻ chết chôn

kẻ chết" là nói về phần tâm linh. Để người hư mất phần thuộc linh lo cho người hư mất. Nhiều

người có thể hiểu lầm đoạn KT này cho rằng Chúa không cho báo hiếu, thực ra Ngài nhấn mạnh

phần tâm linh đối với môn đồ của Ngài. Cha người môn đồ này thực sự chưa chết, nhưng người

mượn cớ này để tránh hoặc khất việc theo Chúa.

D4. The DEVIL can quote Scripture for his own ends: Ma quỷ có thể dùng Kinh Thánh cho

mục đích của nó.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 4:5-6.

Trong đoạn này, ông Matthew có kể câu chuyện Satan đưa Chúa Giê-xu vào thành

Jerusalem và đặt Ngài lên một điểm cao của đền thờ. Nó thách thức Chúa hãy nhảy xuống đi và

nó dẫn chứng câu KT lấy trong Thi-Thiên (Psalm) 91:11-12 "Ngài sẽ sai thiên sứ bảo vệ ngươi.

Thiên sứ sẽ giữ ngươi trong tay để chân ngươi khỏi vấp phải đá" (theo BPT).

Câu "the devil can quote Scripture for his own ends" muốn nói là ai cũng có thể dẫn

chứng KT để biện hộ cho việc làm không tốt của mình. Chỉ người có lòng kính sợ Chúa mới

thường âm thầm dùng lời Chúa để tự sửa mình.

D5. It is better for me to DIE than to live:

Nguồn gốc: Jonah 4:8 "Đối với tôi, chết còn tốt hơn sống". Jonah nói câu này khi dây

dưa che mát cho ông bị con sâu cắn chết. Ông bị nắng dọi xuống đầu, muốn ngất đi, nên cầu

chết.

D6. The hand of the DILIGENT makes rich:

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 10:4 "He who has a slack hand becomes poor, but

the hand of the diligent makes rich" NKJV.

Tay lười biếng chịu nghèo nàn,

Tay làm chăm chỉ giàu sang mấy hồi.

Các câu ngạn ngữ tương tự: Diligence is the mother of good luck; Early to bed and early

to rise, makes a man healthy, wealthy and wise; Early birds catch worms; Hay lam, hay làm

quanh năm chẳng lo đói; Cần cù bù thông minh

MTBG: Kế hoạch một đời người là ở siêng năng, kế hoạch một năm là ở mùa xuân. (Nhất

sinh chi kế tại ư cần, nhất niên chi kế tại ư xuân:一生之計在於勤 一 年之計在於春 ).

D7. DO this in remembrace of me: Xem R2.

D8. For they say, and DO not (do) hay they do not practice what they preach:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 23:2-3, "The teachers of the law and the Pharisees sit in

Moses' seat. So you must obey them and do everything they tell you. But do not do what they

do, for they do not practice what they preach" NIV.

"Các giáo sư luật và người Pharixi có quyền bảo các ngươi những gì luật Môise dạy.

Cho nên các ngươi hãy vâng giữ theo điều họ khuyên dạy nhưng đừng noi gương đời sống của

họ. Vì họ dạy các ngươi một đằng mà làm một nẻo." (BPT).

Châm ngôn, ngạn ngữ khác: "Năng thuyết bất năng hành." (能說不能行). Người Âu Mỹ

lại thường nói: "Actions speak louder than words". Ca dao VN có những câu khuyên chúng ta

nên làm những gì mình nói, mình dạy, hay mình đã quyết tâm:

Ai ơi đã quyết thì hành, Đã đốn thì vác cả cành lẫn cây

hay:

Ai ơi đã quyết thì hành, Ðã đan thì lận, tròn vành mới thôi.

D9. DO unto others as you would they should DO unto you:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 7:12 Luật vàng trong giao tế do Chúa Giê-xu dạy: "Hãy

làm cho người khác những gì con muốn họ làm cho con." Hãy xem lời dạy của Khổng Phu Tử trong

Luận Ngữ chương 15, câu 23 khi Tử Cống (học trò người nước Vệ) hỏi ông: "Có một lời nói nào mà có

thể trọn đời thực hành không?" Khổng Tử đáp: Đó là chữ THỨ (恕) nghĩa là "Điều gì mình không

muốn thì chớ làm cho người khác" (Kỷ sở bất dục vật thi ư nhân 己所不 欲勿施 於人) Có lẽ nhờ nắm bí

quyết này mà Tử Cống được khen là giỏi giắn trên thương trường. So sánh hai lời dạy của Chúa Giê-xu

và của Khổng Tử, chúng ta thấy lời dạy của Chúa tích cực hơn.

D10. Do not take (grab) a DOG by the ears:

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 26:17 "He who passes by and meddles in a quarrel

not his own is like one who takes a dog by the ears" NKJV.

TCTK chuyển thơ câu Châm Ngôn này:

Đi qua đường thấy người đang tranh cãi,

Chẳng dính đến mình, cũng nhẩy vô ngay,

Nổi giận đùng đùng, tìm cách "ra tay",

Là ngu dại như nắm tai chó dữ.

Châm ngôn, ngạn ngữ khác: Hàm chó, vó ngựa. Mind your own business.

D11. The DOG returns to his vomit:

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 26:11 "The dog returns to his vomit, so the fool

returns to his folly".

Người dại làm lại lỗi xưa,

Như chó liếm lại thức vừa mửa ra.

Có 2 nghĩa trong câu Châm Ngôn này: 1. Ngựa quen đường cũ; chứng nào tật ấy; cố thái

phục manh 故態復萌; 2. Kẻ phạm tội trở lại phạm trường: vì tánh hiếu kỳ và vì lòng bất an của

người phạm tội khiến họ trở lại nơi họ gây tội ác để nghe ngóng, nên có câu nói "lương tâm

phạm tội không cần người cáo buộc" (a guilty conscience needs no accuser).

D12. A living DOG is better than a dead lion:

Nguồn gốc: Truyền-Đạo (Ecclesiastes) 9:4 "Còn sống mới còn hy vọng. Một con chó

sống hơn một con sư tử chết" (BDY).

Sư tử chết không bằng chó sống

Người còn thở, hy vọng vẫn còn.

Châm Ngôn, Ngạn Ngữ VN: Người sống (hơn) đống vàng.

D13. I stand at the DOOR and knock:

Nguồn gốc: Khải Huyền (Revelation) 3:20 "Behold, I stand at the door and knock. If

anyone hears My voice and opens the door, I will come in to him and dine with him, and he with

Me" (NKJV). "Nầy ta đang đứng gõ nơi cửa. Nếu ai nghe tiếng ta và mở cửa thì ta sẽ vào

dùng bữa với người ấy và người ấy với ta" (BPT).

Ý nghĩa thuộc linh của câu KT này là Chúa luôn luôn muốn tạo lập mối liên hệ tâm linh

với loài người.

D14. DOUBTING Thomas: Ông Thôma nghi ngờ.

Nguồn gốc: Theo Giăng (John) 20:24-29, Thôma, một trong 12 môn đệ, không có mặt

khi Chúa Giê-xu hiện ra (sau khi phục sinh). Các môn đệ khác quả quyết là đã thấy Chúa, nhưng

Thôma bảo: "Nếu tôi không thấy dấu sẹo đinh nơi tay Ngài và nếu ngón tay tôi không rờ được

dấu đinh và tay tôi không đụng vào hông Ngài thì tôi không tin." Một tuần sau đó, Chúa Giê-xu

hiện ra, cho Thôma sờ vào tay và hông của Ngài. Lúc này Thôma mới tin. Đức Chúa Giê-xu

phán: "Vì ngươi đã thấy ta, nên ngươi tin. Phước cho những kẻ chẳng từng thấy mà đã tin vậy!"

Châm Ngôn, Ngạn Ngữ khác: Nóng như Trương Phi, nghi như Tào Tháo; I'm from

Missouri! Show me!

D15. For DUST you are, and to dust you shall return:

Nguồn gốc: Sáng Thế Ký (Genesis) 3:19 (NKJV). Lời Đức Chúa Trời phán cùng

Adam: "Ngươi sẽ làm đổ mồ hôi trán mới có mà ăn, cho đến ngày nào ngươi trở về đất, là nơi

mà có ngươi ra; vì ngươi là bụi, ngươi sẽ trở về bụi" (BTT). Xem thêm H6, V2.

Trong các đám táng Âu Mỹ, vị chủ lễ rải đất lên quan tài và nói: "Đất về với đất, tro về

với tro, bụi về với bụi" (earth to earth, ashes to ashes, dust to dust) để nhắc nhở những người

hiện diện rằng mọi người rồi sẽ chết. Cát bụi sẽ trở về với cát bụi.

Sư Vạn Hạnh 萬 行 diễn tả ý tưởng đời người không khác gì bóng điện chớp,

không khác gì cây cỏ :

Thân như điện ảnh hữu hoàn vô,

Vạn mộc xuân vinh thu hựu khô.

Nhậm vận thịnh suy vô bố úy,

Thịnh suy như lộ thảo đầu phô

身 如 電 影 有 還 無 , 萬 木 春 榮 秋 又 枯 , 任 運 盛 衰 無 怖 畏 , 盛 衰 如

露 草 頭 鋪

(Thân như bóng chớp có rồi không, Cây cỏ xuân tươi, thu lại khô héo, Mặc cuộc

thịnh suy không sợ hãi, Thịnh suy như sương đọng trên ngọn cỏ.)

Châu Sa dịch:

Thân bóng chớp, có rồi không

Cây xuân tươi tốt, thu đông héo rầu

Thịnh suy chớ khá ưu sầu,

Như làn sương mỏng trên đầu cỏ non.

E

E1. EARS to hear: Tai để nghe. Xem thêm H4.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 11:15 Ai có tai để nghe, hãy nghe... (NKJV: He who

has ears to hear, let him hear!)

E2. EARTH was without form, and void or "the earth was formless and empty."

Nguồn gốc: Sáng Thế Ký (Genesis) 1:1-2. "Ban đầu Đức Chúa Trời dựng nên trời đất.

Vả, đất là vô hình và trống không, sự mờ tối ở trên mặt vực" (BTT); "Ban đầu, Thượng Đế

sáng tạo trời đất. Đất chỉ là một khối hỗn độn, không có hình dạng rõ rệt. Bóng tối che mặt

vực thẳm ..." (BDY).

E3. EAT, drink, and be merry:

Nguồn gốc: Truyền-Đạo (Ecclesiastes) 8:15.

Vua Solomon khuyên người dân dù lao khổ trong đời sống hằng ngày cũng có lúc phải

hưởng thụ (Truyền Đạo 8:15), "... vì dưới mặt trời chẳng có điều gì tốt cho loài người hơn là

ăn, uống và vui sướng" (BTT). Ca dao Việt Nam: "Chẳng ăn, chẳng mặc, chẳng chơi, Bo bo giữ lấy

của Trời làm chi?"

Trong Luca (Luke) 12:19-20, Chúa Giê-xu kể lại câu chuyện ngụ ngôn về người nông dân giàu

kia trúng mùa, xây cất kho chứa mới, thấy tài sản mình nhiều có thể ăn tiêu trong nhiều năm bèn tự nhủ:

"Thôi, ta hãy nghỉ ngơi, ăn uống và vui chơi." Nhưng, không ngờ tối hôm đó, người phải chết. Chúa

Giê-xu dùng câu nói của Solomon để nhấn mạnh một khía cạnh khác là nếu một người chỉ biết lo nghĩ

đến vật chất, nghĩa là chỉ ăn uống vui chơi, mà không nghĩ gì đến đời sống tâm linh là kẻ dại.

E4. EAT, drink, and be merry, for tomorrow we die:

Nguồn gốc: Êsai (Isaiah) 22:13; I Côrinhtô (Corinthians) 15:32;

Isaiah 22:13 "Let us eat and drink; for tomorrow we shall die" (ASV).

I Côrinhtô 15:32b "Nếu kẻ chết chẳng sống lại, thì hãy ăn, hãy uống, vì ngày mai chúng

ta sẽ chết!" (BTT).

