Triều Tây Hán còn gọi là Tiền Hán, bắt đầu từ Hán Cao Tổ Lưu Bang, trải qua 12 đời vua, đến Lưu Anh thì kết thúc, tồn tại 210 năm.
Triều Hán là một đế quốc lớn sau triều Tần. Trong hơn 200 năm, đế quốc này đã kề thừa, củng cố và phát triển quốc gia theo xu hướng thống nhất mà triều Tần đã thiết lập. Sự trị vì của một số vị vua anh minh khiến cho nền kinh tế phồn thịnh, chính trị ổn định, quốc gia lớn mạnh, dân chúng an cư lạc nghiệp, được coi là thời kì thái bình thịnh trị. Ngày nay trên thế giới vẫn gọi người Trung quốc là người Hán, ngôn ngữ của Trung Quốc là tiếng Hán.
-------------------------------------------------
Hán Cao Tổ Lưu Bang

Lưu Bang: Tên tự là Quý, tuổi Tỵ. Sinh ra trong một gia đình nông dân bình thường. Tính cách tự do tự tại, phong lưu phóng khoáng. Có sự xảo quyệt của nông dân, và cũng có sự trượng nghĩa của một bậc hào hiệp. Sau khi khởi binh, rất giỏi dùng người, tiếp thu ý kiến. Từ khi Lưu Bang chém rắn trắng khởi nghĩa đến khi đăng cơ xưng vương, xảy ra rất nhiều sự kiện kịch tính và ngẫu nhiên. Ông làm Hán Vương 4 năm, xưng đế 8 năm, ốm chết, thọ 62 tuổi.
Năm sinh, năm mất: 256 TCN - 195 TCN.
Nơi an táng: Trường Lăng (nay ở phía đông thành phố Hàm Dương, tỉnh Thiểm Tây) thụy hiệu là Cao hoàng đế, miếu hiệu là Cao Tổ.
Công-tội: Kế thừa và phát triển thể chế của nhà Tần, cải cách và nới lỏng nền chính trị hà khắc thời Tần Thủy Hoàng, tạo thời cơ cho nhân dân nghỉ ngơi làm ăn, đặt nền móng cho cơ nghiệp 200 năm của nhà Hán sau này. Đáng tiếc là ông lại đi vào con đường bế tắc, phân đất cho con cái, anh em. Nên không lau sau khi ông mất, các phiên quốc lại bắt đầu tấn công lẫn nhau, thế lực của họ thậm chí còn uy hiếp cả trung ương. Tình trạng này cho đến thời Vũ đế mới giải quyết triệt để.

------------------------------

I./
Một buổi tối hè năm 257 TCN, Lưu Thái Công trên đường trở về nhà ở ấp Phong huyện Bái (ngày nay là huyện Phong tỉnh Giang Tô) thì có người nói với ông ta rằng, vợ ông ta đang đi cùng với một người đàn ông đến gốc cây bên ngoài cổng tây.
Lưu Thái Công tức giận, vội vàng đi tìm vợ. Vợ ông cũng là người có chút nhan sắc, khi chưa xuất giá cũng đã từng có điều tiếng không hay. Khi đó, trời bắt đầu đổ mưa, sống chớp ầm ầm nên ông ta phải tạm trú dưới một gốc cây. Chờ khi mưa tạnh, Lưu Thái Công chạy lên bờ đê, nhìn thấy hai người đang ôm nhau trên thảm cỏ dưới đê.
Lưu Thái Công do dự một lúc rồi trở về. Ông ta kể với mọi người rằng: khi vợ ông đang trông lều cho một người làm vườn thì ánh chớp có một con rồng đỏ xuất hiện, quấn vào người vợ ông.
Mùa xuân năm sau, vợ ông sinh hạ một người con trai. Ông đặt tên con là Quý. Trên Lưu Quý còn có hai người anh trai nữa.
Ngay từ thuở thiếu thời, Lưu Quý đã tỏ ra khác người, thông minh, phong lưu, không làm việc gì cả, suốt ngày rủ rê bạn bè dạ chơi nên có biệt danh là "thiếu niên" (có nghĩa là không có nghề nghiệp, lưu mạnh, vô lại), khiến cho Lưu Thái Công tức giận, mắng con là đồ vô lại.
Những kẻ lưu manh tụ họp với nhau thì không thể không làm chuyện xấu, nhưng Lưu Quý lại có thể trốn tránh sự trừng phạt của pháp luật. Bạn bè của Lưu Quý có cả chính đạo lẫn tà đạo. Trong quan phủ thì có thư lại Tô Hà, Bổ khoái Tào Tham. Lưu Quý bị bắt vào ngục mấy ngày thì bọn họ cũng tìm được lí do để thả ra. Nếu phạm trọng tội, Quận thủ truy xét không thả ra thì ông ta lại trốn vào giới hắc đạo. Những tay giang hồ như Trương Nhĩ, Vương Lăng đều có thể cho Lưu Quý nương náu.

Sau này Lưu Quý chán cảnh chơi bời liêu lỏng, muốn tìm một chức quan sai để làm. Tô Hà và Tào Sâm lại bày mưu cho ông làm chức "Tứ thủy đình trưởng", chức năng của đình trưởng là giúp cho việc trị ăn, bắt bọn trộm cắp. Lưu Quý từ kẻ phạm pháp trở thành người chấp pháp, đến Bái Công (huyện trưởng) cũng trở thành bạn của ông ta.

Bái Công có một người họ hàng họ Lã,là người Đơn Phụ (nay ở phía nam huyện Đơn tỉnh Sơn Đông) đến nương nhờ để trốn kẻ thù ở quê nhà.Quan lại trong huyện và những nhân vật có tiếng tăm trong thành đều đến dự tiệc đón tiếp Lã Công do Bái Công tổ chức. Tô Hà chuẩn bị bữa tiệc