Chương 2 phương pháp lập kế hoạch đấu thầu của dự án

2.1 gói thầu

2.1.1 khái niệm

Đối với mỗi nhu cầu mua sắm, bên mời thầu tiến hành đầu thầu một lần để lựa chọn nhà thầu hoặc bên mời thầu có thể gộp nhiều nhu cầu mua sắm cho một lần tổ chức đầu thầu tùy vào điều kiện cụ thể. Một hoặc nhiều nhu cầu mua sắm của một lần thực hiện đấu thầu được gọi là gói thầu.

Theo luật đấu thầu của việt nàm thì gói thầu là một phần của dự án, trong một số trường hợp đặc biệt gọi thầu là toàn bộ dự án;gói thầu có thể gồm những nội dung mua sắm giống nhau thuộc nhiều dự án .

Mỗi gói thầu chỉ có một HSMT và được tiến hành theo một quy trình đấu thầu do tổ chức quản lí vốn của gói thầu đề ra. Tham gia một gói thầu có thể có một hoặc nhiều nhà thầu.Một nhà thầu cũng có thể tham nhiều gói thầu do bên mời thầu tổ chức song đối với mỗi gói thầu thì một nhà thầu chỉ được nộp một HSDT.

Một dự án đầu tư có nhiều công việc cần phải thực hiện, trong đó bao gồm các nhu cầu mua sắm của chủ đầu tư. Tùy theo điều kiện cụ thể mà một dự án đầu tư có thể có một hoặc nhiều gói thầu .

2.1.2 phân loại gói thầu

Dựa vào đặc điểm của công việc cần thực hiện đấu thầu(bên mời thầu muốn mua gì),gói thầu có thể là:

Gói thầu tư vần

Trong lĩnh vực đầu tư, tư vần được hiểu là việc cung cấp những kinh nghiêm, chuyên môn cần thiếy cho chủ đầu tư trong quá trình xem xét,kiểm tra và ra quyết định ở tất cả các giai đoạn của 1 dựa án đầu tư.

ở giai đoạn chuẩn bị đầu tư,bên mời thầu có thể tổ chức đầu thầu cho những công việc như lập báo cáo nghiên cức tiền khả thi và khả thi; lập quy hoạch,tổng sơ đồ phát triển; đánh giá báo cáo lập quy hoạch,tổng sơ đồ phát triển.

ở giai đoạn thực hiện dự án, các dịch vụ tư vấn cần thiết có thể là khảo sát; lập thiết kế, tổng dự toán và dự toán; đánh giá , thẩm tra thiết kế,dự toán và tổng dự toán; lập cá hồ sơ mời thầu và/hoặc đánh giá hồ sơ dự thầu cho các cuộc đấu thầu khác; giám sát việc thi công công trình xây dựng,lắp đặt thiết bị và cung cấp các hàng hóa khác.

Trong giai đoạn vận hành kết quả đầu tư, dịch vụ tư vần có thể là nghiên cứu thị trường, nghiên cứu tác động củ dự án đến môi trường,đào tạo,chuyển giao công nghệ,quản lí dự án .....

Gói thầu xây lắp

Xây lắp là những công việc thuộc về xây dựng công trình,hạng mục công trình và lắp đặt thiết bị gắn với các công trình, hạng mục công trình này Xây lắp là những công việc thuộc về xây dựng công trình,hạng mục công trình và lắp đặt thiết bị gắn với các công trình, hạng mục công trình này. Đấu thầu xây lắp được tiến hành ở giai đoạn thực hiện dự án.

Gói thầu mua sắm hàng hóa và các dịch vụ khác

Mua sắm hàng hóa là việc cung cấp máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất, nguyên vật liệu,vật liệu,thành phẩm,bán thành phẩm, bản quyền sở hữu công nghiệp,bản quyền sở hữu công nghệ...còn có dịch vụ khác ở đây được hiểu là các dịch vụ ngoài nhưng dịch vụ tư vần đã nêu ở trên,bao gồm dịch vụ vận chuyển,bảo hiểm,sửa chữa bảo dưỡng,kiểm tra chất lượng hàng hóa.

Gói thầu EPC

Đối với một công trình xây dựng hoặc một hạng mục công trình xây dựng, để đám bảo tính đồng bộ thì chủ đầu tư có thểu yêu cầu một nhà thầu thực hiện tất cả công việc tư thiết kế đến xây dựng và cung cấp lắp đặt máy móc thiết bị. Gói thầu EPC là gói thầu bao gồm toàn bộ các công việc thiết kế, cung cấp thiết bị, vật tư và xây lắp.

Gói thầu thực hiện dự án

Khi bên mời thầu có ý tưởng về một dự án đầu tư nhưng vì một lí do nào đó mà không thể hoặc không muốn tự mình tiến hành các công việc như chuẩn bị đầu tư,thực hiện đầu tư và thậm chí cả vận hành kết quả của đầu tư thì có thể tổ chức đầu thầu để chọn nhà thầu thực hiện ý tưởng đầu tư này. Đây thường là các dự án có dạng như BOT(xây dựng,vận hành ,chuyển giao),BTO,BT. Khi thực hiện gói thầu này thì chủ đầu tư thực sự là nhà thầu trúng thầu.