Đây là cách nói phản đề, Phao-lô nhắc chúng ta nhớ tới đời sống thuộc linh trường tồn

sau khi cơ thể chết. Sử gia Hy Lạp là Herodotus kể lại một tập tục của người Ai Cập (họ tin rằng

chết là hết): Trong những cuộc họp mặt xã giao của giới giàu sang, khi bữa dạ tiệc kết thúc, một

tên đầy tớ đi vòng quanh các quan khách, vai vác một chiếc quan tài dài khoảng một hai thước,

bên trong có một tượng xác chết bằng gỗ được chạm trổ và sơn màu giống như người thật. Mỗi

lần đưa cho một vị quan khách, tên đầy tớ nói 'Hãy nhìn đây, hãy ăn uống và vui vẻ, vì ông sẽ

chết, đó là số phận của ông'.

E5. Love your ENEMIES:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 5:44-46 "ta bảo các con, hãy yêu thương kẻ thù mình.

Cầu nguyện cho kẻ làm tổn thương mình. Làm như thế các con mới chứng tỏ mình là con cái

thật của Thượng Đế...(BPT)

Ở đây, chúng ta thấy sự khôn ngoan của Chúa khác với sự khôn ngoan của loài người.

Theo ông William Barclay, lời dạy này của Chúa Giê-xu mô tả sự thiết yếu của Cơ đốc giáo

trong hành động. Dầu cho người chẳng bao giờ đi nhà thờ cũng biết Chúa Giê-xu đã phán điều

này; họ thường lên án những Cơ đốc nhân hữu danh vô thực vì đã thiếu sót trong việc giữ đạo

yêu thương của Ngài. Từ ngữ "yêu thương" ở đây dịch từ chữ agape trong tiếng Hi Lạp. "Khi

chúng ta tôn kính người nào với agape có nghĩa là dù người ấy làm gì cho ta, đối xử với ta thế

nào, dù người ấy sỉ nhục ta, làm tổn thương và làm buồn ta cách nào thì ta cũng không bao giờ

để sự cay đắng chống nghịch người xâm nhập lòng ta, nhưng ta vẫn tôn trọng người ấy với thành

tâm và thiện chí không gì lay chuyển nổi..." (GNKT).

E6. Lamp of the body is the EYE:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:22: Mắt là đèn của thân thể (BDHĐ).

Theo nhà giải kinh William Barclay, chính lòng ganh tỵ, óc thiên kiến và tánh tự phụ làm

lệch lạc nhãn quan của chúng ta. Ngược lại, ai có lòng rộng rãi sẽ có cặp mắt bao dung. Câu

châm ngôn "Con mắt là cửa sổ của linh hồn" (The eyes are the windows of the soul) thường thấy

trong văn học.

E7. EYE for an eye, tooth for a tooth:

Nguồn gốc: Phục-Truyền (Deuteronomy) 19:21 "Your eye shall not pity: life shall be for

life, eye for eye, tooth for tooth, hand for hand, foot for foot" (NKJV). "Đừng thương hại, vì

mạng đền mạng, mắt đền mắt, răng đền răng, tay đền tay, chân đền chân" BDY. Đây là luật

công bình của thời Cựu Ước. Trong Matthew 5:38, Chúa Giê-xu lập lại câu "mắt đền mắt" này,

và nhấn mạnh đến luật yêu thương từ câu 39 đến 42 "Song ta bảo các ngươi, đừng chống cự kẻ

dữ. Trái lại, nếu ai vả má bên hữu ngươi, hãy đưa má bên kia cho họ luôn; nếu ai muốn kiện

ngươi đặng lột cái áo vắn, hãy để họ lấy luôn cái áo dài nữa; nếu ai muốn bắt ngươi đi một dặm

đường, hãy đi hai dặm với họ. Ai xin của ngươi hãy cho, ai muốn mượn của ngươi, thì đừng trớ"

(BTT).

E8. EYE of a needle:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 19:24 "It is easier for a camel to go through the eye of a

needle that for a rich man to enter the kingdom of God" (NKJV).

Lạc đà qua dễ lỗ kim,

Hơn nhà triệu phú đi tìm nước Cha.

Một người quyền thế trẻ tuổi giàu có hỏi Chúa bí quyết để có cuộc sống đời đời. Chúa

biết lòng dạ anh ta, bèn bảo anh bán hết gia tài phân cho người nghèo, thì anh buồn bã bỏ đi.

Chúa phán cùng môn đồ câu trên.

F

F1. FAITH as small as mustard seed:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 17:20 "Nếu đức tin các con chỉ lớn bằng hột cải thôi, các

con có thể nói với hòn núi này rằng, 'Hãy dời từ đây qua đó', thì nó sẽ dời đi. Việc gì các con

làm cũng được cả." Vì vậy, chúng ta còn thấy câu: "Faith will move mountain."

F2. FAITH, hope, charity:

Nguồn gốc: I Côrinhtô (Corinthians) 13:13 "Chỉ có 3 điều này là còn mãi: đức tin, hi

vọng và tình yêu thương. Mà điều cao quí hơn cả là tình yêu thương. Về 3 điều này, bản dịch

Công giáo là: đức tin, đức cậy, đức mến.

Chữ "charity" trong tiếng Anh vào những thế kỷ trước được hiểu như "love" hiện nay.

F3. FATHER, forgive them; for they know not what they do:

Nguồn gốc: Luca (Luke) 23:34. Chúa Giê-xu cầu nguyện khi bị treo trên cây thập tự

"Lạy Cha, xin tha cho họ vì họ không biết họ làm điều gì." (BDHĐ). Chúa Giê-xu chịu thọ

hình để gánh tội cho thế gian. Đây là chương trình cứu chuộc vĩ đại của Đức Chúa Trời.

F4. FIRST will be last:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 19:30 "first will be last and the last first" (NKJV).

Chúa Giê-xu ngụ ý rằng trong tương lai, nhiều người ở địa vị cao (trên trần thế) sẽ bị đem

xuống chỗ thấp nhất (trong nước Trời), còn nhiều người hiện ở địa vị thấp nhất (trên trần thế) sẽ

được mang lên chỗ cao nhất (trên nước Trời), tùy thái độ và cách cư xử của mình trong đời sống

hiện tại.

F5. FISHERS of men:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 4:19, Chúa Giê xu kêu gọi: "Các ngươi hãy theo ta, ta sẽ

cho các ngươi nên tay đánh lưới người" (BTT).

Trong các môn đồ của Chúa Giê-xu, các ông Peter, Andrew, James và John là các ngư

phủ, sống bằng nghề đánh cá trên biển Galilee. Họ đã nghe theo lời kêu gọi của Chúa Giê-xu mà

bỏ chài, bỏ lưới, bỏ thuyền câu, theo Chúa và trở thành những người truyền giáo.

F6. Two shall be one FLESH:

Nguồn gốc: Sáng Thế Ký (Genesis) 2:24 cho biết rằng người đàn ông sẽ rời cha mẹ

mình, để kết hợp với vợ mình thành một thịt.

Trong Matthew 19:6, Chúa Giê-xu nhắc lại lời trong Sáng Thế Ký 2:24 trên và kết luận:

"Cho nên, họ không còn là hai người nữa, mà chỉ là một. Vì Đức Chúa Trời đã kết hợp hai

người, cho nên không ai được phân rẽ họ."

Chúa Trời đã kết mối duyên,

Xin đừng chia thúy rẽ uyên tội tình!

Hay câu khác:

Vợ chồng Chúa đã an bài,

Đừng ai chia rẽ duyên hài lứa đôi.

F7. FOLLOW me:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 4:19

Xim xem: Fishers of men (F5).

F8. Even a FOOL is counted wise when he holds his peace:

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 17:28 "Im lặng là khôn dù thực chất dại ngu, Giữ

miệng lưỡi được coi như thông sáng." TCTK. Câu Châm Ngôn này đề cao sự im lặng. Nói là

bạc; im lặng là vàng.

Chúng ta dù ngu dại

Chẳng mở miệng nói càn

Lắng nghe trong im lặng

Được kể là khôn ngoan.

F9. Do not answer a FOOL: Đừng trả lời kẻ dại.

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 26:4-5 "Do not answer a fool according to his folly,

lest you also be like him. Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own eyes"

(NKJV).

Tục ngữ Ý: Bảy người khôn cũng không trả lời nổi một người dại hỏi (One fool may ask

more than seven wise men can answer). Vì vậy câu KT này trong Châm Ngôn dạy chúng ta tùy

trường hợp coi có nên trả lời câu hỏi của người dại hay không. Xem thêm S9.

F10. FORGIVE us our trespasses: Xem L8.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:12 "Xin tha tội chúng con, như chúng con đã tha cho

những kẻ phạm tội cùng chúng con." Câu này trong bài "The Lord's Prayer".

Đây là một thách thức cho con người trong nỗ lực tha thứ. Chúng ta có tha thứ cho người

khác thì Chúa mới tha thứ cho chúng ta.

F11. The Tree is known by its FRUIT: (NKJV)

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 12:33 "Trồng cây lành thì được quả lành, trồng cây độc

thì được quả độc. Nhờ xem quả mà biết cây" (BTT).

Xem trái thì biết được cây,

Cây độc trái độc, cây ngay trái lành.

Nghe lời nói, việc làm thì biết được lòng người.

Cây xanh thì trái cũng xanh,

Cha mẹ hiền lành để đức cho con. (CD).

F12. The FRUIT of the Spirit: Trái Thánh Linh.

Nguồn gốc: Galati (Galatians) 5:22-23 "the fruit of the Spirit is love, joy, peace,

longsuffering, kindness, goodness, faithfulness, meekness, self-control; against such there is no

law" ASV. (Trái của Thánh Linh là lòng yêu thương, sự vui mừng, bình an, nhịn nhục, nhân

từ, hiền lành, trung tín, mềm mại, tiết độ: không có luật pháp nào cấm các sự đó. BTT.) Bài thơ

"Chín Trái Thánh Linh" của nhà thơ Thái Trịnh:

Lòng con xin nguyện Chúa an bình

Cho con đầy dẫy trái Thánh Linh

Để con chia sớt cho bằng hữu

Trái ngọt như tàng mật nguyên trinh.

Con giữ trong tâm trái hiền lành

Như giòng suối mát giữa trời thanh

Không hề vẩn đục khi mưa nắng

Chẳng cuốn trôi theo bả lợi danh.

Nguyện Chúa cho con trái vui mừng

Hồn như hoa nở dưới trời xuân

Dẫu đời từng trải bao mưa nắng

Vẫn ngát hương xa, vẫn thắm hồng.

Ước nguyện làm theo thánh ý Cha

Nhân từ là trái đượm hương hoa

Thấy người sung sướng, lòng vui thỏa

Thấy kẻ khổ nghèo, dạ xót xa.

Dầu cho lạc lõng cảnh tha hương

Nếp sống rạng ngời trái tình thương

Yêu mến, đỡ nâng người già yếu

Dắt dìu, an ủi kẻ sầu vương.

Nguyện lòng tươi tắn trái bình an

Khắc ghi lời Chúa tận tâm can

Biển đời giông tố, nào lay chuyển

Bóng Chúa thuyền neo thật vững vàng.

Xin trái trung tín rất ngọt bùi

Yêu Ngài tha thiết dạ tươi vui

Linh công dâng Chúa không sờn mỏi

Cửa thánh nhà Cha dẫn bước người.

Trái lành nhịn nhục đầy bác ái

Khoan dung, tha thứ chẳng hờn ai

Tiết độ giữ mình trong thánh ý

Mềm mại dịu dàng tựa nắng mai.

F13. Be FRUITFUL, and multiply:

Nguồn gốc: Sáng Thế Ký (Genesis) 1:28 "Hãy sinh sôi nảy nở cho nhiều". Đây là lời

Đức Chúa Trời căn dặn Adam và Eve.

F14. My God, my God, why have You FORSAKEN Me? (Eli, Eli, lama sabachthani?)

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 27:46; Thi-Thiên (Psalm) 22:1. Đây là một trong những

lời cuối cùng Chúa Giê-xu thốt ra trước khi trút hơi thở cuối cùng (Đức Chúa Trời tôi ơi, sao

Ngài lìa bỏ tôi). Ngài nhắc lại câu Thi-Thiên 22:1 do David làm khi ông cảm thấy Đức Chúa

Trời không ở cùng.

TCTK dịch câu Thi-Thiên này:

Ôi Thiên Chúa, Ðấng Chí Tôn cao cả!

Nỡ sao Ngài lìa bỏ đứa con yêu?

Ngài đứng xa, chẳng nghe tiếng con kêu,

Không cứu giúp, con chống chèo đơn độc.

Chúa Giê-xu không phạm tội, nhưng Ngài chịu chết là sự hy sinh để cứu chuộc thế nhân.

Khi gánh thế tội, sự tương giao với ĐCT không còn nữa, đó là một sự đau khổ tột cùng hơn hẳn

sự hành hình của thể xác trên thập tự. Đức Chúa Trời cần lánh mặt để chương trình cứu chuộc

của Chúa Giê-xu được trọn vẹn.

G

G1. Wide is the GATE, and broad is the way, that leads to destruction:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 7:13-14

Cửa hẹp và đường chật

Tuy vắng vẻ, im lìm

Sẽ dẫn đến sự sống

Chẳng mấy ai muốn tìm.

Cửa rộng và đường lớn

Khoảng khoát và uy nghi

Sẽ dẫn đến sự chết

Có nhiều người muốn đi.

G2. It is better to GIVE than to receive:

hay: It is more blessed to give than to receive

Nguồn gốc: Công Vụ (Acts) 20:35 "Ban cho có phước hơn nhận lãnh" (BDHĐ).

Tục ngữ VN: "Ở xởi lởi Trời gởi cho, ở co ro Trời lấy lại". "Người ăn thì còn, con ăn

thì hết".

G3. GIVE us this day of our daily bread:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:11. Xem bài "Cầu nguyện chung" (The Lord's Prayer)

L8.

G4. Everyone to whom much is GIVEN, of him will much be required:

Nguồn gốc: Luca (Luke) 12:48 "Ai được ban cho nhiều, thì sẽ bị đòi hỏi nhiều"

(BDHĐ).

G5. Strain out a GNAT but swallow a camel:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 23:24.

Coi chừng người thủ lãnh

Tâm linh bị mù lòa

Họ lọc con ruồi nhỏ

Mà nuốt con lạc đà.

Câu này Chúa Giê-xu nói về tình trạng giả hình hay đạo đức giả của những người

Pharisees. Họ giữ giới luật rất chặt chẽ, nhưng họ chuộng hình thức hơn nội dung, trang trọng

bên ngoài mà trống rỗng trong lòng. Họ lọc bỏ con ruồi trong ly nước uống (vì không sạch)

nhưng không biết là họ đã nuốt con lạc đà. Nghĩa bóng Chúa Giê-xu nhấn mạnh là họ khắt khe,

thiếu tình thương yêu, xét đoán người khác, ức hiếp người góa bụa, làm cớ vấp phạm cho niềm

tin người khác.

G6. GLORY to God in the highest, and on earth peace, good will toward men:

Nguồn gốc: Luca (Luke) 2:14

Vinh danh Thánh Chúa trên trời,

Bình an dưới thế, cho người thiện tâm.

G7. GO the second mile: Đi dặm thứ hai. Xem thêm C3.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 5:41. Trong Bài Giảng Trên Núi, Chúa Giê-xu dạy môn

đồ bài học chịu đựng, làm hơn những gì người ta đòi hỏi:

Ai vả má bên phải

Hãy đưa má bên trái

Ai muốn lột áo vắn

Hãy cho luôn áo dài

Ai muốn đi một dặm

Hãy đi dặm thứ hai.

Mathiơ (Matthew) 5:39‐41

G8. For GOD so loved the world:

Nguồn gốc: Giăng (John) 3:16

Vì yêu thương thế gian,

Đức Chúa Trời đã ban

Đã hi sinh Con Một

Tội muôn người, Chúa mang.

*

Hễ ai tin Con ấy,

Như được chép trong Lời

Không hề bị hư mất

Mà được sống đời đời.

Câu Giăng 3:16 đã được dịch ra rất nhiều thứ tiếng khác nhau.

G9. Love GOOD, hate evil:

Nguồn gốc: Hêbơrơ (Hebrews) 1:9 và Thi-Thiên (Psalm) 45:7 Chúa yêu điều thiện và

ghét điều ác.

G10. Do not be overcome by evil, but overcome evil with GOOD:

Nguồn gốc: Rôma (Romans) 12:21

Đừng để điều ác thắng ta,

Dùng thiện để trả gian tà thì hơn.

(CS)

Lấy ác trả đòn, ác thắng tôi;

Lấy thiện trả đòn, tôi thắng tôi.

Tường Lưu

G11. All they work together of GOOD: Rom 8:28. Xem A2.

G12. GOOD tidings of great joy:

Nguồn gốc: Luca (Luke) 2:10

Thiên sứ liền trấn an,

Các ngươi đừng sợ hãi

Ta báo một tin lành,

Sẽ là niềm vui lớn

Cho tất cả thế nhân.

Tin lành đó là: "ấy là hôm nay tại thành Đa-vít đã sanh cho các ngươi một Đấng Cứu thế,

là Christ, là Chúa" (Luke 2:11 BTT).

G13. The fathers have eaten sour GRAPES, and the children's teeth are set on edge. Xem

S16.

Nguồn gốc: Giêrêmi (Jeremiah) 31:29‐30.

G14. GRAY head: đầu bạc, chỉ sự khôn ngoan

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 20:29 "The glory of young men is their strength,

and the splendor of old men is their gray head" (NKJV). "Người trai tráng nhờ sức mạnh mà

vẻ vang, bậc lão thành vinh quang vì tóc bạc" (BDY).

Sức lực thanh niên là vinh vọng

Tóc bạc là tôn trọng (của) lão thành.

Một câu KT khác với ý tương tự thấy trong Châm Ngôn (Proverbs) 16:31 "The silver-

haired head is a crown of glory, if it is found in the way of righteousness." "Tóc bạc là mão

triều thiên vinh hiển; Cho ai theo đường lương thiện công bình."

Đầu tóc bạc ở đây chỉ sự khôn ngoan của người từng trải. Sau bao năm tháng tuổi đời

chồng chất với bao kinh nghiệm lên voi, xuống chó, thiên ma bách chiết 千磨百折 (ngàn lần

mài, trăm lần gãy), người cao niên thường góp nhặt được nhiều kiến thức quí báu, nhiều sự khôn

ngoan vô giá về cách ứng xử trong đời sống. Một công ty chuyên về đầu tư tại Hoa Kỳ khi tuyển

người thuộc cấp lãnh đạo, thích tìm người có đầu tóc hoa râm vì họ nhận thấy giới này khôn

ngoan, cẩn thận và chăm chỉ trong công việc.

Tục ngữ VN: Khôn không qua trẻ, khỏe không qua già.

H

H1. Do not let your left HAND know what your right hand is doing:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:3b

Đừng cho tay trái biết

Những việc tay phải làm

Làm lành trong kín nhiệm

Chúa Trời sẽ thưởng ban.

H2. The HANDWRITING is on the wall:

Nguồn gốc: Daniel 5:5-28 ghi lại chuyện vua Belohzzar đãi tiệc, dùng những khí vật của

Chúa ra uống rượu, bàn tay hiện ra viết chữ trên tường. "Những chữ đã vạch ra như sau nầy:

Mê-nê, Mê-nê, Tê-ken, U-phác-sin. (MENE, MENE, TEKEL, UPHARSIN). Nầy là nghĩa

những chữ đó: Mê-nê là: Đức Chúa Trời đã đếm nước vua và khiến nó đến cuối cùng. Tê-ken

là: Vua đã bị cân trên cái cân, và thấy là kém thiếu. Phê-rết (Peres): Nước vua bị chia ra, ban

cho người Mê-đi và người Phe-rơ-sơ" (BTT). Câu này muốn nói là tai họa hay sự hiểm nghèo

sắp xảy ra.

H3. Heap coals of fire on his HEAD: chất than lửa trên đầu.

Nguồn gốc: Rôma (Romans) 12:20 và Châm Ngôn (Proverbs) 25:21-22.

Khi kẻ thù khát, hãy cho họ nước

Khi họ đói lòng, hãy cấp thức ăn

"Chất lửa lên đầu" giúp họ ăn năn

Lấy thiện trả ác, rồi con được phước.

Theo phong tục Do Thái, khi trời tối người không có lửa thường đội rế trên đầu đi tới nhà

người khác để xin mồi lửa. Người cho sẽ gắp than lửa để lên đầu người xin. Câu này dạy làm

ơn cho kẻ thù nghịch.

H4. Swift to HEAR: mau nghe

Nguồn gốc: Gia‐Cơ (James) 1:19-20. Xem S18.

Mau nghe, chậm nói ai ơi

Lại thêm chậm giận, Chúa Trời mới vui.

Có sách giải kinh cho rằng Thánh Gia-Cơ dạy chúng ta "mau nghe" là nghe với lỗ tai thứ

ba (the third ear), nghe với con tim, hay nghe với tinh thần "ý tại ngôn ngoại" 意在言外 để hiểu

được nỗi khổ tâm của người khác.

H5. The HEAVENS declare the glory of God:

Nguồn gốc: Thi Thiên (Psalm) 19:1 Thi Thiên này viết về tạo vật bày tỏ sự vinh hiển

của Đức Chúa Trời.

H6. HERE today, gone tomorrow:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:30 ý nói "nay còn, mai mất". Xem thêm D15.

Cuộc đời hoa cỏ không dài

Hôm nay tươi tắn, ngày mai vô lò

Còn có áo đẹp Chúa cho

Con người lọ phải sầu lo hình hài!

H7. HOLE in the pocket:

Nguồn gốc: Aghê (Haggai) 1:6 "Lỗ hổng trong túi."

Chúng ta thường nghe câu tiền bạc xoi lỗ trong túi của bạn (burn a hole in your pocket)

tức là khiến bạn phải tiêu, nhiều khi tiêu xài quá lố. Trong Haggai 1:6 có câu "bỏ tiền công

trong túi lủng" (put it in a bag with holes). Nghĩa bóng nói về người không biết suy xét, chỉ biết

đầu tư cho riêng mình, không nghĩ tới nhà Chúa, thì sẽ không hưởng được công khó mình làm,

như đựng tiền trong túi lủng:

Gieo nhiều mà gặt ít

Ăn nhiều vẫn không no

Uống mà không đã khát

Mặc nhiều vẫn co ro

Làm nhiều mà vẫn thiếu

Vì túi có lỗ rò,

....khá to.

Cùng một ý ấy, Thi Thiên 127:2 viết rằng ai ăn ở không đẹp ý Chúa sẽ làm lụng vất vả

mà rốt lại chỉ ăn bánh lao khổ (bread of sorrows) mà thôi:

Thức khuya, dậy sớm dãi dầu,

Ăn bánh lao khổ cơ cầu lắm khi.

Chúa ban người ở có nghì,

Ngủ thì yên giấc, ăn gì cũng ngon.

Tiên tri Giêrêmi đã đưa một hình ảnh khác: chiếc hồ nứt (broken cisterns) không thể

chứa được nước:

Dân ta đã làm hai điều ác

Bỏ nguồn nước sống chính là Ta

Rồi hì hục đào hồ chứa nước

Thật phí công: hồ đã nứt ra.

Giêrêmi (Jeremiah) 2:13

H8. HONOR your father and your mother: Xem O1

Nguồn gốc: Xuất-Hành (Exodus) 20:12, Mathiơ (Matthew) 15:4 Êphêsô (Ephesians) 6:2.

Nhiều người không biết luật của Chúa thường nghĩ sai rằng Cơ Đốc nhân là bất hiếu, bỏ

cha mẹ, bỏ ông bà. Những câu KT trên đã chứng minh ngược lại.

Thánh kinh dạy người làm con phải hiếu kính cha mẹ (cùng lời hứa được phước lộc thọ):

Chúa Trời đã có điều răn:

Làm con hiếu kính song thân trọn tình

Suốt đời được hưởng phước lành,

Đất đai, cơ nghiệp tiền trình không lo.

Sách Châm Ngôn (30:17) lên án đứa con bất hiếu:

Ai nhìn nhạo báng cha, Hay khinh lời mẹ nhắc,

Sẽ bị chim ưng tha, Và con quạ mổ mắt.

H9. HOPE deferred makes the heart sick:

Nguồn gốc: Châm‐Ngôn (Proverbs) 13:12

(Mộng đã thành làm tâm can phấn chấn)

Hi vọng dở dang rối bấn ruột gan.