2.2 vai trò và căn cứ để lập kế hoạch đấu thầu của dự án đầu tư

Trong thực tế, việc lập kế hoạch đầu thầu được tiến hành trước và cả sau khi dự án được cấp phép đầu tư. Để một dự án đầu tư được cấp phép thì chủ đầu tư chủ đầu phải có Báo cáo nghiên cứu khả thi để các cơ quan,tổ chức có thẩm quyền thẩm định. Công tác lập báo cáo nghiên cứu khả thi này là một trong công việc tư vấn đầu tư thuộc giai đoạn chuẩn bị đầu tư. Chủ đầu tư cần có kế hoạch lựa chọn nhà thầu để thực hiện công việc này. Kế hoạch đầu thầu trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư được thực hiện tương đối đơn giản vì ở giai đoạn này dự án chỉ có 1 gói thầu.

Sau khi dự án đầu tư đã được cấp giấy phép thì công tác lập kế hoạch đầu thầu cho dự án này sẽ được tiến hành. Lập kế hoạch đầu thầu cho một dự án đầu tư là việc phân chia các nhu cầu mua sắm của dự án này thành các gói thầu khác nhau và xác định đặc điểm của từng gói thầu như giá trị ước tính,hình thức lựa chọn nhà thầu,phương thức đầu thầu,tiến độ thực hiện,.... việc lập kế hoạch đầu thầu ở giai đoạn này phức tạp hơn rất nhiều, đòi hỏi độ chính xác cao vì nó là cơ sở để thực hiện hàng loạt các gói thầu sau này. Kế hoạch đấu thầu của dự án do chủ đầu tư hoặc các tổ chức do chủ đầu tư ủy quyền lập trước khi thực hiện hoạt động đấu thầu.

Vai trò của kế hoạch đầu thầu

Đối với chủ đầu tư, việc lập kế hoạch đầu thầu giúp chủ đầu tư phân chia dự án thành các gói thầu một cách hợp lí nhằm đáp ứng các yêu cầu về chi phí, chất lượng cũng như tiến độ thực hiện dự án. Đối với các dự án đầu tư sử dụng vốn nhà nước quản lí thì việc lập kế hoạch đấu thầu là bắt buộc và hoạt động đầu thầu của dự án chỉ có thể tiến hành sau khi kế hoạch đấu thầu của dự án chỉ có thể tiến hành sau khi kế hoạch đầu thầu được các cơ quan quản lí của nhà nước có thẩm quyền phê duyệt.

Đối với các cơ quản quản lí của nhà nước thì kế hoạch đầu thầu của các dự án đầu tư sử dụng vốn nhà nước quản lí có vai trò rất quan trọng nó là cơ sở để các cơ quan này xem xét và quyết định cho phép dự án được hiện hiện đầu thầu và đồng thời là cơ sở để phê duyệt kết quả đầu thầu của các gói thầu sau này. Đây là một trong những công cụ quản lí nhà nước về hoạt động đầu thầu nói riêng và hoạt động đầu tư nói chung.

Đối với các nhà thầu thì việc thu thập thông tin về kế hoạch đầu thầu của các dự án sẽ giúp họ xem xét năng lực của mình và có kế hoạch tham gia đấu thầu một cách chọn lọc và hiệu quả.

Với vai trò quan trọng như vậy,nên phần nội dung này chỉ đề cập đến công tác lập kế hoạch đầu thầu cho dự án đầu tư sau khi đã có giấy phép đầu tư và các căn cứ khác do pháp luật qui định.

2.3 trình tự và nội dung lập kế hoạch đầu thầu của dự đầu tư

Việc lập kế hoạch đầu thầu của dự án được tiến hành theo các bước sau:

- Bước thứ nhất: xác định các loại gói thầu có trong dự án. Dựa vào đặc điểm của dự án có thể có ba loại nhu cầu mua sắm hay ba mảng công việc, đó là mảng tư vấn,xây lắp và mua sắm hàng hóa. Tương ứng với 3 mảng công việc là 4 gói thầu là tư vấn, xây lắp,mua sắm hàng hóa và EPC. Tuy nhiên trong thực tế, nhiều dự án chỉ có một mảng công việc . ví dụ,một dự án trong lĩnh vực giáo dục với mục đích biên soạn sách giáo khoa mới thì có thể sẽ chỉ có một mảng công việc, đó là dịch vụ tư vấn. Như vậy dự án này chỉ có một gói thầu là gói thầu tư vấn.

- Bước thứ hai: xác định số lượng gói thầu trong từng loại gói thầu. Mỗi mảng công việc gồm một hoặc nhiều nhu cầu mua sắm. Tùy theo đặc điểm cụ thể của từng nhu cầu mua sắm mà bên mời thầu chia mảng công việc thành một hoặc nhiều gói thầu. Các gói thầu được phân chia theo nguyên tắc hợp lí về quy mô,về kỹ thuật và công nghệ của dự án; đảm bảo tiến độ thực hiện dự án. Ví dụ, một dự án xây dựng quốc lộ thì mảng công việc xây lắp có thể chia thành nhiều gói thầu, mỗi gói thầu là một đoạn đường có chiều dài và đặc điểm kĩ thuật khác nhau,do phải đi qua những vùng với điều kiện địa hình địa chất khác nhau.

- Bước thứ ba: xác định đặc điểm của từng gói thầu, với mỗi gói thầu đã được phân chia ở bước thứ 2 , bên mời thầu sẽ tiến hành xác định giá trị ước định,hình thức lựa chọn nhà thầy,phương thức tiến hành, loại hợp đồng sẽ được áp dụng cũng như tiến độ thực tiến .

Để có một kế hoạch đầu thầu hợp lí thì đội ngũ nhân sự tham gia lập kế hoạch đầu thầu cũng như có trình độ chuyên môn nhất định trong lĩnh vực dự án .