H10. HOUSE divided cannot stand:

Nguồn gốc: Mác (Mark) 3:24-25

Nước mà chia rẽ sao yên

Nhà mà chia rẽ sẽ nghiêng ngửa nhà!

Câu thường nghe "United we stand, divided we fall" có nguồn gốc từ câu KT này. Ông

Abraham Lincoln đã dùng câu này để kêu gọi sự đoàn kết 3 năm trước nội chiến của Hoa Kỳ

(1858).

I

Graven IMAGE: hình tượng chạm.

Trong sách Xuất-Hành (Exodus) tại chương 20 có ghi mười điều răn của Đức Chúa Trời

(ĐCT) cho dân Do Thái, dân này được xem như là tuyển dân của Đức Chúa Trời. Điều răn thứ

nhất: "Trước mặt ta, ngươi chớ có các thần khác." Điều răn thứ hai: "Ngươi chớ làm tượng

chạm cho mình, cũng chớ làm tượng nào giống những vật trên trời cao kia, hoặc nơi đất thấp

này, hoặc trong nước dưới đất. Ngươi chớ quì lạy trước các hình tượng đó, và cũng đừng hầu

việc chúng nó..." Giáo phái Lutheran và Công giáo La Mã nhập hai điều răn kể trên làm một,

xem như là điều răn thứ nhất.

Về địa lý, xứ Do Thái nằm lọt vào giữa các dân tộc thờ đa thần (polytheism), họ làm các loại hình

tượng chim chóc, thú rừng, cá biển... tinh tú như mặt trời để thờ lạy. Những hình tượng này có thể bằng

đất, gỗ, đá, kim loại... được các tay thợ khắc đẽo khéo léo làm ra. Do Thái giáo và sau này là Cơ Đốc

giáo theo độc thần giáo (monotheism) chỉ thờ phượng Đức Chúa Trời. Sử Ký của Do Thái ghi lại những

vị vua nào chỉ thờ phượng ĐCT thôi thì đươc thịnh vượng, còn vị vua nào bị ảnh hưởng của các dân tộc

xung quanh mà thờ các thần khác, hay thờ hình tượng đều bị suy vi. Trong thời Tân ước, sự tham mê vật

chất như tiền bạc làm quên mất Chúa cũng bị xem như thờ hình tượng (idolatry) như trong Matthew 6:24;

Ephesians 5:5; Colosians 3:5...

Lòng ham mê tiền bạc

Gây nên mọi điều ác

Làm ta bỏ niềm tin

Chước lấy điều tan nát.

I Timôthê (Timothy) 6:10

J

JUDGE not (hoặc: Do not JUDGE). Xem thêm C6.

Trong văn chương Anh, chúng ta thường thấy hoặc nghe "Do not judge" hoặc theo dạng

cổ điển "Judge not". Nguồn gốc của "judge not" là từ 2 câu Kinh Thánh:

a/ John 7:24 "Judge not according to the appearance..." (Đừng cứ bề ngoài mà xét đoán),

đoạn kế tiếp là: "nhưng phải xét đoán theo lẽ công bình". Chúng ta cũng thấy những câu có ý nghĩa

tương đương: Don't judge the whole flock by a single sheep. You can't judge a book by its binding.

You can never tell a book by its cover. Tục ngữ Việt Nam có câu: "Đừng quơ đũa cả nắm." Chữ Nho có

câu: Họa hổ, họa bì nan họa cốt, Tri nhân tri diện, bất tri tâm 畫虎畫皮難畫骨 知人知面不知心 (Vẽ

hùm không thể vẽ xương, Biết người, biết mặt khôn tường lòng riêng.) Còn câu ca dao: "Trông mặt mà

bắt hình dong, Cơn lợn có béo, bộ lòng mới ngon" nói về một lời dạy khác: cảm tưởng đầu tiên khi tiếp

xúc. Chớ hiểu lầm câu này mà định giá người hay vật bằng bề ngoài là hố!

b/ Matthew 7:1 "Judge not, that ye be not judged" (Đừng xét đoán ai, để khỏi bị xét đoán)

Lời dạy này của Chúa Giê-xu nhấn mạnh phần tâm linh: Không thấy tội lỗi của mình, mà lo rình

rập, moi móc lỗi của người như người có cây đà (beam) trong mắt mình mà không nhận ra, lại đi

tìm cái rác (mote, speck) trong mắt kẻ khác (câu 7:3).

Trong bài thơ LỘNG, thi sĩ Tường Lưu viết:

...Đừng đoán xét, nhưng hãy nên tha thứ

Lấy tình thương mà xây dựng lẫn nhau

Vì tình thương khỏa lấp mọi sầu đau

Và giải quyết tất cả điều sai phạm.

K

KNOWLEDGE is power:

Nhiều người cho câu "kiến thức là quyền lực" này có nguồn gốc từ câu Châm Ngôn

(Proverb) 24:5 "A wise man has great power, and a man of knowledge increases strength".

Người khôn ngoan có nhiều quyền lực,

Kiến thức nhiều thì sức càng tăng.

L

L1. Your word is a LAMP to my feet:

Nguồn gốc: Thi-Thiên (Psalm) 119:105.

Lời Ngài: ngọn đèn chân tôi bước

Là ánh sáng chiếu trước đường đi.

L2. A LEOPARD does not change his spots:

Nguồn gốc: Giêrêmi (Jeremiah) 13:23 "Người Ê-thi-ô-bi có thể đổi được da mình, hay

là con beo đổi được vằn nó chăng? Nếu được thì các ngươi là kẻ đã làm dữ quen rồi, sẽ làm lành

được. (BTT)."

Câu "Con báo không thay đổi được đốm của nó" có nghĩa như "cái nết đánh chết cũng

không chừa". Thói quen, tập quán lâu đời rất khó đổi (Old habits die hard).

L3. I am the LIGHT of the world:

Nguồn gốc: Giăng (John) 8:12 ghi lại lời của Chúa Giê-xu:

Trò chuyện cùng dân, Ngài tuyên bố:

Ta là ánh sáng của trần gian

Ai theo Ta không còn trong tối

Mà sống trong sự sáng huy hoàng.

L4. Don't hide your LIGHT under a bushel: Đừng dấu đèn dưới thùng

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 5:15 ghi lại lời dạy của Chúa Giê‐xu:

Không ai thắp cái đèn

Rồi giấu dưới cái thùng

Nhưng đặt lên trên giá

Để nó tỏa sáng trưng.

L5. Consider the LILIES of the field: Hãy xem hoa huệ ngoài đồng.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:28 Lời Chúa dạy tránh sự lo lắng về đời sống vật chất,

ngay như hoa và chim Chúa còn chăm sóc huống chi con người:

Sao các con lo lắng cho quần áo,

Ra ngoài đồng nhìn hoa huệ đi!

Chúng không hề lo làm gì ráo,

Không bận lòng may mặc thứ chi.

L6. The LORD bless you and keep you: Hay nói theo thể văn xưa: "Lord bless thee, and

keep thee".

Nguồn gốc: Dân Số ký (Numbers) 6:24 "Chúa ban phước và gìn giữ bạn". Câu này

thường nghe trong các buổi lễ thờ phượng của Tin Lành. Người ta nói câu này khi đưa tiển

người đi xa. Nếu dịch thoát theo cách nói của người Việt, chúng ta có thể nói: "Chúa phò hộ

bạn".

L7. The LORD gives and the Lord takes away

Nguồn gốc: Job 1:21. Ông Job gặp đại nạn, không oán trách Chúa, mà chấp nhận tình

trạng Chúa có thể cho và Chúa có thể lấy lại.

Mình lọt lòng mẹ trần truồng

Khi về lòng đất một tuồng đó thôi

Chúa cho rồi Chúa thu hồi

Lòng tôi ca ngợi không thôi danh Ngài.

Ca dao Việt Nam có câu:

Của trời, trời lại lấy đi,

Trơ trơ hai mắt làm chi được trời.

L8. The LORD's Prayer

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:9-13. Đây là bài cầu nguyện mẫu mà Chúa Giê-xu dạy

môn đồ cầu nguyện. Các Hội Thánh Tin Lành thường gọi là "Bài Cầu Nguyện Chung". Xin

phỏng dịch bằng thơ lục bát:

Lạy Cha yêu quý trên trời,

Danh Cha tôn thánh muôn đời về sau.

Nước Cha xin được đến mau,

Ý Cha thành tựu như nhau đất trời.

Hằng ngày xin có đủ xơi,

Xin Cha tha tội, thảnh thơi trong lòng

Như con tha kẻ nghịch cùng

Chớ để cám dỗ gieo trồng trong con.

Cứu chúng con khỏi ác ôn,

Vì bao vinh hiển, nước, quyền thuộc Cha.

L9. God is LOVE:

Nguồn gốc: 1 Giăng (John) 4:8.

Không yêu, không biết Chúa Trời

Vì Ngài là Đấng muôn đời yêu thương.

L10. LOVE Chapter: Chương Tình Yêu

Nguồn gốc: 1 Côrinhtô (Corinthians) 13. Chương này tả tỉ mỉ đặc tính của tình yêu

L11. LOVE the Lord your God with all your heart, soul, and mind"

Nguồn gốc: Matthew (Mathiơ) 22:37.

Khi có người hỏi Chúa mệnh lệnh nào là quan trọng nhất trong luật pháp. Chúa Giê-xu

đáp: "Ngươi hãy hết lòng, hết linh hồn, hết ý mà yêu mến Chúa, là Đức Chúa Trời" (BTT).

Chúa Giê-xu trích dẫn từ sách Phục Truyền Luật Lệ ký (Deuteronomy) 6:5. Tiếp theo, trong

Matthew 22:38-39 Chúa Giê-xu nói tiếp điều răn lớn thứ hai là yêu thương người khác như

mình. Xem thêm N3.

M

M1. No man can serve two MASTERS:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:24 "You cannot serve God and mammon" Lời Chúa

Giê-xu phán rằng "Ngươi không thể phục vụ Chúa và mammon (cùng một lúc)" nghĩa là phục

vụ hai chủ. Mammon có nguồn gốc từ Aramaic có thể dịch là "thần tài".

Không ai có thể làm tôi hai chủ.

Chắc rồi sẽ thiên trọng một bên thôi

Nên con người không thể cùng một lúc

Phục vụ ma‐môn lẫn Đức Chúa Trời.

Thi sĩ Tường Lưu có viết bài thơ "Ma-Môn" khá lý thú, xin trích ra đây đoạn cuối:

Nếu giàu có, coi tiền như Ông Chủ

Thì đúng là tôi mọi cho Ma‐môn

Sức đô‐la hút mất cả tâm hồn

Thờ tiền bạc làm sao thờ Chúa được!

M2. Blessed are the MEEK: for they shall inherit the earth:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew 5:5).

Phước cho người nhu mì nhân nhượng;

Vì rồi đây họ thừa hưởng đất đai.

Xin chép phần giải chữ Nhu Mì trong sách Thánh Kinh Tự Điển Cadman (một phần trong Nhu

Liệu Thánh Kinh) "Nguyên văn trong Cựu Ước Hê-bơ-rơ là 'anawah, từ nguyên gốc 'anaw có nghĩa chịu

đau đớn, bị bắt bớ, bị bắt ép, và chỉ về đức tính tốt đẹp nảy sinh từ những từng trải đó.

Cựu Ước chép: "Môi-se là người rất khiêm nhường (nguyên văn: nhu mì) hơn mọi người trên thế

gian", dầu ông được những sự khải thị của Ngài và bị dân sự phản đối (Dân 12:3; so IICôr 12:1-6)....

Chúa hứa ban cho người nhu mì những ơn phước đặc biệt (Thi-thiên 22:26; 25:9; 37:11; 147:6; 149:4; Ê-

sai 11:4; 29:19)...

Tân Ước.-- Nhu mì (prautés) trong Tân Ước chẳng những chỉ là một đức hạnh tự nhiên, song

cũng là một ơn ban cho tín đồ Đấng Christ, là một trong những trái của Thánh Linh (Ga-la-ti 5:22 dịch:

mềm mại). Ý nghĩa nhu mì như nhà triết học Aristote đã nói, nhưng nhờ đạo Đấng Christ được thêm ý rất

cao thượng: dầu đứng trước sự khinh bỉ thì vẫn cứ khiêm nhường. Nhu mì là tinh thần của chính Cứu

Chúa (Ma-thi-ơ 10:29 so IICôr 10:1). Trước tiên phải có sự khiêm nhượng, sau bởi đó mới được sự nhu

mì, và kết quả sự nhu mì là sự tiết độ. Tín đồ phải nhu mì và phải tỏ ra đức tính này đối với nhau (Ê-phê-

sô 4:2; Cô-lô-se 3:12; ITi-mô-thê 6:11; Tít 3:2); nhu mì phải là đặc điểm của các giáo sư Đấng Christ và

người nào cầm quyền (IITi-mô-thê 2:25); người đời phải nhận lấy lời cứu rỗi cách nhu mì (Gia-cơ 1:21);

tín đồ "Hãy lấy cách ăn ở tốt... bởi nhu mì mà ra" (Gia-cơ 3:13), và phải hiền hòa (nhu mì), sẵn sàng để

trả lời mọi kẻ hỏi lẽ về sự trông cậy mình (IPhi-e-rơ 3:15).

M3. MEMBER: hội viên.

Chữ Member thường được dịch là "hội viên" trong tiếng Việt, nhưng hội viên không diễn tả đúng

và hết ý nghĩa của chữ member. Nhiều người cho rằng chữ member bắt nguồn từ Kinh Thánh.

"Member" là chi thể của thân thể. Trong Cơ Đốc giáo, Hội Thánh là cơ thể hay thân thể Đấng Christ,

mỗi Cơ-đốc viên là chi thể (Ephesians 5:30). Mỗi chi thể có một vai trò khác nhau trong cơ thể, nên mỗi

thành viên trong Hội Thánh cần có sự giao hảo với nhau, tương trợ nhau trong công việc nhà Chúa. Đó là

tinh thần hiệp một của Thánh Linh (unity of Spirit) mà Thánh Phao-lô trong thư Êphêsô, chương 4 ghi lại.

Về sau, member được dùng chỉ người trong cùng một nhóm, một câu lạc bộ, một hội đoàn...

M4. Love of MONEY is the root of all evil:

Nguồn gốc: I Timothy 6:10

Lòng ham mê tiền bạc

Gây nên mọi điều ác

Làm ta bỏ niềm tin

Chước lấy điều tan nát.

Nhiều người khi trích câu này, thường thiếu chữ "Love of" nên hóa ra họ lên án tiền bạc,

chứ ý của Phao-lô muốn nói lòng tham, lòng ham mê mới là nguồn gốc mọi điều ác.

N

N1. Don't take the NAME of the Lord in vain:

Nguồn gốc: Exodus (Xuất Hành) 20:7.

Đây là một trong 10 điều răn của Chúa: "Đừng lấy danh Chúa làm chơi". Không dùng

danh Chúa để thề thốt, để làm chứng dối, và ngay cả dùng khơi khơi như nhiều người hay kêu

"Chúa ơi!" "Trời ơi!" (Phụ chú: Tên của Đức Chúa Trời là Giê-hô-va hay Yave 'YHWH').

N2. A good NAME is rather to be chosen than great riches:

Nguồn gốc: Châm Ngôn (Proverbs) 22:1 "Danh tiếng tốt còn hơn tiền của nhiều; Và ơn

nghĩa quí hơn bạc và vàng."

Tục ngữ VN: Tốt danh hơn lành áo.

N3. Love your NEIGHBOR as yourself: Xem thêm L11.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 22:39 Hãy yêu người lân cận như mình.

Đây là một trong hai điều răn lớn "Kính Chúa, yêu người" mà Chúa Giê-xu đã nhắc cho

các thầy dạy luật khi họ hỏi thử Ngài: "Teacher, which is the great command-ment in the law?"

Thứ nhất hết linh hồn, hết ý

Cùng hết lòng yêu quí Chúa Trời

Thứ nhì cư xử trên đời,

Thuơng yêu, giúp đỡ những nguời cận lân.

Thương người như thể thương thân.*

*Trong tác phẩm Gia Huấn Ca, Nguyễn Trãi dạy con "thương người như thể thương

thân":

Lấy điều ăn ở dạy con,

Dẫu mà gặp tiết nước non chuyền vần.

Ở cho có đức có nhân,

Mới mong đời trị được ăn lộc trời.

Thương người tất tả ngược xuôi,

Thương người lỡ bước, thương người bơ vơ.

Thương người ôm dắt trẻ thơ,

Thương người tuổi tác già nua bần hàn.

Thương người quan quả, cô đơn,

Thương người lỡ bước lầm than kêu đường.

Thấy ai đói rách thì thương,

Rách thường cho mặc, đói thường cho ăn.

Thương người như thể thương thân,

Người ta phải bước khó khăn đến nhà.

Đồng tiền bát gạo mang ra,

Rằng đây ʺcần kiệmʺ gọi là làm duyên.

N4. There is NOTHING NEW under the sun:

Nguồn gốc: Sách Truyền-Đạo (Ecclesiastes) 1:9 "Không có gì mới lạ dưới bóng mặt

trời".

Câu nói khiến cho chúng ta nhớ lại hai câu trong bài thơ Chữ Nhàn của Nguyễn Công Trứ:

Ngã kim nhật tại tọa chi địa,

Cổ chi nhân tằng tiên ngã tọa chi.

我 今 日 坐 在 之地 古 之 人 曾 先 我 坐 之

Có nghĩa là "Chỗ ta đang ngồi đây, người xưa đã từng ngồi trước ta rồi!" Hai câu này lấy

từ Lời Tựa của Kim Thánh Thán cho truyện Tây Sương Ký của Vương Thực Phủ đời Nguyên.

O

O1. Children, OBEY your parents: Xem H8.

Nguồn gốc: Eph. 6:1; Col. 3:20 "Các con hãy vâng lời cha mẹ". Qua lời trong thư

Ephesians, Phao-lô nhắc lại lời răn "hiếu kính cha mẹ" trong Xuất Hành (Exodus) 20:12 mà

Đức Chúa Trời truyền cho loài người.

O2. Do not muzzle an OX while it is treading out the grain.

Nguồn gốc: I Côrinhtô (Corinthians) 9:9; Phục-Truyền (Deuteronomy) 25:4 "Chớ khớp

miệng con bò trong khi nó đạp lúa." I Tim 5:18. Xem thêm W14.

Tục ngữ VN: "Trâu đạp lúa phải cho ăn cỏ."

P1. Bond of PEACE:

P

Nguồn gốc: Êphêsô (Ephesians) 4:2-3 "Phải khiêm nhường đến điều, phải nhịn nhục,

lấy lòng thương yêu mà chiều nhau, dùng dây hòa bình mà giữ gìn sự hiệp một của Thánh Linh."

Khiêm nhường, nhịn nhục, thương yêu

Dùng dây hòa ái mà chiều lẫn nhau

Thánh Linh hiệp một bền lâu.

Châu Sa

Dây hòa bình thật là dây quí hiếm

Dùng dây này... hiệu quả tốt vô song

Dây được se bằng các sợi yêu thương

Hóa giải hết mọi "hơn thua", nếu có!

Tường Lưu (Thách Đố Tâm Linh)

P2. Blessed are the PEACEMAKERS, for they shall be called sons of God:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 5:9

Phước cho ai có lòng son,

Tánh hay hòa giải là con Chúa Trời.

P3. Cast not PEARLS before swine

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 7:6

Đừng đem đồ thánh ban cho chó

Chớ lấy ngọc ngà phó lũ heo.

P4. PHYSICIANS, heal thyself:

Nguồn gốc: Luca (Luke) 4:23-24

"Thầy lang ơi, tự chữa lành,

Hãy làm phép lạ tại thành mình đi."

*

‐ "Hãy coi thân phận tiên tri,

Vẻ vang khắp chốn trừ phi quê mình".

P5. Whoever digs a PIT will fall into it, And he who rolls a stone will have it roll back on

him:

Nguồn gốc: Châm Ngôn (Proverbs 26:27)

Đào hố, lọt hố như chơi

Lăn hòn đá lớn, đá rơi trúng mình.

Tục ngữ VN có câu: Gậy ông đập lưng ông. Tục ngữ người Mễ-Tây-Cơ có câu: "Ai

phun nhổ lên trời, sẽ rơi xuống mặt mình" (El que al cielo escupe, a la cara le cae). Trong sách

Êxơtê (Esther), có nhân vật Haman làm giàn treo cổ, định giết người khác mà rốt cuộc ông ta bị

treo cổ trên chiếc giàn ấy. Trong Thi-Thiên câu 141:10 "kẻ ác bị sa vào chính lưới nó gài".

Người Trung Hoa có thành ngữ "Mời anh vào chum" ( 請 君 入 甕 [瓮]: Thỉnh quân

nhập úng) do tích từ thời Võ Tắc Thiên làm vua bên Tàu. Lai Tuấn Thần vâng lệnh Võ Tắc

Thiên đến hỏi tội Chu Hùng mà Hùng không biết. Tuấn Thần vờ hỏi: "Khi điều tra mà tội nhân

không nhận tội thì làm sao?" Chu Hùng đáp: "Lấy cái chum to, bỏ hắn ta vào, rồi đốt lửa xung

quanh thì hắn sẽ nhận tội ngay!" Tuấn Thần sai đem cái chum to ra, và nói với Hùng: "Mời

anh vào chum cho." Hùng sợ quá, bèn nhận hết bất cứ tội danh nào.

P6. Blessed are the POOR, for yours is the kingdom of God:

Nguồn gốc: Luca (Luke) 6:20

Phước cho ai đang nghèo khổ

Vì nước Trời có chỗ cho người.

P7. They do not PRACTICE what they preach: xem D8

P8. PRIDE goes before destruction:

Nguồn gốc: Châm‐Ngôn (Proverbs) 16:18

Câu này thường được nhắc tới để khuyên răn, cảnh giác người có lòng kiêu ngạo.

Sự kiêu ngạo đi trước

Sự bại hoại theo sau

Ai vênh váo trèo cao

Ắt có ngày té nặng.

P9. PSALM 23:

Đây là bài Thi Thiên được nhiều người ưa chuộng.

Châu Sa có bản dịch sau đây:

Đức Chúa Trời, Đấng chăn từ ái,

Chẳng để tôi phải thiếu thốn chi.

Dẫn tôi đến mé nước bình tịnh

Cho tôi vui hưởng cỏ xanh rì.

*

Bồi bổ hồn tôi tươi mát lại,

Khi tâm mòn mỏi, trí suy vi.

Dù tôi đi trong trũng bóng chết

Có Ngài bên, tôi chẳng sợ gì.

*

Cây trượng, cây gậy Ngài an ủi

Tôi yên lòng trong bước hiểm nguy.

Trước kẻ nghịch tôi, Ngài biệt đãi

Xức dầu tôi: hạnh phúc ai bì?

*

Ôi! Phước hạnh và sự thương xót

Đuổi theo tôi từng bước không rời

Tôi sẽ ở trong nhà của Chúa

Ở lâu dài, cho đến muôn đời!

R

R1. REJOICE in the Lord:

Nguồn gốc: Thi‐Thiên (Psalm) 33:1; 32:11

Người công chính! Hãy vui mừng trong Chúa,

Kẻ thực tâm, hãy ca múa trong Ngài.

Thi‐Thiên (Psalm) 32:11

Những câu Thánh Kinh có ý nghĩa vui mừng tương tự:

Vui mừng trong Chúa luôn luôn

Tôi xin nhắc lại: giữ nguồn mừng vui!

Philíp (Philippians) 4:4

Hãy vui mừng mãi mãi

Và cầu nguyện không thôi

Việc gì cũng cảm tạ

Là ý của Chúa Trời.

I Têsalônica (Thessalonians) 5:16‐18

R2. Do this in REMEMBRACE of me:

Nguồn gốc: Luca (Luke) 22:19

Buổi Tiệc Ly Cuối Cùng (The Last Supper) Chúa Giê-xu dạy môn đồ giữ lễ tiệc này (còn

gọi là Tiệc Thánh: Communion Service) để tưởng nhớ đến sự hisinh của Chúa.

R3. I am the RESURRECTION and the life:

Nguồn gốc: Giăng (John) 11:25.

Đây là câu Chúa Giê-Xu nói với Mathê khi anh của cô là Laxarơ đã chết: "Ta là sự sống

lại và sự sống. Ai tin ta thì sẽ sống mặc dù đã chết. Còn ai sống và tin ta sẽ không chết nữa.

Mathê, con tin như vậy không?" Trong câu Giăng 11:43-44 Ngài kêu lớn: "Laxarơ ơi, hãy đi

ra!" Người chết đi ra, tay chân còn quấn vải liệm, có miếng vải phủ qua mặt. Chúa Giê-xu bảo

họ, "Hãy mở vải liệm để anh ấy đi." (theo Niềm Hi Vọng - Bản Phổ Thông).

R4. Spare the ROD and spoil the child: xem C4

S1. SABBATH day

Là ngày thứ bảy nghỉ ngơi sau 6 ngày làm việc. Mỗi giáo phái có thể định ra ngày nào là

ngày Sabbath của mình để nghỉ ngơi và thờ phượng. Xuất-Hành (Exodus) 20: 8 ghi "Hãy nhớ

ngày nghỉ đặng làm nên ngày thánh."

Trong thời của Chúa Giê-xu, các thầy dạy luật bày thêm nhiều luật lệ vào những luật sẵn

có. Chúa Giê-xu phán: "Vì loài người mà lập ngày Sa-bát, chớ chẳng phải vì ngày Sa-bát mà

dựng nên loài người." Mark 2:27. Từ chữ Sabbath, trong tiếng Anh có tĩnh từ Sabbatical nói về

thời gian nghỉ định kỳ tại trường đại học và công sở, xí nghiệp.

S2. SALT of the Earth:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 5:13

Con là muối của đất

Song nếu mất mặn đi

Sẽ bị quăng và đạp

Vì chẳng làm được chi.

Ngày nay, người ta dùng thành ngữ "muối của đất" để chỉ một người tốt, nhân từ, siêng

năng trong cộng đồng.

S3. To every thing there is a SEASON: Xem TIME T5.

Nguồn gốc: Truyền-Đạo (Ecclesiastes) 3:1 "Phàm sự gì có thì tiết; mọi việc dưới trời có

kỳ định" (BTT).

Việc gì cũng có thời của nó. Đúng thời thì thuận lợi. Không đúng thời thì sẽ gặp cản trở,

bế tắc.

S4. SEEK, and ye shall find: coi thêm ASK, A6

S5. Separating SHEEP from the goats: Phân ra chiên với dê.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 25:32‐33.

Trong đời, chúng ta không biết ai tốt, ai xấu, không phân biệt được chiên và dê, công và

gà. Thời nay, vàng thau dễ lẫn lộn. Nhưng tới ngày phán xét, Chúa sẽ phân ra chiên và dê, tốt

và xấu, ai yêu kính Chúa yêu người thực lòng, khác với người chỉ yêu Chúa bằng môi miếng:

Mọi dân tộc tụ họp trước mặt Ngài

Ngài bèn phân nhóm tách họ làm hai

Chiên qua bên phải, và dê bên trái

Bên thì nhận thưởng, bên lãnh họa tai.

S6. All we like SHEEP have gone astray: Chúng ta đều như chiên đi lạc.

Nguồn gốc: Êsai (Isaiah) 53:6.

Câu này trong sách Êsai nói rằng loài người lầm lạc, làm theo ý riêng, đầy tội lỗi. Đức

Chúa Trời đem tất cả tội lỗi đó đặt lên Chúa Giê-xu lúc Ngài hy sinh thân và huyết để chuộc tội

cho loài người.

Mình như chiên lạc lối

Đường ai thích cứ đi

Chúa Trời đem hết tội

Chất trên Chúa Giê‐xu.

S7. Wolf in SHEEP' s clothes: Sói đội lốt chiên.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 7:15

Kẻ dữ đội lốt người lành. Câu nói thông thường: "chiếc áo không làm nên thầy tu",

"khẩu phật tâm xà"...

Coi chừng tiên tri giả

Đã đội lốt da chiên

Họ chính là muông sói,

Sẽ cắn xé, đảo điên.

S8. Lord is my SHEPHERD: Xem P9.

S9. SILENCE of the lamb: Sự im lặng của chiên con.

Nguồn gốc: Êsai (Isaiah) 53:7 "He was oppressed and afflicted, yet he did not open his

mouth; he was led like a lamb to the slaughter, and as a sheep before her shearers is silent, so he

did not open his mouth" (NIV). "Người bị hiếp đáp, nhưng khi chịu sự khốn khổ chẳng hề mở

miệng. Như chiên con bị dắt đến hàng làm thịt, như chiên câm ở trước mặt kẻ hớt lông, người

chẳng từng mở miệng"(BTT).

Câu KT trong Cựu Ước này tiên tri lúc Chúa Giê-xu bị đưa tòa công luận. Người ta cật

vấn, Ngài không trả lời, Ngài chỉ nói: "Nếu ta nói thì các ngươi không tin" (Luke 22:67).

Nhóm "Silence of the lamb" thường dùng chỉ nạn nhân yếu đuối, thấp cổ bé miệng,

câm nín chịu đựng hàm oan vì có nói, có kêu cũng vô ích vì bản án đã lập sẵn rồi.

Sự im lặng là một phẩm cách được đánh giá cao. Một câu nói của người Châu Mỹ La-

Tinh: "oír, ver y callar es la conducta del sabio" : lắng nghe, nhìn và im lặng là cách cư xử của

nhà hiền triết (To listen, look and remain silent is the conduct of a sage). Người Pháp có câu: "Il

faut deux ans pour apprendre à parler et toute une vie pour apprendre à se taire" (Cần 2 năm để

người ta tập nói và mất cả đời để tập im lặng.) Xem thêm F9.

S10. SIN no more: đừng phạm tội nữa.

Nguồn gốc:

1/ Giăng (John) 5:14 Sau khi Chúa Giê-xu chữa lành cho người bị bại liệt 38 năm, Chúa

phán ông ta rằng "Kìa, ngươi đã lành rồi, đừng phạm tội nữa, e có sự gì càng xấu xa xảy đến

cho ngươi chăng" (BTT).

2/ Giăng (John) 8:11 Chúa Giê-xu sau khi đã tha thứ người đàn bà tà dâm, bèn phán cùng

bà rằng: "Hãy đi, đừng phạm tội nữa" (BTT).

S11. All have SINNED, and come short of the glory of God:

Nguồn gốc: Rôma (Romans) 3:23 "Vì mọi người đều đã phạm tội, thiếu mất vinh hiển

của Đức Chúa Trời." (BDHĐ).

Mọi người phạm tội với Trời,

Nên bao vinh hiển xa rời chúng ta.

Cần xem ý nghĩa của "phạm tội" trong câu này. Tiếng Anh phân biệt Sin (tội lỗi với

Chúa) và Crime (tội phạm với pháp luật) rất rõ ràng, nhưng trong tiếng Việt chữ "phạm tội" có

thể làm hiểu lầm. Có thể chúng ta không phạm tội với pháp luật, nhưng theo Kinh Thánh mỗi

người đều phạm tội về tâm linh. Ý nghĩ xấu xa là phạm tội, nghi ngờ sự dữ cho người khác là

phạm tội... Tội lỗi sẽ làm màn chắn không cho chúng ta nhận thấy được sự vinh hiển của Đức

Chúa Trời cùng nhận ơn phước từ Ngài. Trong chương 3 sách Roma chỉ cho chúng ta biết đức

tin của chúng ta vào Chúa sẽ cứu chúng ta khỏi tình trạng hư hoại này và chúng ta được kể là

công bình trước mắt Đức Chúa Trời.

S12. Charity covers a multitude of SINS (Love will cover a multitude of SINS):

Nguồn gốc: I Phiêrơ (Peter) 4:8 "Nhất là trong vòng anh em phải có lòng yêu thương sốt

sắng; vì sự yêu thương che đậy vô số tội lỗi" (BTT). Chúng ta cũng thấy ý này trong Proverbs

10:12 và Gia-Cơ (James) 5:20.

Câu này có thể bị hiểu lầm là vì yêu mù quáng mà chúng ta bao che để cho người khác

tiếp tục phạm tội. Không phải nghĩa này. Câu này nhắc đến một tình yêu thương chân thành, sốt

sắng, dung thứ, sẵn sàng "xính xái" bỏ qua những lỗi lầm của người lân cận ngỏ hầu người đó

được cứu rỗi. Người không có lòng yêu thương có thể "bắt tình, bắt tội, bắt lỗi" hoặc bêu rếu,

loan truyền cái xấu của người khác làm họ phải tủi hổ rồi xa lánh mọi người.

Trong Kinh Thánh, gương của một người có tình thương chân thành là ông Joseph, khi ông hay tin vợ sắp

cưới của mình là Mary có thai mà bào thai không phải mình là tác giả (lúc đó, ông chưa biết là

đứa trẻ này chính là Con Đức Chúa Trời). Ông không muốn cho Mary bị mang xấu, bèn toan để

nhẹm (Matthew 1:19), nên Joseph được xem là người có nghĩa.

Ca dao VN:

Yêu nhau đắp điếm mọi bề

Một trăm chỗ lệch cũng kê cho bằng.

Trong sách Minh Tâm Bảo Giám, chương Chính Kỷ có câu dạy: "Kiến nhân thiện sự tức

tu ký chi; Kiến nhân ác sự tức tu yểm chi" 見人善事即須記之 見人惡事即須 掩之 (Thấy

chỗ thiện lành của người thì ghi nhớ; thấy chỗ ác xấu của người thì khỏa lấp đi). Một câu khác

"Văn nhân quá thất như văn phụ mẫu chi danh. Nhĩ khả đắc văn, khẩu bất khả đắc ngôn"

聞人過失如聞父母之名. 耳可得聞口不可得言 (Nghe lỗi người như nghe tên cha mẹ. Tai có

nghe mà miệng không dám nói).

S13. Escape by the SKIN of my teeth: thoát chết trong đường tơ kẽ tóc

Nguồn gốc: Job 19:20,

Có nghĩa như "thập tử nhất sanh" "chỉ mành treo chuông".

S14. The SLEEP of a labored man is sweet: Người lao động ngủ ngon.

Nguồn gốc: Truyền Đạo (Ecclesiastes) 5:12

Giấc ngủ người lao động

Dầu ăn thiếu cũng ngon,

Còn người giàu thừa mứa

Cứ trằn trọc mỏi mòn.

Hay:

Người lao động ngủ ngon,

Dù ăn thiếu hay đủ

Còn những nhà đại phú

Cứ trằn trọc mỏi mòn.

S15. This is my beloved SON, in whom I am well pleased:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 3:17; Matthew 17:5 "Này là con yêu dấu của Ta, đẹp

lòng Ta mọi đường."

Câu này thấy 2 lần trong Kinh Thánh, một lần sau khi Chúa Giê-Su chịu báp-têm, và một

lần khi Chúa Giê-Su và các môn đồ lên núi, Chúa Giê-Su đã hóa hình (transfigured).

S16. The fathers have eaten SOUR grapes, and the children's teeth are set on edge. Xem

G13.

Nguồn gốc: Giêrêmi (Jeremiah) 31:29‐30.

Rồi trong những ngày đó,

Họ không còn nói rằng,

"Cha ăn trái nho chua,

mà con phải ê răng"

Nhưng nhận quả việc mình làm,

Ăn chua cho cố hai hàm răng ê.

Tục ngữ VN: "Đời cha ăn mặn, đời con khát nước".

S17. As you SOW, so you (shall) reap: Gieo gì, gặt nấy.

Nguồn gốc: Galati (Galatians) 6:7.

Đừng tự dối, đừng ngạo Trời,

Gieo gì gặt nấy là lời nên ghi.

Trong Hosea 8:7 "They have sown the wind, and they shall reap the whirlwind." "Gieo

gió, gặt bão."

S18. Slow to SPEAK: chậm nói.

Nguồn gốc: James 1:19 Xem thêm H4

Mau nghe, chậm nói ai ơi

Lại thêm chậm giận, Chúa Trời mới vui.

Gia‐Cơ (James) 1:19‐20

Câu này khuyên chúng ta nên suy nghĩ kỹ trước khi nói để khỏi hối hận về sau. Chậm

nói, ít nói tốt hơn nói nhanh và nói nhiều. Châm ngôn Pháp có câu: "If faut tourner votre langue

dans la bouche sept fois avant de parler" (Phải uốn lưỡi trong miệng bảy lần trước khi nói).

Ca dao Việt Nam:

Chim khôn chưa bắt đã bay,

Người khôn ít nói, ít hay trả lời. (CD).

S19. Let your SPEECH be always with grace, seasoned with salt:

Nguồn gốc: Côlôse (Colossians) 4:6 "Lời nói của anh chị em phải luôn luôn có ân hậu

và mặn mà,.." (BDHĐ). "Lời nói anh em phải có ân hậu theo luôn, và nêm thêm muối, .."

(BTT).

Lời nói cần ân hậu

Thêm chút muối thiện lành.

Lời nói có nêm thêm muối là lời nói thú vị, có sự khôn ngoan tế nhị, không nặng lời

cũng không nhạt nhẽo.

Ca dao:

Lời nói chẳng mất tiền mua,

Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.

S20. The SPIRIT is willing but the flesh is weak:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 26:41 "Hãy thức canh và cầu nguyện, kẻo các ngươi sa

vào chước cám dỗ; tâm thần thì muốn lắm, mà xác thịt thì yếu đuối" (BTT).

thTâmn thì muốn lắm nhưng thể xác thì yếu đuối. (Lực bất tòng tâm 力不從心).

Hãy cầu nguyện thức canh,

Để khỏi bị dỗ dành

Thể xác con yếu đuối

Dù tâm muốn làm lành.

S21. Leading STAR:

Có nguồn gốc từ Matthew đoạn 2 tả về ngôi sao đặc biệt dẫn đường mấy nhà thông thái

(wise men = magi) tìm đến Chúa Cứu Thế Giê-su. Về sau người ta dùng "leading star" chỉ

người nào ở vị thế lãnh đạo sáng chói.

Xin trích bài thơ Ánh Sao của Bạch Loan:

Ánh sao đó đưa những nhà bác học

Đến tôn thờ chiêm ngưỡng Chúa giáng trần

Là ánh sao làm bối rối Quân Thần

Thời Herod lòng bất tin, gian ác.

Nhìn nhân thế như đàn chiên tan tác

Ngài giáng trần để chuộc tội chúng con

Người xưa dâng vàng, mộc dược, nhũ hương

Con dâng Chúa mỗi niềm tin chân chất.

Ánh sao xưa hiện ra rồi biến mất

Ân tình Ngài còn mãi đến ngàn sau

Ôi, thế nhân tội lỗi đã dìm sâu

Nên phủ nhận Đấng con trời giáng thế!

Ánh sao đó chiếu từ ngôi Thượng đế

Soi linh trình đưa lối mỗi chúng ta

Đem phúc âm rao giảng khắp gần xa

Đem tình Chúa sẻ chia cho nhân thế...

S22. STOLEN waters are sweet: Nước uống trộm thì ngọt.

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 9:17-18

Nước uống trộm thật ngọt

Bánh ăn vụng quá ngon

Biết đâu một miếng cỏn con,

Vừa qua khỏi cổ linh hồn mất đi.

Thường "Trái cấm là trái kiếm" vì dễ gây sự tò mò, như trong Sáng Thế Ký (Genesis) 3:6

"Người nữ thấy trái (cấm) của cây đó bộ ăn ngon, lại đẹp mắt và quí vì để mở trí khôn, bèn hái

ăn, rồi trao cho chồng đứng gần mình, chồng cũng ăn nữa."

S23. Cast the first STONE: Ném hòn đá đầu tiên.

Nguồn gốc: Giăng (John) 8:7.

Trong đoạn này ở sách Phúc Âm Giăng, các thầy thông giáo và người Pharisees mang

một người đàn bà phạm tội tà dâm đến cho Chúa Giê-Su và nhờ Ngài xử. Ngài lấy tay viết trên

đất. Vì họ cứ hỏi mãi, nên Ngài đứng lên bảo: "Người nào trong các người chưa từng phạm tội,

hãy ném đá người nầy trước đi! Rồi Ngài lại cúi xuống viết lên mặt đất." (BDM). Sau đó,

từng người một, họ bỏ đá xuống và bước đi.

S24. He who lives by the SWORD dies by the sword: Ai dùng gươm sẽ chết vì gươm.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 26:52

Tục ngữ: Sinh nghề, tử nghiệp (Sinh ư nghệ, tử ư nghiệp 生於藝 [艺] 死於業[业]).

S25. SWORDS into plowshares: gươm thành lưỡi cày.

Nguồn gốc: Êsai (Isaiah) 2:4 and Micah 4:3

Lấy gươm rèn lưỡi cày, lấy giáo rèn lưỡi liềm. Vũ khí thành nông cụ vì là thời bình.

(Trong khi đó, tình trạng ngược lại thấy ở Joel 3:10.)

T

T1. Lead us not into TEMPTATION: xem L8.

T2. If a THING is worth doing, it's worth doing well: Nếu một điều đáng làm, thì nên làm

cho tốt.

Nguồn gốc: I Côrinhtô (Corinthians) 14:40 "Let all things be done decently and in

order" "Nhưng hãy làm mọi sự một cách thích đáng và trong trật tự" (BDM).

T3. THIRTY pieces of silver:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 26:14-15 "Bấy giờ có một người trong mười hai sứ đồ,

tên là Giu-đa Ích-ca-ri-ốt (Judas Iscariot), đến tìm các thầy tế lễ cả, mà nói rằng: Các thầy bằng

lòng trả cho tôi bao nhiêu đặng tôi sẽ nộp người cho? Họ bèn trả cho nó ba chục bạc. Từ lúc đó,

nó tìm dịp tiện để nộp Đức Chúa Jêsus" (BTT).

30 thỏi bạc có nghĩa một số tiền đưa ra để dụ một người nào đó phản bội thầy hoặc đồng

môn.

T4. THORN in the flesh: cái giằm xóc trong thịt.

Nguồn gốc: 2 Côrinhtô (Corinthians) 12:7-9

"Cái giằm xóc vào thịt" có thể một cơn đau thể xác, một nỗi đau khổ tâm thần, một thử

thách, một hoạn nạn để người bị giằm học tánh khiêm nhường, vâng phục và nhờ cậy Chúa.

Nguồn gốc nhóm chữ này trong IICô-rinh-tô 12:7-9 "Vậy nên, e rằng tôi lên mình kiêu ngạo bởi

sự cao trọng cả thể của những sự tỏ ra ấy chăng, thì đã cho một cái giằm xóc vào thịt tôi, tức là

quỉ sứ của Sa-tan, để vả tôi, và làm cho tôi đừng kiêu ngạo. Đã ba lần tôi cầu nguyện Chúa cho

nó lìa xa tôi. Nhưng Chúa phán rằng: Ân điển ta đủ cho ngươi rồi, vì sức mạnh của ta nên trọn

vẹn trong sự yếu đuối. Vậy, tôi sẽ rất vui lòng khoe mình về sự yếu đuối tôi, hầu cho sức mạnh

của Đấng Christ ở trong tôi."

Theo Wikipedia, một bách khoa tự điển trên internet, "thorn in the flesh" diễn tả một cái

gì gây đau đớn hay đau khổ dằng dai, không thể thoát được. Sự hiện diện của nó có mục đích gì

đó "there is something that is painful to me, and it's not going away; it's supposed to be that way

for some reason".

T5. TIME to be born, and a TIME to die: Thời sanh ra và thời chết. Xem S3.

Nguồn gốc: Truyền Đạo (Ecclesiastes) 3:2.

Mọi vật đều có thời điểm, kỳ hạn của nó, ngay cả sự sống và sự chết.

Có nhiều châm ngôn, ngạn ngữ nói về thời gian, thời điểm trong tiếng Anh: There is a

time and place for everything; Time and tide wait for no man; Time flies; Time is a great

healer; Time is money; No time like the present; Time will tell; Time works wonders...

Trong "Kinh Thánh Diễn Thơ", Ông Trình Hữu Lân (Cần Giuộc, Long An) diễn tả đoạn

Truyền Đạo này (câu 2-8) như sau: Mọi vật đều có kỳ, Sanh ra để rồi chết, Kỳ ốm đau bệnh tật,

Kỳ khỏe mạnh vui mừng, Kỳ nhổ và kỳ trồng, Kỳ chữa lành kỳ giết, Kỳ phá kỳ xây cất, Kỳ khóc

lóc kỳ cười, Kỳ nhảy múa vui tươi, Kỳ âu sấu than vãn, Kỳ ôm ấp sung sướng, Kỳ tan vỡ lìa xa,

Kỳ tìm kiếm thiết tha, Kỳ lạnh lùng bỏ mặc, Kỳ giữ lấy thật chắc, Kỳ ném bỏ xa lìa, Kỳ sửa soạn

vá may, Kỳ âm thầm xé rách, Kỳ giữ gìn bí mật, Kỳ bày tỏ truyền ra, Kỳ yêu dấu thiết tha, Kỳ sẵn

lòng ghét bỏ, Kỳ không đến kỳ có, Kỳ đánh kỳ hòa bình, Đều ở trong chương trình, Đức Chúa

Trời điều khiển.

T6. Keep your TONGUE from evil (and your lips speaking lies):

Nguồn gốc: Thi-Thiên (Psalm) 34:13 "Hãy giữ lưỡi mình khỏi điều ác, Và giữ môi

mình khỏi lời dối trá" (BDHĐ). Câu này cũng gặp trong 1 (Phiêrơ) Peter 3:10.

Lưu Nhất Minh (1734-1821), sống đời nhà Thanh, có viết bài Khẩu Thiệt Quan trong

sách Thông quan văn 通关 文 : "Học trò thế gian hồ đồ chẳng biết lợi hại, coi động khẩu thiệt là

chuyện nhỏ, lấy lợi khẩu làm tài năng, lấy bẻm mép làm đắc ý, hoặc phô diễn điều dở của người,

hoặc khoe điều hay của mình, hoặc nói lời dối trá, hoặc bàn chuyện thị phi, hoặc nói trước rồi

sau thất tín, hoặc nói suông mà làm chẳng ra gì, hoặc nói ngông mà gây tai vạ, hoặc bàn cao mà

không sự thực, hoặc nguyền rủa giữa ban ngày, hoặc nói khéo xiểm nịnh, hoặc vì lời nói mà

hỏng việc, hoặc vì lời nói mà làm tổn thương đến người, tất cả những thứ đó đều là những lời

nói vô ích, hơn nữa còn có hại..."

Sách Hán Học Danh Ngôn có ghi câu Cách Ngôn: "Ác mạc đại ư túng kỷ chi dục, Họa

mạc đại ư ngôn nhân chi phi" 堊莫大於縦[纵]己之欲 禍莫大於言人之非 (Ác không gì lớn

bằng làm thỏa cái dục của mình, Họa không gì lớn bằng nói xấu người khác).

T7. Silver-TONGUED:

Nguồn gốc: Châm Ngôn (Proverbs) 10:20a "the tongue of the just is as choice silver"

lưỡi người công chính như bạc quý. Xem A5.

T8. The TOWER of Babel: xem Babel B1.

Nguồn gốc: Sáng Thế Ký (Genesis 11:9)

T9. Lay not up for yourselves TREASURES upon earth:

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:19-21 "Các con đừng tích trữ của cải dưới đất là nơi

mối mọt và gỉ sét làm hủy hoại và kẻ trộm khoét vách lấy đi. Nhưng hãy tích trữ của cải các con

ở trên trời là nơi mối mọt không thể hủy hoại và kẻ trộm cũng không khoét vách lấy được. Vì

của cải các con ở đâu, lòng các con cũng ở đó" (BDM).

Khuyên chúng ta đừng quá lo tích trữ vật chất trên trần gian mà nên nghĩ đến đầu tư trên

thiên đàng.

"Của cải dưới đất hay hư,

Anh em hãy nhớ đầu tư trên trời."

V

V1. VALLEY of the shadow of death: Xem P9.

Nguồn gốc: Trong Thi-Thiên (Psalm) 23, thường được dịch là "trũng bóng chết". Thi-

Thiên (Psalm) 23:4 "Dầu khi tôi đi trong trũng bóng chết, Tôi sẽ chẳng sợ tai họa nào; vì Chúa ở

cùng tôi." Hiện nay, "valley of the shadow of death" được dùng để chỉ những hoàn cảnh nguy

ngập, thập tử nhất sinh.

V2. VANITIES of vanities; all is vanity: hư không của sự hư không, thảy đều hư không.

(Xem thêm D15).

Nguồn gốc: Đây là lời của vua Solomon, con vua David nhập đề sách Truyền Đạo

(Ecclesiastes) để chỉ mọi thứ trên đời đều là hư không.

Câu này làm chúng ta nhớ đến ý của bài kệ "Lục Như" trong Kinh Kim Cương:

Nhất thiết hữu vi pháp

Như mộng, huyễn, bào, ảnh

Như lộ, diệc như điện

Ưng tác như thị quán.

Châu Sa phỏng dịch:

Mọi thứ ở trên đời

一切有為法

如梦幻泡影

如露亦如電

應作如是觀

Như bọt, bóng, mộng, mơ,

Như sương rơi, điện chớp

Hãy suy gẫm lại coi.

Tuy nhiên, trong cuối sách Truyền Đạo, tác giả khuyên: "Khá kính sợ Đức Chúa Trời và

giữ các điều răn Ngài; ấy là trọn phận sự của ngươi." (Fear God, and keep his commandments:

for this is the whole duty of man).

V3. Vengeance is mine: "Sự trả thù thuộc về Ta."

Nguồn gốc: Phục-Truyền (Deuteronomy) 32:35 trong kinh Cựu Ước. Thánh Phao lô

nhắc lại trong sách Roma: "Hỡi kẻ rất yêu dấu của tôi ơi, chính mình chớ trả thù ai, nhưng hãy

nhường cho cơn thạnh nộ của Đức Chúa Trời; vì có chép lời Chúa phán rằng: Sự trả thù thuộc

về Ta, Ta sẽ báo ứng." (Roma 12:19). Chữ "Ta" đây là Đức Chúa Trời. Qua câu này, con dân

Chúa không cần nghĩ cách trả thù một ai, không cần phải "thế thiên hành đạo" 替天行道 vì họ

giao phó những bất bình, những nỗi niềm oan ức cho Chúa giải quyết.

V4. Voice of one crying in the wilderness (tiếng kêu trong đồng vắng):

Nguồn gốc: Giăng (John 1:23). Giăng Baptit tự giới thiệu ông chỉ là phát ngôn viên của

Chúa Cứu Thế Giê-xu, ông kêu gọi mọi người ăn năn, dọn đường cho Cứu Chúa Giê-xu đến.

W

W1. For the WAGES of sin is death:

Nguồn gốc: Rôma (Romans) 6:23 "Vì tiền công của tội lỗi là sự chết; nhưng sự ban

cho của Đức Chúa Trời là sự sống đời đời trong Đức Chúa Jêsus Christ, Chúa chúng ta" (BTT).

Mọi người chết vì tội lỗi mình, nhưng Đức Chúa Trời dành sẵn cuộc sống đời đời cho ai mở lòng

tin nhận Cứu Chúa Giê-xu. Xem chữ "Sin" S10, S11, S12.

W2. I am the WAY, the truth, and the life: "Ta là đường đi, lẽ thật và sự sống."

Nguồn gốc: Giăng (John) 14:6 "I am the way and the truth and the life. No one comes

to the Father except through me" (NIV). (Câu 14:5 Thô-ma thưa rằng: Lạy Chúa, chúng tôi

chẳng biết Chúa đi đâu; làm sao biết đường được?) 14:6 Vậy Đức Chúa Jêsus đáp rằng: Ta là

đường đi, lẽ thật, và sự sống; chẳng bởi ta thì không ai được đến cùng Cha. (BTT).

W3. WEALTH gained by dishonesty will be diminished but he who gathers by labor will

increase: "Của phi nghĩa giảm dần, nhưng ai dùng sức làm lụng thì của cải sẽ tăng."

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 13:11

Của lao nhọc ngày một tăng,

Còn tiền phi nghĩa mất dần đi thôi.

Tục ngữ Việt Nam: Hoạnh tài bất phú; Của phi nghĩa có giàu đâu; Của phù vân không

chân hay chạy.

Của làm ra để trên gác, Của cờ bạc để ngoài sân, Của phù vân để ngoài ngõ; Của thiên trả địa.

Ca dao:

Tiền buôn tiền bán thì để trong nhà,

Tiền cờ tiền bạc thì ra ngoài đồng.

Tin nhau buôn bán cùng nhau

Thiệt hơn, hơn thiệt, trước sau như lời

Thay gì lừa đảo kiếm lời

Một nhà ăn uống, tội trời riêng mang

Theo chi những thói gian tham

Pha phôi thực giả tìm đường dối nhau

Của phi nghĩa có giàu đâu

Ở cho ngay thật giàu sau mới bền

W4. WEALTH makes many friends: Giàu thêm bạn. "Khi dư dả bạn tới, khi chới với bạn

lui."

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 19:4

Khi giàu sang có đông bằng hữu

Lúc nghèo hèn bạn rủ nhau đi.

Ca dao:

Khi hèn thì chẳng ai nhìn

Đến khi đỗ Trạng chín nghìn anh em.

*

Bần cư náo thị vô nhân vấn

Phú tại thâm sơn hữu khách tầm

貧居鬧市無人問 富在深山有客尋

W5. Your WILL be done: Ý Cha được nên.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:10. Luca (Luke) 22:42 "Cha, nếu Cha muốn, xin cất

chén (CUP) nầy khỏi tôi! Dầu vậy, xin ý Cha được nên, chớ không theo ý tôi!" (Chén: có nghĩa

bóng là một điều thống khổ phải chịu "terrible agony"). Xem C16. L8.

W6. WINE is a mocker, strong drink is a brawler and whoever is led astray by it is not

wise.

Nguồn gốc: Châm-Ngôn (Proverbs) 20:1 "Rượu có thể gây nhạo cười, hung bạo, Ai

uống say thành hỗn láo mất khôn" (TCTK).

Tục ngữ Việt Nam: "Rượu vào, lời ra". Người Âu Mỹ có câu: "When the wine is in, the

wit is out." Người Mễ Tây Cơ kể 3 giai đoạn của người khi uống rượu: ban đầu là con sư tử

(hào khí ngất trời), kế đó là khỉ vượn (hứng chí, quơ tay múa chân), sau cùng là con heo (bẩn

thỉu, nằm dài): (los tres estados de la embriaguez son: león, mono y cerdo).

W7. The old WINE is better:

Nguồn gốc: Luca (Luke) 5:39 "Rượu cũ ngon hơn" (BDHĐ). Người ta thường nói có 3

thứ cũ mà tốt là: sách cũ, rượu cũ, bạn cũ.

W8. The WISDOM of Solomon: Sự khôn ngoan của Solomon.

Nguồn gốc: 1 Các Vua (Kings) 4:29-34 "Đức Chúa Trời ban cho Sa-lô-môn sự khôn

ngoan, sự thông sáng rất cao, cùng lòng rộng rãi như cát trên bờ biển. Sự khôn ngoan của Sa-lô-

môn trổi hơn sự khôn ngoan của mọi người phương đông, và sự khôn ngoan của người Ê-díp-tô.

Người khôn ngoan hơn mọi người, khôn ngoan hơn Ê-than, người Ếch-ra-hít, hơn Hê-man,

Canh-côn, và Đạt-đa, là các con trai Ma-hôn; danh tiếng người đồn ra trong các dân tộc chung

quanh. Người nói ba ngàn câu châm ngôn, và làm một ngàn năm bài thơ. Người luận về cây

cối, từ cây bá hương của Li-ban cho đến chùm kinh giới mọc ra nơi vách; người cũng có luận về

loài vật, chim, loài côn trùng, và cá. Có kẻ từ các dân tộc đến nghe sự khôn ngoan của Sa-lô-

môn, và các vua ở thế gian mà đã nghe nói về sự khôn ngoan của người, đều sai sứ đến." (BTT).

W9. WISE as serpents: khôn như rắn.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 10:16

Các con đi đó, đi đây,

Như chiên lạc lõng giữa bầy sói hoang

Hãy như loài rắn khôn ngoan

Hiền lành, đơn giản như đàn chim câu.

W10. WOLF also shall dwell with the lamb. "Sói sống với chiên".

Nguồn gốc: Êsai (Isaiah) 11:6 diễn tả khi Chúa trở lại trần gian này:

Muôn sói sẽ ở cùng chiên

Hùm beo sẽ sống chung miền với dê

Sư tử giỡn với bò bê

Trẻ con dẫn chúng đề huề dạo chơi.

W11. WOLF in sheep's clothing: xem SHEEP (S7)

W12. Fruit of the WOMB: "Bông trái của tử cung".

Nguồn gốc: Thi-Thiên (Psalm) 127:3

Bông trái của tử cung là con cháu, tức là cơ nghiệp, là phần thưởng của Đức Chúa Trời

W13. He who does not WORK, neither should he eat:

Nguồn gốc: 2 Thessalonians 3:10 Nếu ai không muốn làm việc thì cũng đừng ăn

(BDM).

W14. The WORKER deserves his wages: Xem chữ O2.

Nguồn gốc: 1 Timôthê (Timothy) 5:18

Bò đạp lúa không nên khớp miệng

Người làm công phải được trả tiền.

W15. Do not WORRY about tomorrow: Xem D2.

Nguồn gốc: Mathiơ (Matthew) 6:34 "Vậy, chớ lo lắng chi về ngày mai; vì ngày mai sẽ lo

về việc ngày mai. Sự khó nhọc ngày nào đủ cho ngày ấy" (BTT).

Có câu: "Tomorrow is another day". Người lo lắng như ngồi ghế xích đu, coi bộ bận rộn

lắm nhưng không đi đến đâu hết.

W16. Soft answer turneth away WRATH: Câu đáp dịu dàng làm nguôi cơn giận. Xem thêm

A4, A5.

Nguồn gốc: Châm‐Ngôn (Proverbs) 15:1.

Lời nói dịu dàng làm nguôi cơn giận,

Lời nói xẳng làm cơn hận cháy phừng.

Ca dao:

Chồng giận thì vợ bớt lời

Cơm sôi nhỏ lửa một đời không khê.

Chồng giận thì vợ làm lành

Miệng cười chúm chím: Thưa anh giận gì.

*

Chim khôn hót tiếng rảnh rang,

Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe.

*

Chim khôn tránh bẫy tránh dò

Người khôn mở miệng đắn đo từng lời.

W17. Slow to WRATH: James 1:19. Xem thêm S18.

W18. Do not let the sun go down on your WRATH: Xem A4.

X & Y

XMAS và CHRISTMAS

Chúng tôi xin trích đoạn này trong sách Giải Đáp 306 Câu Hỏi của Tín Hữu Cơ Đốc do

Ông Diệp Dung biên soạn: "Chữ Christmas gồm có chữ Christ và Mas. Chữ Christ (Đấng chịu

xức dầu) là tước vị của Chúa Giê-su. Chữ Mas là chữ viết ngắn của Mass. Mass có nghĩa là

thánh lễ. Khi chữ Christ và Mas viết dính liền lại với nhau thành ra chữ Christmas. Christmas

có nghĩa là ngày lễ của Đấng Christ, tức là lễ Giáng Sinh của Đức Chúa Giê-su Christ. Cũng có

người viết lễ Giáng Sinh bằng Anh ngữ là Xmas. Cách viết này làm cho nhiều người hiểu lầm,

vì họ cho rằng cách viết đó là cố ý loại bỏ Đấng Christ ra khỏi lễ Giáng Sinh. Nhưng thật ra, chữ

Christmas và Xmas đều có cùng một ý nghĩa như nhau. Vì chữ Hy-Lạp viết chữ Christ là

Christos, Xplotos hay Xristos. Người ta dùng phụ âm X để tượng trưng cho nguyên chữ Xristos

hay Xplotos, rồi thêm chữ Mas kế cận để thành chữ Xmas. Xmas cũng có nghĩa là lễ của Đấng

Christ như chữ Christmas vậy."

Do not be YOKED with unbelievers:

Nguồn gốc: 2Côrinhtô (Corinthians) 6:14a " Chớ mang ách chung với những kẻ không

tin" (BDHĐ).

Câu này thường dùng để khuyên những người trẻ khi lập gia đình nên tránh kết hôn với

người không cùng niềm tin với mình.